Luận văn Văn hóa doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang

HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG ------------------------------ NGUYỄN THỊ VIỆT HOA [ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI VNPT BẮC GIANG Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60.34.05 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI - 2013 Luận văn được hoàn thành tại: HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. VŨ TRỌNG TÍCH Phản biện 1: .............................................................................. Phản biện 2: .............................................................................. Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông Vào lúc: ....... giờ ... .... ngày ........ tháng ....... .. năm 2013 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Thư viện của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài: Con người là nguồn lực quan trọng nhất của mỗi tổ chức trong xã hội. Nói đến con người là nói đến văn hóa, vì toàn bộ giá trị văn hóa làm nên những phẩm chất, năng lực tinh thần của con người. Văn hóa là một nguồn lực nội sinh có thể tạo nên sự phát triển đột phá và bền vững cho một tổ chức khi tổ chức đó biết khai thác, vận dụng các yếu tố văn hóa vào hoạt động của mình. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng (khoá VIII) xác định: “Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội” chúng ta phải làm cho văn hoá thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống. Vì vậy, văn hoá doanh nghiệp được coi là nguồn lực nội sinh, trực tiếp thúc đẩy sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp, góp phần vào thành công của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Để bước vào môi trường cạnh tranh khốc liệt trong sân chơi chung toàn cầu, để tồn tại và phát triển cùng với các công ty trong nước có cùng chức năng nhiệm vụ, hơn bao giờ hết, VNPT Bắc Giang đã và đang xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Với mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé của mình cho VNPT Bắc Giang làm thế nào để duy trì và phát triển văn hóa doanh nghiệp tác giả đã chọn đề tài: "Văn hóa doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang" để nghiên cứu. Đây là một đề tài mang tính thời sự và xuất phát từ nhu cầu khách quan của doanh nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài: Nhận dạng, phân tích các yếu tố cấu thành văn hoá doanh nghiệp; đánh giá và đưa ra một số giải pháp để xây dựng và hoàn thiện văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng, nguyên nhân ảnh hưởng đến văn hoá doanh nghiệp của VNPT Bắc Giang, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng văn hoá doanh nghiệp cho phù hợp với sự phát triển và hội nhập của Công ty. 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài. Đề tài luận văn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu như: phương pháp thu thập tài liệu, phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp - phân tích số liệu, phương pháp thực nghiệm. 5. Kết cấu của đề tài: Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về văn hoá doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang Chương 3: Một số giải pháp tiếp tục xây dựng, duy trì và phát triển văn hóa doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang 2 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ VĂN HOÁ DOANH NGHIỆP 1.1. Khái niệm và đặc điểm văn hoá doanh nghiệp Văn hóa là toàn bộ những hoạt động vật chất và tinh thần mà loài người đã sáng tạo ra trong lịch sử của mình trong quan hệ với con người, với tự nhiên và với xã hội, được đúc kết lại thành hệ giá trị và chuẩn mực xã hội. Văn hóa doanh nghiệp là toàn bộ các giá trị văn hóa được gây dựng nên trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp, trở thành các giá trị, các quan niệm, tập quán, truyền thống ăn sâu vào hoạt động của doanh nghiệp ấy, chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ và hành vi của mọi thành viên của doanh nghiệp trong việc theo đuổi và thực hiện các mục đích. Văn hoá doanh nghiệp có 4 đặc điểm nổi bật: tính tập thể, tính quy phạm, tính độc đáo, tính thực tiễn. Vai trò của văn hoá doanh nghiệp: văn hóa doanh nghiệp là nguồn lực tạo ra lợi thế cạnh tranh; văn hóa doanh nghiệp góp phần thu hút nhân tài, tăng cường sự gắn bó giữa người sử dụng lao động với người lao động và giữa nội bộ người lao động; văn hóa doanh nghiệp tạo nên bản sắc của doanh nghiệp; văn hóa doanh nghiệp ảnh hưởng đến việc hoạch định chiến lược và cùng đồng hành phát triển theo doanh nghiệp; văn hóa doanh nghiệp tạo nên sự ổn định của tổ chức; văn hóa doanh nghiệp tạo nên sự cam kết chung vì mục tiêu và giá trị của bản thân doanh nghiệp. 