Luận văn Thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững từ thực tiễn quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng

n khai thực hiện chương trình trong kế hoạch công tác hàng năm. Trong những năm qua, thực hiện sự chỉ đạo của Quận ủy, UBND quận đã tham mưu cho UBND Thành phố, các 40 Sở ban ngành của Thành phố ban hành các văn bản để triển khai tổ chức thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững trên địa bàn quận. Thời gian qua, việc thực hiện các chính sách phát triển du lịch bền vững trên địa bàn quận được duy trì thường xuyên. Các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn quận có ý thức hơn trong việc phát triển du lịch bền vững trên địa bàn quận. Các văn bản tham mưu, chỉ đạo, điều hành, phối hợp trong công tác phát triển du lịch bền vững từng bước được xây dựng và hoàn thiện, phục vụ ngày càng có hiệu quả trong việc phát triển du lịch trên địa bàn quận ngày càng có chất lượng. 2.3.5. Về điều chỉnh chính sách phù hợp với điều kiện địa phương Quận Ngũ Hành Sơn là đơn vị hành chính cấp quận, do đó chỉ tập trung thực hiện các chính sách phát triển du lịch bền vững do trung ương, thành phố ban hành chứ không có thẩm quyền điều chỉnh, bổ sung chính sách. Tuy nhiên, để chính sách phát triển du lịch bền vững phù hợp với yêu cầu quản lý và tình hình thực tế của địa phương, quận cũng đã rà soát và kiến nghị cấp trên điều chỉnh, bổ sung một số nội dung phù hợp với điều kiện của Quận, như kiến nghị UBND thành phố, Sở văn hóa, thể thao – du lịch triển khai thực hiện các giải pháp khắc phục những hạn chế và cải thiện môi trường du lịch giai đoạn 2016-2020; 2.3.6. Về theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững của quận Ngũ Hành Sơn Tãng cường thực thi chính sách, pháp luật phát triển du lịch bền vững; Ðặc biệt, tập trung đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý đối với các cơ sở kinh doanh du lịch không đảm các tiêu chuẩn, nhất là đảm bảo PCCC, vệ sinh môi trường, hệ thống thoát hiểm. Quận đã phối hợp với các cơ quan, đõn vị có liên quan tổ chức 398 lược kiểm tra, giám sát tại các khách sạn, resot, căn hộ cho thuê, nhất là là các khách sạn gần khu dân cư. 2.3.7. Về đánh giá, tổng kết chính sách Với ý nghĩa và tầm quan trọng của du lịch đối với sự phát triển bền vững của quận Ngũ Hành Sơn, cần đề xuất giải pháp, kiến nghị bổ sung, sửa đổi nội dung chính sách phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Tuy nhiên, việc đánh giá, tổng kết chính sách phát triển du lịch bền vững tại 41 quận Ngũ Hành Sơn cũng còn chưa được quan tâm, thực hiện thật bài bản; thường lồng ghép đánh giá kết quả việc thực hiện các nội dung quản lư nhà nước về văn hóa, xã hội hoặc đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội, văn hóa, dịch vụ du lịch thương mại,... theo sự chỉ đạo của Sở Văn hóa Thể thao Du lịch, Ủy ban nhân dân thành phố. Từ năm 2016, với sự thành lập Sở Du lịch và theo đó là phòng Du lịch tại các quận tình trạng này sẽ được giải quyết. 2.4. Đánh giá thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững ở quận Ngũ Hành Sơn 2.4.1. Kết quả phát triển du lịch ở quận Ngũ Hành Sơn Ở quận Ngũ Hành Sơn, kết quả phát triển du lịch phản ánh việc tổ chức thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững trên các khía cạnh sau: 2.4.1.1. Bền vững về kinh tế a. Loại hình và sản phẩm du lịch - Việc Thành phố tổ chức lễ hội bắn pháo hoa quốc tế Đà Nẵng đã tạo nên một thương hiệu, sản phẩm du lịch độc đáo cho thành phố, qua đó có sức hút cực lớn đối với du khách trong nước và quốc tế đến lưu trú tại các khách sạn, resot lớn cũng như đến thăm quan mua sắm, vui chơi, ăn uống trên địa bàn quận. - Quận đã tập trung phát triển nhiều loại hình du lịch hấp dẫn, đó là du lịch văn hóa - tâm linh và triển lãm điêu khắc đá mỹ nghệ. Bên cạnh đó, quận đã tham mưu cho UBND Thành phố đang tiến hành các hoạt động phát triển lễ hội Quán Thế Âm, Lễ hội Vu Lan báo hiếu 15/7 Âm Lịch nhằm đa dạng hóa cũng như tạo thêm sự hấp dẫn cho các sản phẩm du lịch hiện có. - Du lịch công vụ (MICE) cũng bước đầu phát triển và khẳng định thế mạnh của du lịch quận Ngũ Hành Sơn với nhiều hội nghị quốc tế kết hợp với tham quan du lịch được tổ chức trên địa bàn quận. b. Khách du lịch - Thị trường khách du lịch đến quận Ngũ Hành Sơn trong thời gian qua có nhiều biến động. Khách quốc tế từ các nước Anh, Pháp, Đức, châu Mỹ, châu Á nhất là khách du lịch Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc. Khách nội địa đến từ các tỉnh phía Bắc, phía Nam cũng như khu vực miền Trung - Tây Nguyên. 42 c. Các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành và du lịch - Các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành tăng đều qua các năm bình quân giai đoạn 2011-2016 là 7,6%. Bên cạnh đó, tại Đà Nẵng các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành khá phát triển, đã chủ động xây dựng nhiều tour tuyến với nhiều loại hình du lịch hấp dẫn, cũng như tham gia tích cực vào các chương trình kích cầu du lịch. d. Các dịch vụ như khu ẩm thực, mua sắm, vui chơi giải trí và vận chuyển trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn + Dịch vụ vận chuyển du lịch ở Đà Nẵng phát triển khá đồng bộ với đầy đủ các hình thức như đường bộ, đường hàng không, đường thủy và đường sắt. Thành phố thường xuyên đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng tạo điều kiện phục vụ du khách đến thăm quan, nghĩ dưỡng. + Hệ thống các nhà hàng, khách sạn trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn phát triển khá nhanh và phong phú, với các nhà hàng có quy mô lớn, đạt tiêu chuẩn như nhà hàng đặc sản Darbeer, các nhà hàng hải sản ven biển... luôn đáp ứng mọi nhu cầu ẩm thực của du khách. + Dịch vụ mua sắm và vui chơi giải trí tại quận cũng phát triển, bước đầu hình thành những tuyến đường, khu phố mua sắm, thăm quan và vui chơi giải trí tập trung, nhất là các dịch vụ vui chơi giải trí về đêm như Cocobay, Hoàng Trà... e. Kết cấu hạ tầng phục vụ du lịch - Những năm gần đây, được Thành phố tập trung quy hoạch và đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch và dân sinh một cách đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi trong việc khai thác có hiệu quả tiềm năng du lịch của quận, góp phần xây dựng quận Ngũ Hành Sơn thành một khu đô thị du lịch phía Đông Nam của Thành phố. Với hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch được đầu tư phát triển tương đối hiện đại và đồng bộ, du lịch quận Ngũ Hành Sơn được kỳ vọng sẽ giải quyết tốt nhu cầu của thị trường trong thời gian đến. f. Xúc tiến du lịch - Quận cũng giao cho Ban quản lý khu du lịch Thắng cảnh Ngũ Hành Sơn tham gia hội chợ triển lãm du lịch trong và ngoài nước; xuất bản những ấn phẩm quảng bá du lịch đặc trưng của quận Ngũ Hành Sơn; xây dựng các website; tuyên 43 truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng. Trong năm 2013 quận đã tổ chức được quảng bá du lịch hình ảnh của du lịch thành phố nói chung và quận Ngũ Hành Sơn nói riêng đến với thị trường Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, bước đầu du khách trong và ngoài nước biết đến như là một điểm đến an toàn và thân thiện. 