Kỹ thuật VoIP và dịch vụ VoIP tại trung tâm viễn thông khu vưc I

, truyÒn, nhËn vµ gi¶i m· c¸c tÝn hiÖu ®a dÞch vô. Kªnh ®iÒu khiÓn nµy cã thÓ do thuª bao bÞ gäi thiÕt lËp sau khi nã nhËn ®­îc b¶n tin Set-up hoÆc do thuª bao chñ gäi thiÕt lËp khi nã nhËn ®­îc b¶n tin Alerting hoÆc Call Proceeding. Trong tr­êng hîp kh«ng nhËn ®­îc b¶n tin Connect hoÆc mét ®Çu cuèi göi Release Complete, th× kªnh ®iÒu khiÓn H.245 sÏ ®­îc gi¶i phãng. 3.5.3 B­íc 3 - ThiÕt lËp kªnh truyÒn th«ng Sau khi trao ®æi kh¶ n¨ng (tèc ®é nhËn tèi ®a, ph­¬ng thøc m· ho¸..) vµ x¸c ®Þnh quan hÖ master-slave trong giao tiÕp ë giai ®o¹n 2, thñ tôc ®iÒu khiÓn kªnh H.245 sÏ thùc hiÖn viÖc më kªnh logic ®Ó truyÒn sè liÖu. C¸c kªnh nµy lµ kªnh H.225. Sau khi më kªnh logic ®Ó truyÒn tÝn hiÖu lµ ©m thanh vµ h×nh ¶nh th× mçi ®Çu cuèi truyÒn tÝn hiÖu sÏ truyÒn ®i mét b¶n tin h2250MaximumSkewIndication ®Ó x¸c ®Þnh th«ng sè truyÒn. Thay ®æi chÕ ®é ho¹t ®éng Trong giai ®o¹n nµy c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ thùc hiÖn thñ tôc thay ®æi cÊu tróc kªnh, thay ®æi kh¶ n¨ng vµ chÕ ®é truyÒn còng nh­ nhËn (ChÕ ®é truyÒn vµ nhËn lµ th«ng b¸o vµ ghi nhËn cña c¸c ®Çu cuèi ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng lµm viÖc gi÷a chóng). Trao ®æi c¸c luång tÝn hiÖu video ViÖc sö dông chØ thÞ videoIndicateReadyToActive ®­îc ®Þnh nghÜa trong khuyÕn nghÞ H.245 lµ kh«ng b¾t buéc, nh­ng khi sö dông th× thñ tôc cña nã nh­ sau. §Çu tiªn thuª bao chñ gäi sÏ kh«ng ®­îc phÐp truyÒn video cho ®Õn khi thuª bao bÞ gäi chØ thÞ s½n sµng ®Ó truyÒn video. Thuª bao chñ gäi sÏ truyÒn b¶n tin videoIndicateReadyToActive sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh trao ®æi kh¶ n¨ng, nh­ng nã sÏ kh«ng truyÒn tÝn hiÖu video cho ®Õn khi nhËn ®­îc b¶n tin videoIndicateReadyToActive hoÆc nhËn ®­îc luång tÝn hiÖu video ®Õn tõ phÝa thuª bao bÞ gäi. c. Ph©n phèi c¸c ®Þa chØ luång d÷ liÖu Trong chÕ ®é mét ®Þa chØ, mét ®Çu cuèi sÏ më mét kªnh logic tíi MCU hoÆc mét ®Çu cuèi kh¸c. §Þa chØ cña c¸c kªnh chøa trong b¶n tin openLogicalChannel vµ openLogicalChannelAck. Trong chÕ ®é ®Þa chØ nhãm, ®Þa chØ nhãm sÏ ®­îc x¸c ®Þnh bëi MC vµ ®­îc truyÒn tíi c¸c ®Çu cuèi trong b¶n tin communicationModeCommand. Mét ®Çu cuèi sÏ b¸o cho MC viÖc më mét kªnh logic víi ®Þa chØ nhãm th«ng qua b¶n tin openLogicalChannel vµ MC sÏ truyÒn b¶n tin ®ã tíi tÊt c¶ c¸c ®Çu cuèi trong nhãm. 3.5.4 B­íc 4 - DÞch vô cuéc gäi Cã mét sè dÞch vô cuéc gäi ®­îc thùc hiÖn trªn m¹ng H.323 nh­ : thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn, gi¸m s¸t tr¹ng th¸i ho¹t ®éng, héi nghÞ ®Æc biÖt, c¸c dÞch vô bæ xung. ë ®©y xin ®­îc tr×nh bµy hai lo¹i dÞch vô lµ “thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn” vµ “gi¸m s¸t tr¹ng th¸i ho¹t ®éng”. Thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn §é réng b¨ng tÇn cña mét cuéc gäi ®­îc Gatekeeper thiÕt lËp trong kho¶ng thêi gian thiÕt lËp trao ®æi. Mét ®Çu cuèi ph¶i ch¾c ch¾n r»ng tæng tÊt c¶ luång truyÒn, nhËn ©m thanh vµ h×nh ¶nh ®Òu ph¶i n»m trong ®é réng b¨ng tÇn ®· thiÕt lËp. T¹i mäi thêi ®iÓm trong khi héi tho¹i, ®Çu cuèi hoÆc Gatekeeper ®Òu cã thÓ yªu cÇu t¨ng hoÆc gi¶m ®é réng b¨ng tÇn. Mét ®Çu cuèi cã thÓ thay ®æi tèc ®é truyÒn trªn mét kªnh logic mµ kh«ng yªu cÇu Gatekeeper thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn nÕu nh­ tæng tèc ®é truyÒn vµ nhËn kh«ng v­ît qu¸ ®é réng b¨ng tÇn hiÖn t¹i. Trong tr­êng hîp ng­îc l¹i th× ®Çu cuèi ph¶i yªu cÇu Gatekeeper mµ nã ®¨ng ký thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn. H×nh 3.16 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - Thay ®æi th«ng sè truyÒn Thñ tôc thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - thay ®æi th«ng sè truyÒn ®­îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.16. Khi ®Çu cuèi 1 muèn t¨ng tèc ®é truyÒn trªn kªnh logic tr­íc hÕt nã ph¶i x¸c ®Þnh xem cã thÓ v­ît qu¸ ®é réng b¨ng tÇn cña cuéc gäi hiÖn t¹i kh«ng. NÕu cã thÓ th× nã sÏ göi b¶n tin BRQ (1) tíi Gatekeeper 1. Khi nhËn ®­îc b¶n tin BCF (2) cã nghÜa lµ cã ®ñ ®é réng b¨ng tÇn cho yªu cÇu, ®Çu cuèi 1 sÏ göi b¶n tin closeLogicalChannel (3) ®Ó ®ãng kªnh logic. Sau ®ã nã sÏ më l¹i kªnh logic b»ng c¸ch göi b¶n tin openLogicalChannel (4) cã chøa gi¸ trÞ tèc ®é míi tíi ®Çu cuèi 2. Tr­íc hÕt nã ph¶i x¸c ®Þnh xem gi¸ trÞ ®ã cã v­ît qu¸ ®é réng b¨ng tÇn cña kªnh hay kh«ng; nÕu chÊp nhËn gi¸ trÞ nµy th× nã sÏ trao ®æi b¶n tin yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn BRQ (5)/BCF (6) víi Gatekeeper 2. NÕu ®é réng b¨ng tÇn ®ñ cho yªu cÇu thay ®æi th× ®Çu cuèi 2 sÏ tr¶ lêi ®Çu cuèi 1 b»ng b¶n tin openLogicChannelAck (7); trong tr­êng hîp ng­îc l¹i nã sÏ tõ chèi b»ng b¶n tin openLogicChannelReject. Thñ tôc thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - Thay ®æi th«ng sè nhËn ®­îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.17. Khi ®Çu cuèi 1 muèn t¨ng tèc ®é nhËn trªn kªnh logic cña m×nh, tr­íc hÕt nã ph¶i x¸c ®Þnh xem cã thÓ v­ît qu¸ ®é réng b¨ng tÇn cña cuéc gäi hiÖn t¹i kh«ng. NÕu cã thÓ th× nã sÏ göi BRQ (1) tíi Gatekeeper 1. Khi nhËn ®­îc BCF (2) th× nã sÏ göi b¶n tin flowControlCommand (3) cã chøa giíi h¹n tèc ®é míi cña kªnh tíi thiÕt bÞ ®Çu cuèi 2. Tr­íc hÕt ®Çu cuèi 2 ph¶i x¸c ®Þnh xem b¨ng tÇn míi cã v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña kªnh kh«ng; nÕu chÊp nhËn ®­îc th× nã sÏ göi b¶n tin yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn BRQ (4) tíi Gatekeeper 2. Khi nhËn ®­îc BCF (5) th× ®Çu cuèi 2 sÏ göi b¶n tin closeLogiclChannel (6) ®Ó ®ãng kªnh logic sau ®ã më l¹i kªnh logic b»ng b¶n tin openLogicalChannel (7) cã chøa tèc ®é bit míi tíi ®Çu cuèi 1. §Çu cuèi 1 sÏ x¸c ®Þnh tèc ®é míi vµ tr¶ lêi ®Çu cuèi 2 b»ng b¶n tin openLogicalChannelAck (6). H×nh 3.17 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - thay ®æi th«ng sè nhËn b. Gi¸m s¸t tr¹ng th¸i §Ó gi¸m s¸t tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña ®Çu cuèi, Gatekeeper liªn tôc trao ®æi cÆp b¶n tin IRQ/IRR víi c¸c ®Çu cuèi do nã kiÓm so¸t. Kho¶ng thêi gian ®Òu ®Æn gi÷a c¸c lÇn trao ®æi c¸c b¶n tin cã thÓ lín h¬n 10 gi©y vµ gi¸ trÞ cña nã do nhµ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Gatekeeper cã thÓ yªu cÇu mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi göi cho nã b¶n tin IRR mét c¸ch ®Òu ®Æn nhê gi¸ trÞ cña tr­êng irrFrequency trong b¶n tin ACF göi cho thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®ã ®Ó x¸c ®Þnh tèc ®é truyÒn b¶n tin IRR. Khi x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ cña tr­êng irrFrequency, thiÕt bÞ ®Çu cuèi sÏ göi b¶n tin IRR víi tèc ®é ®ã trong suèt