1.2. Biểu hiện của văn hoá doanh nghiệp 1.2.1. Các biểu trưng trực quan của văn hoá doanh nghiệp Có 6 biểu trưng trực quan thể hiện bản sắc văn hóa doanh nghiệp mà chúng ta dễ dàng nhận thấy, đó là: Những đặc điểm về kiến trúc (kiến trúc đặc trưng - nội thất, ngoại thất, màu sắc,...); Những nghi lễ, nghi thức, trang phục đặc trưng; Các biểu tượng, lô-gô; Những mẩu chuyện, giai thoại, tấm gương điển hình; Ngôn ngữ, khẩu hiệu; Ấn phẩm chính thức (quảng cáo, tài liệu truyền thông, nội bộ, văn bản,...). 1.2.2. Các biểu trưng phi trực quan của văn hoá doanh nghiệp Những biểu trưng phi trực quan của văn hoá doanh nghiệp về cơ bản có thể phân thành ba nhóm: lý tưởng; niềm tin, giá trị chủ đạo và thái độ; lịch sử phát triển và truyền thống văn hoá. 1.3. Xây dựng văn hoá doanh nghiệp 1.3.1. Xây dựng triết lý kinh doanh Triết lý kinh doanh là những tư tưởng triết học phản ánh thực tiễn kinh doanh thông qua con đường trải nghiệm, suy ngẫm, khái quát hóa của các chủ thể kinh doanh và chỉ dẫn cho hoạt động kinh doanh. Triết lý kinh doanh chỉ nảy sinh trong nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh giữa nhiều thành phần kinh tế và các chủ thể kinh doanh khác nhau. Triết lý kinh doanh thường gồm ba bộ phận cơ bản có quan hệ mật thiết với nhau: mục tiêu của doanh nghiệp; phương thức hành động; quan hệ của doanh nghiệp với môi trường kinh tế xã hội, nghĩa vụ chung của doanh nghiệp và nguyên tắc của thành viên trong doanh nghiệp. Triết lý doanh nghiệp là cốt lõi của văn hóa doanh nghiệp: Xác định sứ mệnh, các giá trị cốt lõi và phương thức hoạt động, quản lý của doanh nghiệp, nên triết lý kinh doanh trở thành yếu tố quan trọng nhất của văn hóa doanh nghiệp. Một số Triết lý kinh doanh: - Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Nhà nước. - Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. 1.3.2. Xây dựng các quy chế, truyền thống, tập tục, thói quen, nghi lễ Nét nổi bật trong văn hóa doanh nghiệp được thể hiện qua phương thức tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp, mà phương thức này được cụ thể hóa bằng các định chế, cơ chế hoạt động. Một nét đặc sắc của văn hóa doanh nghiệp là phương thức giao tiếp của doanh nghiệp với xã hội (công chúng, khách hàng...). 3 Tổ chức đời sống tập thể (văn hoá quản lý trên mọi mặt hoạt động của doanh nghiệp), tổ chức đời sống cá nhân (đời sống vật chất, ăn, mặc, ở, đi lại và vui chơi, giải trí, thông tin...) và xây dựng bầu không khí hài hòa, thân thiện trong doanh nghiệp. 1.3.3. Các biểu trưng, biểu hiện ra bên ngoài Những biểu hiện bên ngoài của doanh nghiệp: logo, slogan, brochure, sổ tay người lao động, trang phục…; Hệ thống sản phẩm hàng hóa và dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp cho thị trường: Phải đảm bảo có giá trị văn hóa và là một lợi thế cạnh tranh lâu bền. Muốn vậy, hệ thống sản phẩm - dịch vụ phải đạt 2 yêu cầu: Được đảm bảo bằng thương hiệu (một biểu tượng đặc trưng hay logo, một dòng chữ đặc trưng, một màu sắc đặc trưng giúp mọi người dễ phân biệt, gây ấn tượng), có nhãn mác theo đúng quy định của pháp luật; Con người và các nhân tài của doanh nghiệp. 4 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VĂN HOÁ DOANH NGHIỆP TẠI VNPT BẮC GIANG 2.1. Tổng quan về VNPT Bắc Giang Phần này luận văn nêu khái quát các đặc điểm chung về tầm nhìn, định hướng, sứ mệnh của VNPT Bắc Giang cũng như những đặc điểm về quá trình hình thành phát triển, mục tiêu hướng tới của VNPT Bắc Giang. Luận văn đi sâu phân tích một số đặc điểm có ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp như cơ cấu tổ chức, đặc điểm về lao động, vốn, ngành nghề hoạt động và phân tích một số kết quả sản xuất kinh doanh có ảnh hưởng tới văn hóa của VNPT Bắc Giang. 2.2. Thực trạng văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang 2.2.1. Các biểu trưng trực quan của văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang Luận văn đi phân tích, đánh giá các biểu trưng trực quan của VNPT Bắc Giang về đặc điểm kiến trúc, các nghi lễ, biểu tượng, ấn phẩm điển hình, trang phục. 2.2.2 Các biểu trưng phi trực quan của văn hóa VNPT Bắc Giang Luận văn đi phân tích, đánh giá các biểu trưng phi trực quan của VNPT Bắc Giang như sứ mệnh, định hướng và chiến lược phát triển và tầm nhìn, tôn chỉ, mục đích; niềm tin, giá trị chủ đạo và thái độ của VNPT Bắc Giang. Ngoài ra, luận văn đi tìm hiểu lịch sử phát triển và truyền thống văn hóa, phong cách lãnh đạo qua các thế hệ lãnh đạo của VNPT Bắc Giang trên bước đường phát phát triển của VNPT Bắc Giang, từ năm 2001 đến nay, đã cho thấy lãnh đạo đơn vị đã thể hiện một số nét nổi bật của giới doanh nhân trong thời kỳ đổi mới. 2.2.3 Văn hóa doanh nghiệp với quản trị nhân lực Trong hoạt động