Những doanh nghiệp nhà nước trong quá trình CPH tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp
LỜI NÓI ĐẦU: . 1 CHƯƠNG I: SỰ CẦN THIẾT CỦA CỔ PHẦN HOÁ VÀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ DOANH NGHIỆP I.1. Quá trình hình thành phát triển của DNNN ở Việt Nam . 4 I.2. Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của DNNN hiện nay . 6 I.3. Sự cần thiết phải tiến hành cổ phần hoá DNNN . 9 I.3.1. Mục tiêu cổ phần hoá . 9 I.3.2. Quy trình cổ phần hoá 10 I.3.3. Nội dung cổ phần hoá 10 I.4. Doanh nghiệp và giá trị doanh nghiệp . 13 I.4.1. Doanh nghiệp và các giá trị đặc trưng của doanh nghiệp . 13 I.4.2. Khái niệm giá trị doanh nghiệp 15 I.4.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị DN .15 I.4.4. Xác định giá trị doanh nghiệp 24 I.5. Phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp trong cơ chế thị trường 26 I.5.1. Phương pháp xác định giá trị DN theo giá trị tài sản thuần 27 I.5.2. Phương pháp hiện tại hoá các nguồn tài chính tương lai 31 SVTH: Lê Trần Phương Linh Trang 1 Định giá doanh nghiệp NN trong quá trình CPH tại VN: Thực trạng và giải pháp CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CỔ PHẦN HOÁ VÀ ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM II.1. Cổ phần hoá tại Việt Nam . 36 II.1.1. Thực trạng CPH tại Việt Nam 36 II.1.1.1. Giai đoạn thí điểm từ năm 1992 đến tháng 6/1996 . 35 II.1.1.2. Giai đoạn mở rộng thí điểm từ 6/1996 đến 6/1998 . 38 II.1.1.3. Giai đoạn từ tháng 7/1998 đến tháng 9/2002 . 38 II.1.1.4. Giai đoạn từ cuối năm 2003 đến tháng 12/2004 . 40 II.1.1.5. Giai đoạn từ cuối năm 2004 đến nay 43 II.1.2. Nguyên nhân làm chậm tiến trình CPH 47 II.1.2.1. Hạn chế về nhận thức và thủ tục hành chính 48 II.1.2.2. Khó khăn trong việc xử lý nợ và tài sản tồn đọng . 49 II.1.2.3. Cơ chế chính sách đối với người lao động . 50 II.1.2.4. Môi trường pháp lý còn nhiều bất cập, không đồng bộ 50 II.1.2.5. Khâu định giá doanh nghiệp . 51 II.2. Định giá Doanh nghiệp trong tiến trình CPH tại Việt Nam 52 II.2.1. Thực trạng định giá DN trong tiến trình CPH tại VN . 52 II.2.1.1. Giai đoạn thí điểm từ năm 1992 đến tháng 6/1006 . 52 II.2.1.2. Giai đoạn mở rộng thí điểm từ 6/1996 đến 6/1998 . 53 II.2.1.3. Giai đoạn từ tháng 7/1998 đến tháng 9/2002 . 55 II.2.1.4. Giai đoạn từ cuối năm 2003 đến tháng 12/2004 . 57 SVTH: Lê Trần Phương Linh Trang 2 Định giá doanh nghiệp NN trong quá trình CPH tại VN: Thực trạng và giải pháp II.2.15. Giai đoạn từ cuối năm 2004 đến nay 59 II.2.2. Những hạn chế về khâu định giá Doanh nghiệp hiện nay . 61 II.2.2.1. Phương pháp xác định giá trị DN còn nhiều hạn chế 62 II.2.2.2. Khó khăn trong việc tính giá trị quyền sử dụng đất khi định giá . 63 II.2.2.3. Không thể tính chính xác giá trị tài sản vô hình . 64 II.2.2.4. Vướng mắc xung quanh việc xử lý tài chính; ưu đãi người lao động 65 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP ĐẨY NHANH TỐC ĐỘ CPH VÀ HOÀN THIỆN PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP III.1. Quan điểm về Cổ phần hoá và định giá DNNN tại Việt Nam hiện nay . 