Phổ biến, giáo dục pháp luật là một khâu quan trọng trong quy trình tổ
chức thực hiện pháp luật, là cầu nối đưa pháp luật vào cuộc sống. Mục tiêu
của công tác này là làm cho mỗi người dân không chỉ nắm vững pháp luật mà
phải hiểu và làm theo pháp luật.
Luận văn đã tập trung phân tích, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về phổ biến,
giáo dục pháp luật cho người dân trên địa bàn huyện Tây Hòa, bao gồm: khái
niệm, những đặc điểm, vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật. Quá trình phổ
biến, giáo dục pháp luật cho người dân trên địa bàn huyện Tây Hòa được tạo
thành bởi các yếu tố: chủ thể, đối tượng, nội dung, phương pháp, hình thức phổ
biến, giáo dục pháp luật. Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật luôn chịu sự
tác động, ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm các yếu tố chủ quan
và khách quan. Từ cơ sở phân tích, đánh giá những đặc điểm về địa lý - tự
nhiên - xã hội, về tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội của huyện Tây
Hòa luận văn đã đề xuất những giải pháp phù hợp với điều kiện và đặc trưng
văn hóa của người dân để phổ biến, giáo dục pháp luật trong những năm tới.
Với những kết quả nghiên cứu trên sẽ đóng góp một phần vào khoa học
lý luận cũng như hoạt động thực tiễn phổ biến, giáo dục pháp luật đối huyện
Tây Hòa nói riêng và cả nước nói chung./.
104 trang |
Chia sẻ: yenxoi77 | Lượt xem: 645 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
uật thiếu nhiệt tình, chưa tận tâm còn mang tính hình thức, mang tính
đối phó, kém hiệu quả. Thực tế chỉ ra rằng, hầu hết báo cáo viên, tuyên truyền
viên pháp luật làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, chủ yếu chú trọng công tác
chuyên môn ở cơ quan, đơn vị nên chưa tận lực, tận tâm với công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật. Ngoài ra, chế độ đãi ngộ, thù lao bồi dưỡng cho báo
cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật trên địa bàn huyện Tây Hòa được thực
69
hiện theo quy định tại Nghị quyết số 107/NQ-HĐND ngày 25/7/2014 của
Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Yên [30] còn thấp, chưa tương xứng với thời
gian, công sức mà họ bỏ ra nên chưa thúc đẩy sự tích cực, nhiệt tình của đội
ngũ này.
Bên cạnh đó, tiêu chuẩn công nhận báo cáo viên pháp luật chưa thật sự
phù hợp với tình hình thực tế. Cụ thể: theo điểm c, khoản 2, Điều 35 Luật Phổ
biến, giáo dục pháp luật năm 2012 quy định tiêu chuẩn báo cáo viên pháp luật
phải: “Có bằng tốt nghiệp đại học luật và thời gian công tác trong lĩnh vực
pháp luật ít nhất là 02 năm; trường hợp không có bằng tốt nghiệp đại học luật,
nhưng có bằng tốt nghiệp đại học khác thì phải có thời gian công tác liên quan
đến pháp luật ít nhất là 03 năm” [29]. Theo quy định này thì nội dung “ công
tác liên quan đến pháp luật” còn chung chung gây lúng túng trong việc xác
định lĩnh vực nào là lĩnh vực liên quan đến pháp luật, do đó không kịp thời
công nhận những người am hiểu, có kiến thức pháp luật trong các lĩnh vực
khác như đất đai, lao động, bảo hiểm xã hội, làm ảnh hưởng không nhỏ đến
hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Thứ ba, đối tượng phổ biến, giáo dục pháp luật hạn chế về nhận thức
Chất lượng, hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật cũng phụ thuộc rất
nhiều vào ý thức, thái độ của chính bản thân đối tượng được phổ biến, giáo
dục pháp luật trong quá trình tham gia vào hoạt động này. Trong khi đó,
Huyện Tây Hòa là một huyện thuần nông, trình độ dân trí còn hạn chế, do đó
khả năng tiếp cận cũng như tiếp thu pháp luật còn thấp. Phần lớp người dân
sinh sống chủ yếu bằng nghề nông, chưa thật sự quan tâm đến việc tìm hiểu
pháp luật. Bên cạnh phần lớn người dân đã có ý thức nhiệt tình tham gia hoạt
động phổ biến, giáo dục pháp luật thì vẫn còn một bộ phận đáng kể người
dân chưa tích cực tham gia các buổi tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật do các cơ quan chức năng tổ chức.
70
Qua thực tế, các buổi phổ biến, giáo dục pháp luật, có thể nhận thấy: một
số người dân chưa chủ động, tích cực tham dự các buổi phổ biến, giáo dục
pháp luật dành cho họ, một số người dân dù đã có mặt nhưng còn kém nhiệt
tình, thiếu nghiêm túc trong lúc tham dự hoạt động phổ biến, giáo dục pháp
luật. Các hiện tượng như đi muộn, về sớm, nói chuyện riêng, ngủ gật trong
giờ phổ biến, giáo dục pháp luật diễn ra thường xuyên. Điều đó nói lên rằng,
một bộ phận người dân chưa thực sự tích cực, nghiêm túc học hỏi trong quá
trình tham gia hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, dẫn đến suy giảm chất
lượng, hiệu quả của hoạt động này.
Một phần là do kinh tế khó khăn phải lao động, sản xuất, kinh doanh
phục vụ đời sống nên không sắp xếp được thời gian, phần khác là do một bộ
phận người dân nhận thức chưa đúng về giá trị, ý nghĩa của phổ biến, giáo dục
pháp luật. Trong khi đó, nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật luôn có những
vấn đề mới, liên quan trực tiếp đến các quyền, lợi ích hợp pháp và phục vụ
thiết thực cho cuộc sống, lao động, sinh hoạt của người dân.
Bên cạnh đó, một số đối tượng thiếu tính ổn định về nơi cư trú, khó
kiểm soát và cũng như trình độ hạn chế của họ dẫn đến khó khăn trong việc
phổ biến, giáo dục pháp luật cho đối tượng này.
Thứ tư, nội dung, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật
Qua thực tiễn có thể thấy rằng, nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật trên
địa bàn huyện Tây Hòa chưa thật sự sinh động, chưa thú hút được người nghe,
chưa thực hiện kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn tại địa phương do đó chưa đáp
ứng được như cầu tìm hiểu pháp luật liên quan trực tiếp đến đời sống lao động,
sản xuất, kinh doanh của người dân.
Nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật chủ yếu các văn bản mới được
quán triệt, tuyên truyền khi mới được ban hành mà không được thường xuyên
tổ chức liên tục sau đó. Việc chuẩn bị nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật
71
của đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật còn tùy tiện,
nghèo nàn, chưa chú trọng tới nhu cầu tiếp nhận thông tin, kiến thức pháp luật
của đối tượng. Các chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật mới chỉ dừng lại ở
việc truyền đạt những nội dung pháp luật mà mình có, chưa hướng tới trang bị
những nội dung pháp luật mà đối tượng cần. Có những nội dung người dân
phải nghe nhiều lần; trong khi đó, có những nội dung phổ biến, giáo dục pháp
luật thực sự cần thiết thì chưa được nhắc đến như kiến thức pháp luật về
quyền con người, quyền công dân. Do đó, nội dung phổ biến, giáo dục pháp
luật do chủ thể đưa ra chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của đối tượng phổ
biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn huyện Tây Hòa.
Nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật còn thiên về lý thuyết, chủ yếu
giới thiệu các quy định pháp luật, chưa gắn với các sự kiện, tình huống pháp
luật thực tiễn, chưa chú trọng trang bị kỹ năng vận dụng kiến thức pháp luật
vào thực tiễn đời sống. Đôi lúc, người dân có kiến thức, hiểu biết pháp luật
nhưng vẫn bị động, lúng túng trong vận dụng vào thực tiễn.
Về hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn huyện Tây Hòa,
tuy đã có nhiều đổi mới, sử dụng khá nhiều hình thức phổ biến, giáo dục
pháp luật nhưng còn đơn điệu, không hấp dẫn, đặc biệt là ở cấp cơ sở (chủ
yếu là hội nghị, thông qua cuộc họp), chưa thu hút được nhiều người tham
gia. Bên cạnh đó, việc xác định những hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật
nào phù hợp với những nội dung pháp luật và đối tượng nào còn ở mức tương
đối. Mặt khác, do hạn chế về kinh phí, cơ sở vật chất còn thiếu nên các chủ
thể chưa thể thực hiện áp dụng các hình thức mới, theo ý của mình.
Thứ năm, về nguồn lực đầu tư cho công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật
Cơ sở vật chất, phương tiện dành cho công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Phổ biến, giáo dục pháp luật được
72
đầu tư chủ yếu từ nguồn ngân sách của địa phương. Trong khi đó, Huyện
Tây Hòa là một huyện đồng bằng việc phát triển các nguồn thu còn gặp
nhiều khó khăn, tuy Huyện đã quan tâm bổ sung, cấp kinh phí hằng năm đối
với các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật nhưng vẫn còn nhiều hạn chế,
dàn trải, chưa đồng bộ, chưa tương xứng với vai trò của công tác này.
Bên cạnh đó, xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một
xu thế khách quan, phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội giai đoạn hiện
nay nhằm huy động sức mạnh vật chất, tinh thần của toàn xã hội phục vụ
công tác này, giảm bớt gánh nặng cho cơ quan Nhà nước. Xã hội hóa phổ
biến, giáo dục pháp luật còn góp phần quan trọng trong việc tạo điều kiện cơ
sở vật chất, nhân lực cho công tác này. Tuy nhiên, hiện nay việc xã hội hóa
phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn huyện Tây Hòa chưa thực hiện
được.
Xã hội hóa phổ biến, giáo dục pháp luật là việc Nhà nước khuyến
khích, có chính sách ưu đãi, hỗ trợ tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức
tham gia vào công tác này. Tuy nhiên, cho đến nay Nhà nước ta vẫn chưa có
những quy định cụ thể nào về chính sách ưu đãi hỗ trợ về vấn đề này. Trong
khi đó, phổ biến, giáo dục pháp luật về bản chất là hoạt động không thu phí
nên rất khó có thể huy động được sự tham gia của các cá nhân, tổ chức đầu
tư vào công tác này.
Bên cạnh đó, việc quản lý đối với các cá nhân, tổ chức tham gia phổ
biến, giáo dục pháp luật cũng gặp khó khăn bởi liệu sự tham của các cá nhân,
tổ chức này có thật sự trong sáng hay nhằm ý đồ lợi dụng để tuyên truyền
xuyên tạc chủ trương, chính sách, bản chất của Nhà nước ta. Chính những lý
do này mà công tác xã hội hóa phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn
huyện Tây Hòa vẫn còn bỏ ngõ, chưa thực hiện được.
73
Tiểu kết chương 2
Qua đánh giá đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội của Huyện Tây Hòa, có thể thấy rằng Huyện Tây Hòa là một huyện
đồng bằng, có những lợi thế về điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội để triển khai, tổ chức phổ biến, giáo dục pháp luật hiệu quả.
Trong những năm qua, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn Huyện
Tây Hòa đã đạt được triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm; chủ thể
phổ biến, giáo dục pháp luật ngày càng được tăng cường cả về số lượng và
chất lượng; nội dung, hình thức ngày càng đa dạng, phong phú, có chiều sâu.
Từ những kết quả đã đạt được, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn
huyện Tây Hòa cũng thể hiện những ưu điểm cũng như bộc lộ nhưng tồn tại,
hạn chế mà trong đó đều có nguyên nhân khách quan và chủ quan.
Qua nghiên cứu thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn
huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên
74
Chương 3:
PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN TÂY HOÀ, TỈNH PHÚ YÊN
3.1. Phƣơng hƣớng nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật trên
địa bàn huyện Tây Hoà, tỉnh Phú Yên
Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do
Nhân dân, vì Nhân dân” [30]. Vì vậy, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
được xem là công cụ, là khâu đầu tiên của quá trình thi hành pháp luật, có vai
trò hết sức quan trọng trong việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Xuất
phát từ vai trò, ý nghĩa quan trọng của phổ biến, giáo dục pháp luật, Đảng và
Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến công tác này, xem đây là trách nhiệm của
cả hệ thống chính trị, các tổ chức kinh tế - xã hội và của mọi người dân.
Trong rất nhiều văn kiện của Đảng đã đề cập đến công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật. Bắt đầu từ Nghị quyết Đại hội VI của Đảng nhấn mạnh:
“Coi trọng công tác giáo dục, tuyên truyền, giải thích pháp luật... Cần sử dụng
nhiều hình thức và biện pháp để giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật” [8,
tr.121].
Tiếp đó, trong Văn kiện Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ
khóa VII, Đảng ta khẳng định: “Tăng cường giáo dục ý thức pháp luật, nâng
cao hiểu biết và ý thức tôn trọng pháp luật, sống và làm việc theo Hiến pháp
và pháp luật, bảo đảm cho pháp luật được thi hành một cách nghiêm minh,
thống nhất và công bằng” [9, tr.57-58]. Điểm mốc quan trọng nhất đánh dấu
sự quan tâm mạnh mẽ và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003
của Ban Bí thư Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến,
75
giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân
[1].