kinh doanh hiện nay, có rất nhiều yếu tố tham gia vào hệ thống quản lý kinh doanh như vật chất, kinh tế, văn hóa, thông tin ... nhưng yếu tố con người vẫn là một yếu tố quan trọng nhất. Vì thế để có thể phát triển bền vững, mỗi doanh nghiệp cần phải tăng cường các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác quản trị nhân lực. Nhưng bằng cách nào đi nữa cung không ngoài mục đích cuối cùng là nhằm tạo ra một môi trường làm việc tốt nhất, thuận lợi, tạo niềm tin cho nhân viên để họ gắn bó với doanh nghiệp, đó cũng là một trong những phương diện của văn hóa doanh nghiệp. Luận văn cũng đi sâu phân tích con người trong hệ thống quản lý. Trong lĩnh vực quản lý người ta xem xét con người và hoạt động của con người trên ba góc độ Thứ nhất, con người với tư cách là chủ thể quản lý: cùng với năng lực, uy tính, nhân cách của mình giúp con người đưa ra các quyết dịnh quản lý của mình. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động và sự phát triển của tổ chức. Thứ hai, con người với tư cách là khách thể quản lý (hay đối tượng quản lý): Đó là những người dưới quyền ở nhiều cấp độ cá nhân, tâpạ thể, với những đặc điểm văn hóa, nhân cách riêng của họ. Thứ ba, nhìn nhận con người trong mối quan hệ giữa chủ thể và khách thể quản lý (mối quan hệ giữa những người lãnh dạo và người dưới quyền). Luận văn đề cập đến việc VNPT Bắc Giang quản lý con người như thế nào? - Xác định được vị trí đúng đắn của mỗi người trong tập thể, trong hệ thống xã hội, quy định rõ chức năng quyền hạn và vai trò xã hội của họ, thông qua việc xây dựng mục tiêu cho nhân viên. - Đào tạo, bồi dưỡng con người; hướng dẫn giúp đỡ họ thực hiện vai trò xã hội, những chức năng, nghĩa vụ và quyền hạn của họ với tư cách là một chủ thể hoạt động ở vị trí của họ trong hệ thống tổ chức. - Tạo ra cho mọi cá nhân (trước hết là trong công việc và trong sinh hoạt) những điều kiện thuận lợi nhất để họ thực hiện tốt nhấtvai trò xã hội của mình; gắn lợi ích của mỗi cá nhân với lợi ích của tập thể, dân tộc. Văn hóa doanh nghiệp với công tác quản trị nhân lực cũng được luận văn đề đến các mặt: - Sử dụng hiệu quả và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. 5 - Cách tổ chức trong doanh nghiệp của người lãnh đạo, thể hiện ở hệ thống tập quán, nền nếp, thói quen, thái độ và chuẩn mực hành vi ứng xử hàng ngày trong làm việc và sinh hoạt của mỗi thành viên, tạo thành các nguyên tắc rất cụ thể, rõ ràng, được các thành viên của doanh nghiệp chấp nhận thành nếp sống tự thân của mình. - Những yếu tố liên quan khác: ngoài phong cách quản lý của người lãnh đạo, văn hoá doanh nghiệp còn phải được tìm thấy ở phong cách làm việc của tất cả mọi lao động trong doanh nghiệp. Đó là sự cẩn thận, cần mẫn, tận tuỵ, chính xác và tự giác trong làm việc; là sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình, quy phạm kỹ thuật và công nghệ. 2.3. Đánh giá chung về văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang 2.3.1 Những kết quả đạt được Từ những phân tích về thực trạng văn hoá doanh nghiệp của VNPT bắc Giang, có thể thấy đơn vị đã từng bước xây dựng và phát triển văn hoá doanh nghiệp. VNPT Bắc Giang đã xây dựng được các biểu trưng trực quan và phi trực quan của văn hoá doanh nghiệp. Các biểu trưng trực quan như đặc điểm kiến trúc, nghi lễ, ấn phẩm điển hình …. và các biểu trưng phi trực quan như sứ mệnh, mục tiêu phát triển, tầm nhìn… được xác định rõ ràng khẳng định vị thế và hình ảnh, thể hiện bản sắc văn hoá của mình. Với những mục tiêu đã được xác lập, văn hoá doanh nghiệp mang lại sự ổn định, phồn thịnh cho VNPT Bắc Giang thể hiện ở việc từ lãnh đạo đến cán bộ công nhân viên đều phấn đấu, nỗ lực trong công việc hướng tới mục tiêu chung. Qua các hoạt động tuyên truyền, thuyết phục…. thông qua các hoạt động nghi lễ, xây dựng điển hình, cán bộ công nhân viên của VNPT Bắc Giang đã hiểu rõ hơn về văn hoá của đơn vị mình từ đó có ý thức xây dựng và phát huy văn hoá doanh nghiệp, xây dựng hình ảnh cơ quan đồng thời tạo môi trường làm việc sôi nổi, đoàn kết, gắn bó trong nội bộ đơn vị. Các chuẩn mực trong hoạt động quản trị nhân lực như hoạt động giao tiếp và truyền đạt thông tin, hoạt động tuyển dụng và đào tạo đã góp phần giúp các cán bộ công nhân viên VNPT Bắc Giang làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả hơn từ đó nâng cao chất lượng, khối lượng công việc. Bên cạnh đó, các hoạt động giao lưu văn nghệ, thể thao, nghỉ mát, quan tâm, chăm sóc đến đời sống cán bộ công nhân viên cũng thể hiện thêm văn hoá của đơn vị, tạo không khí phấn khởi, thân thiết, gắn bó với giữa người lao động và người sử dụng lao động. Cùng với đó, VNPT Bắc Giang cũng đã và đang tiến hành nhiều hoạt động xây dựng và phát triển văn hoá doanh nghiệp hướng tới khách hàng, lấy khách hàng là mục tiêu chính để thu được lợi ích và ưu thế cạnh tranh. Qua các hoạt động này, một lần nữa khẳng định VNPT Bắc Giang rất chú trọng việc xây dựng văn hoá doanh nghiệp, khẳng định là một trong những đơn vị viễn thông - công nghệ thông tin đứng đầu của tỉnh Bắc Giang. 