Luận án Giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp theo pháp luật Việt Nam hiện nay

ghiệp. Từng doanh nghiệp phải có hệ thống chỉ tiêu đánh giá riêng phù hợp với đặc thù ngành, lĩnh vực và loại hình hoạt động làm cơ sở cho hoạt động giám sát, đánh giá. Ngoài ra, các chỉ tiêu giám sát và đánh 143 giá phải toàn diện chứ không đơn thuần là đánh giá thiên về kết quả tài chính với các tiêu chí giản đơn và không đầy đủ. Bên cạnh đó, cần bổ sung các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, năng suất lao động, chất lượng các tài sản hay mức độ thỏa mãn yêu cầu của khách hàng. Pháp luật cũng cần phải lượng hóa các chỉ tiêu bảo toàn và phát triển vốn; chỉ tiêu đánh giá về chấp hành, chế độ, chính sách. Không nên chỉ yêu cầu DNNN liên tục tăng doanh thu, lợi nhuận và lấy đó làm cơ sở đánh giá hoạt động. Về phương thức giám sát, giám sát trước và giám sát trong cần được ưu tiên nhằm phát hiện kịp thời các rủi ro về tài chính, những bất cập và hạn chế trong hoạt động quản lý, sử dụng vốn của doanh nghiệp để từ đó kịp thời có những cảnh báo, giải pháp xử lý. Tuy nhiên, tại Nghị định 87/2015/NĐ-CP thì các quy định về căn cứ giám sát mới chỉ chủ yếu tập trung cho giám sát sau. Thực tế cho thấy, nếu chỉ giám sát sau khi doanh nghiệp đã thực hiện hoạt động kinh doanh thì những tổn thất phát sinh từ những biến cố rủi ro sẽ không phòng ngừa được. Trong khi đó, giám sát trước và trong với việc tổ chức giám sát ngay từ ban đầu, từ lúc doanh nghiệp còn đang xây dựng các kế hoạch đầu tư vốn, huy động vốn, sử dụng vốn, thì đã được chủ thể giám sát có những đánh giá phù hợp, dự kiến rủi ro và giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì vậy, cần bổ sung quy định về căn cứ giám sát nhằm phục vụ cho giám sát trước và giám sát trong, đó là “Kế hoạch ngân sách của doanh nghiệp”. Kế hoạch ngân sách của doanh nghiệp phải bao gồm: - Kế hoạch ngân sách dài hạn được lập cho khoảng thời gian từ 03 đến 05 năm hoặc dài hơn, mang tính chiến lược dài hạn, gắn liền với chiến lược kinh doanh của toàn doanh nghiệp. Kế hoạch ngân sách dài hạn chịu sự điều chỉnh chủ yếu của các chiến lược đầu tư vốn dài hạn, chiến lược huy động vốn dài hạn. - Kế hoạch ngân sách ngắn hạn được lập hàng năm nhằm phục vụ tổ chức và điều phối nguồn lực tài chính cho các hoạt động kinh doanh ngắn hạn của doanh nghiệp. Bản kế hoạch này chịu sự điều chỉnh của các chiến lược tài chính ngắn hạn phát sinh trong năm như dự trữ tiền mặt, chính sách trích lập dự phòng, chính sách mua chịu, Kế hoạch ngân sách của doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng đối với chủ thể giám sát trong việc phát hiện kịp thời những rủi ro tài chính tiềm tàng, có những cảnh báo và phòng ngừa rủi ro có thể phát sinh trong quá trình sử dụng vốn của doanh nghiệp [56; tr.39]. 4.2.4. Hoàn thiện pháp luật về giám sát nội bộ của doanh nghiệp Cần bổ sung quy định về giám sát nội bộ tại các doanh nghiệp mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, đồng thời ban hành văn bản hướng dẫn Luật 144 69/2014/QH13 về giám sát nội bộ của doanh nghiệp đối với quản lý và sử dụng vốn nhà nước. Đồng thời, tại Điều lệ và quy chế hoạt động của các doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống quản trị nội bộ phù hợp với quy mô của từng doanh nghiệp. Về cơ bản, hệ thống quản trị nội bộ của DNNN phải xác định nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của các chức danh quản lý trong hệ thống quản trị điều hành và tác nghiệp của doanh nghiệp, cụ thể: - Xác định đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của HĐQT, HĐTV, người đại diện phần vốn của Nhà nước, ban điều hành trong hệ thống quản trị, điều hành doanh nghiệp. Chủ tịch HĐQT, HĐTV chịu trách nhiệm trực tiếp trước pháp luật và Nhà nước về toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. - Đối với người đại diện CSH trực tiếp và người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp, cần xây dựng và ban hành quy chế quản lý người đại diện một cách khoa học, chặt chẽ, tuân thủ đúng các quy định của pháp luật và quy chế của doanh nghiệp. Đồng thời phải xây dựng tiêu chí đánh giá người đại diện, định kỳ đánh giá người đại diện theo các tiêu chí làm căn cứ khen thưởng, kỷ luật, quy hoạch, bổ nhiệm, miễn nhiệm người đại diện. - Đối với Ban kiểm soát, Kiểm soát viên, cần sửa đổi, bổ sung các quy định cơ chế thích hợp để thành viên Ban kiểm soát làm việc độc lập, chuyên trách, không phụ thuộc vào HĐQT, HĐTV nhằm tăng tính hiệu quả, minh bạch của hoạt động kiểm soát. Đồng thời, các thành viên Ban kiểm soát cũng phải liên đới chịu trách nhiệm nếu các cơ quan quản lý, người lao động trong các công ty vi phạm pháp luật, gây thiệt hại cho công ty mà Ban kiểm soát không phát hiện được hoặc không có kiến nghị kịp thời. - Đối với kiểm toán nội bộ, cần có quy định rõ ràng, xác định vị trí tổ chức cho bộ máy kiểm toán nội bộ trong doanh nghiệp. Mặc dù Nghị định 05/2019/NĐ- CP đã có những quy định mới khá chặt chẽ về kiểm toán nội bộ như xác định rõ một số loại hình doanh nghiệp bắt buộc phải tổ chức kiểm toán nội bộ cũng như trách nhiệm báo cáo của người đứng đầu bộ phận này. Tuy nhiên, vẫn chưa có những hướng dẫn cụ thể nhằm hướng hoạt động kiểm toán nội bộ theo một hình thức nhất định. Do đó, cần ban hành văn bản quy định các mô hình mẫu về tổ chức kiểm toán nội bộ trong doanh nghiệp. Kiểm toán nội bộ có thể được thiết lập ở ba mô hình: (i) Kiểm toán nội bộ được tổ chức dưới dạng ủy ban kiểm toán nội bộ thuộc HĐTV/HĐQT, có chức năng giúp HĐTV/HĐQT kiểm toán toàn diện theo chức năng của HĐTV/HĐQT; (ii) Kiểm toán nội bộ được tổ chức dưới dạng phòng kiểm toán nội bộ thuộc Ban giám đốc công ty, có chức năng giúp ban giám đốc kiểm toán hoạt động, kiểm toán tuân thủ các hoạt động thuộc thẩm quyền quản trị 145 của tổng giám đốc điều hành; (iii) Kiểm toán nội bộ được tổ chức thành một tổ kiểm toán nằm trong ban kiểm soát. Kiểm toán nội bộ tổ chức theo mô hình này đảm bảo được tính độc lập của việc thực hiện các chức năng của Kiểm toán nội bộ. 4.2.5. Hoàn thiện pháp luật về thi hành kết quả giám sát Pháp luật hiện hành vẫn còn khoảng trống về các bảo đảm pháp