Đảng và Nhà nướ c ta đã khẳng điṇ h BHXH là tru ̣côṭ của hê ̣thống an sinh xã
hôị . Trong xu thế hôị nhâp̣ và chuyển đổi cơ cấu kinh tế, viêc̣ thưc̣ hiêṇ muc̣ tiêu
tăng nhanh diêṇ bao phủ BHXH và tiến tớ i BHXH cho moị NLĐ, đảm bảo quyền
lơị cho moị NLĐ khi găp̣ các rủi ro đang ngày càng trở nên hết sứ c quan troṇ g.
TaịThị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, BHXH đã trở thành chính sách thân
thuôc̣ vớ i nhiều NLĐ nhờ diêṇ bao phủ ngày càng gia tăng tớ i nhân dân trong
toàn Thị xã. Công tác BHXH nói chung, quản lý thu BHXH nói riêng trong
những năm qua đã đaṭ đươc̣ nhiều kết quả khả quan, luôn hoàn thành những chỉ
tiêu kế hoac̣ h mà BHXH thành phố Hà Nội giao cho. Tuy nhiên, trong điều kiêṇ
hê ̣thống pháp luâṭ chưa nghiêm minh, taọ điều kiêṇ cho các doanh nghiêp̣ chối
bỏ hoăc̣ thưc̣ hiêṇ không đầy đủ trách nhiêṃ xã hôị của mình, công tác quản lý
thu tại BHXH Thị xã Sơn Tây còn có những hạn chế nhất định.
Đề tài Luận văn “Tăng cường công tác quản lý thu BHXH tại BHXH Thị
xã Sơn tây, thành phố Hà Nội” được chọn nghiên cứu để giải quyết một trong
những vấn đề thời sự cấp bách hiện nay ở hệ thống BHXH Việt Nam nói chung,
của BHXH Thị xã Sơn Tây nói riêng.
Đối chiếu với mục tiêu nghiên cứu đề ra, Luận văn đã thực hiện:
Góp phần hoàn thiện lý luận cơ bản về quản lý thu BHXH của cơ quan
BHXH thông qua việc nghiên cứu khái niệm, nguyên tắc, mô hình, phân cấp
quản lý, tính tuân thủ đóng góp BHXH, nội dung quản lý, quy trình quản lý, các
chỉ tiêu đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH.
107 trang |
Chia sẻ: builinh123 | Lượt xem: 1628 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Tăng cường quản lý thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
o hiêụ quả trong tổ chức thu BHXH bắt buôc̣ trong đó cần tâp̣
trung xây dưṇg mối quan hê ̣giữa các cơ quan nhà nước trong quản lý hoaṭ đôṇg
của các đơn vi ̣SDLĐ và thưc̣ hiêṇ nghiã vu ̣thu nôp̣ BHXH.
- Xây dưṇg cơ chế và nâng cao vai trò, chất lươṇg phản biêṇ xã hôị của tổ
chức công đoàn, cơ quan báo chí đối với viêc̣ thưc̣ hiêṇ BHXH cho NLĐ.
- Đổi mới hoaṭ đôṇg của hê ̣ thống BHXH Viêṭ nam hướng tới muc̣ tiêu:
tăng khả năng tiếp câṇ của các đơn vi ̣SDLĐ thưc̣ hiêṇ BHXH; tăng khả năng tư ̣
kiểm soát của NLĐ; nâng cao năng lưc̣ quản lý, tổ chức thu nôp̣ BHXH.
Bám sát vào định hướng của Đảng, Nhà nước và BHXH Việt Nam về phát triển
sự nghiệp BHXH trong giai đoạn mới; xuất phát từ thực tiễn địa phương; mục
tiêu quản lý thu BHXH trên địa bàn Thị xã Sơn Tây trong thời gian tới là: phấn
đấu đạt tăng trưởng bình quân mỗi năm 25% về lao động và 20% về số đơn vị
tham gia BHXH. Thu hẹp số đơn vị nợ tồn đọng BHXH mỗi năm ít nhất 40% số
nợ cũ, không có phát sinh nợ mới, đến năm 2015 không còn nợ đọng tiền đóng
BHXH.
3.2. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU BHXH TẠI BHXH THỊ
XÃ SƠN TÂY
BHXH là một chính sách xã hội cơ bản trong hệ thống các chính sách xã
hội của mỗi quốc gia. Để chính sách BHXH được diễn ra thuận lợi, công tác thu
BHXH có vai trò như một điều kiện cần và đủ trong quá trình tạo lập cùng thực
hiện chính sách BHXH. Tham gia BHXH là nhiệm vụ, nghĩa vụ của các đơn vị
SDLĐ nhằm thực hiện quyền lợi cho NLĐ nhằm thực hiện quyền lợi cho NLĐ.
Việc đóng góp vào quỹ BHXH của các bên tham gia BHXH là tất yếu vì nguyên
tắc có đóng có hưởng.
70
Trong quá trình tiến hành công tác thu với phương châm là thu đúng đối
tượng, đúng phạm vi thu và quan trọng hơn nữa là thu được đủ số tiền đóng
BHXH từ các đối tượng tham gia BHXH, việc tăng cường công tác quản lý thu
BHXH là vấn đề được các cơ quan quản lý và mọi người rất quan tâm. Nhận
thức được điều này, BHXH Thị xã Sơn Tây đã rất quan tâm đến công tác quản
lý thu BHXH trên địa bàn phụ trách, song công tác này còn có những hạn chế
nhất định. Tình trạng nợ đọng, dây dưa, trốn đóng BHXH vẫn diễn ra. Thực tế
này đòi hỏi trong thời gian tới BHXH Thị xã Sơn Tây phải tăng cường công tác
quản lý thu BHXH. Các biện pháp đặt ra cần tập trung khắc phục các hạn chế
trong công tác quản lý thu BHXH của đơn vị; vừa kế thừa và phát huy các mặt
tích cực đã đạt được, các nhân tố đã tạo nên sự thành công bước đầu của công
tác quản lý thu hiện tại; vừa bám sát các nhân tố chi phối tới công tác quản lý
thu BHXH nói chung, vừa bao hàm khả năng thực hiện trước mắt và lâu dài. Với
cách tiếp cận đó, Luận văn đề cập một số giải pháp nhằm tăng cường công tác
quản lý thu BHXH tại BHXH Thị xã Sơn Tây như sau:
3.2.1 Tăng cường và nâng cao chất lượng Công tác dự báo giúp cho công tác
xây dựng kế hoạch thu BHXH sát với tình hình thực tiễn
Ngày 10/5/2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 674/QĐ-
TTg phê duyệt Đề án “Tăng cường và nâng cao chất lượng công tác dự báo vĩ
mô” với mục tiêu tổng quát của Đề án là tăng cường và nâng cao chất lượng
công tác dự báo ở tầm vĩ mô trong các lĩnh vực Kinh tế - Xã hội, quốc phòng, an
ninh, đối ngoại để phục vụ cho việc hoạch định và thực hiện các chủ trương,
đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, xây dựng chiến lược, quy hoạch,
kế hoạch phát triển và tham mưu cho công tác chỉ đạo, điều hành ở cấp quốc gia
và cấp Bộ, ngành; đồng thời cung cấp thông tin định hướng cho hoạt động
SXKD trong nền kinh tế.
Một trong các vấn đề chủ yếu cần dự báo giai đoạn 2011-2015 là dự báo
những vấn đề liên quan đến phát triển và tiến bộ xã hội như xoá đói giảm nghèo,
chênh lệch giàu nghèo, tình trạng thất nghiệp, chất lượng cuộc sống, an sinh xã hội.
Thang Long University Libraty
71
BHXH Việt Nam đã có Công văn số 3758/BHXH-KHTC ngày 13/9/2011 báo cáo
Bộ Kế hoạch và Đầu tư về kế hoạch triển khai thực hiện Đề án “Tăng cường và
nâng cao chất lượng công tác dự báo vĩ mô” và kế hoạch phát triển công tác dự
báo của Ngành BHXH. Kế hoạch phát triển công tác dự báo cụ thể là:
Xây dựng kế hoạch triển khai các hoạt động được phân công tại Quyết
định số 674/QĐ-TTg; thực hiện theo đúng tiến độ đề ra.
Tăng cường công tác thống kê để cung cấp khối lượng lớn, chính xác các
số liệu để phục vụ công tác dự báo của Ngành.
Nghiên cứu và xác định các phương pháp dự báo phù hợp với đối tượng
cần dự báo của Ngành.
Xây dựng đội ngũ cán bộ được đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ để thực
hiện công tác phân tích và dự báo (tạo nguồn từ đội ngũ cán bộ làm công tác
thống kê); đầu tư các công cụ phục vụ cho công tác dự báo (phần mềm mô hình
dự báo, mua các thông tin cần thiết cho công tác dự báo...).