Để thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước ta xây dựng,
ban hành nhiều văn bản pháp luật về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
như: Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012; Quyết định số
27/2013/QĐ-TTg ngày 19/5/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc quy định
thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục
pháp luật; Nghị định số 28/2013/NĐ-CP ngày 04/4/2013 của Chính phủ về
quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phổ biến, giáo dục
pháp luật; Thông tư số 21/2013/TT-BTP ngày 18/12/2013 của Bộ Tư pháp
quy định trình tự, thủ tục công nhận, miễn nhiệm báo cáo viên pháp luật và
một số biện pháp bảo đảm hoạt động của báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền
viên pháp luật; Thông tư số 10/2016/TT-BTP ngày 22/7/2016 của Bộ Tư pháp
về quy định về báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật; Thông tư
liên tịch số 14/2014/TTLT-BTC-BTP ngày 27/01/2014 của Bộ Tài chính – Bộ
Tư pháp quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí
ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và
chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở.
Xuất phát từ những chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà
nước kể trên, căn cứ các điều kiện tự nhiên cũng như kinh tế, văn hóa, xã hội
của Huyện Tây Hòa hiện nay, có thể xác định những phương hướng để phổ
biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn Huyện Tây Hòa như sau:
Thứ nhất, tiếp tục củng cố, nâng cao nhận thức và thực hiện nghiêm
các chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các
đoàn thể thường xuyên quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của việc thực hiện phổ
biến, giáo dục pháp luật. Phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, đảm bảo mọi
76
chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đều được phổ biến
kịp thời, đầy đủ đến cán bộ, công chức, đảng viên và các tầng lớp nhân dân,
coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng của các cấp ủy Đảng, tổ chức cơ sở
đảng, chính quyền. Tạo chuyển biến tích cực về nhận thức, ý thức tôn trọng
và chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, đảng viên và nhân dân góp
phần thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa
bàn Huyện Tây Hòa.
Thứ hai, kết hợp chặt chẽ giữa phổ biến, giáo dục pháp luật với giáo
dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống.
Phổ biến, giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính
trị, tư tưởng. Đây luôn là một nguyên tắc, quan điểm chỉ đạo được nêu trong
các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước ta về công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật. Trong tiến trình xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an
ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội không chỉ cần có trình độ kiến thức, hiểu
biết pháp luật; mà còn phải có nền tảng tư tưởng ổn định, lập trường chính trị
vững vàng, có đạo đức và lối sống lành mạnh, tiến bộ, phù hợp với truyền thống
văn hóa dân tộc.
Phổ biến, giáo dục pháp luật không chỉ là việc cung cấp thông tin, kiến
thức pháp luật đơn thuần, mà còn phải kết hợp cả với việc giáo dục đạo đức,
lối sống tiến bộ, phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán của cư
dân địa phương, giúp họ tránh xa những thói hư, tật xấu, có ý thức đề cao
cảnh giác, không để kẻ xấu và các thế lực phản động lợi dụng tuyên truyền,
xuyên tạc và làm hình thành ở mỗi cá nhân hành vi hợp pháp và hợp đạo đức
xã hội.
Vì vậy, chất lượng, hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật chỉ có thể
được nâng cao khi được thực hiện trong sự kết hợp chặt chẽ với giáo dục
chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống. Hiện nay, Huyện Tây Hòa cần kết hợp
77
triển khai thực hiện có hiệu quả hơn nữa các cuộc vận động như: ”Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; ”Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn
mới, đô thị văn minh”; ”Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân
cư”,.. trên địa bàn toàn Huyện.
Thứ ba, tiếp tục đổi mới, da dạng cả về nội dung lẫn hình thức phổ biến,
giáo dục pháp luật
Một trong những thành công của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp
trên địa bàn Huyện Tây Hòa trong thời gian qua là đã có sự đổi mới về nội
dung, đa dạng hình thức. Tuy nhiên, để phổ biến, giáo dục pháp luật đạt hiệu
quả cao hơn nữa, Huyện Tây Hòa cần tiếp tục đổi mới, đa dạng hơn nữa cả về
nội dung và hình thức.
Nội dung phải đảm bảo tính khoa học, cập nhật các văn bản quy phạm
pháp luật mới và phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống, lao động của
người dân; cần chú trọng trang bị cho họ không chỉ những kiến thức pháp luật
chung, mà còn phải cung cấp cả những kiến thức pháp luật gần gũi, liên quan
thiết thực, trực tiếp tới cuộc sống, lao động, sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh
như pháp luật về các quyền tự do dân chủ, về tôn giáo, tín ngưỡng, về an sinh
xã hội... Trong nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cũng phải tăng cường
phổ biến, giáo dục về quyền con người, quyền công dân để người dân ý thức
được và chủ động thực hiện các quyền của mình. Ngoài ra, còn phải trang bị
cho người dân các kỹ năng giao tiếp, ứng xử khi gặp các sự kiện pháp luật,
biết vận dụng kiến thức pháp luật để giải quyết các tình huống pháp luật mà
thực tiễn cuộc sống đang đặt ra. Điểm quan trọng hơn nữa là phải nghiên cứu
kế thừa tinh hoa của luật tục được thể hiện qua các bản Hương ước để vận
dụng vào phổ biến, giáo dục pháp luật.
Hình thức phải kết hợp nhiều hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật
một cách linh hoạt, năng động, sáng tạo, phù hợp với từng nhóm đối tượng.
78
Chẳng hạn, như: phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua các cuộc họp dân, các
hội nghị nhân dân, các buổi sinh hoạt tôn giáo; biên soạn sách pháp luật phổ
thông, vận động người dân đọc và mượn đọc sách pháp luật tại Tủ sách pháp
luật xã, thị trấn,.. Do đặc thù về văn hóa, tôn giáo, tập quán sản xuất, sinh hoạt
của người dân trên địa bàn huyện nên hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật
cũng phải phù hợp với những nét đặc thù riêng đó.
Thứ tư, chú trọng việc phát triển lực lượng làm công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật
Trong tất cả các hoạt động, yếu tố con người bao giờ cũng đóng vai trò
quan trọng. Vấn đề này càng quan trọng hơn đối với hoạt động phổ biến, giáo
dục pháp luật vì lực lượng làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là cầu
nối đưa pháp luật vào cuộc sống. Huyện Tây Hòa thời gian qua lực lượng làm
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được quan tâm, từng bước được nâng
cao chất lượng cũng như số lượng. Tuy nhiên, lực lượng này vẫn chưa thực sự
đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra, nhất là lực lượng làm công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật đối với những nhóm đối tượng đặc thù. Do đó,
Huyện Tây Hòa cần xây dựng lực lượng làm công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật vững về chính trị tư tưởng, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, có trách
nhiệm, nhiệt tình trong công tác.
Như vậy, chú trọng phát triển lực lượng làm công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật cũng là phương hướng quan trọng mà Huyện Tây Hòa cần quan
tâm.
Thứ năm, phải thu hút sự tham gia chủ động, tích cực của cả hệ thống
chính trị trong phổ biến, giáo dục pháp luật.
