Khóa luận Thực trạng hỗ trợ xuất khẩu cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam và giải pháp phát triển

ỏ ệ ỹ ậ cao" và nhi u v n nh máy móc, d ng c , ôtô d ki n tăng tr ng xu t kh u vào nhómề ố ư ụ ụ ự ế ưở ấ ẩ 40%. Trong th i kỳ 2001-2005, th tr ng xu t kh u ch y u c a SME là Châu Âu, thờ ị ườ ấ ẩ ủ ế ủ ị tr ng ti p đ n là th tr ng M , Nh t B n, Đài Loan, H ng kông và Singapo. Đi u này cóườ ế ế ị ườ ỹ ậ ả ồ ề nghĩa là xu t kh u sang th tr ng các n c ph ng tây s chi m u th h n so v i thấ ẩ ị ườ ướ ươ ẽ ế ư ế ơ ớ ị tr ng Châu Á. Theo k t qu đi u tra c a CIEM và MDPF v SME kh o sát thì t l xu tườ ế ả ề ủ ề ả ỷ ệ ấ kh u sang các th tr ng trong th i kỳ 2001-2005 nh sau:ẩ ị ườ ờ ư B NG 3.1: TH TR NG XU T KH U C A SME 2001-2005.Ả Ị ƯỜ Ấ Ẩ Ủ T tr ng (%)ỷ ọ 1. Th tr ng Châu Âuị ườ 2. Th tr ng Mị ườ ỹ 3. Th tr ng Nh t B nị ườ ậ ả 4. Th tr ng Đài Loanị ườ 5. Th tr ng H ng kôngị ườ ồ 6. Th tr ng singapoị ườ 7. Th tr ng Châu Á khácị ườ 24,6 22 12,4 10 5 5 21 Ngu n: C i cách các doanh nghi p v a và nh – CIEM,2002ồ ả ệ ừ ỏ Nhìn chung, n u có s h tr thích h p c a nhà n c trong công tác thúc đ y ho tế ự ỗ ợ ợ ủ ướ ẩ ạ đông kinh doanh xu t kh u cho SME thì khu v c này s duy trì t c đ tăng tr ng th ngấ ẩ ự ẽ ố ộ ưở ươ m i trong th i gian t i.ạ ờ ớ III. NH NG GI I PHÁP CH Y U NH M H TR XU T KH U CHO CÁC DOANHỮ Ả Ủ Ế Ằ Ỗ Ợ Ấ Ẩ NGHI P V A VÀ NH .Ệ Ừ Ỏ 1. Đ i m i ho t đ ng tín d ng h tr xu t kh u cho SME.ổ ớ ạ ộ ụ ỗ ợ ấ ẩ Trong nh ng năm v a qua, ho t đ ng h tr tín d ng đã đ t đ c nh ng k t quữ ừ ạ ộ ỗ ợ ụ ạ ượ ữ ế ả đáng m ng. Tuy nhiên, trong th i gian s p t i, c n chú ý m t s gi i pháp đ i m i chínhừ ờ ắ ớ ầ ộ ố ả ổ ớ sách tín d ng nh m h tr thúc đ y s phát tri n c a SME nói chung và ho t đ ng kinhụ ằ ỗ ợ ẩ ự ể ủ ạ ộ doanh xu t nh p kh u nói riêng, c th nh sau:ấ ậ ẩ ụ ể ư 52 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Th nh tứ ấ : Chính sách tín d ng trong vi c gi i quy t khó khăn v v n trong vi cụ ệ ả ế ề ố ệ s n xu t kinh doanh xu t kh u.ả ấ ấ ẩ Bên c nh khó khăn v thông tin, SME cũng đang g p khó khăn r t l n v v n đạ ề ặ ấ ớ ề ố ể s n xu t kinh doanh xu t kh u cũng nh th c hi n h p đ ng xu t kh u. Theo “Báo cáoả ấ ấ ẩ ư ự ệ ợ ồ ấ ẩ đi u tra doanh nghi p nh và c c nh năm 2001” c a Phòng Th ng m i và Công nghi pề ệ ỏ ự ỏ ủ ươ ạ ệ Vi t Nam thì 38,8% SME d a vào ngu n ti t ki m c a mình ho c vay t b n bè ng iệ ự ồ ế ệ ủ ặ ừ ạ ườ thân. Đi u này đ ng nghĩa v i lãi su t l n h n lãi su t c a ngân hàng, trong khi đó qu hề ồ ớ ấ ớ ơ ấ ủ ỹ ỗ tr xu t kh u c a Nhà n c ch a đáp ng đ c nhu c u này t các doanh nghi p. Vì v y,ợ ấ ẩ ủ ướ ư ứ ượ ầ ừ ệ ậ nh m giúp SME ti p c n đ c ngu n v n trung h n và dài h n b ng cách t o ra m t "sânằ ế ậ ượ ồ ố ạ ạ ằ ạ ộ ch i bình đ ng" đ t t c các doanh nghi p ti p c n v i ngu n tín d ng h tr này đ uơ ẳ ể ấ ả ệ ế ậ ớ ồ ụ ỗ ợ ề tuân th nh ng th l gi ng nhau c n xem xét đ : s a đ i và ban hành các Lu t, các quyủ ữ ể ệ ố ầ ể ử ổ ậ đ nh nh m xây d ng m t khung pháp lu t toàn di n và hi n đ i t o đi u ki n d dàng h nị ằ ự ộ ậ ệ ệ ạ ạ ề ệ ễ ơ cho SME vay tín d ng u đãi nh v n đ th c hi n và th c thi tài s n c m c th ch p.ụ ư ư ấ ề ự ệ ự ả ầ ố ế ấ Ngoài ra, đ h tr tín d ng cho SME trong ho t đ ng xu t kh u, Nhà n c có th yêu c uể ỗ ợ ụ ạ ộ ấ ẩ ướ ể ầ các Ngân hàng th ng m i dành t 20-25% ti n ho t đ ng tín d ng c a mình đ cho SMEươ ạ ừ ề ạ ộ ụ ủ ể vay. Đ i v i các doanh nghi p v a và nh , khó khăn hàng đ u trong quá trình ti p c nố ớ ệ ừ ỏ ầ ế ậ các ngu n tín d ng là theo lu t đ nh, m i kho n vay đ u ph i có yêu c u v tài s n thồ ụ ậ ị ọ ả ề ả ầ ề ả ế ch p. Đ gi i quy t v n đ tài s n th ch p cho các doanh nghi p v a và nh , m t sấ ể ả ế ấ ề ả ế ấ ệ ừ ỏ ộ ố Ngân hàng đã thành l p Qu b o lãnh tín d ng cho kh i doanh nghi p này theo đ nh h ngậ ỹ ả ụ ố ệ ị ướ c a Ngh đ nh s 90/2001/NĐ-CP ngày 23/11/2001. Ví d : Qu B o lãnh tín d ng c a Ngânủ ị ị ố ụ ỹ ả ụ ủ hàng Công th ng Vi t Nam và t nh B c Giang đã hình thành thí đi m “Qu b o lãnh tínươ ệ ỉ ắ ể ỹ ả d ng cho doanh nghi p nh và v a”. Qu này đ c trích t Qu B o lãnh tín d ng c aụ ệ ỏ ừ ỹ ượ ừ ỹ ả ụ ủ Ngân hàng Công th ng Vi t Nam. Năm 1993, Ngân hàng cân đ i Đ c (DTA) và Ngânươ ệ ố ứ hàng Công th ng Vi t Nam đã thành l p Qu B o lãnh tín d ng trong khuôn kh ch ngươ ệ ậ ỹ ả ụ ổ ươ trình h i h ng Vi t Đ c. DTA đã tr c p m t tri u DM đ làm tài s n c a Qu và Ngânồ ươ ệ ứ ợ ấ ộ ệ ể ả ủ ỹ hàng Công th ng Vi t Nam đi u hành Qu đ c l p. Đ i t ng đ c b o lãnh: t t c cácươ ệ ề ỹ ộ ậ ố ượ ượ ả ấ ả doanh nghi p Vi t Nam – u tiên cho nh ng ng i h i h ng t Đ c có nhu c u vay v nệ ệ ư ữ ườ ồ ươ ừ ứ ầ ố c a ch ng trình và không có đ tài s n th ch p. Tính đ n nay, trong s 420 d án đ củ ươ ủ ả ế ấ ế ố ự ượ b o lãnh m i có 3 d án v i t ng s là 64 tri u đ ng x y ra th t thoát và đ c qu đ n bù.ả ớ ự ớ ổ ố ệ ồ ả ấ ượ ỹ ề B o lãnh tín d ng là m t công c tài chính thích h p h tr vi c ti p c n tín d ngả ụ ộ ụ ợ ỗ ợ ệ ế ậ ụ c a nh ng doanh nghi p có uy tín ho c nh ng ng i mu n thành l p doanh nghi p v i cácủ ữ ệ ặ ữ ườ ố ậ ệ ớ d án kh thi mà không đ tài s n th ch p. B o lãnh tín d ng là m t trong các gi i phápự ả ủ ả ế ấ ả ụ ộ ả cho các v n đ mà SME g p ph i ch không ph i là gi i pháp cho t t c các v n đ . ấ ề ặ ả ứ ả ả ấ ả ấ ề T i C ng hoà Liên bang Đ c, h th ng b o lãnh tín d ng ho t đ ng mang tính ch tạ ộ ứ ệ ố ả ụ ạ ộ ấ phi t p trung và trong m i quan h ch t ch v i các t ch c đ i di n doanh nghi p nh :ậ ố ệ ặ ẽ ớ ổ ứ ạ ệ ệ ư Phòng Th ng m i và Công nghi p, Hi p h i các doanh nghi p nh và v a, ngân hàng vàươ ạ ệ ệ ộ ệ ỏ ừ công ty b o hi m.ả ể 53 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Hi n t i n c ta m i có Quy ch b o lãnh tín d ng hay ngân hàng b o lãnh. D ánệ ạ ướ ớ ế ả ụ ả ự th nghi m v Qu B o lãnh tín d ng t i Ngân hàng Công th ng Vi t Nam cho th y tínhử ệ ề ỹ ả ụ ạ ươ ệ ấ kh thi c a m t h th ng b o lãnh tín d ng Vi t Nam, song mô hình ho t đ ng c a Quả ủ ộ ệ ố ả ụ ở ệ ạ ộ ủ ỹ B o lãnh tín d ng theo quy ch m i ban hành ch a đ c th nghi m trên th c t . Do v yả ụ ế ớ ư ượ ử ệ ự ế ậ c n có nh ng v n d ng h p lý và sáng t o khi th c hi n Quy ch m i này.ầ ữ ậ ụ ợ ạ ự ệ ế ớ Th haiứ : Ho t đ ng h tr tín d ng th ng m i cho SME.