kho¶ng thêi gian cña cuéc gäi. Trong khi ®ã, Gatekeeper cã thÓ vÉn göi IRQ tíi thiÕt bÞ ®Çu cuèi vµ yªu cÇu tr¶ lêi theo c¬ chÕ nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn. Trong kho¶ng thêi gian diÔn ra cuéc gäi, mét ®Çu cuèi hoÆc Gatekeeper cã thÓ ®Òu ®Æn hái tr¹ng th¸i tõ ®Çu cuèi bªn kia b»ng c¸ch sö dông b¶n tin Status Enquiry. §Çu cuèi nhËn ®­îc b¶n tin Status Enquiry sÏ tr¶ lêi b»ng b¶n tin chØ thÞ tr¹ng th¸i hiÖn thêi. Thñ tôc hái ®¸p nµy cã thÓ ®­îc Gatekeeper sö dông ®Ó kiÓm tra mét c¸ch ®Òu ®Æn xem cuéc gäi cã cßn ®ang ho¹t ®éng kh«ng. Cã mét l­u ý lµ c¸c b¶n tin nµy lµ b¶n tin H.225.0 ®­îc truyÒn trªn kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn c¸c b¶n tin IRR ®­îc truyÒn trªn kªnh RAS. 3.5.5 B­íc 5 - KÕt thóc cuéc gäi Mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ kÕt thóc cuéc gäi theo c¸c b­íc cña thñ tôc sau: - Dõng truyÒn luång tÝn hiÖu video khi kÕt thóc truyÒn mét ¶nh, sau ®ã gi¶i phãng tÊt c¶ c¸c kªnh logic phôc vô truyÒn video. - Dõng truyÒn d÷ liÖu vµ ®ãng tÊt c¶ c¸c kªnh logic dïng ®Ó truyÒn d÷ liÖu. - Dõng truyÒn audio sau ®ã ®ãng tÊt c¶ c¸c kªnh logic dïng ®Ó truyÒn audio. - TruyÒn b¶n tin H.245 endSessionCommand trªn kªnh ®iÒu khiÓn H.245 ®Ó b¸o cho thuª bao ®Çu kia biÕt nã muèn kÕt thuc cuéc gäi. Sau ®ã nã dõng truyÒn c¸c b¶n tin H.245 vµ ®ãng kªnh ®iÒu khiÓn H.245. - Nã sÏ chê nhËn b¶n tin endSessionCommand tõ thuª bao ®Çu kia vµ sÏ ®ãng kªnh ®iÒu khiÓn H.245 - NÕu kªnh b¸o hiÖu cuéc gäi ®ang më, th× nã sÏ truyÒn ®i b¶n tin Release Complete sau ®ã ®ãng kªnh b¸o hiÖu. - Nã còng cã thÓ kÕt thóc cuéc gäi theo c¸c thñ tôc sau ®©y. - Mét ®Çu cuèi nhËn b¶n tin endSessionCommand mµ tr­íc ®ã nã kh«ng truyÒn ®i b¶n tin nµy, th× nã sÏ lÇn l­ît thùc hiÖn c¸c b­íc tõ 1 ®Õn 6 ë trªn chØ bá qua b­íc 5. Chó ý: KÕt thóc mét cuéc gäi kh«ng cã nghÜa lµ kÕt thóc mét héi nghÞ (cuéc gäi cã nhiÒu ®Çu cuèi tham gia). Mét héi nghÞ sÏ ch¾c ch¾n kÕt thóc khi sö dông b¶n tin H.245 dropConference. Khi ®ã c¸c ®Çu cuèi sÏ chê MC kÕt thóc cuéc gäi theo thñ tôc trªn. H×nh 3.18 ThiÕt bÞ ®Çu cuèi kÕt thóc cuéc gäi cã sù tham gia cña Gatekeeper H×nh 3.19 KÕt thóc cuéc gäi b¾t ®Çu tõ Gatekeeper Trong cuéc gäi cã sù tham gia cña Gatekeeper th× cÇn cã ho¹t ®éng gi¶i phãng b¨ng tÇn.. V× vËy sau khi thùc hiÖn c¸c b­íc tõ 1 ®Õn 6, mçi ®Çu cuèi sÏ truyÒn ®i b¶n tin DRQ (3) tíi Gatekeeper. Sau ®ã, Gatekeeper sÏ tr¶ lêi b»ng b¶n tin DCF (4). Sau khi göi DRQ, ®Çu cuèi sÏ kh«ng göi b¶n tin IRR tíi Gatekeeper n÷a vµ khi ®ã cuéc gäi kÕt thóc. Thñ tôc kÕt thóc cuéc gäi do Gatekeeper thùc hiÖn ®­îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.19. §Çu tiªn, Gatekeeper göi b¶n tin DRQ tíi ®Çu cuèi. Khi nhËn ®­îc b¶n tin nµy, ®Çu cuèi sÏ lÇn l­ît thùc hiÖn c¸c b­íc tõ 1 ®Õn 6, sau ®ã tr¶ lêi Gatekeeper b»ng b¶n tin DCF. Thuª bao ®Çu kia khi nhËn ®­îc b¶n tin endSessionCommand sÏ thùc hiÖn thñ tôc gi¶i phãng cuéc gäi gièng tr­êng hîp ®Çu cuèi chñ ®éng kÕt thóc cuéc gäi (h×nh 3.18). NÕu cuéc gäi lµ mét héi nghÞ th× Gatekeeper sÏ göi DRQ tíi tÊt c¶ c¸c ®Çu cuèi tham gia héi nghÞ. CHƯƠNG 4 CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ VoIP 4.1.Chất lượng dịch vụ của VoIP 4.1.1.Khái niệm VÒ c¬ b¶n, ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng dÞch vô ViÔn th«ng chóng ta kh«ng thÓ t¸ch rêi víi c«ng t¸c ®¸nh gi¸ chÊt l­îng m¹ng, xÐt mét c¸ch tæng thÓ nghÜa lµ chÊt l­îng dÞch vô thÓ hiÖn ë hai tiªu chÝ c¬ b¶n sau ®©y: ChÊt l­îng m¹ng: NP (Network Performance). ChÊt l­îng dÞch vô: QoS (Quality of Service). Hai tiªu chÝ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng dÞch vô nµy liªn quan chÆt chÏ víi nhau. ChØ ®¬n thuÇn ®¸nh gi¸ theo mét tiªu chÝ nµo th× còng kh«ng ®¶m b¶o sù chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ tÝnh trung thùc khi xem xÐt chÊt l­îng cña mét m¹ng viÔn th«ng cïng víi c¸c dÞch vô ®­îc cung cÊp cña m¹ng ®ã. Khi xem xÐt ®Õn c¸c yªu cÇu vÒ QoS vµ NP , chóng ta sÏ thÊy r»ng vÊn ®Ò chuÈn ho¸ thuËt ng÷ vµ c¸c kh¸i niÖn lµ rÊt cÇn thiÕt, nã ®¸p øng hai môc ®Ých chÝnh: H¹n chÕ sù nhÇm lÉn khi sö dông c¸c tiªu chuÈn, do sù giíi thiÖu vÒ kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghÜa ch­a ®­îc cô thÓ. T¹o ra mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nhãm tham sè riªng biÖt liªn quan ®Õn viÑc tr×nh bµy c¸c tiªu chuÈn viÔn th«ng. Tõ ®ã yªu cÇu ph¶i x©y dùng c¸c kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghÜa mét c¸ch phï hîp, më réng ph¹m vi øng dông cña c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng dÞch vô, chÊt l­îng m¹ng, vÒ ®é tin cËy vµ æn ®Þnh cïng víi c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, cung cÊp vµ khai th¸c m¹ng viÔn th«ng. Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c kh¸i niÖm, thuËt ng÷ sÏ ®­îc chóng t«i ®Ò cËp ®Õn nh»m gióp cho ng­êi ®äc cã thÓ hiÓu vµ tham kh¶o mét c¸ch dÔ dµng. C¸c ®Þnh nghÜa vµ kh¸i niÖm ®­îc x©y dùng cã thÓ ¸p dông réng r·i cho tÊt c¶ c¸c lo¹i dÞch vô vµ m¹ng viÔn th«ng cung cÊp c¸c dich vô ®ã. C¬ chÕ ho¹t ®éng (kh¸i niÖm QoNP) giíi thiÖu mét c¸ch tæng thÓ vÒ c¸c yÕu tè gãp phÇn ®­a ra mét kh¸i niÖm chÊt l­îng dÞch vô mµ ng­êi sö dông cã thÓ nhËn thøc ®­îc. C¸c kh¸i niÖm ®­îc tr×nh bµy trong s¬ ®å cã thÓ ®­îc ¸p dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc chÊt l­îng dÞch vô cã thÓ ®¹t ®­îc trong thùc tÕ, ®Ó h­íng tíi møc chÊt l­îng dÞch vô cÇn ®¹t tíi hoÆc c¸c yªu cÇu m« t¶ ®Æc tÝnh thiÕt kÕ m¹ng. Tuy nhiªn tõng kh¸i niÖm trong s¬ ®å cã thÓ mang ý nghÜa thÓ hiÖn møc tæng thÓ hoÆc riªng lÎ, nh÷ng kh¸i niÖm ®­îc tr×nh bµy trong s¬ ®å cã thÓ ch­a thÓ hiÖn toµn bé nh÷ng mèi liªn hÖ cña chóng. KhÝa c¹nh cÇn quan t©m khi ®¸nh gi¸ tæng thÓ mét dÞch vô quan ®iÓm sö dông dÞch vô. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ nµy thÓ hiÖn møc ®é hµi lßng cña nh÷ng ng­êi sö dông dÞch vô. §iÒu nµy sÏ ®­îc xem xÐt theo ba néi dung sau: a. Kh¸i niÖm QoS. b. Sù liªn quan gi÷a QoS vµ NP. c. Mét bé c¸c tham sè ®o vÒ QoS vµ NP. Mét ®iÒu hiÓn nhiªn lµ mét dÞch vô ®­îc sö dông chØ khi nã ®­îc cung cÊp (ph¸t hµnh) vµ ng­êi ta mong muèn nhµ cung cÊp dÞch vô cã sù hiÓu biÕt cô thÓ vÒ chÊt l­îng cña c¸c dÞch vô mµ hä ph¸t hµnh.Theo quan ®iÓm cña nhµ cung cÊp dÞch vô, kh¸i niÖm chÊt l­îng m¹ng lµ mét chuçi tham sè m¹ng cã thÓ ®¹t møc ®é hµi lßng cña ng­êi sö dông vÒ chÊt l­îng dÞch vô. Nhµ cung cÊp dÞch vô cã nhiÖm vô ph¶i tæ hîp c¸c tham sè chÊt l­îng m¹ng kh¸c nhau thµnh mét bé chØ tiªu ®Ó cã thÓ võa ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu lîi Ých kinh tÕ cña m×nh ®ång thêi ph¶i tho¶ m·n mét c¸ch tèt nhÊt cho nh÷ng ng­êi sö dông dÞch vô. Trong khi sö dông dÞch vô, th«ng th­êng ng­êi sö dông chØ biÕt ®Õn nhµ cung cÊp dÞch vô. Møc ®é hµi lßng cña ng­êi sö dông dÞch vô phô thuéc vµo chÊt l­îng dÞch vô (QoS), hay lµ nh÷ng c¶m nhËn sau cïng cña kh¸ch hµng vÒ thùc hiÖn dÞch vô: - Hç trî dÞch vô (service support performance). - Khai th¸c dÞch vô (service operability performance). - Kh¶ n¨ng phôc vô (servebility performance). - An toµn dÞch vô (service security performance). Kh¶ n¨ng phôc vô ChÊt l­îng dÞch vô Thùc hiÖn hç trî dÞch vô Thùc hiÖn khai th¸c dÞch vô Thùc hiÖn truy nhËp dÞch vô Thùc hiÖn duy tr× dÞch vô Thùc hiÖn chän vÑn dÞch vô Thùc hiÖn an toµn dÞch vô Thùc hiÖn tÝnh c­íc dÞch vô Thùc hiÖn xö lý l­u l­îng Tµi nguyªn vµ sù thuËn lîi §é tin cËy LËp kÕ ho¹ch Cung cÊp Qu¶n lý §é kh¶ dông Thùc hiÖn tin cËy Thùc hiÖn b¶o d­ìng Hç trî b¶o d­ìng N¨ng lùc truyÒn lan ChÊt l­îng truyÒn dÉn QoS- ChÊt l­îng dÞch vô H×nh 4.1 C¸c kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn QoS vµ NP - Hç trî dÞch vô: lµ kh¶ n¨ng cña nhµ cung cÊp dÞch vô trong viÖc gióp ®ì kh¸ch hµng ®Ó ®¹t ®­îc møc ®é tiÖn dông cña dÞch vô vµ dÔ dµng cña ng­êi sö dông, bao gåm c¸c ®Æc tÝnh vÒ thiÕt bÞ ®Çu cuèi, c¸c ©m hiÖu vµ tin b¸o dÔ hiÓu. - Khai th¸c dÞch vô: Lµ kh¶ n¨ng vËn hµnh dÞch vô mét c¸ch thµnh c«ng. - Kh¶ n¨ng dÞch vô: Lµ kh¶ n¨ng dÞch vô ®¹t ®­îc khi ng­êi sö dông yªu cÇu vµ tiÕp tôc ®­îc cung cÊp mµ kh«ng cã sù suy gi¶m qu¸ møc trong kho¶ng thêi gian sö dông (trong nh÷ng thay ®æi x¸c ®Þnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau). Kh¶ n¨ng phôc vô lµ phÇn phô htuéc vµo ®Æc tÝnh m¹ng nhiÒu nhÊt vµ tiÕp tôc ®­îc chia lµm ba kh¸i niÑem: + Thùc hiÖn truy nhËp ®Õn dÞch vô (service accessibility performance): Lµ kh¶ n¨ng dÞch vô ®¹t ®­îc trong nh÷ng sù thay ®æi x¸c ®Þnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau khi ®­îc yªu cÇu bëi ng­êi sö dông. + Thùc hiÖn duy tr× dÞch vô (service retainability performance): Lµ kh¶ n¨ng cña mét dÞch vô tiÕp tôc ®­îc cung cÊp trong c¸c ®iÒu kiÖn ®­a ra trong kho¶ng thêi gian sö dông, mét khi ®· ®¹t ®­îc. + Thùc hiÖn trän vÑn dÞch vô (service intagrity performance): lµ møc ®é dÞch vô ®­îc cung cÊp mµ kh«ng bÞ suy gi¶m qu¸ møc, mét khi ®· ®¹t ®­îc. - An toµn dÞch vô: Lµ sù b¶o vÖ chèng l¹i sù gi¸m s¸t tr¸i phÐp, sö dông gian lËn, quÊy ph¸, thao t¸c sai, th¶m ho¹ thiªn nhiªn. Qua h×nh vÏ 4.1 chóng ta còng thÊy r»ng kh¶ n¨ng phôc vô sÏ cã mèi liªn hÖ víi c¸c kh¸i niÖm thuéc phÇn chÊt l­îng m¹ng nh­ thùc hiÖn xö lý l­u l­îng, ®é tin cËy còng nh­ chÊt l­îng truyÒn dÉn (gåm c¶ n¨ng lùc truyÒn lan). §é tin cËy (deperdability): Lµ thuËt ng÷ chung ®­îc sö dông ®Õ m« t¶ vÒ ®é kh¶ dông vµ c¸c yÕu tè mµ nã cã t¸c ®éng nh­ thùc hiÖn tin cËy, thùc hiÖn b¶o d­ìng vµ hç trî b¶o d­ìng. 4.2 Nguyên nhân làm giảm chất lượng của thoại VoIP C«ng nghÖ truyÒn tho¹i qua m¹ng IP sÏ ph¸t triÓn rÊt nhanh trong vµi n¨m tíi. Tuy nhiªn, ng­êi dïng ®· quen víi chÊt l­îng tiÕng nãi do c«ng nghÖ hiÖn thêi mang l¹i. C¸c nhµ s¶n xuÊt ®ang cè g¾ng t¹o ra c¸c thiÕt bÞ theo c«ng nghÖ míi, tháa m·n yªu cÇu cña ng­êi sö dông. C¸i chóng ta cÇn lµ dÞch vô tho¹i víi c­íc phÝ rÎ h¬n, chÊt l­îng chÊp nhËn ®­îc vµ cã ®é tin cËy cao. §a phÇn c¸c nhµ s¶n xuÊt sÏ kh«ng m¹o hiÓm vÒ chÊt l­îng ®èi víi lo¹i dÞch vô c¬ b¶n vµ quan träng nh­ ®iÖn tho¹i. §©y ®­îc xem nh­ mét tiªu chÝ quan träng nhÊt ®Ó triÓn khai VoIP trong thùc tÕ. C«ng nghÖ truyÒn tho¹i qua m¹ng IP ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng chØ tiªu cÇn thiÕt nh­ gi¶m thiÓu c¸c cuéc gäi bÞ tõ chèi, sù trÔ trªn m¹ng, mÊt gãi, vµ ®øt liªn kÕt. Tuy nhiªn, c¸c yÕu tè nµy ®a phÇn thuéc vÒ h¹ tÇng c¬ së m¹ng. Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn chÊt l­îng dÞch vô cho VoIP hÕt søc phøc t¹p vµ sÏ ®­îc ®Ò cËp ë c¸c bµi tiÕp theo. Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng dÞch vô cho tho¹i trªn IP nh­ng c¸c tham sè chñ yÕu lµ: TrÔ 2. Jitter 3. MÊt gãi tin Víi viÖc sö dông giao thøc vËn chuyÓn thêi gian thùc RTP cho phÐp ta gi¸m s¸t c¸c tham sè nµy tõ ®ã ®¸nh gi¸ ®­îc chÊt l­îng dÞch vô cho tho¹i trªn IP. 4.2.1 TrÔ : Khi x©y dùng vµ triÓn khai mét øng dông tho¹i trªn IP , cã rÊt nhiÒu yÕu tè lµm ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng cuèi cïng cña hÖ thèng. §ã cã thÓ lµ chÊt l­îng tiÕng nãi qua c¸c bé CODEC, gi¶i th«ng m¹ng, c¸c kh¶ n¨ng kÕt nèi m¹ng... Mét yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng dÞch vô lµ trÔ. TrÔ ®­îc hiÓu lµ kho¶ng thêi gian tiªu tèn ®Ó ng­êi nghe nghe ®­îc ©m thanh ph¸t ra tõ ng­êi nãi trong mét cuéc tho¹i (tõ miÖng tíi tai). TrÔ xuÊt hiÖn do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n tõ khi truyÒn tin qua m¹ng IP cho tíi lóc ph¸t l¹i tiÕng nãi t¹i bªn nhËn, cã thÓ do bé xö lý tÝn hiÖu sè DSP, do thuËt to¸n nÐn vµ gi¶i nÐn, jitter...TrÔ lµ yÕu tè kh«ng thÓ tr¸nh khái. Th«ng th­êng, trÔ trong m¹ng ®iÖn tho¹i truyÒn thèng vµo kho¶ng 50¸70 ms. §Ó cã ®­îc trÔ trong hÖ thèng VoIP xÊp xØ víi trÔ trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh lµ lý t­ëng nh­ng ®iÒu ®ã khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. Ta chØ cã thÓ x©y dùng hÖ thèng VoIP cã ®é trÔ chÊp nhËn ®­îc ®èi víi ng­êi sö dông. Theo khuyÕn nghÞ cña ITU th× mét hÖ thèng VoIP ®¶m b¶o chÊt l­îng dÞch vô tèt khi ®é trÔ mét chiÒu kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 150 ms: Hình 4.2 Đánh giá độ trễ của ITU Theo h×nh trªn, ®é trÔ mét chiÒu kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 450 ms. Th«ng th­êng trÔ chÊp nhËn ®­îc vµo kho¶ng 200 ms. C¸c yÕu tè g©y trÔ ®­îc tæng hîp ë h×nh d­íi ®©y: Hình 4.3 Các yếu tố gây trễ TrÔ do m¹ng : Qu¸ tr×nh truyÒn c¸c gãi tin qua m¹ng IP tíi ®Ých ph¶i qua nhiÒu thiÕt bÞ nh­ Gateway liªn m¹ng, bé chän ®­êng, m¸y phôc vô ñy quyÒn…Mçi qu¸ tr×nh xö lý trªn c¸c thiÕt bÞ nµy ®Òu g©y ra mét l­îng trÔ ®¸ng kÓ. §©y lµ l­îng trÔ cè h÷u cña m¹ng chuyÓn m¹ch gãi. Th«ng th­êng, trÔ qua m¹ng vµo kho¶ng 50 ms lµ chÊp nhËn ®­îc. Ngoµi ra nã cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo l­u th«ng trªn m¹ng vµ tèc ®é kÕt nèi cña modem. Tæ chøc IETF khuyÕn nghÞ vÒ giao thøc gi÷ tr­íc tµi nguyªn Resource Reservation Protocol (RSVP), cho phÐp qu¸ tr×nh kÕt nèi gi÷a c¸c thiÕt bÞ Gateway ®­îc ®¶m b¶o vÒ gi¶i th«ng. RSVP cho phÐp t¹o vµ qu¶n lý c¸c tµi nguyªn trªn c¸c bé chän ®­êng vµ Gateway. Nhê vËy, thêi gian ®Ó ph©n phèi gãi tin gi¶m vµ t¨ng chÊt l­îng truyÒn d÷ liÖu. TrÔ do bé CODEC : Qu¸ tr×nh m· hãa vµ gi¶i m· qua c¸c bé CODEC còng g©y ra mét l­îng trÔ. Th«ng th­êng, l­îng trÔ nµy hoµn toµn x¸c ®Þnh ®èi víi tõng bé CODEC : Bảng 4.1 Độ trễ ứng với từng