2.4.1.2. Bền vững về văn hóa - xã hội - Trong những năm qua, phát triển du lịch quận đã mang lại doanh thu xã hội khá lớn. Thu nhập xã hội từ hoạt động du lịch năm 2011 đạt 3.097 tỷ đồng và năm 2016 đạt 8.000 tỷ đồng. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của du lịch thành phố, lực lượng lao động du lịch của quận cũng tăng lên qua các năm. - Quận tham mưu cho thành phố nhằm hoàn thiện chính sách thu hút nguồn nhân lực, trong đó chú trọng nguồn nhân lực có trình độ cao là các chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài, Việt kiều, nghệ nhân có tay nghề cao để góp phần phát triển du lịch thành phố nói chung và quận Ngũ Hành Sơn nói riêng. 2.4.1.3. Bền vững về môi trường - Môi trường du lịch quận đã từng bước được được cải thiện. Quận đã tập trung tham mưu UBND Thành phố và Sở Văn hóa thể thao du lịch chỉ đạo tích cực, phối kết hợp xây dựng môi trường biển để tạo ra một hình ảnh mới về du lịch biển Đà Nẵng nói chung và quận Ngũ Hành Sơn nói riêng. - Tại các bãi tắm biển trên địa bàn quận, quận đã có sự chỉ đạo chính quyền các địa phương, các doanh nghiệp kinh doanh các bãi tắm và công ty môi trường đô thị lên kế hoạch xây dựng các bãi tắm kiểu mẫu, sắp xếp lại các hàng quán cho phù hợp. 2.4.2. Hạn chế 2.4.2.1. Về kinh tế - Hình ảnh du lịch quận Ngũ Hành Sơn trên thị trường du lịch quốc tế còn chưa thật gây ấn tượng. Du lịch biển là thế mạnh, nhưng cũng chưa đủ mạnh để cạnh tranh trong vùng và quốc tế. Các di tích lịch sử, văn hóa chưa được đầu tư, tôn tạo đúng mức để tạo ra sản phẩm du lịch hấp dẫn. - Số lượng các đơn vị kinh doanh du lịch có tăng lên nhưng năng lực kinh doanh và chất lượng phục vụ chưa có chuyển biến đáng kể. Sức cạnh tranh của 44 doanh nghiệp lữ hành không cao. - Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nhiều nhưng quận lại đang rất nghèo sản phẩm du lịch khi mà trong điều kiện cạnh tranh du lịch khốc liệt như hiện nay thì sản phẩm du lịch là yếu tố quyết định việc thu hút du khách. - Công tác xúc tiến du lịch, tuyên truyền quảng bá còn hạn chế, chưa tác động trực tiếp và có hiệu quả đến thị trường du lịch quốc tế và nội địa, ảnh hưởng đến việc thu hút khách du lịch. Việc tổ chức một số sự kiện du lịch, lễ hội còn thiếu chuyên nghiệp, chưa thực sự gây ấn tượng và thu hút khách. 2.4.2.2. Về văn hóa - xã hội - Chất lượng đội ngũ làm du lịch còn thấp, thừa lao động lớn tuổi, chưa được đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ. - Thành phố quy hoạch tổng thể phát triển văn hóa, thể thao và du lịch quận Ngũ Hành Sơn đến năm 2020. Ngoài ra, chính quyền cũng chưa thật sự chú trọng đến việc chia sẻ lợi ích với cộng đồng địa phương cũng như khuyến khích sự tham gia của cộng đồng địa phương vào các hoạt động phát triển du lịch. 2.4.2.3. Về môi trường - Về môi trường, đây cũng là một trong những nhân tố biến doanh nghiệp và người dân trở thành một trong các tác nhân gây ảnh hưởng xấu đến phát triển du lịch của quận. Bên cạnh đó, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường du lịch cho cả du khách lẫn cộng đồng dân cư và các doanh nghiệp kinh doanh chưa được thực hiện hoặc thực hiện ở mức độ rất khiêm tốn. - Việc đánh giá tác động môi trường của các dự án, xác định và xây dựng kế hoạch bảo vệ các khu vực nhạy cảm về môi trường còn thực hiện rất sơ sài. - Dọc bờ biển quận Ngũ Hành Sơn vốn rất đẹp nhưng đang dần bị ô nhiễm Trong tương lai khi du lịch biển phát triển, hàng loạt các resort cao cấp đi vào hoạt động, cùng với nó là các hoạt động dịch vụ khác phát triển. - Sản phẩm đá mỹ nghệ Non Nước được du khách trong và ngoài nước biết đến là một mặt hàng lưu niệm chủ yếu của quận Ngũ Hành Sơn. Tuy nhiên, việc phát triển nghề đá mỹ nghệ phục vụ du lịch đang ảnh hưởng rất lớn đến môi trường sống trên địa bàn quận. 45 2.4.3. Nguyên nhân của kết quả và hạn chế từ góc độ thực hiện chính sách trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn 2.4.3.1. Về quan điểm chỉ đạo, định hướng, mục tiêu phát triển Phát triển bền vững, xanh, trong đó có phát triển du lịch, là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ở tất cả các cấp quản lý. Riêng đối với phát triển du lịch, đã có những nghị quyết riêng của Đảng, gần đây nhất là của Bộ Chính trị số 08-NQ/TW ngày 16/01/2017 về Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn với yêu cầu “Phát triển du lịch bền vững”. Quan điểm chỉ đạo này được quán triệt và thê hiện trong các quyết sách của Nhà nước, từ Luật Du lịch được ban hành mới (2017) cho đến các nghị định, thông tư, quyết định của các cấp quản lý nhà nước trung ương, địa phương. Việc tổ chức thực hiện các chính sách về phát triển du lịch bền vững có sự thuận lợi về cơ sở pháp lý rõ ràng cho huy động sức mạnh tổ chức thực hiện của hệ thống chính trị ở tất cả các cấp độ thực hiện (quốc gia, doanh nghiệp, cộng đồng, tổ chức xã hội dân sự, người dân). Sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo và quản lý (Đảng và Chính quyền) là yếu tố, nguyên nhân quan trọng hàng đầu trong tổ chức thắng lợi chủ trương, định hướng và mục tiêu phát triển du lịch bền vững ở quận Ngũ Hành Sơn. 2.4.3.2. Về chính sách chung và cụ thể hóa ở cấp địa phương cho thực hiện Luật Du lịch hiện hành mới được Quốc Hội ban hành ngày 19/6/2017 và có hiệu lực thi hành từ 1/1/2018 thay thế Luật Du lịch cũ (ban hành năm 2005) với quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết của Bộ Chính trị số 08-NQ/TW ngày 16/01/2017 về Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn với yêu cầu “Phát triển du lịch bền vững” trên cơ sở “Đổi mới nhận thức, tư duy về phát triển du lịch”. Hiện còn chưa có đầy đủ các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Du lịch 2017 ngay từ cấp trung ương nên, do đó, sự cụ thể hóa ở cấp địa phương còn có hạn chế. Cụ thể, cho đến nay các chính sách phát triển du lịch ở thành phố Đà Nẵng được ban hành trên cơ sở Luật và các văn bản dưới Luật hướng dẫn thực hiện Luật Du lịch ban hành năm 2005 (các căn cứ ban hành chính sách ở phần đầu văn bản chính sách ban hành thể hiện rõ thực tế này). 