ạ ộ ỗ ợ ụ ươ ạ Vi c m th tín d ng th ng m i b h n ch do yêu c u ph i đ t c c tr c m tệ ở ư ụ ươ ạ ị ạ ế ầ ả ặ ọ ướ ộ kho n ti n 0-80% tr giá L/C đã gây ra khó khăn không nh trong ho t đ ng xu t kh u.ả ề ị ỏ ạ ộ ấ ẩ Chính vì v y, c n ph i có ho t đ ng tín d ng th ng m i trong vi c h tr xu t kh u.ậ ầ ả ạ ộ ụ ươ ạ ệ ỗ ợ ấ ẩ Tuy nhiên, cũng c n ph i xác đ nh rõ t ng lo i hàng hoá xu t kh u, t ng lo i hình doanhầ ả ị ừ ạ ấ ẩ ừ ạ nghi p s n xu t, kinh doanh xu t kh u đ có bi n pháp h tr tín d ng th ng m i phùệ ả ấ ấ ẩ ể ệ ỗ ợ ụ ươ ạ h p.ợ Lu t Khuy n khích đ u t trong n c (đ c ban hành ngày 22 tháng 6 năm 1994)ậ ế ầ ư ướ ượ s a đ i ngày 20 tháng 5 năm 1998. Lu t s a đ i có hi u l c ngày 1 tháng 1 năm 1999.ử ổ ậ ử ổ ệ ự Lu t khuy n khích đ u t trong n c đ a ra nh ng u đãi cho doanh nghi p khiậ ế ầ ư ướ ư ữ ư ệ đ u t m i và khi m r ng s n xu t. Nh ng doanh nghi p nh n đ c nh ng u đãi đ u tầ ư ớ ở ộ ả ấ ữ ệ ậ ượ ữ ư ầ ư ph i là nh ng doanh nghi p đ u t vào nh ng lĩnh v c khuy n khích phát tri n ho c ả ữ ệ ầ ư ữ ự ế ể ặ ở nh ng vùng có đi u ki n kinh t – xã h i khó khăn. Lu t khuy n khích đ u t trong n cữ ề ệ ế ộ ậ ế ầ ư ướ cũng khuy n khích đ u t t o nhi u công ăn vi c l m, tr c tiên là cho công nhân đ aế ầ ư ạ ề ệ ả ướ ở ị ph ng. ươ Lu t khuy n khích đ u t trong n c đ a ra m t lo t các u đãi dành cho nh ngậ ế ầ ư ướ ư ộ ạ ư ư doanh nghi p tho mãn các đi u ki n khuy n khích đ u t , trong đó có u đãi v c p tínệ ả ề ệ ế ầ ư ư ề ấ d ng và h tr lãi xu t tín d ng t Qu h tr phát tri n.ụ ỗ ợ ấ ụ ừ ỹ ỗ ợ ể Qu h tr phát tri n đ c hình thành ph c v các đ i t ng mà theo Lu t đ u tỹ ỗ ợ ể ượ ụ ụ ố ượ ậ ầ ư trong n c đ c h ng h tr theo quy đ nh c th trong Ngh đ nh 51/1999/NĐ-CP. Bênướ ượ ưở ỗ ợ ị ụ ể ị ị c nh đó, Nhà n c còn l p m t lo t các quy khác nh Qu h tr xu t kh u, Qu h trạ ướ ậ ộ ạ ư ỹ ỗ ợ ấ ẩ ỹ ỗ ợ khoa h c công ngh đ h tr nhóm đ i t ng c a nhóm này.ọ ệ ể ỗ ợ ố ượ ủ Trên th c t , có nhi u doanh nghi p cho r ng h không nh n đ c u đãi, c thự ế ề ệ ằ ọ ậ ượ ư ụ ể là do Ngh đ nh 43/1999/NĐ-CP c a Chính ph v qu tín d ng t Qu h tr phát tri n đị ị ủ ủ ề ỹ ụ ừ ỹ ỗ ợ ể ẫ thu h p nhóm đ i t ng đ c vay t Qu . Có nghĩa là ch có m t s ngành ngh đ cẹ ố ượ ượ ừ ỹ ỉ ộ ố ề ượ nh n tín d ng u đãi này. Đ c vay t Qu h tr phát tri n là m t hình th c u đãi h pậ ụ ư ượ ừ ỹ ỗ ợ ể ộ ứ ư ấ d n nh t cho nhà đ u t trong n c, đi u này m t l n n a cho th y s b c xúc trong v nẫ ấ ầ ư ướ ề ộ ầ ữ ấ ự ứ ấ đ ti p c n tín d ng c a các doanh nghi p Vi t Nam.ề ế ậ ụ ủ ệ ệ Cho đ n nay nhi u doanh nghi p v a và nh v n ch a đ c bi t nhi u v lu tế ề ệ ừ ỏ ẫ ư ượ ệ ề ề ậ khuy n khích đ u t trong n c. Ch có 58% doanh nghi p (khu v c chính th c) bi t đ nế ầ ư ướ ỉ ệ ự ứ ế ế 54 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng chính sách này. Ch có 18 tr ng h p trong t s 292 doanh nghi p đ c kho sát n p hỉ ườ ợ ổ ố ệ ượ ả ộ ồ s và đ n nay có 3 tr ng h p nh n đ c gi y ch ng nh n u đãi đ u tơ ế ườ ợ ậ ượ ấ ứ ậ ư ầ ư12. Nh ng doanh nghi p v a và nh khi tìm ki m u đãi v v n đ u t đã nêu raữ ệ ừ ỏ ế ư ề ố ầ ư nh ng khó khăn sau:ữ - Đ nh nghĩa “ doanh nghi p m i thành l p” không rõ ràng nên m t s h kinhị ệ ớ ậ ộ ố ộ doanh cá th đăng ký theo Lu t Doanh nghi p không đ c coi là đ tiêuể ậ ệ ượ ủ chu n”m i” đ h ng u đãi đ u t .ẩ ớ ể ưở ư ầ ư - Lu t Khuy n khích đ u t trong n c yêu c u gi y ch ng nh n u đãi đ u tậ ế ầ ư ướ ầ ấ ứ ậ ư ầ ư do U ban nhân dân c p, nh ng c quan thu đ a ph ng l i yêu c u có xácỷ ấ ư ơ ế ị ươ ạ ầ nh n c a c c thu , y u c u hoá đ n và các m u đ c bi t.ậ ủ ụ ế ế ầ ơ ẫ ặ ệ - Hi n nay c quan thu c p u đãi đ u t theo c ch “xin - cho”. Các doanhệ ơ ế ấ ư ầ ư ơ ế nghi p đ ngh các c quan nhà n c c p gi y ch ng nh n u đãi ngay khi đăngệ ề ị ơ ướ ấ ấ ứ ậ ư ký kinh doanh. Đ khuy n khích đ u t cho SME có hàng xu t kh u, c n tri n khai áp d ng cácể ế ầ ư ấ ẩ ầ ể ụ bi n pháp sau:ệ + Th ng nh t vi c ph i h p đ ng b gi a các c quan liên quan đ n th c hi n cácố ấ ệ ố ợ ồ ộ ữ ơ ế ự ệ chính sách khuy n khích đ u t xu t kh u cho SME: S K ho ch và Đ u t , S Tàiế ầ ư ấ ẩ ở ế ạ ầ ư ở chính, Qu h tr phát tri n.ỹ ỗ ợ ể + Tuyên truy n ph bi n Lu t Khuy n khích đ u t đ n SME t i các đ a ph ngề ổ ế ậ ế ầ ư ế ạ ị ươ thông qua câu l c b doanh nghi p và các ph ng ti n thông tin đ i chúng.ạ ộ ệ ươ ệ ạ + Xác đ nh rõ trách nhi m c a nh ng ng i liên quan tr c ti p đ n th c hi n chínhị ệ ủ ữ ườ ự ế ế ự ệ sách. + V n d ng linh ho t đ tránh các quy đ nh không h p lý c a Lu t nh m gi m cácậ ụ ạ ể ị ợ ủ ậ ằ ả khâu trong th t c hành chính, giúp cho các doanh nghi p v a và nh ch c n đi qua m tủ ụ ệ ừ ỏ ỉ ầ ộ c a đ nh n đ c gi y ch ng nh n u đãi đ u t .ử ể ậ ượ ấ ứ ậ ư ầ ư + Tăng c ng và m r ng ho t đ ng c a Qu h tr xu t kh u h n n a v i sườ ở ộ ạ ộ ủ ỹ ỗ ợ ấ ẩ ơ ữ ớ ự tham gia c a các thành ph n kinh t và các c quan nhà n c nh m h tr v v n cho cácủ ầ ế ơ ướ ằ ỗ ợ ề ố doanh nghi p v a và nh .ệ ừ ỏ + Thi t l p liên minh gi a các t ch c cung c p tín d ng và các t ch c cung c pế ậ ữ ổ ứ ấ ụ ổ ứ ấ d ch v phi tài chính nh m nâng cao năng l c cho SME cũng nh cán b tín d ng đ gi mị ụ ằ ự ư ộ ụ ể ả nh ng kho n n khó đòi.ữ ả ợ + Các chính sách đãi đ u t hàng xu t kh u cho SME c n đ a ra nh ng tiêu chíư ầ ư ấ ẩ ầ ư ữ th c t đ SME có th d dàng ti p c n. Đ i m i các th t c hành chính, xây d ng tinhự ế ể ể ễ ế ậ ổ ớ ủ ụ ự th n ph c v doanh nghi p cho các cán b tín d ng cũng nh cán b nhà n c đ phát huyầ ụ ụ ệ ộ ụ ư ộ ướ ể tinh th n kinh doanh là nh ng v n đ c n đ c các nhà ho ch đ nh chính sách quan tâm.ầ ữ ấ ề ầ ượ ạ ị Th baứ : M r ng, phát tri n th tr ng thuê mua.ở ộ ể ị ườ 12 MPDF: chuyên đ nghiên c u kinh t t nhân s 12 – kinh doanh theo Lu t Doanh Nghi p m i. Tr nề ứ ế ư ố ậ ệ ớ ầ Ph ng Quỳnh Trang và Công ty trách nhi m h u h n Concentti, Hà N i, 2001.