bộ Code Tªn Tèc ®é nÐn (Kbps) Tµi nguyªn CPU cÇn thiÕt ChÊt l­îng tiÕng nãi §é trÔ thuËt to¸n (ms) G.711 PCM 64 Kh«ng cÇn RÊt tèt <<1 G.722 ADPCM 48/56/64 ThÊp RÊt tèt (64) <<2 G.723.1 MP-MLQ 6,4/5,3 Trung b×nh Tèt (6,4) Kh¸ tèt (5,3) 67-97 G.726 ADPCM 40/32/24 ThÊp Tèt (40) Kh¸ tèt (24) 60 G.728 LD-CELP 16 RÊt cao Tèt <<2 G.729 CS-ACELP 8 Cao Tèt 25-35 §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng nÐn tiÕng nãi qua bé CODEC, ng­êi ta ®­a vµo tham sè MOS (Mean Opinion Score). Gi¸ trÞ MOS n»m trong kho¶ng 1¸5, cho biÕt chÊt l­îng tiÕng nãi ®­îc nÐn so víi tiÕng nãi tù nhiªn. Bé CODEC cã gi¸ trÞ MOS cµng cao th× chÊt l­îng cµng tèt. Hình 4.4 Đồ thị đánh giá chất lượng tiếng nói TrÔ do hiÖn t­îng Jitter : Qu¸ tr×nh xö lý hiÖn t­îng Jitter bªn nhËn còng g©y ra trÔ.L­îng trÔ nµy th­êng vµo kho¶ng 50 ms. TrÔ do ®ãng gãi d÷ liÖu : Qu¸ tr×nh g¾n tiªu ®Ò RTP vµo mçi gãi tin tr­íc khi truyÒn ®i còng g©y ra trÔ.Th«ng th­êng l­îng trÔ nµy xÊp xØ 15 ms. TrÔ do s¾p chç : T¹i bªn göi c¸c gãi tin ®­îc s¾p xÕp ®óng thø tù tr­íc khi göi.V× mét lÝ do nµo ®ã, thø tù nµy cã thÓ bÞ x¸o trén khi tíi ®Ých: Hình 4.5 Trễ do sắp chỗ Bªn nhËn ph¶i s¾p xÕp l¹i ®óng thø tù c¸c gãi tin tr­íc khi gi¶i m·.Qu¸ tr×nh nµy còng g©y ra trÔ. 4.2.2 Jitter: Lµ hiÖn t­îng sai lÖch thêi gian, gãi tin ®Õn ®Ých kh«ng ®óng thêi ®iÓm: Hình 4.6 Trễ do sai lệch thời gian TiÕng nãi qua bé CODEC ®­îc sè hãa vµ chia thµnh c¸c gãi tin theo mét tèc ®é x¸c ®Þnh. §Ó kh«i phôc l¹i tiÕng nãi t¹i phÝa thu th× tèc ®é thu ph¶i b»ng víi tèc ®é phÝa ph¸t. PhÝa thu ph¶i cã bé ®Öm ®ñ lín ®Ó chøa ®­îc gãi tin tíi muén nhÊt råi s¾p xÕp l¹i tr­íc khi kh«i phôc tiÕng nãi. Toµn bé c«ng viÖc xö lý nµy g©y ra mét trÔ.Th«ng th­êng, l­îng trÔ nµy vµo kho¶ng 50 ms lµ chÊp nhËn ®­îc. §©y lµ tham sè riªng biÖt cña tiÕng nãi. §Ó gi¶i quyÕt hiÖn t­îng nµy, ta ph¶i x¸c ®Þnh kÝch th­íc bé ®Öm hîp lý, th­êng qua 2 c¸ch : · §o c¸c møc gãi tin kh¸c nhau cña bé ®Öm trªn toµn bé thêi gian vµ ®iÒu chØnh kÝch th­íc bé ®Öm thÝch hîp. C¸ch nµy chØ phï hîp víi lo¹i m¹ng æn ®Þnh nh­ c¸c m¹ng côc bé, m¹ng ATM. · §Õm sè l­îng gãi tin ®Õn muén vµ tÝnh tû lÖ cña chóng trªn tæng sè gãi tin nhËn ®­îc trong suèt tiÕn tr×nh.Tõ tû lÖ nµy, ta cã thÓ söa l¹i kÝch th­íc bé ®Öm. C¸ch nµy rÊt th«ng dông. 4.2.3 MÊt gãi tin: Thùc ra Internet lµ m¹ng cña c¸c m¹ng vµ kh«ng cã c¬ chÕ gi¸m s¸t ®Çy ®ñ nµo ®¶m b¶o chÊt l­îng th«ng tin truyÒn. HiÖn t­îng mÊt gãi tin lµ kÕt qu¶ cña rÊt nhiÒu nguyªn nh©n : Qu¸ t¶i l­îng ng­êi truy nhËp cïng lóc mµ tµi nguyªn m¹ng cßn h¹n chÕ. HiÖn t­îng xung ®ét trªn m¹ng LAN. Lçi do c¸c thiÕt bÞ vËt lý vµ c¸c liªn kÕt truy nhËp m¹ng. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh truyÒn tiÕng nãi ph¶i ®¸p øng yªu cÇu thêi gian thùc nªn c¸c gãi tin tiÕng nãi chØ cã ý nghÜa khi thêi gian tíi ®Ých cña chóng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ thêi gian trÔ cho phÐp. Do vËy, khi thêi gian nµy v­ît qu¸ trÔ th× còng ®­îc hiÓu nh­ lµ mÊt gãi tin. TÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn cã thÓ g©y ra hiÖn t­îng mÊt gãi tin vµ thËm chÝ mÊt cuéc gäi nÕu nh­ sè gãi tin bÞ mÊt lµ qu¸ lín. HiÖn t­îng mÊt gãi tin g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi chÊt l­îng cuéc gäi, nhÊt lµ ®èi víi m¹ng IP v× c¸c dÞch vô trªn ®ã th­êng kh«ng ®­îc b¶o ®¶m. Trong m¹ng IP, gãi tin tho¹i còng gièng nh­ gãi tin d÷ liÖu th«ng th­êng, nh­ng trong tr­êng hîp d÷ liÖu th× cã c¬ chÕ ph¸t l¹i. §ång thêi, do tÝnh ®Æc thï cña tÝn hiÖu tiÕng nãi liªn quan tíi thêi gian thùc nªn hiÖn t­îng mÊt gãi tin tho¹i g©y ra c¸c sù cè nghiªm träng trong qu¸ tr×nh kh«i phôc tiÕng nãi: Hình 4.7 Hiện tượng mất gói tin Víi viÖc sö dông giao thøc RTP ®Ó vËn chuyÓn vµ gi¸m s¸t luång th«ng tin th× hiÖn t­îng mÊt gãi tin ®­îc ph¸t hiÖn kÞp thêi. Ta cã thÓ gi¸m s¸t sè l­îng gãi tin bÞ mÊt . T¹i mçi bªn tham gia héi tho¹i cã thÓ tÝnh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c tû lÖ gãi tin bÞ mÊt ®­îc göi tõ mét nguån.Th«ng th­êng tû lÖ nµy vµo kho¶ng 5-10%. Tû lÖ nµy ®­îc trao ®æi qua tr­êng fraction lost trong c¸c b¶n tin thèng kª ®­îc göi mét c¸ch ®Þnh kú. Trªn thùc tÕ, mçi gãi tin tiÕng nãi chØ kho¶ng vµi chôc byte nªn ta vÉn cã c¬ chÕ bï ®Ó kh«i phôc tÝn hiÖu mµ kh«ng cÇn sö dông c¬ chÕ ph¸t l¹i. Mét sè c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn: · Tù ®éng göi l¹i gãi tin cuèi cïng khi ph¸t hiÖn cã hiÖn t­îng mÊt gãi tin. §©y lµ mét c¸ch thøc ®¬n gi¶n, chØ phï hîp khi gãi tin bÞ mÊt kh«ng kÒ nhau vµ hiÖn t­îng mÊt gãi tin lµ kh«ng th­êng xuyªn. · Göi kÌm c¸c th«ng tin thõa ë gãi tin thø (n+1) trong n gãi tin göi. C¸ch thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c gãi tin nµo bÞ mÊt, nh­ng l¹i lµm gi¶m hiÖu suÊt sö dông ®­êng truyÒn vµ t¨ng ®é trÔ do ph¶i xö lý c¸c gãi tin thõa. · Gi¶m l­îng tin thõa ë gãi tin thø (n+1) ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò gi¶i th«ng nh­ng c¸ch nµy l¹i g©y khã kh¨n trong vÊn ®Ò xö lý ®é trÔ. Nh­ vËy, ta ®· ®Ò cËp tíi mét sè vÇn ®Ò vÒ chÊt l­îng dÞch vô cho tho¹i trªn IP. §©y lµ ®iÒu hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh triÓn khai mét hÖ thèng VoIP thùc tiÔn. Trong mét vµi n¨m s¾p tíi, chÊt l­îng tiÕng nãi qua c¸c bé CODEC sÏ tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng vµ gi¶i th«ng cho m¹ng, chÊt l­îng dÞch vô cho VoIP sÏ ®­îc n©ng cao h¬n n÷a. Víi mét sè thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m 90, nhÊt lµ trong xö lý tÝn hiÖu sè, c¸c bé chuyÓn m¹ch chÊt l­îng cao vµ c¸c giao thøc c¬ së QoS, cho phÐp khuyÕn khÝch c«ng nghÖ truyÒn tho¹i qua m¹ng IP. 4.3 Giám sát chất lượng truyền tin VoIP 4.3.1 Chất lượng chất lượng truyền tin trên giao thức RTP Mét cuéc tho¹i th«ng th­êng ®­îc chia thµnh c¸c phiªn b¸o hiÖu cuéc gäi, ®iÒu khiÓn cuéc gäi, tháa thuËn ph­¬ng thøc truyÒn th«ng vµ phiªn héi tho¹i.VÞ trÝ cña RTP t¹i phiªn héi tho¹i. Trë l¹i c¸ch thøc truyÒn tiÕng nãi qua m¹ng IP: Qua phiªn tho¶ thuËn ph­¬ng thøc truyÒn th«ng, c¸c bªn tham gia héi tho¹i tiÕn hµnh më hai cæng UDP kÒ nhau, cæng ch½n cho truyÒn tiÕng nãi (RTP), cæng lÎ cho truyÒn c¸c th«ng tin tr¹ng th¸i ®Ó gi¸m s¸t (RTCP).Th«ng th­êng, hai cæng ®­îc chän mÆc ®Þnh lµ 5004 vµ 5005. T¹i phÝa ph¸t, tiÕng nãi ®­îc ®iÒu chÕ thµnh d¹ng sè ho¸, qua bé CODEC ®­îc nÐn thµnh c¸c gãi tin ®Ó truyÒn ®i. Khi ®i xuèng tÇng UDP/ IP, mçi gãi tin ®­îc g¾n víi mét header t­¬ng øng. Header nµy cã kÝch th­íc 40 byte, cho biÕt ®Þa chØ IP nguån, ®Þa chØ IP ®Ých, cæng t­¬ng øng, header RTP vµ c¸c th«ng tin kh¸c: Hình 4.8 Header của gói tin truyền đi Ch¼ng h¹n nh­ ta sö dông G.723.1 th× mçi payload cã kÝch