2.3.2 Một số vấn đề tồn tại Mặc dù văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang được lãnh đạo đơn vị chú trọng xây dựng và đã có những kết quả ban đầu nhưng vẫn còn một số vấn đề tồn tại. Điều này, đòi hỏi toàn thể cán bộ, công nhân viên cần nỗ lực hơn nữa để phát triển văn hoá doanh nghiệp của đơn vị mình. Các biểu trưng trực quan của VNPT Bắc Giang đã được xây dựng nhưng chưa được đầu tư, phát triển để qua đó thể hiện những nét đặc trưng riêng. Các công trình kiến trúc đã và đang được quy hoạch nhưng phong cách còn rườm rà, đầu tư dàn trải, không tập trung. Các hoạt động nghi lễ còn mang nặng tính hội họp kiểu hành chính nhà nước, chưa được tổ chức linh hoạt, chưa thể hiện tốt các thông điệp về phương châm hoạt động, chưa quy tụ được cán bộ công nhân viên nhiệt tình tham gia, hưởng ứng. 6 VNPT Bắc Giang đã xác định được tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu phát triển của tổ chức. Tuy nhiên, một kế hoạch phát triển văn hoá doanh nghiệp để có bản sắc văn hoá đặc thù và hình ảnh đẹp trong mắt khách hàng thì vẫn chưa được xác định, tổ chức bài bản, rõ ràng. Xây dựng văn hoá lãnh đạo, xây dựng văn hoá tổ chức, xây dựng tiêu chuẩn, hành vi của cán bộ, công nhân viên, phát triển những nét bản sắc văn hoá và hình ảnh hướng tới khách hàng là những vấn đề cần được quan tâm để văn hoá doanh nghiệp của VNPT Bắc Giang thực sự phát huy được sức mạnh tập thể thống nhất vì mục tiêu phát triển dài lâu và bền vững. 7 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VĂN HOÁ DOANH NGHIỆP TẠI VNPT BẮC GIANG 3.1. Phương hướng hoạt động của VNPT Bắc Giang 3.1.1 Phương hướng của VNPT - VNPT hướng tới mục tiêu trở thành 1 trong 10 hãng viễn thông lớn nhất Châu Á, doanh thu đạt trên 100 nghìn tỷ đồng. - Là đơn vị giữ vai trò chủ chốt trong việc hỗ trợ thực hiện chủ trương xây dựng Chính phủ điện tử của Việt Nam. - Sẽ là nhà cung cấp nội dung số hàng đầu ở Việt Nam 3.1.2 Phương hướng của VNPT Bắc Giang 3.1.2.1 Về hoạt động sản xuất kinh doanh - Hoàn thành xuất sắc kế hoạch sản xuất kinh doanh, là một trong 15 đơn vị đứng đầu về thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh được giao, trong đó phát triển chủ lực di động, cố định và cố định không dây, dịch vụ MyTV. - Không ngừng nghiên cứu, tìm tòi các cách thức thực hiện để nâng cao chất lượng dịch vụ, tiết kiệm chi phí và tăng năng suất lao động, lợi nhuận của đơn vị. 3.1.2.2 Về phát triển văn hóa doanh nghiệp Tập đoàn VNPT đã xây dựng “Chiến lược phát triển và định hướng đến 2020”, VNPT Bắc Giang đã bám vào để xây dựng định hướng phát triển văn hóa doanh nghiệp như sau: Văn hóa doanh nghiệp là một trong những yếu tố tạo nên thành công của VNPT Bắc Giang. Xây dựng Văn hóa doanh nghiệp lành mạnh, hướng người lao động đến thực hiện công việc hiệu quả, đạt mục tiêu chung của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp hướng tới khách hàng, tạo dựng thương hiệu trong mắt khách hàng luôn là địa chỉ tin cậy, đáp ứng yêu cầu phát triển của doanh nghiệp trong thời gian tới. 3.2 Một số giải pháp xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang 3.2.1 Giải pháp ổn định văn hoá doanh nghiệp Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) là một tập đoàn kinh tế mạnh hàng đầu của Việt Nam. Với bề dày truyền thống và lịch sử phát triển gắn bó với sự phát triển của Bưu điện Việt Nam, Tập đoàn đã xây dựng được một nền văn hoá doanh nghiệp mạnh, tạo đà cho những thành công hôm nay. VNPT cần tiếp tục phát huy và duy trì lịch sử truyền thống này. 3.2.2 Giải pháp duy trì và phát triển văn hoá doanh nghiệp VNPT Bắc Giang dựa trên các biểu trưng trực quan Thứ nhất, xây dựng các kiến trúc đặc trưng Kiến trúc các cơ sở của đơn vị, của các quầy giao dịch với khách hàng không chỉ xây dựng theo phong cách riêng mà còn phải thể hiện một sự tiện lợi trong hoạt động. Những tiêu chí cần được thể hiện trong phong cách, kiến trúc của VNPT Bắc Giang như sau: - Thể hiện được sự hài hòa chung với cảnh quan. - Thể hiện được sự tiện lợi trong hoạt động sản xuất kinh doanh và những đặc thù của ngành bưu chính viễn thông. - Thể hiện được nét văn hóa riêng của đơn vị thông qua những biểu trưng về nhãn hiệu của doanh nghiệp về màu sắc, bố cục. - Thể hiện được một phần hoặc toàn bộ triết lý kinh doanh, lý tưởng của doanh nghiệp bưu chính viễn thông. Thứ hai, phát triển các hoạt động nghi lễ mang tính quần chúng cao 8 Các hoạt động nghi lễ tại đơn vị mặc dù đã có nhiều tác động tích cực nhưng vẫn chưa đạt được kết quả mong muốn do việc tổ chức các nghi lễ này mang đậm phong cách quản lý nhà nước. Các nghi lễ này cần được phát triển mang tính quần chúng cao hơn nữa. Thứ ba, đề cao, tô điểm những nét mới về những giai thoại trong đơn vị Những giai thoại về hoạt động cá nhân hay tập thể trong quá trình hoạt động của đơn vị thường có rất nhiều, đa dạng trên nhiều khía cạnh và trong nhiều hoạt động. Các giai thoại này xuất phát từ những tấm gương điển hình trong công tác. Đa số chúng chưa được khai thác và quảng bá trong đơn vị một cách rộng rãi. Các giai thoại về từng sự việc cụ thể sẽ là một dấu ấn nhất định trong tư tưởng của các nhân viên nếu chúng được quan tâm và phát triển rộng. Việc tô điểm thêm vẻ đặc sắc cho chúng sẽ làm kích thích các nhân viên bắt chước và thể hiện hành động của những tấm gương theo xu hướng của các mẩu giai thoại đó và có thể sẽ coi đó là “những bước tiến” trong sự nghiệp của họ. Thứ tư, phát huy ngôn ngữ, khẩu hiệu riêng của đơn vị mình Trong doanh nghiệp việc giao tiếp giữa các thành viên với nhau và với người quản lý rất thường xuyên. Những ngôn ngữ được sử dụng trong đơn vị sẽ có một số đặc điểm nhất định. Từ những giai thoại, từ những mẩu chuyện nhỏ sẽ có những từ ngữ được sử dụng riêng mà chỉ có những người hoạt động trong doanh nghiệp mới có thể hiểu. Những từ ngữ, ngôn ngữ này sẽ làm cho những điểm chung của người làm việc trong doanh nghiệp nhiều hơn, họ sẽ xích lại gần nhau hơn thông qua việc biểu hiện ngôn ngữ riêng đó. Và đối với những người bên ngoài doanh nghiệp thì những người làm trong doanh nghiệp đó có thể tự hào về ngôn ngữ, từ ngữ của họ. Với những khẩu hiệu, đơn vị cần thể hiện nó nhiều hơn nữa thông qua các phương tiện như băng rôn, biển hiệu, các bức họa vui. Các khẩu hiệu này cần được để ở nhiều nơi, đặc biệt ở những nơi nhân viên tham gia vào quá trình lao động, sản xuất hoặc kinh doanh. Với phong cách nhẹ nhàng, vui tươi, tránh sự sáo rỗng trong việc thể hiện các khẩu hiệu thì chúng có thể luôn luôn nhắc nhở nhân viên vui vẻ, nhiệt tình hành động theo các khẩu hiệu mà đơn vị đề ra. 3.2.3 Giải pháp phát triển văn hoá doanh nghiệp dựa trên các biểu trưng phi trực quan Thứ nhất, xây dựng niềm tin vào doanh nghiệp: Niềm tin của nhân viên vào doanh nghiệp khi họ làm việc đó là một điều hết sức quan trọng trong việc khai thác hết các tiềm năng, năng lực của họ vào các hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị. Đứng trên góc độ của người lao động thì với từng doanh nghiệp, từng giai đoạn làm việc cho đơn vị đó họ cũng có những nhu cầu riêng mà họ có thể cung cấp ngoài nguồn trợ cấp về kinh tế. Các yếu tố ngoài kinh tế này sẽ đảm bảo cho niềm tin của nhân viên vào doanh nghiệp và sự trung thành của họ với đơn vị. Các yếu tố này sẽ giúp cho sự gắn bó và cống hiến lâu dài của nhân viên với doanh nghiệp mà họ đang làm việc và họ có thể tự hào rằng đơn vị là của “chúng tôi”. Các yếu tố này được thể hiện dưới các góc độ sau: - Đảm bảo cơ sở vật chất cho các hoạt động của nhân viên. - Xây dựng chế độ đào tạo và phát triển kỹ năng nghề cùng với văn hóa Công ty - Xây dựng phong cách quản lý cho lãnh đạo mang triết lý văn hóa. Thứ hai, xây dựng các tiêu chuẩn về hành vi và thái độ cho cán bộ, nhân viên. Các hành vi, thái độ này được xây dựng dựa trên các nguyên tắc pháp lý chung và đạo đức chung của xã hội, cần phải có một sự thống nhất chung trong toàn doanh nghiệp và được đông đảo nhân viên chấp nhận, coi đó như những chuẩn mực, thước đo. Những chuẩn mực này bao hàm các khía cạnh pháp lý nhưng trong chừng mực nhất định đã có tác dụng hình thành và củng cố niềm tin sâu sắc vào tiền độ phát triển cao của đơn vị. Nội dung của các hệ thống chuẩn mực này phải được những nhà quản lý, lãnh đạo đơn vị quán triệt sâu sắc và thể hiện bằng những hành động chấp hành cụ thể. Và đến lượt mình, những người quản lý phải giúp đỡ những người dưới quyền ý thức sâu sắc về ý nghĩa to lớn của hệ thống chuẩn mực. Nếu các 9 chuẩn mực mà đơn vị đưa ra được quán triệt nghiêm túc thì sáng kiến của mọi người sẽ có định hướng rõ rệt, hiệu suất lao động sẽ có khả năng đạt tới giới hạn tối đa. Chuẩn mực cũng sẽ là cơ sở tạo cho mỗi người lao động có những căn cứ pháp lý và đạo đức để đánh giá hành vi xã hội chung của doanh nghiệp và là tiêu chí để mọi người hành động, để nhóm làm việc biểu dương và khích lệ, phê bình hay uốn nắn các hành vi lệch chuẩn so với nội quy, quy chế đơn vị đã đề ra. Thứ ba, giao lưu kinh tế đi liền với giao lưu văn hóa Với VNPT Bắc Giang thời điểm hiện nay, cũng như các đơn vị kinh doanh viễn thông công nghệ thông tin nói chung thì việc kết hợp lại với nhau cùng phát triển, mở rộng thị