Một số biện pháp để dạy trẻ trong môn học cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học

t s¸ng t¹o t¸c phÈm. Muèn vËy ph¶i tæ chøc cho trÎ ho¹t ®éng “ chuyÓn vµo bªn trong” ®Ó t¸c phÈm trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn nh©n c¸ch trÎ, biÕn thµnh néi dung nh©n c¸ch bÒn v÷ng. * §¶m b¶o nguyªn t¾c võa søc: võa søc kh«ng ph¶i lµ phï hîp víi “kh¶ n¨ng hiÖn cã” cña trÎ mµ h­íng tíi kh¶ n¨ng cã thÓ ®¹t ®­îc b»ng nç lùc ®¸nh thøc tiÒm n¨ng cña trÎ. Nhê c¸c ph­¬ng ph¸p, biÖn ph¸p tÝch cùc trong d¹y v¨n häc. Thùc hiÖn nguyªn t¾c võa søc ph¶i chó ý: §¶m b¶o tÝnh s­ ph¹m trong kÕ ho¹ch ®µo t¹o cã hÖ thèng: tõ ®¬n giÈn ®Õn phøc t¹p nh÷ng g× cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn ®óng ®¾n n¨ng lùc cña trÎ. Gi¸o dôc ®óng ®¾n chÝnh lµ thøc tØnh trong trÎ nh÷ng g× vèn cã. Gióp trÎ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng s­ ph¹m, ph¶i ch¨ng cÇn ph¶i ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng s­ ph¹m, ph¶i ch¨ng cµng ph¸t triÓn ë trÎ trùc c¶m v¨n häc th«ng qua viÖc h×nh thµnh ngµy cµng nhiÒu vµ cã chÊt l­îng h¬n nh÷ng biÓu t­îng vµ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c biÓu t­îng ®ã. TrÎ cµng ph¸t triÓn th× cµng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp cã m¹ch l¹c, hÖ thèng h¬n nh÷ng biÓu t­îng vµ ý niÖm trong mét chØnh thÓ t¸c phÈm . 4. VÒ vÊn ®Ò ho¹t ®éng nghÖ thuËt cña trÎ: NghÖ thuËt lµ h×nh th¸i ý thøc x· héi ®Æc biÖt, dïng nh÷ng h×nh t­îng sinh ®éng, cô thÓ gîi c¶m ®Ó ph¶n ¸nh hiÖn thùc vµ truyÒn ®¹t t­ t­ëng t×nh c¶m. Bëi vËy gi¸o dôc nghÖ thuËt cho trÎ lµ mét qu¸ tr×nh khã kh¨n phøc t¹p . Tuy nhiªn trÎ mÉu gi¸o ®· cã thÓ tham gia vµo mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt : ®Æt mét c©u chuyÖn, thÝch tù m×nh kÓ l¹i chuyÖn, suy nghÜ mét bµi th¬, bµi h¸t vÏ vµ nÆn. TrÎ tham gia vµo c¸c h×nh thøc nghÖ thuËt nµy mét c¸ch hån nhiªn vµ ch©n thùc. Trªn c¬ së Êy ®øa trÎ ®· h×nh thµnh n¨ng lùc s¸ng t¹o nghÖ thuËt . BiÓu hiÖn lµ trÎ biÕt phèi hîp c¸c tri thøc, Ên t­îng cña m×nh ®Ó t¹o ra mét s¶n phÈm mang tÝnh chÊt nghÖ thuËt , nh÷ng tri thøc, nh÷ng Ên t­îng Êy ®· ®­îc tÝch lòy dÇn trong cuéc sèng cña trÎ trong c©u chuyÖn, nh÷ng cuén phim… Trªn c¬ së ph¸t triÓn n¨ng lùc s¸ng t¹o nghÖ thuËt ë trÎ sÏ gãp phÇn kÝch thÝch kh¶ n¨ng trÎ tù tham gia vµo ho¹t ®éng nghÖ thuËt. S¸ng t¹o cña trÎ ®­îc thÓ hiÖn ë chç trÎ th­êng kÕt hîp cã ý thøc c¸c chñ ®Ò kh¸c nhau. TrÎ lÊy t­ liÖu tõ truyÖn thÇn tho¹i, trong c¸c chuyÖn kÓ, trong cuéc sèng. VÒ kh¶ n¨ng tù ho¹t ®éng cña trÎ th× nhµ v¨n M.Gooski nãi: “ B¶n th©n con ng­êi ®· lµm nghÖ sü” trÎ tiÕp xóc víi t¸c phÈm nghÖ thuËt vµ béc lé nh÷ng xóc c¶m ®ã lµ biÓu hiÖn cña ho¹t ®éng nghÖ thuËt . Trong tiÕp xóc víi nghÖ thuËt , lµm theo s¸ng kiÕn chñ ®éng, chñ quan cña m×nh tøc lµ trÎ ®· t×m ®­îc ra ph­¬ng thøc ®Ó tháa m·n nh÷ng nhu cÇu tù thÓ hiÖn m×nh tr­íc t¸c phÈm nghÖ thuËt vµ cã thÓ nãi lµ cã thÓ nãi lµ ®Ó cã ®­îc nh÷ng t¸c phÈm ®ã trÎ ph¶i tr¶i qua mét qu¸ tr×nh tÝch lòy nhiÒu vèn v¨n hãa nghÖ thuËt nhÊt ®Þnh: TrÎ ®· nhiÒu lÇn ®­îc nghe kÓ chuyÖn, nghe ®äc th¬, xem tranh, h¸t, móa … Trong khi chøng minh n¨ng lùc tù ho¹t ®éng nghÖ thuËt . Cã thÓ nãi trÎ rÊt cã kh¶ n¨ng trong lÜnh vùc nµy. Nh­ vËy v¨n häc lµ mét lo¹i h×nh nghÖ thuËt , tiÕp xóc víi v¨n häc trÎ n¶y sinh ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt. TÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm trªn cho chóng ta thÊy trÎ cã kh¶ n¨ng kÓ s¸ng t¹o truyÖn thÇn tho¹i. Tõ viÖc nghe c« kÓ chuyÖn th× chÝnh b¶n th©n trÎ n¶y sinh ra chñ ®Þnh mong muèn thÓ hiÖn c¸c h×nh t­îng do m×nh nghÜ ra b»ng c¸ch x©y dùng l¾p ghÐp c¸c Ên t­îng trÝ tuÖ thµnh mét c©u chuyÖn vµ trÎ thÓ hiÖn nã (tù kÓ) song ®Ó ph¸t triÓn trÝ s¸ng t¹o Êy cÇn ph¶i cã qu¸ tr×nh d¹y cña c«, th«ng qua ®ã trÎ biÕt diÔn ®¹t c¸c h×nh t­îng vµ m« t¶ sù vËt khi kÓ. Bëi kh¶ n¨ng ho¹t ®éng s¸ng t¹o nghÖ thuËt lµ kÕt qu¶ cña sù tæ chøc ho¹t ®éng s¸ng t¹o cho trÎ. Ngoµi ra cßn ®­a trÎ vµo tù ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt chÝnh lµ ®­a trÎ vµo ho¹t ®éng, ph¸t triÓn tÝnh tÝch cùc c¸ nh©n, tÝnh ®éc lËp s¸ng t¹o … h×nh thµnh nh©n c¸ch trÎ. III/ C¬ së ng÷ v¨n ( truyÖn thÇn tho¹i) 1.Kh¸i niÖm truyÖn thÇn tho¹i d©n gian:Lµ truyÖn kÓ vÒ sù tÝch c¸c thÇn, nh÷ng c©u chuyÖn nµy vèn do ng­êi thêi cæ t­ëng t­îng ra, ®Î gi¶i thÝch nguån gèc ý nghÜa cña hiÖn t­îng tù nhiªn vµ x· héi ®­îc coi lµ cã quan hÖ mËt thiÕt ®Õn sù sèng cßn cña tËp thÓ thÞ téc, bé l¹c nh­: trêi ®Êt, m­a giã, s«ng nói, h¹n h¸n, lò lôt… 2. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña thÇn tho¹i d©n gian: ra ®êi tõ sím ®ã lµ tõ thêi Hïng V­¬ng nh­ng l¹i lµm mÊt m¸t ®i rÊt nhiÒu vµ nã cã kÕt cÊu phÇn lín ®Òu ng¾n, kÕt côc th× ®¬n gi¶n, Ýt chÆt chÏ vµ ta cã thÓ ph©n thµnh c¸c nhãm: Nhãm thÇn tho¹i vÒ nguån gèc c¸c lo¹i ®éng thùc vËt nh­ “Sù tÝch lóa thÇn” Lo¹i thÇn tho¹i vÒ nguån gèc con ng­êi: lµ c¸c d©n téc ë ViÖt Nam nh­ : truyÖn “ Ngäc Hoµng nÆn ng­êi” “ Sù tÝch tr¨m trøng” Lo¹i thÇn tho¹i vÒ c¸c anh hïng thêi quyÕt sö, c¸c anh hïng v¨n hãa, tæ s­ cña c¸c nghÒ nh­: “L÷ thÇn ng­êi méc” “Sù tÝch b¸nh ch­ng, b¸nh dÇy” TruyÖn thÇn tho¹i nã còng ®­îc lan truyÒn tõ ng­êi nµy sang ng­êi kh¸c vµ tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c b»ng c¸ch truyÒn miÖng. Mçi ng­êi ®­îc nghe nã, khi kÓ l¹i cã thÓ thªm bít ®Ó kÓ l¹i cho ng­êi nghe kh¸c. Qua nghe truyÖn thÇn tho¹i gióp cho con ng­êi ta cã nh÷ng ­íc m¬ muèn v­¬n lªn lµm chñ thiªn nhiªn, c¶i tiÕn c«ng cô, kÐo dµi tuæi thä vµ t¨ng h¹nh phóc… cho con ng­êi vµ tõ m¬ ­íc ngµy x­a dã nay ®· trë thµnh hiÖn thùc. 3. §Æc ®iÓm thi ph¸p cña truyÖn thÇn tho¹i d©n gian: lµ truyÖn cã më ®Çu cã kÕt thóc nã gi¶i thÝch ­íc m¬ ban ®Çu cña tæ tiªn chóng ta. Ngoµi ra nã cßn ph¶n ¸nh ­íc m¬ t¸i taä cña con ng­êi. Trong tõng thêi th¬ Êu còng gièng h­ thêi cæ x­a cña loµi ng­êi. ®ã lµ lóc con ng­êi cßn nhiÒu tÝnh hån nhiªn, chÊt ph¸t th¬ ng©y. Trong ®iÒu kiÖn hiÓu biÕt rÊt Ýt ái nh­ng lai cÇn t×m hiÓu thiªn nhiªn, x· héi ®Ó lao ®éng, ®¸u tranh cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh, con ng­êi ph¶i bæ xung vµo chç ch­a hiÓu biÕt b»ng t­ëng t­îng . Do ®ã mµ truyÖn thÇn tho¹i hÊp dÉn ®èi víi trÎ. Khi t­ duy cña trÎ ch­a ph¸t triÓn th× t­ëng t­îng ®­îc coi lµ ph­¬ng thøc rÊt quan träng ®Ó nhËn thøc thÕ giíi qua c¸c c©u truyÖn thÇn tho¹i. C¸c nh©n vËt trong chuyÖn ®­îc coi lµ thÇn th¸nh vµ bao giê còng giµnh ®­îc sù chiÕn th¾ng. V× vËy truyÖn thÇn tho¹i nã gióp trÎ thÝch thó vµ khi kÓ nã cã thÓ kÓ b»ng sù s¸ng t¹o cña m×nh. TruyÖn thÇn tho¹i lµ sù l·ng m¹n sù m¬ ­íc, sù kh¸t väng cña con ng­êi ®· ®¸nh thøc con ng­êi cã tinh thÇn c¸ch m¹ng víi thùc tÕ vµ ®Êu tranh chinh phôc ®Ó th¾ng thiÖn tai. Kh¸i qu¸t hãa nh÷ng thµnh c«ng cña con ng­êi. Hµnh ®éng trong thÇn tho¹i: LÊy nh©n vËt lµm trung t©m, nh÷ng hµnh ®éng cña sù vËt ®­îc miªu t¶ qua diÕn biÕn cña thµnh c«ng vµ chiÕn th¾ng. Thêi gian thÇn tho¹i nã ®i tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c vµ cã yÕu tè hiÖn thùc, lµ sù kh¸i qu¸t hãa nh÷ng thµnh c«ng cña con ng­êi. V× vËy khi kÓ c« gi¸o ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn yÕu tè nµy ®Ó s¸ng t¹o trong khi kÓ g©y sù chó ý cho trÎ. C« cã thÓ kÐo dµi hoÆc rót ng¾n thêi gian cña truyÖn b»ng sù s¸ng t¹o riªng cña m×nh, ®Ó trÎ hiÓu vµ cã thÓ khi kÓ trÎ biÕt kÓ theo c¸ch s¸ng t¹o riªng cña m×nh. Kh«ng gian trong chuyÖn thÇn tho¹i cã sù tù nhiªn vµ cã nh©n c¸ch h¸o tù nhiªn, nhiÒu truyÖn cã tÝnh chÊt thÇn tho¹i suy nguyªn. V× vËy khi kÓ ph¶i thÓ hiÖn ®­îc giäng ®iÖu ®Ó kÓ mét c¸ch s¸ng t¹o . §¨c ®iÓm tiªu biÓu cña truyÖn thÇn tho¹i rÊt nhiÒu nh÷ng hiÖn t­îng kú vÜ mü lÖ vµ nh÷ng chi tiÕt sèng ®éng, hÊp dÉn, nh÷ng c¶m nghÜ ®éc ®¸o vµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p , biÖn ph¸p , nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ trong nghÖ thuËt . Qua nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy gióp cho trÝ t­ëng t­îng cña trÎ phong phó, ®a d¹ng h¬n vµ nã cßn kÝch thÝch sù tÝch tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt , ®Ó rÎ biÕt kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i cã sù s¸ng t¹o Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng d¹y trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi kÓ l¹i truyÖn ë tr­êng mÇm non H¹ Long §Ó x©y dùng c¬ së thùc tiÔn cho viÖc ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn… mét c¸ch s¸ng t¹o ë líp mÉu gi¸o lín, t«i ®É tiÕn hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc tr¹ng viÖc d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn ë c¸c líp mÉu gi¸o t¹i tr­êng mÇm non H¹ Long- thµnh phè H¹ Long- tØnh Qu¶ng Ninh. I/ Kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh ®iÒu tra thùc tr¹ng d¹y trÎ kÓ: 1. Môc ®Ých ®iÒu tra: Khi tiÕn hµnh ®iÒu tra nh»m ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng t×nh h×nh chung cña viÖc d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn ë c¸c líp mÉu gi¸o lín ®Ó lµm c¬ së nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p tæ chøc cho trÎ kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i mét c¸ch s¸ng t¹o. 2. C¸c líp ®­îc ®iÒu tra ë tr­êng mÇm non H¹ Long- TP H¹ Long - Líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi A - Líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi B - Líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi C - Líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi D; mÉu gi¸o 5-6 tuæi E,G. 3. Thêi gian ®iÒu tra Tõ ngµy 20/3/2005 ®Õn 20/4/2005. 4. Néi dung ®iÒu tra : Gåm: - ViÖc so¹n gi¸o ¸n cña gi¸o viªn - TiÕt kÓ l¹i chuyÖn cña trÎ. 5. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra ; T«i sö dông ph­¬ng ph¸p quan s¸t ®Ó ®iÒu tra, ®Õn tõng líp quan s¸t vµ dù giê d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn ®Ó xem c¸ch thøc cña gi¸o viªn ra sao. II/ Ph©n tÝch kÕt qu¶ ®iÒu tra; 1. ViÖc so¹n gi¸o ¸n cña gi¸o viªn : Qua ®iÒu tra t«i thÊy môc ®Ýc yªu cÇn ®Æt ra trong c¸c gi¸o ¸n cßn rÊt chung chung.Chñ yÕu c¸c gi¸o viªn x¸c ®Þnh 3 môc ®Ých yªu cÇu sau: TrÎ hiÓu néi dung c©u chuyÖn TrÎ hiÓu ®­îc tÝnh c¸ch vµ ng÷ ®iÖu kh¸c nhau cña tõng nh©n vËt TrÎ kÓ l¹i ®­îc truyÖn theo tr×nh tù néi dung truyÖn trong 6 gi¸o ¸n th× cã 2 gi¸o ¸n x¸c ®Þnh môc ®Ých yªu cÇu sau: *Gi¸o ¸n 1: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn “ S¬n Tinh- Thñy Tinh” + TrÎ hiÓu néi dung truyÖn. + TrÎ ph©n biÖt ®­îc giäng ®iÖu kh¸c nhau cña c¸c nh©n vËt + TrÎ l¹i truyÖn theo tõng ®o¹n. + RÌn luyÖn kh¶ n¨ng kÓ diÔn c¶m vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ. ( NguyÔn ThÞ Loan- Líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi A) * Gi¸o ¸n 2: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn “ Sù tÝch b¸nh ch­ng b¸nh dµy” + TrÎ hiÓu néi dung c©u chuyÖn + TrÎ kÓ l¹i toµn bé néi dung truyÖn + Ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc. ( TrÇn ThÞ Thu Cóc líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi D0 Trong tÊt c¶ 6 gi¸o ¸n th× ch­a cã gi¸o ¸n nµo nh¾c tíi viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p , biÖn ph¸p g× trong tiÕt d¹y vµ ch­a cã gi¸o ¸n nµo ®Ò cËp ®Õn viÖc gi¸o dôc nghÖ thuËt , gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ. Trong 4 gi¸o ¸n ch­a cã gi¸o ¸n nµo ®Ò cËp vµ ®Æt ra yªu cÇn d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn s¸ng t¹o . 2. §iÒu tra mét sè tiÕt d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn ( T«i ®· dù giê ghi chÐp l¹i) ë tr­êng mÇm non H¹ Long thµnh phè H¹ Long- Qu¶ng Ninh: - TiÕt 1: D¹y trÎ kÓ lai truyÖn “ S¬n Tinh- Thñy Tinh”ë líp mÉu gi¸o lín A do c« gi¸o NguyÔn ThÞ Loan d¹y. - TiÕt 2: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn “S¬n Tinh- Thñy Tinh” ë líp mÉu gi¸o 5tuæi B do c« gi¸o §µo Thu Th¶o d¹y. Thùc tr¹ng kÓ l¹i truyÖn cña trÎ ë 2 líp nµy; ®©y lµ tiÕt d¹y “ d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn” Nh­ng thùc tÕ th× rÊt Ýt trÎ biÕt kÓ l¹i, cô thÓ ë hai líp míi chØ cã ®­îc 10 ch¸u biÕt kÓ l¹i cßn nh÷ng trÎ kh¸c th× kh«ng thÓ kÓ ®­îc theo yªu cÇu, cßn trÎ biÕt kÓ l¹i th× chØ kÓ ®­îc ë møc thuéc truyÖn chø ch­a thÓ hiÖn ®­îc giäng ®iÖu vµ tÝnh c¸ch cña tõng nh©n vËt. V× vËy giê häc ch­a thu hót ®­îc sù chó ý cña trÎ. Qua 2 tiÕt d¹y trÎ kÓ l¹i chuyÖn “ S¬n Tinh –Thñy Tinh”ë 2 líp nµy c« gi¸o tiÕn hµnh cong h×nh thøc, c¸ch tiÕn hµnh ch­a g©y ®­îc høng thó víi trÎ vµ trong tiÕt häc c¸c c« ch­a sö dông ph­¬ng ph¸p , biÖn ph¸p nµo. C« cø lÇn l­ît cho trÎ kÓ l¹i, trÎ nµo kÓ ®­îc th× vÒ chç vµ c« mêi b¹n kh¸c lªn kÓ. C« chØ bao qu¸t líp vµ nh¾c trÎ chó ý nghe b¹n kÓ chuyÖn. Cô thÓ: c« gi¸o §µo Thu Th¶o- líp 5 tuæi B ®· tiÕn hµnh nh­ sau: Vµo tiÕt häc c« nh¾c trÎ trËt tù vµ c« gäi ch¸u NguyÔn Minh An lªn kÓ l¹i chuyÖn “S¬n Tinh -Thñy Tinh” cho c¶ líp nghe. Khi ch¸u kÓ ®Õn do¹n Thñy Tinh ®Õn sau vµ ®· bÞ S¬n Tinh r­íc c«ng chóa ®i råi vµ ch¸u kh«ng kÓ tiÕp n÷a. C« cho ch¸u An vÒ chç vµ gäi chua Thôc Anh lªn kÓ l¹i tõ ®Çu mµ c« kh«ng cã biÖn ph¸p nµo ®Ó khuyÕn khÝch trÎ tham gia vµo häat ®éng “kÓ” c« tæ chøc tiÕt häc qu¸ ®¬n ®iÖu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trÎ kh«ng chó ý trong tiÕt häc. Mét sè trÎ kÓ ®­îc l¹i truyÖn nh­ng chØ ë møc ®é thuéc truyÖn, chø ch­a cã sù s¸ng t¹o trong ng«n ng÷ vµ trong hµnh ®éng cña tõng nh©n vËt… Khi tiÕt häc kÕt thóc c« ®Òu chØ nh¾c trÎ kÓ l¹i truyÖn cho «ng, bµ, bè, mÑ nghe. Nh×n chung 2 tiÕt d¹y trªn. c¸c c« míi chó ý ®Õn mét sè trÎ biÕt kÓ l¹i truyÖn mµ ch­a chó ý ®Õn nh÷ng trÎ nhót nh¸t, trÎ ch­a kÓ l¹i ®­îc c« ch­a chó ý ®Õn viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ vµ c¸ch thøc tæ chøc tiÕt häc cña m×nh. TiÕt thø 