th­íc 24 byte, nh­ vËy phÇn d÷ liÖu cho mçi gãi tin chØ chiÕm 37,5%. Header RTP cho biÕt ph­¬ng thøc m· hãa ®· ®­îc sö dông cho gãi tin nµy, chØ môc gãi, nh·n thêi gian cña nã vµ c¸c th«ng tin quan träng kh¸c.Tõ c¸c th«ng tin nµy ta cã thÓ x¸c ®Þnh rµng buéc gi÷a gãi tin víi thêi gian. RTP gåm 2 phÇn: PhÇn cè ®Þnh dµi 12 byte. PhÇn më réng ®Ó ng­êi sö dông cã thÓ ®­a thªm c¸c th«ng tin kh¸c. Header RTP cho mçi gãi tin cã d¹ng: Hình 4.9 Định dạng Header RTP của một gói tin C¸c gãi ®­îc s¾p xÕp l¹i theo ®óng thø tù thêi gian thùc ë bªn nhËn råi ®­îc gi¶i m· vµ ph¸t l¹i. RTP hç trî h×nh thøc héi tho¹i ®a ph¸t ®¸p, ®¬n ph¸t ®¸p vµ cho phÐp thay ®æi c¸c c¸ch thøc rÊt linh ho¹t: Hình 4.10 Các hình thức hội thoại §iÒu nµy hÕt søc quan träng,®Æc biÖt trong tr­êng hîp sè thµnh viªn tham gia héi tho¹i lµ nhá ®Ó tiÕt kiÖm tµi nguyªn m¹ng. §a phÇn héi tho¹i diÔn ra d­íi h×nh thøc ®a ph¸t ®¸p. NÕu cã yªu cÇu phóc ®¸p gi÷a hai thµnh viªn th× ta lùa chän c¸ch thøc héi tho¹i ®¬n ph¸t ®¸p. RTP cho phÐp sö dông c¸c bé trén vµ bé chuyÓn ®æi. Bé trén lµ thiÕt bÞ nhËn c¸c l­ång th«ng tin tõ vµi nguån cã tèc ®é truyÒn kh¸c nhau, trén chóng l¹i víi nhau vµ chuyÓn tiÕp theo mét tèc ®é x¸c ®Þnh ë ®Çu ra. Bé chuyÓn ®æi nhËn mét luång th«ng tin ë ®Çu vµo, chuyÓn ®æi nã thµnh mét khu«n d¹ng kh¸c ë ®Çu ra. C¸c bé chuyÓn ®æi cã Ých cho sù thu nhá b¨ng th«ng theo yªu cÇu cña dßng sè liÖu tr­íc khi göi vµo kÕt nèi b¨ng th«ng hÑp h¬n mµ kh«ng cÇn yªu cÇu nguån ph¸t RTP thu nhá tèc ®é truyÒn tin cña nã. §iÒu nµy cho phÐp c¸c bªn kÕt nèi theo mét liªn kÕt nhanh mµ vÉn ®¶m b¶o truyÒn th«ng chÊt l­îng cao. C¸c bé trén cho phÐp giíi h¹n b¨ng th«ng theo yªu cÇu héi tho¹i. 4.3.2 Chất lượng chất lượng truyền tin trên giao thức RTCP Tõ c¸c th«ng tin cung cÊp trong RTP cho mçi gãi tin, ta cã thÓ gi¸m s¸t chÊt l­îng truyÒn tiÕng nãi trong qu¸ tr×nh diÔn ra héi tho¹i. RTCP ph©n tÝch vµ xö lý c¸c th«ng tin nµy ®Ó tæng hîp thµnh c¸c th«ng tin tr¹ng th¸i råi ®­a ra c¸c b¶n tin ph¶n håi ®Õn tÊt c¶ c¸c thµnh viªn. Ta cã thÓ ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é truyÒn sè liÖu nÕu cÇn, trong khi c¸c bªn nhËn kh¸c cã thÓ x¸c ®Þnh xem vÊn ®Ò chÊt l­îng dÞch vô lµ côc bé hay toµn m¹ng. §ång thêi, nhµ qu¶n lý m¹ng cã thÓ sö dông c¸c th«ng tin tæng hîp cho viÖc ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý chÊt l­îng dÞch vô trong m¹ng ®ã. Giao thøc ®iÒu khiÓn thêi gian thùc Real-time Control Protocol (RTCP) cã nhiÖm vô gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh truyÒn tin dùa trªn viÖc truyÒn mét c¸ch ®Þnh kú c¸c gãi tin ®iÒu khiÓn tíi c¸c thµnh viªn tham gia héi tho¹i víi cïng c¬ chÕ truyÒn d÷ liÖu. RTCP thi hµnh 4 chøc n¨ng chÝnh: Cung cÊp c¬ chÕ ph¶n håi chÊt l­îng truyÒn d÷ liÖu. Bªn göi thèng kª qu¸ tr×nh göi d÷ liÖu qua b¶n tin ng­êi göi cho c¸c thµnh viªn. Bªn nhËn còng tiÕn hµnh göi l¹i b¶n thèng kª c¸c th«ng tin nhËn ®­îc qua b¶n tin ng­êi nhËn. Tõ viÖc gi¸m s¸t qu¸ tr×nh göi vµ nhËn gi÷a c¸c bªn, ta cã thÓ ®iÒu chØnh l¹i c¸c th«ng sè cÇn thiÕt ®Ó t¨ng chÊt l­îng cho cuéc gäi. §©y lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt cña RTCP. Mçi nguån cung cÊp gãi tin RTP ®­îc ®Þnh danh bëi mét tªn CNAME (Canonical end-point identifer SDES item). RTCP cã nhiÖm vô cho c¸c thµnh viªn biÕt tªn nµy. Khi cã thµnh viªn míi tham gia héi tho¹i th× anh ta ph¶i ®­îc g¸n víi mét tr­êng CNAME trong gãi tin SDES. Quan s¸t sè thµnh viªn tham gia héi tho¹i th«ng qua sù thèng kª ë c¸c b¶n tin. Mang c¸c th«ng tin thiÕt lËp cuéc gäi, c¸c th«ng tin vÒ ng­êi dïng. §©y lµ chøc n¨ng tïy chän. Nã ®Æc biÖt h÷u Ých víi viÖc ®iÒu khiÓn c¸c phiªn láng, cho phÐp dÔ dµng thªm bít sè thµnh viªn tham gia héi tho¹i mµ kh«ng cÇn cã rµng buéc nµo. RTCP ®Þnh nghÜa 5 lo¹i gãi tin: Bảng 4.2 Bảng đinh nghĩa các loại gói tin trong RTCP SR Sender Report, b¶n tin ng­êi göi RR Receiver Report, b¶n tin ng­êi nhËn SDES Source Description items, c¸c môc m« t¶ nguån BYE Th«ng b¸o kÕt thóc héi tho¹i APP Cung cÊp c¸c chøc n¨ng riªng biÖt cña tõng øng dông C¸c th«ng tin ®­îc cung cÊp gãi tin RTCP cho phÐp mçi thµnh viªn tham gia héi tho¹i gi¸m s¸t ®­îc chÊt l­îng truyÒn tin, sè gãi tin ®· göi ®i, sè gãi tin nhËn ®­îc, tû lÖ gãi tin bÞ mÊt, trÔ lµ bao nhiªu.V× vËy, c¸c th«ng tin nµy th­êng ®­îc cËp nhËt mét c¸ch ®Þnh kú vµ chiÕm kh«ng qu¸ 5% gi¶i th«ng cuéc gäi. Nh­ vËy kh«ng nh÷ng RTP ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thêi gian thùc cho viÖc truyÒn tiÕng nãi qua m¹ng IP mµ cßn cho phÐp ta gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng truyÒn tin cho VoIP. Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng dÞch vô (Quality of Service- QoS) cho VoIP nh­ng chñ yÕu lµ do 3 nguyªn nh©n trÔ, tû lÖ gãi tin mÊt vµ Jitter.T¹i mçi thêi ®iÓm diÔn ra héi tho¹i ta ®Òu cã thÓ quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ c¸c tham sè nµy. Tuy nhiªn, b¶n th©n RTP ho¹t ®éng trªn tÇng IP mµ b¶n chÊt m¹ng IP lµ chuyÓn m¹ch gãi, do vËy RTP kh«ng can thiÖp ®­îc tíi c¸c nguyªn nh©n trªn. Ta kh«ng thÓ ®iÒu khiÓn ®­îc chÊt l­îng dÞch vô qua tho¹i trªn IP mµ chØ gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ qua viÖc sö dông RTP. BiÖn ph¸p kh¾c phôc hiÖn nay lµ sö dông giao thøc gi÷ tr­íc tµi nguyªn Resource Reservation Protocol (RSVP) cho VoIP. 4.4 Triển khai dịch vụ VoIP trên thế giới và tại Việt Nam 4.4.1 Triền khai dịch vụ VoIP trên thế giới C¸c c«ng ty ®iÖn tho¹i truyÒn thèng trªn thÕ giíi thu ®­îc mét kho¶n lîi nhuËn b×nh qu©n trong mét n¨m tõ c¸c dÞch vô tho¹i vµo kho¶ng 200 tû USD, vµ hiÖn nay hä ®ang nh»m vµo mét kho b¸u v« chñ lµ giao thøc Internet trªn c¬ së hÖ thèng ®iÖn tho¹i. §iÖn tho¹i IP ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong giíi kh¸ch hµng kinh doanh. Theo con sè ®iÒu tra gÇn ®©y cña Cahners In-Stat Group th× trªn mét nöa trong sè 128 c«ng ty mua c«ng nghÖ ®· s½n sµng chuyÓn h­íng vµo c¸c m¹ng IP. C¸c c«ng ty sö dông c¸c m¹ng IP ®ang t¨ng nhanh, chiÕm mét sè tû lÖ lµ 54% so víi sö dông c¸c m¹ng Frame Relay (37%) vµ ATM (28%) Tuy nhiªn møc ®é triÓn khai ®iÖn tho¹i IP ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi lµ rÊt kh¸c nhau, tõ viÖc cho phÐp kh«ng ®iÒu kiÖn ®Õn viÖc cÊm hoµn toµn dÞch vô nµy. T¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ Mü, Uc, Canada, Singapore, dÞch vô ®iÖn tho¹i IP lo¹i PC-PC vµ PC-§iÖn tho¹i ®Òu ®­îc cho phÐp kh«ng ®iÒu kiÖn. Trong khi ®ã, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh«ng cho phÐp triÓn khai dÞch vô nµy mét c¸ch réng r·i. Cã hai nguyªn nh©n chñ yÕu lµm c¶n trë qu¸ tr×nh triÓn khai dÞch vô nµy: Møc ®é tù do ho¸ thÊp hay