68 III.2. Giải pháp đẩy nhanh tốc độ CPH 69 III.2.1. Quán triệt sâu sắc chủ trương, chính sách và giải pháp đổi mới DN . 70 III.2.2. Xác định tiêu chí lựa chọn DNNN thực hiện CPH 70 III.2.3. Giải quyết tốt vấn đề lao động, việc làm . 71 III.2.4. Tích cực giải quyết các khoản nợ của DN . 71 III.2.5. Hoàn thiện chính sách CPH . . 73 III.2.6. Tăng cường tổ chức, chỉ đạo đối với công tác CPH 74 III.2.7. Kết hợp giữa TTCK và CPH DNNN . 75 III.2.8. Chính sách đối với cán bộ lãnh đạo DN khi CPH . 76 SVTH: Lê Trần Phương Linh Trang 3 Định giá doanh nghiệp NN trong quá trình CPH tại VN: Thực trạng và giải pháp III.2.9. Tăng cường hoạt động kiểm toán đối với DNNN thuộc CPH . 77 III.2.10. Hoàn thiện chính sách bán cổ phần cho đối tác nước ngoài 77 III.3. Những biện pháp hoàn thiện định giá doanh nghiệp . 78 III.3.1. Thành lập cơ quan độc lập chuyên thực hiện công tác định giá 78 III.3.2. Xây dựng hệ thống thông tin giá cả thị trường 79 III.3.3. Đào tạo đội ngũ định giá chuyên nghiệp . 80 III.3.4. Gắn kết các khâu định giá doanh nghiệp, bán đấu giá cổ phần, niêm yết cổ phần trên TTCK .80 III.3.5. Công khai, minh bạch khâu đấu giá bán cổ phần . 84 KẾT LUẬN . 85 THƯ MỤC THAM KHẢO PHỤ LỤC SVTH: Lê Trần Phương Linh Trang 4 Định giá doanh nghiệp NN trong quá trình CPH tại VN: Thực trạng và giải pháp LỜI NÓI ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Từ cuối những năm 80, làn sóng hợp nhất doanh nghiệp, mua bán doanh nghiệp, chia tách cơ cấu lại doanh nghiệp phát triển rất mạnh trên thế giới. Doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường cũng là một hàng hoá, nó cũng có giá trị sử dụng, giá trị và giá cả. Kinh tế thị trường càng phát triển, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp càng sâu sắc, đòi hỏi sự cơ cấu lại theo hướng hợp nhất, mua bán diễn ra thường xuyên đòi hỏi phải xác định giá trị của doanh nghiệp làm cơ sở cho những hoạt động đó. Tuy nhiên do đặc tính doanh nghiệp là một hàng hoá đặc biệt bao gồm nhiều bộ phận cấu thành, cả những bộ phận hữu hình như tài sản vật tư, nhà xưởng, cả những bộ phận vô hình như danh tiếng, mối quan hệ các khâu trong doanh nghiệp, cũng như giữa doanh nghiệp với môi trường bên ngoài, năng lực của lãnh đạo và nhân viên và tính đơn chiếc của doanh nghiệp nên việc xác định giá trị doanh nghiệp là một việc phức tạp. Việt Nam sau hơn 20 năm đổi mới theo hướng phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, hoạt động theo cơ chế thị trường có đIều tiết của nhà nước, thì sự chia tách, sáp nhập, liên doanh, liên kết giữa các doanh nghiệp nhằm tăng sức mạnh trên thị trường diễn ra khá phổ biến. Trong khu vực kinh tế quốc doanh, chủ trương của nhà nước là: đổi mới quản lý doanh nghiệp nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả các doanh nghiệp theo hướng chỉ giữ 100% vốn nhà nước đối với những doanh nghiệp hoạt động trong những ngành kinh tế quan trọng đem lại số thu