Có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan làm công tác dự báo về những
lĩnh vực có liên quan đến hoạt động của Ngành.
Mặc dù công tác dự báo vẫn còn khá mới mẻ đối với BHXH cấp quận,
huyện, Thị xã. Nhưng việc nghiên cứu kết hợp với các thống kê số liệu thu chi
hàng năm thì việc hoạch định chính sách, dự báo sẽ tạo độ chính xác cao.
3.2.2 Hoàn thiện Quy chế phối hợp thực hiện Luật BHXH của đơn vị
Cá nhân tổ chức BHXH Thị xã Sơn Tây trước tiên cần tăng cường đôn đốc
thu, kiểm tra đối với các đơn vị có dấu hiệu trốn, nợ, chiếm dụng BHXH , Sau
đó đối với các đơn vị nợ đọng, trốn đóng BHXH hoặc có khoảng thời gian truy
thu cộng nối thời gian dài tiếp tục phối hợp với các cơ quan, phòng ban thuộc
quy chế phối hợp đã đề ra để kiểm tra các đơn vị nói trên.
Sự phối hợp liên ngành cần chặt chẽ, nhịp nhàng, tăng kết quả, tiến độ và
chất lượng giải quyết trong công tác kiểm tra; việc phối hợp liên ngành triển khai
thực hiện một số quy chế, quy định phối hợp liên ngành cần tốt hơn; công tác chỉ
72
đạo, kiểm tra, hướng dẫn của từng ngành và liên ngành cấp tỉnh đối với liên
ngành cấp huyện cần khẩn trương kịp thời tăng chất lượng, hiệu quả kiểm tra.
3.2.3 Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan để có biện pháp mạnh trong
quản lý tuân thủ đóng BHXH trên địa bàn
Tình trạng trốn, nợ, chiếm dụng BHXH trong các doanh nghiệp đã đến mức
báo động và trở thành một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tranh chấp
và khiếu kiện giữa NLĐ và chủ SDLĐ. Việc không tham gia BHXH đầy đủ cho
NLĐ không những gây thất thu cho quỹ BHXH mà quan trọng hơn là quyền lợi
hợp pháp, chính đáng của NLĐ bị xâm hại, ảnh hưởng đến lòng tin của NLĐ
làm công ăn lương.
Có thể phân các doanh nghiệp nợ BHXH theo hai nhóm, trên cơ sở đó có
biện pháp xử lý phù hợp:
Nhóm thứ nhất: đó là các doanh nghiệp thực sự khó khăn, như các doanh
nghiệp ngành xây dựng, các doanh nghiệp trong danh sách chuyển đổi, sắp xếp,
giải thể...đặc thù của nhóm này là khi công trình hoàn thành mới được quyết
toán, hoặc khi hình thành tổ chức mới hay khi Toà án tuyên bố phá sản... lúc đó
doanh nghiệp mới có nguồn đóng BHXH.
Nhóm thứ hai: những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ổn định, NLĐ có
việc làm thường xuyên, nhưng cố tình nợ đọng BHXH dây dưa kéo dài, lạm
dụng quỹ BHXH, vi phạm quyền lợi của NLĐ.
Để hạn chế tình trạng nợ đọng BHXH, cần tập trung vào nhóm hai với việc
thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:
Một là, xử phạt nghiêm minh vi phạm về BHXH
Đối với những doanh nghiệp chây ỳ, nợ đọng BHXH kéo dài sẽ có các
chế tài xử phạt nghiêm, khởi kiện, thậm chí yêu cầu tạm ngừng hoạt động sản
xuất. Việc khởi kiện ra Tòa án về nợ đọng BHXH chỉ là những giải pháp tình
thế, vì cũng gặp những khó khăn do quy trình tố tụng kéo dài thời gian, khả
năng thu hồi nợ khó và đặc biệt làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của
người lao động trong các doanh nghiệp đó. Những doanh nghiệp cố tình vi
Thang Long University Libraty
73
phạm, có thể tiến hành các biện pháp mạnh tay hơn, ví dụ như doanh nghiệp
trong một thời gian nào đó không nộp tiền BHXH cho NLĐ, bất cứ hình thức
nào trốn hay gian lận, chúng ta cần áp dụng hình thức bắt doanh nghiệp đó tuyên
bố phá sản, giống như trường hợp doanh nghiệp nợ thuế kéo dài.
Đối với các đơn vị nợ đọng kéo dài, không lên giao dịch với cơ quan
BHXH, không còn hoạt động đề nghị các ban ngành của Thị xã xây dựng kế
hoạch phối hợp với cơ quan BHXH rà soát những đơn vị này tránh tình trạng nợ
ảo do đơn vị không còn hoạt động.
Về lãi suất chậm đóng BHXH ngày càng nhiều doanh nghiệp chậm, nợ
BHXH để lấy vốn kinh doanh, khiến NLĐ không được hưởng các chế độ BHXH
đầy đủ, vì vậy cần sửa đổi đề xuất mức lãi suất doanh nghiệp chậm đóng BHXH
phải đóng tăng gấp 3 lần lãi suất của hoạt động đầu tư từ quỹ bảo hiểm xã hội
hoặc 2 lần lãi suất liên ngân hàng.
Hai là, ban hành các Văn bản phối hợp giữa cơ quan BHXH với các Ngành
trong địa phương: Phòng lao động - Thương binh và Xã hội, Chi cục thuế, thanh
tra Thị xã, Liên đoàn lao động Thị xã, UBND các phường....thông qua hình thức
xây dựng Quy chế phối hợp thực hiện chính sách, chế độ BHXH cho người lao
động. Để đảm bảo cơ sở pháp lý trong phối hợp thực hiện, quy định rõ trách
nhiệm, quyền hạn, mối quan hệ công tác giữa các bên cần có hướng dẫn hoặc có
sự hỗ trợ của cơ quan quản lý cấp trên về Quy chế đó.
Xây dựng văn bản liên tịch với Ngân hàng hoặc Kho bạc để thực hiện việc
trích nộp BHXH và lãi của số tiền nợ BHXH từ tài khoản của doanh nghiệp
hoặc phong toả tài khoản đến khi doanh nghiệp nộp đủ tiền nợ BHXH theo quy
định của pháp luật.
Thành lập tổ công tác thu nợ: Xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển
đối tượng tham gia và thu hồi nợ BHXH trên địa bàn Thị xã; tổ chức thanh tra,
kiểm tra các tổ chức có SDLĐ, cá nhân NLĐ trên địa bàn Thị xã trong việc thực
hiện đóng và nộp BHXH, BHYT theo quy định của Luật BHXH; xem xét các
hành vi vi phạm pháp luật trong việc đóng và nộp BHXH của các tổ chức có
74
SDLĐ, cá nhân NLĐ (nếu có) và đề xuất cơ quan có thẩm quyền biện pháp thu
hồi nợ BHXH của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn Thị xã theo quy định của
Luật BHXH với mục đích tăng cường các biện pháp xử lý nợ đọng BHXH là cơ
sở để thu hồi nợ, giảm chiếm dụng quỹ BHXH, giải quyết kịp thời chế độ hưu
trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đảm bảo quyền
lợi cho NLĐ và an sinh xã hội trên địa bàn Thị xã. Thành phần tổ thu nợ gồm
các cơ quan chức năng với nhiệm vụ như sau:
(1) Thanh tra Thị xã
- Tham mưu trình UBND Thị xã ra Quyết định thành lập đoàn và đề xuất
kiến nghị xử phạt hành chính.
- Đề xuất xử phạt vi phạm hành chính đối với các doanh nghiệp, cơ sở sản
xuất kinh doanh vi phạm hành chính.
- Chủ trì, cử cán bộ tham gia đoàn thanh tra có sự phối hợp với các cơ
quan: BHXH Thị xã, Phòng lao động - Thương binh và Xã hội, Liên đoàn lao
động Thị xã, Chi cục thuế thành lập các đoàn thanh tra để thanh tra, kiểm tra các
đơn vị đã thành lập mà chưa đăng ký tham gia BHXH.
- Tổng hợp báo cáo kết quả hoạt động chỉ đạo của tổ công tác theo kế hoạch.
- Tổng hợp báo cáo UBND Thị xã kết quả hoạt động của tổ công tác, kiến
nghị các giải pháp phù hợp.
(2) Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội
- Chủ trì xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra, xử lý
hành vi vi phạm theo quy định của Pháp luật về BHXH theo thẩm quyền.