lý cho nghĩa vụ tuân thủ, thực hiện các kết quả giám sát của đối tượng giám sát như chưa có quy trình theo dõi, kiểm tra hậu giám sát; cơ chế để áp dụng chế tài xử lý đối với đối tượng giám sát không tuân thủ chưa rõ ràng. Do đó, để hoạt động giám sát sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp đạt được các giá trị pháp lý đích thực, pháp luật về thi hành kết quả giám sát cần hoàn thiện theo hướng: Thứ nhất, tại Mục 2 Luật 69/2014/QH13 cần bổ sung quy định hoặc ban hành văn bản hướng dẫn về thi hành kết quả giám sát vốn nhà nước tại doanh nghiệp như sau: - Bổ sung các quy định về quy trình hậu giám sát bao gồm trách nhiệm của chủ thể giám sát và nghĩa vụ của đối tượng chịu sự giám sát. Theo đó, chủ thể giám sát có trách nhiệm theo dõi, kiểm tra và đánh giá việc thực hiện những kiến nghị, kết luận, cảnh báo sau giám sát của đối tượng giám sát. Đối tượng giám sát có trách nhiệm tuân thủ các kết quả giám sát, trường hợp có ý kiến khác thì phải báo cáo với cơ quan đại diện CSH hoặc chủ thể giám sát. - Bổ sung quy định về trách nhiệm và thời hạn công bố kết quả giám sát của chủ thể giám sát; trách nhiệm và thời hạn công bố tình hình thực hiện kết quả giám sát của đối tượng giám sát. Việc công bố kết quả giám sát cũng như báo cáo tình hình thực hiện kết quả giám sát là căn cứ để người dân và các chủ thể khác trong xã hội có thể theo dõi và kiểm tra mức độ tuân thủ các kết luận giám sát của DNNN, tạo áp lực cho việc chấp hành pháp luật của các DNNN tốt hơn. - Ban hành văn bản quy định về các chế tài xử lý trách nhiệm của các cơ quan, doanh nghiệp không thực hiện nghiêm túc các kết luận giám sát. Ngoài Nghị quyết giám sát của Quốc hội thì hầu hết các kết quả giám sát tồn tại dưới hình thức báo cáo, kết luận hoặc kiến nghị nên giá trị bắt buộc không cao. Đây cũng là một hạn chế có ảnh hưởng đến ý thức thực hiện các kết quả giám sát của các đối tượng giám sát bởi không có chế tài xử lý DNNN không tuân thủ kết quả giám sát. Do đó cần bổ sung quy định về tăng cường giá trị pháp lý của kết quả giám sát và các chế tài bảo đảm thực hiện kết quả giám sát. Điều này đồng nghĩa với việc các cơ quan đại diện CSH, DNNN không thực hiện nghiêm túc các kết luận giám sát sẽ bị áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định pháp luật. Việc xử lý nên hướng vào truy cứu trách nhiệm cá nhân của chủ thể lãnh đạo, điều hành và các cá nhân có liên 146 quan trực tiếp nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật. Thứ hai, ban hành Nghị định mới thay thế Nghị định 81/2015/NĐ-CP về công bố thông tin của DNNN nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp về công bố thông tin trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 theo hướng: - Quy định chuẩn hóa các mẫu biểu và nội dung thông tin cần công bố công khai của doanh nghiệp nhà nước, bao gồm: kế hoạch kinh doanh hàng năm; đánh giá về kết quả thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng năm, kết quả thực hiện các nhiệm vụ công ích được giao theo kế hoạch hoặc đấu thầu (nếu có) và trách nhiệm xã hội khác; báo cáo thực trạng quản trị, cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp, báo cáo tài chính của doanh nghiệp. - Xác lập quy trình công bố thông tin qua mạng điện tử của doanh nghiệp, làm rõ quyền và trách nhiệm của doanh nghiệp, cơ quan đại diện CSH và Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc thực hiện công bố công khai các thông tin về hoạt động của doanh nghiệp; giám sát việc công bố các thông tin đảm bảo tính đầy đủ, kịp thời, công khai và minh bạch của thông tin công bố. - Về chế tài, phải nâng mức chế tài xử phạt các DNNN không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công khai và công bố thông tin để nâng cao hiệu lực thực thi quy định pháp luật. Do Nghị định 81/2015/NĐ-CP về công bố thông tin của DNNN cũng chưa có quy định về chế tài xử lý đối với cơ quan đại diện CSH không hoàn thành đầy đủ về trách nhiệm công bố thông tin, do đó cần thiết phải bổ sung quy định này để tăng cường trách nhiệm của cơ quan đại diện CSH. 4.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay 4.3.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát của Quốc hội Để nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của Quốc hội đối với vấn đề quản lý, sử dụng vốn nhà nước nói riêng và các hoạt động mang tính chất chuyên môn về kinh tế nói chung hiện nay, cần tăng cường số lượng cũng như tỷ lệ đại biểu chuyên trách, đặc biệt là các đại biểu có trình độ chuyên môn trong lĩnh vực kinh tế, tài chính. Điều này sẽ tăng cường hiệu quả của hoạt động giám sát thông qua chất vấn tại kì họp hay giám sát chuyên đề. Bên cạnh đó, cũng xem xét việc thành lập một cơ quan giám sát chuyên trách trực thuộc Quốc hội. Cơ quan chuyên trách hoạt động thường xuyên và có trách nhiệm làm rõ những nội dung giám sát mà Quốc hội yêu cầu. Hiện nay nhiều nước phát triển trên thế giới xây dựng thiết chế thanh tra Quốc hội - Ombudsman, đặc biệt là ở các nước phát triển Bắc Âu. Với các ưu điểm (i) là cơ quan độc lập, được Quốc hội bầu ra và chỉ chịu trách nhiệm trước Quốc hội, do đó kết luận giám sát 147 thường đảm bảo được tính khách quan và minh bạch (ii) Có bộ máy riêng, có nguồn lực con người là những cố vấn pháp luật, nhân viên pháp lý các chuyên ngành, các chuyên gia pháp luật cao cấp hoạt động chuyên nghiệp, mô hình Thanh tra Quốc hội là một giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế trong giám sát của Quốc hội ở Việt Nam hiện nay. 4.3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát của cơ quan đại diện chủ sở hữu Thứ nhất, về quy trình giám sát, cơ quan đại diện CSH cần chuẩn hóa phương thức và quy trình giám sát, đánh giá hiệu quả đầu tư vốn nhà nước theo các thông lệ tốt của OECD theo hướng xây dựng chế định thống nhất, tập trung về quy trình giám sát sử dụng vốn nhà nước tại DNNN, đồng thời hoàn thiện cho từng giai đoạn cụ thể: - Giai đoạn thiết lập mục tiêu cho DNNN: Cơ quan đại diện CSH cần nghiên cứu bài bản về năng lực của từng doanh nghiệp, so sánh với doanh nghiệp cùng ngành để thiết lập các mục tiêu hợp lý. Đồng thời, chú trọng phân định rõ các mục tiêu kinh doanh