lớn cho ngân sách nhà nước, đảm bảo cân đối lớn cho nhà nước còn lại tiến hành chuyển hình thức kinh doanh, hình thức sở hữu hoặc giải thể. Tất cả những sự kiện đó làm cho vấn đề xác định giá trị doanh nghiệp càng trở nên cấp thiết. Tuy nhiên việc xác định giá trị doanh nghiệp ở nước ta hiện nay vẫn mang tính áp đặt vì chủ yếu việc xác định giá trị doanh nghiệp hiện nay gắn với cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước nên nếu không phải là nhà nước được lợi thì SVTH: Lê Trần Phương Linh Trang 5 Định giá doanh nghiệp NN trong quá trình CPH tại VN: Thực trạng và giải pháp cũng là người lao động được hưởng. Do đó vấn đề xác định giá trị doanh nghiệp không chỉ cần thiết cho công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước mà trong sự phát triển của kinh tế thị trường, đặc bịêt là khi có thị trường chứng khoán, xác định giá trị doanh nghiệp sẽ là công việc thường xuyên diễn ra ở các doanh nghiệp , nên việc nghiên cứu vấn đề xác định giá trị doanh nghiệp là hết sức cần thiết và có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn đối với tiến trình đổi mới quản lý doanh nghiệp ở nước ta hiện nay cũng như trong tương lai. 2. Phạm vi đề tài: Đề tài này nghiên cứu và đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp nhà nước trong quá trình cổ phần hoá. Vì xác định giá trị doanh nghiệp là một trong những vấn đề quan trọng của quá trình cổ phần hoá của nước ta hiện nay, do đó đề tài đã gắn kết những nghiên cứu về việc định giá doanh nghiệp với cả quả trình cổ phần hoá. Trên cơ sở đó người viết sẽ dựa trên việc phân tích thực trạng quá trình cổ phần hoá tại Việt Nam, xác định rõ những nguyên nhân cản trở tiến trình thực hiện cổ phần hoá, đưa ra những giải pháp kiến nghị nhằm thúc đẩy công việc cổ phần hoá nhanh chóng đạt tới mục tiêu mà kế hoạch của Chính phủ đã đề ra. Mặc dù rất cố gắng tuy nhiên quỹ thời gian có hạn nên luận văn này không tránh khỏi thiếu sót. Người viết rất mong nhận được sự quan tâm, theo dõi và những đóng góp quý báu của Quý Thầy Cô, của các anh chị và của các bạn để đề tài ngày càng hoàn thiện hơn và có ý nghĩa thiết thực trong công cuộc phát triển nền kinh tếâ và đổi mới ở đất nước ta. Xin chân thành cám ơn.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Những doanh nghiệp nhà nước trong quá trình CPH tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
eå coå phaàn hoùa, doanh nghieäp nhaø nöôùc caàn
phaûi xöû lyù caùc toàn taïi veà taøi chính bao goàm xaùc ñònh laïi caùc khoaûn nôï. Ñaây laø
moät trong nhöõng khoù khaên phoå bieán vôùi nhieàu doanh nghieäp vì coù nhieàu khoaûn
nôï ñaõ quaù haïn quaù laâu, hoà sô nhieàu khi khoâng ñöôïc löu giöõ ñaày ñuû, khoâng xaùc
minh ñöôïc con nôï hoaëc con nôï ñaõ giaûi theå .., vì vaäy laøm chaäm quaù trình ñònh giaù
Moät phaàn nguyeân nhaân cuûa tình traïng "coå phaàn hoaù noäi boä" hieän nay laø do
nhöõng quy ñònh veà öu ñaõi baùn coå phaàn giaù thaáp cho ngöôøi lao ñoäng trong doanh