- Đề xuất các biện pháp xử lý, phối hợp với các cơ quan Báo, Đài của địa
phương công khai hành vi vi phạm của doanh nghiệp
- Tăng cường quản lý lao động trên địa bàn, theo dõi các đơn vị còn hoạt
động để báo cáo UBND Thị xã, phối hợp với BHXH Thị xã, kiểm tra liên ngành
thực hiện kế hoạch kiểm tra.
(3) BHXH Thị xã
Thang Long University Libraty
75
- Là đơn vị thường trực xử lý nợ BHXH chịu trách nhiệm cung cấp danh
sách đơn vị nợ đóng BHXH. Phối hợp với các phòng, ban, ngành có liên quan
để xử lý các đơn vị nợ đọng: Nợ BHXH từ 6 tháng trở lên đăng trên báo và đài
truyền hình, nợ từ 12 tháng trở lên khởi kiện ra tòa.
- Xây dựng dự toán chi phí hỗ trợ nhiệm vụ phát triển đối tượng, thanh tra,
kiểm tra và các nhiệm vụ khác phục vụ tổ công tác liên ngành triển khai kế hoạch.
- Định kỳ hàng quý tổng hợp báo cáo kết quả phát triển đối tượng, xử lý nợ
đọng, kết quả thu nợ hàng quý BHXH trên địa bàn Thị xã.
(4). Liên đoàn lao động Thị xã
- Phối hợp với Phòng Lao động - Thương binh và xã hội, BHXH Thị xã để
thanh tra, kiểm tra việc thực hiện BHXH, BHYT theo quy định của pháp luật.
- Có kế hoạch, chương trình cụ thể nhằm nâng cao vai trò của tổ chức công
đoàn trong các doanh nghiệp thực thi đúng trách nhiệm của mình, đấu tranh để
bảo vệ quyền lợi cho NLĐ.
(5) Ủy ban nhân dân các phường
Tuyên truyền chính sách pháp luật BHXH, BHYT đến mọi người dân qua
hệ thống truyền thanh cơ sở.
Thông qua tổ công tác thu nợ, năm 2014 BHXH Thị xã đã thu hồi được 1,6
tỷ đồng giảm đáng kể số nợ đọng BHXH so với 9 tháng đầu năm 2014.
Ba là, gắn chặt chẽ công tác thu nộp BHXH với việc cấp sổ BHXH, cấp thẻ
BHYT và thực hiện chế độ BHXH
Thu - cấp sổ, thẻ giải quyết hưởng các chế độ BHXH là các khâu nghiệp vụ
có quan hệ mật thiết, không tách rời nhau.. Trong quản lý BHXH, thì đóng
BHXH của NLĐ và NSDLĐ là các yếu tố đầu vào. Việc cấp sổ BHXH là để ghi
nhận tiền đóng, thời gian đóng BHXH, làm cơ sở để giải quyết các chế độ BHXH.
Đồng thời với cấp sổ BHXH là cấp thẻ BHYT làm cơ sở thanh toán các chi phí
khám chữa bệnh cho NLĐ khi đi khám chữa bệnh. Giải quyết các chế độ, đảm
bảo quyền lợi thụ hưởng BHXH của NLĐ gắn liền với quá trình đóng BHXH.
76
NLĐ có đóng BHXH thì được cấp sổ BHXH, thẻ BHYT, đóng đến đâu, mức
đóng như thế nào thì được xác nhận trên sổ BHXH và thời hạn giá trị sử dụng
trên thẻ BHYT tương ứng với thời gian đóng. Căn cứ vào sổ BHXH cơ quan
BHXH thực hiện giải quyết các chế độ BHXH khi có phát sinh. Như vậy, NLĐ
mặc dù hết tuổi lao động, đã đóng đầy đủ BHXH, nhưng chủ sử dụng lao động
còn nợ tiền đóng BHXH thì vẫn không được giải quyết các chế độ BHXH. Đối
với các đơn vị có tâm lý chây ỳ, không nộp BHXH sẽ bị tạm dừng giải quyết chế
độ chính sách bảo hiểm cho NLĐ để các đơn vị giải quyết việc đóng bảo hiểm,
đảm bảo quyền lợi cho NLĐ...
Với những quy định như trên sẽ nâng cao vai trò trách nhiệm của NSDLĐ
đối với NLĐ. Đây là trách nhiệm mang tính cộng đồng, nhằm ràng buộc
NSDLĐ có trách nhiệm đóng đầy đủ cho toàn bộ số lao động thuộc diện phải
tham gia BHXH bắt buộc, cơ quan BHXH mới thực hiện các chế độ cho NLĐ.
Bốn là, cần có các quy định đồng bộ và đủ mạnh, đặc biệt hoàn thiện hệ
thống luật pháp. Vì hiện nay, các doanh nghiệp nợ đọng BHXH có thể kéo dài
triền miên, trong khi cùng khoản tiền như vậy, thậm chí chỉ bằng 1/10 đối với
thuế đã bị khép vào tội trốn thuế. Vậy, nên quy định trốn đóng, nợ đóng BHXH
là một tội danh để xử lý bằng nhiều hình thức, xem xét đưa vào Bộ luật Hình sự
tội danh "trốn đóng BHXH ", giao xử lý hình sự đối với một số hành vi vi phạm
Luật BHXH.
Trong bối cảnh khi chúng ta phát triển một nền kinh tế dựa trên rất nhiều
thành phần kinh tế khác nhau, bên cạnh đó bộ máy quản lý của chúng ta, tuy đã
có hệ thống luật pháp, nhưng vẫn cần được hoàn thiện thêm, đặc biệt với hệ
thống quản lý để làm sao thu nộp BHXH một cách tốt nhất.
3.2.4 Kiện toàn công tác tổ chức và nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự
- Trong cải cách tổ chức bộ máy, BHXH Thị xã đã kiện toàn tổ chức bộ
máy và không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, viên chức. Với việc
phát động cán bộ công chức luôn tăng cường nghiên cứu, nắm bắt chính sách
BHXH, BHYT để nâng cao trình độ chuyên môn, nâng cao tinh thần trách
Thang Long University Libraty
77
nhiệm được giao, cơ quan Bảo hiểm xã hội Thị xã cũng tăng cường đầu tư cho
cán bộ học tập, nâng cao trình độ nghiệp vụ đồng thời quan tâm đổi mới tác
phong, giao tiếp của cán bộ, quan tâm xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh
công sở trong ngành BHXH.
- Tăng cường củng cố, kiện toàn đội ngũ kiểm tra của BHXH Quận,
huyện, Thị xã các viên chức phụ trách công tác kiểm tra của BHXH Thị xã phải
được lựa chọn, xây dựng viên chức làm công tác kiểm tra có phẩm chất, năng
lực và trình độ chuyên môn nghiệp vụ sâu đáp ứng yêu cầu kiểm tra, thực hiện
pháp luật về BHXH. Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ,
kiến thức quản lý kết hợp với giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức cá nhân, tư
cách tác phong cho viên chức làm nhiệm vụ kiểm tra BHXH đảm bảo trong
sạch, vững mạnh, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ được giao; thực hiện đầy đủ
chế độ, chính sách cho viên chức làm nhiệm vụ kiểm tra về BHXH.
- Đối với cán bộ chuyên quản thu BHXH cần phải hiểu biết thêm nhiều
lĩnh vực khác nhau, vì công tác thu BHXH liên quan đến nhiều kiến thức về: lao
động, việc làm, tiền lương, tài chính,...hiểu biết nhiều văn bản luật, ngoài Luật
BHXH, còn có các Luật: Lao động, Ngân sách, Dân sự, Doanh nghiệp, Đầu tư,
Hành chính... và am hiểu về tổ chức, tính chất hoạt động của các đơn vị, cơ
quan, doanh nghiệp để thu đúng đối tượng, phạm vi, mức đóng, phương thức
đóng theo quy định của Chính phủ.
3.2.5 Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, cải tiến phương thức nộp BHXH đảm
bảo linh hoạt, thuận tiện
Thực hiện Luật BHXH số lượng đối tượng tham gia và thụ hưởng BHXH
tại Thị xã Sơn Tây ngày càng đông, lượng công việc cơ quan BHXH phải giải
quyết ngày càng lớn. Từ yêu cầu thực tiễn, BHXH Thị xã cần tích cực đẩy mạnh
cải cách hành chính nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách BHXH
trên địa bàn khu vực.
Việc cải cách tập trung vào ba lĩnh vực: cải cách thể chế hành chính, cải
cách tổ chức bộ máy, cải cách tài chính công. BHXH Thị xã cần chỉ đạo các
78
phòng chuyên môn thực hiện nhiều giải pháp cho hoạt động này. Tăng cường
công tác chỉ đạo, điều hành, phối hợp giữa các đơn vị trong giải quyết công việc
chuyên môn, tích cực phối hợp với các phòng, ban, ngành liên quan, với đơn vị
SDLĐ để thực hiện chính sách BHXH.