2.4.3.3. Về bộ máy tổ chức thực hiện ở cấp địa phương (thành phố Đà Nẵng 46 và quận Ngũ Hành Sơn) Ở thành phố Đà Nẵng, cơ quan chuyên trách tham mưu cho chính quyền địa phương về du lịch là Sở Du lịch mới được thành lập (năm 2016) trên cơ sở tách chức năng quản lý Nhà nước về du lịch từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đà Nẵng (theo Quyết định số 2890/QĐ-UBND ngày 11/5/2016 của UBND thành phố Đà Nẵng). Theo đó, ở cấp quận, về hệ thống tổ chức quản lý hành chính chung, cũng mới thành lập Phòng Du lịch. Song hành với sự mới mẻ về hệ thống tổ chức bộ máy quản lý hành chính nhà nước về du lịch là sự mới mẻ (tương đối) về tổ chức thực hiện chính sách du lịch. Sự mới mẻ này thể hiện ở sự chuyên nghiệp trong tổ chức thực hiện chính sách với tư cách đơn vị chuyên trách cấp quận so với sự chuyên nghiệp với tư cách bộ phận trong đơn vị đa lĩnh vực (phòng Văn hóa – Thể thao – Du lịch trước đây). 2.4.3.4. Về sự phối hợp các bên liên quan trong thực hiện chính sách Việc tổ chức thực hiện chính sách có phần quan trọng phụ thuộc vào sự phối hợp các bên liên quan. Cụ thể trong tổ chức thực hiện chính sách phát triển du lịch, như đã nêu ở chương 1, đó là cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, doanh nghiệp du lịch, khách du lịch, cộng đồng tại địa điểm du lịch (bao gồm cả các tổ chức xã hội dân sự, như các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội, xã hội – nghề nghiệp) và người dân). Ở quận Ngũ Hành Sơn, sự phối hợp giữa các bên liên quan này thời gian qua được đánh giá là khá tốt nhưng bên cạnh đó cũng có những hạn chế xuất phát từ cơ chế phối hợp với trách nhiệm, nghĩa vụ cũng như quyền lợi, lợi ích còn chưa được xác định thật rõ ràng, cụ thể. 2.4.3.5. Về nguồn lực cho tổ chức thực hiện chính sách Tuy là địa bàn du lịch có nhiều tiềm năng và thực tế có doanh thu lớn từ phát triển du lịch nhưng nguồn lực cho tiếp tục phát triển du lịch trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn còn rất khiêm tốn, nhất là nguồn lực về tài chính và nhân lực. Cụ thể, với cơ chế tài chính hiện hành, phần để lại để tái đầu tư cho phát triển du lịch trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn còn rất khiêm tốn và phụ thuộc vào phân bổ chung từ Thành phố cũng như của Hội đồng nhân dân cấp quận. Còn về nhân lực, như đã nói ở trên, do mới thành lập nên nhân lực của đơn 47 vị chuyên trách quản lý và tham mưu về quản lý du lịch trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn cùng còn đang trong quá trình xây dựng và củng cố cả về số lượng (nhất là trong bối cảnh tinh giản biên chế hiện nay) và cả về chất lượng đội ngũ. 48 Tiểu kết Chương 2 Qua thực trạng thực hiện các chính sách phát triển du lịch bền vững trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng cho thấy việc thực hiện chính sách phát triển du lịch của quận trong thời gian qua đã đạt được những kết quả tích cực góp phần xây dựng quận Ngũ Hành Sơn phát triển về kinh tế-xã hội,về du lịch dịch vụ. Tuy nhiên, thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn cũng còn nhiều hạn chế, tồn tại cần khắc phục, nhất là trong việc triển khai, thực hiện các chính sách của các chủ thể cùng với những nguyên nhân đã được phân tích một cách toàn diện ở trên. Việc xác định được những nguyên nhân của những hạn chế trong việc thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơnlà cơ sở để đề ra những giải pháp bảo đảm cho việc thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vữngtrong giai đoạn đến nhằm góp phần phát triển du lịch tạo tiền đề đưa quận Ngũ Hành Sơn cơ bản trở thành khu đô thị lớn, cửa ngõ phía Đông Nam thành phố, là địa bàn trọng điểm phát triển du lịch, dịch vụ, giáo dục đào tạo, y tế chất lượng cao của thành phố, đời sống của nhân dân ngày càng cao, có nếp sống đô thị văn minh, là quận giàu truyền thống cách mạng, có nền kinh tế phát triển cao và bền vững. 49 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TỪ THỰC TIỄN QUẬN NGŨ HÀNH SƠN, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 3.1. Bối cảnh phát triển du lịch bền vững 3.1.1. Bối cảnh trong nước và khu vực Nam Trung Bộ 3.1.1.1. Bối cảnh trong nước Hiện nay, ngành du lịch được coi ngành “công nghiệp không khói” mang về một nguồn thu không nhỏ cho nền kinh tế Việt Nam. Với những lợi thế đặc biệt về vị trí địa lý kinh tế và chính trị, Việt Nam có rất nhiều thuận lợi để phát triển du lịch. Việt Nam hiện là thành viên trong Cộng đồng Kinh tế ASEAN, tham gia Hiệp định toàn diện và tiến bộ Đối tác xuyên Thái Bình Dương (CP TPP) và nhiều tổ chức quốc tế khác, nên cần tranh thủ lợi thế này trong phát triển du lịch. 3.1.1.2. Khu vực Nam Trung Bộ Khu vực Nam Trung Bộ có nguồn tài nguyên du lịch khá đa dạng và phong phú với nhiều tiềm năng nổi trội như Tài nguyên du lịch biển được xem là lợi thế chung của các tỉnh Nam Trung bộ với bờ biển dài trên 1.000 km với nhiều bãi tắm đẹp trải dài từ Thành phố Đà Nẵng đến Khánh Hòa, Bên cạnh đó các tỉnh duyên hải miền Trung còn có nhiều vịnh, đảo và bán đảo đẹp tầm cỡ quốc tế, đó là những điều kiện lý tưởng, là tiềm năng để các tỉnh trong khu vực phát triển du lịch biển đảo, xây dựng các khu nghỉ mát, khu vui chơi với các bộ môn thể thao và giải trí thu hút du khách trong và ngoài nước. Trong Vùng còn có một số khu bảo tồn như Khu bảo tồn thiên nhiên Đèo Cả, Khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà - Núi Chúa, Khu bảo tồn tự nhiên Sơn Trà, Khu bảo tồn Cù Lao Chàm góp phần làm đa dạng hóa các sản phẩm du lịch trên địa bàn. Cùng với thế mạnh về biển đảo, thiên nhiên cũng đã ưu ái ban tặng cho các tỉnh duyên hải miền Trung nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng và có giá trị lớn để khai thác, phát triển các loại hình du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng phục vụ du khách. 