và phi kinh doanh, bổ sung các mục tiêu bền vững, đổi mới công nghệ mà DNNN phải thực hiện. - Giai đoạn giám sát, đánh giá hiệu quả cần tăng cường việc giám sát định kỳ, thường xuyên để cập nhật và cảnh báo rủi ro cho DNNN. Đồng thời, đánh giá việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của DNNN cần bổ sung thêm các chỉ tiêu đánh giá đặc thù về năng suất lao động hay trình độ công nghệ,... - Giai đoạn báo cáo, cần quy định bổ sung phương thức theo dõi, kiểm tra qua hệ thống thông tin điện tử kết nối trực tuyến giữa CSH và doanh nghiệp hoặc các cuộc họp định kỳ hàng quý với HĐQT/HĐTV của DNNN. Thứ hai, cần xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu về doanh nghiệp nhà nước phục vụ cho hoạt động giám sát Thực tiễn hiệu quả giám sát không hiệu quả và chỉ mang tính báo cáo tổng kết hàng năm xuất phát chủ yếu từ việc các chủ thể giám sát, đặc biệt là cơ quan đại diện CSH chưa thực hiện giám sát thường xuyên, liên tục đối với hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp. Do đó, trong hoạt động giám sát, để đảm bảo tính tương tác thường xuyên của cơ quan đại diện CSH với DNNN thì song song với chế độ báo cáo văn bản theo định kỳ vẫn đang áp dụng hiện nay cần xây dựng các cơ chế quản trị và công cụ giám sát hiện đại. Trong đó, xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu (hay còn gọi là Big data) về DNNN, hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin để vận hành chức năng đại diện CSH có ý nghĩa quan trọng. Nguyên tắc xây dựng “Big data” là coi dữ liệu thông tin phải trở thành nguồn lực quan trọng nhất để quản trị DNNN. Cơ quan đại diện CSH có trách nhiệm tổ chức tổng kiểm kê, đánh giá hiện trạng toàn bộ giá trị tài sản và vốn nhà nước đầu tư tại các doanh 148 nghiệp; xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin quản lý các doanh nghiệp. Về nguyên tắc, hoạt động xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử về toàn bộ DNNN được thực hiện trên cơ sở kết nối với cơ sở dữ liệu doanh nghiệp của từng cơ quan đại diện CSH, được cập nhật thường xuyên và phải có các thông tin chủ yếu như tên doanh nghiệp; cơ cấu vốn CSH; cơ quan đại diện CSH và các chỉ tiêu tài chính cơ bản của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hệ thống thông tin dữ liệu về DNNN chỉ có thể được thiết lập khi cơ quan đại diện CSH hoàn thành đồng thời các yêu cầu sau: - Phải xây dựng được cơ sở dữ liệu tập trung, thống nhất, đầy đủ về DNNN, đặc biệt là xây dựng đầy đủ danh sách các DNNN và tài sản thuộc sở hữu nhà nước. - Phải phân loại DNNN dựa trên địa vị pháp lý và thực trạng hoạt động. - Phải thu thập thông tin tài chính của DNNN, bao gồm các báo cáo định kỳ của doanh nghiệp; báo cáo của cơ quan kiểm toán nhà nước và kiểm toán độc lập; báo cáo chi tiết về các khoản sử dụng ngân sách nhà nước và cổ tức mà doanh nghiệp nộp ngân sách; thông tin về các khoản tín dụng dành cho doanh nghiệp và những thông tin có sẵn khác. - Phải xây dựng báo cáo tóm tắt về danh mục đầu tư dựa trên những thông tin chính thu thập được từ tất cả các DNNN. Những thông tin này cần được cập nhật định kỳ và công khai. - Kết nối thông tin giữa cơ quan đại diện CSH với DNNN. Mục tiêu của kết nối này là để tìm hiểu chức năng và nhiệm vụ của doanh nghiệp, nắm được đầu mối chính để liên lạc với doanh nghiệp trong tương lai và giải quyết những thắc mắc về những thông tin quan trọng còn thiếu, đặc biệt là trong các báo cáo tài chính. Thứ ba, hiện đại hóa cách thức giám sát và công cụ giám sát trong bối cảnh 4.0. Trong hoạt động giám sát doanh nghiệp, cơ quan đại diện CSH cần áp dụng cơ chế quản trị và công cụ quản trị kinh doanh hiện đại để giám sát chặt chẽ, nắm được thông tin tài chính hằng ngày của doanh nghiệp theo hướng như sau: - Đầu tư xây dựng và vận hành trung tâm thông tin quản lý, giám sát các dòng vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, nhất là thông qua hệ thống thông tin quản lý trực tuyến kết nối với từng doanh nghiệp trực thuộc để thu thập số liệu liên quan trực tiếp tại các doanh nghiệp. Hệ thống này phải đảm bảo yêu cầu tự động đánh giá và đối chiếu các chỉ số tài chính, hiệu quả của doanh nghiệp với kế hoạch và ngân sách để theo dõi và cảnh báo thường xuyên cho cơ quan đại diện CSH. Tất cả các yếu tố như kế hoạch kinh doanh, mục tiêu nhiệm vụ, ngân sách, hiệu quả hoạt động, tiến độ dự án sẽ được giám sát trên cùng một cơ sở dữ liệu thu thập từ doanh nghiệp, qua đó đảm bảo việc giám sát được tiến hành thường xuyên, minh bạch và hiệu quả hơn. - Sử dụng cách thức và công cụ quản lý, giám sát DNNN tương tự như các 149 nhà đầu tư tư nhân quản lý doanh nghiệp bằng hệ thống kết nối thông tin trực tiếp. Đặc biệt, trong kỷ nguyên phát triển công nghệ, thay thế hệ thống báo cáo tài chính dưới hình thức văn bản giấy bằng hệ thống báo cáo tài chính điện tử. Thứ tư, nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ nhân sự của cơ quan đại diện CSH. Các tiêu chuẩn tuyển dụng nhân sự của CMSC phải dựa trên yêu cầu của thị trường, quy tắc của đầu tư và kinh doanh, không phải áp dụng nguyên tắc của quản lý nhà nước. Muốn vậy, nhân sự của Ủy ban phải được lựa chọn từ doanh nghiệp, có thể từ doanh nghiệp tư nhân, đó là những người hiểu biết về công việc kinh doanh. Việc áp dụng các quy tắc lựa chọn nhân sự của các cơ quan quản lý hành chính nhà nước vào cơ quan này sẽ không mang lại hiệu quả thiết thực. Trong cơ cấu nhân sự của CMSC cần xây dựng đội ngũ chuyên gia phân tích, đánh giá để cơ quan đại diện CSH đưa ra các quyết định kịp thời, hợp lý, trước hết là phân tích cảnh báo, ngăn ngừa các nguy cơ thất thoát vốn nhà nước, các dự án kém hiệu quả. 4.3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát nội bộ Thứ nhất, thiết lập và vận hành quy chế quản trị nội bộ của doanh nghiệp. Để nâng cao hiệu quả của hệ thống giám sát nội bộ tại DNNN, cần xây dựng và áp dụng khung quản trị doanh nghiệp với các nguyên tắc phù hợp với chuẩn mực quốc tế tại các DNNN, nhất là đối với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Đồng thời thiết lập các hệ thống quản trị, kiểm soát nội bộ có hiệu quả trong việc phòng ngừa, phát hiện ngăn chặn và xử lý vi