kh«ng cho phÐp c¹nh tranh víi nhµ khai th¸c chÝnh. Do c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm kh«ng ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng. Nh»m tõng b­íc triÓn khai VoIP, hÇu hÕt c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Òu tËp trung vµo viÖc x©y dùng c¸c m¹ng ®­êng trôc ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc truyÒn th«ng ®a ph­¬ng tiÖn. Khi ®ã th«ng tin trªn m¹ng sÏ kh«ng cßn ph©n biÖt lµ tÝn hiÖu tho¹i, d÷ liÖu hay h×nh ¶nh n÷a. C¸c m¹ng IP ®­êng trôc nµy còng lµ mét thµnh phÇn cÊu thµnh nªn c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia. §iÖn tho¹i IP lµ mét xu thÕ kh«ng thÓ tr¸nh khái, ®ang ph¸t triÓn vµ dÇn dÇn thay thÕ ®iÖn tho¹i th«ng th­êng. Theo ®¸nh gi¸ cña c«ng ty IDC, trong n¨m 1999 thÞ tr­êng ®iÖn tho¹i IP ®¹t kho¶ng 2,7 tû phót víi møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 92 %. §Õn n¨m 2004, l­u l­îng cña ®iÖn tho¹i IP sÏ ®¹t kho¶ng 135 tØ phót víi doanh thu trªn 19 USD. 4.4.2 Triền khai dịch vụ VoIP tại Việt Nam Víi ­u thÕ gi¸ c­íc rÎ, chÊt l­îng cuéc gäi chÊp nhËn ®­îc, ®iÖn tho¹i qua Internet ®· thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng. NhiÒu kh¶ n¨ng ®Õn th¸ng 6/2001, Tæng côc B­u ®iÖn cÊp phÐp cho kinh doanh dÞch vô nµy. Trung b×nh mçi ngµy , ®iÖn tho¹i VoIP thu hót 15.207 cuéc gäi; l­u l­îng lµ 53.187 phót vµ thêi gian trung b×nh mçi cuéc lµ 3,5 phót, hÖ thèng m¹ng l­íi ho¹t ®éng tèt vµ liªn tôc. Trong 3 th¸ng ®Çu thö nghiÖm chØ cã mét lÇn x¶y ra sù cè suy gi¶m chÊt l­îng luång trung kÕ ®­êng Hµ Néi-Thµnh phè Hå ChÝ Minh trong buæi s¸ng 3/1/2001. VÒ viÖc nµy, Tæng côc B­u ®iÖn ®· cã ý kiÕn ®ãng gãp cho Vietel sö dông mét luång 2M c¸p quang ®Ó cung cÊp dÞch vô trong thêi gian chê kh¾c phôc sù cè. Còng theo b¸o c¸o tõ Vietel, tû lÖ mÊt gãi lµ 0%; tû lÖ trÔ sau quay sè tõ 9-15s, ®é kh¶ dông ®¹t 99%; tû lÖ hoµn thµnh cuéc gäi ®¹t trªn 65%, c¸c cuéc gäi kh«ng hoµn thµnh bao gåm c¶ c¸c cuéc gäi kh«ng cã ng­êi nhÊc m¸y, m¸y bÞ gäi bËn... HiÖn nay, s¶n l­îng dÞch vô ®­êng dµi VoIP t¨ng dÇn vµ dao ®éng ë møc 1,9 ®Õn 2 triÖu phót/th¸ng, chiÕm h¬n 38% trong tæng s¶n l­îng ®iÖn tho¹i ®­êng dµi Hµ Néi-Thµnh phè Hå ChÝ Minh, t­¬ng ®­¬ng kho¶ng 1,4% s¶n l­îng ®iÖn tho¹i ®­êng dµi liªn tØnh. Doanh thu tõ dÞch vô nµy ®­a l¹i kho¶ng 3,5 tû ®ång/th¸ng, chiÕm kho¶ng 26% doanh thu ®iÖn tho¹i ®­êng dµi Hµ Néi-Thµnh phè Hå ChÝ Minh, t­¬ng ®­¬ng gÇn 2 % tæng doanh thu ®iÖn tho¹i ®­êng dµi liªn tØnh. Sè thuª bao hµng th¸ng sö dông dÞch vô ®iÖn tho¹i IP cña Vietel t¹i Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh dao ®éng tõ 65.000 ®Õn 67.000. Song song víi Vietel, c«ng ty SPT còng x©y dùng ®Ò ¸n cung cÊp dÞch vô ®­êng dµi trong n­íc, quèc tÕ trªn c¬ së c«ng nghÖ VoIP, c«ng ty NETNAM còng cã ®¬n xin phÐp cung cÊp dÞch vô ®iÖn tho¹i IP Phone to Phone. Vµ gÇn ®©y nhÊt, Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam còng xin phÐp më dÞch vô VoIP trong n­íc vµ quèc tÕ. Nh­ vËy, trong t­¬ng lai kh«ng xa sÏ cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng tham gia cung cÊp dÞch vô cho ng­êi sö dông vµ thóc ®Èy c¹nh tranh dÞch vô nµy trªn thÞ tr­êng. Cïng víi Vietel sÏ cã c«ng ty VDC cïng kinh doanh dÞch vô nµy vµ lµ mét ®èi t¸c c¹nh tranh. Tõ nay cho ®Õn kho¶ng thêi gian ®ã, Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam vµ Vietel ®ang khÈn tr­¬ng thèng nhÊt vÒ viÖc kÕt nèi, gi¸ c­íc, ph©n chia c­íc trong lÜnh vùc kinh doanh VoIP. Tuy vËy vÒ l©u dµi ViÖt Nam cÇn x©y dùng m¹ng ®­êng trôc IP cã kh¶ n¨ng ®¸p øng tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tiÕng nãi, h×nh ¶nh vµ ®a ph­¬ng tiÖn. CHƯƠNG 5: DỊCH VỤ VOIP TẠI TRUNG TÂM VIỄN THÔNG KHU VỰC I. 5.1 Cấu hình mạng VoIP ở Trung tâm viễn thông khu vưc I (VTI) Hình 5.1 Sơ đồ hệ thống VoIP của trung tâm viễn thông khu vực I Hệ thống chuyển mạch IP của VTI hiện đang cung cấp cấp dịch vụ điện thoại VoIP gọi 171 và 1717 quốc tế sử dụng công nghệ của Cisco. Hệ thống gồm 3 POP đặt tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh, kết nối trực tiếp với mạng VoIP của các đối tác quốc tế với tổng cộng 20 trung kế 2Mb/s tương đương 2400 kênh thoại trực tiếp đi tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Dịch vụ gọi 171 của VTI 5.1.1.1 Quá trình xây dựng mạng lưới Dịch vụ “Gọi 171” trong nước đã được VNPT triển khai trên 61 Bưu điện tỉnh, thành trên toàn quốc. Như vậy, dịch vụ “Gọi 171” đã vươn tới mọi nơi. Song song với loại hình dịch vụ điện thoại truyền thống, giờ đây, tất cả các khách hàng trên toàn quốc đều có thể tiết kiệm túi tiền của mình một cách đáng kể. Ba điểm cung cấp đặt tại 3 điểm chính: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Mỗi Gateway kết nối tổng đài HOST của bưu điện thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng và kết nối qua trung kế “kéo dài” để cung cấp dịch vụ cho các tỉnh thành trong khu vực mà không có POP trực tiếp. Mạng sử dụng báo hiệu C7: sử dụng STP tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Một điều cần được ghi nhận nữa là dịch vụ “Gọi 171” không chỉ có mức giá phù hợp mà còn có một chất lượng đảm bảo. Nếu như trong những ngày đầu triển khai, vấn đề chất lượng dịch vụ là một thách thức khá lớn không chỉ đối với VNPT mà cả các doanh nghiệp cùng tham gia cung cấp dịch vụ VoIP giá rẻ, thì cho tới nay đã có thể tự tin khẳng định rằng với lưu lượng chuyển tải khoảng 15 triệu phút/tháng, VNPT hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu sử dụng của khách hàng với một chất lượng cuộc gọi tốt, thành công ở mức cao nhất. Với những gì VNPT đã làm, cũng có thể khẳng định rằng, dịch vụ “Gọi 171” đã thực sự quen thuộc với nhiều đối tượng khách hàng và chiếm thị phần lưu lượng lớn nhất trong số những doanh nghiệp đang triển khai dịch vụ điện thoại VoIP. Bảng 5.1 là danh sách các thiết bị đang sử dụng trong mạng 171 của VNPT. Dưới đây là mô hình mạng cung cấp dịch vụ 171. Hình 5.2 Sơ đồ mạng VoIP - 171 của VNPT Bảng5.1 Các thiết bị đang sử dụng trong mạng 171 của VNPT STT Ký hiÖu S¶n PhÈm Chøc n¨ng Sè l­îng Ghi chó Hµ néi 1 MGC-SC2200/Redundant Media Gateway Controller 1 VNPT 2 SLT Signaling Link Terminal 2 VNPT 3 Cisco 3640 Gatekeeper Backbone Router 1 VNPT 4 Cisco Catalyst 2948G-L3 Multi-layer Switch 1 MCI WorldCom 5 IMUX Inverse Multiplexer 1 VNPT 6 Cisco Catalyst 3524 Multi-layer Switch 1 VNPT 7 Cisco AS5400/14.4E1 VoIP Gateway 1 VNPT 8 Cisco 7206 VXR Backbone Router 1 VNPT 9 Fujitsu PC Server NMS 1 VNPT 10 Sun E420 RADIUS Server 1 VNPT 11 IBM XSeries 240 LDAP ­Server 1 VNPT 12 IBM XSeries NF8500R Real Time Billing Server 1 VNPT 5.2 Thiết bị Cisco