Theo chỉ đạo của UBND Thị xã và BHXH thành phố Hà Nội, BHXH Thị
xã tiếp tục duy trì thực hiện cơ chế một cửa để giao dịch trực tiếp với đơn vị,
doanh nghiệp và NLĐ. Tại đây, các thủ tục hành chính được niêm yết công khai,
tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng nắm bắt thông tin, giám sát trực tiếp các
hoạt động giao dịch. Cải cách thủ tục hành chính mà cụ thể là thực hiện cơ chế "
một cửa" làm khâu đột phá không những trong thực hiện chế độ, chính sách mà
có tác dụng quan trọng trong quản lý thu BHXH.
Có thể khái quát mô hình "một cửa" như sau: Đơn vị SDLĐ, NLĐ chỉ cần
nộp hồ sơ và nhận kết quả giải quyết của cơ quan BHXH tại" Bô ̣phâṇ tiếp nhận
hồ sơ và trả kết quả". Khi nhận hồ sơ, Bô ̣phâṇ này kiểm tra kỹ và chỉ được
hướng dẫn một lần, không được hướng dẫn nhiều lần và phải chịu trách nhiệm
đảm bảo về chất lượng hồ sơ khi tiếp nhận là giải quyết được công việc, trả kết
quả đúng hạn theo Phiếu hẹn. Như vậy, việc thẩm định giải quyết cụ thể sẽ do
các Bô ̣phâṇ chức năng đảm nhận, NLĐ, NSDLĐ không tiếp xúc trực tiếp với
cán bộ BHXH có trách nhiệm giải quyết công việc. Thực hiện cơ chế này sẽ loại
bỏ đươc̣ nguyên nhân có thể dẫn đến các hiện tượng tiêu cực; đồng thời tạo được
cơ chế kiểm soát chặt chẽ giữa các Bô ̣phâṇ chức năng, tạo thuận lợi cho người
tham gia và thụ hưởng quyền lợi BHXH.
Cải tiến phương thức nộp BHXH đảm bảo linh hoạt, thuận tiện
Đây là một biện pháp nằm trong lộ trình thực hiện cải cách mạnh mẽ thủ
tục hành chính trong toàn hệ thống BHXH tại Việt Nam. Từ ngày 1/5/2015,
BHXH các địa phương trên toàn quốc chính thức thực hiện phương thức giao
dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH đối với các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị
SDLĐ. Ðây được coi là bước đột phá, là giải pháp quyết định sự thành công
trong cải cách hành chính của ngành BHXH.
Thang Long University Libraty
79
Chính phủ giao Bộ Tài chính và BHXH Việt Nam rà soát, đánh giá và cải
tiến quy trình, hồ sơ, thủ tục hành chính thuế và BHXH, phấn đấu cuối năm
2015 cắt giảm số giờ thực hiện các thủ tục thuế và BHXH xuống 171 giờ/năm,
ngang bằng với mức trung bình của các nước ASEAN 6. Trong đó, lĩnh vực giao
dịch BHXH phải giảm từ 335 giờ xuống còn 49,5 giờ/năm.
BHXH Việt Nam và Tổng cục Thuế ký Quy chế phối hợp công tác để trao
đổi thông tin về người nộp thuế, nộp BHXH và các doanh nghiệp thực hiện nộp
thuế, tham gia BHXH. Hai cơ quan thống nhất trao đổi thông tin toàn bộ các
doanh nghiệp đã giao dịch thuế và có mã số thuế, chuyển dữ liệu sang cơ quan
BHXH. Trên cơ sở dữ liệu đó, cơ quan BHXH sẽ cấp mã định danh cho doanh
nghiệp và không yêu cầu phải khai báo lại để giảm phiền hà. Doanh nghiệp sẽ sử
dụng chữ ký số đang giao dịch với cơ quan thuế để thực hiện giao dịch điện tử
với cơ quan BHXH.
Thời gian tới, BHXH Thị xã Sơn Tây sẽ tích cực đưa vào áp dụng chữ ký
số và thực hiện giao dịch điện tử để cải tiến phương thức nộp BHXH của đối
tượng tham gia, đảm bảo nhanh chóng, linh hoạt.
3.2.6 Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý
Xác định công nghệ thông tin là yếu tố quan trọng trong thực hiện cải
cách hành chính. BHXH Thị xã Sơn Tây cần đẩy mạnh hơn nữa việc ứng dụng
công nghệ thông tin vào quản lý sổ BHXH. Công nghệ mới sẽ thay thế cho
phương pháp đang thực hiện, giúp cập nhật nhanh chóng những thay đổi của đối
tượng tham gia mà vẫn đảm bảo tính chính xác, giảm chi phí quản lý. Đây cũng
chính là hướng đi lâu dài của BHXH Thị xã Sơn Tây để theo kịp với trình độ
phát triển của đất nước. Coi trọng việc ứng dụng CNTT vào công tác quản lý,
từng bước được thực hiện có hiệu quả, làm tiền đề thúc đẩy tiến trình hiện đại
hoá công tác quản lý quỹ BHXH.
BHXH Thị xã Sơn Tây cần chủ động đào tạo, nâng cao trình độ tin học cho
cán bộ để vận hành các chương trình phần mềm như cấp và quản lý thẻ BHYT,
xét duyệt các chế độ BHXH dài hạn, ốm đau, thai sản, dưỡng sức, quản lý chi
80
trả lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng, thanh toán viện phí, tiếp nhận hồ
sơ, quản lý thu BHXH, kế toán, cấp và quản lý thẻ BHYT tự nguyện.
BHXH Thị xã Sơn Tây cần xây dựng trang Web để cung cấp kịp thời văn
bản pháp luật BHXH, trả lời câu hỏi, thắc mắc của đơn vị SDLĐ, NLĐ về chính
sách BHXH nói chung và thu BHXH nói riêng ở trên mạng, đáp ứng kịp thời
yêu cầu nắm bắt thông tin chính sách mới của Đảng, Nhà nước và của Ngành,
góp phần tuyên truyền, mở rộng đối tượng tham gia BHXH. Ngoài ra cần xây
dựng trang Web nhằm trao đổi thông tin, dữ liệu giữa đơn vị SDLĐ và cơ quan
BHXH để giảm bớt phiền hà, thời gian đi lại của đơn vị tham gia BHXH. Với hệ
thống này mỗi đơn vị tham gia BHXH được cung cấp một tài khoản dùng làm
cơ sở trao đổi dữ liệu thu, chi BHXH với cơ quan BHXH trước khi in thành văn
bản, danh sách chính thức. Hệ thống trao đổi dữ liệu này không những giúp cho
công tác quản lý thu BHXH có hiệu quả vượt trội mà còn đáp ứng yêu cầu thực
hiện cải cách thủ tục hành chính một cách triệt để theo mô hình "một cửa”.
3.2.7 Giải pháp khác
3.2.7.1 Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trong quá trình thực hiện
thu BHXH
Căn cứ theo QĐ số 1343/BHXH-PT của BHXH TP Hà Nội về việc hướng
dẫn thu BHXH,BHYT,BHTN có hiệu lực từ 01/07/2015 đối với trường hợp truy
thu cộng nối thời gian từ 12 đến dưới 36 tháng: BHXH quận, huyện có trách
nhiệm lập đoàn kiểm tra để kiểm tra việc chấp hành luật BHXH, BHYT của đơn
vị. Truy thu trên 36 tháng: BHXH quận, huyện phối hợp thanh tra liên ngành
quận, huyện, Thị xã để tiến hành thanh tra việc chấp hành luật BHXH, Luật
BHYT của đơn vị và báo cáo Ủy ban nhân dân quận, huyện, Thị xã ra Quyết
định xử phạt vi phạm hành chính trước khi chuyển về Bảo hiểm xã hội Thành
phố phê duyệt.