trường là điều tất yếu. Toàn cầu hóa nền kinh tế không chỉ là động lực mà còn là thách thức đối với đơn vị. Hội nhập AFTA không phải chỉ góp phần xây dựng khu vực mậu dịch tự do ASEAN mà thực chất còn là từng bước thực hiện quá trình “khu vực hóa” một khu vực văn hóa lịch sử từng có mối quan hệ đặc biệt trong quá khứ và hứa hẹn nhiều triển vọng lớn trong tương lai trên nhiều mặt. 3.2.4. Giải pháp duy trì và phát triển văn hoá doanh nghiệp VNPT Bắc Giang dựa trên tạo lập bản sắc và phát triển hình ảnh Bản sắc riêng mang triết lý văn hóa doanh nghiệp - bản sắc văn hóa doanh nghiệp, bản sắc văn hóa tổ chức - là những biểu hiện đặc trưng về phong cách, hành động và hành vi phản ánh những giá trị và triết lý đã được lựa chọn. Bản sắc văn hóa được thể hiện sự thống nhất và mức độ nhận thức về các giá trị và triết lý chủ đạo của doanh nghiệp. Ở con người, tính cách được hình thành trong quá trình trưởng thành và phản ánh quá trình phát triển trong nhận thức về thế giới xung quanh (hình thành thế giới quan và nhân sinh quan). Tương tự như đối với con người, bản sắc văn hóa của mọi tổ chức trong đó có VNPT Bắc Giang phản ánh “nhận thức” về môi trường kinh doanh, thể hiện trong kết quả phân tích chiến lược và định hướng chiến lược. VNPT cần quán triệt đến toàn thể cán bộ, công nhân viên của mình để họ hiểu rõ hơn về bản chất của văn hóa doanh nghiệp, cụ thể: - Bản sắc văn hóa có thể được tạo lập. - Bản sắc văn hóa cũng có thể được hình thành từ việc củng cố. - Bản sắc văn hóa có thể được hình thành từ sự hòa nhập. - Bản sắc văn hóa có thể thay đổi. Có thể nhận thấy rằng bản sắc văn hóa của doanh nghiệp được hình thành bởi một quá trình diễn ra với sự tham gia của nhiều nhân tố, hệ thống. Có thể xếp những nhân tố này thành ba nhóm: - Nhóm các hệ thống vật chất: gồm các nhân tố và hệ thống tổ chức; - Nhóm các hệ thống giá trị nhận thức: gồm các hệ thống điều hành và lãnh đạo; - Nhóm các hệ thống hành động: gồm các hoạt động tác nghiệp chuyên môn và đặc biệt là các hoạt động thuộc chương trình văn hóa công ty. 3.2.5 Giải pháp duy trì và phát triển văn hoá doanh nghiệp VNPT Bắc Giang dựa trên xây dựng văn hoá doanh nghiệp định hướng khách hàng Thứ nhất, khách hàng và mối quan hệ giữa doanh nghiệp với khách hàng Như chúng ta đã biết, khách hàng là tất cả các tổ chức cá nhân có nhu cầu về sản phẩm của doanh nghiệp. Hay nói cách khác, khách hàng là đối tượng mà doanh nghiệp phục vụ và là yếu tố quyết định thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Bởi vì khách hàng tạo nên thị trường, quy mô của khách hàng tạo nên quy mô của thị trường. Khách hàng tạo ra nhu cầu, bản thân nhu cầu lại không giống nhau giữa các nhóm khách hàng. Có thể nói văn hoá doanh nghiệp ảnh hưởng trực tiếp đến quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng. Do vậy, VNPT Bắc Giang cần xây dựng một mối quan hệ với khách hàng sao cho tạo được sự thân thiện, cởi mở, gắn bó để họ sử dụng dịch vụ của mình. 10 Thứ hai, đặc trưng văn hoá doanh nghiệp “định hướng khách hàng” - VNPT Bắc Giang cần tăng cường xây dựng mối quan hệ có lợi, cân bằng trong và ngoài đơn vị. Hoạt động của đơn vị cần chú ý đầu tiên là lấy nhu cầu khách hàng làm trung tâm và phải luôn ý thức rằng giá cả luôn là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến việc sử dụng dịch vụ của khách hàng, đồng thời cũng là phương án có lợi tạo ra sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Thứ ba, cơ chế hình thành văn hoá doanh nghiệp định hướng khách hàng Trước tiên, việc ra đời và truyền bá quan niệm định hướng khách hàng phải là một quá trình. Thứ hai, việc hình thành và phát triển của văn hoá doanh nghiệp cần phải có điều kiện đầy đủ và hoàn cảnh thích hợp. Nói chung văn hoá doanh nghiệp định hướng khách hàng được hình thành dựa vào một số cơ chế nhất định, VNPT cần xác định rõ các cơ chế đó, cụ thể là: - Hình thành do nhu cầu sinh tồn và phát triển của đơn vị trong môi trường nhất định - Bắt đầu từ sự khởi xướng và làm mẫu của một số ít người, sau đó dần dần lan rộng và định hình trong cả doanh nghiệp. - Là kết quả của việc không ngừng học tập, không ngừng thực hành và quản lý quy phạm của nhân viên đơn vị. Thứ tư, xây dựng văn hoá doanh nghiệp định hướng khách hàng tại VNPT Bắc Giang Văn hoá doanh nghiệp định hướng khách hàng là hạt nhân sức mạnh quy tụ trong đơn vị. Chính vì vậy, VNPT Bắc Giang cần phải bồi dưỡng định hướng khách hàng từ những mặt sau: - Xây dựng quan niệm định hướng khách hàng: - Xây dựng quan niệm quản lý “lấy con người làm gốc”: - Văn hoá doanh nghiệp định hướng khách hàng khích lệ tinh thần sáng tạo của nhân viên, sử dụng ưu thế văn hoá để tạo ra sức cạnh tranh, tận dụng được cơ hội thuận lợi của thị trường. - Xây dựng tinh