3; D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn” Chµng Rïa” ë líp mÉu gi¸o 5 tuæi C So víi 2 líp trªn th× líp nµy cã høng thó trong giê häc h¬n. V× vµo bµi c« ®· g©y ®­îc sù chó ý cña trÎ qua lêi dÉn d¾t hÊp dÉn cña c« nh­ : C©u chuyÖn h«m nay nãi vÒ mét cËu bÐ Rïa bÐ tÝ tÑo nh­ “ c¸i b¸t” mµ l¹i gióp ®­îc bè mÑ lµm mäi viÖc…®ã lµ néi dïn c©u chuyÖn g×? “ Chµng Rïa” VËy b¹n nµo h·y kÓ l¹i cho c« vµ c¸c b¹n cïng nghe. Tuy phÇn giíi thiÖu ®· cã sù hÊp dÉn vµ thu hót ®­îc sù chó ý cña trÎ nh­ng trÎ vÉn kÓ ë giäng ®Ìu ®Òu, ch­a thÓ hiÖn ®­îc c¶m xóc cña m×nh víi nh©n vËt trong t¸c phÈm vµ cã trÎ kÓ ®­îc mét ®o¹n th× Êp óng nh­ng c« ch­a cã sù gîi ý ®Ó trÎ nhí tiÕp nh÷ng ®o¹n sau vµ c« ch­a quan t©m ®Õn sù s¸ng t¹o trong khi kÓ cña trÎ. Do ®ã tiÕt häc ch­a g©y ®­îc høng thó. Qua 3 tiÕt häc trªnë 3 líp: A, B, C tr­êng mÇm non H¹ Long t«i thÊy sè trÎ kÓ ®­îc l¹i truyÖn cßn rÊt Ýt chØ kho¶ng (20/120) ch¸u vµ phÇn ®«ng lµ ch¸u kÓ l¹i theo kiÓu thuéc truyÖn chø ch­a cã sù s¸ng t¹o vµ c¸ch tæ chøc c¸c tiÕt häc cßn buån tÎ víi c¸c giäng kÓ ®Òu ®Òu dÉn ®Õn kh«ng g©y ®­îc høng thó cho trÎ vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cña trÎ. TiÕp theo t«i dù 3 líp mÉu gi¸o C, D, E cïng tr­êng mÇm non H¹ Long (3 tiÕt) TiÕt thø nhÊt: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn: “S¬n Tinh –Thñy Tinh”ë líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi C do c« gi¸o : Vò Mü H¹nh. Qua giê d¹y t«i ®· thÊy c« sö dông biÖn ph¸p trnh minh häa vøi biÖn ph¸p ®µm tho¹i trong tiÕt häc. Trªn thùc tÕ trÎ ®· kÓ l¹i ®­îc néi dung cèt truyÖn “ S¬n Tinh- Thñy Tinh” vµ lêi dÉn d¾t vµo bµi cña c« ®· g©y ®­îc sù chó ý cho trÎ cô thÓ lµ : Trong c©u chuyÖn nãi vÒ hai chµng trai ®Òu rÊt tµi ba ng­êi th× cã tµi d©ng n­íc lªn cao, cßn ng­êi l¹i cã tµi dÇn nÝu lªn cao. Trong hai ng­êi nµy ®· cã mét ng­êi ®­îc Vua g¶ c«ng chóa cho. §ã lµ néi dung cña c©u chuyÖn g×? B¹n nµo ®· thuéc kÓ l¹i cho c« vµ c¶ líp cïng nghe. C« mêi ch¸u Anh Dòng cã n¨ng khiÕu kÓ l¹i. Sau ®ã cho ch¸u vÒ chç ngåi vµ c« cho c¶ líp xem tranh minh häa. Cho trÎ xem tíi ®©u, c« ®Æt c©u hái ®µm tho¹i tíi ®ã, ®Ó trÎ nhí l¹i tr×nh tù néi dung cèt truyÖn. Sau ®ã mêi ch¸u kh¸c kÓ l¹i. TiÕt häc nµy trÎ ®· cã høng thó khi ®­îc kªt l¹i toµn bé c©u chuyÖn. TiÕt thø hai: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn “Sù tÝch b¸nh Ch­ng b¸nh dÇy” ë líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi D do c« gi¸o: TrÇn Thu Cóc. Trong tiÕt häc c« sö dông biÖn ph¸p ®µm tho¹i. Cô thÓ c« hái trÎ. H«m tr­íc c« ®· kÓ cho c¶ líp m×nh nghe truyÖn g×? Ai lµ ng­êi ®· nghÜ rac¸ch lµm 2 thø b¸nh “ B¸nh ch­ng- b¸nh dÇy”? Hai thø b¸nh ®ã ®­îc tÕ trêi ®Êt vµo ngµy nµo hµng n¨m? (Ngµy héi ®Çu n¨m, ngµy tÕt) Lang Liªu ®· ®­îc nhµ vua cho lµm g×? Ai lªn kÓ l¹i cho c« vµ c¶ líp cïng nghe. ë tiÕt nµy trÎ ®· kÓ ®­îc l¹i truyÖn “ Sù tÝch b¸nh ch­ng- b¸nh dÇy” theo tr×nh tù néi dung cèt truyÖn. Tuy nhiªn vÉn ch­a cã sù s¸ng t¹o . Nh­ng cã ch¸u ®· biÕt tãm t¾t: VÝ dô: Ngµy x­a ë n­íc ta, vua Hïng thø 6 cã mét ng­êi con trai tªn lµ Lang liªu, cßn c¸c hoµng tö kia ®Òu v¨n hay vâ giái nh­ng l¹i kh«ng thÝch lao ®éng. ChØ cã Lang Liªu lµ ch¨m chØ hiÒn lµnh. Chµng ®em vî con vÒ quª cuèc n­¬ng lµm rÉy… Do ®ã mµ lêi kÓ cña trÎ ®· thu hót ®­îc sù chó ý cña c¸c b¹n. TrÎ kÓ xong c« cho c¸c b¹n nhËn xÐt vµ nh¾c trÎ vÒ nhµ kÓ l¹i cho «ng bµ, bè mÑ nghe. TiÕt thø 3: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn: “ Sù tÝch b¸nh ch­ng- b¸nh dÇy” do c« gi¸o Ph¹m ThÞ Quyªn d¹y líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi G. Trong tiÕt häcc« ®· sö dông biÖn ph¸p thi ®ua, biÖn ph¸p dïng tranh minh häa kÕt hîp víp ®µm tho¹i. Trªn thùc tÕ trÎ ë líp nµy khi kÓ ®· cã sù s¸ng t¹o víi thñ thuËt cña c« ®Ó cuèn hót trÎ. Cô thÓ: C« hái trÎ: B¹n nµo cho c« vµ c¸c b¹n cïng biÕt. Trong ngµy tÕt mäi nhµ ®Òu gãi b¸nh g× ®Ó th¾p h­¬ng? ( b¸nh ch­ng) cã nhµ cßn lµm c¶ b¸nh g× n÷a?( b¸nh dÇy). B¸nh nµy ¨n cã ngon kh«ng? ch¸u cã biÕt ai lµ ng­êi nghÜ ra c¸ch lµm hai thø b¸nh nµy kh«ng? . B©y giê phong tôc cña nh©n d©n ta ®Õn tÕt gãi b¸nh g×? ( lµm b¸nh g×?) Lµm b¸nh ch­ng thÕ nµo? Lµm b¸nh dÇy thÕ nµo? Mêi 1 b¹n lªn kÓ cho c« vµ c¸c b¹n cïng nghe chuyÖn “ Sù tÝch b¸nh ch­ng- b¸nh dÇy” C« mêi ch¸u Hµ Ph­¬ng lªn kÓ tíi ®o¹n… “ ®Õn ngµy héi lín ®Çu n¨m. Ai t×m ®­îc cña ngon vËt l¹ nhÊt ®em ®Õn ®Ó tÕ trêi ®Êt th× sÏ ®­îc nh­êng ng«i. Khi Hµ Ph­¬ng kÓ xong c« ®éng viªn vµ khuyÕn khÝch ®Ó trÎ cè g¾ng kÓ lÇn sau hay h¬n. vÝ dô B¹n Hµ Ph­¬ng kÓ rÊt hay nh­ng nÕu b¹n thÓ hiÖn giäng ®iÖu phï hîp tõng nh©n vËt th× c©u chuyÖn cßn hay h¬n, hÊp dÉn h¬n n÷a ®Êy. C« kÓ mÉu mét c©u sau ®ã gîi ý vµmêi trÎ kh¸c lªn kÓ l¹i truyÖn. C« cho trÎ xem tranh minh häa vµ ®Æt c©u hái ®µm tho¹i víi trÎ ®Ó gióp trÎ nhí l¹i vµ tù tin h¬n khi kÓ. VÝ dô; cho trÎ xem bøc tranh vÏ c¶nh ngµy tÕt cã b¸nh ch­ng- b¸nh dÇy vµ hái trÎ: ®©y lµ b¸n g×? do ai nghÜ ra? Lµm nh­ thÕ nµo ®Ó ®­îc b¸nh ch­ng? Sau ®ã c« mêi trÎ kh¸c kÓ tiÕp theo tranh cho ®Õn hÕt c©u chuyÖn. Nh×n chung trÎ líp nµy sè ®«ng c¸c ch¸u høng thó víi tiÕt häc vµ mét vµi trÎ ®· kÓ cã 1 chót s¸ng t¹o trong ng«n ng÷. Tuy nhiªn trÎ ch­a h×nh t­îngÓ hiÖn ®­îc giong ®iÖu râ rµng cña tõng nh©n vËt trong chuyÖn. C« gi¸o ®· cã sù ®éng viªn khuyÕn khÝch trÎ kÞp thêo. V× vËy mµ trÎ ®· tù tin h¬n trong tiÕt häc vµ tham gia tÝch cùc trong ho¹t ®éng “kÓ” III/ KÕt qu¶ ®iÒu tra : 1. ¦u ®iÓm: - VÒ phÝa c«: C¸c c« ®· chó ý ®Õn viÖc so¹n gi¸o ¸n cho tiÕt d¹y, mét vµi c« ®· chó ý ®Õn kh¶ n¨ng kÓ chuyÖn cña trÎ vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ vµ mét vµi c« ®· cã thñ thuËt cuèn hót trÎ vµo tiÕt häc. - VÒ phÝa trÎ: Mét sè trÎ ®· biÕt thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp cña m×nh, biÕt chó ý nghe c«, nghe b¹n kÓ l¹i truyÖn vµ cã mét vµi trÎ kÓ chuyÖn cã sù s¸ng t¹o trong ng«n ng÷ . 2. Nh­îc ®iÓm: - VÒ phÝa c«: C¸c c« so¹n gi¸o ¸n cßn rÊt chung chung, chñ yÕu lµ so¹n dùa vµo cuèn “ Ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc vµ h­íng dÉn thùc hiÖn.” §©y lµ cuèn s¸ch mang tÝnh chÊt lµ ph­¬ng h­íng chØ ®¹o chung. Môc ®Ých yªu cÇu ®Æt ra cho tiÕt häc còng rÊt chung chung. V× vËy ®ßi hái m«ic gi¸o viªn khi so¹n gi¸o ¸n cÇn ph¶i cã s¸ng kiÕn cña m×nh. C¸c c« míi chó ý ®Õn viÖc æn ®Þnh tæ chøc líp vµ chó ý ®Õn nh÷ng trÎ m¹nh d¹n biÕt kÓ l¹i chuyÖn mµ ch­a quan t©m chó ý tíi ch¸u cßn nhót nh¸t vµ kh¶ n¨ng tiÕp thu kÐm. Trong tiÕt häc c¸c c« ch­a x¸c ®Þnh ®­îc víi tiÕt nµy th× cÇn sö dông ph­¬ng ph¸p , biÖn ph¸p nµo cho phï hîp ®Ó gióp trÎ nhËn thøc tèt. Khi c« sö dông biÖn ph¸p ®µm tho¹i th× nh÷ng c©u hái mµ c« dÆt ra cong rÊt ®¬n gi¶n, ch­a khai th¸c ®­îc kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña trÎ.VÝ dô: truyÖn “ S¬n Tinh- Thñy Tinh” C« hái? Bçng nhiªn cã mÊy ng­êi cïng mét lóc ®Õn xin thi tµi ? ®ã lµ ai?... Nh­ng còng víi c©u hái vÒ ý ®å ®ã th× cã c« l¹ihái c¸ch kh¸c, ®Ó g©y kÝch thÝch trÝ t­ëng t­îng cña trÎ vµ kh¶ n¨ng t¸i täa truyÖn cña trÎ b»ng ng«n ng÷ cña chÝnh b¶n th©n trÎ. VÝ dô : Cïng mét lóc cã mÊy chµng trai ®Õn xin thi tµi? chµng trai ®ã cã tªn lµ g×? vµ hä ®· træ tµi ra sao?... Nh×n chung c¸c c©u hái mµ c« ®Æt ra ch­a thÓ hiÖn ®­îc sù gîi më ®Ó trÎ cã thÓ dÏ h×nh dung, t­ëng t­îng vµ sèng víi t¸c phÈm , víi c©u chuyÖn thÇn tho¹i mµ m×nh ®­îc nghe. Do vËy khi trÎ kÓ l¹i truyeenj trÎ còng ch­a cã sù s¸ng t¹o, thËm chÝ nÕu trÎ cã thÓ kÓ kh¸c ®i mét chót nh­ng néi dung truyÖn vÉn kh«ng thay ®æi th× c« gi¸o l¹i uèn n¾n ®Ó trÎ kÓ l¹i gièng nh­ trong s¸ch. PhÇn ®«ng c¸c c« ch­a ®Æt ra ®­îc biÖn ph¸p kÝch thÝch mäi trÎ ®Òu ®­îc tham gia vµo ho¹t ®éng häc tËp. Do ®ã mµ tiÕt häc trë nªn nhµm ch¸n vµ buån tÎ kh«ng g©y ®­îc høng thó cho trÎ. - VÒ phÝa trÎ: PhÇn ®«ng trÎ ch­a chó ý vµo tiÕt häc, kh¶ n¨ng kÓ l¹i truyÖn cña trÎ cßn kÐm ( chñ yÕu lµ kÓ theo kiÓu thuéc truyÖn) 3. Nguyªn nh©n ®Én ®Õn thùc tr¹ng ®iÒu tra trªn. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra thùc tr¹ng kÓ lai truyÖn cña trÎ. T«i cã dù c¸c tiÕt häc cña c« gi¸o trong giê kÓ chuyÖn cho trÎ nghe. Qua c¸c tiÕt nµy t«i nhËn thÊy c¸c c« ®Òu r¬i vµo t×nh tr¹ng kÓ nh­ thuéc truyÖn, kÓ víi giäng ®Òu ®Òu vµ kÓ lÇn 1, lÇn 2, lÇn 3 ®Òu nh­ nhau. Khi kÓ cö chØ ®iÖu bé cña c« ch­a thÓ hiÖn ®­îc, ng÷ ®iÖu cña c« ch­a phï hîp diÔn biÕn c©u chuyÖn, ch­a thÓ hiÖn râ giäng ®iÖu cña tõng nh©n vËt trong chuyÖn, c« kÓ ch­a cã sù s¸ng t¹o vµ ch­a ®­îc diÔn c¶m . Khi cho trÎ kÓ l¹i truyÖn c« cã sö dông biÖn ph¸p ®µm tho¹i, nh÷ng c©u hái ®Æt ra ch­a phong phó. Nh×n chung c¸c c« ch­a nh×n thÊy tÇm quan träng, vÞ trÝ vai trß cña ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt. Trong c«ng t¸c ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. Do vËy mµ ch­a xem trÎ kh«ng chØ lµ mét chñ thÓ tiÕp thu mµ cßn lµ mét chñ thÓ s¸ng t¹o. Gi¸o viªn ch­a n¾m v÷ng ®­îc ph­¬ng ph¸p ,biÖn ph¸p d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn. Do ®ã mµ khi tæ chøc cho trÎ ho¹t ®éng cßn lóng tóng vµ cøng nh¾c. C¸c c« ch­a hiÓu râ vai trß cña truyÖn thÇn tho¹i ®èi víi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña trÎ. Cho nªn ch­a t¹o ®iÒu kiÖn vµ cã ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng lµm viÖc ®éc lËp s¸ng t¹o cña trÎ, gióp trÎ høng thó trong tiÕt häc. Tr­¬ng mÉu gi¸o lµ m«i tr­êng thuËn lîi t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ ph¸t triÓn toµn diÖn. V× trÎ cã kh¶ n¨ng tù ho¹t ®éng nghÖ thuËt s¸ng t¹o. C¸ch thøc tæ chøc tiÕt häc ë tr­êng mÉu gi¸o còng cã vai trß rÊt lín trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc trÎ. Tæ chøc lµm sao ®Ó phat huy ®­îc ë trÎ tÝch cùc ®éc lËp s¸ng t¹o trong mäi ho¹t ®éng, nhÊt lµ ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt . Qua viÖc ®iÒu tra s­ bé thùc tr¹ng trong viÖc tæ chøc cho trÎ kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i ë mét tr­êng mÇm non, kÕt hîp víi kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña trÎ. T«i thÊy r»ng cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó gi¸o viªn sö dông linh ho¹t trong viÖc tæ chøc cho trÎ kÓ l¹i truyÖn. KÝch thÝch trÎ kÓ s¸ng t¹o vµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña t­ duy vµ kh¶ n¨ng tù ho¹t ®éng nghÖ thuËt cña trÎ. Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p d¹y trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i mét c¸ch s¸ng t¹o. I/ Quan niÖm vÒ ho¹t ®éng s¸ng t¹o: lµ bÊt cø ho¹t ®éng nµo cña con ng­êi, t¹o ra mét c¸i g× míi kh«ng kÓ r»ng c¸i ®­îc t¹o ra Êy lµ mét vËt nµo ®ã cña thÕ giíi bªn ngoµi hay mét cÊu t¹o nµo ®ã cña trÝ tuÖ hoÆc t×nh c¶m, chØ sèng vµ biÓu lé trong b¶n th©n con ng­êi. Bé n·o kh«ng chØ lµ mét c¬ quan gi÷ l¹i vµ t¸i hiÖn kinh nghiÖmcò cña chóng ta. Nã cßn lµ c¬ quan phèi hîp chØnh lý mét c¸ch s¸ng t¹o vµ x©y dùng lªn nh÷ng t×nh thÕ míi vµ hµnh vi míi b»ng nh÷ng yÕu tè cña kinh nghiÖm cò ®ã. NÕu nh­ ho¹t ®éng cña con ng­êi chØ h¹n chÕ ë viÖc t¸i hiÖn c¸i cò th× con ng­êi chØ lµ mét sinh vËt chØ h­íng vÒ qu¸ khø vµ chØ biÕt thÝch øng víi t­¬ng lai trong chõng mùc mµ c¸i t­¬ng lai ®ã t¸i hiÖn c¸i qu¸ khø nµy. ChÝnh ho¹t ®éng s¸ng t¹o cña con ng­êi ®· lµm cho con ng­êi trë thµnh mét sinh vËt h­íng vÒ t­¬ng lai cña m×nh. Ho¹t ®éng s¸ng t¹o dùa trªn n¨ng lùc phèi hîp cña bé n¸o chóng ta d­îc khoa häc t©m lý gäi lµ t­ëng t­îng. Th­êng th­êng nãi ®Õn t­ëng t­îng hoÆc huyÒn t­ëng ta kh«ng hoµn toµn hiÓu ®óng tõ nh÷ng tõ ®ãnh­ chóng ta ®É hiÓu ®­îc trong khoa häc. Theo thãi quen sö dông hµng ngµy ta th­êng gäi t­ëng t­îng hay huyÒn t­ëng lµ tÊt c¶ nh÷ng g× kh«ng cã thùc, kh«ng phï hîp víi hiÖn thùc. Do ®ã kh«ng thÓ cã mét ý nghÜa thùc tÕ nghiªm chØnh nµo. Nh­ng thùc ra trÝ t­ëng t­îng lµ c¬ së cña bÊt cø ho¹t ®éng s¸ng t¹o nµo biÓu hiÖn hoµn toµn nh­ nhau trong mäi ph­¬ng diÖn cña ®êi sèng v¨n hãa. Nã lµm cho mét s¸ng t¹o nghÖ thuËt khoa häc vµ kü thuËt cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. Theo quan ®iÓm th«ng th­êng th× s¸ng t¹o lµ lÜnh vùc cña mét sè Ýt ng­êi, nh÷ng thiªn tµi, nh÷ng tµi n¨ng ®· s¸ng t¸c ra nh÷ng t¸c phÈm vÜ ®¹i. T×m ra nh÷ng ph¸t minh khoa häc lín hoÆc nghÜ ra mét c¶i tiÕn nµo ®ã trong kü thuËt ë ®©y t«i nhÊt trÝ víi quan ®iÓm cña V­g«txki “ S¸ng t¹o thùc ra kh«ng chØ cã ë nh÷ng n¬i t¹o ra s¶n phÈm lÞch sö vÜ ®¹i mµ ë kh¾p n¬i nµo dï cã con ng­êi t­ëng t­îng ,phèi hîp, biÕn ®æi ra mét c¸i g× míi, dï nhá bÐ ®Õn ®©u ch¨ng n÷a so víi s¸ng t¹o cña nh÷ng bËc thiªn tµi”. “TuyÖt ®¹i ®a sè nh÷ng ph¸t minh lµ do nh÷ng ng­êi v« danh lµm ra. Nh­ thÕ mét quan ®iÓm khoa häc vÒ vÊn ®Ò nµy buéc ta ph¶i xem xÐt sù s¸ng t¹o lµ mét qui luËt h¬n lµ mét ngo¹i lÖ”. TÊt nhiªn nh÷ng biÓu hiÖn cao nhÊt cña s¸ng t¹o cho ®Õn nay vÉn lµ mét sè Ýt thiªn tµi chän läc trong nh©n lo¹i, nh­ng trong ®êi sèng hµng ngµy xung quanh ta s¸ng t¹o lµ mét ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cña sù tån t¹i vµ tÊt c¶ nh÷ng g× v­ît qua ngoµi khu«n khæ cò dï chØ mét nÐt cña c¸i míi th× nguån gèc ph¸t minh cña nã ®Òu do qu¸ tr×nh s¸ng t¹o cña con ng­êi. §èi víi trÎ mÉu gi¸o ho¹t ®éng s¸ng t¹o ®­îc thÓ hiÖn trong mäi ho¹t ®éng: ho¹t ®éng vui ch¬i, ho¹t ®éng häc tËp… Trong ho¹t ®éng häc tËp, sù s¸ng t¹o ®­îc thÓ hiÖn ngay trong qu¸ tr×nh häc mµ chóng ta cã thÓ quan s¸t ®­îc qua ho¹t ®éng, qua diÔn ®¹t ng«n ng÷ cña trÎ, §Æc biÖt nã ®­îc thÓ hÞªn râ nhÊt th«ng qua ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt ë trÎ nh­ : ®äc , th¬, kÓ chuyÖn, ®ãng kÞch… 2. KÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i mét c¸ch s¸ng t¹o cã thÓ ®­îc quan niÖm nh­ sau: VÉn gi÷ nguyªn néi dung cèt truyÖn, lµm phong phó cèt chuyÖn hay nãi c¸ch kh¸c kÓ chuyÖn s¸ng t¹o kh«ng lµm biÕn d¹ng thÇn tho¹i. S¸ng t¹o kh«ng cã nghÜa lµ s¸ng t¹o ra mét v¨n b¶n thÇn tho¹i míi