3.2.7.2 Phối hợp tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền Luật BHXH
BHXH được thực hiện ở nước ta gần nửa thế kỷ, bên cạnh những thành tựu
đạt được to lớn; song quá trình thực hiện còn nhiều hạn chế, thiếu sót; một trong
Thang Long University Libraty
81
những nguyên nhân của hạn chế, thiếu sót đó là công tác tuyên truyền, giáo dục
thực hiện còn chưa đồng bộ, chưa sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân. Hiện
nay, tỷ lệ NLĐ hiểu biết về BHXH tuy có nâng lên song về cơ bản còn rất hạn
chế, nhiều đơn vị SDLĐ chưa ý thức được đầy đủ trách nhiệm đóng BHXH cho
NLĐ, vì vậy kết quả tham gia BHXH trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh
ở Thị xã Sơn Tây đạt thấp. Để chính sách BHXH đến được với NLĐ, có rất
nhiều biện pháp, trong đó công tác tuyên truyền, giáo dục được coi là biện pháp
quan trọng hàng đầu, cần được đẩy mạnh theo các hướng sau:
- Xây dựng kế hoạch phối hợp thường xuyên với các cơ quan thông tin,
tuyên truyền ở địa phương và Ban Tuyên giáo thành uỷ, Liên đoàn lao động Thị
xã; phòng Văn hoá - Thông tin; Phòng Lao động Thương binh & Xã hội để phổ
biến các chế độ chính sách về BHXH, đặc biệt triển khai thực hiện Luật BHXH
sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, trong các doanh nghiệp, đơn vị kinh tế,
nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về BHXH của NLĐ,
NSDLĐ.
- Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về BHXH. Đẩy mạnh công tác tuyên
truyền, giải thích, phổ biến pháp luật BHXH dưới mọi hình thức: Tiến hành
tuyên truyền trực tiếp thông qua phát hành tờ rơi, tờ gấp, pa nô, áp phích... Xây
dựng trang Web về BHXH để cung cấp các thông tin về thủ tục, văn bản pháp
luật, văn bản hướng dẫn về BHXH, đến với các doanh nghiệp và người lao
động. Khuyến khích cán bộ nhân viên trong và ngoài ngành viết bài về BHXH,
tham gia hội thi tuyên truyền viên BHXH.
- Tổ chức hệ thống Đại lý đăng ký tham gia BHXH tại các xã, phường để
vừa phổ biến, tuyên truyền và hướng dẫn giải đáp chính sách, chế độ BHXH,
vừa tổ chức thu BHXH, tạo thuận lợi cho người lao động tham gia đóng BHXH.
- Kết hợp lồng ghép phổ biến, tuyên truyền về BHXH với việc triển khai
các chương trình của các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương. Đặc biệt hình
thành đội ngũ báo cáo viên chuyên đề về BHXH trong và ngoài ngành từ tỉnh
đến cơ sở; tham gia tuyên truyền miệng tại các hội nghị Tuyên giáo của thành
82
phố; các hội nghị cán bộ của các tổ chức chính trị-xã hội như: Mặt trận, Công
đoàn, Thanh niên, Phụ nữ, Cựu chiến binh, Hội nông dân để người dân nắm
vững được các văn bản pháp luật về BHXH từng bước hình thành ý thức pháp
luật để sống và làm việc theo pháp luật.
- Đưa chương trình giảng dạy pháp luật BHXH vào các trường đại học, cao
đẳng, trung học chuyên nghiệp.... coi như một môn học bắt buộc.
- Tăng cường, đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật BHXH trong
cơ quan thực thi pháp luật BHXH nhằm bảo vệ trật tự pháp luật, bảo vệ quyền,
tự do và lợi ích hợp pháp của công dân.
3.2.7.3 Xây dựng văn hóa công sở phục vụ chu đáo, tận tình
Xác định Công sở là nơi cán bộ công chức viên chức (CBVC) hàng ngày
tiếp xúc và giải quyết những công việc liên quan đến người dân. Vì vậy, từ nề
nếp cơ quan đến phong cách làm việc và thái độ của đội ngũ CBVC đều ảnh
hưởng đến hiệu quả công việc và hiệu lực quản lý nhà nước.
Thực hiện Quyết định số 129/2007/QĐ-TTg ngày 02/8/2007 của Thủ tướng
Chính phủ về thực hiện Quy chế văn hóa công sở, thời gian qua, BHXH Thị xã
đã thực hiện tốt Quy chế văn hóa công sở, xây dựng mối quan hệ thân thiện giữa
cơ quan hành chính với công dân. Kết quả này đơn vị cần tiếp tục phát huy thời
gian tới để Văn hóa công sở cùng với việc cải cách mạnh mẽ hơn thủ tục hành
chính tạo nên môi trường làm việc tại BHXH Thị xã ngày càng thân thiện, tạo
nét đẹp văn hóa của nền hành chính hiện đại, văn minh.
Ý chí và sự sát sao của người đứng đầu, tinh thần đoàn kết của đội ngũ, đưa
ra các giá trị văn hóa chuẩn mực, tạo lập các thói quen là các điều kiện cần thiết
để đơn vị xây dựng nét đẹp văn hóa ứng xử nội bộ, ứng xử với bên ngoài, đối
tác, đối tượng tham gia BHXH được văn minh, lịch sự, có đạo đức nghề nghiệp.
Bằng các biện pháp cụ thể, thông qua các buổi giao ban, họp triển khai nhiệm vụ
hàng tháng đã thường xuyên nhắc nhở, đôn đốc việc thực hiện nghiêm các quy
định về văn hóa công sở từ đó đã nâng cao nhận thức, ý thức tự giác chấp hành
kỷ luật lao động của CBVC; xây dựng các chương trình hành động cụ thể để xây
Thang Long University Libraty
83
dựng tính chuyên nghiệp trong công tác, nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật, xây
dựng văn hóa giao tiếp văn minh, quan tâm chân thành, lao động sáng tạo...trong
đơn vị. Việc tổng kết, vinh danh các gương cán bộ điển hình và nhắc nhở những
cán bộ chưa chấp hành tốt để chấn chỉnh. Việc thực hiện Quy chế văn hóa công
sở cần được đưa vào tiêu chí đánh giá khen thưởng, xếp loại thi đua cuối quý,
cuối năm đối với các Phòng chuyên môn và CBVC trong cơ quan.
3.3 KIẾN NGHỊ
Các biện pháp tăng cường công tác quản lý thu BHXH của BHXH Thị xã
Sơn Tây nhằm khắc phục các hạn chế có nguyên nhân từ phía cơ quan BHXH.
Tuy nhiên, để khắc phục các nguyên nhân từ phía bên ngoài không thuộc phạm
vi BHXH Thị xã Sơn Tây điều tiết, cần thiết phải có sự quan tâm, hỗ trợ của
Chính phủ và các cơ quan quản lý cấp trên, các cơ quan hữu quan trên địa bàn
liên quan tới hoạt động quản lý thu BHXH của đơn vị.
Với cách tiếp cận này, Luận văn đưa ra một số kiến nghị với Chính phủ,
các Bộ ngành liên quan, cơ quan BHXH cấp trên, cơ quan quản lý Nhà nước
trên địa bàn hoạt động như sau:
3.3.1 Kiến nghị với Nhà nước
- Nhà nước sớm cải cách chính sách tiền lương theo hướng chuyển tất cả
các nguồn thu nhập ngoài lương hiện nay vào tiền lương, tiền công.
Có cải cách tiền lương, đưa tất cả các khoản thu nhập vào lương thì mức
đóng BHXH sẽ tăng lên, số thu ASXH đóng - hưởng sẽ tăng lên, quỹ ASXH sẽ
bội thu, tiền lương hưu và chế độ chính sách của người hưởng BHXH sẽ được
cải thiện; NLĐ về hưu sẽ không còn lo lắng về ăn, mặc, ở, các nhu cầu sinh hoạt
thường nhật và đặc biệt là không sợ mỗi khi đau ốm phải vào bệnh viện.
- Nghiên cứu xây dựng ban hành Luật Tiền lương tối thiểu đối với khu vực
SXKD; quy định nguyên tắc xây dựng thang, bảng lương để NLĐ và NSDLĐ có
cơ sở xác định tiền lương hợp lý; thực hiện tốt công tác định mức lao động trong
các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.
84
- Cho phép tổ chức BHXH ở địa phương được sử dụng số tiền nhàn rỗi từ
nguồn thu BHXH để đầu tư tăng trưởng quỹ. Quỹ BHXH do NLĐ và chủ
SDLSĐ đóng góp tạo nên, việc đầu tư trở lại giúp các doanh nghiệp có thêm vốn
SXKD, tạo công ăn việc làm cho NLĐ là rất hợp lý, nhằm tham gia tháo gỡ khó
khăn cùng các doanh nghiệp như trong trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn
phải tạm dừng SXKD hoặc gặp khó khăn do thiên tai, mất mùa dẫn đến việc
NLĐ và NSDLĐ không có khả năng đóng BHXH.