Phổ biến, giáo dục pháp luật không chỉ là nhiệm vụ của riêng cơ quan
chức năng, cấp chính quyền, đoàn thể hay cá nhân nào, mà nó phải được coi là
trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị cũng như của mọi người dân. Hệ
79
thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Huyện ủy Tây Hòa phải thu
hút sự tham gia của toàn bộ các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận và các
đoàn thể, có như vậy phổ biến, giáo dục pháp luật mới thật sự có tính hệ
thống, thường xuyên và liên tục đạt hiệu quả.
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật trên
địa bàn huyện Tây Hoà, tỉnh Phú Yên
3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chỉ đạo của chính quyền
địa phương đối với phổ biến, giáo dục pháp luật
Qua thực tiễn thực hiện, có thể thấy rằng sự lãnh đạo của các cấp ủy
Đảng, chỉ đạo của chính quyền luôn có vai trò hết sức quan trọng, là điều kiện
mang tính quyết định đến sự hiệu quả của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp
luật. Vì vậy, cần tiếp tục quán triệt tốt hơn nữa Chỉ thị số 32-CT/TW ngày
09/12/2003 của Ban Bí thư Trương ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành
pháp luật của cán bộ, nhân dân để tạo sự chuyển biến về nhận thức của các
cấp ủy Đảng đối với phổ biến, giáo dục pháp luật. Từ chuyển biến về nhận
thức sẽ dẫn đến chuyển biến tích cực, mạnh mẽ trong công tác lãnh đạo, chỉ
đạo.
Các cấp ủy Đảng huyện Tây Hòa cần nâng cao hơn nữa ý thức trách
nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền cùng cấp tổ chức thực hiện
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với nội dung, hình thức, phương pháp
phù hợp với từng đối tác khác nhau. Đồng thời, phải tổ chức kiểm tra, giám
sát việc thực hiện để hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật đạt được hiệu
quả cao nhất.
Bên cạnh tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng thì sự chỉ đạo,
hướng dẫn và tổ chức thực hiện của chính quyền địa phương đối với hoạt
động phổ biến, giáo dục pháp luật cũng vô cùng quan trọng.
80
Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại
diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, do Nhân dân
địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương và cơ quan
nhà nước cấp trên [27]. Do đó, Hội đồng nhân dân có vị trí, vai trò rất quan
trọng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, đưa pháp luật đến với mỗi
người dân. Như vậy, vấn đề đặt ra ở đây là Hội đồng nhân dân cần phải nâng
cao chất lượng các Nghị quyết được ban hành, trong đó có Nghị quyết về
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Trong quá trình hoạt động của mình,
Hội đồng nhân dân cần chỉ đạo thường xuyên, liên tục việc thực hiện công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật, đưa pháp luật vào cuộc sống, xem đây là một
phần không thể thiếu được trong nghị quyết về các phương hướng bảo đảm thi
hành Hiến pháp, pháp luật. Đồng thời, cần làm tốt việc giám sát đối với công
tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Ngoài ra, Hội đồng nhân dân cần tạo điều kiện để đại biểu Hội đồng nhân
dân nâng cao trình độ hiểu biết về pháp luật. Bởi bản thân các đại điểu là người
trực tiếp biểu quyết thông qua các văn bản về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội
của địa phương, trong đó có lĩnh vực phổ biến, giáo dục pháp luật. Chính vì
vậy, trình độ pháp luật của các đối tượng sẽ góp phần để văn bản do Hội đồng
nhân dân ban hành có tính khả thi, là cơ sở để hoạt động phổ biến, giáo dục
pháp luật đạt hiệu quả.
Uỷ ban nhân dân là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương [27].
Do đó, Uỷ ban nhân dân huyện Tây Hòa cần tăng cường đôn đốc, hướng dẫn,
kiểm tra hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật đối với các cơ quan, đơn vị,
ban ngành, đoàn thể, địa phương trên địa bàn huyện. Xây dựng văn bản chỉ
đạo, điều hành, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị huyện, Ủy ban nhân dân các
xã, thị trấn tổ chức các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp. Hàng
năm, Uỷ ban nhân dân huyện cần xây dựng kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp
81
luật trên địa bàn huyện phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế, xác định rõ
nhiệm vụ triển khai của từng ngành, lĩnh vực.
3.2.2. Tăng cường sự phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng giữa các cơ quan, đơn
vị, ban, ngành, đoàn thể, địa phương đối với phổ biến, giáo dục pháp luật
Huyện Tây Hòa cần ban hành Quy chế phối hợp đối với hoạt động phổ
biến, giáo dục pháp luật giữa các cơ quan, đơn vị, ban, ngành, đoàn thể, địa
phương. Trong đó cần quy định rõ trách nhiệm, các hình thức khen thưởng
cũng như các hình thức phê bình, kiểm điểm đối với các cá nhân, tập thể thực
hiện chưa tốt trong hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý
thức, tạo sự đồng bộ, nhịp nhàng trong việc phối hợp tổ chức thực hiện đối
với hoạt động này.
3.2.3. Chú trọng xây dựng đội ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật
Đội ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có vai trò quyết định
đến chất lượng của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Do đó, việc tuyển
chọn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ này là hết sức cần thiết. Vì vậy, trong thời
gian tới Huyện Tây Hòa cần tập trung những vấn đề sau:
Thứ nhất, tuyển chọn đội ngũ người làm công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật
Cần tuyển chọn người có phẩm chất, năng lực, trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ, có khả năng tuyên truyền, giáo dục và vận động, hòa giải tốt, có
lòng nhiệt tình, say mê với công việc phổ biến, giáo dục pháp luật.
Thứ hai, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và ý thức tránh nhiệm
cho đội ngũ người làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Đội ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ, có kỹ năng tuyên truyền, phổ biến được coi là yếu tố trực tiếp
đảm bảo chất lượng, hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật. Nâng cao năng
82
lực chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ này đang là yêu cầu bức thiết.
Do vậy, Huyện Tây Hòa cần bồi dưỡng và định hướng nội dung phổ biến,
giáo dục pháp luật thường xuyên cho đội ngũ này đi đôi với việc đào tạo,
nâng cao trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật cho đội ngũ này thông qua các
lớp tập huấn, lớp bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, các kỹ năng giao tiếp, xử lý
tình huống cho đội ngũ này đồng thời làm hình thành ở đội ngũ này các kỹ
năng mềm, như cách viết, soạn đề cương, cách thuyết phục người khác,
phương pháp thuyết trình trước đông người sao cho hấp dẫn, sinh động,..
Thông qua các hoạt động bồi dưỡng, tập huấn cần làm hình thành ở đội
ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật vừa có tính chủ động, linh hoạt,
sáng tạo vừa có ý thức tự nâng cao trình độ chuyên môn, trau dồi kỹ năng,
nghiệp vụ, nhiệt tình, tâm huyết với hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật
Bên cạnh đó, thực tế địa phương cho thấy người dân luôn nhìn vào thái
độ ứng xử của đội ngũ người làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật để
làm căn cứ cho thái độ ứng xử của mình trong những hoàn cảnh tương tự.