mµ c¨n cø vµo nh÷ng yÕu tè ®éng, BiÕn ®æi cña truyÖn ®Ó s¸ng t¹o trong kÓ. S¸ng t¹o trong diÔn ®¹t ng«n ng÷ kÓ lµm c©u chuyÖn thªm sinh ®éng, hÊp dÉn h¬n nh÷ng néi dïn cèt chuyÖn th× kh«ng thay ®æi. Nh­ vËy ë ®Ì tµi nµy t«i nh»m hÖ thèng hãa nh÷ng biÖn ph¸p vµ x©y dùng mét sè biÖn ph¸p míi dùa trªn c¸c ph­¬ng ph¸p chung c¬ b¶n cho trÎ lµm quen víi t¸c phÈm v¨n häc : Trao ®æi, gîi më, sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn ®å dïng trùc quan…gióp trÎ s¸ng t¹o truyÖn thÇn tho¹i d©n gian lµm cho c©u chuyÖn thªm phong phó vÒ h×nh thøc, s©u s¾c vÒ néi dung vµ n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc , s¸ng t¹o g¾n víi ho¹t ®éng kÓ. Do ®ã s¸ng t¹o ®­îc giíi h¹n trong ho¹t ®éng cña chñ thÓ vµ ®­îc thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh vËn ®éng nh÷ng ®Æc tr­ng thi ph¸p cña thÇn tho¹i d©n gian. Møc ®é s¸ng t¹o ®­îc thÓ hiÖn ë chç: lµm biÕn ®æi, lµm kh¸c, lµm míi Ýt nhiÒu b¶n kÓ. II/ Mét sè biÖn ph¸p d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i d©n gian cã s¸ng t¹o . Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña gi¸o dôc häc mÉu gi¸o còng nh­ t©m lý häc mÉu gi¸o lµ vÊn ®Ò s¸ng t¹o ë trÎ. Sù ph¸t triÓn n¨ng lùc s¸ng t¹o vµ ý nghÜa cña c«ng viÖc s¸ng t¹o ®æi míi, sù ph¸t triÓn chung vµ sù tr­ëng thµnh cña trÎ. ®Î thùc hiÖn ®­îc vÊn ®Ò quan träng cña gi¸o dôc häc mÉu gi¸o chóng ta cÇn hoµn thiÖn c¸ch thøc tæ chøc tiÕt häc vµ vËn dông c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc t­ duy, t­ëng t­îng nghÖ thuËt vµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o trong tiÕt häc “ D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i” ë líp mÉu gi¸o lín. Theo tõ ®iÓn tiÕng ViÖt “ BiÖn ph¸p lµ c¸ch lµm, c¸ch gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò cô thÓ” nh­: Môc ®Ých ®Ò tµi ®Æt ra.ë ®Ò tµi nµy t«i hÖ thèng hãa vµ ®­a ra mét sè biÖn ph¸p míi dùa trªn nh÷ng c¬ së khoa häc liªn ngµnh, c¸c ph­¬ng ph¸p chung c¬ b¶n cho trÎ lµm quen víi t¸c phÈm v¨n häc ®Ó gióp trÎ kÓ l¹i truyÖn s¸ng t¹o . Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p , biÖn ph¸p cã thÓ sö dông trong tiÕt häc “ D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn” ë ®©y t«i chñ yÕu dùa trªn 2 ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n: ph­¬ng ph¸p trao ®æi gîi më, vµ ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c h×nh t­îng trùc quan. Trao ®æi gîi më víi trÎ vÒ mét vÊn ®Ò trong t¸c phÈm v¨n häc, ph­¬ng ph¸p nµy nh»m kÝch thÝch ho¹t ®éng nhËn thøc cña trÎ. Nã ®ßi hái ph¶i l«i cuèn trÎ tham gia trao ®æi, béc lé suy nghÜ c¶m nhËn riªng cña m×nh. Nãi c¸ch kh¸c ®i lµ khªu gîi ®Ó trÎ béc lé c¶m thô cña c¸ nh©n tù do, hån nhiªn. Dùa vµo ph­¬ng ph¸p trao ®æi, gîi më chóng t«i x©y dùng mét sè biÖn ph¸p sau: 1. BiÖn ph¸p trao ®æi gîi më b»ng hÖ thèng c©u hái dùa vµo c¸c mèc, sù kiÖn, t×nh tiÕt chÝnh cña chuyÖn. Môc ®Ých cña biÖn ph¸p nµy lµ gióp trÎ nhí l¹i tr×nh tù c«t truyÖn vµ kÓ b»ng ng«n ng÷, trÝ t­ëng t­îng s¸ng t¹o cña m×nh. VÝ dô: TruyÖn “ S¬n Tinh- Thñy Tinh” ta cã thÓ trao ®æi víi trÎ nh­ : Cã mét nµng c«ng chóa mµ biÕt bao nhiªu chµng trai muèn ®­îc cÇu h«n… B»ng nh÷ng c©u hái kh¸i qu¸t gîi më dÇn dÇn trÎ nhí vµo mét sè mèc, sù kiÖn t×nh tiÕt ®Ó kÝch thÝch kh¶ n¨ng t¸i hiÖn vµ s¸ng t¹o ë trÎ nh­: TruyÖn kÓ vÒ vua Hïng thø 18 cã mét ng­êi con g¸i xinh ®Ñp? Vua ®· më héi kÕn rÓ ra sao? Cuéc thi tµi cña S¬n Tinh vµ Thñy Tinh diÔn ra nh­ thÕ nµo? Ai lµ ng­êi ®ãn ®­îc c«ng chóa ®i ? Thñy Tinh ®· tøc giËn nh­ thÕ nµo? Hai ng­êi ®· tranh ®Êu ra sao ? Ai lµ ng­êi th¾ng cuéc ? B©y giê th¸ng b¶y th¸ng t¸m hµng n¨m thiªn nhiªn cã hiÖn t­îng g×? 2. BiÖn ph¸p sö dông c©u hái trao ®æi víi trÎ theo hµnh ®éng nh©n vËt trung t©m. Ho¹t ®éng nh©n vËt trong truyÖn lµ néi dung cèt truyÖn. C« gi¸o cã thÓ trao ®æi víi trÎ theo ho¹t ®éng cña nh©n vËt chÝnh diÖn hoÆc ho¹t ®éng cña nh©n vËt mµ ®Ó trÎ tù kÓ l¹i nh÷ng chuçi hµnh ®éng cña nh©n vËt mµ ®Ó trÎ tù kÓ. VÝ dô: TruyÖn “ Sù tÝch b¸nh ch­ng- b¸nh dÇy” c« gi¸o cã thÓ trao ®æi víi trÎ theo ho¹t ®éng nh©n vËt nh­ nh©n vËt Lang Liªu c« gi¸o cã thÓ hái: Lang Liªu lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? Lang Liªu ®· lµm lÔ vËt g× ®Ó ®Ó d©ng vua cha tÕ trêi ®Êt nh©n ngµy ®Çu n¨m?... 3. Trao ®æi víi trÎ theo nh÷ng m« tÝp gióp trÎ nhí l¹i néi dung cèt truyÖn vµ kÝch thÝch trÎ kÓ l¹i truyÖn cã s¸ng t¹o. VÝ dô: TruyÖn “S¬n Tinh –Thñy Tinh” c« gi¸o cã thÓ trao ®æi theo mét m« tÝp nh­: M« tÝp: thö tµi M« tÝp: træ tµi Mçi m« tÝp c« gi¸o cã thÓ trao ®æi víi trÎ theo nh÷ng c©uhái kh¸c nhau. M« tÝp thö tµi: Thñy Tinh ra oai nh­ thÕ nµo? S¬n Tinh ra oai lµm phÐp g×?... 4. Trao ®æi víi trÎ theo hÖ thèng c¸c c©u hái h­íng vµo c¸c yÕu tè thÇn kú. Tïy ®èi t­îng trÎ mµ ta ®Æat c©u hái sao cho phï hîp. Tuy nhiªn c©u hái ph¶i lu«n kÝch thÝch sù s¸ng t¹o trong diÔn ®¹t ng«n ng÷ vµ ho¹t ®éng kÓ cña trÎ. VÝ dô : TruyÖn “ S¬n Tinh- Thñy Tinh” YÕu tè thÇn kú lµ phÐp l¹ cu¶ Thñy Tinh. Víi trÎ kÐm c« gi¸o cã thÓ hái: Thñy Tinh ra oai nh­ thÕ nµo?... Trªn ®ay lµ mét sè biÖn ph¸p dùa vµo ph­¬ng ph¸p trao ®æi gîi më ®Ó d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn. Tuy nhiªn tïy tõng tiÕt häc vµ ®èi t­îng trÎ mµ c« gi¸o sö dông cho phï hîp ®Ó lu«n g©y høng thó ®èi víi trÎ. KÝch thÝch kh¶ n¨ng kÓ l¹i truyÖn cã s¸ng t¹o vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c, trÝ t­ëng t­îng phong phó ë trÎ. H×nh t­îng trùc quan rÊt quan träng ®èi víi trÎ. Bëi t­ duy cña trÎ chñ yÕu lµ trùc quan h×nh t­îng , b¶n th©n néi dung cèt truyÖn lµ nh÷ng yÕu tè g©y høng thó hÊp dÉn vµ l«i cuèn trÎ, g©y cho trÎ høng thó vµ thÝch ®­îc tù m×nh kÓ chuyÖn . Khi cã ®å dïng trùc quan ®Ó minh häa cho c©u chuyÖn mµ trÎ kÓ th× nã kh«ng chØ gióp trÎ nhí truyÖn, kÓ l¹i truyÖn, mµ nã cßn gióp trÎ kÓ l¹i truyÖn cã s¸ng t¹o. 5. Tranh ®­îc s¾p sÕp theo tr×nh tù cèt truyÖn: C« gi¸o cã thÓ tiÕn hµnh cho trÎ xem lÇn l­ît nh÷ng bøc tranh ®Ó trÎ nhí l¹i vµ kÓ l¹i truyÖn theo tr×nh tù 6. Sö dông tranh kh«ng theo tr×nh tù cèt truyÖn C« gi¸o cã thÓ s¾p sÕp c¸c bøc tranh xen phÇn kÕt, phÇn gi÷a, phÇn ®Çu truyÖn… Nh­ truyÖn” Sù tÝch b¸nh ch­ng b¸nh dÇy” Lang Liªu d©ng lÔ vËt lªn vua cha. Lang Liªu cïng vî con lµm b¸nh. Lang liªu cïng bµ con g¾t lóa. 7. Sö dông mét hoÆc mét sè bøc tranh tiªu biÓu ®Ó thÓ hiÖn néi dung chÝnh cña t¸c phÈm . 