ươ ệ ữ ạ ộ 55 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Trong đi u ki n hi n nay, trong vi c h tr SME thúc đ y xu t kh u, thì Nhà n cề ệ ệ ệ ỗ ợ ẩ ấ ẩ ướ m r ng hình th c tín d ng thuê mua h tr cho các doanh nghi p này. Lo i hình tín d ngở ộ ứ ụ ỗ ợ ệ ạ ụ thuê mua này là bi n pháp thay th v n ngân hàng. Tín d ng thuê mua có đ c đi m c aệ ế ố ụ ặ ể ủ ho t đ ng tín d ng, nh ng SME ít v n có th vay v n tín d ng mà không ph i th ch p đạ ộ ụ ư ố ể ố ụ ả ế ấ ể ti n hành ký k t các h p đ ng xu t kh u cũng nh s n xu t hàng xu t kh u. Bên c nh đó,ế ế ợ ồ ấ ẩ ư ả ấ ấ ẩ ạ các t ch c thuê mua s h tr , đào t o và h ng d n k thu t cho ng i thuê đ đ tổ ứ ẽ ỗ ợ ạ ướ ẫ ỹ ậ ườ ể ạ đ c hi u qu cao trong ho t đ ng kinh doanh xu t kh u. ượ ệ ả ạ ộ ấ ẩ Tóm l i, h tr tín d ng, đ c bi t là tín d ng h tr xu t kh u đ i v i SME là m tạ ỗ ợ ụ ặ ệ ụ ỗ ợ ấ ẩ ố ớ ộ yêu c u khách quan, r t c p bách hi n nay, nh ng đ ho t đ ng có hi u qu , đòi h i s tácầ ấ ấ ệ ư ể ạ ộ ệ ả ỏ ự đ ng đ ng b c a các lo i chính sách h tr khác. C n có s phân lo i, t p trung h trộ ồ ộ ủ ạ ỗ ợ ầ ự ạ ậ ỗ ợ cho SME thu c khu v c có tính hi u qu và thi t th c, t o ra m t môi tr ng thu n l iộ ự ệ ả ế ự ạ ộ ườ ậ ợ cho SME ho t đ ng. ạ ộ 2. Ti p t c đ i m i chính sách thu theo h ng h tr cho SME.ế ụ ổ ớ ế ướ ỗ ợ M c dù, chính sách thu trong th i gian qua đã có s h tr tích c c cho các doanhặ ế ờ ự ỗ ợ ự nghi p Vi t Nam nói chung và SME nói riêng. Nh ng th c s v n ch a khuy n khíchệ ệ ư ự ự ẫ ư ế SME. Trong th i gian t i chính sách thu ti p t c đ i m i đ m b o s công b ng bìnhờ ớ ế ế ụ ổ ớ ả ả ự ằ đ ng gi a các thành ph n kinh t , không phân bi t kinh t v i kinh t qu c doanh. ẳ ữ ầ ế ệ ế ớ ế ố Chính sách thu ph i xác đ nh đúng đ i t ng đ c u đãi, cho đ n nay, trong cácế ả ị ố ượ ượ ư ế chính sách thu c a Nhà n c, lo i đ i t ng đ c u đãi th ng mang tính chính sách xãế ủ ướ ạ ố ượ ượ ư ườ h i nh : u đãi các doanh nghi p mi n núi, h i đ o, m t s doanh nghi p trong ngànhộ ư ư ệ ở ề ả ả ộ ố ệ ch bi n nông s n. Trong chính sách thu , ch a quan tâm u đãi theo quy mô, ch a t oế ế ả ế ư ư ư ạ đi u ki n đ SME v t lên s y u t c a h đ đ ng v ng và kinh doanh có hi u qu . Doề ệ ể ượ ự ế ớ ủ ọ ể ứ ữ ệ ả đó, trong chính sách thu u đãi h tr cho các doanh nghi p c n xác đ nh đúng đ i t ngế ư ỗ ợ ệ ầ ị ố ượ và tiêu th c u đãi, th c hi n theo quy mô đ h tr cho SME kinh doanh xu t kh u.ứ ư ự ệ ể ỗ ợ ấ ẩ Tăng m c u đãi cho SME, trong th i gian qua, m c u đãi còn r t dè d t, ch mi nứ ư ờ ứ ư ấ ặ ỉ ễ gi m thu cho SME 1- 2 năm (trong khi các n c khác trong khu v c nh Inđônêxia, Đàiả ế ướ ự ư Loan là 4-5 năm. H th ng thu c a n c ta đ c cho là khá ph c t p v i nhi u u đãi, mi n thuệ ố ế ủ ướ ượ ứ ạ ớ ề ư ễ ế và nhi u m c thu su t (đ c bi t là thu xu t nh p kh u) nên các thông tin v chính sáchề ứ ế ấ ặ ệ ế ấ ậ ẩ ề thu không ph i lúc nào cũng s n có và đ n k p th i t i các doanh nghi p. Do ranh gi iế ả ẵ ế ị ờ ớ ệ ớ gi a các tiêu chí đ áp d ng m c thu không rõ ràng nên vi c áp d ng m c thu này hayữ ể ụ ứ ế ệ ụ ứ ế m c thu khác đ i v i cùng lo i s n ph m hay nhóm s n ph m, th m chí gi a các lo iứ ế ố ớ ạ ả ẩ ả ẩ ậ ữ ạ hình doanh nghi p ph thu c vào đánh giá ch quan c a cán b thu , tính không rõ ràng vệ ụ ộ ủ ủ ộ ế ề thu là m t trong nh ng khe h l n gây nên tình tr ng tham nhũng, thông đ ng gi a cán bế ộ ữ ở ớ ạ ồ ữ ộ thu thu v i ng i n p thu , gây th t thu l n cho ngân sách nhà n c. M t khác, không cóế ớ ườ ộ ế ấ ớ ướ ặ phán quy t mang tính tr ng tài nên nhi u doanh nghi p ph i “ng m đ ng nu t cay”. Theoế ọ ề ệ ả ậ ắ ố th ng kê c a T ng C c thu năm 2001, trong giai đo n 1991-2000, t c đ tăng thu c aố ủ ổ ụ ế ạ ố ộ ế ủ khu v c các doanh nghi p t nhân tăng g p 4,5 l n, tăng bình quân kho ng 40-50%/năm,ự ệ ư ấ ầ ả 56 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng trong khi đó m c tăng GDP c a khu v c kinh t này ch kho ng 15-20%/năm. Các c quanứ ủ ự ế ỉ ả ơ thu thu còn n đ nh giá tr đ u vào s n xu t, k c ti n l ng nh m c g ng thu t i đaế ấ ị ị ầ ả ấ ể ả ề ươ ằ ố ắ ố thu thu nh p doanh nghi p . Đây cũng là m t lý do t i sao các doanh nghi p nh và v aế ậ ệ ộ ạ ệ ỏ ừ không dám tr l ng có cho công nhân.ả ươ Ngoài chi phí tr c ti p, các doanh nghi p th ng ph i tr nh ng chi phí gián ti p vôự ế ệ ườ ả ả ữ ế hình nh :ư - B i d ng không chính th c cho cán b thu .ồ ưỡ ứ ộ ế - Th i gian hoàn thu giá tr gia tăng kéo dài d n đ n chi m d ng v n c a doanhờ ế ị ẫ ế ế ụ ố ủ nghi p. Đi u này có nh h ng không nh đ i v i SME.ệ ề ả ưở ỏ ố ớ - Th i gian phát hành các gi y ch ng nh n đ nh n thu u đãi kéo dài.ờ ấ ứ ậ ể ậ ế ư - S thay đ i đ t ng t c a chính sách thu (đ c bi t là thu xu t nh p kh u) gâyự ổ ộ ộ ủ ế ặ ệ ế ấ ậ ẩ ra nh ng th t thoát không d tính khi ký h p đ ng.ữ ấ ự ợ ồ Bên c nh đó, nhà n c c n đi u ch nh chính sách thu đ nâng cao hàm l ng n iạ ướ ầ ề ỉ ế ể ượ ộ đ a và tăng giá tr gia tăng cho s n ph m xu t kh u. Hàm l ng n i đ a không ch làm tăngị ị ả ẩ ấ ẩ ượ ộ ị ỉ giá tr gia tăng cho s n ph m xu t kh u mà còn có ý nghĩa quy t đ nh khi xác đ nh xu t xị ả ẩ ấ ẩ ế ị ị ấ ứ đ h ng các u đãi thu quan trong các đ nh ch song biên và đa biên.ể ưở ư ế ị ế M t trong nh ng lý do khi n hàm l ng n i đ a trong s n ph m xu t kh u tăngộ ữ ế ượ ộ ị ả ẩ ấ ẩ ch m là do n u dùng nguyên li u ngo i nh p đ s n xu t hàng xu t kh u, doanh nghi pậ ế ệ ạ ậ ể ả ấ ấ ẩ ệ đ c n p ch m thu nh p kh u và thu giá tr gia tăng trong vòng 270 ngày, nhi u tr ngượ ộ ậ ế ậ ẩ ế ị ề ườ h p còn đ c khách hàng cho n ti n nguyên li u khi xu t kh u m i quy t toán và khâúợ ượ ợ ề ệ ấ ẩ ớ ế tr . Trong khi đó, n u đi mua nguyên li u trong n c ph i tr ti n và n p thu giá tr giaừ ế ệ ướ ả ả ề ộ ế ị tăng ngay t lúc mua vaò. Đi u này gi i thích t i sao m t s doanh nghi p gia công đ n cừ ề ả ạ ộ ố ệ ế ả bao bì nilon, thùng carton, móc treo qu n áo cũng nh p kh u. Các doanh nghi p s n xu tầ ậ ẩ ệ ả ấ nguyên li u cho xu t kh u , nh ng không có h p đ ng v i n c ngoài, ho c không có h pệ ấ ẩ ư ợ ồ ớ ướ ặ ợ đ ng 3 bên tham gia xu t kh u mà ch đ n thu n làm v tinh cho doanh nghi p xu t kh uồ ấ ẩ ỉ ơ ầ ệ ệ ấ ẩ v n ch a đ c u đãi theo Quy t đ nh 908/QĐ-TTg ngày 26/7/2001 c a Th t ng Chínhẫ ư ượ ư ế ị ủ ủ ướ ph . Vì v y, B Tài chính c n kh n tr ng có nh ng chính sách đi u ch nh v v n đ này.ủ ậ ộ ầ ẩ ươ ữ ề ỉ ề ấ ề Trong nh ng năm qua chính sách thu n c ta có nhi u b c ti n đáng k songư ế ướ ề ướ ế ể nh ng quy đ nh v m c thu , cách tính thu v n còn c ng k nh ph c t p và nghĩa v thuữ ị ề ứ ế ế ẫ ồ ề ứ ạ ụ ế đang ch thành gánh n ng cho các doanh nghi p nh t là đ i v i doanh nghi p v a và nhở ặ ệ ấ ố ơ ệ ừ ỏ k c m t chi phí l n th t c n p thu . Mi n, gi m thu th ng là hình th c đ đ cể ả ặ ẫ ủ ụ ộ ế ễ ả ế ườ ứ ể ượ cung c p theo theo quy đ nh hi n hành, xong doanh nghi p v a và nh hi m khi nh n đ cấ ị ệ ệ ừ ỏ ế ậ ượ u đãi này, do v y cũng không d dàng khi nh n đ c u đãi v thu .