Đề tài Tuyển dụng là hoạt động then chốt của quản trị nhân lực trong mọi tổ chức

Lêi nãi ®Çu Thùc tiÔn cho thÊy sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña mét tæ chøc phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, nhiÒu ®iÒu kiÖn nh­ng chñ yÕu nhÊt vÉn lµ phô thuéc vµo con ng­êi hay nguån nh©n lùc cña tæ chøc. Mét sè tæ chøc tõ nh÷ng ngµy s¬ khai ®Òu cã nguån nh©n lùc cña m×nh. §Ó cã ®­îc nguån nh©n lùc ®ã kh«ng c¸ch nµo kh¸c tæ chøc ®ã ph¶i tiÕn hµnh tuyÓn dông lao ®éng vµ qu¶n lý sö dông nguån nh©n lùc ®ã. VËy tuyÓn dông cã mét vÞ trÝ v« cïng quan träng ®èi víi tæ chøc còng nh­ ®èi c«ng t¸c qu¶n trÞ nguån nh©n lùc. TuyÓn dông lµ tiÒn ®Ò cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña qu¶n trÞ nguån nh©n lùc. §Ò ¸n nµy nh»m kh¼ng ®Þnh: "TuyÓn dông lµ ho¹t ®éng then chèt cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong mäi tæ chøc". Qu¶n trÞ nh©n lùc cho chóng ta kh¸i niÖm vÒ rÊt nhiÒu c¸ch thøc gi¶i quyÕt vÒ vÊn ®Ò con ng­êi, nh»m lµm cho tæ chøc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc môc tiªu tæ chøc, vµ c«ng t¸c tuyÓn dông lµ mét trong nh÷ng c¸ch thøc gi¶i quyÕt ®ã. §Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c ®Ò tµi c¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông lµ: Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp tµi liÖu gi¸o tr×nh, c¸c tµi liÖu tham kh¶o kh¸c. Néi dung bµi viÕt gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I - C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng tuyÓn dông trong tæ chøc. Ch­¬ng II - Ph©n tÝch tÇm quan träng cña tuyÓn dông. Ch­¬ng III - Ph­¬ng h­íng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tuyÓn dông. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o TS. Vò ThÞ Mai ®· gióp ®ì em hoµn thµnh b¶n ®Ò ¸n nµy. MÆc dï ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu nh­ng bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái mét sè thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. Ch­¬ng I C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng tuyÓn dông I. Kh¸i niÖm vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ tuyÓn dông. 1. Kh¸i niÖm vÒ tuyÓn dông lao ®éng. 1.1. TuyÓn dông lao ®éng. TuyÓn dông lµ qu¸ tr×nh t×m kiÕm, thu hót øng cö viªn tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau ®Õn tham gia dù tuyÓn vµo c¸c vÞ trÝ cßn trèng trong tæ chøc vµ lùa chän trong sè hä nh÷ng ng­êi ®¸p øng tèt yªu cÇu c«ng viÖc ®Æt ra. 1.2. TuyÓn mé lao ®éng. TuyÓn mé lµ qu¸ tr×nh thu hót nh÷ng ng­êi xin viÖc cã tr×nh ®é tõ lùc l­îng lao ®éng x· héi vµ lao ®éng bªn trong tæ chøc ®Õn ®¨ng ký, nép ®¬n t×m viÖc hay tham gia dù tuyÓn. 1.3. TuyÓn chän lao ®éng. TuyÓn chän lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c øng cö viªn theo nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau, ®Ó t×m cho ®­îc nh÷ng ng­êi phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña c«ng viÖc. 2. C¸c yªu cÇu ®èi víi tuyÓn dông. TuyÓn dông ph¶i g¾n chÆt víi nhu cÇu vÒ nguån nh©n lùc phï hîp víi chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, chØ tiÕn hµnh tuyÓn dông trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt. TuyÓn dông ®­îc nh÷ng ng­êi thùc sù phï hîp víi yªu cÇu cña c«ng viÖc ®¶m b¶o cho tæ chøc cã ®éi ngò lao ®éng tèt ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc (gi¶m bít chi phÝ ®µo t¹o, gióp ng­êi lao ®éng ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc cña m×nh trong qu¸ tr×nh lao ®éng). TuyÓn ®­îc ng­êi cã kû luËt, trung thùc g¾n bã víi c«ng viÖc cña tæ chøc. TuyÓn ®­îc ng­êi cã søc khoÎ, lµm viÖc l©u dµi trong tæ chøc víi nhiÖm vô ®­îc giao. 3. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn tuyÓn dông. 3.1. Nhãm c¸c yÕu tè bªn trong. - Uy tÝn cña tæ chøc trªn thÞ tr­êng, tæ chøc cµng cã uy tÝn th× cµng dÔ thu hót lao ®éng. Ng­êi lao ®éng khi ®i xin viÖc th× hä lu«n mong ®îi xin vµo lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp cã uy tÝn, cã truyÒn thèng l©u n¨m. VÝ dô: C¸c tæng c«ng ty lín, hÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh, c¸c doanh nghiÖp ®Çu ngµnh lµ nh÷ng n¬i dÔ thu hót lao ®éng. - Kh¶ n¨ng tµi chÝnh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp: §©y lµ yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng tuyÓn dông v× khi tæ chøc mét ch­¬ng tr×nh tuyÓn dông rÊt tèn kÐm vÒ kinh phÝ. - C¸c chÝnh s¸ch vÒ nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp, chÝnh s¸ch ®µo t¹o, ®Ò b¹t, sö dông lao ®éng. Ng­êi lao ®éng ë bÊt cø tæ chøc nµo còng rÊt quan t©m ®Õn c¸c chÝnh s¸ch ®µo t¹o, ®Ò b¹t, sö dông lao ®éng v× vËy nÕu c¸c chÝnh s¸ch nµy phï hîp th× sÏ gióp doanh nghiÖp thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng. Cßn ng­êi lao ®éng còng tin t­ëng vµ trung thµnh h¬n víi doanh nghiÖp. - C¸c yÕu tè kh¸c nh­ v¨n ho¸ doanh nghiÖp, phong c¸ch ng­êi l·nh ®¹o, ®iÒu kiÖn lµm viÖc. Ng­êi lao ®éng lu«n mong muèn ®­îc lµm viÖc trong mét m«i tr­êng cã sù g¾n kÕt chÆt chÏ c¸c thµnh viªn, cã ®Çy ®ñ mäi ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc, ®­îc khuyÕn khÝch s¸ng t¹o vµ ®­îc c¸c thµnh viªn trong m«i tr­êng ®ã quý mÕn, gióp ®ì… Khi c¸c ®iÒu kiÖn trªn lµ hîp lý th× ®Òu thu hót ®­îc ng­êi lao ®éng ®Õn vµ lµm viÖc l©u dµi víi tæ chøc. 3.2. Nhãm c¸c yÕu tè bªn ngoµi doanh nghiÖp. - Cung lao ®éng, cÇu lao ®éng trªn thÞ tr­êng, khi doanh nghiÖp cã nhu cÇu vÒ lao ®éng th× cung vÒ lao ®éng lµ vÊn ®Ò ®­îc doanh nghiÖp quan t©m. Qua ®ã doanh nghiÖp sÏ biÕt ®­îc cung vÒ lao ®éng sÏ ®¸p øng ®Õn ®©u so víi nhu cÇu lao ®éng cña doanh nghiÖp vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. - Quan niÖm vÒ nghÒ nghiÖp c«ng viÖc: ë c¸c thêi gian kh¸c nhau th× quan niÖm vÒ nghÒ nghiÖp, c«ng viÖc lµ kh¸c nhau. NÕu c¸c vÞ trÝ c«ng viÖc cÇn tuyÓn dông, c¸c c«ng viÖc cña tæ chøc ®ang lµ c¸c c«ng viÖc cña nhiÒu ng­êi yªu thÝch th× doanh nghiÖp sÏ thu hót ®­îc nhiÒu ng­êi lao ®éng h¬n. VÝ dô: HiÖn nay cã nhiÒu ng­êi muèn xin viÖc ë c«ng ty M«i tr­êng ®« thÞ v× x· héi ngµy cµng quan t©m h¬n ®Õn m«i tr­êng. - Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sÏ dÉn tíi cã sù thay ®æi c¬ cÊu lao ®éng trong toµn bé nÒn kinh tÕ v× vËy nã cã t¸c ®éng ®Õn viÖc ngµnh nµy hay ngµnh kh¸c cã tuyÓn ®­îc lao ®éng hay kh«ng?. Ngµnh nµo ®­îc ng­êi lao ®éng lùa chän nhiÒu h¬n. - Sù c¹nh tranh cña c¸c tæ chøc, c¸c doanh nghiÖp trong c«ng t¸c tuyÓn dông. ë ViÖt Nam sù c¹nh tranh nµy ch­a gay g¾t nh­ng trong t­¬ng lai nhÊt ®Þnh nã sÏ lµ mét vÊn ®Ò mµ c¸c tæ chøc lu«n ph¶i quan t©m. VÝ dô: Mét ng­êi thî may giái hä lu«n cã xu h­íng muèn lµm viÖc t¹i c«ng ty may 10 h¬n lµ c«ng ty may ChiÕn th¾ng. VËy ®èi thñ c¹nh tranh cña c«ng ty may ChiÕn th¾ng lµ c«ng ty may10. - C¸c v¨n b¶n ph¸p lý cña nhµ n­íc. §©y lµ c¬ së cña c¸c tæ chøc tiÕn hµnh tuyÓn dông lao ®éng theo ph¸p luËt nhµ n­íc quy ®Þnh. 4. Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh tuyÓn dông Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ qu¸ tr×nh thu thËp c¸c t­ liÖu vµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c th«ng tin quan träng cã liªn quan ®Õn c¸c c«ng viÖc cô thÓ trong tæ chøc nh»m lµm râ b¶n chÊt cña tõng c«ng viÖc. Thùc chÊt vµ môc ®Ých cña ph©n tÝch c«ng viÖc lµ nghiªn cøu c¸c c«ng viÖc ®Ó lµm râ ë tõng c«ng viÖc cô thÓ, ng­êi lao ®éng cã nh÷ng nhiÖm vô g×; hä thùc hiÖn ho¹t ®éng nµo, t¹i sao ph¶i thùc hiÖn vµ thùc hiÖn nh­ thÕ nµo; nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng cô nµo ®­îc sö dông; nh÷ng mèi quan hÖ nµo ®­îc thùc hiÖn vµ thùc hiÖn nh­ thÕ nµo; c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc cô thÓ còng nh­ nh÷ng yªu cÇu vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng vµ c¸c kh¶ n¨ng mµ ng­êi lao ®éng cÇn ph¶i cã ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc. Ph©n tÝch c«ng viÖc cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi tuyÓn mé, tuyÓn chän, cã thÓ nãi ph©n tÝch c«ng viÖc lµ c¬ së cña tuyÓn chän. V× ®Ó tuyÓn dông mét c¸n bé cã tr×nh ®é, kü n¨ng phï hîp th× tr­íc tiªn cÇn x¸c ®Þnh râ c¸n bé ®ã sÏ lµm ®­îc c«ng viÖc g×? Hay chÝnh lµ nh÷ng tiªu chuÈn ®­îc x©y dùng nh»m thùc hiÖn tuyÓn dông. ViÖc x©y dùng c¸c tiªu chuÈn cµng chÝnh x¸c bao nhiªu th× viÖc tuyÓn chän cã hiÖu qu¶ bÊy nhiªu vµ qua ®ã sÏ tuyÓn chän ®­îc ng­êi phï hîp víi c«ng viÖc. §Ó x©y dùng ®­îc nh÷ng tiªu chuÈn trªn tÊt yÕu ph¶i th«ng qua ph©n tÝch c«ng viÖc. II. Qu¸ tr×nh tuyÓn dông 1. Qu¸ tr×nh tuyÓn dông S¬ ®å vÒ qu¸ tr×nh tuyÓn mé. KÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc Gi¶i ph¸p thay thÕ TuyÓn mé Nguån néi bé Ph­¬ng ph¸p tuyÓn mé Nguån bªn ngoµi Ph­¬ng ph¸p tuyÓn mé TiÕn hµnh tuyÓn mé 1.1. KÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc: KÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc (KHHNNL) lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸, x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng môc tiªu c«ng viÖc cña tæ chøc vµ viÖc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch lao ®éng ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu ®ã. 1.1.2. CÇu lao ®éng: lµ sè l­îng vµ c¬ cÊu lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh sè l­îng s¶n phÈm, dÞch vô vµ c«ng viÖc cña tæ chøc trong mét giai ®o¹n nµo ®ã. C¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cÇu nh©n lùc: a. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu nh©n lùc theo hao phÝ lao ®éng. C«ng thøc tÝnh: D = Trong ®ã: D: cÇu vÒ lao ®éng. SLi: s¶n l­îng cña s¶n phÈm thø i c¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ti: hao phÝ thêi gian ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Tn: quÜ thêi gian lµm viÖc b×nh qu©n cña mét ng­êi lao ®éng n¨m kÕ ho¹ch. Km: hÖ sè t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng dù tÝnh cho n¨m kÕ ho¹ch. b. Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo n¨ng suÊt lao ®éng. C«ng thøc: D = Trong ®ã: D: cÇu vÒ lao ®éng. Q: gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng n¨m kÕ ho¹ch. W: n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n n¨m b¸o c¸o. c.Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu lao ®éng theo tiªu chuÈn ®Þnh biªn. Theo ph­¬ng ph¸p nµy nhu cÇu nh©n lùc sÏ ®­îc tÝnh theo c¬ së tiªu chuÈn ®Þnh biªn (khèi l­îng c«ng viÖc, nhiÖm vô mµ mét ng­êi ®¶m nhËn) d. Ph­¬ng ph¸p ­íc l­îng trung b×nh. Theo ph­¬ng ph¸p nµy dù b¸o nhu cÇu nh©n lùc cña tæ chøc thêi kú kÕ ho¹ch dùa vµo cÇu nh©n lùc b×nh qu©n hµng n¨m. ®. Ph­¬ng ph¸p dù tÝnh nhu cÇu trªn c¬ së nhu cÇu cña tõng ®¬n vÞ. Theo ph­¬ng ph¸p nµy c¸n bé qu¶n lý c¸c bé phËn, phßng ban ®¬n vÞ c¨n cø vµo môc tiªu, nhiÖm vô vµ khèi l­îng c«ng viÖc ®Ó dù b¸o nhu cÇu nh©n lùc trong bé phËn mµ m×nh phô tr¸ch. = S nhu cÇu lao ®éng cña c¸c ®¬n vÞ. e. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch håi qui. Theo ph­¬ng ph¸p nµy cÇu nh©n lùc sÏ ®­îc dù b¸o trªn c¬ së sö dông hµm cÇu to¸n häc biÓu thÞ mèi quan hÖ gi÷a sè l­îng lao ®éng cÇn thiÕt víi c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng (doanh sè, sè l­îng, s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng). Hµm cÇu: D = f(x1, x2, x3…) g. Ph­¬ng ph¸p tiªu chuÈn hao phÝ lao ®éng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (s¶n l­îng). C«ng thøc: D = Trong ®ã : D: cÇu nh©n lùc n¨m kÕ ho¹ch. Q: tæng s¶n l­îng cÇn ph¶i s¶n xuÊt n¨m kÕ ho¹ch. t: tiªu chuÈn hao phÝ lao ®éng cho mét ®¬n vÞ s¶n l­îng n¨m kÕ ho¹ch. T: tæng sè giê lµm viÖc b×nh qu©n cña mét lao ®éng n¨m kÕ ho¹ch. h. Ph­¬ng ph¸p chuyªn gia. Theo ph­¬ng ph¸p nµy nhu cÇu nh©n lùc sÏ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së kinh nghiÖm cña c¸c chuyªn gia cã thÓ lµ tr­ëng phßng nguån nh©n lùc, ng­êi cã hiÒu biÕt s©u réng kÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc, c¸c chuyªn gia ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ cña tæ chøc, dù b¸o sù thay ®æi cã thÓ x¶y ra b»ng kinh nghiÖm b¶n th©n. i. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch xu h­íng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy cÇu nh©n lùc sÏ ®­îc ­íc l­îng trªn c¬ sá sè liÖu cña c¸c n¨m tr­íc, tõ sè liÖu ®ã cã thÓ dù ®o¸n ®­îc xu h­íng t¨ng hay gi¶m lao ®éng trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. 1.1.3. Cung lao ®éng. Dù b¸o cung nh©n lùc tõ hai nguån: cung nh©n lùc tõ bªn trong tæ chøc vµ cung nh©n lùc tõ bªn ngoµi tæ chøc. a. Cung néi bé: Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng víi néi dung: §¸nh gi¸ c¬ cÊu lao ®éng hiÖn ®¹i cã phï hîp víi yªu cÇu cña c«ng viÖc lao ®éng hay kh«ng. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng lao ®éng trong t­¬ng lai. Tõ viÖc ph©n tÝch sÏ ®­a ra c¸c kÕ ho¹ch thÝch øng cho tuyÓn mé tuyÓn chän lao ®éng. b. Cung bªn ngoµi: Nguån lao ®éng: Häc sinh, sinh viªn tèt nghiÖp, lao ®éng tù do, lao ®éng hiÖn ®ang lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp kh¸c, nh÷ng ng­êi hÕt tuæi lao ®éng cã mong muèn vµ kh¶ n¨ng lao ®éng, lao ®éng trªn thÞ tr­êng vv… 1.2. Ph©n tÝch c¸c gi¶i ph¸p thay thÕ. §Ó th­c hiÖn ®­îc ch­¬ng tr×nh tuyÓn dông ®ßi hái chi phÝ t­¬ng ®èi lín vµ tèn nhiÒu c«ng søc v× vËy mét tæ chøc chØ thùc hiÖn tuyÓn dông míi trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc sù cÇn thiÕt. Tr­íc khi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh më mét ch­¬ng tr×nh tuyÓn dông th× c¸c tæ chøc th­êng xem xÐt c¸c gi¶i ph¸p thay thÕ. a. Hîp ®ång thÇu l¹i: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay mét sè tæ chøc v× khã kh¨n vÒ lao ®éng kh«ng thÓ tuyÓn mé ®­îc th× cã thÓ cho mét sè tæ chøc kh¸c thùc hiÖn c«ng viªc d­íi d¹ng hîp ®ång thuª l¹i. Tuy nhiªn gi¶i ph¸p nµy muèn thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ th× ph¶i ph©n tÝch kü l­ìng c¸c mÆt nh­ chÊt l­îng c«ng viÖc chi phÝ vµ lîi Ých c¸c bªn. VÝ dô: Mét x­ëng may nhá cña hé gia ®×nh nhËn ®­îc mét hîp ®ång víi sè l­îng s¶n phÈm lín. Thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång lµ 20 ngµy. XÐt thÊy x­ëng may kh«ng thÓ hoµn tÊt c«ng viÖc trong thêi gian trªn th× chñ hé cã thÓ ký hîp ®ång ®Ó mét x­ëng may kh¸c thùc hiÖn mét phÇn c«ng viÖc cña hîp ®ång hoÆc toµn bé hîp ®ång. b. Lµm thªm giê. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tæ chøc sÏ gÆp ph¶i c¸c khã kh¨n khi thùc hiÖn c¸c hîp ®ång. Mét trong c¸c khã kh¨n ®ã lµ thêi gian, lao ®éng ®¸p øng cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. Nh÷ng lóc nh­ thÕ tæ chøc kh«ng thÓ tuyÓn mé lao ®éng ®­îc ngay th× cã mét gi¶i ph¸p th­êng xuyªn ®­îc c¸c tæ chøc lùa chän ®ã lµ lµm thªm giê. Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ tuyÓn thªm ng­êi vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng mµ kh«ng cÇn t¨ng thªm lao ®éng. Lµm thªm giê ph¶i tu©n theo c¸c ®iÒu kho¶n ®· ®­îc quy ®Þnh trong "Bé luËt lao ®éng cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam". c. Nhê gióp t¹m thêi (nh©n viªn t¹m thêi) Thuª nh©n c«ng t¹m thêi còng lµ mét biÖn ph¸p ®­îc nhiÒu tæ chøc lùa chän trong giai ®o¹n biÕn thiªn theo mïa vô. VÝ dô: C«ng ty da giÇy, c«ng ty may mÆc, c«ng ty b¸nh kÑo cã thÓ sö dông hîp ®ång thuª lao ®éng ng¾n h¹n vµo c¸c thêi ®iÓm cÇn nhiÒu lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt phôc vô cho mét dÞp nµo ®ã. d. Thuª lao ®éng tõ c«ng ty cho thuª. Ph­¬ng ph¸p nµy ch­a phæ biÕn ë ViÖt Nam tuy nhiªn c¸c tæ chøc còng cã thÓ tham kh¶o. 1.3. Nguån tuyÓn mé. 1.3.1. Nguån néi bé. BÊt cø mét tæ chøc nµo khi cã nhu cÇu tuyÓn dông lao ®éng th× nguån néi bé lu«n ®­îc ­u tiªn hµng ®Çu v× nh÷ng ­u ®iÓm cña nã. - T¹o ra ®­îc ®éng c¬ tèt cho tÊt c¶ nh÷ng ng­êi ®ang lµm viÖc trong tæ chøc, kÝch thÝch hä lµm viÖc tèt h¬n, s¸ng t¹o h¬n, tËn t©m vµ víi hiÖu suÊt cao h¬n. - Nh©n viªn cò cña tæ chøc ®· quen víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc nªn ta tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian lµm quen c«ng viÖc vµ t¨ng c­êng ®­îc sù trung thµnh ®èi víi tæ chøc. - Nguån néi bé còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Nh©n viªn ®­îc tuyÓn vµo mét chøc vô theo kiÓu th¨ng chøc néi bé cã thÓ sinh ra hiÖn t­îng rËp khu«n l¹i c¸ch lµm viÖc do qu¸ quen víi c¸ch lµm viÖc cña cÊp trªn mµ thiÕu tÝnh s¸ng t¹o. - MÆt kh¸c, trong ®¬n vÞ dÔ h×nh thµnh nhãm "Nh÷ng øng cö viªn kh«ng thµnh c«ng". Hä lµ nh÷ng ng­êi øng cö vµo mét chøc vô nµo ®ã nh­ng kh«ng ®­îc chän g©y ra t©m lý kh«ng phôc l·nh ®¹o, th¸i ®é bÊt hîp t¸c chia bÌ ph¸i, khã lµm viÖc. Khi tuyÓn mé nguån nµy ta cã ba ph­¬ng ph¸p ®Ó lùa chän: Ph­¬ng ph¸p tham kh¶o ý kiÕn. Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó t×m ng­êi cho mét vÞ trÝ nµo ®ã ng­êi ta cã thÓ tham kh¶o ý kiÕn nh÷ng ng­êi qu¶n lý bé phËn vµ nh÷ng ng­êi cã uy tÝn trong doanh nghiÖp, mét sè lao ®éng vµ c¸c chuyªn gia vÒ nh©n sù. §©y lµ ph­¬ng ph¸p th­êng ®­îc sö dông ë ViÖt Nam. Ph­¬ng ph¸p th«ng b¸o c«ng khai: Theo ph­¬ng ph¸p nµy tÊt c¶ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong tæ chøc sÏ ®­îc cung cÊp th«ng tin ®èi víi ng­êi ®­îc tuyÓn dông. Nh÷ng ng­êi trong tæ chøc thÊy m×nh cã thÓ ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn th× cã thÓ nép ®¬n tham gia dù tuyÓn. Ph­¬ng ph¸p l­u gi÷ kü n¨ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm nh©n sù sÏ ®­îc l­u gi÷ l¹i trong phÇn mÒm m¸y tÝnh. Khi cÇn t×m ng­êi cho mét vÞ trÝ nµo ®ã ta cã thÓ dïng c¸c lÖnh kh¸c nhau, khi cÇn sÏ gäi trong m¸y ra. §©y lµ ph­¬ng ph¸p thÝch hîp cho c¸c doanh nghiÖp c«ng ty cã quy m« lín. 1.3.2. Nguån bªn ngoµi: Cã rÊt nhiÒu nguån tuyÓn mé tõ bªn ngoµi, cã thÓ lµ b¹n bÌ cña nh©n viªn, nh©n viªn cò cña c«ng ty, ng­êi nép ®¬n xin viÖc, nh©n viªn c¸c h·ng doanh nghiÖp kh¸c, c¸c tr­êng ®¹i häc - cao ®¼ng, ng­êi thÊt nghiÖp… - B¹n bÌ cña nh©n viªn: C¸c nh©n viªn th­êng biÕt rÊt râ b¹n bÌ cña m×nh ®ang cÇn mét viÖc lµm vµ hä cã thÓ trë thµnh mét nh©n viªn tèt. Hä th­êng giíi thiÖu cho c«ng ty nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng vµ cã chÊt l­îng. - Nh©n viªn cò: Lµ nh÷ng nh©n viªn ®· tõng lµm trong doanh nghiÖp nh­ng v× mét lý do nµo ®ã hä chuyÓn ®Õn n¬i kh¸c, hiÖn ®ang mong muèn trë l¹i lµm viÖc cho doanh nghiÖp. - øng cö viªn nép ®¬n xin viÖc: Lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ®Õn nép ®¬n xin viÖc, ®­îc coi nh­ c¸c øng cö viªn tù nguyÖn bëi v× doanh nghiÖp kh«ng ®¨ng qu¶ng c¸o t×m ng­êi. - Nh©n viªn cña h·ng kh¸c: TuyÓn mé nh©n viªn tõ nguån nµy cã nhiÒu ­u ®iÓm. Nh÷ng nh©n viªn nµy cã s½n tay nghÒ vµ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i bá chi phÝ ®µo t¹o, nÕu cã th× kinh phÝ ®µo t¹o thÊp, thêi gian ®µo t¹o ng¾n. - Sinh viªn tèt nghiÖp c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng: §©y lµ mét trong nh÷ng nguån ngµy cµng trë nªn quan träng ®èi víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp bëi v× nh÷ng ng­êi tõ nguån nµy lµ nh÷ng sinh viªn cßn trÎ dÔ ®µo t¹o vµ cã nhiÒu s¸ng kiÕn. - Ng­êi thÊt nghiÖp: Lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng trªn thÞ tr­êng vµ hä kh«ng cã viÖc lµm trong sè nµy cã rÊt nhiÒu lao ®éng cã n¨ng lùc tr×nh ®é nh­ng v× nhiÒu lý do nªn hä kh«ng cã viÖc lµm. C¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc dïng khi tuyÓn mé nguån bªn ngoµi lµ: Ph­¬ng ph¸p qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng phæ biÕn nhÊt lµ qu¶ng c¸o trªn b¸o chÝ v× chi phÝ qu¶ng c¸o cho c¸ch nµy kh«ng qu¸ lín nh­ qu¶ng c¸o trªn ti vi hay c¸c ph­¬ng tiÖn nghe nh×n kh¸c. Tr­íc khi tiÕn hµnh qu¶ng c¸o th× doanh nghiÖp t¹o d­ luËn ®Ó tr¸nh nh÷ng ph¶n øng cña c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. Ph­¬ng ph¸p cö chuyªn viªn tuyÓn mé ®Õn c¸c tr­êng: Doanh nghiÖp sÏ tuyªn truyÒn viÖc t×m kiÕm nh©n viªn, tiÕn hµnh