Trong việc tôn trọng và tuân thủ luật pháp cũng vậy. Do đó, ngoài xây dựng
một đội ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có chuyên môn sâu,
có khả năng tuyên truyền, thuyết phục thì cũng cần phải xây dựng ý thức
chấp hành nghiêm minh pháp luật trong đội ngũ này, làm tấm gương cho các
tầng lớp nhân dân noi theo và thực hiện.
3.2.4. Đẩy mạnh việc nâng cao ý thức trách nhiệm, sự hăng hái, nhiệt tình
của đối tượng trong quá trình tham gia hoạt động phổ biến, giáo dục pháp
luật
Mỗi người dân cần có tinh thần hăng hái, nhiệt tình, ý thức trách nhiệm
cao khi tham gia các buổi phổ biến, giáo dục pháp luật xuất phát từ nhu cầu của
mình: mong muốn được tiếp thu, tích lũy, nâng cao trình độ kiến thức, hiểu
biết pháp luật; không phải tham dự theo kiểu đối phó, mà tham dự để tiếp thu
83
thông tin pháp luật cho mình, vì lợi ích của bản thân và gia đình, của cộng
đồng, để nâng cao ý thức pháp luật cá nhân và để giải quyết được các sự kiện,
tình huống pháp luật nảy sinh trong thực tiễn cuộc sống. Tri thức, hiểu biết
pháp luật của mỗi người dân nói lên khả năng nhận thức của họ trong lĩnh vực
pháp luật và làm hình thành những tư tưởng, quan điểm đúng đắn về pháp luật;
nó là cơ sở để người dân học cách “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp
luật”
Các cơ quan, đơn vị, ban, ngành, đoàn thể, địa phương trên địa bàn
huyện Tây Hòa cũng cần có sự quan tâm, tạo các điều kiện thuận lợi để người
dân hăng hái, nhiệt tình tham dự các buổi phổ biến, giáo dục pháp luật. Chẳng
hạn, cần chú trọng việc cấp kinh phí phục vụ phổ biến, giáo dục pháp luật
không chỉ cho báo cáo viên, tuyên truyên viên pháp luật, mà còn chi bồi dưỡng
cho người dân tham dự các buổi phổ biến, giáo dục pháp luật. Thực tế trên địa
bàn huyện, chưa thực hiện được điều này. Bên cạnh đó, cần có cơ chế khen
thưởng kịp thời đối với những hộ gia đình, người dân tích cực tham dự phổ biến,
giáo dục pháp luật, có thể áp dụng các hình thức như: khen thưởng bằng hiện vật;
coi đây là tiêu chuẩn công nhận gia đình văn hóa,.. và quy định biện pháp xử lý
đối với những người né tránh, không tham dự phổ biến, giáo dục pháp luật có
thể áp dụng các hình thức như: phải lao động công ích, không công nhận gia
đình văn hóa,.. Điều đó có tác dụng khơi gợi sự thi đua giữa các thôn, khu phố;
sự hào hứng, hăng hái, nhiệt tình của mỗi người dân đối với hoạt động phổ biến,
giáo dục pháp luật.
3.2.5. Tiếp tục đổi mới nội dung và hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật
theo hướng đầy đủ, rõ ràng, dễ hiểu, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với nhu
cầu của đối tượng và truyền thống, phong tục, tập quán của địa phương
Về nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật: Nội dung có vai trò hết sức
quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật. Bởi lẽ, nội
84
dung ngoài đóng vai trò trọng tâm của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
còn chi phối phương pháp và hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật. Do đó,
căn cứ vào điều kiện thực tế, các chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật của
Huyện Tây Hòa cần:
- Lựa chọn những nội dung kiến thức về các lĩnh vực pháp luật cụ thể,
liên quan mật thiết tới cuộc sống, lao động, sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh của
người dân để tuyên truyền, phổ biến cho họ. Trong thời gian qua, hầu hết nội
dung phổ biến, giáo dục pháp luật được các chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật
trên địa bàn huyện sử dụng còn sơ lược, nghèo nàn và chưa đáp ứng nhu cầu tiếp
nhận thông tin, kiến thức pháp luật của từng nhóm đối tượng cụ thể. Trong khi
đó, nhu cầu về nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân trên địa bàn
huyện Tây Hòa là tương đối đa dạng như pháp luật về các lĩnh vực: dân sự, lao
động, đất đai, hôn nhân và gia đình, khiếu nại, tố cáo,.. Vì vậy, chủ thể phổ biến,
giáo dục pháp luật, tùy theo từng thời điểm, cần lựa chọn những nội dung kiến
thức về các lĩnh vực pháp luật cụ thể, liên quan mật thiết tới cuộc sống, lao
động, sinh hoạt của người dân để phổ biến, giáo dục pháp luật cho họ. Mặt
khác, cần bổ sung, cập nhật những văn bản pháp luật mới được ban hành. Nội
dung phổ biến, giáo dục pháp luật phải được đổi mới theo hướng giảm sự áp đặt
theo ý chí chủ quan của chủ thể và tăng cường những nội dung phổ biến, giáo
dục pháp luật mới theo nhu cầu của người dân.
- Chú trọng trang bị những nội dung kiến thức về các văn bản quy phạm
pháp luật do Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên, Hội đồng nhân
dân, Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa và Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân
các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Tây Hòa, nhất là văn bản có liên quan trực
tiếp đến cuộc sống, lao động, việc làm, lợi ích của người dân. Về cơ bản, việc
tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật để người dân nắm bắt được nội dung
của các loại văn bản pháp quy do huyện, cấp xã ban hành, là cơ sở rất quan
85
trọng của việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở phát huy quyền làm chủ
của nhân dân.
- Cung cấp những nội dung thông tin về thực tiễn đời sống pháp luật
trên địa bàn huyện. Nội dung thông tin về thực tiễn đời sống pháp luật trên
địa bàn huyện có thể bao gồm: kết quả thực hiện pháp luật; những tấm gương
“người tốt, việc tốt” trong việc tuân thủ, chấp hành, sử dụng pháp luật; tình trạng
vi phạm pháp luật, tình hình tội phạm trên địa bàn; các âm mưu, thủ đoạn,
phương thức phạm tội mới xuất hiện gần đây; kết quả hoạt động điều tra, truy tố,
xét xử của các cơ quan chức năng nhà nước... Việc được nắm bắt những nội
dung thông tin về thực tiễn đời sống pháp luật có tác dụng động viên, khuyến
khích người dân làm theo các tấm gương sáng, nâng cao ý thức chấp hành pháp
luật; giúp họ cảnh giác trước các âm mưu, thủ đoạn phạm tội, tích cực tham gia
đấu tranh phòng chống tội phạm, giữ gìn trật tự, kỷ cương trên địa bàn huyện.