ư ậ ễ ậ ượ ư ề ế Do đó, c n có bi n pháp tích c c h n đ h tr trong th i gian t i. Gi m đáng kầ ệ ự ơ ể ỗ ợ ờ ớ ả ể các m c thu su t cao, làm lành m nh hoá trong c c u thu theo h ng gi m d n tứ ế ấ ạ ơ ấ ế ướ ả ầ ỷ tr ng thu xu t kh u và tăng d n t tr ng thu tr c thu, nh t là thu thu nh p cá nhân.ọ ế ấ ẩ ầ ỷ ọ ế ự ấ ế ậ Chính sách thu đ i m i ph i đ m b o tính n đ nh trong m t th i gian t i thi u là haiế ổ ớ ả ả ả ổ ị ộ ờ ố ể năm, ngoài ra còn c n có s ph i h p đ ng b gi a các c quan h i quan và các c quan tàiầ ự ố ợ ồ ộ ữ ơ ả ơ chính nh m tránh tình tr ng x u x y ra trong công tác hoàn thu (M t ví d c th : Doằ ạ ấ ả ế ộ ụ ụ ể 57 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng vi c trao đ i thông tin gi a c quan thu và c quan h i quan kém, nên nhi u doanhệ ổ ữ ơ ế ơ ả ề nghi p, đ c bi t là SME đã n p thu nh ng v n b các c quan h i quan "c ng chệ ặ ệ ộ ế ư ẫ ị ơ ả ưỡ ế nh m" vì c quan tài chính v n ch a thông báo cho h i quan bi t doanh nghi p đã hoànầ ơ ẫ ư ả ế ệ thành nghĩa v thuụ ế13. Khi có các thay đ i trong chính sách thu , c quan Thu c n thôngổ ế ơ ế ầ báo r ng rãi k p th i đ n các doanh nghi p thông qua các ph ng ti n thông tin đ i chúng,ỗ ị ờ ế ệ ươ ệ ạ b ng văn b n ….C quan thu thu cũng c n đ t ra th i gian hoàn thu giá tr gia tăng h pằ ả ơ ế ầ ặ ờ ế ị ợ lý tránh tình tr ng chi m d ng v n, nh t là đ i v i SME.ạ ế ụ ố ấ ố ớ Nhìn chung, chính sách thu đ i v i SME c n đ c đ t trong h th ng chính sáchế ố ớ ầ ượ ặ ệ ố h tr SME nói chung, t o nên s t ng h p thúc đ y s phát tri n c a SME trong ho tỗ ợ ạ ự ổ ợ ẩ ự ể ủ ạ đ ng kinh doanh xu t kh u n c ta. ộ ấ ẩ ở ướ 3. Tăng c ng ho t đ ng c a các Qu h tr SME trong ho t đ ng kinh doanh xu tườ ạ ộ ủ ỹ ỗ ợ ạ ộ ấ kh u.ẩ Hi n nay t i Vi t Nam, tài tr xu t kh u v n ch a đ c quan tâm đúng m c, cácệ ạ ệ ợ ấ ẩ ẫ ư ượ ứ h th ng b o hi m th ng m i và tín d ng xu t kh u ch a ho t đ ng m t cách có hi uệ ố ả ể ươ ạ ụ ấ ẩ ư ạ ộ ộ ệ qu . Do v y, khu v c SME v n ph i ph thu c vào th tín d ng tr ch m và ho t đ ng tàiả ậ ự ẫ ả ụ ộ ư ụ ả ậ ạ ộ tr thông th ng. Đ m r ng các c h i xu t kh u, c n ph i có s b o đ m v tài trợ ườ ể ở ộ ơ ộ ấ ẩ ầ ả ự ả ả ề ợ xu t kh u và qu ph c v nhu c u v v n.Trong năm 1999, B tài chính và Ngân hàng nhàấ ẩ ỹ ụ ụ ầ ề ố ộ n c đã công b đ xu t thành l p Qu tín d ng xu t kh u. Căn c vào Ngh đ nh 51/NĐ-ướ ố ề ấ ậ ỹ ụ ấ ẩ ứ ị ị CP ban hành vào tháng 7/1999, vi c thành l p Qu h tr xu t kh u đã đ c công b .ệ ậ ỹ ỗ ợ ấ ẩ ượ ố Ngày 23/11/2001, Ngh đ nh s 90/2001/NĐ_CP c a Chính ph v tr giúp phát tri n doanhị ị ố ủ ủ ề ợ ể nghi p nh và v a cũng đã đ a ra vi c thành l p thêm các c quan h tr nh : Qu B oệ ỏ ừ ư ệ ậ ơ ỗ ợ ư ỹ ả lãnh tín d ng doanh nghi p nh và v a, C c Phát tri n doanh nghi p nh và v a, H i đ ngụ ệ ỏ ừ ụ ể ệ ỏ ừ ộ ồ khuy n khích phát tri n doanh nghi p nh và v a.ế ể ệ ỏ ừ Tuy nhiên, trên th c t vi c s d ng Qu h tr xu t kh u đ i v i SME v n g pự ế ệ ử ụ ỹ ỗ ợ ấ ẩ ố ớ ẫ ặ nhi u khó khăn: có doanh nghi p làm đ n xin vay t Qu tín d ng xu t kh u, sau 14 thángề ệ ơ ừ ỹ ụ ấ ẩ ch đ i, v n không có h i âm gìờ ợ ẫ ồ 14. Do v y, trong th i gian t i Nhà n c nên tri n khai ho tậ ờ ớ ướ ể ạ đ ng c a các qu h tr SME nh :ộ ủ ỹ ỗ ợ ư Th nh tứ ấ : Tri n khai r ng rãi mô hình "Qu b o lãnh tín d ng doanh nghi p nhể ộ ỹ ả ụ ệ ỏ và v a" nh m h tr cho SME có đi u ki n ti p c n v i các ngân hàng và vay b o lãnh ừ ằ ỗ ợ ề ệ ế ậ ớ ả ở ngân hàng. Qu này giúp cho SME không đ tài s n th ch p vay v n c a các t ch c tínỹ ủ ả ế ấ ố ủ ổ ứ d ng, và ho t đ ng không vì m c đích l i nhu n trên nguyên t c b o toàn v n, t bù đ pụ ạ ộ ụ ợ ậ ắ ả ố ự ắ chi phí và đ c mi n các kho n thu . Th c t cho th y Qu b o lãnh tín d ng SME đ cượ ễ ả ế ự ế ấ ỹ ả ụ ượ th c hi n thành công m t ự ệ ở ộ 13 Theo báo cáo của MECANIMEX SAIGON trong buổi gặp mặt với thủ tướng  Chính phủ (3/2000) 14 Theo th i báo Sài Gòn, s 13-1999 ngày 25/3/1999, trang11ờ ố 58 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng s n i mà đi n hình là Qu B o lãnh tín d ng c a Ngân hàng Công th ng Vi t Nam vàố ơ ể ỹ ả ụ ủ ươ ệ t nh B c Giang đã hình thành thí đi m “Qu b o lãnh tín d ng cho doanh nghi p nh vàỉ ắ ể ỹ ả ụ ệ ỏ v a”. Chúng ta c n nhân r ng thêm mô hình ho t đ ng c a Qu này trong toàn qu c. ừ ầ ộ ạ ộ ủ ỹ ố Th haiứ : Nhà n c có th thành l p Qu đ u t m o hi m h tr SME trong vi cướ ể ậ ỹ ầ ư ạ ể ỗ ợ ệ ti p c n các ngu n v n đ u t giúp SME trong vi c s n xu t kinh doanh xu t kh u. Hi nế ậ ồ ố ầ ư ệ ả ấ ấ ẩ ệ đã có 6 Qu đ u t m o hi m ho t đ ng Vi t Nam v i t ng v n đ u t là 68 tri u USD.ỹ ầ ư ạ ể ạ ộ ở ệ ớ ổ ố ầ ư ệ Tuy nhiên, các qu này m i chi h tr 18 tri u USD cho SME. Đó là các qu Beta, Veil,ỹ ớ ỗ ợ ệ ỹ Vietnam Frontier, và Qu Vi t Nam, còn hai Qu Lazard và Templeton đã chuy n tr ng tâmỹ ệ ỹ ể ọ ho t đ ng sang các n c trong khu v c. Ngoài ra, Chính ph c n có bi n pháp nh m t oạ ộ ướ ự ủ ầ ệ ằ ạ đi u ki n v m t tài chính cho SME nh tr c p v n không hoàn l i cho các d án c aề ệ ề ặ ư ợ ấ ố ạ ự ủ SME các vùng sâu, vùng xa, mi n núi, h i đ o, các lĩnh v c đ c h i...ở ề ả ả ự ộ ạ Th baứ : Trong đi u ki n hi n nay thành l p Qu b o hi m xu t kh u cho SME làề ệ ệ ậ ỹ ả ể ấ ẩ c c kỳ c n thi t. ự ầ ế H u h t các qu c gia bên xu t kh u đ u có h th ng b o hi m xu t kh u do Chínhầ ế ố ấ ẩ ề ệ ố ả ể ấ ẩ ph b o tr mà trong đó bên xu t kh u có th mua b o hi m r i ro tín d ng và các r i roủ ả ợ ấ ẩ ể ả ể ủ ụ ủ khác c a bên nh p kh u và ng c l i. Các nghi p v b o hi m c n đ c nghiên c u ápủ ậ ẩ ượ ạ ệ ụ ả ể ầ ượ ứ d ng bao g m: b o hi m xu t kh u toàn di n, trong đó bên xu t kh u đ c b o hi m tụ ồ ả ể ấ ẩ ệ ấ ẩ ượ ả ể ừ khi ký k t h p đ ng xu t kh u đ n khi thanh toán xong; b o hi m hoá đ n xu t kh u, cácế ợ ồ ấ ẩ ế ả ể ơ ấ ẩ t ch c b o hi m s b o v quy n l i c a bên xu t kh u khi bên nh p kh u không ch uổ ứ ả ể ẽ ả ệ ề ợ ủ ấ ẩ ậ ẩ ị thanh toán. Th tứ ư: Nhà n c có th tri n khai và khuy n khích các hi p h i ngành ngh v iướ ể ể ế ệ ộ ề ớ s h tr t các Qu h tr xu t kh u. Qu này s c p tín d ng u đãi ho c b o lãnh tínự ỗ ợ ừ ỹ ỗ ợ ấ ẩ ỹ ẽ ấ ụ ư ặ ả d ng cho các doanh nghi p đã có h p đ ng xu t kh u. Nhà n c cũng có th t ch c riêngụ ệ ợ ồ ấ ẩ ướ ể ổ ứ Ngân hàng phát tri n SME, m i ho t đ ng c a Ngân hàng này nh m đáp ng h tr choể ọ ạ ộ ủ ằ ứ ỗ ợ SME trong s n xu t kinh doanh xu t kh u.