thần của nhà kinh doanh 3.2.6 Một số giải pháp khác Thứ nhất, xây dựng một mô hình văn hóa doanh nghiệp tích cực, làm nền tảng cho sự phát triển bền vững của VNPT Bắc Giang Thứ hai, nâng cao ý thức về văn hóa doanh nghiệp cho thành viên đơn vị Thứ ba, kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Thứ tư, tăng cường đầu tư vật chất cho xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Thứ năm, giải pháp xây dựng phong cách quản lý VNPT Bắc Giang định hướng đạo đức. 11 KẾT LUẬN Văn hóa doanh nghiệp đã và đang trở thành một nhân tố có tác động tới mọi khía cạnh hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nói chung, VNPT Bắc Giang nói riêng: Từ tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh, các quan hệ trong và ngoài doanh nghiệp cho đến phong thái, phong cách của người lãnh đạo và cách ứng xử giữa các thành viên trong doanh nghiệp. Với tư cách là một nguồn lực vô hình, triết lý kinh doanh là một trong những nguyên nhân tạo nên thành công của các doanh nghiệp lớn trên thế giới. Thực tế đã khẳng định, quản lý doanh nghiệp được định hướng bởi một triết lý kinh doanh tích cực là một phương pháp, công cụ để phát triển doanh nghiệp bền vững. Ngày nay, mọi định hướng phát triển cũng như đường lối chiến lược của tổ chức đều phụ thuộc vào tài năng và phẩm chất của người lãnh đạo. Đã qua rồi thời của những hoạt động kinh doanh hỗn loạn mà mọi giá trị văn hóa bị phủ nhận, trong thời kỳ hội nhập - kinh doanh phải gắn liền với những triết lý nhân bản, vì con người mà phát triển, vì con người mà tiến bộ. Đó cũng chính là kinh nghiệm được đúc kết qua thực tiễn lịch sử, làm nền tảng cho các doanh nghiệp hiện nay phát triển bền vững và tạo nên những giá trị mang tính bản sắc toàn cầu. Trong một xã hội rộng lớn, mỗi doanh nghiệp được coi là một xã hội thu nhỏ. Xã hội lớn có nền văn hóa lớn, xã hội nhỏ (doanh nghiệp) cũng cần xây dựng cho mình một nền văn hóa riêng biệt. Nền văn hóa ấy chịu ảnh hưởng và đồng thời cũng là một bộ phận cấu thành nền văn hóa lớn. Văn hoá doanh nghiệp mạnh yếu khác nhau sẽ có ảnh hưởng khác nhau đến sự phát triển của doanh nghiệp. Văn hoá doanh nghiệp tạo nên phong thái của doanh nghiệp, giúp phân biệt doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác.Văn hoá doanh nghiệp gồm nhiều bộ phận và yếu tố hợp thành. Tất cả những yếu tố đó tạo ra một phong cách của doanh nghiệp và phân biệt nó với các doanh nghiệp khác. Phong thái đó có vai trò như “không khí và nước”, có ảnh hưởng cực lớn đến hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp. Văn hoá doanh nghiệp tạo nên lực hướng tâm chung cho toàn doanh nghiệp. Một nền văn hoá doanh nghiệp tốt giúp doanh nghiệp thu hút nhân tài và củng cố lòng trung thành của nhân viên đối với doanh nghiệp. Theo A.Maslow hệ thống nhu cầu của con người là một hình tam giác gồm năm loại nhu cầu xếp theo thứ tự từ thấp đến cao (Nhu cầu sinh lý; nhu cầu an ninh; nhu cầu xã hội - giao tiếp; nhu cầu được kính trọng và nhu cầu tự khẳng định để tiến bộ). Từ mô hình đó có thể thấy, thật sai lầm nếu một doanh nghiệp lại cho rằng chỉ trả lương cao là sẽ thu hút, duy trì được người tài. Nhân viên chỉ trung thành và gắn bó lâu dài khi họ thấy hứng thú khi được làm việc trong môi trường doanh nghiệp, cảm nhận được bầu không khí thân thuộc trong doanh nghiệp và có khả năng tự khẳng định mình để thăng tiến. Trong một nền văn hoá doanh nghiệp mạnh, các thành viên nhận thức rõ ràng về vai trò của bản thân trong toàn bộ tổng thể, họ làm việc vì mục đích và mục tiêu chung. Văn hoá doanh nghiệp còn khích lệ quá trình đổi mới và sáng chế. Những doanh nghiệp có nền văn hoá ngự trị mạnh mẽ sẽ nảy sinh sự tự lập đích thực ở mức độ cao nhất, nghĩa là các nhân viên được khuyến khích để tách biệt ra và đưa ra sáng kiến, thậm chí cả các nhân viên cấp cơ sở. Sự khích lệ này sẽ góp phần phát huy tính năng động sáng tạo của các thành viên, là cơ sở cho quá trình nghiên cứu và phát triển của doanh nghiệp. Mặt khác, những thành công của nhân viên trong công việc sẽ tạo động lực gắn bó họ với doanh nghiệp lâu dài và tích cực hơn. Một doanh nghiệp có nền văn hoá tiêu cực có thể là doanh nghiệp mà cơ chế quản lý cứng nhắc theo kiểu hợp đồng, độc đoán, chuyên quyền và hệ thống tổ chức quan liêu, gây ra không khí thụ động, sợ hãi ở các nhân viên, khiến họ có thái độ thờ ơ hoặc chống đối giới lãnh đạo. Đó cũng có thể là một doanh nghiệp không có ý định tạo nên một mối liên hệ nào khác giữa những nhân viên ngoài quan hệ công việc, mà là tập 12 hợp hàng nghìn người hoàn toàn xa lạ, chỉ tạm dừng chân tại doanh nghiệp. Người quản lý chỉ phối hợp các cố gắng của họ và dù thế nào đi nữa cũng kinh doanh được một thứ gì đó, nhưng niềm tin của người làm công vào