- Cho phép cơ quan BHXH có thẩm quyền xử phạt hành chính về vi phạm
BHXH; theo quy định hiện nay thẩm quyền xử phạt thuộc UBND cấp huyện,
cấp tỉnh và thanh tra lao động chứ không thuộc ngành BHXH. Trong khi thực tế
chính quyền các cấp bận quá nhiều việc, với nhiều lĩnh vực chứ không phải chỉ
có mỗi lĩnh vực BHXH. Xem xét lại mức phạt và cơ chế xử lý vi phạm Luật
BHXH: các hành vi vi phạm pháp luật lao động dẫn đến vi phạm Luật BHXH
vẫn tiếp tục diễn ra chủ yếu do mức xử lý như hiện nay là quá nhẹ, không đủ sức
răn đe hành vi vi phạm trốn đóng BHXH chủ yếu ở các đơn vị lớn nhưng mức
phạt tối đa không quá 30 triệu là quá ít. Luâṭ BHXH cần sửa đổi chế tài xử lý vi
phaṃ chính sách BHXH theo hướng: Tăng mức xử phaṭ cao hơn và đươc̣ quy
điṇh bằng tỷ lê ̣nơ ̣(%) so với số tiền nơ ̣đoṇg BHXH (nơ ̣đoṇg số tiền lớn mức
xử phaṭ cao và ngươc̣ laị). Đưa hành vi trốn đóng BHXH,BHYT là hành vi cấu
thành tôị phaṃ và có khung hình phaṭ trong Bô ̣luâṭ Hình sư ̣như trốn nôp̣ thuế
đối với cơ quan Nhà nước.
Cần tội phạm hóa hành vi vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH. Theo đó, cần
phải xây dựng cấu thành tội phạm cho bốn tội danh sau:
+ Tội trốn đóng BHXH cho NLĐ;
+ Tội không đóng BHXH cho đủ số NLĐ;
+ Tội không đóng đủ mức BHXH cho NLĐ;
+ Tội không đóng đúng hạn BHXH cho NLĐ.
Cần tách từ một số tội danh đã có (tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tội tham ô
tài sản, tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ và tội thiếu trách
Thang Long University Libraty
85
nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước) thành một số tội
danh riêng cho lĩnh vực BHXH và xây dựng cấu thành tội phạm cho những tội
danh sau:
o Tội tổ chức gian lận BHXH;
o Tội gian lận BHXH;
o Tội cố ý tạo điều kiện cho người khác gian lận BHXH;
o Tội cố ý làm trái quy định về thực hiện BHXH;
o Tội thiếu trách nhiệm trong thực hiện BHXH.
Việc quy định cụ thể các tội danh để xử lý hình sự đối với các hành vi vi
phạm pháp luật BHXH là xuất phát từ đòi hỏi của người lao động và vì quyền
lợi chính đáng của họ. Việc phân hóa trách nhiệm hình sự này thực chất là việc
cụ thể hóa trong Bộ Luật Hình sự các hành vi vi phạm có thể phải chịu trách
nhiệm hình sự bằng các tội danh tương ứng khi các hành vi này đã được xác
định là có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong các luật chuyên ngành về
BHXH.
- Cần bổ sung pháp luâṭ hình sư ̣ quy điṇh trách nhiêṃ hình sư ̣ đối với
người đaị diêṇ theo pháp luâṭ của doanh nghiêp̣ cố tình chiếm duṇg quy ̃BHXH.
- Quy điṇh mức laĩ suất châṃ đóng BHXH linh hoaṭ hơn, tối thiểu cũng
bằng mức laĩ suất tiền vay quá haṇ của Ngân hàng Thương maị quy điṇh taị
từng thời điểm tính laĩ (hiêṇ nay đang thấp hơn mức laĩ suất tiền vay của các
ngân hàng thương maị).
- Đưa các quy định về BHXH vào chương trình đào tạo trong các trường
Đại học, Cao đẳng và các trường trung học dạy nghề để học sinh, sinh viên tìm
hiểu, tiếp cận với các chính sách BHXH để khi làm việc dù vào bất kỳ lĩnh vực
lao động nào trong và ngoài nước hay ngoài quốc doanh thì NLĐ đều nhận thức
được trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi về BHXH của bản thân mình.
3.3.2 Kiến nghị với BHXH Việt Nam
Theo quy điṇh của Luâṭ BHXH năm 2006, NLĐ đươc̣ quyền yêu cầu
NSDLĐ, cơ quan BHXH cung cấp thông tin đầy đủ và kịp thời thông tin về viêc̣
86
đóng, quyền đươc̣ hưởng chế đô,̣ thủ tuc̣ thưc̣ hiêṇ BHXH. Tuy nhiên, thưc̣ tế
hiêṇ nay đang thiếu cơ chế để NLĐ tiếp câṇ môṭ cách dê ̃dàng các thông tin liên
quan đến quyền lơị và nghiã vu ̣của mình về BHXH. Do vâỵ, trong thời gian tới,
hoaṭ đôṇg của cơ quan BHXH cần hướng tới là taọ điều kiêṇ thuâṇ lơị để NLĐ
đươc̣ cung cấp, cơ quan BHXH tiến hành điều tra, xác minh các hành vi vi phaṃ
pháp luâṭ của NSDLĐ.
Thứ nhất, sớm triển khai sử duṇg Thẻ BHXH điêṇ tử (giao cho người lao
động) để có thể tư ̣kiểm tra các thông tin về lương, số tiền đóng BHXH, thời
gian đóng BHXH.
Thứ hai, ngoài viêc̣ xây dưṇg đường dây nóng và công khai số điêṇ thoaị
đường dây nóng tiếp nhâṇ các ý kiến phản hồi về thưc̣ hiêṇ trách nhiêṃ pháp lý
của cơ quan BHXH, NSDLĐ; cơ quan BHXH phối hơp̣ với doanh nghiệp thông
xây dưṇg hê ̣thống tổng đài điêṇ thoaị tư ̣đôṇg trả lời các vấn đề NLĐ, NSDLĐ
quan tâm như: chính sách, chế đô ̣và các quy định về tham gia, đóng và hưởng
các chế đô ̣ BHXH; các quyền và nghiã vu ̣ của NLĐ, NSDLĐ; kết quả đóng
BHXH, số nơ ̣ BHXH của từng doanh nghiệp; kết quả giải quyết các chế đô ̣
BHXH cho NLĐ,...
Thứ ba, xây dưṇg cổng thông tin điêṇ tử của hê ̣thống BHXH và triển khai
các dic̣h vu ̣tiêṇ ích như: đăng ký tham gia BHXH qua maṇg; tình traṇg xử lý hồ
sơ đăng ký tham gia, thưc̣ hiêṇ nghiã vu ̣của các doanh nghiệp; kết quả đóng, nơ ̣
đoṇg BHXH của từng doanh nghiệp; kiểm tra thông tin về đăng ký tham gia
BHXH của doanh nghiệp cho NLĐ,...
- Thí điểm ủy nhiệm cho cơ quan thuế ở địa phương trực tiếp thu hộ BHXH
khu vực cá thể, vì có đặc thù là họ vừa là NLĐ vừa là NSDLĐ, tuy nhiều, nhưng
nhỏ lẻ, manh mún, khó quản lý và việc tham gia đóng BHXH giản đơn.
- Xây dựng Quy chế phối hợp giữa cơ quan Thuế và cơ quan BHXH để
quản lý thu BHXH khối doanh nghiệp.
- Bổ sung nhân sự đủ về số lượng và có chất lượng để bố trí trực tiếp quản
lý thu BHXH hiện nay còn quá mỏng; thường xuyên tập huấn nâng cao trình độ
Thang Long University Libraty
87
chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nói chung, cán
bộ chuyên quản thu nói riêng.
3.3.3 Kiến nghị với BHXH thành phố Hà Nội
Bổ sung nhân sự hàng năm đủ về số lượng và chất lượng. Hiện nay, theo
quy định của BHXH Việt Nam, BHXH thành phố Hà Nội đã thực hiện phân cấp
về BHXH huyện các nghiệp vụ như: Cấp sổ BHXH, thẻ BHYT, duyệt chi chế
độ BHXH 1 lần, kiểm tra công tác thực hiện Luật BHXH, BHYT. Ngoài ra các
nghiệp vụ phát sinh tại cơ sở ngày càng tăng cao và không đồng đều giữa các địa
phương trong tỉnh. Vì vậy, BHXH thành phố Hà Nội bổ sung biên chế phải dựa
trên số nghiệp vụ phát sinh hàng năm của từng đơn vị để đảm bảo đủ số biên chế
một cách hợp lý cho BHXH địa phương.
Thường xuyên tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho
đội ngũ cán bộ, công chức nói chung, cán bộ chuyên quản thu nói riêng.