ả ấ ấ ẩ Tri n khai, tăng c ng m r ng ho t đ ng c a các Qu h tr xu t kh u nh m hể ườ ở ộ ạ ộ ủ ỹ ỗ ợ ấ ẩ ằ ỗ tr cho SME trong đi u ki n h i nh p kinh t qu c t hi n nay là r t c n thi t mà Nhàợ ề ệ ộ ậ ế ố ế ệ ấ ầ ế n c c n quan tâm chú ý đ n.ướ ầ ế 4. Tăng c ng ho t đ ng xúc ti n th ng m i nói chung, đ i v i SME nói riêng.ườ ạ ộ ế ươ ạ ố ớ Đây là m t ho t đ ng thi t th c, ý nghĩa nh t trong tình hình th ng m i Vi t namộ ạ ộ ế ự ấ ươ ạ ệ hi n nay, nh nó SME có th có đ c c h i thu th p thông tin các lo i c n thi t cho mìnhệ ờ ể ượ ơ ộ ậ ạ ầ ế v th tr ng, giá c , cung c u, m u mã, ch t l ng, ch ng lo i s n ph m hàng hoá, cề ị ườ ả ầ ẫ ấ ượ ủ ạ ả ẩ ả trong l n ngoài n c. Xúc ti n th ng m i là m t đi u ki n quan tr ng đ h tr choẫ ướ ế ươ ạ ộ ề ệ ọ ể ỗ ợ SME ho t đ ng xu t kh u m t cách có hi u qu . Xúc ti n th ng m i đ c th c hi nạ ộ ấ ẩ ộ ệ ả ế ươ ạ ượ ự ệ b ng nhi u ph ng th c quy mô khác nhau. Hi n nay, Phòng Th ng m i và Công nghi pằ ề ươ ứ ệ ươ ạ ệ Vi t Nam đã đ m nh n lĩnh v c này. Đó là: ệ ả ậ ự 59 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng - H tr và t o đi u ki n cho SME ra n c ngoài, k c các đoàn c p cao c aỗ ợ ạ ề ệ ướ ể ả ấ ủ Đ ng, Nhà n c đ thâm nh p th tr ng, ti p c n c h i xu t kh u, phát tri n kinhả ướ ể ậ ị ườ ế ậ ơ ộ ấ ẩ ể doanh; - Ph i h p và h tr SME th c hi n chi n l c maketing cho t ng ngành hàng, m tố ợ ỗ ợ ự ệ ế ượ ừ ặ hàng quan tr ng và tham gia các h i tr , tri n lãm và các ho t đ ng xúc ti n th ng m iọ ộ ợ ể ạ ộ ế ươ ạ khác n c ngoài.ở ướ - Có c ch ti p xúc và tham v n đ nh kỳ gi a B th ng m i và các doanh nghi p,ơ ế ế ấ ị ữ ộ ươ ạ ệ các hi p h i ngành ngh v các v n đ có liên quan đ n xu t kh u.ệ ộ ề ề ấ ề ế ấ ẩ - Đ y m nh công tác đào t o, b i d ng cán b làm công tác xúc ti n th ng m iẩ ạ ạ ồ ưỡ ộ ế ươ ạ cho các S th ng m i và các doanh nghi p. M r ng các quan h h p tác đa ph ng vàở ươ ạ ệ ở ộ ệ ợ ươ song ph ng v i n c ngoài trong công tác xúc ti n th ng m i. ươ ớ ướ ế ươ ạ - M r ng và khai thác th ng m i đi n t , t ch c đào t o nhân l c trong lĩnh v cở ộ ươ ạ ệ ử ổ ứ ạ ự ự này. Các doanh nghi p Vi t Nam nói chung và đ c bi t là SME nói riêng ti n hành xu tệ ệ ặ ệ ế ấ kh u đã g p ph i không ít nh ng khó khăn v th tr ng n c ngoài, v đ i tác n cẩ ặ ả ữ ề ị ườ ướ ề ố ướ ngoài,...do đó, h tr SME đ y m nh ho t đ ng xúc ti n th ng m i là vô cùng c n thi tỗ ợ ẩ ạ ạ ộ ế ươ ạ ầ ế và c p bách. ấ 5. Xây d ng h th ng thông tin h tr xu t kh u.ự ệ ố ỗ ợ ấ ẩ Thông tin th tr ng là m t trong nh ng nhân t quan tr ng đ i v i ho t đ ng xu tị ườ ộ ữ ố ọ ố ớ ạ ộ ấ kh u. Cho đ n nay, t i Vi t Nam v n còn ít nh ng trung tâm thông tin h tr xu t kh uẩ ế ạ ệ ẫ ữ ỗ ợ ấ ẩ cho các doanh nghi p. Vi c tìm hi u các thông tin v th tr ng, lu t pháp c a các n cệ ệ ể ề ị ườ ậ ủ ướ khác đ i v i SME là đi u hoàn toàn khó khăn. H th ng th ng v c a Vi t Nam t i cácố ớ ề ệ ố ươ ụ ủ ệ ạ qu c gia ho t đ ng ch a có hi u qu đ cung c p nh ng thông tin th tr ng và quy đ nhố ạ ộ ư ệ ả ể ấ ữ ị ườ ị th ng m i c a n c đó.ươ ạ ủ ướ Vi c xây d ng và khuy n khích thành l p các trung tâm thông tin h tr xu t kh uệ ự ế ậ ỗ ợ ấ ẩ m t cách thông su t t các c quan th ng v Vi t Nam n c ngoài, B th ng m iộ ố ừ ơ ươ ụ ệ ở ướ ộ ươ ạ đ n các S th ng m i và các doanh nghi p là vi c mà Nhà n c nên xem xét xúc ti nế ở ươ ạ ệ ệ ướ ế kh n tr ng trong th i gian t i. Bi n pháp này s đ c thay th đ c l c và hi u qu choẩ ươ ờ ớ ệ ẽ ượ ế ắ ự ệ ả bi n pháp đ nh h ng s n ph m xu t kh u, tr giá xu t kh u mà Nhà n c v n th c hi nệ ị ướ ả ẩ ấ ẩ ợ ấ ẩ ướ ẫ ự ệ cho đ n nay. Các trung tâm này có th do m t hi p h i ngành ngh ho c do T ch c ch cế ể ộ ệ ộ ề ặ ổ ứ ứ phi chính ph thành l p, Nhà n c có th h tr m t ph n tài chính, đ c bi t trong th iủ ậ ướ ể ỗ ợ ộ ầ ặ ệ ờ gian đ u, ph n còn l i là thu l phí t các doanh nghi p.ầ ầ ạ ệ ừ ệ Các trung tâm này t ch c t t vi c thu th p, x lý và cung c p đ nh kỳ hàng năm,ổ ứ ố ệ ậ ử ấ ị hàng quý các n ph m v th tr ng hàng hoá th gi i cho các doanh nghi p. Ngoài vi cấ ẩ ề ị ườ ế ớ ệ ệ cung c p thông tin theo ph ng th c h tr c a nhà n c cho các doanh nghi p, c n th cấ ươ ứ ỗ ợ ủ ướ ệ ầ ự 60 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng hi n th ng m i hoá thông tin và áp d ng các ph ng th c linh ho t khác nh m đáp ngệ ươ ạ ụ ươ ứ ạ ằ ứ nhu c u c th , k p th i cho SME. ầ ụ ể ị ờ 6. H tr doanh nghi p ti p c n v i th tr ng th gi i.ỗ ợ ệ ế ậ ớ ị ườ ế ớ H tr doanh nghi p ti p c n v i th tr ng th gi i là bi n pháp c n thi t đ giúpỗ ợ ệ ế ậ ớ ị ườ ế ớ ệ ầ ế ể doanh nhi p tìm ki m và m r ng th tr ng c a mình. Không có s h tr c a Nhà n c,ệ ế ở ộ ị ườ ủ ự ỗ ợ ủ ướ SME khó có th có đi u ki n đ tham d nh ng h i tr , tri n lãm n c ngoài. Cho đ nể ề ệ ể ự ữ ộ ợ ể ở ướ ế nay, thông qua m t s d án, Nhà n c đã h tr m t ph n tài chính cho doanh nghi pộ ố ự ướ ỗ ợ ộ ầ ệ trong vi c tham gia các cu c tri n lãm, h i tr qu c t .ệ ộ ể ộ ợ ố ế Tuy v y, bi n pháp này c n đ c m r ng c v ph m vi l n hình th c h tr . Víậ ệ ầ ượ ở ộ ả ề ạ ẫ ứ ỗ ợ d : h tr thêm m t ph n tài chính n u doanh nghi p ký k t đ c h p đ ng cho s n ph mụ ỗ ợ ộ ầ ế ệ ế ượ ợ ồ ả ẩ m i ho c th tr ng m i, kh u tr m t ph n thu thu nh p doanh nghi p theo m t t lớ ặ ị ườ ớ ấ ừ ộ ầ ế ậ ệ ộ ỷ ệ nh t đ nh v i chi phí tham d tri n lãm, h i tr n c ngoài.ấ ị ớ ự ể ộ ợ ở ướ Bên c nh đó, Nhà n c có th khuy n khích và h tr các doanh nghi p xây d ng ạ ướ ể ế ỗ ợ ệ ự ở n c ngoài m ng l i đ i lý, phân ph i hàng, kho ngo i quan, trung tâm tr ng bày s nướ ạ ướ ạ ố ạ ư ả ph m; áp d ng các ph ng th c mua bán linh ho t nh g i bán, thanh toán ch m, đ i hàngẩ ụ ươ ứ ạ ư ử ậ ổ phù h p v i t ng m t hàng, t ng th tr ng.. Đây là bi n pháp đ i v i kh năng c a SMEợ ớ ừ ặ ừ ị ườ ệ ố ớ ả ủ hi n nay là c c kỳ khó khăn, nh ng cũng nên áp d ng d n d n đ sau này s hi u qu h nệ ự ư ụ ầ ầ ể ẽ ệ ả ơ trong vi c h tr các doanh nghi p này xu t kh u. ệ ỗ ợ ệ ấ ẩ 7. Ti p t c đ i m i chính sách th ng m i trong vi c h tr xu t kh u cho cácế ụ ổ ớ ươ ạ ệ ỗ ợ ấ ẩ doanh nghi p v a và nh .