bộ định tuyến 7206 Mạng điên thoại VoIP sử dụng các thiết bị bộ định tuyến 7206 do hãng Cisco sản xuất. 5.2.1 Sơ đồ bộ định tuyến 7206 Hình 5.3 Cách đánh số các bộ điều hợp của bộ định tuyến. Port Adapter Slot: Khe cắm bộ điều hợp. Hình 5.4   Bộ định tuyến 7206 — Nhìn từ phía sau. Đặc điểm kỹ thuật của bộ định tuyến 7206 Bộ định tuyến 7206 hỗ trợ các NPE -200. NPE-200 có bộ vi xử lý R5000 hoạt động với tốc độ đồng hồ nội bộ 200 MHz. NPE-200 có một bộ điều khiển hệ thống có sử dụng truy cập bộ nhớ trực tiếp (DMA) để truyền dữ liệu giữa các DRAM và SRAM gói dữ liệu trên công cụ xử lý mạng. NPE-200 sử dụng DRAM để lưu trữ bảng định tuyến, mạng lưới các ứng dụng kế toán, các gói dữ liệu thông tin để chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi, và gói cho tràn bộ nhớ đệm SRAM. Cấu hình chuẩn là 32 MB, lên đến 128 MB có sẵn thông qua duy nhất trong dòng bộ nhớ module (SIMM) nâng cấp. The NPE-200 có 4 MB SRAM. NPE-200 có bộ nhớ cache SRAM thống nhất rằng các chức năng như là bộ nhớ cache thứ cấp cho các bộ vi xử lý. Bảng 5.2 Thông số kỹ thuật của bộ định tuyến 7206 Mô tả Đặc điểm kỹ thuật Bảng mạch giữa Hai khe cắm PCI chính và 1 khe cắm PCI phụ với băng thông tồng hợp 600 Mbps. Kích thước (H x W x D) 13,34 cm x 42,67 cm x 43,18 cm Trọng lượng 22,7 kg. Điện áp đầu vào xoay chiều 100-240 V Dòng điện đầu vào xoay chiều 5A tại 100-240 V Tần số đầu vào xoay chiều 50/60 Hz Cáp đầu vào xoay chiều 18 AWG Điện áp đầu vào xoay chiều 280W tối đa Điện áp đầu vào một chiều -48 VDC (quy chuẩn ở Bắc Mỹ ) -60 VDC (quy chuẩn Liên minh châu Âu ) Dòng điện đầu vào một chiều 13A ở -48 VDC 8A at -60 VDC Nguồn cấp điện áp một chiều 5,2V ở 30A +12.2V ở 9A -12.0V ở 1.5A +3.5V ở 13A Nhiệt độ 0-40 ° C hoạt động -20 đến 65 ° C không hoạt động Độ ẩm 10-90% không ngưng tụ 5.2.2 Các tính năng của Cisco bộ định tuyến 7206 Bộ định tuyến 7206 kết hợp sự vượt trội về hiệu suất, giá cả với các tùy chọn kết nối linh hoạt và hỗ trợ tính năng rất tốt. Nó cũng là bộ định tuyến của Cisco với tốc độ vi xử lý đơn nhanh nhất và cung cấp các tính năng quản lý và bảo trì hàng đấu trong công nghiệp. Bằng cách tận dụng các mô-đun của bộ đinh tuyến 7206, khách hàng có thể triển khai các giải pháp để giải quyết các yêu cầu về phạm vi, hiệu suất và dịch vụ trong khi vẫn đảm bảo để đầu tư cho các nhu cầu mạng trong tương lai. Lợi ích của router bộ định tuyến 7.206 bao gồm: Giàu tính năng hỗ trợ dịch vụ IP (QoS, băng thông rộng Agg, bảo mật, đa dịch vụ, MPLS) Phạm vi rộng linh hoạt, giao diện kiểu mô-đun (từ DS0 đến OC12). Hỗ trợ cho Fast Ethernet, Gigabit Ethernet, Packet over Sonet. Hỗ trợ thiết bị điểm cuối L2TP và PPP. Tăng tốc dịch vụ bằng cách sử dụng công nghệ PXF. hHỗ trợ đa giao thức. Đầu tư ban đầu thấp. Khả năng mở rộng và triển khai Bộ định tuyến 7.206 đưa ra các yêu cầu giải pháp bằng cách tích hợp các chức năng thực hiện bởi các thiết bị riêng biệt thành một nền tảng duy nhất. Thông qua sự tích hợp này, bộ định tuyến 7.206 cung cấp một nền hiệu quả hỗ trợ: Giao diện mật độ cao LAN và WAN. Tập hợp các dịch vụ thuê bao băng thông rộng bao gồm: PPP, RFC 1483 Termination và Layer 2 Tunneling Protocol (L2TP) . Kỹ thuật số T1/E1 TDM trunk termination cho âm thanh, hình ảnh và dữ liệu. Chế độ đa kênh mật độ cao T3/E3 và T1/E1 với sự tích hợp kênh dịch vụ đơn vị (CSU / DSU). Kết nối ATM, Packet over SONET (POS) và Dynamic Packet Transport (DPT). Kết nối trực tiếp ATM Circuit Emulation Standard (CES) cho tiếng nói, hình ảnh và dữ liệu. Kết nối trực tiếp khung IBM chính. Mật độ chuyển đổi Layer-2 Ethernet. Khả năng đa dịch vụ - Bộ định tuyến 7200 Series cung cấp giải pháp cổng tiếng nói mở rộng, độ rộng từ 2-20 T1s và E1s. Các QoS tiên tiến và các tính năng đa dịch vụ của bộ định tuyến 7.206 làm cho nó một nền tảng lý tưởng trong một số lượng lớn các doanh nghiệp và triển khai cung cấp dịch vụ như là quản lý đa dịch vụ CPE hoặc như cổng giọng nói. Quản lý dịch vụ mạng CPE - Bộ định tuyến 7206 là một giải pháp với chi phí CPE hiệu quả. Các tính năng chính cho các dịch vụ tạo doanh thu bao gồm QoS, MPLS (MPLS VPN, MPLS QoS, MPLS TE), dịch vụ WAN (hỗ trợ VLAN, NetFlow, NBAR), bảo mật dịch vụ (NAT, ACL, phần cứng mã hóa cho mạng riêng ảo) và giọng nói, hình ảnh, tích hợp dữ liệu. Tập hợp doanh nghiệp mạng WAN – bộ định tuyến 7206 cung cấp một giải pháp linh hoạt kết hợp có thể chứa các tùy chọn kết nối và dich vụ, cung cấp dịch vụ chất lượng và độ tin cậy cao, và có thể mở rộng để đáp ứng các yêu cầu trong tương lai, làm cho nó là nền tảng lý tưởng cho việc tập hợp nhiều văn phòng chi nhánh hoặc địa điểm từ xa. CÁC CHỮ VIẾT TẮT QoS Quality of Service MPLS Multiprotocol Label Switching WAN Wide area network ATM Asynchronous Transfer Mode POS Packet over SONET DPT Dynamic Packet Transport RTCP Real-time Control Protocol PSTN Public switched telephone network ISDN Integrated Services Digital Network LAN Local area network GSM Global System for Mobile Communications DECT Digital Enhanced Cordless Telecommunications GSTN General Switching Telephone Network ITU International Telecom Union IP Internet Protocol RTP Realtime Transport Protocol NTP Network Time Protocol SCN Switched Circuit Network NP Network Performance ACD Automatic Call Distributor RAS Remote Access Services DSP Digital signal processing PBX Private Branch Exchange DANH SÁCH HÌNH VẼ H×nh 1.2 C¸c phÇn tö c¬ b¶n cña m¹ng ®iÖn tho¹i IP....................................10 H×nh 1.3 KÕt nèi PC – PC n»m trong cïng mét m¹ng IP...............................11 H×nh 1.4 KÕt nèi PC – PC n»m trong hai m¹ng IP kh¸c nhau.......................11 H×nh 1.5 Thµnh phÇn chÝnh cña m¹ng trong kÕt nèi PC –m¸y ®iÖn tho¹i.......12 H×nh 1.6 C¸c phÇn tö liªn quan n»m trong mét phÇn cña m¹ng LAN...........12 H×nh 1.7 Gi÷a hai m¹ng LAN/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng....................................13 H×nh 1.8 Gi÷a hai m¹ng LAN/Mét nhµ qu¶n trÞ vïng....................................13 H×nh 1.9 Gi÷a hai vïng cã kÕt nèi trùc tiÕp víi nhau.....................................14 H×nh 1.10 KÕt nèi th«ng qua Gatekeeper trung gian........................................14 H×nh 1.11 C¸c thµnh phÇn chÝnh trong kÕt nèi gi÷a ®iÖn tho¹i vµ ®iÖn tho¹i..15 Hình 2.1 Cấu trúc địa chỉ IP...........................................................................26 Hình 2.2 Phân lớp A.......................................................................................26 Hình 2.3 Phân lớp B.......................................................................................26 Hình 2.4 Phân lớp