8. Sö dông sa bµn: VÝ dô: truyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” C« gi¸o cã thÓ hiÖn sa bµn ®Ó gióp trÎ nhí l¹i truyÖn vµ trÎ tù kÓ l¹i truyÖn nh­ : Cã mét d·y nói, mét khu biÓn, méttßa l©u ®µi vµ mét sè con vËt nh­ voi, gµ… Ngoµi ra ta cßn cã thÓ sö dông 1 sè biÖn ph¸p kh¸c ®Ó ®­a trÎ vµo tù ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt cô thÓ lµ: trÎ tù kÓ truyÖn vµ tù kÓ cã sù s¸ng t¹o . C« kÓ 1 ®o¹n diÔn c¶m , kÝch thÝch trÎ nhí l¹i truyÖn ®Ó trÎ kÓ tiÕp. Cho trÎ nhËn xÐt b¹n kÓ, khÝch lÖ trÎ thi ®ua kÓ hay h¬n b»ng hÖ thèng ng«n ng÷ cña m×nh. Khi trÎ kÓ c« gi¸o lu«n chó ý, khªu gîi híng thó vµ kh¶ n¨ng tÝch cùc t­ duy s¸ng t¹o cña trÎ. b¹n kÓ ®· hay ch­a? V× sao? B¹n kÓ hay nhÊt ®o¹n nµo? Ch¸u cã thÝch ®o¹n b¹n võa kÓ kh«ng? t¹i sao? TÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p c« gi¸o ®Òu lu«n lu«n ph¶i h­íng trÎ thi ®ua ®Ó trÎ kÓ hay h¬n, b»ng c¸ch cho trÎ h­íng vµo ng«n ng÷ trong kÓ chuyÖn s¸ng t¹o vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm thi ph¸p cña truyÖn thÇn tho¹i, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kÓ( cö chØ, ®iÖu bé trªn nÐt mÆt, ¸nh m¾t, sù giao tiÕp víi ng­êi nghe ®Ó béc lé th¸i ®é t×nh c¶m víi ng­êi kÓ) S¸ng t¹o trong diÔn c¶m lêi kÓ cho phï hîp víi néi dung. §Æc biÖt lµ chó ý h­íng trÎ s¸ng t¹o c¸c chi tiÕt lµm phong phó truyÖn. VËy viÖc d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i cã s¸ng t¹o cã thÓ sö dông kÕt hîp hµi hßa, hîp lý c¸c biÖn ph¸p trªn. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i tiÕt nµo c« còng sö dông hÕt c¸c biÖn ph¸p ®ã mµ c« ph¶i sö dông linh ho¹t vµ thay ®æi biÖn ph¸p trong c¸c tiÕt häc cho phï hîp víi kh¶ n¨ng cña trÎ. Ch­¬ng IV Thùc nghiÖm vµ ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm I/ Thùc nghiÖm : 1. §Þa bµn thùc nghiÖm : Tr­êng mÇm non H¹ Long- Thµnh phè H¹ Long- tØnh Qu¶ng Ninh. N¬i mµ ®Þa bµn chñ yÕu phÇn ®«ng lµ c«ng nh©n vµ néi trî bu«n b¸n. 2. Yªu cÇu ®èi víi thùc nghiÖm . - Chia 2 nhãm ®èi t­îng. + Nhãm ®èi chøng (20ch¸u) + Nhãm thùc nghiÖm (20 ch¸u) TrÎ ë hai nhãm nµy cã cïng tr×nh ®é. Néi dung bµi d¹y nh­ nhau BiÖn ph¸p sö dông kh¸c nhau. C¸c yÕu tè t©m lý t­¬ng ®­¬ng. 3. Tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc nghiÖm: Gåm 4 møc ®é - Møc ®é 1: TrÎ cã thÓ t¸i t¹o l¹i truyÖn hoµn toµn b»ng trÝ nhí, ng«n ng÷ vµ trÝ t­ëng t­îng cña trÎ. - Møc ®é 2 : TrÎ b­íc ®Çu biÕt s¸ng t¹o ë mçi sè c¸c chi tiÕt hoÆc s¸ng t¹o ë hµnh ®éng nh©n vËt, ë ng«n ng÷ kÓ truyÖn… cho phong phó g©y ra sù håi häp ®èi víi ng­êi nghe. - Møc ®é 3 : TrÎ nhí tr×nh tù néi dïn truyÖn, thuéc truyÖn. - Møc ®é 4 : TrÎ kh«ng nhí ®­îc truyÖn 4. TiÕn hµnh thùc nghiÖm : 4.1 Môc ®Ých thùc nghiÖm Sö dông mét sè biÖn ph¸p tæ chøc cho trÎ kÓ l¹i truyÖn cã s¸ng t¹o ë líp mÉu gi¸o lín ®Ó xem kÕt qu¶ biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? 4.2. Néi dung thùc nghiÖm : §Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô cña ®Ò tµi t«i tiÕn hµnh hai thùc nghiÖm sau: Thùc nghiÖm 1: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn : “ S¬n Tinh Thñy Tinh” Thùc nghiÖm 2: D¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn: “ Sù tÝch b¸nh ch­ng b¸nh dÇy” 4.2.1 Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý tr­íc khi tæ chøc cho trÎ kÓ l¹i truyÖn. - X¸c ®Þnh môc ®Ých yªu cÇu, nhiÖm vô gi¸o dôc cÇn ®¹t trong tiÕt häc. - §Ò ra mét sè biÖn ph¸p tæ chøc. - Theo dâi møc ®é kªt l¹i chuyÖn s¸ng t¹o cña trÎ qua 2 thùc nghiÖm Môc ®Ých yªu cÇu chung. TrÎ kÓ ®­îc chuyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” “ Sù TÝch b¸nh ch­ng b¸nh dÇy” TrÎ høng thó tù nguyÖn, tÝch cùc cã nhiÒu s¸ng t¹o trong khi kÓ. Gi¸o dôc trÎ t×nh c¶m thÈm mü , t×nh c¶m ®¹o ®øc, tÝnh kiªn tr×, sù nç lùc cña b¶n th©n ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô häc tËp cña m×nh. RÌn luyÖn kü n¨ng kÓ diÔn c¶m vµ kh¶ n¨ng ghi nhø coa chñ ®Þnh ë trÎ. Ph¸t triÓn ë trÎ tÝnh tÝch cùc t­ duy, tÝnh ®éc lËp s¸ng t¹o , trÝ t­ëng t­îng , ng«n ng÷ m¹ch l¹c vµ kh¶ n¨ng tù ho¹t ®éng nghÖ thuËt . 4.2.2. Mét sè biÖn ph¸p trong hai thùc nghiÖm : nh­ ®¸ tr×nh bµy ë ( ch­¬ngIII) t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm víi nh÷ng biÖn ph¸p sau: BiÖn ph¸p 1 : Sö dông c©u hái trao ®æi víi trÎ b»ng hÖ thèng c©u hái dùa vµo c¸c mèc, sù kiÖn, t×nh tiÕt cña truyÖn BiÖn ph¸p 2: Sö dông c©u hái trao ®æi víi trÎ theo hµnh ®éng nh©n vËt trung t©m. BiÖn ph¸p 3 : Trao ®æi b»ng hÖ thèng c©u hái h­íng vµo yÕu tè thÇn kú. BiÖn ph¸p 4 : Sö dông mét hoÆc mét sè bøc tranh tiªu biÓu thÓ hiÖn néi dïn chÝnh cña t¸c phÈm . biÖn ph¸p 5 : C« kÓ mét ®o¹n diÔn c¶m , kÝch thÝch trÎ nhí l¹i truyÖn ®Ó trÎ kÓ tiÕp. BiÖn ph¸p 6 : Sö dông sa bµn. biÖn ph¸p 7 : Cho trÎ nhËn xÐt b¹n kÓ, khÝch lÖ trÎ thi dua kÓ hay h¬n b»ng hÖ thèng ng«n ng÷ cña m×nh. Trªn ®ay lµ mét sè biÖn ph¸p mµ t«i sö dông trong thùc nghiÖm . Tuy nhiªn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i sö dông ®Çy ®ñ c¸c biÖn ph¸p mµ tïy vµo tõng thùc nghiÖm, tïy kh¶ n¨ng cña trÎ mµ c« sö dông biÖn ph¸p nµo cho phï hîp ®Ó lu«n kÝch thÝch trÎ kÓ l¹i truyÖn cã s¸ng t¹o . 4.2.3. M« t¶ thùc nghiÖm . - Gi¸o ¸n: Thùc nghiÖm 1: “S¬n Tinh Thñy Tinh” * Môc ®Ých yªu cÇu. TrÎ tù kÓ l¹i b»ng trÝ nhí, b»ng ng«n ng÷ vµ trÝ t­ëng t­îng cña trÎ TrÎ say s­a tÝch cùc cã nhiÒu s¸ng t¹o trong khi kÓ. Gi¸o dôc trÎ. * biÖn ph¸p sö dông trong thùc nghiÖm . - Trao ®æi gîi më víi trÎ b»ng hÖ thèng c©u hái dùa vµo c¸c t×nh tiÕt cña truyÖn. - Sö dông mét sè bøc tranh tiªu biÓu thÓ hiÖn néi dung chÝnh cña t¸c phÈm . - C« kÓ diªn c¶m mét ®o¹n, kÝch thÝch trÎ nhí l¹i truyÖn vµ trÎ kÓ tiÕp. * §å dïng: mét sè bøc tranh - Tranh: Tßa l©u ®µi vµ nhµ vua cïng c¸c c« g¸i Nhµ vua cïng hai chµng trai. Tranh S¬n Tinh ®em lÔ vËt vµ r­íc c«ng chóa ®i Tranh Thñy Tinh næi giËn g©y sãng giã… * TiÕn hµnh: - æn ®Þnh tæ chøc C« kÓ diÔn c¶m 1 ®o¹n kÝch thÝch trÎ nhí l¹i truyÖn ®Ó kÓ tiÕp. “ Thña x­a vua Hïng V­¬ng th­ 18 cã mét ng­êi con g¸i rÊt xinh ®Ñp. Vua muèn con g¸i cña m×nh vua muèn con g¸i cña m×nh lÊy 1 chµng rÓ ph¶i hiÖn lµnh vµ tµi giái. Do ®ã vua truyÒn lÖnh më héi kÐn rÓ cho con g¸i, nghe thÕ c¸c chµng trai kh¾p n¬i n« nøc kÐo vÒ kinh ®o thi tµi, biÕt bao chµng trai tuÊn tó v« nghÖ tµi ba lÇn l­ît xin ra træ tµi, nh­ng m·i vua vÉn ch­a ­ng chän ai. ¤ng thÊt väng qu¸ thÕ råi bçng nhiªn cã hai chµng trai cïng mét lóc tiÕn vµo xin thi tµi” B¹n nµo cho c« biÕt c« võa kÓ mét ®o¹n trong c©u chuyÖn g×? BËn nµo giái lªn kÓ tiÕp chuyÖn nµy cho c« vµ c¸c b¹n cïng nghe. RÊt nhiÒu trÎ h÷ng thó gi¬ tay lªn kÓ tiÕp. Nh­ng do trÎ cßn rÊt lóng tóng c¸ch diÕn ®¹t ng«n ng÷ vµ hµnh ®éng ( cö chi­, ®iÖu bé, nÐt mÆt…) nªn t«i tiÕp tôc sö dông c©u hái gîi më víi trÎ b»ng c¸c hÖ thèng c©u hái dùa vµo c¸c t×nh tiÕt cña truyÖn. + Hai chµng trai cã tªn lµ g×? + Thñy tinh ®· ra oai nh­ thÕ nµo? ( g©y sÊm sÐt ®ïng ®ïng, m©y tu«n giã næi, bèn bÒ n­íc ®æ, trêi ®Êt tèi t¨m…) + S¬n Tinh khoan thai lµm g×? ( VÉy tay hãa phÐp, dêi nói, ®æ c©y, ph¸ rõng vung ®Êt chèng l¹i trËn n­íc d©ng lªn cña Thñy Tinh… S¬n Tinh gi¬ gËy thÇn chØ bèn ph­¬ng lËp tøc c¶nh vËt trë l¹i b×nh th­êng, trêi trong, s«ng lÆng. C©y cá xanh t­¬i) + Hai ng­êi ®Òu tµi giái vua ®· ra ®iÒu kiÖn g×? “ R¹ng s¸ng mai, ai ®em cña l¹ vËt quÝ ®Õn tr­íc ta sÏ g¶ con g¸i cho ng­êi Êy” + Ai lµ ng­êi ®Õn tr­íc? (S¬n Tinh) + Thñy Tinh ®· tøc giËn ra