ệ ừ ỏ Đ gia tăng kim ng ch xu t kh u, SME không ch c n s h tr v m t v t ch tể ạ ấ ẩ ỉ ầ ự ỗ ợ ề ặ ậ ấ ho c các y u t s n xu t, mà còn c n s h tr v th ch , đ c bi t là c n m t quy chặ ế ố ả ấ ầ ự ỗ ợ ề ể ế ặ ệ ầ ộ ế th ng m i rõ ràng và thu n l i cho các ho t đ ng xu t kh u c a mình.ươ ạ ậ ợ ạ ộ ấ ẩ ủ n c ta, quy ch và th ch c a chính ph tuy không có ch đích phân bi t đ iỞ ướ ế ể ế ủ ủ ủ ệ ố x gi a doanh nghi p l n và SME . Nh ng trong th c thi l i r t rõ s phân bi t đó. Sử ữ ệ ớ ư ự ạ ấ ự ệ ự phân bi t đó đ c th hi n r t rõ trong các chính sách th ng m i.ệ ượ ể ệ ấ ươ ạ Nhìn chung, SME v a ch u b t l i v chính sách, v th ch c a chính ph . Chínhừ ị ấ ợ ề ề ể ế ủ ủ ph đ a ra quy đ nh v b o h đ c bi t cao trong nh ng ngành có t tr ng SME th p;ủ ư ị ề ả ộ ặ ệ ữ ỷ ọ ấ Chính ph tiêu th s n ph m c a các doanh nghi p l n; nh ng h n ch có tính ch t "vôủ ụ ả ẩ ủ ệ ớ ữ ạ ế ấ hình" trong quy ch c a chính ph nh : v th tr ng xu t kh u, năng l c kinh doanh, cácế ủ ủ ư ề ị ườ ấ ẩ ự tiêu chu n quy đ nh ch t l ng...không phù h p v i SME. Do v y, đ thúc đ y SME thamẩ ị ấ ượ ợ ớ ậ ể ẩ gia m nh m vào công cu c h i nh p kinh t qu c t thì Nhà n c ph i có chính sáchạ ẽ ộ ộ ậ ế ố ế ướ ả th ng m i phù h p h tr cho SME, t o đi u ki n thông thoáng h n cho SME thúc đ yươ ạ ợ ỗ ợ ạ ề ệ ơ ẩ xu t kh u.ấ ẩ Đ ti p t c theo đu i nh ng n l c quan tr ng c a Chính ph nh m m r ng thể ế ụ ổ ữ ỗ ự ọ ủ ủ ằ ở ộ ị tr ng qu c t cho t t c các doanh nghi p, k c SME. Đ kh c ph c s h n h p doườ ố ế ấ ả ệ ể ả ể ắ ụ ự ạ ẹ 61 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng cách ghi ngành hàng c th trong Gi y ch ng nh n đăng ký kinh doanh hi n hành nghiênụ ể ấ ứ ậ ệ c u bãi b quy đ nh ch cho xu t kh u theo ngành hàng đã đăng ký kinh doanh, cho phépứ ỏ ị ỉ ấ ẩ doanh nghi p t do xu t kh u nh ng m t hàng mà Nhà n c không c m ho c không h nệ ự ấ ẩ ữ ặ ướ ấ ặ ạ ch xu t kh u. Đ ng th i c n xem xét s a đ i đ đ y nhanh quá trình c p mã thu . ế ấ ẩ ồ ờ ầ ử ổ ể ẩ ấ ế Trong th i gian t i, quy ch th ng m i c n có s thay đ i nh : xoá b đ u m iờ ớ ế ươ ạ ầ ự ổ ư ỏ ầ ố xu t kh u đ i v i m t s m t hàng nh g o xu t kh u, và nh p kh u đ i v i phân bón;ấ ẩ ố ớ ộ ố ặ ư ạ ấ ẩ ậ ẩ ố ớ s d ng có hi u qu các công c b o h nh m t o đi u ki n cho SME ch đ ng h n trongử ụ ệ ả ụ ả ộ ằ ạ ề ệ ủ ộ ơ vi c tìm ki m đ i tác xu t kh u. "Đ u m i xu t kh u" n u có, cũng ch nên thông qua m tệ ế ố ấ ẩ ầ ố ấ ẩ ế ỉ ộ hi p h i xu t kh u do các thành viên tham gia hoàn toàn m t cách có t nguy n, th c hi nệ ộ ấ ẩ ộ ự ệ ự ệ ti n t i đ u th u toàn b l ng quota xu t kh u (ví d đ i v i may m c).ế ớ ấ ầ ộ ượ ấ ẩ ụ ố ớ ặ Ti p t c c i cách th t c hành chính trong lĩnh v c th ng m i theo h ng xoá bế ụ ả ủ ụ ự ươ ạ ướ ỏ th t c phi n hà, thay đ i căn b n v ph ng th c qu n lý xu t kh u, đ n gi n hoá thủ ụ ề ổ ả ề ươ ứ ả ấ ẩ ơ ả ủ t c xu t kh u. Ngoài ra, trong th i gian t i, Chính ph c n quan tâm h n n a v v n đụ ấ ẩ ờ ớ ủ ầ ơ ữ ề ấ ề th t c h i quan, đây là v n đ mà các doanh nghi p trong th i gian qua g p ph i khó khănủ ụ ả ấ ề ệ ờ ặ ả r t l n. Đ n gi n hoá th t c xu t nh p c nh s h tr m nh m cho doanh nghi p đ cấ ớ ơ ả ủ ụ ấ ậ ả ẽ ỗ ợ ạ ẽ ệ ặ bi t là SME trong tìm ki m th tr ng, chuy n gia công ngh , t o đi u ki n cho các nhânệ ế ị ườ ể ệ ạ ề ệ viên SME đi ra n c ngoài d các h i tr tri n lãm,..ướ ự ộ ợ ể Nhìn chung, vi c đ i m i các quy ch th ng m i Vi t Nam c n chú ý và quanệ ổ ớ ế ươ ạ ở ệ ầ tâm sát sao h n đ i v i SME tránh tình tr ng t o ra s phân bi t gi a DNNN và SME . ơ ố ớ ạ ạ ự ệ ữ 8. Tăng c ng h tr kh năng c nh tranh cho SME trên th tr ng th gi i.ườ ỗ ợ ả ạ ị ườ ế ớ Kh năng c nh tranh là m i quan ng i đ u tiên c a t t c nh ng ai quan tâm đ n sả ạ ố ạ ầ ủ ấ ả ữ ế ự ph n vinh c a n n kinh t n c nhà, đ c bi t là kh năng c nh tranh trên th tr ng xu tồ ủ ề ế ướ ặ ệ ả ạ ị ườ ấ kh u có vai trò quy t đ nh trong s phát tri n kinh t . Trong khi SME v n ch a s n sàngẩ ế ị ự ể ế ẫ ư ẵ c nh tranh v i các hãng n c ngoài m t khi Vi t Nam tham gia quá trình toàn c u hoá, khuạ ớ ướ ộ ệ ầ v c hoá. Đi u đáng l u ý là c nh tranh hi n nay là m t trong nh ng v n đ l n nh t,ự ề ư ạ ệ ộ ữ ấ ề ớ ấ không ch đ i v i nh ng hãng l n mà còn đ i v i các hãng nh .ỉ ố ớ ữ ớ ố ớ ỏ Nói đ n kh năng c nh tranh ng i ta th ng nói đ n năng su t lao đ ng, ch tế ả ạ ườ ườ ế ấ ộ ấ l ng s n ph m, giá c ...xem xét trong m i t ng quan so sánh v i các doanh khác. S t nượ ả ẩ ả ố ươ ớ ự ồ t i và phát tri n c a doanh nghi p trong đi u ki n h i nh p kinh t ph thu c ch y u vàoạ ể ủ ệ ề ệ ộ ậ ế ụ ộ ủ ế kh năng c nh tranh. Vì v y, nâng cao kh năng c nh tranh ph i đ c coi là nhi m vả ạ ậ ả ạ ả ượ ệ ụ hàng đ u c a các doanh nghi p Vi t Nam nói chung và SME nói riêng.ầ ủ ệ ệ SME trông ch vào kh năng c nh tranh xu t kh u s tăng lên nh c t gi m thuờ ả ạ ấ ẩ ẽ ờ ắ ả ế nh p kh u đ i v i nguyên v t li u đ u vào cho s n xu t hàng xu t kh u, m t s doanhậ ẩ ố ớ ậ ệ ầ ả ấ ấ ẩ ộ ố nghi p cũng có ý ki n cho r ng s không nh h ng gì do c nh tranh m nh trong n cệ ế ằ ẽ ả ưở ạ ạ ướ ho c do m i quan h l ng l o gi a xu t kh u và nh p kh u v i các n c ASEAN.ặ ố ệ ỏ ẻ ữ ấ ẩ ậ ẩ ớ ướ Trong th i gian t i, Nhà n c có th tăng c ng h tr kh năng c nh tranh choờ ớ ướ ể ườ ỗ ợ ả ạ SME b ng vi c khuy n khích h tr c i ti n công ngh và trang thi t b thông qua tr giúpằ ệ ế ỗ ợ ả ế ệ ế ị ợ 62 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng xúc ti n nghiên c u và phát tri n k thu t. Tuy nhiên, n u ch c i ti n công ngh , trangế ứ ể ỹ ậ ế ỉ ả ế ệ thi t b thì ch a đ b i vì v i nh ng trang thi t b nh nhau nh ng hai doanh nghi p v nế ị ư ủ ở ớ ữ ế ị ư ư ệ ẫ có th có năng su t lao đ ng khác nhau, hay nói cách khác là kh năng c nh tranh khácể ấ ộ ả ạ nhau. Do đó, bên c nh s h tr đó thì Nhà n c c n ph i quan tâm đ n v n đ h tr tạ ự ỗ ợ ướ ầ ả ế ấ ề ỗ ợ ổ ch c đào t o đ i ngũ cán b s n xu t nh m nâng cao năng su t lao đ ng, h tr đào t oứ ạ ộ ộ ả ấ ằ ấ ộ ỗ ợ ạ cán b kinh doanh xu t kh u giúp SME, h tr t v n qu n lý cho SME. S h tr này sộ ấ ẩ ỗ ợ ư ấ ả ự ỗ ợ ẽ t o đi u ki n thu n l i cho SME ti n hành áp d ng ph ng th c qu n lý theo tiêu chu nạ ề ệ ậ ợ ế ụ ươ ứ ả ẩ ISO 9000, và các tiêu chu n khác. B i vì đây chính là gi y thông hành cho SME đ a s nẩ ở ấ ư ả ph m c a mình ra th tr ng th gi i trong th i gian t i.