phạm pháp luật, rủi ro, xung đột lợi ích, lợi ích nhóm, lạm dụng chức vụ, quyền hạn, tiêu cực, tham nhũng. Thứ hai, tuyển dụng, bổ nhiệm, đánh giá, khen thưởng, xử phạt người quản lý, giám sát doanh nghiệp: Đối với người quản lý DNNN: cần tách người quản lý DNNN khỏi chế độ viên chức, công chức. Triển khai rộng rãi cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm qua thi tuyển cạnh tranh, công khai, minh bạch đối với tất cả các chức danh quản lý, điều hành và các vị trí công việc khác trong doanh nghiệp. Có thể thực hiện thi tuyển tổng giám đốc hoặc thuê tổng giám đốc là cá nhân Việt Nam hoặc nước ngoài có trình độ chuyên môn, năng lực quản lý, trước mắt là ở các TĐKTNN và TCTNN. Bên cạnh đó, cần thực hiện cơ chế tiền lương, tiền thưởng, thù lao của người lao động và người quản lý của DNNN phù hợp với cơ chế thị trường, có tính cạnh tranh cao dựa trên cơ sở kết quả sản xuất kinh doanh, đồng thời bảo đảm công bằng theo mức độ đóng góp và trách nhiệm. Áp dụng hệ thống đánh giá hiệu quả lao động đối với từng vị trí việc làm để đánh giá mức độ hoàn thành, năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc làm cơ sở trả lương, đào tạo, bồi dưỡng, sắp xếp, bố trí và đề bạt cán bộ [110; tr.29,30]. 150 Đối với Ban kiểm soát, Kiểm soát viên: Phải nâng cao tiêu chuẩn điều kiện về chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức đối với các chức danh này. CSH phải có ý thức, trách nhiệm cao khi lựa chọn bầu hoặc bổ nhiệm Ban kiểm soát, Kiểm soát viên, đảm bảo người được lựa chọn không chỉ đủ các tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của pháp luật mà còn là những người dám đấu tranh, dám “nói ngược” lại với HĐTV, Ban Giám đốc về những hành vi vi phạm pháp luật và Điều lệ công ty. Ngoài ra để đảm bảo tính khách quan, độc lập trong những quyết định của Ban Kiểm soát thì Ban kiểm soát, Kiểm soát viên phải thực sự là công cụ giám sát hữu hiệu của CSH, hoạt động độc lập và không chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo hoặc chi phối về lợi ích của hội đồng thành viên, hội đồng quản trị và ban điều hành doanh nghiệp Bên cạnh đó, cần có cơ chế giám sát, đánh giá kết quả hoạt động hàng năm của Ban kiểm soát, Kiểm soát viên, làm cơ sở để CSH quyết định về chế độ thưởng hay xử lý Kiểm soát viên không hoàn thành nhiệm vụ. 4.3.4. Giải pháp nâng cao hiệu lực thi hành kết quả giám sát - Đối với thi hành kết quả giám sát của Quốc hội: Sau hoạt động giám sát cần có sự theo dõi sát sao việc thực hiện các kiến nghị giám sát, trường hợp cần thiết cần tiếp tục giám sát để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện kết luận giám sát. Bên cạnh đó, cần tăng cường sự tham gia của cộng đồng (người dân, chuyên gia, nhà khoa học, nhà đầu tư vốn) vào quá trình giám sát ngay từ giai đoạn xây dựng chương trình giám sát: dự thảo chương trình giám sát của Quốc hội cần được công khai trên các trang thông tin điện tử hoặc các phương tiện truyền thông khác, trước khi Quốc hội thông qua nhằm phát huy dân chủ thực sự. Công bố công khai các kết luận giám sát (trừ những nội dung liên quan đến bí mật Nhà nước) để người dân được biết và phối hợp cùng Quốc hội giám sát việc chấp hành kết luận và kiến nghị giám sát [100]. - Đối với thi hành kết quả giám sát của cơ quan đại diện CSH và nghĩa vụ công bố thông tin: Trong trường hợp doanh nghiệp vi phạm các quy định về công bố thông tin dẫn đến việc cơ quan đại diện chủ sở hữu không kịp thời đưa ra các ý kiến chỉ đạo, khuyến nghị, giải pháp, dẫn đến tình hình hoạt động của doanh nghiệp lâm vào tình trạng khó khăn, gây thất thoát vốn nhà nước, cơ quan đại diện CSH phải áp dụng hình thức kỷ luật từ cách chức đến buộc thôi việc người quản lý doanh nghiệp và buộc thôi việc người đại diện phần vốn nhà nước đối với doanh nghiệp. 151 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 Từ những nghiên cứu về định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp, có thể rút ra các kết luận sau đây: 1. Việc hoàn thiện pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay cần dựa trên các định hướng: (i) Bám sát và thể chế hóa kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về tái cơ cấu DNNN, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN; (ii) Phải dựa trên cơ sở tuân thủ các cam kết quốc tế, đồng thời tiếp cận các thông lệ tốt trên thế giới; (iii) Phải đồng bộ với quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan. 2. Việc hoàn thiện pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam gắn với quá trình hoàn thiện sửa đổi pháp luật về đầu tư công, chế độ sở hữu của DNNN cũng như quản trị nội bộ DNNN. Mặc dù, Luật 69/2014/QH13 đã có những nội dung mới về hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát sử dụng vốn nhà nước, nhưng về cơ bản chưa đủ đáp ứng những đòi hỏi về một cơ chế hoàn chỉnh cho việc giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp cho các DNNN. 3. Từ thực trạng pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam trên hai phương diện quy định pháp luật và thực tiễn thi hành, NCS đã đề xuất các nhóm giải pháp cụ thể góp phần hoàn thiện pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam. 152 KẾT LUẬN Thông qua việc nghiên cứu đề tài “Giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp theo pháp luật Việt Nam hiện nay” trong khuôn khổ Luận án tiến sĩ luật học, có thể rút ra những kết luận sau đây: Một là, việc xây dựng lý luận về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp và pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá và đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp hiện nay ở Việt Nam. Hai là, Luận án chỉ rõ điểm khác biệt giữa nội dung của pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp so với pháp luật quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, từ đó xây dựng được các nội dung của pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp. Theo đó, các nội dung của pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp bao gồm các quy định về: chủ thể giám sát; cơ chế giám sát bao gồm đối tượng giám sát, nội dung giám sát, phương thức giám sát, quy trình giám sát và công cụ giám sát; thi hành kết