sao? ( D©ng n­íc lªn bao v©y nói, suèt ngµy ®ªm, ®Êt trêi ®en tèi, m­a giã mÞt mïng…) + S¬n Tinh nh­ thÕ nµo? ( B×nh tÜnh chèng l¹i Thñy Tinh) + Cuèi cïng nh­ thÕ nµo? ( Thñy Tinh Thua cuéc rót qu©n vÒ…) + Vµ hµng n¨m cø kho¶ng th¸nh 7, th¸ng 8 th× sao? ( Thñy Tinh l¹i d©ng n­íc ®¸nh S¬n Tinh…) B¹n nµo lªn kÓ l¹i truyÖn cho c¶ líp cïng nghe? ( Cã rÊt nhiÒu trÎ gi¬ tay- t«i gäi trÎ lªn kÓ). Cã trÎ d· biÕt kÓ s¸ng t¹o vµ sau khi b¹n kÓ xong t«i cho trÎ nhËn xÐt b¹n kÓ. + B¹n kÓ ®· hay ch­a? V× sao? Ch¸u thÝch ®o¹n nµo trong truyÖn? Ch¸u kÓ ®än ®ã cho c« vµ c¸c b¹n cïng nghe. Ch¸u cè g¾ng kÓ kh¸c vµ hay h¬n b¹n. C« thÊy c¸c b¹n kÓ hay råi nh­ng giäng ®iÖu cña b¹n cßn ch­a ®óng. LÇn sau c¸c con kÓ ®o¹n nµy cè g¾ng thÓ hiÖn ®óng giäng cña nh©n vËt nh­ giäng cña Thñy Tinh thÝ bùc tøc, giËn d÷… C¸c b¹n ®· kÓ ha¶nåi nh÷ng c« thÊy líp m×nh cßn nhiÒu b¹n cã thÓ kÓ hay h¬n n÷a. B©y giê ai kÓ l¹i nµo? Lóc nµy t«i gäi trÎ gi­ tay lªn kÓ. Khi gäi ch¸u lªn chØ kÓ ®­îc mét ®o¹n dÇu ( tõ ®Çu ®Õn…®ã lµ S¬n Tinh- Thñy Tinh) . T«i ®· sö dông biÖn ph¸p : dïng c©u hái gîi më. + C¸c b¹n võa kÓ l¹i truyÖn g×? ( S¬n Tinh- Thñy Tinh) + Trong truyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? ( Vua Hïng V­¬ng, c«ng chóa, S¬n Tinh, Thñy Tinh…) + Nhµ vua tæ chøc më héi g×? + Ai lµ ng­êi ®­îc Vua Hïng chän thi tµi? + Hä thi tµi ba nh­ thÕ nµo? ( Thñy Tinh ra oai g©y sÊm sÐt, giã næi… S¬n Tinh Khoan thai chèng tr¶ l¹i b»ng c¸ch hãa phÐp, rêi nói…) TrÎ tù kÓ l¹i T«i ®· chó ý kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p ®Ó kÝch thÝch mçi trÎ ®Òu tham gia vµo ho¹t ®éng kÓ. Sau ®ãt«i sö dông biÖn ph¸p dïng tranh tiªu biÓu ®Ó cho trÎ nhí l¹i truyÖn vµ tù kÓ. Trªn ®©y cã 1 bøc tranh líp m×nh xem ®ã lµ tranh g×? Tõ nh÷ng bøc tranh trªn ®©y b¹n nµo cã thÓ kÓ l¹i truyÖn theo néi dung cña bøc tranh cho c« vµ c¶ líp cïng nghe. ( Mét trÎ lªn kÓ: trÎ kÓ say x­a, hµo høng, trÝ t­ëng t­îng cña trÎ th¶ søc bay bæng. Cã trÎ ®· t¸i t¹o l¹i chuyÖn hoµn toµn b»ng ng«n ng÷ vµ trÝ nhí cña m×nh) NhËn xÐt: TrÎ häc rÊt s«i næi, hµo høng, cã nhiÒu s¸ng t¹o trong khi kÓ. Nh÷ng trÎ nhót nh¸t, trÎ häc yÕu th× m¹nh d¹n h¬n vµ trÎ còng ®· tù kÓ l¹i ®­îc mét ®o¹n cña truyÖn. Khi kÓ trÎ ®· kÓ s¸ng t¹o dùa vµo thi ph¸p, thêi gian kh«ng gian, c«ng thøc nghÖ thuËt … vµ s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kÓ. Cã ch¸u ®· s¸ng t¹o ë tri tiÕt cuèi cña truyÖn kÓ lµm phong phó truyÖn. Thùc nghiÖm 2: TruyÖn: “ Sù tÝch b¸nh ch­ng b¸nh dÇy” * Môc ®Ých yªu cÇu: - TrÎ nhí ®­îc c¸c t×nh tiÕt truyÖn trong cèt truyÖn víi nh÷ng sù kiÖn hµnh ®éng, t×nh h­íng, m« tÝp, c¸c nh©n vËt trong truyÖn. - TrÎ kÓ l¹i truyÖn mét c¸ch diÔn c¶m , s¸ng t¹o m¹ch l¹c, ®éc lËp, tù tin d­íi sù tæ chøc, h­íng dÊn cña c« gi¸o trªn tiÕt häc. - Gi¸o dôc trÎ hiÓu ®­îc phong tuch tËp qu¸n cña d©n téc * BiÖn ph¸p sö dông trong thùc nghiÖm . - Sö dông c©u hái trao ®æi víi trÎ theo hµnh ®éng nh©n vËt trung t©m - Sö dông mét sè bøc tranh tiªu biÓu theo cèt truyÖn. Ngoµi ra tïy ®èi t­îng trÎ mµ c« cã thÓ sö dông them nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c hç trî ®Ó lµm sao kÝch thÝch trÎ tÝch cùc vµ kÓ s¸ng t¹o , kÝch thÝch ®­îc nhiÒu trÎ tham gia ho¹t ®éng kÓ. * §å dïng: mét sè bøc tranh Tranh ngµy tÕt cã b¸nh ch­ng b¸nh dÇy, tranh vua Hïng V­¬ng cïng d©n lµng, tranh Lang Liªu gÆt lóa ngoµi ®ång, tranh cïng vî con gi· bét lµm b¸nh, tranh Lang Liªu ®em b¸nh ®Õn d©ng vua. * TiÕn hµnh: æn ®Þnh líp. C« cho trÎ xem tranh vµ trß chuyÖn víi trÎ, ngµy tÕt mçi nhµ ®Òu gãi b¸nh ch­ng, cã nhµ cßn gi· c¶ b¸nh dÇy n÷a. VËy ai lµ ng­êi ®Çu tiªn nghÜ ra hai lo¹i b¸nh nµy? ( hoµng tö Lang Liªu) truyÖn nµy cã tªn lµ g×? ( Sù tÝch b¸nh ch­ng, b¸nh dÇy). B¹n nµo lªn kÓ l¹i truyÖn cho c« vµ c¸c b¹n cïng nghe. C« cho trÎ nhËn xÐt b¹n kÓ vµ khÝch lÖ trÎ kÓ hay h¬n. ( b¹n kÓ ®· hay ch­a?) Cho trÎ kÓ tõng ®o¹n sau ®ã míi cho mét trÎ lªn kÓ l¹i toµn bé c©u chuyÖn. RÊt nhiÒu trÎ gi¬ tay vµ trÎ rÊt hµo høng, t«i gäi 1 ch¸u gi¬ tay lªn kÓ sau ®ã l¹i mêi ch¸u tiÕp theo lªn kÓ l¹i vµ kÕt hîp sö dông biÖn ph¸p c©u hái trao ®æi víi trÎ. + Ai lµ ng­êi nghÜ ra c¸ch lµm b¸nh ch­ng b¸nh dÇy? + Hoµng tö Lang Liªu lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? + Phong tôc cña nh©n d©n ta , tÕt ®Õn lµm g×? Cø nh­ vËy gîi cho trÎ nhí dÇn vµ trÎ tù kÓ l¹i. Khi trÎ ®· kÓ xong c« nhËn xÐt. Sau ®ã gäi trÎ kh¸c lªn kÓ vµ khÝch lÖ trÎ b»ng viÖc sö dông biÖn ph¸p : Sö dông tranh kh«ng theo tr×nh tù cèt truyÖn, kÕt hîp c©u hái trao ®æi víi trÎ vµ cho trÎ s¾p xÕp l¹i c¸c bøc tranh theo tr×nh tù néi dung cèt truyÖn. TrÎ võa kÓ võa chØ vµo tranh. Khi sö dông biÖn ph¸p nµy trÎ rÊt say s­a, hµo høng vµ kÓ rÊt s¸ng t¹o . VÝ dô: ë ®o¹n ®Çu cã thÓ kÓ “ Ngµy xöa ngµy x­a c¸c con cña vua Hïng V­¬ng thø s¸u. Trong ®ã cã mét ng­êi tªn lµ Lang Liªu. Cßn c¸c chµng trai nµy ai còng v¨n hay vµ vâ giái. Nh­ng c¸c chµng trai l¹i kh«ng thÝch lao ®éng, ChØ cã Lang Liªu lµ ch¨m chØ hiÒn lµnh , anh ®· ®em vù con vÒ quª ®Ó lµm viÖc ®ång ¸ng cïng víi c¸c c« c¸c b¸c n«ng d©n, rÊt vÊt v¶ ®Ó nu«i m×nh vµ vî con. Mét h«m vµo dÞp cuèi n¨m nhµ Vua mêi ®«ng ®ñ bµ con ®Õn b¶o. ®Õn ngµy héi lín ®Çu n¨m, ai t×m ®­îc cña ngon vËt l¹ nhÊt ®em vÒ tÕ trêi ®Êt th× sÏ ®­îc ta nh­êng ng«i cho. ®Õn ®o¹n ®ã c« cho trÎ xem tranh cã nhµ vua cïng mäi ng­êi vµ hái trÎ: + Bøc tranh vÏ c¶nh g×? ( Mäi ng­êi ®Õn nghe nhµ Vua truyÖn tin) TiÕp tôc tíi ngµy héi lín mäi ng­êi mäi ng­êi ®em cña ngon vËt l¹i c¸c n¬i ®Õn ®«ng ®ñ… Hai thø b¸nh cña Lang Liªu tuy ®¬n gi¶n nh­ng ®· ®­îc nhµ Vua cho mäi ng­êi nÕm thö vµ ai còng khen b¸nh cã vÞ ngon, h­¬ng l¹ mµ l¹i cã ý nghÜa s©u xa vµ nã ®óng lµ thø qói nhÊt vµ cuèi cïng Lang Liªu d· ®­îc nhµ Vua truyÒn ng«i cho «ng ®Æt tªn cho hai th­ b¸nh ®ã lµ b¸nh ch­ng – b¸nh dÇy. NhËn xÐt: Khi ®­a c¸c biÖn ph¸p trªn vµo tiÕt häc t«i thÊy trÎ rÊt thÝch thó khi ®­îc lªn kÓ truyÖn. Kh«ng khÝ líp häc s«i næi, kh«ng gß bã trÎ vµ khi kÓ th× b»ng t­ëng t­îng cña m×nh mµ trÎ kÓ truyÖn nµy cã sù s¸ng t¹o . II/ Ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm : Sau khi ®­a mét sè biÖn ph¸p vµo hai thùc nghiÖm ta ®· thu ®­îc kÕt qu¶ sau: STT Møc ®étiªu biÓu Nhãm thùc nghiÖm Nhãm ®èi chøng 1 Møc ®é 1 20% % 2 Møc ®é 2 60% 5% 3 Møc ®é 3 15% 65% 4 Møc ®é 4 5% 30% Møc ®é 1: Nh×n vµo b¶ng ta thÊy trÎ 5-6 tuæi hoµn toµn cã kh¶ n¨ng kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i cã s¸ng t¹o. NÕu c« gi¸o cã biÖn ph¸p d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn mét c¸ch s¸ng t¹o. Qua 2 thùc nghiÖm t«i thÊy nhãm thùc nghiÖm kÓ l¹i truyÖn ®¹t ®­îc ë møc ®é 1 ®· t¨ng lªn nhiÒu so víi trÎ nhãm ®èi chøng. Khi ®­îc kÓ trÎ tÝch cùc, say x­a, trÎ kÓ b»ng ng«n ng÷ vµ trÝ t­ëng t­îng cña trÎ chø kh«ng phô thuéc vµo ng«n ng÷ v¨n b¶n truyÖn. TrÎ ®· th©m nhËp vµo t¸c phÈm vµ khi kÓ trÎ ®· h­íng vµo s¸ng t¹o ë kh«ng gian, thêi