ẩ ủ ị ườ ế ớ ờ ớ Ngoài ra, chính sách h tr s n ph m và s n ph m xu t kh u giúp đ SME nângỗ ợ ả ẩ ả ẩ ấ ẩ ỡ cao kh năng c nh tranh s n ph m c a mình trên th ng tr ng. Trong th i gian qua, cácả ạ ả ẩ ủ ươ ườ ờ s n ph m xu t kh u c a SME m i ch d a trên l i th c nh tranh "tĩnh". H u nh SME ả ẩ ấ ẩ ủ ớ ỉ ự ợ ế ạ ầ ư ở Vi t Nam m i đang d ng l i ch có gì g i là th m nh đem chào bán. Vì th , chính sáchệ ớ ừ ạ ở ỗ ọ ế ạ ế s n ph m trong th i gian t i c n có s quan tâm sát sao nh m nâng cao kh năng c nhả ẩ ờ ớ ầ ự ằ ả ạ tranh trong ho t đ ng xu t kh u là ph i t o ra l i th c nh tranh "đ ng" cho các m t hàngạ ộ ấ ẩ ả ạ ợ ế ạ ộ ặ xu t kh u. ấ ẩ Nói tóm l i, trên đây là nh ng gi i pháp chính nh m h tr cho SME Vi t Namạ ữ ả ằ ỗ ợ ở ệ trong th i gian t i phù h p v i ti n trình h i nh p khu v c và th gi i. T t nhiên, còn r tờ ớ ợ ớ ế ộ ậ ự ế ớ ấ ấ nhi u nh ng bi n pháp mà Nhà n c c n ph i h tr cho SME nh vi c h tr SME th uề ữ ệ ướ ầ ả ỗ ợ ư ệ ỗ ợ ầ ph các doanh nghi p l n, h tr lãi su t đ u t , h tr c s h t ng, hình thành "v nụ ệ ớ ỗ ợ ấ ầ ư ỗ ợ ơ ở ạ ầ ườ m" cho SME ( M t lo i hình h tr SME đang có xu h ng phát tri n các n c trênươ ộ ạ ỗ ợ ướ ể ở ướ th gi i, song ch a th c s phát huy tác d ng n c ta. M t mô hình r t m i đ i v i Vi tế ớ ư ự ự ụ ở ướ ộ ấ ớ ố ớ ệ Nam). Tuy nhiên, đ thúc đ y phát tri n xu t kh u cho SME bên c nh s h tr t bênể ẩ ể ấ ẩ ạ ự ỗ ợ ừ ngoài thì các c g ng n l c c a b n thân doanh nghi p là m t nhân t quy t đ nh. N uố ắ ỗ ự ủ ả ệ ộ ố ế ị ế các doanh nghi p không t c g ng thúc đ y s phát tri n c a chính mình thì không có aiệ ự ố ắ ẩ ự ể ủ có th thay th h , m i s h tr v chính sách và c ch c a Nhà n c, c a t ch c hể ế ọ ọ ự ỗ ợ ề ơ ế ủ ướ ủ ổ ứ ỗ tr khác...ch là t o đi u ki n thu n l i h n cho SME phát tri n s n xu t kinh doanh xu tợ ỉ ạ ề ệ ậ ợ ơ ể ả ấ ấ kh u. Vì v y, đ gia tăng kim ng ch xu t kh u c a khu v c SME này c n ph i có s k tẩ ậ ể ạ ấ ẩ ủ ự ầ ả ự ế h p đ ng b gi a công tác h tr c a Nhà n c và s n l c c a b n thân t ng doanhợ ồ ộ ữ ỗ ợ ủ ướ ự ỗ ự ủ ả ừ nghi p.ệ 63 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng K T LU NẾ Ậ Thành qu đ t n c ta đ t đ c qua nh ng năm đ i m i - nh t là 10 năm g n đây,ả ấ ướ ạ ượ ữ ổ ớ ấ ầ đã t o th và l c m i; công cu c đ i m i kinh t xã h i đã có nh ng b c ti n c b n; cácạ ế ự ớ ộ ổ ớ ế ộ ữ ướ ế ơ ả m t xã h i, trình đ dân trí, ch t l ng ngu n l c và tính năng đ ng trong xã h i đ cặ ộ ộ ấ ượ ồ ự ộ ộ ượ nâng lên; tình hình chính tr xã h i c b n đ c n đ nh. M c dù khái ni m “Doanh nghi pị ộ ơ ả ượ ổ ị ặ ệ ệ v a và nh ” m i đ c xu t hi n sau th i kỳ đ i m i (năm 1986) song khu v c này đã phátừ ỏ ớ ượ ấ ệ ờ ổ ớ ự tri n v i t c đ r t nhanh k c v s l ng, đóng góp đáng k cho GDP và thu hút m tể ớ ố ộ ấ ể ả ề ố ượ ể ộ s l ng l n lao đ ng trong xã h i. Nh ng thành qu kinh t n c ta đ u có s đóng gópố ượ ớ ộ ộ ữ ả ế ướ ề ự không nh c a SME trong đó có ho t đ ng xu t kh u. T tr ng c a khu v c này trongỏ ủ ạ ộ ấ ẩ ỷ ọ ủ ự xu t kh u c a các doanh nghi p 100% v n Vi t Nam đã lên t i 48,5% vào năm 2002, x pấ ẩ ủ ệ ố ệ ớ ấ x b ng khu v c qu c doanh. Đ c bi t có nh ng ngành hàng mà s tham gia c a khu v cỉ ằ ự ố ặ ệ ữ ự ủ ự SME chi m t tr ng l n nh xu t kh u hàng th công m ngh , s n ph m g , s n ph mế ỷ ọ ớ ư ấ ẩ ủ ỹ ệ ả ẩ ỗ ả ẩ nh a, rau qu ch bi n…ự ả ế ế Phát tri n doanh nghi p nh và v a là m t nhi m v quan tr ng trong Chi n l cể ệ ỏ ừ ộ ệ ụ ọ ế ượ phát tri n kinh t – xã h i, đ y m nh công nghi p hoá, hi n đ i hoá đ t n c. Nh ng bi nể ế ộ ẩ ạ ệ ệ ạ ấ ướ ữ ệ pháp h tr c a nhà n c có th khuy n khích và t o đi u ki n thu n l i cho các doanhỗ ợ ủ ướ ể ế ạ ề ệ ậ ợ nghi p nh và v a phát huy đ c tính ch đ ng, nâng cao năng l c qu n lý, phát tri n khoaệ ỏ ừ ượ ủ ộ ự ả ể h c công ngh và ngu n nhân l c, m r ng các m i liên k t v i các la i hình doanh nghi pọ ệ ồ ự ở ộ ố ế ớ ọ ệ khác, tăng hi u qu kinh doanh và kh năng c nh tranh trên th tr ng; phát tri n s n xu tệ ả ả ạ ị ườ ể ả ấ kinh doanh , t o vi c làm và nâng cao đ i s ng cho ng i lao đ ng.ạ ệ ờ ố ườ ộ Trong đi u ki n h i nh p kinh t qu c t ngày nay đ phát huy vai trò c a SME thìề ệ ộ ậ ế ố ế ể ủ s h tr c a Chính ph đ i v i khu v c đóng m t vai trò c c kỳ quan tr ng. Qua phân tíchự ỗ ợ ủ ủ ố ớ ự ộ ự ọ th c tr ng và tác đ ng c a các chính sách kinh t đ n ho t đ ng c a SME Vi t Namự ạ ộ ủ ế ế ạ ộ ủ ở ệ trong th i gian v a qua có th th y đ c nh ng tác đ ng tích c c c a nh ng gi i pháp màờ ừ ể ấ ượ ữ ộ ự ủ ữ ả 64 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Chính ph đ ra. Tuy nhiên, trong th i gian t i, nhà n c c n có nh ng bi n pháp chínhủ ề ờ ớ ướ ầ ữ ệ sách h tr tích c c h n n a trong ho t đ ng xu t kh u gi a các lo i hình doanh nghi pỗ ợ ự ơ ữ ạ ộ ấ ẩ ữ ạ ệ trên lãnh th Vi t Nam, phù h p v i s phát tri n c a n n kinh t và ti n trình h i nh pổ ệ ợ ớ ự ể ủ ề ế ế ộ ậ kinh t v i khu v c và th gi i. Vì v y, vi c ti p t c c i t o và đ i m i các chính sáchế ớ ự ế ớ ậ ệ ế ụ ả ạ ổ ớ kinh t nh m h tr SME đ i v i ho t đ ng xu t kh u là m t v n đ c p bách hi n nay.ế ằ ỗ ợ ố ớ ạ ộ ấ ẩ ộ ấ ề ấ ệ Do gi i h n v m t th i gian và nh ng h n ch v b n thân nên khoá lu n t tớ ạ ề ặ ờ ữ ạ ế ề ả ậ ố nghi p này không tránh kh i nh ng thi u sót. Vì v y, tôi r t mong nh n đ c s đóng góp,ệ ỏ ữ ế ậ ấ ậ ượ ự ch b o c a các th y cô giáo và b n đ c đ khoá lu n này đ c hoàn thi n h n.ỉ ả ủ ầ ạ ọ ể ậ ượ ệ ơ Cu i cùng, tôi xin chân thành c m n cô giáo TH.S Ph m Th H ng Y n đã t n tìnhố ả ơ ạ ị ồ ế ậ giúp đ , h ng d n tôi hoàn thành Khoá lu n t t nghi p này.ỡ ướ ẫ ậ ố ệ 65 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng DANH M C B NGỤ Ả B ngả số N i dungộ Trang 1.1 Tiêu chí phân lo i SME các n c APECạ ở ướ 04 1.2 T l xu t kh u c a SME Đài Loan th i kỳ 1996 - 2001ỷ ệ ấ ẩ ủ ở ờ 14 2.1 Phân lo i doanh nghi p khu v c kinh t t nhân chính th c theo s l ngạ ệ ự ế ư ứ ố ượ lao đ ng, 2001ộ 19 2.2 Phân lo i c s kinh doanh phi nông nghi p t i các vùng nông thôn theoạ ơ ở ệ ạ quy mô (bao g m các h kinh doanh cá th )ồ ộ ể 19 2.3 Doanh thu các c s kinh t theo vùng lãnh thơ ở ế ổ 21 2.4 V n các lo i hình kinh doanh phân theo ngành kinh t ố ạ ế 23 2.5 Lao đ ng trong SME phân theo vùng lãnh thộ ổ 24 2.6 Đóng góp vào GDP c a các thành ph n kinh t trong giai đo n 1997 –ủ ầ ế ạ 2001 (so sánh 1996) 26 2.7 Lao đ ng t 15 tu i tr lên có vi c làm th ng xuyên chia theo ngành kinhộ ừ ổ ở ệ ườ t và khu v c thành ph n kinh t (năm 2001)ế ự ầ ế 28 2.8 T l đóng góp c a SME vào tăng tr ng xu t kh u không k d u thôỷ ệ ủ ưở ấ ẩ ể ầ giai đo n 1997 – 2001ạ 30 2.9 C c u hàng hoá xu t kh u c a các doanh nghi p v a và nhơ ấ ấ ẩ ủ ệ ừ ỏ 32 2.10 Xu t kh u thu s n c a SME giai đo n 1999 – 2002ấ ẩ ỷ ả ủ ạ 33 2.11 Nhu c u tín d ng và kh năng ti p c n các ngu n tài chínhầ ụ ả ế ậ ồ 41 2.12 nh h ng c a các y u t t i các quy t đ nh liên quan đ n s l ng laoẢ ưở ủ ế ố ớ ế ị ế ố ượ đ ng và đi u ki n lao đ ngộ ề ệ ộ 59 3.1 Th tr ng xu t kh u c a SME 2001- 2005ị ườ ấ ẩ ủ 62 DANH M C TÀI LI U THAM KH OỤ Ệ Ả 1. Ngh đ nh s 90/2001/NĐ-CP ngày 23/11/2001:ị ị ố V tr giúp phát tri n các doanhề ợ ể nghi p nh và v a.