50 Trong khu vực này còn được đầu tư kết cầu hạ tầng như đường bộ, đường hàng không, cảng biển, đường sắt, tạo thuận lợi cho việc đi, đến của khách du lịch và kết nối các điểm, các tour du lịch ở khu vực Nam Trung Bộ. 3.1.2. Thuận lợi, cơ hội và khó khăn, thách thức đối với phát triển du lịch bền vững ở Đà Nẵng 3.1.2.1. Thuận lợi và cơ hội - Thành phố Đà Nẵng với các tuyến giao thông quan trọng như Quốc lộ 1A, đường sắt, cảng biển và sân bay quốc tế, tạo ưu thế về vị trí địa lý kinh tế của Đà Nẵng trong tổng thể kinh tế của cả nước, xứng đáng là thành phố trọng điểm của vùng kinh tế miền Trung. Biển là nguồn tài nguyên du lịch vô tận mà Đà Nẵng có được. Ngoài những bãi tắm sạch, đẹp trải dài thì cảng Đà Nẵng là một trong những cảng ăn khách nhất hiện nay ở Việt Nam. - Tình hình an ninh trật tự trên địa bàn thành phố Đà Nẵng ổn định được khách du lịch đánh giá là điểm đến an toàn, thân thiện. - Ngành du lịch Thành phố Đà Nẵng luôn nhận được sự hỗ trợ rất lớn của các Bộ, Ngành ở Trung ương như cho phép Lễ hội Pháo hoa quốc tế được tổ chức hàng năm đây là một đặc sản để thu hút khách trong nước và quốc tế; các khu vực trọng điểm phát triển du lịch như khu vực biển, bán đảo Sơn Trà, Bà Nà, ... - Trong thời gian qua Thành ủy, HĐND, UBND thành phố Đà Nẵng đã ban hành các Nghị quyết về phát triển du lịch Thành phố Đà Nẵng trở thành cơ sở, định hướng quan trọng cho phát triển du lịch. Đặc biệt, các Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XX, XXI đều xác định phát triển du lịch là một trong ba khâu đột phá để phát triển Thành phố Đà Nẵng. Trên cơ sở này, HĐND, UBND thành phố Đà Nẵng đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách thu hút đầu tư và khuyến khích phát triển du lịch, tạo môi trường thuận lợi, hấp dẫn các nhà đầu tư. - Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của Thành phố và của ngành du lịch Thành phố nói riêng được củng cố và hoàn thiện trong nhiều năm qua làm thay đổi diện mạo Thành phố, tạo nét riêng và hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước đến với Thành phố. 51 - Nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, vị trí của du lịch đang có chuyển biến theo hướng thuận lợi cho phát triển du lịch bền vững; chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và môi trường đầu tư có nhiều chuyển biến tích cực trong thời gian qua. - Kết quả đạt được trong phát triển du lịch thành phố Đà Nẵng những năm qua tạo thương hiệu và niềm tin, sự quan tâm chú ý của khách du lịch trong và ngoài nước. 3.1.2.2. Khó khăn, thách thức Bên cạnh những thuận lợi và cơ hội đối với sự phát triển bền vững của Thành phố Đà Nẵng còn có những khó khăn, thách thức như: - Sự tăng trưởng và phát triển du lịch thời gian qua khá nhanh nhưng chưa đi kèm, gắn liền tương xứng với bảo vệ tài nguyên và môi trường du lịch, làm xói mòn tài nguyên du lịch, nhất là cảnh quan, tài nguyên tự nhiên. Quá trình đô thị hóa nhanh nhưng trình độ quản lý đô thị còn chưa theo kịp cũng làm gia tăng các nguy cơ, thậm chí suy giảm các cơ hội phát triển du lịch ở Thành phố. - Tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt và gia tăng (tần suất mưa, bão gia tăng, nhiệt độ tăng, ) làm cho các hoạt động du lịch, nhất là các hoạt động vui chơi giải trí ngoài trời bị ảnh hưởng không nhỏ. - Kết cầu hạ tầng du lịch tuy được nâng cấp, cải thiện đáng kể nhưng nhìn chung vẫn còn chưa đồng bộ, thiếu cảng biển chuyên về du lịch, thiếu hệ thống cầu tàu, bến neo đậu để phát triển du lịch đường sông, ... - Nguồn nhân lực du lịch, nhất là đội ngữ hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, giói ngoại ngữ còn có nhiều hạn chế, bất cập để có thể đáp ứng được nhu cầu của khách du lịch ngày càng đa dạng về quốc gia, văn hóa, ngôn ngữ, 3.2. Quan điểm và mục tiêu 3.2.1. Quan điểm Quận Ngũ Hành Sơn là một đơn vị hành chính của thành phố Đà Nẵng nên quan điểm và mục tiêu thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững của Quận cũng tuân thủ quan điểm và mục tiêu phát triển du lịch bền vững của thành phố Đà Nẵng, cụ thể là [22]: 52 - Thực hiện chính sách phát triển du lịch trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn sớm trở thành ngành kinh tế mũi nhọn gắn với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; giữ gìn tài nguyên và bảo vệ môi trường; giữ vững an ninh, quốc phòng, bảo đảm an toàn xã hội. - Phát triển du lịch văn hóa tâm linh và biển với việc lấy du lịch văn hóa tâm linh làm trọng tâm để phát huy có hiệu quả tài nguyên du lịch của quận, khẳng định và phát triển bền vững thương hiệu “du lịch về văn hóa tâm linh”. - Nâng cao nhận thức, phát huy vai trò trách nhiệm và sự phối hợp chặt chẽ với các Sở của Thành phối với các cơ quan ban ngành của quận, các phường, sự tham gia tích cực, năng động, trách nhiệm của tất cả mọi thành phần kinh tế và cộng đồng cho phát triển du lịch bền vững. Đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển. 3.2.2. Mục tiêu Đối với thành phố Đà Nẵng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Đà Nẵng lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2015-2020 đã xác định [2]: “Phát triển kinh tế nhanh, bền vững gắn với tái cơ cấu và chuyển đối mô hình tăng trưởng theo hướng tập trung nâng cao quy mô, chất lượng tăng trưởng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, xây dựng Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm thương mại dịch vụ, du lịch chất lượng cao, thành phố sự kiện của khu vực và cả nước”. Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ quận Ngũ Hành Sơn lần thứ V, nhiệm kỳ 2015- 2020 xác định là phấn đấu [3] “xây dựng quận Ngũ Hành Sơn trở thành quận đô thị du lịch, dịch vụ kiểu mẫu và là trung tâm dịch vụ nghỉ dưỡng, giáo dục - đào tạo, y tế chất lượng cao, phát triển kinh tế tri thức công nghệ cao, phát huy thế mạnh phát triển Làng nghề đá mỹ nghệ truyền thống; có môi trường tự nhiên và môi trường xã hội lành mạnh”. Trên cơ sở đó mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững ở quận Ngũ Hành Sơn trong giai đoạn 2018-2020 được xác định như sau: a. Mục tiêu chung Phát triển du lịch trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, nhất là du lịch biển, 53 du lịch văn hóa tâm linh. Đầu tư các chính sách phát triển du lịch có trọng tâm trọng điểm, xây dựng thương hiệu du lịch quận Ngũ Hành Sơn là nơi nghỉ dưỡng, văn hóa tâm linh, điểm đến an toàn và thân thiện. Xây dựng được sản phẩm du lịch đặc trưng, độc đáo, có sức cạnh tranh cao của quận Ngũ Hành Sơn. b. Mục tiêu cụ thể - Đến năm 2020, ngành Du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; có tính chuyên nghiệp, có cơ sở hạ tầng tương đối đồng bộ; tăng cường quản bá thương hiệu để đưa Làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước trở thành trọng điểm về kinh tế và du lịch của quận, có thương hiệu đặc trưng của quận. Phát triển loại hình du lịch MICE thành sản phẩm đặc trưng của quận Ngũ Hành Sơn. - Hằng năm thu hút được từ 2 - 3 triệu lượt khách du lịch.Trong đó, từ 1- 1,3 triệu lượt khách quốc tế và từ 1 – 1,7 triệu lượt khách du lịch nội địa; tổng thu từ du lịch trên địa bàn quận hằng năm đạt 15.000 tỷ chiếm tỷ trọng 8% giá trị; hằng năm giải quyết và tạo việc làm mới từ 2.700 – 2.900 việc làm. - Phấn đấu đến năm 2025, du lịch thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác, xứng đáng là khu đô thị lớn, hiện đại, cửa ngõ phía Đông Nam Thành phố. [2] 3.3. Các giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững 3.3.1. Cụ thể hóa các quy định chính sách phát triển du lịch bền vững phù hợp với điều kiện địa phương Xác định việc hoàn thiện và cụ thể hóa các quy định chính sách phát triển du lịch bền vững trên địa bàn quận là khâu quan trọng để thực hiện tốt phát triển du lịch bền vững, do đó quận cần tiếp tục phối hợp với các Sở, ban ngành của Thành phố tham mưu cho UBND Thành phố xây dựng và ban hành kịp thời các văn bản nhằm cụ thể hóa các quy định chính sách phát triển du lịch của các cấp phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Trên cơ sở đó, định kỳ hằng năm, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện phát triển du lịch trên địa bàn quận; Thường xuyên phối hợp với các cơ quan chức năng đẩy mạnh việc triển khai 54 xây dựng các dự án về du lịch, dịch vụ, giải trí. Chú trọng công tác đầu tư xây dựng, khai thác quản bá khu du lịch thắng cảnh Ngũ Hành Sơn trong đó có Đề án “Khai thác khách du lịch ban đêm tại ngọn Thủy Sơn” , tiếp tục nâng tầm Lễ hội Quán Thế Âm, Lễ hội Vu Lan hằng năm,Lễ hội Cầu Ngư, Truyền thuyết về danh thắng Ngũ Hành Sơn, Truyền thuyết về miếu Ông Chài,.... Hoàn thành Công viên văn hóa - lịch sử Ngũ Hành Sơn; khơi thông sông Cổ cò phục vụ cho tuyến du lịch đường sông. Kết nối với các điểm du lịch trên địa bàn thành phố cũng như các địa phương lân cận để thúc đẩy nhanh sự phát triển du lịch, dịch vụ tại quận. Tham mưu cho UBND Thành phố hoàn thiện các chính sách khuyến khích du lịch như thu hút đầu tư vào các vùng trọng điểm du lịch như giảm thuế sử dụng đất, hỗ trợ trong công tác giải tỏa của các dự án để đẩy nhanh tiến độ. Đa dạng hóa các loại hình, sản phẩm du lịch đặc trưng của quận; hình thành tuyến phố chuyên doanh hàng điêu khắc đá mỹ nghệ, tuyến phố du lịch 24/7 An Thượng, tranh thủ khai thác lợi thế phát triển các dự án đầu tư dịch vụ du lịch nghĩ dưỡng ven biển để phát triển lĩnh vực dịch vụ phụ trợ của địa phương. 3.2.2. Tăng cường các công cụ thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững - Trên cơ sở bộ tiêu chí đánh giá phát triển du lịch bền vững, quận tham mưu UBND Thành phố xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá cụ thể, với sự định lượng chi tiết hơn trên cả ba nội dung kinh tế, xã hội, môi trường và phù hợp với yêu cầu, điều kiện cụ thể của địa phương. Đây là căn cứ quan trọng để hoàn thiện quy hoạch và xây dựng các chính sách hợp lý, khả thi đối với phát triển du lịch của quận Ngũ Hành Sơn. Rà soát một cách tổng thể và mang tính hệ thống các dự án quy hoạch du lịch đang còn hiệu lực, cùng với các Sở có liên quan của Thành phố tiến hành sơ kết việc thực hiện quy hoạch theo giai đoạn, phân tích, đánh giá cụ thể chất lượng, tính bền vững, tính đồng bộ của mỗi quy hoạch, trên cơ sở đó có các giải pháp cụ thể như tham mưu UBND Thành phố tiếp tục thực hiện hoặc điều chỉnh, bổ sung những nội dung không còn phù hợp, xây dựng mới các quy hoạch cần thiết làm cơ sở cho sự phát triển của du lịch địa phương. 55 Việc điều chỉnh, bổ sung hoặc xây dựng mới các quy hoạch về du lịch cần tuân thủ nghiêm túc các nguyên tắc, đáp ứng các yêu cầu về nội dung phát triển du lịch bền vững, tuân thủ các quy định của pháp luật về quy hoạch cả trong quy trình xây dựng cũng như trong việc xác định các nội dung cụ thể của quy hoạch. Trên cơ sở việc phối hợp với các Sở Văn hóa Thể thao Du lịch, Sở Kế hoạch đầu tư, Sở Xây dựng và Sở Tài nguyên Môi trường, của Thành phố xây dựng các chủ trương, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật phù hợp, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển du lịch. Quận Ngũ Hành Sơn coi du lịch là khâu đột phá phải tập trung cao độ các điều kiện và nguồn lực thực hiện, rà soát, nghiên cứu, phối hợp với các cơ quan có liên quan của Thành phố tham mưu UBND Thành phố điều chỉnh các chính sách, quy định không còn phù hợp, bổ sung các chính sách và quy định mới đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch bền vững. Trong đó hướng trọng tâm vào việc điều chỉnh, xây dựng mới các chính sách, văn bản quy phạm về: + Ưu đãi (về đất đai, vay vốn, thủ tục hành chính, miễn giảm một số loại phí, lệ phí) để khuyến khích, thu hút nguồn lực cho đầu tư phát triển hạ tầng du lịch, đầu tư vào các khu du lịch, phát triển nguồn nhân lực, xúc tiến, quảng bá du lịch. + Quản lý, bảo vệ tài nguyên du lịch, trong đó phân cấp rõ chức năng, thẩm quyền và trách nhiệm quản lý của từng cơ quan chức năng và cá nhân liên quan, mức độ chịu trách nhiệm khi vi phạm. + Nâng cao ý thức trách nhiệm của cơ sở kinh doanh du lịch, khách du lịch và người dân địa phương, thu hút sự tham gia của cộng đồng cho phát triển kinh tế du lịch, bảo vệ tài nguyên, bảo tồn văn hoá. + Khuyến khích, hỗ trợ áp dụng khoa học công nghệ thân thiện với môi trường, tiết kiệm tài nguyên, năng lượng trong hoạt động du lịch. UBND quận phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao Du lịch và Hội Doanh nghiệp quận tổ chức thực hiện tốt công tác tuyên truyền pháp luật và các chính sách về du lịch của nhà nước, của thành phố đến nhà đầu tư và mọi người dân trên địa bàn quận. Thông qua Hội Doanh nghiệp của quận tăng cường hỗ trợ thông tin về du lịch cho các nhà đầu tư, các doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn quận. Thực hiện tốt các hoạt động quảng