doanh nghiệp thì không hề có. Nếu môi trường văn hoá ở doanh nghiệp không lành mạnh, không tích cực sẽ ảnh hưởng xấu đến tâm lý làm việc của nhân viên và tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Xây dựng văn hoá doanh nghiệp, suy cho cùng là tạo động lực và môi trường hình thành các giá trị mới, phù hợp với yêu cầu hiện tại và tương lai, định hướng suy nghĩ và hành động của các thành viên sao cho phát huy cao nhất những ưu thế sẵn có của nội lực, đồng thời khơi dậy và nhân lên các nguồn lực mới cho phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Về cơ bản văn hoá doanh nghiệp được biểu hiện ra là những động cơ thúc đẩy lãnh đạo doanh nghiệp. Khi ấy, doanh nghiệp là niềm kiêu hãnh chung của tập thể, nhân tố con người được tổ chức và sử dụng hiệu quả nhất, mang lại chiến thắng cho doanh nghiệp. Với nền văn hoá doanh nghiệp mạnh mẽ định hướng cho hoạt động kinh doanh đúng hướng, doanh nghiệp sẽ toả ra một nguồn năng lượng không ngờ. Văn hoá doanh nghiệp không phải là cái bất biến mà nó cần phải được thay đổi theo yêu cầu của bộ máy tổ chức quản lý, phục vụ cho việc thực hiện mục tiêu của doanh nghiệp. Nó phải được xây dựng dựa trên nền tảng là truyền thống và bản sắc dân tộc Việt Nam. Văn hoá doanh nghiệp phải được sử dụng như một yếu tố nâng cao khả năng thích nghi và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Là một đơn vị của Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam, VNPT Bắc Giang cũng như bao đơn vị khác luôn ý thức phải xây dựng và hoàn thiện văn hoá doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, cạnh tranh thắng lợi trên thị trường. Sau một thời gian được trang bị những kiến thức cơ bản ở nhà trường, em cũng muốn được đem những hiểu biết của mình áp dụng được phần nào vào trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp. Vì vậy, em chọn đề tài: "Văn hóa doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang” làm đề tài luận văn cao học của mình. Với mục tiêu nghiên cứu lý luận về văn hoá doanh nghiệp, thực trạng văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang từ đó nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng và hoàn thiện văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang. Tác giả không có tham vọng đi hết toàn bộ các vấn đề lý luận về văn hoá doanh nghiệp và nghiên cứu, đề xuất đầy đủ các giải pháp mà chỉ tập trung giải quyết và đã hoàn thành những nhiệm vụ đã đặt ra đối với VNPT Bắc Giang. Thứ nhất, hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về văn hoá doanh nghiệp. Nghiên cứu và làm rõ bản chất văn hoá, văn hoá doanh nghiệp; biểu hiện văn hoá doanh nghiệp; các dạng văn hoá doanh nghiệp; nhân tố tạo lập văn hoá doanh nghiệp và kinh nghiệm xây dựng văn hoá doanh nghiệp của một số Công ty đa quốc gia trên thế giới. Thứ hai, vận dụng thích hợp các phương pháp đánh giá đúng thực trạng văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang. Luận văn đã đưa ra những kết quả mà đơn vị đạt được, những tồn tại. Từ kết quả đánh giá thực trạng, luận văn đã chỉ ra các nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan dẫn đến những tồn tại đó. Thứ ba, Luận văn đã nghiên cứu đề xuất được một số giải pháp cơ bản hữu hiệu nhằm góp phần xây dựng văn hoá doanh nghiệp tại VNPT Bắc Giang trong giai đoạn tới. Các giải pháp này khá đồng bộ và đều xuất phát từ tình hình hoạt động của đơn vị, cho nên có tính khả thi cao. Qua kết quả nghiên cứu Luận văn có thể kết luận như sau: 1. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, môi trường cạnh tranh gay gắt; Việt Nam đang từng bước mở cửa nền kinh tế để hòa nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới, xây dựng văn hoá doanh nghiệp là điều 13 kiện không thể thiếu để đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp, trong đó có VNPT Bắc Giang. 2. Áp dụng các giải pháp xây dựng văn hoá doanh nghiệp cần trên cơ sở đánh giá chính xác thực trạng văn hoá doanh nghiệp của từng đơn vị để đề ra các giải pháp cụ thể gắn với điều kiện hoàn cảnh thực tế của đơn vị mới đạt được kết quả mong muốn. 3. Thay đổi nhận thức và nhận thức đúng đắn về văn hoá doanh nghiệp là việc làm cần thiết trước hết để nâng cao hiệu quả hoạt động sản kinh doanh của VNPT Bắc Giang nhằm thực hiện quá trình hội nhập và là cơ sở đảm bảo cho sự phát triển bền vững. 4. Xây dựng văn hoá doanh nghiệp trước hết phải trên cơ sở vận động của chính bản thân đơn vị chứ không thể ỷ lại, trông chờ vào Nhà nước. Đối với Bưu chính Viễn thông trước hết phải bắt đầu từ Tập đoàn rồi mới xuống đến các đơn vị như VNPT Bắc Giang. Trong khuôn khổ giới hạn của một luận văn, cùng khả năng kiến thức còn hạn chế, chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và đồng nghiệp./.