gÆp mÆt, pháng vÊn ®èi víi nh©n viªn míi tèt nghiÖp cã nhu cÇu t×m viÖc, mét sè doanh nghiÖp x©y dùng mèi quan hÖ l©u dµi víi c¸c tr­êng ®µo t¹o, tµi trî häc bæng cho c¸c tr­êng, tæ chøc cho sinh viªn, häc sinh ®Õn doanh nghiÖp m×nh tham quan, thùc tËp. Ph­¬ng ph¸p th«ng qua c¸c v¨n phßng, c¸c trung t©m giíi thiÖu viÖc lµm. C¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu tuyÓn lao ®éng th× cã thÓ th«ng qua c¸c trung t©m chuyªn giíi thiÖu viÖc lµm. TuyÓn dông theo c¸ch nµy kh«ng mÊt thêi gian vµ dÔ t×m ®­îc ng­êi theo ®óng yªu cÇu tuy nhiªn chi phÝ rÊt cao. Ph­¬ng ph¸p th«ng qua héi trî viÖc lµm: Doanh nghiÖp cã thÓ cö ng­êi ®Õn c¸c héi trî viÖc lµm ®Ó tuyÓn lao ®éng. Ph­¬ng ph¸p th«ng qua ng­êi th©n hoÆc b¹n bÌ cña c¸c nh©n viªn trong c«ng ty, øng cö viªn tù nép ®¬n hay c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c. 2. Qu¸ tr×nh tuyÓn chän. Qu¸ tr×nh tuyÓn chän gåm c¸c b­íc sau ®©y: B­íc 1: Pháng vÊn s¬ bé, ®ãn tiÕp ban ®Çu ph¶i ®­îc diÔn ra trong bÇu kh«ng khÝ lÞch sù tho¶i m¸i, th«ng qua pháng vÊn s¬ bé cã thÓ lo¹i nh÷ng øng cö viªn kh«ng cã kh¶ n¨ng phï hîp víi c«ng viÖc. B­íc 2: Nép ®¬n xin viÖc. §¬n xin viÖc ph¶i ®­îc thiÕt kÕ cã chñ ®Þnh ®Ó cã thÓ thu thËp ®­îc nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vÒ ng­êi lao ®éng. B­íc 3: Tr¾c nghiÖm tuyÓn chän lµ viÖc sö dông c¸c kü thuËt kh¸c nhau ®Ó ®¸nh gi¸, ®o l­êng vÒ sù hiÓu biÕt, khÐo lÐo, c¸ tÝnh cña mçi ng­êi, c¸c bµi tr¾c nghiÖm th­êng ®­îc so¹n th¶o d­íi d¹ng c©u hái vµ øng cö viªn sÏ lùa chän ph­¬ng ¸n tr¶ lêi. Cã bèn lo¹i tr¾c nghiÖm: tr¾c nghiÖm t©m lý, tr¾c nghiÖm vÒ kiÕn thøc, tr¾c nghiÖm vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng viÖc, tr¾c nghiÖm vÒ th¸i ®é vµ sù nghiªm tóc. B­íc 4: Pháng vÊn tuyÓn chän: Lµ sù trao ®æi trùc tiÕp gi÷a nhµ tuyÓn dông vµ øng cö viªn. §©y lµ mét trong nh÷ng b­íc tuyÓn dông hiÖu qu¶ nhÊt v× th«ng qua pháng vÊn nhµ tuyÓn dông sÏ ®¸nh gi¸ ®­îc nhiÒu khÝa c¹nh mµ c¸c b­íc tuyÓn dông tr­íc kh«ng cho ta thÊy râ. Cã c¸c lo¹i pháng vÊn sau: Pháng vÊn theo mÉu, pháng vÊn theo t×nh huèng, pháng vÊn theo môc tiªu, pháng vÊn kh«ng cã h­íng dÉn, pháng vÊn c¨ng th¼ng, pháng vÊn theo nhãm vµ pháng vÊn héi ®ång. B­íc 5: ThÈm tra l¹i vÒ tr×nh ®é vµ tiÒn sö lµm viÖc, kiÓm tra l¹i nh÷ng th«ng tin mµ øng cö viªn cung cÊp cã chÝnh x¸c hay kh«ng, thÈm tra l¹i qu¸ tr×nh lµm viÖc, tr×nh ®é ®µo t¹o. B­íc 6: §¸nh gi¸ y tÕ, kiÓm tra søc khoÎ. Môc ®Ých nh»m gióp cho doanh nghiÖp bè trÝ hîp lý c¸c c«ng nh©n viªn míi vµo c¸c vÞ trÝ c«ng viÖc phï hîp víi ®Æc ®iÓm søc khoÎ cña hä. B­íc 7: Pháng vÊn bëi ng­êi l·nh ®¹o trùc tiÕp. Ng­êi l·nh ®¹o trùc tiÕp cã thÓ ®¸nh gi¸ kü h¬n vÒ c¸c kh¶ n¨ng kü thuËt cña ng­êi dù tuyÓn vµ tr¶ lêi c©u hái chi tiÕt cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc vµ sÏ cho ý kiÕn quyÕt ®Þnh cuèi cïng. B­íc 8: Tham quan cô thÓ vÒ c«ng viÖc. Ng­êi dù tuyÓn ®­îc xem tËn m¾t c«ng viÖc mµ hä sÏ thùc hiÖn lao ®éng, cã liªn quan ®Õn c¶ c¸c yÕu tè kh«ng thuËn lîi vÒ c«ng viÖc. B­íc 9: Ra quyÕt ®Þnh tuyÓn chän. Phßng qu¶n trÞ nh©n lùc th«ng b¸o l¹i cho nh÷ng ng­êi kh«ng tróng tuyÓn ®Ó gi÷ c¸c mèi quan hÖ x· héi tèt. §ång thêi l­u gi÷ c¸c ®¬n xin viÖc cña nh÷ng ng­êi kh«ng tróng tuyÓn ®Ó sö dông trong ®ît tuyÓn dông tiÕp theo, phßng qu¶n trÞ nguån nh©n lùc còng l­u gi÷ hå s¬ cña nh÷ng ng­êi tróng tuyÓn ®Ó b¾t ®Çu viÖc theo dâi vµ qu¶n trÞ nh©n sù ®èivíi hä, ngoµi ra phßng qu¶n trÞ nguån nh©n lùc cßn nghiªn cøu tÊt c¶ c¸c ®¬n xin viÖc cña tÊt c¶ nh÷ng ng­êi dù tuyÓn ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é thµnh c«ng cña c«ng t¸c tuyÓn dông vµ tham kh¶o ý kiÕn cña ng­êi tróng tuyÓn ®Ó ®iÒu chØnh hoÆc thiÕt kÕ l¹i qu¸ tr×nh tuyÓn chän nÕu cÇn thiÕt. Trªn thùc tÕ kh«ng ph¶i tÊt c¶ mäi doanh nghiÖp ®Òu thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c b­íc trªn mµ cã thÓ qu¸ tr×nh tuyÓn chän ®­îc rót ng¾n h¬n ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ kinh phÝ, viÖc tuyÓn chän t¹i c¸c doanh nghiÖp mÆc dï rót ng¾n nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh tuyÓn chän, kh«ng lo¹i bá mét sè b­íc mµ c¸c doanh nghiÖp th­êng lµm gép mét sè b­íc. Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng cã vai trß quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §ång thêi nã còng cã ý nghÜa ®èi víi tËp thÓ vµ c¸ nh©n ng­êi lao ®éng thÓ hiÖn qua hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tËp thÓ ng­êi lao ®éng. Tõ ®©y ta thÊy ®­îc vai trß then chèt, quan träng cña ho¹t ®éng tuyÓn dông ë chuyªn ngµnh qu¶n trÞ nh©n nh©n lùc. Ch­¬ng II Ph©n tÝch tÇm quan träng cña ho¹t ®éng tuyÓn dông. S¬ ®å 1: Mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a tuyÓn dông vµ c¸c chøc n¨ng kh¸c cña qu¶n trÞ nh©n lùc. TuyÓn dông TuyÓn dông NhiÒu ng­êi tham gia tuyÓn mé cho phÐp ng­êi sö dông lao ®éng cã kh¶ n¨ng lùa chän nhiÒu h¬n Tû lÖ sè ng­êi ®­îc chÊp nhËn ¶nh h­ëng ®Õn sè ng­êi cÇn thiÕt ph¶i tuyÓn mé. §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng viÖc Nh÷ng ng­êi xin viÖc cã tr×nh ®é tay nghÒ cao th× thùc hiÖn c«ng viÖc tèt h¬n C¸c vÊn ®Ò tån t¹i vÒ thùc hiÖn c«ng viÖc cã thÓ cho thÊy sù cÇn thiÕt thu hót nh÷ng ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é cao. Thï lao Cung vÒ lao ®éng sÏ ¶nh h­ëng ®Õn møc l­¬ng vµ ng­êi cã tr×nh ®é cao sÏ mong muèn møc l­¬ng cao h¬n Møc l­¬ng cao t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n cho viÖc thu hót ng­êi cã tr×nh ®é cao h¬n. Møc l­¬ng cao t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n cho viÖc thu hót ng­êi cã tr×nh ®é cao h¬n. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn Ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ ®ßi hái Ýt ph¶i ®µo t¹o h¬n ng­êi kh«ng cã tay nghÒ. TuyÓn mé ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ h¬n nÕu nh©n viªn míi cã thÓ ®­îc ®µo t¹o phï hîp víi Ýt thêi gian vµ kinh phÝ h¬n. TuyÓn mé ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ h¬n nÕu nh©n viªn míi cã thÓ ®­îc ®µo t¹o phï hîp víi Ýt thêi gian vµ kinh phÝ h¬n. C¸c mèi quan hÖ lao ®éng Nh÷ng ng­êi lao ®éng ®­îc bè trÝ vµo nh÷ng vÞ trÝ thÝch hîp cã tû lÖ c«ng viÖc thay ®æi thÊp h¬n vµ cã sù tho¶ m·n cao h¬n H×nh ¶nh cña c«ng ty ¶nh h­ëng ®Õn quyÕt ®Þnh nép ®¬n vµo mét vÞ trÝ I. TuyÓn dông víi viÖc thùc hiÖn kÕ hoach s¶n xuÊt kinh doanh, môc tiªu cña doanh nghiÖp Khi doanh nghiÖp cã mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh th× cÇn x¸c ®Þnh c¸c nguån lùc ®Ó ®¸p øng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®ã nh­: tµi chÝnh, nguyªn vËt liÖu, vèn ®Çu t­, nhµ cung øng, nguån nh©n lùc vv…. Trong ®ã nguån nh©n lùc lµ quan träng hµng ®Çu. Dï kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tµi chÝnh, nguyªn vËt liÖu… nh­ng nÕu kh«ng cã mét nguån lao ®éng vËn hµnh sö dông c¸c nguån lùc Êy th× nã chØ lµ c¸c nguån lùc chÕt. NÕu tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cña s¶n xuÊt ®· ®¸p øng nhu cÇu th× nguån nh©n lùc ®­îc ®¸p øng ®óng vµ ®ñ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng sÏ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra liªn tôc. §Æc biÖt khi gÆp khã kh¨n tõ c¸c nguån kh¸c mµ nguån nh©n lùc l¹i cã thÕ m¹nh th× vÉn duy tr× ®­îc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. VÝ dô: Doanh nghiÖp ®ang trong giai ®o¹n khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, ng­êi lao ®éng trung thµnh víi doanh nghiÖp cã thÓ chÊp nhËn ®Ó l¹i mét phÇn l­¬ng cña m×nh gióp ®ì doanh nghiÖp. Hay doanh nghiÖp muèn ®æi míi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh­ng viÖc vËn hµnh c«ng viÖc nµy l¹i khã kh¨n, ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ cao hay lao ®éng tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp cã thÓ gióp ®­îc doanh nghiÖp v× nh÷ng ng­êi nµy lu«n n¾m b¾t ®­îc c«ng nghÖ míi nhanh chãng víi vèn kiÕn thøc cña m×nh. VËy cung øng nguån nh©n lùc ®Çy ®ñ (hay tuyÓn dông ®óng kÕ ho¹ch) sÏ ®¶m b¶o cho tæ chøc tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi hiÖu qu¶ cao. Trong mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn cã kÕ ho¹ch vÒ lao ®éng víi c¬ cÊu thÝch hîp (lao ®éng kü thuËt, lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt, lao ®éng qu¶n lý vv …). Doanh nghiÖp tuyÓn dông ®­îc mét c¬ cÊu lao ®éng t­¬ng ®èi phï hîp th× kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh sÏ diÔn ra thuËn lîi. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ viÖc tuyÓn dông ®­îc c¬ cÊu lao ®éng hîp lý lµ rÊt khã kh¨n. VÝ dô: HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ë mét sè ®Þa ph­¬ng phÝa Nam ®Òu kh«ng ®¶m b¶o ®­îc kÕ ho¹ch tuyÓn dông lao ®éng cho s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. C¸c doanh nghiÖp th­êng cã kÕ ho¹ch tuyÓn dông lao ®éng. BiÓu 1: Thùc hiÖn kÕ ho¹ch tuyÓn dông cña c¸c doanh nghiÖp phÝa Nam 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002. ChØ tiªu KÕ ho¹ch tuyÓn dông c¶ n¨m (ng­êi) Thùc hiÖn tuyÓn dông 6 th¸ng ®Çu n¨m (ng­êi) Tû lÖ thùc hiÖn so víi kÕ ho¹ch n¨m (%) 1. Lao ®éng qu¶n lý, tæng sè - Kü thuËt - Hµnh chÝnh - Kinh tÕ 4724 2263 1456 1007 3804 1871 1119 814 80,52 82,68 76,85 80,83 2. Lao ®éng trùc tiÕp, tæng sè a. Lao ®éng phæ th«ng b. Lao ®éng ®µo tµo. Trong ®ã - Cao ®¼ng kü thuËt - Trung cÊp chuyªn nghiÖp - C«ng nh©n kü thuËt dµi h¹n - C«ng nh©n kü thuËt ng¾n h¹n - Nh©n viªn nghiÖp vô dµi h¹n - Nh©n viªn nghiÖp vô ng¾n h¹n 87543 57678 29865 1510 1480 6908 19292 517 69 73560 54413 19147 551 766 3826 13603 299 41 84,03 94,34 61,11 36,49 51,76 55,39 70,51 57,83 59,42 Qua biÓu trªn ta thÊy ®a sè lao ®éng kh«ng tuyÓn dông ®­îc theo kÕ ho¹ch lµ lao ®éng cã chuyªn m«n kü thuËt, trong ®ã tû lÖ thùc hiÖn tuyÓn dông so víi kÕ ho¹ch rÊt thÊp, lo¹i lao ®éng tr×nh ®é cao ®¼ng kü thuËt (36,5%), c«ng nh©n kü thuËt ®µo t¹o dµi h¹n (55,39%), trung cÊp chuyªn nghiÖp (51,76%), nh©n viªn nghiÖp vô ®µo t¹o dµi h¹n (57,83%)… KÕt qu¶ tuyÓn dông nµy ch¾c ch¾n sÏ ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp nªn quan t©m h¬n n÷a ®Õn tuyÓn dông lao ®éng, ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tuyÓn mé réng r·i ®Ó thu hót ®­îc nhiÒu ng­êi lao ®éng tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau ®Õn tham gia nép ®¬n xin viÖc. Trong giai ®o¹n n­íc ta ®ang thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, nhu cÇu vÒ lao ®éng cã chuyªn m«n tay nghÒ, lao ®éng kü thuËt lµ rÊt lín. Mäi tæ chøc muèn ®øng v÷ng ®­îc trong m«i tr­êng kinh tÕ quèc tÕ ho¸ víi sù c¹nh tranh khèc liÖt tæ chøc ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc tuyÓn mét ®éi ngò lao ®éng phï hîp víi chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh dµi h¹n vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn tæ chøc trong t­¬ng lai. VËy tuyÓn dông cã vai trß rÊt quan träng trong mäi tæ chøc. II. TuyÓn dông víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña qu¶n trÞ nh©n lùc. 1. TuyÓn dông víi vÊn ®Ò ®µo t¹o, ph¸t triÓn. Mét trong c¸c yªu cÇu cña tuyÓn dông lµ tuyÓn ®­îc ng­êi cã chuyªn m«n cÇn thiÕt, cã thÓ lµm viÖc ®¹t tíi n¨ng suÊt cao, hiÖu suÊt c«ng t¸c tèt, ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu c«ng viÖc. TuyÓn dông kh«ng phï hîp víi thùc tiÔn vµ khoa häc th× ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn sÏ kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc. Ta ph¶i c¨n cø vµo ph©n tÝch c«ng viÖc ®Ó tiÕn hµnh tuyÓn dông theo ®óng yªu cÇu cña c«ng viÖc. Trong tuyÓn chän ph¶i th«ng qua b¶n tiªu chuÈn thùc hiÖn c«ng viÖc vµ b¶n yªu cÇu cña c«ng viÖc ®èi víi ng­êi thùc hiÖn. Qua ®©y sµng läc kü h¬n c¸c ®èi t­îng kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc vµ tuyÓn chän ®­îc ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é kü n¨ng phï hîp. NÕu khi tuyÓn dông c¸n bé tuyÓn dông kh«ng c¨n cø vµo c¸c yªu cÇu cña c«ng viÖc ®èi víi ng­êi lao ®éng, kh«ng sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p tuyÓn chän khoa häc th× chÊt l­îng cña ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn vµo sÏ kh«ng cao. Nh­ vËy v« h×nh dung tæ chøc ®· tuyÓn dông nh÷ng ng­êi kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu c«ng viÖc b¾t buéc tæ chøc ph¶i ®µo t¹o nh÷ng ng­êi nµy víi thêi gian vµ kinh phÝ nhÊt ®Þnh. B»ng c¸c ph­¬ng ph¸p tuyÓn dông khoa häc tæ chøc cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc c¸c kho¶n chi phÝ nµy. ChÝnh s¸ch tuyÓn dông cña tæ chøc: Ta biÕt r»ng chÝnh s¸ch tuyÓn dông cña mét tæ chøc sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng tuyÓn dông cña chÝnh tæ chøc ®ã, thÓ hiÖn qua viÖc ng­êi lao ®éng cã ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc hay kh«ng. VÝ dô: T¹i H­ng Yªn mÆc dï ®· cã chÝnh s¸ch cø 100m2 ®Êt bÞ "mÊt" sÏ ®­îc nhËn mét lao ®éng. Song hÇu nh­ ë mäi ®Þa bµn trong tØnh, tû lÖ nµy kh«ng bao giê ®¹t ®­îc. ë nh÷ng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt viÖc sö dông thiÕt bÞ m¸y mãc míi lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. V× vËy, dï cã thiÖn chÝ víi ®Þa ph­¬ng ®Õn ®©u th× c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng thÓ sö dông nh÷ng lao ®éng kh«ng biÕt lµm g× víi hÖ thèng thiÕt bÞ cña hä. Trong vÝ dô nµy nÕu doanh nghiÖp ¸p dông chÝnh s¸ch tuyÓn dông ban ®Çu th× doanh nghiÖp ph¶i bá ra nhiÒu kinh phÝ cho ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng míi. NÕu doanh nghiÖp chØ tuyÓn dông mét sè ng­êi lao ®éng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc th× l¹i m©u thuÉn víi lîi Ých cña nh÷ng ng­êi kh¸c. VËy chÝnh s¸ch tuyÓn dông mµ phï hîp víi thùc tiÔn th× sÏ t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng tuyÓn dông, ®ång thêi chÝnh s¸ch ®ã còng chØ cho doanh nghiÖp biÕt ®èi t­îng lao ®éng nµo ®­îc tuyÓn nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ ®µo t¹o. Ngµnh nghÒ g¾n víi chuyÓn giao c«ng nghÖ ngo¹i nhËp, ngµnh nghÒ ®ang cã quy m« ph¸t triÓn trong c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt h­íng vµo xuÊt khÈu th× c«ng t¸c tuyÓn dông cµng thÓ hiÖn vai trß quan träng. TuyÓn ®­îc ng­êi lao ®éng ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu c«ng viÖc, t¹o ®iÒu kiÖn cho tæ chøc ®µo t¹o ng­êi lao ®éng trë thµnh thî ®a kü n¨ng, cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc c«ng nghÖ míi, vËn hµnh ®­îc nhiÒu m¸y mãc trong ph©n x­ëng. §¶m b¶o æn ®Þnh lao ®éng trong tæ chøc, nhu cÇu lao ®éng xuÊt hiÖn tæ chøc cã thÓ tuyÓn tõ chÝnh nguån lao ®éng bªn trong tæ chøc, gi¶m thiÓu c¸c tr­êng hîp bÞ ®éng trong tuyÓn dông. VËy qua trªn ph©n tÝch ta thÊy lµ mét ho¹t ®éng rÊt quan träng cña tæ chøc, ®ång thêi tuyÓn dông còng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn néi dung cña c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n lùc ®ã lµ ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn. TuyÓn dông mµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tr×nh ®é chuyªn m«n tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng sÏ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ ®µo t¹o. Ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ Ýt ®ßi hái vÒ ®µo t¹o. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tr×nh ®é chuyªn m«n tay nghÒ th× tæ chøc l¹i tiÕp tôc dùa vµo b¶n tiªu chuÈn thùc hiÖn c«ng viÖc vµ b¶n yªu cÇu cña c«ng viÖc ®èi víi ng­êi thùc hiÖn. §©y lµ c¬ së ®Ó ta ®èi chiÕu kh¶ n¨ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng ®èi víi c¸c tiªu chuÈn, yªu cÇu. Trong qu¸ tr×nh tuyÓn chän nhÊt ®Þnh ph¶i pháng vÊn chuyªn m«n vµ tham quan thö viÖc tõ ®©y ®¸nh gi¸ ®­îc tr×nh ®é chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng. Ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn vµo cã tr×nh ®é kü thuËt phï hîp hä sÏ thùc hiÖn ®­îc c«ng viÖc ngay t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng. Hä dÔ dµng n©ng cao hiÖu qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc mµ kh«ng cÇn ®µo t¹o thªm. Tuy r»ng ng­êi lao ®éng míi vµo doanh nghiÖp th× ®Òu ph¶i lµm quen víi d©y truyÒn s¶n xuÊt, c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp, nh­ng ng­êi cã tr×nh ®é tay nghÒ cao, ®Æc biÖt lµ lao ®éng cã kinh nghiÖm tõ c¸c tæ chøc kh¸c ®­îc tuyÓn, hä cã sè n¨m ®¶m nhËn c«ng viÖc lín. Thêi gian ®Þnh h­íng cho nh÷ng lao ®éng nµy rÊt Ýt, hä th­êng lµm quen nhanh chãng víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn vµo doanh nghiÖp ®­îc bè trÝ lµm ®óng c«ng viÖc yªu thÝch theo ®óng kh¶ n¨ng lµ ®éng lùc to lín khÝch lÖ tinh thÇn lµm viÖc h¨ng say, tËn t©m víi c«ng viÖc ®­a ®Õn kÕt qu¶ lµm viÖc cao. Song song víi nh÷ng yÕu tè tèt ®Ñp trªn ng­êi lao ®éng sÏ tù biÕt rÌn luyÖn n©ng cao tay nghÒ mµ kh«ng cÇn ph¶i qua c¸c líp ®µo t¹o, cßn nÕu ph¶i ®µo t¹o th× còng chØ lµ ®µo t¹o trong c«ng viÖc, Ýt tèn kÐm. Ng­êi lao ®éng míi ®¸p øng ®­îc ngay c¸c yªu cÇu c«ng viÖc mµ kh«ng ph¶i tiÕn hµnh ®µo t¹o thªm lµ mét thµnh c«ng rÊt lín cña ho¹t ®éng tuyÓn dông. 2. TuyÓn dông víi vÊn ®Ò ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc TuyÓn dông, ®­îc nh÷ng ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é lµnh nghÒ thÊp, kü n¨ng, kü x¶o nghÒ nghiÖp ch­a v÷ng th× kÕt qu¶ thùc hiÖn cña hä ë møc trung b×nh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v× kinh nghiÖm vµ kü n¨ng ch­a nhiÒu nªn s¶n phÈm mµ hä lµm ra cã chÊt l­îng kh«ng cao, ®é chÝnh x¸c vµ thÈm mü ë møc võa ph¶i, ®«i khi tû lÖ s¶n phÈm sai háng cao tï ®©y g©y khã kh¨n cho viÖc ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc. TuyÓn ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é thÊp kh«ng nh÷ng doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh ®µo t¹o nh­ ë môc II.1 rÊt tèn kÐm mµ viÖc ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc cña nh÷ng ng­êi nµy còng kh«ng dÔ dµng. §Õn ®©y ta cµng thÊy râ h¬n vai trß cña ho¹t ®éng tuyÓn dông víi c¸c chøc n¨ng kh¸c cña qu¶n trÞ nh©n lùc vµ víi tæ chøc. KÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã lµ mét phÇn trong kÕt qu¶ s¶n xuÊt chung cña toµn doanh nghiÖp. V× vËy, ®¸nh gi¸ ®óng chÝnh x¸c sù thùc hiÖn cña ng­êi lao ®éng lµ rÊt cÇn thiÕt. Trªn thùc tÕ ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc sÏ thuËn lîi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. Ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn míi cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, thao t¸c lµm viÖc chÝnh x¸c, kÕt qu¶ s¶n xuÊt Ýt sai háng nªn dÔ ®o l­êng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc. VÊn ®Ò ®Æt ra víi ho¹t ®éng tuyÓn dông lµ ph¶i tuyÓn ®­îc ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n tay nghÒ cao, t¹o thuËn lîi cho ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä. Ng­îc l¹i ®¸nh gi¸ ®óng kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng, sÏ t¹o cho hä sù yªn t©m víi c«ng viÖc vµ ng­êi lao ®éng sÏ g¾n bã h¬n víi doanh nghiÖp. Khi thùc hiÖn th¨ng th­ëng ®Ò b¹t, nh÷ng ng­êi cã chuyªn m«n tay nghÒ cao víi kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc tèt sÏ ®­îc ­u tiªn tr­íc. §Ò ®¹t nh­ vËy t¹o ra sù c«ng b»ng d©n chñ trong doanh nghiÖp, g©y dùng ®­îc t×nh c¶m vµ sù ®ång t×nh cña ng­êi lao ®éng. Ng­êi lao ®éng míi ®­îc ®¶m nhËn mét vÞ ttÝ c«ng viÖc víi nhiÖm vô râ rµng sÏ t¹o thuËn lîi cho viÖc ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc hay nhiÖm vô cña hä. VËy tuyÓn dông ph¶i tuyÓn ®óng ng­êi cho ®óng c«ng viÖc. Ng­êi lao ®éng lu«n quan t©m ®Õn c«ng viÖc vµ nhiÖm vô m×nh lµm ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ thÕ nµo, cã t­¬ng øng víi ®ãng gãp cña hä hay kh«ng. Ng­êi lao ®éng ®­îc lµm ®óng chuyªn m«n, hä sÏ tù h¹n chÕ ®­îc c¸c sai ph¹m trong qu¸ tr×nh lao ®éng v× thÕ kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä th­êng lµ tèt. KÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc chñ yÕu lµ thµnh tÝch cña ng­êi lao ®éng mµ kh«ng cã c¸c yÕu tè kh«ng mong muèn x¶y ra nh­ tai n¹n lao ®éng, s¶n phÈm háng, kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao v.v.. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc gióp cho bé phËn qu¶n lý nguån nh©n lùc vµ l·nh ®¹o cÊp cao cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc th¾ng lîi cña ho¹t ®éng tuyÓn dông. C¸c vÊn ®Ò tån t¹i vÒ thùc hiÖn c«ng viÖc cã thÓ cho thÊy sù cÇn thiÕt thu hót nh÷ng ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é cao h¬n. 3. TuyÓn dông víi c¸c mèi quan hÖ lao ®éng TuyÓn dông víi viÖc thùc hiÖn hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ. TuyÓn ®­îc ng­êi lao ®éng ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu cña c«ng viÖc th× viÖc thùc hiÖn hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ sÏ rÊt thuËn lîi. Do ®ã trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ kh«ng vÊp ph¶i c¸c tr­êng hîp bá dë hîp ®ång hoÆc lµ ng­êi lao ®éng kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc ph¶i lµm c¸c c«ng viÖc kh«ng ®óng nh­ hîp ®ång ®· ký. ViÖc nµy cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng thiÖt h¹i cho tæ chøc nÕu ng­êi lao ®éng ®¬n ph­¬ng chÊm døt hîp ®ång. Ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn vµo doanh nghiÖp thùc hiÖn hîp ®ång víi sù nhÊt trÝ cao th× kÕt qu¶ thùc hiÖn hîp ®ång tèt h¬n, tõ ®ã g©y dùng ®­îc mèi quan hÖ lao ®éng tèt ®Ñp gi÷a ng­êi lao ®éng vµ tæ chøc. Nh÷ng ng­êi lao ®éng ®­îc bè trÝ lµm viÖc ë nh÷ng vÞ trÝ thÝch hîp cã tû lÖ c«ng viÖc thay ®æi thÊp vµ cã sù tho¶ m·n cao h¬n. Ng­êi lao ®éng sÏ g¾n bã víi c«ng viÖc, t©m huyÕt víi nghÒ, vui vÎ víi ®ång nghiÖp, lu«n th­c hiÖn tèt c¸c néi quy lao ®éng gãp phÇn t¹o nªn mèi quan hÖ tho¶i m¸i trong bé phËn tõ ®©y h×nh thµnh lªn v¨n ho¸ nhãm lµnh m¹nh. ë ®©y mäi thµnh viªn ®Òu ®¹t ®­îc sù tho¶ m·n vÒ c«ng viÖc vµ vÒ c¸c mèi quan hÖ lao ®éng cña m×nh. Nh©n viªn míi sÏ ®­îc ®ãn tiÕp vui vÎ vµ ®­îc c«ng nhËn lµ mét thµnh viªn cña nhãm (tæ s¶n xuÊt). Mèi quanhÖ lao ®éng tèt ®Ñp hoµ hîp trong tæ chøc lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng chung, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu cña tæ chøc. TuyÓn dông dùa trªn c¬ së cña ph©n tÝch c«ng viÖc sÏ ®¶m b¶o thµnh c«ng h¬n trong viÖc bè trÝ s¾p xÕp, thuyªn chuyÓn vµ th¨ng th­ëng mét c¸ch kÞp thêi vµ hîp lý. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ cßn t¹o kÝch thÝch lao ®éng, g¾n bã ®­îc ng­êi lao ®éng ®èi víi c«ng viÖc, khÝch lÖ ph¸t triÓn n¨ng lùc c¸ nh©n. Ng­êi lao ®éng ®­îc doanh nghiÖp quan t©m ®óng møc sÏ trung thµnh h¬n víi doanh nghiÖp vµ vun ®¾p cho mèi quan hÖ lao ®éng tèt ®Ñp trong doanh nghiÖp. Qua mèi quan hÖ lao ®éng tèt ®Ñp sÏ n©ng cao danh tiÕng, uy tÝn cña tæ chøc, t¹o dùng h×nh ¶nh vÒ mét n¬i lµm viÖc tèt cho ng­êi lao ®éng, t¹o thuËn lîi cho nh÷ng lÇn tuyÓn dông sau. VÝ dô: Ch­¬ng tr×nh tuyÓn dông vµ ®µo t¹o lao ®éng cña Unilever ViÖt Nam Mäi ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn vµo Unilever ®Òu ®­îc quan t©m ®Þnh h­íng vµ ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc, ®­îc ph¸t triÓn c¸c kü n¨ng. Nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp trªn ®· x©y dùng ®­îc quan hÖ lao ®éng hoµ hîp trong c«ng ty, ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn rÊt kh¾t khe vµ ®­îc bè trÝ lµm c¸c c«ng viÖc ­a thÝch theo ®óng n¨ng lùc lµm cho ng­êi lao ®éng g¾n bã h¬n víi c«ng ty. ChÝnh quan hÖ lao ®éng tèt ®Ñp mµ chÝnh quyÒn tuyÓn dông, sö dông lao ®éng cña m×nh mµ Unilever ®· trë thµnh mét trong c¸c nhµ tuyÓn dông ®­îc ­a thÝch ë ViÖt Nam. TuyÓn dông ®­îc nh÷ng lao ®éng cã kû luËt, trung thùc g¾n bã víi c«ng viÖc cña tæ chøc sÏ ®¶m b¶o cho quan hÖ lao ®éng hoµn thiÖn dÇn theo h­íng ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých cña c¸c bªn tham gia quan hÑ lao ®éng. Ng­êi lao ®éng vi ph¹m kû luËt vÒ sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm, thêi gian lao ®éng, an toµn lao ®éng v.v.. th× c¶ phÝa ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng ®Òu nhËn ®­îc c¸c kÕt qu¶ kh«ng cao. Ng­êi lao ®éng cã kû luËt tèt s½n sµng hîp t¸c víi ®ång nghiÖp vµ ng­êi qu¶n lý t¹o nªn kh«ng khÝ lµm viÖc hoµ ®ång. Ng­êi lao ®éng cïng nhau chia sÎ nh÷ng kinh nghiÖm nghÌ nghiÖp, häc tËp lÉn nhau c¸c hµnh vi chuÈn mùc, c¸c thao t¸c lao ®éng tiªn tiÕn. Phong c¸ch lµm viÖc nh­ vËy sÏ g¾n kÕt ng­êi lao ®éng víi nhau t¹o nªn sù ®oµn kÕt g¾n bã trong tæ chøc. Ng­êi lao ®éng ®­îc lµm viÖc trong c¸c tæ chøc cã mèi quan hÖ lao ®éng tèt lµ mét yÕu tè tÝch cùc gióp ng­êi lao ®éng kh«ng bÞ xa vµo c¸c tÖ n¹n x· héi, ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc sö dông lao ®éng ë nhiÒu vïng kh¸c nhau. VËy tuyÓn dông lao ®éng cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc h×nh thµnh quan hÖ lao ®éng vµ duy tr× quan hÖ lao ®éng tèt ®Ñp trong tæ chøc. 4. TuyÓn dông tèt t¹o thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn thï lao ®·i ngé ®èi víi ng­êi lao ®éng T×nh h×nh cung cÇu lao ®éng sÏ ¶nh h­ëng ®Õn møc l­¬ng mµ doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh tr¶ cho ng­êi lao ®éng. Th«ng th­êng ng­êi lao ®éng míi ®­îc tuyÓn sÏ nhËn ®­îc møc l­¬ng thÊp (møc l­¬ng khëi ®iÓm cña doanh nghiÖp). KÕt qu¶ tuyÓn dông sÏ chØ cho doanh nghiÖp biÕt ®· tuyÓn ®­îc bao nhiªu lao ®éng, c¬ cÊu lao ®éng, chÊt l­îng lao ®éng. Tõ ®©y x¸c ®Þnh møc l­¬ng t­¬ng øng cho tõng lo¹i lao ®éng, tõng ng­êi lao ®éng. Víi møc l­¬ng tèi thiÓu hiÖn nay lµ 290.000 ®ång, doanh nghiÖp kh«ng ®­îc phÐp tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng d­íi 290.000 ®ång. Lao ®éng phæ th«ng sÏ ®­îc tr¶ møc l­¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp, møc l­¬ng nµy tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. NÕu lao ®éng tyÓn vµo lµ sinh viªn tèt nghiÖp c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng th× cã hÖ sè l­¬ng nhÊt ®Þnh, tuú vµo hÖ sè l­¬ng mµ tæ chøc x¸c ®Þnh møc tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng cña m×nh. Mét sinh viªn ®¹i häc ra tr­êng nÕu ®­îc tuyÓn vµo c¸c doanh nghiÖp lµm viÖc th× hÖ sè l­¬ng lµ 1,78, nÕu vµo c¬ quan hµnh chÝnh th× hÖ sè l­¬ng lµ 1,86 cßn nÕu ë l¹i tr­êng th× hÖ sè l­¬ng lµ 1,92. Ng­êi lao ®éng ®­îc tuyÓn cã tr×nh ®é cao sÏ mong ®îi c¸c møc l­¬ng thï lao cao h¬n. Tæ chøc lu«n ph¶i tr¶ cho nh÷ng ng­êi nµy møc thï lao cao t­¬ng øng lµm cho ng­êi lao ®éng yªn t©m vÒ thï lao cña