bá du lịch của quận Ngũ Hành Sơn đến với 56 khách trong nước và quốc tế. Quản lý chặt chẽ việc cấp phép và hoạt động của các cơ sở kinh doanh du lịch, việc tổ chức và tham gia các hoạt động du lịch, các sự kiện văn hoá, du lịch của quận. Phối hợp với các Sở của Thành phố tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất là về môi trường đầu tư, cơ hội tiếp cận nguồn lực, thủ tục hành chính cho các nhà đầu tư, kinh doanh du lịch trên địa bàn. Đồng thời phối hợp với Sở Tài nguyên môi trường, Sở Xây dựng thành phố tăng cường các hoạt động thanh tra, kiểm tra việc sử dụng, bảo vệ tài nguyên, bảo vệ môi trường du lịch; trong kiểm tra việc thực hiện các nội dung quy hoạch, các cam kết về tiến độ đầu tư, sử dụng đất, bảo vệ tài nguyên, môi trường và việc thực hiện các quy định pháp luật khác của các nhà đầu tư. Kiên quyết xử lý các dự án du lịch có vi phạm pháp luật trong sử dụng đất, tài nguyên du lịch, xây dựng không đúng công năng, trong các hoạt động kinh doanh, vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường theo đúng pháp luật. 3.2.3. Nâng cao năng lực các chủ thể và sự phối hợp trong thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững 3.2.3.1. Nâng cao năng lực của các cơ quan quản lý nhà nước trong thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững Rà soát, kiện toàn đội ngũ cán bộ phụ trách theo dõi du lịch quận đảm bảo đủ về số lượng và chất lượng. Trong đó chú ý việc phân công trách nhiệm rõ ràng các bộ phận. Bố trí đủ biên chế, tuyển dụng đúng chuyên ngành cho công chức theo dõi mãng du lịch, đây là yếu tố quan trọng để thực hiện tốt công tác tham mưu cho việc phát triển du lịch trên địa bàn quận trong thời gian đến. Từng bước nâng cao năng lực cho cán bộ theo dõi, phụ trách lĩnh vực du lịch trên địa bàn quận trong đó ưu tiên các nội dung: - Nghiên cứu, bố trí hợp lý định biên biên chế song song với việc bố trí biên chế trực tiếp theo dõi lĩnh vực du lịch trên địa bàn quận, tiếp tục thu hút sinh viên giỏi của các Trường Đại học theo các chuyên ngành quản trị du lịch về công tác tại quận theo theo Đề án thu hút nhân lực chất lượng cao của tỉnh thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2011-2020 và bố trí công tác phù hợp để phát huy năng lực của cán bộ 57 diện thu hút. - Thường xuyên thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ theo dõi quản lý lĩnh vực du lịch trên địa bàn quận. - Thực hiện việc phân cấp, phân định trách nhiệm, giám sát quá trình thực hiện nhiệm vụ của cán bộ theo dõi lĩnh vực du lịch; xây dựng quy chế phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ với các Sở có liên quan của Thành phố, đặc biệt là Sở Văn hóa thể thao du lịch Thành phố, để thuận tiện trong việc thanh kiểm tra các lĩnh vực có liên quan đến du lịch trên địa bàn quận. UBND các phường cần thực hiện tốt hơn chức năng quản lý nhà nước thuộc lĩnh vực quản lý của mình như thường xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát các dự án xây dựng các khách sạn, nhà nghỉ, resort, căn hộ chưa đảm bảo giấy tờ hợp lệ kịp thời báo cáo quận tham mưu cấp có thẩm quyền xem xét xử lý. 3.2.3.2. Nâng cao năng lực của các tổ chức, cá nhân trong thực hiện chính sách phát triển du lịch Đây là một giải pháp nhằm huy động ở mức cao nhất sự tham gia của các tổ chức kinh tế, cá nhân và cộng đồng vào thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững như cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở Văn hóa, thể thao - du lịch, Sở Tài nguyên và môi trường và các cơ quan liên quan để cùng nhau giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch bền vững, cần quy hoạch các khu, điểm du lịch rõ ràng, hợp lý với điều kiện tự nhiên cũng như tiềm năng du lịch của quận, ưu tiên những dự án có kế hoạch bảo vệ môi trường tự nhiên. Thực hiện cơ chế liên kết giữa các quận trong thành phố cũng như các địa phương lân cận để thực hiện quy hoạch, phát triển các sản phẩm du lịch dựa trên các lợi thế của quận. Tăng cường phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao du lịch và các cơ quan có liên quan để quảng bá hình ảnh du lịch của quận Ngũ Hành Sơn ở trong nước và nước ngoài. Tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh quận Ngũ Hành Sơn với ý nghĩa là vùng đất có nhiều danh thắng nổi tiếng, đặc biệt là cụm di tích Ngũ Hành Sơn - một cụm đá vôi gồm 5 ngọn núi Thủy Sơn, Mộc Sơn, Thổ Sơn, Kim Sơn, Dương và Âm Hỏa 58 Sơn. Ngoài ra, nơi đây còn có nhiều ngôi đình, chùa cổ và các hang động tuyệt đẹp nổi tiếng không chỉ ở Đà Nẵng mà còn trên cả nước để kích thích nhu cầu du lịch du khách đến thăm quan. Tổ chức thường xuyên các hoạt động tuyên truyền giáo dục nâng cao ý thức và văn hóa phục vụ khách du lịch của doanh nghiệp thông qua Hội Doanh nghiệp của quận và cộng đồng dân cư; phát động chiến dịch làm sạch môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm cho khách du lịch. 3.2.4. Tăng cường nguồn lực cho thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững 3.2.4.1. Thực hiện chính sách phát triển hoàn thiện cơ sở hạ tầng Thuận lợi lớn nhất của quận Ngũ Hành Sơn là đã có quy hoạch tổng thể và chi tiết được UBND thành phố quan tâm và từng bước triển khai. Diện tích đất phục vụ cho việc phát triển du lịch đã được bố trí cụ thể, các kế hoạch triển khai. Cần triển khai nhanh các dự án du lịch trên địa bàn quận nhằm đồng bộ các khu du lịch, cung cấp cơ sở lưu trú chất lượng cao nhằm đáp ứng nhu cầu du khách. Mở rộng, cải tạo hệ thống thoát nước và xử lý chất thải, đặc biệt là hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải đối với các khu nghỉ dưỡng cao cấp ven biển, tuyệt đối tránh tình trạng đỗ nước thải chưa qua xử lý ra biển. Cảnh quan thiên nhiên, không khí trong lành, lòng mến khách của người dân Ngũ Hành Sơn là những điểm thu hút lớn đối với khách du lịch. Tuy nhiên sự cạnh tranh từ các địa phương và khu vực lân cận đòi hỏi cần có sự đa dạng các dịch vụ du lịch. Phát triển du lịch sinh thái, các môn thể thao biển, văn lịch văn hoá đã và đang là lựa chọn để phát triển của Ngũ Hành Sơn. Cạnh tranh trong du lịch đòi hỏi các nhà doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch cần tạo ra các tuyến du lịch hợp lý phù hợp với sở thích của khách thay vì chỉ có các lộ trình sẵn có. Cần đầu tư vào việc xây dựng hệ thống hạ tầng thân thiệt với môi trường, không nên phát triển ồ ạt. Khuyến khích xây dựng hệ thống khách sạn mang bản sắc Việt Nam, kiến trúc Việt Nam. Hướng đến du lịch xanh cho du khách. 