Đầu tư cơ sở vật chất, bao gồm cả việc nâng cấp Trụ sở làm việc và
trang bị hệ thống máy vi tính, đảm bảo mỗi cán bộ, công chức có một máy và
BHXH huyện, Thị xã, thành phố đều có máy chủ nhằm đáp ứng yêu cầu mở
rộng, phát triển nguồn thu ở khu vực kinh tế ngoài nhà nước. Xây dựng hệ thống
họp cầu truyền hình cho tất cả các hệ thống BHXH quận huyện Thị xã nhằm họp
triển khai văn bản mới cũng như tập huấn trực tuyến, tránh chi phí tổ chức và
lãng phí thời gian đi lại cho các quận huyện ở xã trung tâm thành phố.
3.3.4 Kiến nghị với Thị ủy, HĐND, UBND Thị xã Sơn Tây
- Tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh,
tăng quy mô và số lượng doanh nghiệp, nâng cao thu nhập của người lao động,
giảm chi phí gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, chi phí không chính thức, đối
thoại giải quyết những khó khăn cho doanh nghiệp hỗ trợ đào tạo nhân lực.
- Chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành chức năng tăng cường kiểm tra các
doanh nghiệp trên địa bàn thực hiện nghiêm túc việc ký thỏa ước lao động tập
thể, HĐLĐ theo đúng các nội dung quy định trong Bộ Luật lao động, làm cơ sở
cho việc đăng ký tham gia BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.
88
- Đưa việc thực hiện thu, nộp BHXH cho NLĐ là một trong những tiêu chí
đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ hằng năm và bình xét thi đua, khen
thưởng, công nhận các danh hiệu thi đua của doanh nghiệp.
- Chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành chức năng khi xem xét đăng ký kinh
doanh đối với các DNNQD phải có nội dung tham gia BHXH, yêu cầu các
doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc các quy định về HĐLĐ và đăng ký tham gia
BHXH cho NLĐ đầy đủ, kịp thời, đúng các quy định.
Thang Long University Libraty
89
KẾT LUẬN
Đảng và Nhà nước ta đa ̃khẳng định BHXH là tru ̣côṭ của hê ̣thống an sinh xa ̃
hôị. Trong xu thế hôị nhâp̣ và chuyển đổi cơ cấu kinh tế, viêc̣ thưc̣ hiêṇ muc̣ tiêu
tăng nhanh diêṇ bao phủ BHXH và tiến tới BHXH cho moị NLĐ, đảm bảo quyền
lơị cho moị NLĐ khi găp̣ các rủi ro đang ngày càng trở nên hết sức quan troṇg.
Taị Thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, BHXH đa ̃trở thành chính sách thân
thuôc̣ với nhiều NLĐ nhờ diêṇ bao phủ ngày càng gia tăng tới nhân dân trong
toàn Thị xã. Công tác BHXH nói chung, quản lý thu BHXH nói riêng trong
những năm qua đa ̃đaṭ đươc̣ nhiều kết quả khả quan, luôn hoàn thành những chỉ
tiêu kế hoac̣h mà BHXH thành phố Hà Nội giao cho. Tuy nhiên, trong điều kiêṇ
hê ̣thống pháp luâṭ chưa nghiêm minh, taọ điều kiêṇ cho các doanh nghiêp̣ chối
bỏ hoăc̣ thưc̣ hiêṇ không đầy đủ trách nhiêṃ xa ̃hôị của mình, công tác quản lý
thu tại BHXH Thị xã Sơn Tây còn có những hạn chế nhất định.
Đề tài Luận văn “Tăng cường công tác quản lý thu BHXH tại BHXH Thị
xã Sơn tây, thành phố Hà Nội” được chọn nghiên cứu để giải quyết một trong
những vấn đề thời sự cấp bách hiện nay ở hệ thống BHXH Việt Nam nói chung,
của BHXH Thị xã Sơn Tây nói riêng.
Đối chiếu với mục tiêu nghiên cứu đề ra, Luận văn đã thực hiện:
Góp phần hoàn thiện lý luận cơ bản về quản lý thu BHXH của cơ quan
BHXH thông qua việc nghiên cứu khái niệm, nguyên tắc, mô hình, phân cấp
quản lý, tính tuân thủ đóng góp BHXH, nội dung quản lý, quy trình quản lý, các
chỉ tiêu đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH.
Trên cơ sở áp dụng lý luận vào thực tiễn, tác giả đã mô tả hiện trạng
công tác quản lý thu BHXH, đánh giá các kết quả, hạn chế của công tác quản lý
thu BHXH của cơ quan BHXH Thị xã Sơn Tây giai đoạn 2010-2014. Từ đó, tác
giả chỉ ra các nguyên nhân của các thành công và hạn chế trong công tác quản lý
thu BHXH của BHXH Thị xã Sơn Tây.
Với định hướng phát triển Thị xã Sơn Tây giai đoạn 2015 - 2020 và tầm
nhìn đến năm 2030; định hướng và mục tiêu phát triển BHXH trên địa bàn, công
90
tác thu và quản lý thu BHXH, khắc phục nguyên nhân chủ quan gây ra hạn chế
của công tác quản lý thu của cơ quan BHXH Thị xã Sơn Tây giai đoạn 2010-
2014, tác giả Luận văn đã đề ra 7 nhóm giải pháp (gồm 09 giải pháp cụ thể)
nhằm tăng cường công tác quản lý thu BHXH tại BHXH Thị xã Sơn Tây, TP Hà
Nội thời giai đoạn 2015 - 2020.
Đồng thời, để các giải pháp đề ra có tính khả thi và đạt được kết quả cao
hơn, tác giả đã đưa ra một số kiến nghị đối với Nhà nước và các cơ quan, bộ
ngành liên quan nhằm mở đường cho hoạt động quản lý tuân thủ thực hiện
BHXH của BHXH Thị xã Sơn Tây đạt hiệu quả cao. Hy vọng các kết quả
nghiên cứu của đề tài được những nhà quản lý của BHXH Thị xã Sơn Tây, TP
Hà Nội quan tâm chú ý và xem là một tài liệu giá trị cho BHXH Thị xã trong
hoạt động thời gian tới.
Trong quá trình thực hiện đề tài, do thời gian và trình độ có hạn, Luận văn
không thể tránh khỏi thiếu sót, tác giả Luận văn rất mong nhận được sự đóng
góp ý kiến của các nhà khoa hoc̣ và moị người quan tâm đến vấn đề này. /.
Thang Long University Libraty
91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] BHXH Thị xã Sơn Tây (2010-2014), Báo cáo công tác quản lý thu BHXH.
[2] BHXH Thị xã Sơn Tây (2010 - 2014), Báo cáo tổng kết công tác và nhiệm
vụ các năm tới.
[3] BHXH Việt Nam (2008), Mười lăm năm thực hiện chính sách BHXH,
BHYT, Kỷ yếu hội thảo.
[4] BHXH Việt Nam (2008), Quyết định số 4857/QĐ-BHXH ngày 21 tháng 10
năm 2008 về việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ
chức của BHXH địa phương.
[5] BHXH Việt Nam (2008), Tài liệu tham khảo kinh nghiệm thực hiện BHXH
của các nước trong khu vực và một số nước trên thế giới.
[6] BHXH Việt Nam (2011), Quyết định số 1111/QĐ-BHXH, ngày
25/10/2011, về việc ban hành Quy định quản lý thu bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT.
[7] BHXH Việt Nam (2012), Chiến lược phát triển BHXH đến năm 2010.
[8] Bộ chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá
VIII (1998), Chỉ thị số 15-CT/TW ngày 26/5/1998 về tăng cường lãnh đạo
thực hiện các chế độ BHXH.
[9] Chi cục thuế Thị xã Sơn Tây (2010-2014), Báo cáo tình hình doanh nghiệp
đăng ký thuế.
[10] Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Nghị định số
152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 hướng dẫn một số điều của Luật BHXH
về BHXH bắt buộc.
[11] Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2010), Nghị định số
86/2010/NĐ-CP ngày 13/8/2010 quy định về xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực BHXH.
[12] Nguyễn Văn Định (2008), Giáo trình An sinh xã hội, Nhà xuất bản ĐHKT
Quốc Dân, Hà Nội.
92
[13] TS Nguyễn Văn Định chủ biên (2012), Giáo trình bảo hiểm, Trường Đại
học kinh tế quốc dân.
[14] TS Phạm Thị Định (2011), Giáo trình kinh tế bảo hiểm, trường Đại học
kinh tế Quốc Dân.
[15] Bài giảng quản lý bảo hiểm xã hội, Khoa Bảo hiểm - trường Đại học kinh
tế Quốc Dân.
[16] TS Hoàng Mạnh Cừ, Ths Đoàn Thị Thu Hương chủ biên (2011), Giáo trình
bảo hiểm xã hội, Học viện Tài chính
[17] Phạm Trường Giang (2006), Bàn về một số nhân tố tác động đến thu
BHXH ở Việt Nam, Tạp chí Bảo hiểm xã hội số 9, tr 20-25.