gian, c«ng thøc nghÖ thuËt , t×nh huèng ®Ó nh©n vËt thÇn kú xuÊt hiÖn… vµ ®Æc biÖt cã trÎ biÕt kÓ thªm chi tiÕt lµm c©u chuyÖn thªm phong phó. Møc ®é 2 : So víi nhãm ®èi chøng th× nhãm trÎ thùc nghiÖm kÓ l¹i truyÖn ®¹t møc ®é nµy rÊt nhiÒu. Tuy trÎ ch­a t¸i t¹o truyÖn b»ng ng«n ng÷ vµ trÝ nhí cña trÎ mét c¸ch s¸ng t¹o ë c¸c chi tiÕt lµm phong phó truyÖn. Thùc nghiÖm 1: Cã ch¸u kÓ 2 chµng trai thÓ hiÖn tµi ba cña m×nh nh­ “Thñy Tinh ra oai g©y sÊm sÐt m­a giã cßn S¬n Tinh th× khoµn thai vÉy tay hãa phÐp rêi nói, ®æ c©y…” Cã ch¸u kÓ ®­îc ®o¹n Thñy Tinh kh«ng lÊy ®­îc c«ng chóa ®· næi giËn d©ng n­íc lªn ®Ó ®¸nh S¬n Tinh…” Thùc nghiÖm 2: Cã ch¸u kÓ ®­îc ®o¹n ®Çu “ Ngµy xöa ngµy x­a c¸c con cña Vua Hïng V­¬ng thø 6. Trong ®ã cã mét ng­êi tªn lµ Lang Liªu… Ai ®em ®­îc …ta sÏ nh­êng ngéi cho …®o¹n cuèi hai thø b¸nh cña Lang Liªu ®· ®­îc nhµ Vua cho dïng ®Ó tÕ trêi ®Êt nh©n ngµy ®Çu n¨m vµ ®­îc truyÒn ng«i… Møc ®é3 : ë nhãm ®èi chøng biÖn ph¸p sö dông ( nh­ thùc tr¹ng ®· nªu ). Do ®ã rÊt nhiÒu trÎ kÓ ë møc ®é nµy. Cong nhãm thùc nghiÖm th× do cã biÖn ph¸p mµ t«i ®­a vµo kÕt hîp víi kh¶ n¨ng cña trÎ. TrÎ kh«ng phô thuéc vµo ng«n ng÷ v¨n b¶n cña truyÖn. Møc ®é 4: b»ng biÖn ph¸p mµ t«i ®· khuyÕn khÝch trÎ cïng tham gia kÓ truyÖn vµ kÕt qu¶ chØ cßn 1 trÎ lµ kh«ng nhí truyÖn so víi nhãm ®èi chøng lµ 6 trÎ, KÕt luËn kÕt qu¶ thùc nghiÖm : Qua ph©n tÝch vµ ®èi chiÕu kÕt qu¶ thùc nghiÖm t«i thÊy trÎ ë nhãm thùc nghiÖm ®· kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i cã nhiÒu s¸ng t¹o. TrÎ tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng kÓ vµ høng thó khi ®­îc kÓ truyÖn. Nhãm ®èi chøng th× trÎ cßn rÊt lóng tóng trong diÕn ®¹t ng«n ng÷ vµ trÎ chñ yÕu míi kÓ ®­îc ë møc ®é thuéc truyÖn. Tãm l¹i: Khi ®­a ra mét sè biÖn ph¸p thùc nghiÖm t«i ®· thu ®­îc kÕt qu¶ tèt ®Ñp. PhÇn lín trÎ ®· biÕt kÓ s¸ng t¹o. VËy ®iÒu ®ã chøng tæ nh÷ng biÖn ph¸p t«i x©y dùng lµ phï hîp víi kh¶ n¨ng cña trÎ. Tuy nhiªn ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®ã th× qu¸ tr×nh kÓ chuyÖn cho trÎ nghe c« gi¸o ®· ph¶i tiÕn hµnh kÓ s¸ng t¹o. Trªn c¬ së cho trÎ nghe c« kÓ nhiÒu lÇn cã s¸ng t¹o kÕt hîp víi kh¶ n¨ng vµ biÖn ph¸p cña c« tæ chøc cho trÎ kÓ s¸ng t¹o. Khi tæ chøc cho trΔ KÓ l¹i truyÖn mét c¸ch s¸ng t¹o “ T«i ®· chó ý h­íng trÎ vµo ng«n ng÷ vµ kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc t­ duy cña trÎ vµ tÝnh ®éc lËp s¸ng t¹o ng«n ng÷ m¹ch l¹c vµ kh¶ n¨ng tù ho¹t ®éng nghÖ thuËt cña trÎ. PhÇn III : KÕt luËn. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó d¹y trÎ kÓ l¹i truyÖn mét c¸ch s¸ng t¹o ®­îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c khoa häc liªn ngµnh. Tuy nhiªn viÖc sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nµy tïy tõng ®èi t­îng vµ tïy tõng néi dung bµi d¹y mµ ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i biÕt kÕt hîp cho linh ho¹t, hîp lý. Tøc lµ tÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p Êy kh«ng bao giê dõng l¹i ë tr¹ng th¸i tÜnh mµ lu«n lu«n vËn ®éng, biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng. Qua viÖc t×m kiÕm x©y dùng t«i thÊy ®Ò tµi ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng vÊn ®Ò thuéc lý luËn chung vÒ ®Æc ®iÓm t©m lý cña trÎ gióp ta thÊy râ kh¶ n¨ng, n¨ng lùc cña trÎ. Dùa trªn c¸c ®Æ ®iÓm Êy ta h­íng t¸c ®éng phï hîp lµm cho qu¸ tr×nh t©m lý cña trÎ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn h¬n. Qua viÖc nghiªn cøu “ mét sè biÖn ph¸p d¹y trÎ 5-6 tuæi kÓ l¹i truyÖn thÇn tho¹i d©n gian mét c¸ch s¸ng t¹o trª ®ay. T«i nhËn thÊy r»ng: TrÓ 5-6 tuæi hoµn toµn coa kh¶ n¨ng kÓ l¹i truyÖn s¸ng t¹o . tuy nhiªn, ®Ó tiÕt häc ®¹t kÕt qu¶ cao ®ßi hái c« gi¸o : Ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt lý luËn vÒ khoa häc liªn ngµnh ®Ó cã thÓ vËn dông biÖn ph¸p ,vµ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp víi ®èi t­îng trÎ, ph¸t huy tÝnh ®éc lËp s¸ng t¹o ë trÎ. XuÊt ph¸t tõ kh¶ n¨ng cña trÎ c« gi¸o khuyÕn khÝch trÎ thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp, kh«ng ¸p ®Æt gß bã ®èi víi trÎ. Khi rÌn luyÖn kü n¨ng kÎ l¹i truyÖn cho trÎ c« gi¸o cÇn chu ý ®Õn c¸ch diÔn ®¹t ng«n ng÷ , c¸ch thÓ hiÖn cö chØ, ®iÖu bä… cho phï hîp. C« gi¸o ph¶i lµ ng­êi s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kÓ truyÖn ®Ó kÝch thÝch trÎ kÓ l¹i truyÖn mét c¸ch s¸ng t¹o TiÕt häc c« gi¸o ph¶i tæ chøc sao cho tÊt c¶ mäi trÎ ®Òu ®­îc tham gia ho¹t ®éng kÓ l¹i truyÖn. C« gi¸o ph¶i cã lßng nhiÖt t×nh, t×nh th­¬ng yªu trÎ, gîi ý ®éng viªn ®Ó trÎ ph¸t huy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña m×nh. NÕu lµm tèt nh÷ng viÖc trªn, t«i tin r»ng n¨ng lùc t­ëng t­îng s¸ng t¹o th«ng qua tiÕt häc d¹y “ trÎ kÓ l¹i truyÖn” vµ kh¶ n¨ng tù tham gia vµo h¹ot ®éng v¨n häc nghÖ thuËt , th¸i ®é s¸ng t¹o ng«n ng÷ ë trÎ sÏ ®­îc n¨ng lªn mét b­íc míi. TrÎ mÉu gi¸o sÏ ngµy mét th«ng minh h¬n, häc tËp sau nµy sÏ tèt h¬n. Nh­ vËy ta ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ th¬ ngay tõ thuë Êu th¬. V× ®iÒu kiÖn thêi gian cã h¹n, còng nh­ n¨ng lùc cña t¸c gi¶ cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng ®iÒu thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Mong r»ng c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp gãp ý x©y dùng ®Ò tµi hoµn thiÖn h¬n T«i xin ch©n thµnh ch©n thµnh c¶m ¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. §Æc ®iÓm ng«n ng÷ kÓ chuyÖn trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi. Kû yÕu héi th¶o quèc gia. T§HSPHN I- Khoa mÉu gi¸o 2-1992 T¸c gi¶: Lª ThÞ Kim Anh 2. Gi¸o dôc mÇm non tËp II. T§HSPHN I T¸c gi¶ : §µo Thanh ¢m (chñ biªn) TrÞnh D©n NguyÔn ThÞ Hßa 3. §äc vµ kÓ truyÖn v¨n häc ë v­ên trÎ- Gi¸o dôc Hµ Néi 1976 T¸c gi¶: BoGoLiupxKaIa.M.K 4. Ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôcmg (bÐ, nhì, lín) n¨m1995. 5. Ph­¬ng ph¸p kÓ s¸ng t¹o truyÖn cæ tÝch thÇn kú cho trÎ mÉu gi¸o T¸c gi¶: Hµ NguyÔn Kim Giang 6. C¸c ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n cho trÎ mÉu gi¸o tiÕp xóc víi t¸c phÈm v¨n häc. §HSPHN I- Th«ng b¸o khoa häc. Th¸ng 6- 1992 T¸c gi¶: Hµ NguyÔn Kim Giang. 7. T©m lý häc trÎ em løa tuæi mÇm non ( tõ lät lßng ®Õn 6 tuæi) §HSPHN I 1994 T¸c gi¶: NguyÕn ¸nh TuyÕt. NguyÔn Nh­ Mai §inh Kim Thoa 8. Ph­¬ng ph¸p d¹y v¨n häc .NXB§H Quèc gia Hµ Néi 1996 T¸c gi¶: Ph¹m Träng LuËn Tr­¬ng DÜnh NguyÔn Thanh Hïng TrÇn ThÕ PhiÖt 9. Gi¸o dôc trÎ mÉu gi¸o qua truyÖn vµ th¬. Gi¸o dôc Hµ néi 1996. T¸c gi¶: NguyÔn Thu Thñy 10. TrÝ t­ëng t­îng vµ s¸ng t¹o ë tuæi thiÕu nhi. NXB phô n÷ 1995. T¸c gi¶ :V­gotxki. 11. Thi ph¸p häc vµ viÖc nghiªn cøu thi ph¸p v¨n häc nghÖ thuËt d©n gian. T¹p chÝ v¨n hãa d©n gian. Sè 3.1991. T¸c gi¶: NguyÔn Xu©n KÝnh. Mét Sè biÖn ph¸p d¹y trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi kÓ l¹i chuyÖn thÇn tho¹i mét c¸ch s¸ng t¹o Ng­êi thùc hiÖn: Ng« ThÞ G¸i- Qu¶ng Ninh