3.2.4.2. Thực hiện chính sách đào tạo nguồn nhân lực phục vụ du lịch Nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực cho lĩnh vực du lịch, đề 59 nghị: Đẩy mạnh hợp tác phát triển nguồn nhân lực với các tập đoàn lớn, đa quốc gia về lĩnh vực du lịch, tiếp thu những kinh nghiệm trong quản lý, điều hành cũng như tính chuyên nghiệp trong phục vụ khách du lịch. Khai thác thế mạnh về nguồn nhân lực chất lượng cao tại các cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn thành phố, đặc biệt lượng lao động được đào tạo theo chính sách hỗ trợ gia đình chịu ảnh hưởng bởi quá trình chỉnh trang đô thị và lực lượng lao động chuyển đổi ngành nghề trên địa bàn quận. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước, quản lý dự án và một số ngành nghề khác trong ngành du lịch, theo cơ sở đó xây dựng phương án đào tạo lại và bồi dưỡng để đáp ứng với tình hình sắp đến. Cử cán bộ tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ như quản lý nhà nước về du lịch, thẩm định và xếp hạng cơ sở lưu trú, hướng dẫn viên du lịch, tổ chức sự kiện, tiếp thị du lịch, nghiệp vụ lữ hành, nghiệp vụ khách sạn mà thành phố tổ chức. Phối hợp với các trường đào tạo nghề của thành phố mở các lớp đào tạo quản lý cấp cao cho các khách sạn, công ty lữ hành, công ty sự kiện du lịch; nghiệp vụ phục vụ các hoạt động vui chơi giải trí trên biển, du lịch đường sông làng quê; phối hợp với các cơ sở đào tạo chuẩn hoá kiến thức kỹ năng bổ trợ và nhất là nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ nhân viên làm việc tại Ban quản lý danh thắng Ngũ Hành Sơn và cho nhân lực trực tiếp ở các đơn vị kinh doanh du lịch. Tận dụng nguồn đầu tư của thành phố và các tập đoàn đã và đang hoạt động ngành du lịch trên địa bàn Quận. UBND quận sẽ là cầu nối để tổ chức liên kết giữa nhà trường với các công ty du lịch, tạo các khoá học thực tế, tổ chức các cuộc thi, sân chơi cho đội ngũ nhân viên cũng như giáo viên du lịch, có những giải thưởng để nâng cao tính hăng hái của nhân viên cũng như cán bộ quản lý. Tiếp tục bồi dưỡng và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức về văn hoá, xã hội, lịch sử của Ngũ Hành Sơn cho đội ngũ hướng dẫn viên du lịch, cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực du lịch, đào tạo và phát triển kỹ năng thành thạo nhiều ngoại ngữ khác ngoài tiếng Anh để phục vụ khách quốc tế. Phối hợp các cơ quan liên quan của thành phố tổ chức tập huấn văn hoá giao 60 tiếp cho những đối tượng thường xuyên tiếp xúc khách du lịch đặc biệt khách quốc tế như nhân viên bán hàng lưu niệm, bán vé tham quan, nhân viên phục vụ nhà hàng, khách sạn, nâng cao kiến thức cho các cán bộ làm việc trong lĩnh vực dịch vụ du lịch về vấn đề đảm bảo an toàn cho khách du lịch, đồng thời, cần phải có sự phối hợp liên ngành trong vấn đề bảo đảm an toàn cho khách du lịch. 3.2.4.3. Tăng cường quảng bá, thông tin về địa bàn du lịch Ngũ Hành Sơn Thông tin du lịch được coi là một nguồn lực phát triển quan trọng, nhất là trong thời đại công nghệ thông tin 3.0 và 4.0. Tận dụng và áp dụng các tiến bộ công nghệ 3.0 và 4.0 trong quản bá, thông tin về du lịch trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn cần được coi trọng. Ngoài ra, để hoạt động du lịch trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn phát triển bền vững, cùng với thành phố Đà Nẵng cần quan tâm về tính minh bạch và trách nhiệm của bộ máy hành chính, thiết chế pháp lý. Sửa đổi, bổ sung và ban hành thống nhất quy chế quản lý các khu du lịch đã được quy hoạch để giúp cho việc triển khai được đồng bộ, phát huy năng lực quản lý điều hành, khai thác hiệu quả khu du lịch văn hoá tâm linh Ngũ Hành Sơn. 3.2.5. Các giải pháp khác 3.2.5.1. Đẩy mạnh bảo vệ tài nguyên và môi trường trong thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững Trên cơ sở danh mục tài nguyên du lịch đã được xác định, tiếp tục thường xuyên rà soát, đánh giá, kiểm kê thực trạng, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đầy đủ về tài nguyên du lịch của quận (bao gồm cả tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn). Xây dựng quy hoạch sử dụng, bảo vệ hệ thống tài nguyên trên địa bàn quận, trong đó cần đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất về quan điểm sử dụng và bảo vệ của các ngành, các địa phương dưới sự quản lý tập trung của UBND quận đối với những tài nguyên. Khoanh định các tài nguyên có tính đa dạng cao như các khu vực cảnh quan thiên nhiên, hệ sinh thái núi, các di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng... dễ bị tổn thương, ảnh hưởng do tác động của các hoạt động du lịch và các hoạt động kinh tế khác như khai thác khoáng sản, xây dựng. Quản lý chặt chẽ 61 những hoạt động du lịch và hoạt động kinh tế xã hội khác có nguy cơ gây ảnh hưởng đến tài nguyên du lịch. Đảm bảo tuân thủ đúng các yêu cầu đặt ra đối với việc sử dụng tài nguyên; kiểm tra, kiểm soát thường xuyên việc sử dụng tài nguyên, tránh sử dụng quá mức gây nguy cơ cạn kiệt, suy giảm hoặc xuống cấp nghiêm trọng tài nguyên. Đồng thời với việc sử dụng, phải thường xuyên theo dõi biến động của tài nguyên để có những giải pháp phối hợp kịp thời giữa cơ quan quản lý chuyên ngành về du lịch với các cơ quan, ngành chức năng liên quan và các địa phương trong quận trong việc khắc phục sự cố, tình trạng suy thoái, xuống cấp của tài nguyên du lịch. Các khu vực tài nguyên quý hiếm, các khu vực có nguy cơ suy thoái hoặc có khả năng chịu ảnh hưởng cao của các tác động xấu do hoạt động khai thác của con người đều phải được xác định, khoanh vùng dưới sự kiểm soát chặt chẽ để có biện pháp nghiêm ngặt và giải pháp xử lý phù hợp nhằm bảo vệ tài nguyên, môi trường. Khuyến khích các doanh nghiệp, các cơ sở kinh doanh du lịch áp dụng công nghệ ít tiêu thụ năng lượng và thân thiện với môi trường trong đầu tư và hoạt động (như sử dụng các giải pháp thiết kế phù hợp để tránh tiêu tốn năng lượng khi vận hành; sử dụng hệ thống pin mặt trời để cung cấp nước nóng). Đối với các tài nguyên du lịch nhân văn, cần nghiên cứu, xác định được giới hạn áp lực của hoạt động du lịch lên tài nguyên để có biện pháp duy trì áp lực và cường độ sử dụng trong giới hạn an toàn cho tài nguyên. Thực hiện các biện pháp cụ thể như xây dựng quy chế quản lý