- Cần chú trọng trang bị cho người dân kiến thức về kinh nghiệm thực
tế, kỹ năng vận dụng các quy phạm pháp luật để xử lý, giải quyết các sự việc,
sự kiện, tình huống pháp luật xảy ra trong cuộc sống. Thực tế cho thấy, các
chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật mới chủ yếu tập trung cung cấp kiến
thức pháp luật thực định, rất ít chú ý đến việc trang bị kiến thức về kinh
nghiệm thực tiễn pháp luật, các kỹ năng vận dụng kiến thức pháp luật vào
việc giải quyết các sự việc, tình huống pháp luật xảy ra trong cuộc sống
cho các đối tượng. Có thể khẳng định khâu này vừa thiếu lại vừa yếu. Đôi
khi, chỉ vì thiếu kinh nghiệm, kỹ năng vận dụng pháp luật nên từ những việc
lúc đầu là nhỏ, như mâu thuẫn gia đình, khúc mắc giữa hàng xóm, tranh chấp
dân sự... đã dẫn đến những hành vi phạm pháp xảy ra trong cộng đồng dân cư.
Vì vậy, cần tăng cường mạnh mẽ, dành phần thỏa đáng trong nội dung phổ
biến, giáo dục pháp luật cho người dân những kiến thức về kinh nghiệm thực
86
tế, kỹ năng vận dụng các quy phạm pháp luật để xử lý, giải quyết các sự việc,
sự kiện, tình huống pháp luật xảy ra trong thực tế.
- Cần nhanh chóng xây dựng chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật
dành riêng cho với từng nhóm đối tượng trên địa bàn huyện. Xây dựng
chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật phải hàm chứa đầy đủ những nội
dung kiến thức, hiểu biết pháp luật, phải xây dựng được bộ tài liệu tham khảo
riêng cho từng nhóm đối tượng. Khi thiết kế nội dung chương trình phổ biến,
giáo dục pháp luật dành riêng cho từng đối tượng cần căn cứ vào nhu cầu
thông tin, kiến thức pháp luật của họ; dành vị trí thích đáng cho việc bổ sung,
cập nhật kịp thời các văn bản, chính sách pháp luật mới. Quá trình triển khai
nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật phải gắn với thực tiễn sinh động của đời
sống pháp luật, tránh lý luận suông, khô khan, giáo điều.
Về hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật: Phổ biến, giáo dục pháp luật
muốn đạt hiệu quả cao thì ngoài việc đổi mới, hoàn thiện nội dung, cần sử
dụng hình thức phù hợp. Vì vậy, Huyện Tây Hòa cần:
- Cần tập trung phát huy tốt hơn các hình thức có hiệu quả nhất, phù
hợp nhất đối với từng đối tượng qua thực tiễn phổ biến, giáo dục pháp luật
trong thời gian qua, như trên tuyên truyền miệng, trên các phương tiện truyền
thông như trên Trang Thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa,
Đài Truyền thanh huyện, xã, thị trấn; thông qua dưới hình thức trực quan như
pa-nô, áp-phích, tranh cổ động; niêm yết tại trụ sở, bảng tin của khu dân cư.
Tiếp tục phát huy hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua công tác xét
xử lưu động, xử lý vi phạm hành chính, hoạt động tiếp công dân, giải quyết
khiếu nại, tố cáo của công dân và hoạt động khác của các cơ quan trong bộ
máy nhà nước.
- Lựa chọn, áp dụng hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật phải dựa
trên cơ sở phù hợp với nội dung và điều kiện sinh hoạt của địa bàn dân cư,
87
tâm lý, lứa tuổi, nghề nghiệp,.. đồng thời hướng trọng tâm phổ biến, giáo dục
pháp luật vào đối tượng phổ biến, giáo dục pháp luật; phát huy tính chủ động,
sáng tạo của họ, buộc họ phải dành nhiều thời gian để tư duy, nghiền ngẫm
thông tin pháp luật thu nhận được.
- Các chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật cần sử dụng linh hoạt, đồng
bộ nhiều hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật, giúp đối tượng được phổ biến,
giáo dục pháp luật dễ tiếp thu, dễ hiểu và nhớ lâu, vận dụng được kiến thức
pháp luật vào thực tế.
3.2.6. Tăng cường đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất và điều kiện bảo đảm
triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một loại hình hoạt động vì lợi
ích lâu dài, kết quả cuối cùng của nó không thể đo đếm trực tiếp, tức thời. Do
đó, hoạt động này cần được đảm bảo kinh phí để đạt hiệu quả. Trong những
năm qua, nguồn kinh phí dành hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật của
Huyện Tây Hòa do ngân sách nhà nước cấp. Mặc dù, đã được Huyện quan
tâm bố trí kinh phí, song kinh phí của địa phương còn hạn hẹp do đó so với
yêu cầu của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật hiện nay thì kinh phí và các
trang thiết bị cần có sự đầu tư nhiều hơn.
Để công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đạt hiệu quả cao hơn trong
thời gian tới thì việc đầu tư ngân sách và huy động kinh phí từ nhiều nguồn
khác nhau là rất quan trọng. Do đó, Huyện Tây Hòa cần quan tâm, đầu tư kinh
phí nhiều hơn nữa cho hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Hoạt động phổ
biến, giáo dục pháp luật chỉ đi vào chiều sâu, thực chất và đạt hiệu quả cao khi
có sự quan tâm, đầu tư nguồn kinh phí thỏa đáng. Nguồn kinh phí được cung cấp
đầy đủ sẽ là điều kiện quan trọng để các chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật
củng cố, nâng cấp cơ sở vật chất - kỹ thuật phục vụ hoạt động phổ biến, giáo dục
pháp luật, bao gồm việc nâng cấp, xây dựng mới hội trường, nhà văn hóa... rộng
88
rãi, thoáng mát, trang bị bàn ghế đầy đủ, các thiết bị truyền thông phục vụ việc
tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; đầu tư xây dựng Tủ sách pháp luật đa
dạng, phong phú về số đầu sách pháp luật phổ thông, sách hướng dẫn pháp luật,
các loại báo, tạp chí pháp luật; xây dựng phòng đọc đủ rộng, đáp ứng được nhu
cầu tìm hiểu, học tập, tra cứu thông tin của người dân; in ấn các loại tài liệu pháp
luật, tờ gấp pháp luật để cấp, phát miễn phí cho người dân. Tất cả các hình thức
phổ biến, giáo dục pháp luật đó đều cần đến kinh phí; nếu nguồn kinh phí không
được đáp ứng thì khó có thể nói đến việc nâng cao hiệu quả công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật.