ệ ỏ ừ 2. Báo cáo chuyên đ : ề M t s v n đ v đ nh h ng và gi i pháp phát tri n xu t kh uộ ố ấ ề ề ị ướ ả ể ấ ẩ năm 2003, B Th ng m i, ngày 6/02/2003.ộ ươ ạ 66 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng 3. Đ y m nh xu t kh u, phát tri n th tr ng n i đ a góp ph n th c hi n các m c tiêuẩ ạ ấ ẩ ể ị ườ ộ ị ầ ự ệ ụ kinh t xã h i năm 2003ế ộ , Báo cáo c a B Th ng m i t i H i nh th ng m i toàn qu củ ộ ươ ạ ạ ộ ị ươ ạ ố ngày 20- ngày 22 tháng 02 năm 2003. 4. Chi n l c phát tri n xu t nh p kh u th i kỳ 2001 – 2010ế ượ ể ấ ậ ẩ ờ , Công văn s 3936/TM-ố XNK c a B Th ng m i, tháng 11/2000.ủ ộ ươ ạ 5. Quy t đ nh s 193/2001/QĐ-TTg ngày 20/12/2001 c a Th t ng Chính ph : ế ị ố ủ ủ ướ ủ Về vi c ban hành Quy ch thành l p, t ch c và ho t đ ng c a Qu b o lãnh tín d ng choệ ế ậ ổ ứ ạ ộ ủ ỹ ả ụ doanh nghi p nh và v a.ệ ỏ ừ 6. Thông t s 42/2002/TT-BTC c a B Tài chính ngày 07/05/2002: ư ố ủ ộ H ng d n m tướ ẫ ộ s đi m quy ch thành l p, t ch c và ho t đ ng c a Qu B o lãnh tín d ng cho cácố ể ế ậ ổ ứ ạ ộ ủ ỹ ả ụ doanh nghi p nh và v aệ ỏ ừ , (ban hành kèm theo Quy t đ nh s 193/2001/QĐ-TTg ngàyế ị ố 20/12/2001 c a Th t ng Chính ph ).ủ ủ ướ ủ 7. Ch ng trình phát tri n d án Mêkông (MPDF): Chuyên đ nghiên c u kinh t tươ ể ự ề ứ ế ư nhân s 10: ố Doanh nghi p nh và v a Vi t Nam trên đ ng ti n t i ph n vinhệ ỏ ừ ệ ườ ế ớ ồ , Leila Webster, Hà N i, 2002.ộ 8. Phòng Th ng m i và Công nghi p Vi t Nam: ươ ạ ệ ệ Đi u tra v các doanh nghi p nhề ề ệ ỏ và v aừ , 2002. 9. T ng c c Th ng kê: Niên giám th ng kê 2001, NXB. Th ng kê, Hà N i, 2002ổ ụ ố ố ố ộ 10. T ng c c th ng kê: ổ ụ ố Đi u tra m c s ng dân c Vi t Nam 1997-1998ề ứ ố ư ệ , Nxb Th ng kê,ố Hà N i, 2001.ộ 11. Ban ch đ o đi u tra vi c làm Trung ng: ỉ ạ ề ệ ươ Báo cáo s b k t qu đi u tra lao đ ngơ ộ ế ả ề ộ – vi c làmệ , ngày 1/7/2001. 12. Phòng Th ng m i và công nghi p Vi t Nam : ươ ạ ệ ệ T o vi c làm t t b ng các chínhạ ệ ố ằ sách phát tri n doanh nghi p nh ể ệ ỏ (TS.Ph m Th Thu H ng)ạ ị ằ 13. K t qu ho t đ ng xu t kh u và d báo năm ti p theoế ả ạ ộ ấ ẩ ự ế - Báo cáo không chính th cứ c a Ngân hàng th gi i, TP Đà L t, 2002.ủ ế ớ ạ 14. Phòng Th ng m i và Công nghi p Vi t Nam: ươ ạ ệ ệ Báo cáo đi u tra doanh nghi p nhề ệ ỏ và c c nh năm 2001.ự ỏ 15. C i cách các doanh nghi p v a và nhả ệ ừ ỏ – Vi n nghiên c u qu n lý kinh t TWệ ứ ả ế (CIEM),2002 16. Ch ng trình phát tri n D án Mêkông (MPDF): ươ ể ự Chuyên đ nghiên c u kinh t tề ứ ế ư nhân s 12 – kinh doanh theo Lu t Doanh nghi p m iố ậ ệ ớ . Tr n Ph ng Quỳnh Trang và Côngầ ươ ty trách nhi m h u h n Concentti, Hà N i, 2001.ệ ữ ạ ộ 17. Báo cáo c a MECANIMEX SAIGON trong bu i g p m t v i Th t ng Chính phủ ổ ặ ặ ớ ủ ướ ủ (3/2000) 67 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng 18. Th i báo Sài Gòn, s 13-1999 ngày 25/3/1999, trang11ờ ố 19. Vi n Nghiên c u Qu n lý kinh t TW: ệ ứ ả ế K t qu đi u tra ho t đ ng xu t kh u c aế ả ề ạ ộ ấ ẩ ủ các doanh nghi p t nhân Vi t Nam và m t s gi i pháp thúc đ y xu t kh u,2001ệ ư ệ ộ ố ả ẩ ấ ẩ 20. FES - H i H u Ngh Vi t Đ c TW, Các t p k y u h i th o v SME ộ ữ ị ệ ứ ậ ỷ ế ộ ả ề 21. Nguy n Cúc: ễ Đ i m i c ch và chính sách h tr phát tri n SME Vi t Nam đ nổ ớ ơ ế ỗ ợ ể ở ệ ế năm 2005, NXB Chính tr Qu c gia, 2000ị ố 22. Ph m Thái Qu c: ạ ố Kinh t Đài Loan - tình hình và chính sáchế , NXB Khoa h c xã h i,ọ ộ Hà N i,2001.ộ 23. Các doanh nghi p v a và nh c n có "s ti p" s c c n thi tệ ừ ỏ ầ ự ế ứ ầ ế - T p chí Th ng M iạ ươ ạ s 57/2000ố 24. H tr tài chính cho SME c a Đài Loanỗ ợ ủ - T p chí Kinh t và Phát tri n, Hàạ ế ể N i,2001ộ 25. Qu đ u t và thành l p qu đ u t t i Vi t Namỹ ầ ư ậ ỹ ầ ư ạ ệ - T p chí Ngân hàng, 2002 ạ 26. Các gi i pháp v kinh t - tài chính đ các doanh nghi p v a và nh phát tri n ả ề ế ể ệ ừ ỏ ể - T p chí C ng s n s 19.ạ ộ ả ố 27. Doanh nghi p t nhân cái nhìn bi quanệ ư - Th i báo ngân hàng, Hà N i, 1/2000ờ ộ 28. Tín d ng xu t kh u hình th c áp d ng vào Vi t Namụ ấ ẩ ứ ụ ệ - T p chí th tr ng tài chính -ạ ị ườ ti n t Hà N i.ề ệ ộ 29. B o hi m hàng hoá xu t kh u- làm gì đ tăng th ph nả ể ấ ẩ ể ị ầ , Báo th ng m i, Hà N iươ ạ ộ 5/2000. 30. Nguy n Đình Cung, Tr n Kim Hào, Lê Vi t Thái, Tô Đình Thái, Hoàng Văn Thành:ễ ầ ế Doanh nghi p nh và v a – Hi n tr ng và nh ng ki n ngh gi i phápệ ỏ ừ ệ ạ ữ ế ị ả , NXB Giao thông v n t i, Hà N i, 2000.ậ ả ộ 31. B K ho ch và Đ u t : ộ ế ạ ầ ư Hoàn thi n chính sách phát tri n kinh t vĩ mô và đ i m iệ ể ế ổ ớ các th t c hành chính nh m thúc đ y s phát tri n c a các doanh nghi p nh và v aủ ụ ằ ẩ ự ể ủ ệ ỏ ừ t i Vi t Namạ ệ , n ph m c a D án US/VIE/95/004, Hà N i, 1999.ấ ẩ ủ ự ộ 32. B Lao đ ng, Th ng binh và xã h i: ộ ộ ươ ộ S li u th ng kê Vi t Nam: Lao đ ng – Vi cố ệ ố ệ ộ ệ làm Vi t Nam 1996 – 2000,ở ệ Nxb. Th ng kê, Hà N i, 2001.ố ộ 33. UNIDO: Tài li u hành đ ng s 5, H tr cho các doanh nghi p nh và v a t i Vi tệ ộ ố ỗ ợ ệ ỏ ừ ạ ệ Nam, Vienne, 2000 34. Ch ng trình phát tri n D án Mêkông (MPDF): ươ ể ự Chuyên đ nghiên c u kinh t tề ứ ế ư nhân s 8: Đ ng l c, tăng tr ng ch a đ l n c a Vi t Nam, k t qu đi u tra 95 doanhố ộ ự ưở ư ủ ớ ủ ệ ế ả ề nghi p s n cu t t nhân l nệ ả ấ ư ớ , Leila Webster, Markuss Taussig, Hà N i, 1999).ộ 68 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng 35. UNTAC: Chi n l c phát tri n và d ch v h tr cho các doanh nghi p nh vàế ượ ể ị ụ ỗ ợ ệ ỏ v a: các tài li u c a b n cu c h p qu c t gi a các chuyên giaừ ệ ủ ố ộ ọ ố ế ữ , UN, New york và Geneva, 2000. 69 Kho ¸ luËn tèt nghiÖp Chuyªn ngµnh Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng 70