nghieäp – theo toâi caàn nghieân cöùu laïi giaûi phaùp naøy. Nhaø nöôùc thöïc hieän chính
saùch naøy treân tinh thaàn laø "ñaûm baûo quyeàn laøm chuû cuûa ngöôøi lao ñoäng", song
treân thöïc teá thì coù raát ít ngöôøi lao ñoäng giöõ ñöôïc coå phaàn trong 3 naêm. Haàu heát
nhöõng ngöôøi lao ñoäng khoâng coù tieàn mua coå phaàn vaø cuõng khoâng muoán giöõ coå
phaàn - hoï tìm caùch baùn cho ngöôøi ngoaøi ñeå thu tieàn cheânh leäch. Coù nhieàu hình
thöùc khaùc ñeå giaûi quyeát chính saùch cho ngöôøi lao ñoäng - boài thöôøng maát vieäc
laøm, ñaøo taïo laïi v.v.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 68
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
CHÖÔNG III:GIAÛI PHAÙP ÑAÅY NHANH TOÁC ÑOÄ COÅ
PHAÀN HOAÙVAØ HOAØN THIEÄN PHÖÔNG PHAÙP
ÑÒNH GIAÙ DOANH NGHIEÄP
III.1. QUAN ÑIEÅM VEÀ COÅ PHAÀN HOAÙ VAØ ÑÒNH GIAÙ DOANH NGHIEÄP
HIEÄN NAY TAÏI VIEÄT NAM:
Quan ñieåm veà muïc tieâu, yeâu caàu cuûa vieäc chuyeån coâng ty nhaø nöôùc thaønh
coâng ty coå phaàn ñaõ ñöôïc Chính Phuû ñöa ra trong nghò ñònh nhö sau:
• Chuyeån ñoåi nhöõng coâng ty nhaø nöôùc maø Nhaø nöôùc khoâng caàn giöõ
100% voán sang loaïi hình doanh nghieäp coù nhieàu chuû sôû höõu; huy
ñoäng voán cuûa caù nhaân, caùc toå chöùc kinh teá, toå chöùc xaõ hoäi trong
nöôùc vaø ngoaøi nöôùc ñeå taêng naêng löïc taøi chính, ñoåi môùi coâng ngheä,
ñoåi môùi phöông thöùc quaûn lyù nhaèm naâng cao hieäu quaû vaø söùc caïnh
tranh cuûa neàn kinh teá.
• Ñaûm baûo haøi hoaø lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc, doanh nghieäp, nhaø ñaàu tö
vaø ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp.
• Thöïc hieän coâng khai, minh baïch theo nguyeân taéc thò tröôøng; khaéc
phuïc tình traïng coå phaàn hoùa kheùp kín trong noäi boä doanh nghieäp;
gaén vôùi phaùt trieån thò tröôøng voán, thò tröôøng chöùng khoaùn.
Taïi Hoäi nghò toaøn quoác coå phaàn hoaù doanh nghieäp Nhaø nöôùc dieãn ra ngaøy
24/02/2005 taïi Haø Noäi, OÂng Phaïm Vieát Muoân, Phoù tröôûng Ban Chæ ñaïo Ñoåi môùi
vaø Phaùt trieån doanh nghieäp Trung öông ñaõ ñöa ra quan ñieåm cuï theå cuûa Nhaø
nöôùc veà quaù trình coå phaàn hoaù trong giai ñoaïn tôùi nhöa sau: naêm 2005 caû nöôùc seõ
phaûi coå phaàn hoaù 724 doanh nghieäp (trong ñoù coù 340 doanh nghieäp töø naêm 2003
vaø 2004 chuyeån sang). Ngay trong quyù 1/2005, Ban chæ ñaïo ñoåi môùi doanh
nghòeâp trình Chính phuû boå sung phöông aùn toång theå ñoåi môùi saép xeáp doanh
nghieäp theo höôùng gaén traùch nhieäm haønh chính cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu caùc Boä,
ngaønh, ñòa phöông, laõnh ñaïo doanh nghieäp vôùi keát quaû saép xeáp vaø coå phaàn hoaù ôû
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 69
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
ñôn vò mình theo loä trình ñaõ ñöôïc Thuû töôùng pheâ duyeät… .Chính phuû chuû tröông
seõ tieán haønh CPH haàu heát caùc toång coâng ty (TCT), chæ tröø caùc doanh nghieäp
trong moät soá lónh vöïc quan troïng, lieân quan ñeán an ninh - quoác phoøng ñaõ ñöôïc
quy ñònh.