Nguồn kinh phí mà Nhà nước và các cơ quan chức năng đầu tư kịp thời
cũng giúp các chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật thực hiện tốt hơn chính sách
đãi ngộ đối với đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật và đội ngũ
người làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật khác, như chế độ phụ cấp trách
nhiệm, chi trả thù lao tuyên truyền, phổ biến pháp luật, hòa giải,..Chế độ đãi
ngộ thỏa đáng về vật chất có tác dụng khơi dậy lòng nhiệt tình, sự tận lực, tận
tâm của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật đối với hoạt động
phổ biến, giáo dục pháp luật, từ đó, họ có sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng bài
giảng, tập trung hoàn thành tốt việc truyền đạt thông tin, kiến thức pháp luật
với chất lượng, hiệu quả cao nhất.
Mặt khác, tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật không tách
rời với việc nâng cao trình độ dân trí và cải thiện đời sống của người dân.
Song song với các biện pháp phổ biến, giáo dục pháp luật còn cần các biện
pháp hỗ trợ hiệu quả như hướng nghiệp, dạy nghề, giải quyết việc làm cho
thanh niên không để tình trạng “nhàn cư vi bất thiện”. Chỉ khi thu nhập được
nâng lên, mức sống được cải thiện thì người dân mới có thể an tâm, tập trung
cho việc tham gia các buổi phổ biến, giáo dục pháp luật dành cho họ.
89
Trong những năm qua, đời sống vật chất của người dân trên địa bàn
huyện Tây Hòa đã được cải thiện và nâng lên đáng kể; khoản cách phát triển
của huyện đã từng bước được rút ngắn so với sự phát triển chung của Tỉnh.
Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận đáng kể người dân có đời sống vật chất khó
khăn, thiếu thốn. Một trong những nguyên nhân khiến nhiều người không biết
hoặc biết nhưng không tham gia các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật là
vì họ còn lo việc mưu sinh. Cải thiện và nâng cao đời sống vật chất cho người
dân là một trong những giải pháp bền vững, hiệu quả, là cơ sở bảo đảm sự
thành công của phổ biến, giáo dục pháp luật.
Như vậy, để phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn huyện Tây Hòa
đạt hiệu quả cao trong thời gian tới, Huyện Tây Hòa cần đầu tư ngân sách và
huy động các nguồn kinh phí khác, đặc biệt cần chú trọng đầu tư vào cơ sở
vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động phổ biến, giáo dục pháp, nâng cao
chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật
để có thể chủ động phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân trên địa bàn
huyện đạt hiệu quả cao nhất.
3.2.7. Đẩy mạnh xã hội hóa phổ biến, giáo dục pháp luật có sự quản lý của
chính quyền địa phương
Xã hội hóa phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm huy động tối đa nguồn
nhân lực, vật lực của xã hội và sự tham gia của toàn xã hội vào hoạt động phổ
biến, giáo dục pháp luật, tạo nền tảng bảo đảm nâng cao chất lượng, hiệu quả
của hoạt động này, tập trung vào các biện pháp cụ thể sau:
Thứ nhất, xã hội hóa chủ thể tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật.
Quan tâm đào tạo, xây dựng một đội ngũ người làm công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật ở cơ sở là một biện pháp xã hội hóa chủ thể phổ biến, giáo
dục pháp luật hết sức quan trọng trước mắt cũng như lâu dài. Với lợi thế am
hiểu truyền thống văn hóa, lối sống, thói quen sinh hoạt của người dân ở địa
90
phương, lực lượng này sẽ khắc phục được những trở ngại mà đội ngũ báo cáo
viên, tuyên truyền viên pháp luật đang gặp phải xa rời thực tế.
Thứ hai, xã hội hóa nguồn kinh phí phục vụ phổ biến, giáo dục pháp luật.
Trong những năm qua, Huyện Tây Hòa đã dành sự quan tâm, bố trí ngân
sách phục vụ phổ biến, giáo dục pháp luật. Tuy nhiên, so với yêu cầu nâng cao
hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân thì sự đầu tư kinh phí đó
còn dàn trải, thiếu trọng tâm và chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hoạt
động này. Vì lẽ đó, ngoài nguồn ngân sách được Huyện đầu tư, nhất thiết phải
xã hội hóa nguồn kinh phí phục vụ phổ biến, giáo dục pháp luật, với những hình
thức như: Vận động nguồn kinh phí đóng góp từ các tổ chức phi Chính phủ;
Việt kiều về nước trên địa bàn huyện; Huy động nguồn kinh phí đóng góp từ
các doanh nghiệp, nhà hảo tâm đang hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa
bàn huyện và các địa phương khác.
91
Tiểu kết chương 3
Trên cơ sở thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn huyện
Tây Hòa, Chương 3 luận văn đã xác định một số phương hướng tổ chức phổ
biến, giáo dục pháp luật gồm: tiếp tục củng cố, nâng cao nhận thức và thực
hiện nghiêm các chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước; kết
hợp chặt chẽ giữa phổ biến, giáo dục pháp luật với giáo dục chính trị, tư
tưởng, đạo đức, lối sống; tiếp tục đổi mới, da dạng cả về nội dung và hình
thức phổ biến, giáo dục pháp luật; chú trọng việc phát triển lực lượng làm công
tác phổ biến giáo dục pháp luật; phải thu hút sự tham gia chủ động, tích cực của
cả hệ thống chính trị trong phổ biến, giáo dục pháp luật.
Để nâng cao chất lượng phổ biến, giáo dục pháp luật ở Huyện Tây Hòa
trong thời gian tới cần thực hiện một số giải pháp sau: tăng cường sự chỉ đạo,
hướng dẫn và tổ chức thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của cấp
ủy Đảng, chính quyền địa phương; tăng cường hơn nữa sự phối hợp đồng bộ,
nhịp nhàng giữa các cơ quan, đơn vị, ban, ngành, đoàn thể, địa phương làm
nhiệm vụ phổ biến, giáo dục pháp luật; chú trọng xây dựng đội ngũ làm công
tác phổ biến, giáo dục pháp luật; nâng cao ý thức trách nhiệm, sự hăng hái,
nhiệt tình của đối tượng trong quá trình tham gia hoạt động phổ biến, giáo dục
pháp luật; đổi mới nội dung và hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật theo
hướng đầy đủ, rõ ràng, dễ hiểu, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với nhu cầu của
đối tượng và truyền thống, phong tục, tập quán của địa phương; tăng cường đầu
tư kinh phí, cơ sở vật chất và điều kiện bảo đảm triển khai công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật; đẩy mạnh xã hội hóa phổ biến, giáo dục pháp luật có sự
quản lý của chính quyền địa phương./.
92
KẾT LUẬN
Phổ biến, giáo dục pháp luật là một khâu quan trọng trong quy trình tổ
chức thực hiện pháp luật, là cầu nối đưa pháp luật vào cuộc sống. Mục tiêu
của công tác này là làm cho mỗi người dân không chỉ nắm vững pháp luật mà
phải hiểu và làm theo pháp luật.