quả giám sát. Ba là, qua đánh giá thực trạng pháp luật giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay cho thấy, các quy định pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp đã được ban hành song nội dung điều chỉnh vẫn chưa đáp ứng được các yêu cầu thực tiễn. Các quy định còn bộc lộ những khiếm khuyết, khó thi hành, thiếu đồng bộ, chưa tương thích với các thông lệ quản trị doanh nghiệp hiện đại. Thực tiễn kết quả hoạt động của DNNN thời gian qua cho thấy, hiệu quả sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp còn thấp, nhiều sai phạm đều có nguyên nhân phát sinh từ yếu kém của giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp. Bốn là, trước thực trạng pháp luật nêu trên, việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp là nhu cầu tất yếu và cấp thiết. Mục tiêu của việc hoàn thiện pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp là nhằm xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, tương thích với thông lệ quản trị quốc tế hiện đại nhằm phát huy vai trò nòng cốt của DNNN trong kinh tế nhà nước. Để đạt được mục tiêu này Luận án đã đưa ra những định hướng, giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện các quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay. 153 Pháp luật về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp có đối tượng nghiên cứu khá rộng. Có nhiều vấn đề liên quan nhưng do giới hạn về dung lượng và thời gian mà Luận án này không thể đề cập. Đó là những vấn đề như: (i) Giám sát vốn nhà nước tại các DNNN đặc thù; (ii) Giám sát vốn tại các doanh nghiệp có vốn nhà nước dưới 50%. Hy vọng rằng, sau Luận án này, sẽ có những công trình nghiên cứu sâu rộng hơn về giám sát sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp trong những vấn đề còn bỏ ngỏ nêu trên./. 154 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1. Hồ Thị Hải (2019), “Vai trò của Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, số tháng 8 (329)/2019. 2. Hồ Thị Hải, Hồ Thị Duyên (2019), “Đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam về quy trình giám sát doanh nghiệp nhà nước với các khuyến nghị của OECD và một số đề xuất”, Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu, số 10 (229)/2019. 3. Hồ Thị Hải (2019), “Thẩm quyền giám sát vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp của cơ quan đại diện CSH theo pháp luật Việt Nam”, Tạp chí Công thương, số 22, tháng 12/2019. 155 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tiếng Việt 1. Lê Hoàng Anh, Lê Hoàng Yến (2018), “Nâng cao hiệu quả giám sát tài chính tại doanh nghiệp nhà nước”, Tạp chí Tài chính, số tháng 1. 2. Ban chấp hành Trung ương Đảng (2017), Nghị quyết 12-NQ/TW Hội nghị lần thứ 5 ngày 3/6/2017 về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước. 3. Ban Kinh tế trung ương (2017), Đổi mới doanh nghiệp nhà nước và phát triển kinh tế tư nhân trong giai đoạn hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia sự thật. 4. Baoli XU và Minggao SHEN (2003), Các tập đoàn doanh nghiệp Trung Quốc: Quá khứ, Hiện tại và Tương lai phát triển, Hội thảo “Tập đoàn doanh nghiệp và mối quan hệ giữa doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Trung Quốc”, Hà Nội. 5. Bernard DELAFAYE (2004), Đề cương tham luận tại hội thảo “Các tập đoàn kinh tế lớn” do Nhà Pháp luật Việt Pháp, Hà Nội. 6. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2016), Thông tư 13/2016/TT-BKHĐT quy định về chế độ báo cáo trực tuyến và quản lý vận hành Hệ thống thông tin về giám sát, đánh giá đầu tư chương trình, dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước. 7. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2018), Báo cáo về tình hình công bố thông tin của doanh nghiệp nhà nước năm 2017. 8. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2019), Báo cáo về tình hình công bố thông tin của doanh nghiệp nhà nước năm 2018. 9. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2019), Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam, Nxb. Thống kê, Hà Nội. 10. Bộ Tài chính (2014), Thông tư số 118/2014/TT-BTC ngày 21/8/2014 hướng dẫn việc chuyển giao quyền đại diện CSH nhà nước tại Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước. 11. Bộ Tài chính (2015), Thông tư số 200/2015/TT-BTC hướng dẫn một số nội dung về giám sát đầu tư vốn nhà nước vào DN; Giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động và công khai thông tin tài chính của DNNN và DN có vốn Nhà nước. 12. Bộ Tài chính (2019), Báo cáo kết quả giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động và xếp loại doanh nghiệp năm 2018. 13. Bộ Tài chính (2019), Báo cáo Tài chính 06 tháng và Báo cáo tài chính năm của Công ty mẹ và hợp nhất của doanh nghiệp, truy cập tại https://www. 156 mof.gov.vn/webcenter/portal/btc/r/dn/tcdn6/tnbtcdn63? 14. Chính phủ (2013), Nghị định số 61/2013/NĐ-CP ngày 25/6/2013 của Chính phủ về việc ban hành Quy chế giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động và công khai thông tin tài chính đối với doanh nghiệp do nhà nước làm CSH và doanh nghiệp có vốn nhà nước. 15. Chính phủ (2013), Nghị định số 151/2013/NĐ-CP ngày 01/11/2013 của Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước. 16. Chính phủ (2014), Nghị định 49/2014/NĐ-CP về giám sát, kiểm tra, thanh tra đối với doanh nghiệp nhà nước trong việc chấp hành pháp luật và tuân thủ các quyết định của CSH. 17. Chính phủ (2014), Nghị định số 57/2014/NĐ-CP ngày 16/6/2014 của Chính phủ về Điều lệ tổ chức và hoạt động của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước. 18. Chính phủ (2015), Nghị định 81/2015/NĐ-CP về công bố thông tin của doanh nghiệp nhà nước. 19. Chính phủ (2015), Nghị định số 87/2015/NĐ-CP ngày 06/10/2015 về giám sát đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp; Giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động và công khai thông tin tài chính của DNNN và doanh nghiệp có vốn Nhà nước. 20. Chính phủ (2015),Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13 tháng 10 năm 2015 của Chính phủ về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp. 21. Chính phủ (2015), Nghị định 97/2015/NĐ-CP về quản lý người giữ chức danh, chức vụ tại doanh nghiệp là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên mà Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. 