Ban Chæ ñaïo ÑMDN nhaán maïnh, naêm 2005 seõ laø naêm “CPH phaûi ñi vaøo
thöïc chaát, trieät ñeå, vöõng chaéc vaø coù hieäu quaû hôn”. Ñeå CPH thöïc söï gaén vôùi thò
tröôøng, Nghò ñònh 187/2004 cuûa Boä Taøi chính quy ñònh giaù baùn coå phaàn laàn ñaàu
seõ ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû baùn ñaáu giaù coå phaàn (thay vì tröôùc ñaây baùn vôùi giaù
saøn cho ngöôøi lao ñoäng trong DN). Ñeå thu huùt caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc, ñoái
töôïng quy ñònh mua coå phaàn laàn ñaàu cuõng ñöôïc nôùi roäng, goàm nhöõng ngöôøi toå
chöùc cung caáp nguyeân lieäu cho DN, ngöôøi cam keát tieâu thuï laâu daøi vaø gaén boù lôïi
ích chieán löôïc laâu daøi trong kinh doanh…coù khoaûng 20% toång soá coå phaàn baùn cho
caùc ñoái töôïng naøy vôùi giaù giaûm 20% so vôùi giaù ñaáu bình quaân
Trong quaù trình naøy, vieäc Chính phuû ban haønh cô cheá ñònh giaù DNNN
thoâng qua toå chöùc tö vaán ñònh giaù laø moät böôùc ñoät phaù quan troïng bôûi ñaây laø moät
quy trình mang tính chuyeân nghieäp, phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa thò tröôøng vaø laø
ñoäng thaùi tích cöïc goùp phaàn ñaåy nhanh tieán ñoä cuõng nhö hieäu quaû cuûa coâng taùc
CPH DNNN. Tuy nhieân trong quaù trình thöïc hieän, ñaõ coù khoâng ít caùc vöôùng maéc
naûy sinh.
Khi ñöôïc hoûi veà nhöõng keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc trong hoaït ñoäng tö vaán xaùc
ñònh giaù trò DN thoâng qua caùc toå chöùc ñònh giaù ñoäc laäp, oâng Tröông Huøng Long,
Phoù Vuï tröôûng Vuï Taøi chính Ngaân haøng, Boä Taøi chính cho bieát: Hoaït ñoäng tö
vaán vaø xaùc ñònh giaù trò DN ñaõ giuùp cho cô cheá xaùc ñònh giaù trò DN ngaøy caøng
ñöôïc hoaøn thieän, höôùng tôùi keát quaû ñònh giaù DN moät caùch minh baïch, khaùch
quan vaø saùt vôùi giaù thò tröôøng hôn cuûa DN ñöôïc ñònh giaù. Hoaït ñoäng naøy cuõng ñaõ
töøng böôùc phaùt trieån veà chaát löôïng, môû roäng veà soá löôïng caùc toå chöùc ñònh giaù,
ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa quaù trình CPH DNNN vaø goùp phaàn laøm cho giaù baùn
coå phieáu cuûa DN CPH mang tính thò tröôøng hôn.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 70
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
III.2. GIAÛI PHAÙP ÑAÅY NHANH TOÁC ÑOÄ COÅ PHAÀN HOÙA:
Ñeå thöïc hieän toát keá hoaïch coå phaàn hoùa, ngoaøi bieän phaùp hoaøn thieän
phöông phaùp ñònh giaù doanh nghieäp ñaõ neâu treân, caùc giaûi phaùp vaø chính saùch caàn
phaûi xem xeùt trong giai ñoaïn tôùi nhö sau:
III.2.1. Quaùn trieät saâu saéc chuû tröông, chính saùch vaø giaûi phaùp ñoåi môùi
doanh nghieäp nhaø nöôùc
Tröôùc heát, caàn trieån khai toå chöùc thöïc hieän loä trình neâu treân cuûa chính phuû
moät caùch kieân quyeát ngay trong nhöõng naêm ñaàu cuûa keá hoaïch. Ñoàng thôøi, caàn
laøm cho nhaân daân maø ñaëc bieät laø ngöôøi lao ñoäng trong caùc doanh nghieäp nhaø
nöôùc hieåu roõ muïc tieâu ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp nhaø nöôùc laø laøm cho
khu vöïc naøy maïnh hôn, coù söùc caïnh tranh vaø hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi cao hôn
vaø baûo ñaûm thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng baèng vieäc phaùt trieån saûn xuaát - kinh
doanh vaø caùc chính saùch hoã trôï cuûa nhaø nöôùc. Ngöôøi lao ñoäng vaø nhaø ñaàu tö nhôø
ñoù maø coù cô hoäi laøm chuû thöïc söï doanh nghieäp thoâng qua mua coå phaàn, nhaän coå
phaàn. Quùa trình CPH phaûi ñöôïc tieán haønh coâng khai, daân chuû, taïo ñieàu kieän cho
moïi ngöôøi vaø caùc toå chöùc naém ñöôïc thoâng tin, saün saøng tham gia mua coå phieáu
khi coù ñieàu kieän.