khách du lịch, nội quy lễ hội, các bộ quy tắc ứng xử..., tuyên truyền để du khách tôn trọng và có thái độ ứng xử văn hoá với các tài nguyên du lịch nhân văn (tôn trọng di sản, tôn trọng truyền thống văn hoá, chuẩn mực văn hoá, đạo đức của cộng đồng địa phương nơi có hoạt động du lịch); đồng thời nâng cao nhận thức, ý thức giữ gìn các giá trị văn hoá truyền thống, môi trường xã hội truyền thống của cộng đồng khi tham gia hoạt động du lịch. Thực hiện nghiêm quy định về khảo sát, đánh giá tác động môi trường khi đầu tư dự án du lịch. Khuyến khích, tăng cường quảng bá cho các loại hình du lịch thân thiện với môi trường. Hoàn thiện hệ thống nội quy, quy chế, quy định về bảo 62 vệ môi trường tại các khu, điểm du lịch. Tổ chức cho các cơ sở kinh doanh học tập và ký cam kết thực hiện quy chế. Đôn đốc, giám sát thường xuyên các cơ sở thực hiện đầy đủ các quy định, quy chế bảo vệ môi trường trong các hoạt động du lịch. Quận cần tăng cường đầu tư cho lực lượng bảo vệ môi trường, vệ sinh tại các khu vực du lịch. Chú trọng xây dựng hạ tầng xử lý chất thải, nước thải ở các khu, điểm du lịch, các cơ sở lưu trú và ăn uống phục vụ du lịch. Kiểm soát chặt chẽ tác động của các hoạt động kinh tế trong những lĩnh vực khác (xây dựng, giao thông, công nghiệp, nông nghiệp) đến môi trường tại các khu, điểm du lịch. Kiểm tra thường xuyên các hoạt động kinh doanh du lịch và các hoạt động kinh tế khác trong khu vực du lịch; xử lý nghiêm đối với các doanh nghiệp, cơ sở gây ô nhiễm môi trường khi tham gia hoạt động du lịch hoặc thực hiện các hoạt động kinh tế khác gây ô nhiễm môi trường du lịch. Lồng ghép nội dung giáo dục về môi trường trong chương trình của hệ thống các cấp độ đào tạo du lịch cũng như đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục qua phương tiện thông tin đại chúng. Tăng cường sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, các đối tượng tham gia kinh doanh lịch, khách du lịch, cộng đồng dân cư trong nỗ lực chung để đảm bảo môi trường cho phát triển du lịch.Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 18/CT-TTg ngày 04/9/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác quản lý môi trường du lịch, đảm bảo an ninh, an toàn cho khách du lịch. 3.2.5.2. Nâng cao nhận thức cho người dân và tạo dựng môi trường văn minh và thân thiện với khách du lịch Cộng đồng cư dân là một trong những nhân tố để định vị thương hiệu cho du lịch địa phương. Xây dựng một hình ảnh người dân thân thiện, hiểu rõ về vùng đất nơi phát triển du lịch, thạo việc là một trong những tiêu chí mà quận Ngũ Hành Sơn đang hướng đến. Để đạt được điều này đòi hỏi sự nỗ lực của chính quyền địa phương và sự đồng thuận từ phía người dân. Những việc cần làm là: Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về du lịch nhằm năng cao ý thức người dân tại các khu vực khách đến tham quan. Cần có một thái độ văn minh trong cư xử với du khách. Xây dựng các chương trình hành động du lịch hướng đến giáo dục có sự 63 tham gia của cộng đồng dân cư. Cụ thể như: thiết kế tour du lịch sống và làm việc với nghệ nhân làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước, hãy cùng ra biển với ngư dân Hoà Hải, một ngày cùng nông dân Hoà Quý làm rau sạch Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn văn minh thương mại, nâng cao khả năng giao tiếp bằng tiếng anh đối với các hộ kinh doanh các loại hình dịch vụ có tiếp xúc với du khách. Thông qua việc tham gia vào hoạt động du lịch giúp cho người dân không khai thác bừa bãi nguồn tài nguyên phục vụ nhu cầu sống, tạo việc làm, tăng thu nhập mà trái lại chính họ góp phần vào sự phát triển du lịch bền vững. Để bảo vệ môi trường, góp phần cho phát triển du lịch bền vững, người dân địa phương. 64 Tiểu kết Chương 3 Chương 3, trên cơ sở bối cảnh phát triển (trong nước, khu vực) tập trung đề xuất các giải pháp chính để tăng cường thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững, bao gồm các giải pháp về: cụ thể hóa các quy định chính sách phát triển du lịch bền vững phù hợp với điều kiện địa phương; tăng cương các công cụ thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững; nâng cao năng lực các chủ thể và sự phối hợp trong thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững; tăng cường nguồn lực cho thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững; và một số giải pháp hỗ trợ khác. 65 KẾT LUẬN Cùng với sự nghiệp đổi mới của đất nước trong những năm qua, ngành Du lịch cả nước nói chung và du lịch Đà Nẵng nói riêng đã có nhiều phát triển và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Những kết quả về lượng khách, thu nhập, tăng tỷ trọng GDP và giải quyết việc làm đã khẳng định vai trò của ngành Du lịch trong nền kinh tế của nước ta hiện nay. Ngành Du lịch đã có đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, chính trị, xã hội và bảo vệ tài nguyên môi trường; du lịch góp phần vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, mang lại nguồn thu ngân sách lớn cho Thành phố Đà Nẵng; thu hút vốn đầu tư và xuất khẩu hàng hóa; tác động tích cực đối với phát triển các ngành kinh tế có liên quan góp phần thực hiện chính sách xóa đói giảm nghèo, tạo ra nhiều việc làm và có thu nhập thường xuyên cho người lao động, bảo tồn và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, là cầu nối, giao lưu văn hóa giữa các vùng miền, du lịch góp phần quan trọng đối với bảo tồn, nâng cao nhận thức trách nhiệm cho cộng đồng đối với công tác giữ gìn và bảo vệ tài nguyên môi trường. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận thực hiện chính sách công, chính sách phát triển du lịch bền vững và thực tiễn thực hiện chính sách phát triển du lịch bền vững ở quận Ngũ Hành Sơn, luận văn đã khái quát, phân tích, đánh giá sự phát triển du lịch ở quận Ngũ Hành Sơn thời gian qua từ góc nhìn thực hiện chính sách, bao gồm từ xây dựng kế hoạch; phổ biến, tuyên truyền chính sách; phân công, phối hợp các bên liên quan; duy trì thực hiện chính sách; điều chỉnh chính sách; theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách; và đánh giá, tổng kết chính sách. Qua các phân tích, đánh giá đã làm rõ những mặt được, chưa được cùng các nguyên nhân và đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường thực hiện một cách hiệu quả hơn chính sách phát triển du lịch bền vững ở quận Ngũ Hành Sơn trong thời gian tới./. 66