22. Chính phủ (2016), Nghị định số 10/2016/NĐ-CP ngày 01 tháng 02 năm 2016 của Chính phủ quy định về cơ quan thuộc Chính phủ. 23. Chính phủ (2017), Nghị định số 147/2017/NĐ-CP ngày 25 tháng 12 năm 2017 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 151/2013/NĐ-CP; 24. Chính phủ (2017), Nghị định số 148/2017/NĐ-CP về Điều lệ tổ chức và hoạt động của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước. 25. Chính phủ (2018), Nghị định 07/2018/NĐ-CP ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Tập đoàn dầu khí Việt Nam. 26. Chính phủ (2018), Nghị quyết 09/2018/NQ-CP về Thành lập Ủy ban Quản lý 157 vốn nhà nước tại doanh nghiệp. 27. Chính phủ (2018), Nghị định số 32/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13 tháng 10 năm 2015 của Chính phủ về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp. 28. Chính phủ (2018), Nghị định 131/2018/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. 29. Chính phủ (2018), Báo cáo số 516/BC-CP ngày 21 tháng 10 năm 2018 về tình hình kinh tế - xã hội năm 2018 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2019. 30. Chính phủ (2019), Nghị định 15/2019/NĐ-CP về kiểm toán nội bộ 31. Chính phủ (2019), Nghị định 10/2019/NĐ-CP về thực hiện quyền, trách nhiệm của đại diện CSH nhà nước. 32. Chính phủ (2019), Báo cáo 499/BC-CP về hoạt động đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp trong phạm vi toàn quốc và việc quản lý, sử dụng Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp năm 2018. 33. Chứng khoán Bảo Việt (2018), “Chuyển giao vốn nhà nước về SCIC - Bài học từ siêu uỷ ban”, https://www.bvsc.com.vn/News/2018124/631324/ chuyen-giao-von-nha-nuoc-ve-scic-bai-hoc-tu-sieu-uy-ban.aspx 34. Nguyễn Đình Cung (2014), Cơ chế và tiêu chí giám sát các hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, Nxb. Tri thức. 35. Trần Tiến Cường (Chủ biên, 2005), Doanh nghiệp có vốn đầu tư Nhà nước - pháp luật điều chỉnh và mô hình CSH theo kinh nghiệm quốc tế, Nxb. Thống kê, Hà Nội. 36. Trần Tiến Cường (2013), “Mô hình hoạt động và quản lý tập đoàn kinh tế nhà nước: Kinh nghiệm của Trung Quốc và Singapore và bài học tham khảo đối với Việt Nam”, Cổng thông tin kinh tế Việt Nam - Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương, Tr.17-19. 37. David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch (2007), Kinh tế học vi mô, Nxb. Thống kê. 38. Trâu Đông Đào (Chủ biên, 2010), Âu Dương Nhật Huy, Báo cáo phát triển kinh tế và cải cách thể chế phát triển Trung Quốc - 30 năm cải cách mở cửa của Trung Quốc (1978-2008), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 39. Đoàn giám sát Quốc hội (2018), Báo cáo số 16/BC-ĐGS ngày 25/5/2018 về kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng 158 vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011 - 2016. 40. Cốc Thư Đường (Chủ biên, 1997), Lý luận mới về kinh tế học xã hội chủ nghĩa, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 41. Hà Duy (2017), Chưa từng có: 4 đời chủ tịch PVN vướng vòng lao lý, truy cập tại https://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/doanh-nhan/chua-tung-co-4-doi- chu-tich-pvn-vuong-vong-lao-ly-418797.html 42. Zhou Fangsheng và Wang Xiaolu (2002), Con đường cải cách doanh nghiệp nhà nước ở Trung Quốc, Hội thảo “Cải cách doanh nghiệp nhà nước: Kinh nghiệm của Trung Quốc”, Hà Nội. 43. Trương Thị Hồng Hà (2015), Hoạt động giám sát của Quốc hội Việt Nam trong cơ chế giám sát quyền lực nhà nước, Nxb. Chính trị quốc gia. 44. Phạm Thái Hà (2017), "Kinh nghiệm giám sát tài chính doanh nghiệp nhà nước tại một số nước", Tạp chí Tài chính, tháng 9. 45. Trần Vũ Hải, Hoàng Minh Thái (2014), “Thực trạng pháp luật về giám sát tài chính công và kiến nghị hoàn thiện”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, Số 7(263), tr.42-51. 46. Nam Hải (2018), “Giải pháp giám sát hoạt động của doanh nghiệp: Phần mềm quản lý Bộ chỉ số, truy cập tại tiet/-/asset_publisher/WqvULR6gmpvh/Content/giai-phap-giam-sat-hoat- ong-cua-doanh-nghiep-phan-mem-quan-ly-bo-chi-so?31480 47. Nguyễn Thị Minh Hằng (2012), “Quản lý, giám sát vốn nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước hiện nay”, Tạp chí Tài chính, số tháng 9. 48. Thy Hằng (2019), “Uỷ ban Quản lý vốn tiếp nhận 373 "đầu việc" dở dang khi tiếp nhận 19 doanh nghiệp”, truy cập tại https://enternews.vn/ index.php/uy-ban-quan-ly-von-tiep-nhan-373-dau-viec-do-dang-khi-tiep- nhan-19-doanh-nghiep-147280.html. 49. Lê Hồng Hạnh (2004), Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Chính trị quốc gia. 50. Ninh Thị Hạnh (2014), Pháp luật về quản lý vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp ở Việt Nam, Luận văn thạc sĩ, Hà Nội. 51. Nguyễn Thị Thu Hiền (2014), Những khía cạnh pháp lý về quản lý và sử dụng vốn của công ty Nhà nước ở Việt Nam hiện nay, Luận văn thạc sĩ luật học. 52. H.M (2019), Thực thi chuyển giao vốn nhà nước: Yêu cầu của cải cách kinh tế, https://baodautu.vn/thuc-thi-chuyen-giao-von-nha-nuoc-yeu-cau-cua-cai- 159 cach-kinh-te-d109125.html 53. Nguyễn Lê Hoa (2017), Hoàn thiện phân tích tài chính trong giám sát tài chính đối với tập đoàn kinh tế nhà nước ở Việt Nam, Luận án tiến sỹ kinh tế. 54. Phạm Thị Thanh Hòa (2012), Cơ chế quản lý vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp ở Việt Nam, Luận án tiến sỹ, Học viện Tài chính. 55. Thân Hoàng, Diệp Thanh (2018), “Tuyên phạt ông Đinh La Thăng 18 năm tù, buộc bồi thường 600 tỉ”, truy cập tại https://tuoitre.vn/tuyen-phat-ong- dinh-la-thang-18-nam-tu-buoc-boi-thuong-600-ti-20180329124419202.htm 56. Học viện Tài chính (2016), Kỷ yếu hội thảo khoa học Giám sát tài chính đối với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước ở Việt Nam - thực trạng và giải pháp, Nxb. Tài chính, Hà Nội. 57. Phan Đức Hiếu, Phạm Đức Trung (2019), Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp: Hiện thực hóa nỗ lực nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp nhà nước, Tạp chí Kinh tế và Dự báo số 01/2019. 58. Dương Đăng Huệ (2011), “Pháp luật về quản lý và sử dụng tài sản nhà nước trong doanh nghiệp - Thực trạng và một vài kiến nghị”, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 4, tr.2-5. 59. Phùng Thế Hùng (2013), Giám sát vốn nhà nước: Nhìn từ sai phạm của VNPT, truy cập tại: nha-nuoc--nhin-tu-sai-pham-cua-vnpt.html 60. Đinh Thị Lan Hương (2019), “Thay đổi mô hình quản lý vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp và yêu cầu đặt ra, truy cập tại nghien-cuu-trao-doi/thay-doi-mo-hinh-quan-ly-von-nha-nuoc-dau-tu-tai- doanh-nghiep-va-yeu-cau-dat-ra-313376.html 61. Nguyễn Thị Thanh Huyền (2015), Quản lý phần vốn góp của Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp theo pháp luật Việt Nam, Luận văn thạc sỹ, Hà Nội. 62. Kiểm toán nhà nước (2018), Báo cáo 200/BC-KTNN ngày 10/5/2018 về tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2017. 63. Kiểm toán nhà nước (2019), Báo cáo 137/BC-KTNN ngày 9/5/2019 về tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018. 64. Nguyễn Văn Kim (chủ biên, 2001), Tổ chức và hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát của một số nước trên thế giới, Nxb. Chính trị quốc gia. 65. Hoàng Đức Long, Đỗ Thị Thục (đồng Chủ nhiệm đề tài) (2010), Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý vốn nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp sau cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, Học viện Tài chính, Bộ Tài chính, Hà Nội. 160 66. Trần Xuân Long (2013), Hoàn thiện chính sách quản lý vốn nhà nước trong doanh nghiệp sau khi cổ phần hóa, Luận án tiến sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân. 67. Đoàn Đức Lương, Viên Thế Giang (2015), Pháp luật về giám sát tài chính ở Việt Nam - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Chính trị quốc gia. 68. K. Marx (1978), Bộ Tư bản phê phán khoa kinh tế chính trị, Quyển thứ ba: Toàn bộ quá trình sản xuất tư bản chủ nghĩa, tập II, Chương 27, Nxb. Sự thật, Hà Nội. 69. Lê Na (2019), Pháp luật về quản trị Doanh nghiệp nhà nước, Luận án Tiến sỹ Luật học, Hà Nội. 70. Ngân hàng thế giới (1999), Báo cáo nghiên cứu chính sách của Ngân hàng Thế giới: Giới quan chức trong kinh doanh, ý nghĩa kinh tế và chính trị của sở hữu nhà nước, Nxb. Chính trị quốc gia. 71. Ngân hàng thế giới (2011), Kinh tế thị trường khi Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình, Báo cáo chung của các nhà Tài trợ tại Hội nghị nhóm tư vấn các nhà Tài trợ cho Việt Nam, truy cập tại: 0VIETNAME0elopment0Report02012.pdf 72. Ngân hàng thế giới (2014), Tính minh bạch của DNNN tại Việt Nam, Thực trạng và ý tưởng cải cách, truy cập tại: curated/en/712271468338406998/pdf/882730Vietname0view0Final0May02 10VN.pdf 73. Ngân hàng thế giới, Ciem (2015), Ưu đãi dành cho doanh nghiệp nhà nước - Bằng chứng từ thực tế, truy cập tại: https://www.economica.vn/Portals/0/ Documents/SOE%20Evidences%20of%20Preferential%20Treatments%20V IE%20Final.pdf 74. Ngân hàng thế giới (2007), Các thể chế hiện đại, truy cập tại ces/chuong6.pdf 75. Phạm Thị Hồng Nhung (2016), Pháp luật quản lý phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ Luật học, Hà Nội. 76. Vũ Thị Nhung (2016), “Quy định pháp luật về giám sát vốn nhà nước trong doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Nghề luật, số 3/2016, tr.59-63. 77. Vũ Thị Nhung (2017), Pháp luật về kiểm soát vốn tại các doanh nghiệp có 100% vốn Nhà nước, Luận án tiến sỹ Luật học, Hà Nội. 161 78. Paul.A.Samuelson & Wiliam D. Nordhalls (2002), Kinh tế học tập 1, Nxb. Thống kê. 79. Nguyễn Thị Minh Phương (2018), Cơ chế đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước trong các doanh nghiệp, Luận án tiến sỹ Kinh tế chính trị, Hà Nội. 80. Trần Hoa Phượng (2018), “Sở hữu nhà nước và doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam: Một số khuyến nghị chính sách”, Tạp chí Lý luận chính trị, số 5. 81. Nguyễn Mạnh Quân (2013), “Tái cấu trúc Doanh nghiệp nhà nước - một số vấn đề về nguyên tắc và phương pháp tiếp cận”, Tạp chí Kinh tế & Phát triển, số 193. 82. Như Văn Quảng (2019), “Giảm số lượng, tăng đại biểu chuyên trách”, upId=2982 83. Quốc hội (2005), Luật Đầu tư. 84. Quốc hội (2011), Luật Kiểm toán độc lập. 85. Quốc hội (2013), Luật Đấu thầu. 86. Quốc hội (2014), Luật Doanh nghiệp. 87. Quốc hội (2014), Luật Đầu tư công. 88. Quốc hội (2014), Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp. 89. Quốc hội (2015), Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND các cấp. 90. Quốc hội (2015), Luật Kiểm toán nhà nước. 91. Quốc hội (2015), Luật Mặt trận tổ quốc Việt Nam. 92. Quốc hội (2015), Luật Ngân sách nhà nước. 93. Quốc hội (2015), Luật tổ chức Chính phủ. 94. Quốc hội (2015), Luật tổ chức Quốc hội. 95. Quốc hội (2019), Luật Đầu tư công. 96. Minh Anh Sơn (2019), “Gỡ vướng mắc một số dự án của doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước” https://baodautu.vn/go-vuong-mac-mot-so- du-an-cua-doanh-nghiep-thuoc-uy-ban-quan-ly-von-nha-nuoc-d122568.html 97. Thái Sơn, Anh Vũ (2019), “Xét xử vụ MobiFone mua AVG: Hàng triệu USD hối lộ được 'biếu' ra sao?” https://thanhnien.vn/thoi-su/xet-xu-vu- mobifone-mua-avg-hang-trieu-usd-hoi-lo-duoc-bieu-ra-sao-1160259.html 98. Robert S.Pindyck, Daniel L.Rubinfeld (1999), Kinh tế học vi mô, Nxb. Thống kê. 99. Tạ Ngọc Tấn, Lê Quốc Lý (2012), Đổi mới, nâng cao hiệu quả doanh nghiệp 162 nhà nước - Bảo đảm vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 100. Chu Quốc Tế (2016), Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp, truy cập tại: cuu-Danh-gia-hieu-qua-su-dung-von-nha-nuoc-tai-cac-doanh-nghiep-998 101. Trần Đình Thiên, Nguyễn Đình Hoà (2018), “Doanh nghiệp nhà nước: Sứ mệnh, chức năng và định hướng phát triển”, Tạp chí Thông tin KHXH, số 4/2018. 102. Phạm Thị Giang Thu (2013), Pháp luật tài chính công Việt Nam - Thực trạng và giải pháp hoàn thiện, Đề tài khoa học cấp Bộ, Bộ Tư pháp. 103. Nguyễn Quang Thuấn (2017), Cải cách doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam sau 30 năm đổi mới: Thực trạng và giải pháp, Nxb. Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội. 104. Đỗ Thị Thục, Nguyễn Thị Thu Hương (2011), Quản lý vốn nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp Việt Nam, Nxb. Giáo dục Việt Nam. 105. Thanh Thuỷ (2019), Bộ trưởng Bộ Công thương - 12 dự án thua lỗ nghìn tỷ là bài học kinh nghiệm sâu sắc, truy cập tại https://trithucvn.net/kinh-te/bo- truong-cong-thuong-12-du-an-thua-lo-nghin-ty-la-bai-hoc-kinh-nghiem-sau- sac.html 106. Đỗ Thị Kim Tiên (2015), “Cơ chế giám sát vốn Nhà nước đầu tư kinh doanh tại doanh nghiệp ở một số nước trên thế giới”, Tạp chí Thanh tra, Số 9, tr.53-55. 107. Lê Minh Toàn (chủ biên, 2002), Luật kinh tế Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 108. Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (2018), Quyết định 54/QĐ-TCT66 ngày 13 tháng 2 năm 2018 về ban hành Quy chế hoạt động Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Hà Nội. 109. Lê Văn Trung (2015), “Mô hình tổ chức kinh doanh vốn nhà nước - Kinh nghiệm của một số quốc gia và vấn đề đặt ra đối với Việt Nam”, Tạp chí Luật học, Số 8, tr.55-61. 110. Phạm Đức Trung, Nguyễn Thị Minh Thu (2017), Tái cấu trúc quản trị để thúc đẩy cơ cấu lại khu vực doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, Báo cáo chuyên đề. 111. Trường Đại học Luật Hà Nội (2017), Giáo trình Luật Thương mại tập I, Nxb Công an nhân dân. 112. Phạm Minh Tuấn (2007), Quan hệ pháp lý giữa Nhà nước và doanh nghiệp 163 nhà nước ở Việt Nam”, Luận án tiến sỹ luật học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. 113. Nguyễn Kế Tuấn (Chủ nhiệm, 2010), Vấn đề sở hữu trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Đề tài KX04.09/06-10, giai đoạn 2006-2010, Hà Nội. 114. Đào Trí Úc (2015), Giám sát và cơ chế giám sát việc thực hiện quyền lực nhà nước ở nước ta hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia. 115. UNICO (UK) Limited (2013), Sản phẩm tri thức số 2 - “Báo cáo so sánh về kinh nghiệm quốc tế trong việc quản lý vốn Nhà nước” - ADB TA-8016 VIE: Tăng cường hỗ trợ Chương trình cải cách doanh nghiệp nhà nước và hỗ trợ quản trị công ty (39538-034). 116. Phạm Thị Tường Vân, Nguyễn Thị Hải Bình (2012), "Kinh nghiệm các nước về quản lý, giám sát vốn nhà nước tại doanh nghiệp", Tạp chí Tài chính, tháng 9. 117. Nguyễn Thị Khánh Vân (2018), “Nâng cao hiệu quả tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ trong các doanh nghiệp Việt Nam”, truy cập tại: may-kiem-toan-noi-bo-trong-cac-doanh-nghiep-viet-nam-138069.html 118. Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (2006), Từ điển Luật học (2006), Nxb. Từ điển Bách khoa và Nxb. Tư pháp. 119. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (2013), Đổi mới mô hình thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước - Lý luận, kinh nghiệm quốc tế và ứng dụng vào Việt Nam, Sách chuyên khảo. 120. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, Viện Friedrich Ebert Stiftung (2013), Đổi mới phương thức thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước: Kinh nghiệm quốc tế và gợi ý chính sách cho Việt Nam, Thông tin chuyên đề. 121. Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Bộ Ngoại giao Việt Nam - UNDP (2014), Kỷ yếu Hội thảo quốc tế cải cách kinh tế vì tăng trưởng bao trùm và bền vững, kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 122. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, RCV (2015), Doanh nghiệp nhà nước và méo mó thị trường, Nxb. Tài chính. 123. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (2017), Kinh nghiệm quốc tế về thế chế quản lý vốn nhà nước đầu tư và kinh doanh tại doanh nghiệp, Thông tin chuyên đề. 164 124. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (2018), Nâng cao hiệu quả giám sát đầu tư vốn nhà nước vào sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam, Thông tin chuyên đề. 125. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, Chương trình AUS4REFORM (2018), Đổi mới cơ chế giám sát của cơ quan đại diện chủ sở hữu trong tiến trình cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, Thông tin chuyên đề. 126. Tuấn Việt (2019), “Doanh nghiệp nhà nước và có phần vốn nhà nước hoạt động thế nào năm qua?” truy cập tại: https://bizlive.vn/tai-chinh/doanh- nghiep-nha-nuoc-va-co-phan-von-nha-nuoc-hoat-dong-the-nao-nam-qua- 3526829.html 127. Hà Vũ (2018), “Vì sao hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước chưa tương xứng với nguồn lực?”, truy cập tại doanh-nghiep-nha-nuoc-chua-tuong-xung-voi-nguon-luc- 20191118091522822.htm 128. Hùng Anh (2019), “Vụ AVG là điển hình sai phạm trong thẩm định, phớt lờ rủi ro” truy cập tại: https://vietnamfinance.vn/chuyen-gia-vu-avg-la-dien- hinh-sai-pham-trong-tham-dinh-phot-lo-rui-ro-20180504224222343.htm 129. Tổng cục Thống kê, Niên giám thống kê 2018, truy cập tại https://www.gso.gov.vn/Default.aspx?tabid=217. 130. Nguyễn Như Ý (2013), Đại từ điển tiếng Việt, Nxb. Văn hóa - thông tin. Tài liệu Tiếng Anh 131. Cambridge University (2011), The Rise and Fall of State-Owned Enterprise in the Western World. 132. Department of Finance and Deregulation, Australian Government (2011), Commonwealth Government Business Enterprise, Governance and Oversight Guidelines, Commonwealth of Australia. 133. Keun Lee and Donghoon Hahn (2003), Why and what kinds of the business groups in China: Market competition, plan constraints, and the hybrid business groups, International symposium on business groups in East Asia, Seoul. 134. Mary Shirley, “The reform of state-owned enterprises - Lessons from World Bank lending”,the World Bank. 135. OECD (2005), Guidelines on Corporate Governance of State-Owned Enterprises. 136. OECD (2010), Accountability and Transparency: A Guide for State Ownership. 165 137. OECD (2014), Risk Management and Corporate Governance. 138. OECD (2015), The G20/OECD Principles of Corporate Governance 139. OECD (2016), Risk Management by State-Owned Enterprises and their Ownership, Corporate Governance. 140. OECD (2018), Managing Risk in the State-Owned Enterprise Sector in Asia: Stocktaking of National Practices. 141. Rees Ray (1989), Public Enterprise Economics, 2nd Ed., Philip Allan, Deddington, Oxford. 142. The World Bank, Bhutan State Owned Enterprises and Corporate Governance (SOE-CG) Report”, p.10. 166