[18] Nguyễn Sinh Hùng (2008), Nâng cao năng lực xây dựng và phát triển
ngành BHXH, Tạp chí Bảo hiểm xã hội, số 3, tr.3.
[19] Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2007), Luật BHXH.
[20] Website: baohiemxahoi.gov.vn
Thang Long University Libraty
93
PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1:
MÔ HÌNH HỆ THỐNG TỔ CHỨC BỘ MÁY HOẠT ĐỘNG
CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM
(Ban hành kèm theo Quyết định số 606-Ttg của thủ tướng Chính phủ về việc
ban hành quy chế tổ chức hoạt động của BHXH Việt Nam, Căn cứ Nghị định số
94/2008/NĐ-CP ngày 22 tháng 8 năm 2008 của Chính phủ quy định chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội Việt Nam)
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức hệ thống hoạt động sự nghiệp BHXH Việt Nam
(Nguồn: Bài giảng quản lý thu BHXH Trường Đại học Kinh tế quốc dân)
Chính phủ nước
CHXHCN Việt Nam
Bảo hiểm Xã hội Việt Nam
Hội đồng
quản lý
Tổng
giám đốc
Đơn vị
chức năng 1
Đơn vị
chức năng 2
Đơn vị
chức năng 17
Đơn vị
chức năng 18
BHXH tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương
Phòng
chức năng 1
Phòng
chức năng 2
Phòng
chức năng 7
Phòng
chức năng 8..
BHXH quận, huyện, Thị xã, thành
phố trực thuộc tỉnh
94
PHỤ LỤC 2:
PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI VIỆT NAM
HIỆN HÀNH (ĐẾN THÁNG 9/2015)
Luâṭ BHXH đa ̃ đươc̣ Quốc hôị thông qua ngày 29/6/2006 (Luâṭ số
71/2006/QH11), có hiêụ lưc̣ thi hành từ ngày 01/01/2007.Sau khi Quốc hôị
thông qua Luâṭ BHXH, các văn bản hướng dâñ cu ̣thể đa ̃đươc̣ các cơ quan Nhà
nước ban hành kịp thời, đầy đủ giúp cho quá trình triển khai hoạt động được
thuận lợi như :
- Nghi ̣điṇh số 152/NĐ-CP ngày 22/12/2006 của Chính phủ hướng dâñ môṭ
số điều của Luâṭ BHXH về BHXH bắt buôc̣;
- Nghi ̣điṇh số 135/2007/NĐ-CP ngày 16/8/2007, Nghi ̣điṇh số 86/NĐ-CP
ngày 13/8/2010 của Chính phủ có hiêụ lưc̣ thi hành kể từ ngày 01/10/2010 thay
thể Nghi ̣điṇh số 135/2007/NĐ-CP ngày 16/8/2007 quy điṇh về xử phaṭ vi phaṃ
hành chính trong liñh vưc̣ bảo hiểm xa ̃hôị;
- Thông tư số 03/2007/TT-BLĐTBXH ngày 30/01/2007 của Bô ̣Lao đôṇg
TBXH hướng dâñ thưc̣ hiêṇ môṭ số điều của Nghi ̣ điṇh số 152/2006/NĐ-CP
ngày 22/12/2006 của Chính phủ hướng dâñ môṭ số điều của Luâṭ BHXH về
BHXH bắt buôc̣;
- Thông tư liên tic̣h số 03/2008/TTLT-BLĐTBXH-BTC-NHNN ngày
18/02/2008 của Liên Bô ̣LĐTBXH - Bô ̣Tài chính - Ngân hàng Nhà nước Viêṭ
Nam hướng dâñ thủ tuc̣ buôc̣ trích tiền từ tài khoản tiền gửi của NSDLĐ để nôp̣
tiền BHXH chưa đóng, châṃ đóng và tiền laĩ phát sinh;
- Quyết định số 1111/QĐ-BHXH, ngày 25/10/2011, về việc ban hành Quy
định quản lý thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT.
- Quyết định 1258/QĐ-BHXH ngày 20/11/2013 của BHXH Hà Nội về việc
tiếp nhận hồ sơ, giải quyết và trả kết quả theo cơ chế “một cửa” tại Bảo hiểm xã
hội thành phố Hà Nội có hiệu lực từ ngày 01/01/2014.
- Văn bản hợp nhất số 01/VBHN-VPQH ngày 10/07/2014 Luật BHYT số
25/2008/QH12 và luật BHYT số 46/2014/QH13 có hiệu lực từ ngày 01/01/2015.
Thang Long University Libraty
95
PHỤ LỤC 3:
TỶ LỆ THAM GIA BHXH, BHYT, BHTN
ĐVT: %
Năm Người sử dụng lao động Người lao động Tổng
cộng
BHXH BHYT BHTN BHXH BHYT BHTN
01/2007 15 2 5 1 23
01/2009 15 2 1 5 1 1 25
Từ 01/2010
đến 12/2011
16 3 1 6 1,5 1 28,5
Từ 01/2012
đến 12/2013
17 3 1 7 1,5 1 30,5
01/2014
trở đi
18 3 1 8 1,5 1 32,5
Nguồn số liệu : Luật BHXH
MỨC ĐÓNG CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG VÀ NGƯỜI SỬ DỤNG LAO
ĐỘNG TRONG CÁC QUỸ THÀNH PHẦN
ĐVT: %
Thời kỳ
Chỉ tiêu
01/2007-
12/2009
01/2010-
12/2011
01/2012-
12/2013
Từ 01/2014
1. Quỹ hưu trí,tử tuất 16 18 20 22
Trong đó:
Người lao động 5 6 7 8
Người sử dụng lao động 11 12 13 14
2. Quỹ ngắn hạn (NSDLĐ) 4 4 4 4
Trong đó:
- Quỹ ốm đau, thai sản
- Quỹ TNLĐ-BNN
3
1
3
1
3
1
3
1
Nguồn số liệu : Luật BHXH 2006
96
PHỤ LỤC 4:
NHIỆM VỤ VÀ QUYỀN HẠN CỦA BHXH THỊ XÃ SƠN TÂY
( Căn cứ QĐ số 99/QĐ-BHXH ngày 28/01/2015 quy định chức năng, quyền hạn
và cơ cấu tổ chức của BHXH địa phương, QĐ 418/QĐ-BHXH 26/04/2013 của
giám đốc BNHXH TP Hà Nội về quy chế làm việc của BHXH TP Hà Nội)
- Xây dựng, trình giám đốc Bảo hiểm xã hội Thành phố kế hoạch phát triển
Bảo hiểm xã hội Thị xã dài hạn, ngắn hạn và chương trình công tác hàng năm; tổ
chức thực hiện kế hoạch, chương trình sau khi được phê duyệt.
- Tổ chức thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến các chế độ,
chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT; tổ chức khai thác, đăng ký, quản lý các
đối tượng tham gia và hưởng chế độ BHXH, BHYT theo quy định.
- Tổ chức cấp sổ BHXH, cấp thẻ BHYT cho những người tham gia BHXH,
BHYT.
- Tổ chức thu các khoản đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đối với các tổ
chức và cá nhân theo phân cấp. Hướng dẫn và tổ chức tiếp nhận hồ sơ, giải
quyết các chế độ BHXH, BHYT.
- Tổ chức chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo phân cấp;
từ chối việc đóng hoặc chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế không
đúng quy định.
- Quản lý và sử dụng các nguồn kinh phí và tài sản.
- Tổ chức ký hợp đồng với các cơ sở khám, chữa bệnh có đủ điều kiện, tiêu
chuẩn chuyên môn, kỹ thuật theo phân cấp; giám sát thực hiện hợp đồng và
giám sát việc cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh, bảo vệ quyền lợi người có thẻ
bảo hiểm y tế và chống lam dụng quỹ bảo hiểm y tế.
- Tổ chức ký hợp đồng với tổ chức, cá nhân làm đại lý do ủy ban nhân dân
xã, thị trấn giới thiệu và bảo lãnh để thực hiện chế độ, chính sách bảo hiểm xã
hội, bảo hiểm y tế ở xã, phường.
Thang Long University Libraty
97
PHỤ LỤC 5:
TỔNG HỢP LÃI SUẤT CHẬM NỘP BHXH
Đồ thị 2.1.:Tổng hợp lãi suất chậm nộp quỹ BHXH và lãi suất cho vay của
ngân hàng thương mại 2010 - 2014
(Nguồn: Báo cáo kết quả công tác năm 2014 của BHXH Thị xã Sơn Tây)
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 19_574_2482.pdf