Luận văn đã tập trung phân tích, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về phổ biến,
giáo dục pháp luật cho người dân trên địa bàn huyện Tây Hòa, bao gồm: khái
niệm, những đặc điểm, vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật. Quá trình phổ
biến, giáo dục pháp luật cho người dân trên địa bàn huyện Tây Hòa được tạo
thành bởi các yếu tố: chủ thể, đối tượng, nội dung, phương pháp, hình thức phổ
biến, giáo dục pháp luật. Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật luôn chịu sự
tác động, ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm các yếu tố chủ quan
và khách quan. Từ cơ sở phân tích, đánh giá những đặc điểm về địa lý - tự
nhiên - xã hội, về tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội của huyện Tây
Hòa luận văn đã đề xuất những giải pháp phù hợp với điều kiện và đặc trưng
văn hóa của người dân để phổ biến, giáo dục pháp luật trong những năm tới.
Với những kết quả nghiên cứu trên sẽ đóng góp một phần vào khoa học
lý luận cũng như hoạt động thực tiễn phổ biến, giáo dục pháp luật đối huyện
Tây Hòa nói riêng và cả nước nói chung./.
93
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Bí thư Trương ương Đảng (2003), Chỉ thị số 32-CT/TW ngày
09/12/2003 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ,
nhân dân, Hà Nội.
2. Ban chấp hành Trung ương (2005), Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005
của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội.
3. Bộ Tư pháp (2013), Thông tư số 21/2013/TT-BTP ngày 18/12/2013 quy
định trình tự, thủ tục công nhận, miễn nhiệm báo cáo viên pháp luật và
một số biện pháp bảo đảm hoạt động của báo cáo viên pháp luật, tuyên
truyền viên pháp luật.
4. Bộ Tư pháp (2016), Thông tư số 10/2016/TT-BTP ngày 22/7/2016 về quy
định về báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật.
5. Bộ Tài chính – Bộ Tư pháp (2014), Thông tư liên tịch số 14/2014/TTLT-
BTC-BTP ngày 27/01/2014 quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và
quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật và chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở.
6. Chính phủ (2013), Nghị định số 28/2013/NĐ-CP ngày 04/4/2013 của
Chính phủ về quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật
Phổ biến, giáo dục pháp luật.
7. Đại từ điển Tiếng Việt (998), Nxb Văn hoá thể thao.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ VI, Nxb Sự thật, Hà Nội.
9. Đảng Cộng sản Việt Nam (1994), Văn kiện Hội nghị đại biểu toàn quốc
nhiệm kỳ khóa VII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
94
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (1997), Văn kiện Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp
hành Trung ương khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (2003), Văn kiện Nghị quyết Hội nghị Ban chấp
hành Trung ương IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
14. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Văn kiện Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp
hành Trung ương khoá X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
15. Hoàng phê (chủ biên) Từ điển Tiếng Việt (1994), Nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội.
16. Hội đồng nhân dân tỉnh Phú Yên, Nghị quyết số 107/2014/NQ-HĐND
ngày 25/7/2014 về quy định nội dung chi, mức chi thực hiện công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật và chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ
sở trên địa bàn tỉnh.
17. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của Chính phủ,
Đặc sản tuyên truyền pháp luật số 8/2012.
18. Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa, Báo cáo về kết quả công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật năm 2011.
19. Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa, Báo cáo về kết quả công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật năm 2012.
20. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật huyện Tây Hòa,
Báo cáo về kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2013.
21. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật huyện Tây Hòa,
Báo cáo về kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2014.
95
22. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật huyện Tây Hòa,
Báo cáo về kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2015.
23. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật huyện Tây Hòa,
Báo cáo về kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2016.
24. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật huyện Tây Hòa,
Báo cáo về kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật 6 tháng đầu
năm 2017.
25. Nguyễn Duy Lãm – Vụ trưởng Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư
pháp, Sự cần thiết và những quan điểm chỉ đạo xây dựng luật phổ biến,
giáo dục pháp luật (28/6/2015).
26. Nguyễn Lân (1997), Từ điển Từ và ngữ Hán – Việt, Nbx. Văn hóa, Hà Nội.
27. Nguyễn Như Ý (chủ biên) (1998), Đại Từ điển Tiếng Việt, Nxb Văn hóa -
thông tin, Hà Nội.
28. PGS.TS. Nguyễn Tất Viễn - Vụ trưởng Vụ phổ biến, giáo dục pháp luật
Theo Tạp chí Dân chủ pháp luật - Số chuyên đề 60 năm ngành Tư pháp:
“Một số biện pháp tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong
tình hình mới”.
29. Quốc hội (2012), Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012.
30. Quốc hội (2013), Hiến pháp năm 2013.
31. Sổ tay Hướng dẫn nghiệp vụ Phổ biến pháp luật (2002), Kỷ yếu Dự án
VIE/98/001 về tăng cường năng lực pháp luật tại Việt Nam – giai đoạn II,
Hà Nội.
32. Thủ tướng Chính phủ (2013), Quyết định số 27/2013/QĐ-TTg ngày
19/5/2013 về việc quy định thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội
đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật.
33. Trần Ngọc Đường và Dương Thanh Mai (1995), Bàn về giáo dục pháp
luật, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
96
34. Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa, Báo cáo tình hình thực hiện phát triển
kinh tế - xã hội giai đoạn 2005 – 2015.
35. Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa, Kế hoạch số 38/KH-UBND ngày
15/4/2014 về phổ biến giáo dục pháp luật năm 2014.
36. Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa, Kế hoạch số 41/KH-UBND ngày
24/3/2015 về việc triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa
giải cơ sở và chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở năm 2015
trên địa bàn huyện Tây Hòa.
37. Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa, Kế hoạch số 20/KH-UBND ngày
03/02/2016 về việc triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hoà
giải ở cơ sở và chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở năm
2016 trên địa bàn huyện Tây Hoà.
38. Ủy ban nhân dân huyện Tây Hòa, Kế hoạch số 23/KH-UBND ngày
22/02/2017 về việc triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa
giải ở cơ sở; chuẩn tiếp cận pháp luật; xây dựng và thực hiện hương ước
năm 2017 trên địa bàn huyện Tây Hòa.
39. Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên, Chỉ thị số 02/2014/CT-UBND ngày
09/01/2014 về tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
40. Văn Tâm, Nguyễn Đạm (1994), Từ điển tiếng Việt, Nxb Khoa học xã hội
Hà Nội.
41. Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (1995), Một số vấn dề lý luận và thực
tiễn về giáo dục pháp luật trong công tác đổi mới, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
42. Vụ phổ biến pháp luật - Bộ Tư pháp (1997), Một số vấn đề về phổ biến,
giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay, Nxb Thanh Niên, Hà Nội.
97
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan_van_pho_bien_giao_duc_phap_luat_tren_dia_ban_huyen_tay.pdf