m×nh. NÕu doanh nghiÖp cã chÝnh s¸ch thu hót c¸c nh©n tµi th× doanh nghiÖp ph¶i cã ch­¬ng tr×nh thï lao cho c¸c nh©n tµi ®ã. Lµm ®­îc nh­ vËy th× nh÷ng nh©n tµi - ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é cao míi ®Õn víi doanh nghiÖp, v× ë ®©y mong muèn vÒ møc thï lao cao ®­îc ®¶m b¶o. Khi tróng tuyÓn lao ®éng, ng­êi lao ®éng lu«n mong muèn ®­îc tr¶ møc l­¬ng cao. Ng­êi lao ®éng ®­îc tr¶ møc l­¬ng phï hîp sÏ cã ®éng lùc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, g¾n bã víi tæ chøc. TuyÓn dông tèt ®¸nh gi¸ ®­îc kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña tõng ng­êi lao ®éng t¹o thuËn lîi cho qu¶n lý lao ®éng vµ qu¶n lý thï lao trong tæ chøc. Doanh nghiÖp tr¶ thï lao cho ng­êi lao ®éng t­¬ng øng víi søc lao ®éng, chÊt x¸m mµ hä ®· bá ra trong qu¸ tr×nh lao ®éng. Thï lao phï hîp t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó doanh nghiÖp gi÷ ch©n nh÷ng ng­êi lao ®éng giái. TuyÓn dông ®­îc c¸c øng cö viªn tiÒm n¨ng, ®¸nh gi¸ ®óng tiÒm n¨ng cña hä, nh­ nh÷ng ng­êi lao ®éng trÎ tuæi, sinh viªn tèt nghiÖp cã thµnh tÝch häc tËp giái cã thÓ ®­îc tr¶ l­¬ng cao v× hä cã tiÒm n¨ng trë thµnh ng­êi qu¶n lý giái trong t­¬ng lai. Tû lÖ tuyÓn mé phÇn lín do tÝnh ®Æc thï cña c«ng viÖc, t©m lý x· héi cña ng­êi xin viÖc quyÕt ®Þnh, trong ®ã yÕu tè thu nhËp cã ý nghÜa quan träng nhÊt. V× vËy møc l­¬ng cao cña doanh nghiÖp t¹o thuËn lîi cho viÖc thu hót ng­êi cã tr×nh ®é cao. VËy chÝnh s¸ch tuyÓn dông kÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, BHXH, phóc lîi… sÏ thµnh c«ng h¬n. Ta thÊy ®­îc vai trß then chèt cña ho¹t ®éng tuyÓn dông, vai trß nµy ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña qu¶n trÞ nh©n lùc vµ c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc. 5. KÕt luËn Qua ph©n tÝch ta thÊy tuyÓn dông cã mét vai trß quan träng ®èi víi c¸c tæ chøc. Mét tæ chøc lu«n thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c ®ît tuyÓn dông sÏ n©ng cao ®­îc uy tÝn, n©ng cao ®­îc vÞ thÕ c¹nh tranh, ®­a tæ chøc ph¸t triÓn ®i lªn. TuyÓn dông thµnh c«ng ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã mét ®éi ngò lao ®éng phï hîp, t¹o ra mét søc m¹nh gióp doanh nghiÖp cã thÓ v­ît qua nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Ng­îc l¹i tuyÓn dông kh«ng thµnh c«ng sÏ lµm cho doanh nghiÖp kh«ng thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh v× kÕ ho¹ch vÒ lao ®éng kh«ng ®­îc ®¶m b¶o. TuyÓn dông kh«ng thµnh c«ng lµm cho doanh nghiÖp tèn kÐm rÊt nhiÒu chi phÝ vµ gi¶m hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh­ ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc, thï lao ®·i ngé v.v.. Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tuyÓn dông 1. Ph­¬ng ph¸p x©y dùng b¶n m« t¶ c«ng viÖc, b¶n yªu cÇu c«ng viÖc vµ b¶n tiªu chuÈn thùc hiÖn c«ng viÖc VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p quan s¸t, thu thËp th«ng tin vÒ mét c«ng viÖc cÇn ph©n tÝch nh­ tªn c«ng viÖc, tªn chøc danh c«ng viÖc, mèi quan hÖ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc. Cïng víi nh÷ng th«ng tin nµy ta kÕt hîp víi nh÷ng d÷ liÖu thu thËp ®­îc tõ viÖc ®äc tµi liÖu liªn quan nh­: B¶n ph©n c«ng chøc n¨ng, qui tr×nh c«ng viÖc, qui chÕ thùc hiÖn c«ng viÖc. Tõ ®ã ta sÏ tæng hîp vµo x©y dùng ®­îc b¶n m« t¶ c«ng viÖc. Sau khi x©y dùng ®­îc b¶n m« t¶ c«ng viÖc ta sÏ dùa vµo b¶n nµy vµ kÕt hîp víi viÖc tham kh¶o ý kiÕn c¸n bé thùc hiÖn c«ng viÖc, c¸n bé l·nh ®¹o. Råi tõ ®ã x©y dùng b¶n yªu cÇu c«ng viÖc vµ b¶n tiªu chuÈn thùc hiÖn c«ng viÖc. Thùc chÊt cña ph©n tÝch c«ng viÖc ®Ó tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái sau: + Nh©n viªn thùc hiÖn nh÷ng c«ng t¸c g×? + Khi nµo c«ng viÖc ®­îc hoµn tÊt + C«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn ë ®©u? + C«ng nh©n lµm viÖc ®ã nh­ thÕ nµo? + §Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã cÇn nh÷ng tiªu chuÈn, tr×nh ®é nµo? ViÖc tr¶ lêi chÝnh x¸c c¸c c©u hái trªn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh tuyÓn dông lao ®éng vµ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«n trong qu¸ tr×nh sö dông lao ®éng. 2. Ph­¬ng ph¸p tuyÓn mé, tuyÓn chän Trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông nªn sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p khoa häc tiªn tiÕn ®¶m b¶o tuyÓn chän ®­îc nh÷ng ng­êi ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc, ®¸nh gi¸ ®óng kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng nh»m ®¹t ®­îc thµnh c«ng trong tuyÓn dông. KÕt luËn Qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch, nghiªn cøu ta kh¼ng ®Þnh ®­îc vÊn ®Ò tuyÓn dông lao ®éng thùc sù quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nh­ cè chñ tÞch Lee - ng­êi s¸ng lËp ra c«ng ty Samsung - vµo cuèi ®êi ®· cã mét c©u nãi mang tÝnh chiÕn l­îc: "Thµnh c«ng cña t«i lµ nhê ®· tuyÓn dông ®­îc nh÷ng ng­êi céng sù tµi giái h¬n t«i…" VËy tuyÓn dông thùc sù lµ mét ho¹t ®éng then chèt cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong mäi tæ chøc. ViÖc sö dông con ng­êi ®óng lóc, ®óng chç sÏ gióp cho tæ chøc cã mét c¬ cÊu hîp lý, ®éi ngò nh©n vien thÝch hîp víi tõng lo¹i c«ng viÖc. §iÒu nµy nÕu lµm tèt sÏ tiÕt kiÖm ®­îc c¸c nguån lùc kh¸c, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp vµ hiÓn nhiªn t¨ng lîi nhuËn gióp t¸i s¶n xuÊt më réng vµ ph¸t triÓn. Sù quan t©m ®óng møc ®Õn tuyÓn dông lao ®éng sÏ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ cho tæ chøc, t¹o ®µ cho ph¸t triÓn t­¬ng lai cña mçi tæ chøc. NÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· b­íc vµo giai ®o¹n ®æi míi cña sù ph¸t triÓn. §Æc ®iÓm, ®Æc tr­ng cña nã lµ hµm l­îng khoa häc cao, ­u tiªn chÊt l­îng h¬n sè l­îng, c¬ cÊu s¶n xuÊt thay ®æi liªn tôc do ¸p dông nh÷ng thµnh tùu míi. Qu¸ tr×nh ®æi míi kh«ng chØ h¹n chÕ ë lÜnh vùc kü thuËt mµ cßn ph¸t triÓn m¹nh ë c¶ lÜnh vùc khoa häc qu¶n lý. Trong tiÕn tr×nh ®ã tuyÓn dông nguån nh©n lùc ph¶i thay ®æi s¸ng t¹o ®Ó kÞp ®¸p øng vµ sö dông "nguån lùc con ng­êi míi". Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸ tr×nh qu¶n trÞ nh©n lùc Cña tr­êng §¹i häc KTQD - NXB Lao ®éng - x· héi - 2004 2. Qu¶n trÞ nh©n sù: Cña NguyÔn H÷u Th©n - NXB Thèng kª 1998. 3. Hµnh vi tæ chøc Cña tr­êng §¹i häc KTQD - NXB Thèng kª 2003 4. TuyÓn chän vµ qu¶n lý c«ng nh©n viªn NhËt B¶n (NguyÔn ViÖt Trung dÞch - NXB Sù thËt Hµ Néi - 1991) 5. T¹p chÝ Th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng (Sè 4/2003) 6. T¹p chÝ Lao ®éng & x· héi (Sè 215/2003) 7. T¹p chÝ Lao ®éng & x· héi (sè 223/2003) Môc lôc