C.......................................................................................27 Hình 2.5 Cấu trúc gói tin IP...........................................................................27 Hình 2.6 Phân nhỏ gói tin IP..........................................................................30 H×nh 2.7 CÊu tróc m¹ng Internet t¹i ViÖt Nam..............................................32 H×nh 2.8 Tiªu ®Ò cè ®Þnh gãi RTP.....................................................................36 H×nh 2.9 Tiªu ®Ò më réng cña gãi RTP.............................................................39 H×nh 2.10 Khu«n d¹ng gãi SR...........................................................................42 H×nh 2.11 X¸c ®Þnh ®é trÔ khø håi.................................................................... 42 Hình 2.12 Khuôn dang gói RR..........................................................................47 H×nh 2.13 Khu«n d¹ng gãi SDES......................................................................47 H×nh 2.14 Môc miªu t¶......................................................................................47 H×nh 2.15 Khu«n d¹ng gãi BYE48....................................................................48 H×nh 2.16 Khu«n d¹ng gãi APP49....................................................................49 H×nh 3.1 M« h×nh cung cÊp dÞch vô tho¹i IP theo chuÈn H.323.....................51 H×nh 3.2 Chång giao thøc H.323......................................................................52 H×nh 3.3 CÊu tróc hÖ thèng H.323...................................................................53 H×nh 3.4 Vïng H.323 (H.323 Zone).................................................................54 H×nh 3.5 ThiÕt bÞ ®Çu cuèi H.323 (H.323 Terminal).......................................55 H×nh 3.6 Qu¸ tr×nh ®¨ng ký Gatekeeper...........................................................64 H×nh 3.7 B¶n tin b¸o hiÖu cña cuéc gäi ®­îc ®Þnh tuyÕn qua Gatekeeper......66 H×nh 3.8 B¶n tin b¸o hiÖu ®­îc truyÒn trùc tiÕp gi÷a c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi....67 H×nh 3.9 Kªnh ®iÒu khiÓn H.245 kÕt nèi trùc tiÕp hai thiÕt bÞ ®Çu cuèi..........68 H×nh 3.10 Gatekeeper ®Þnh tuyÕn kªnh ®iÒu khiÓn H.245.................................68 H×nh 3.11 Cuéc gäi c¬ b¶n kh«ng cã Gatekeeper.............................................70 H×nh 3.12 Hai thuª bao ®¨ng ký víi mét Gatekeeper - b¸o hiÖu trùc tiÕp.......71 H×nh 3.13 ChØ thuª bao chñ gäi ®¨ng ký - Gatekeeper ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu....72 H×nh 3.14 ChØ cã thuª bao bÞ gäi ®¨ng ký - Gatekeeper ®Þnh tuyÕn b¸o hiÖu..73 H×nh 3.15 Hai thuª bao ®Òu ®¨ng ký - §Þnh tuyÕn qua hai Gatekeepe............74 H×nh 3.16 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - Thay ®æi th«ng sè truyÒn.......77 H×nh 3.17 Yªu cÇu thay ®æi ®é réng b¨ng tÇn - thay ®æi th«ng sè nhËn...........78 H×nh 3.18 ThiÕt bÞ ®Çu cuèi kÕt thóc cuéc gäi cã sù tham gia cña Gatekeepe..80 H×nh 3.19 KÕt thóc cuéc gäi b¾t ®Çu tõ Gatekeeper.........................................80 H×nh 4.1 C¸c kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn QoS vµ NP.............................84 Hình 4.2 Đánh giá độ trễ của ITU..................................................................87 Hình 4.3 Các yếu tố gây trễ............................................................................87 Bảng 4.1 Độ trễ ứng với từng bộ Code...........................................................88 Hình 4.4 Đồ thị đánh giá chất lượng tiếng nói...............................................89 Hình 4.5 Trễ do sắp chỗ..................................................................................89 Hình 4.6 Trễ do sai lệch thời gian..................................................................90 Hình 4.7 Hiện tượng mất gói tin.....................................................................91 Hình 4.8 Header của gói tin truyền đi............................................................93 Hình 4.9 Định dạng Header RTP của một gói tin..........................................93 Hình 4.10 Các hình thức hội thoại....................................................................94 Hình 5.1 Sơ đồ hệ thống VoIP của trung tâm viễn thông khu vực I...............99 Hình 5.2 Sơ đồ mạng VoIP - 171 của VNPT................................................101 Hình 5.3 Cách đánh số các bộ điều hợp của bộ định tuyến..........................102 Hình 5.4   Bộ định tuyến 7206 — Nhìn từ phía sau.......................................103 DANH SÁCH BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Giá trị các trường Packet Type 40 Bảng 4.1 Độ trễ ứng với từng bộ Code 88 Bảng 4.2 Bảng đinh nghĩa các loại gói tin trong RTCP 95 Bảng5.2 Các thiết bị đang sử dụng trong mạng 171 của VNPT 102 Bảng 5.2 Thông số kỹ thuật của bộ định tuyến 7206 104 KẾT LUẬN Điện thoại IP khởi đầu với ý tưởng kết nối thoại giữa hai máy PC-PC trong cùng mạng IP thì nay đã được phát triển thành các loại hình phong phú như: Thoại qua mạng IP,Fax qua mạng IP,dịch vụ thoại thông minh,điện thoại Web.Và trở nên một dịch vụ hứa hẹn trong tương lai .Điểm nổi bật của điện thoại là cước phí rẻ đặc biệt với các cuộc gọi đường dài.Với nền tảng của mạng IP có sẵn cộng với sự phát triển của các bộ xử lý số thì việc đưa thoại lên mạng IP không phải là quá khó.Với những lợi thế đó đã làm cho các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông hoàn toàn có thể phát triển.Tuy nhiên mạng IP cũng có những khiếm khuyết của nó .Chất lượng IP còn chưa cao, sỡ dĩ như vậy là do ảnh hưởng của mạng truyền dẫn và các cơ chế nén thoại gây ra trễ.Dung lượng các thiết bị còn kém xa so với các thiết bị viễn thông .Tuy nhiên,cùng với sự phát triển của mạng IP,dịch vụ IP sẽ được phát triển rộng rãi. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu lưu hành nội bộ , Phòng kỹ thuật – Trung tâm viễn thông khu vực 1 Năm 2008. Cisco Networking Academic Program- CVOICE. Tài liệu lưu hành nội bộ, Phòng kỹ thuật – Trung tâm viễn thông khu vực 1- Năm 2008. Full Book of the Cisco 7206 Installation and Configuration Guide. Corporate Headquarters-Cisco Systems, Inc. October 2001.VoIP Cisco- introduction to IP Telephony. ITU November 23,1999. VOIP Protocols and Standards Greg S. Tucker, October 26,2004 .VoIP - Voice Over Internet Protocol and Security. Cisco Systems, 2004. VoIP-Cisco Voice Over IP-CVOICE-Student Guide. Truy nhập cuối cùng ngày 20/4/2010 Truy nhập cuối cùng ngày 25/5/2010 Truy nhập cuối cùng ngày 15/5/2010 Truy nhập cuối cùng ngày 10/3/2010