Hôn nöõa, caàn laøm cho moïi ngöôøi hieåu raèng coå phaàn hoùa, giao, baùn,
khoaùn, cho thueâ doanh nghieäp nhaø nöôùc laø xuaát phaùt töø yeâu caàu phaùt trieån cuûa
doanh nghieäp, nhaèm huy ñoäng theâm voán cuûa caû trong doanh nghieäp laãn ngoaøi xaõ
hoäi ñeå ñaàu tö môû roäng ngaønh ngheà, hieän ñaïi hoùa coâng ngheä, taïo theâm vieäc laøm,
phaân coâng laïi lao ñoäng, phaùt trieån saûn xuaát, taêng theâm khaû naêng caïnh tranh, tích
luõy cho doanh nghieäp, ñoùng goùp cho ngaân saùch vaø taêng thu nhaäp cho ngöôøi lao
ñoäng.
III.2.2. Xaùc ñònh tieâu chí löïa choïn Doanh nghieäp nhaø nöôùc thöïc hieän coå
phaàn hoùa
Ñeå ñaûm baûo caùc doanh nghieäp ñöôïc löïa choïn coù theå thöïc hieän coå phaàn
hoaù thaønh coâng vaø chöông trình coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc ñuùng theo
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 71
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
höôùng cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, vieäc löïa choïn doanh nghieäp thöïc hieän coå phaàn
hoaù caàn ñöôïc xaùc ñònh theo nguyeân taéc sau:
- Caàn xeùt ñeán ñaëc ñieåm kinh teá cuûa töøng ngaønh, töøng doanh nghieäp, khoâng
theå thöïc hieän theo tính chaát phong traøo, aùp ñaët ñôn thuaàn theo chæ tieâu. Caùc
doanh nghieäp maø nhöõng ñieàu kieän veà nhaân löïc, vaät löïc chöa ñaày ñuû thì phaûi tieáp
tuïc duy trì vaø cuûng coá kinh teá roài môøi xem xeùt ñeán vieäc coå phaàn hoaù.
- Caàn xeùt ñeán loaïi hình doanh nghieäp, tính chaát doanh nghieäp maø Nhaø
nöôùc caàn naém giöõ, caàn coå phaàn hoùa boä phaän hay toaøn boä hay caàn ña daïng hoaù
hình thöùc sôû höõu v.v.
Ñeå keá hoaïch coå phaàn hoùa coù tính khaû thi cao, caàn xaùc ñònh roõ hôn caùc tieâu
chí khaùch quan nhö: Möùc doanh thu vaø möùc laõi oån ñònh treân voán nhaø nöôùc qua
moät soá naêm (neân laø 3 naêm); Saûn phaåm ñaàu ra ñöôïc thò tröôøng chaáp nhaän; Vaán ñeà
coâng nôï coù khaû naêng giaûi quyeát nhanh, khaû naêng tieâu thuï coå phieáu deã daøng trong
vaø ngoaøi doanh nghieäp. Taát caû caùc yeáu toá ñoù phaûi ñöôïc löôïng hoaù vaø ñöôïc ñaùnh
giaù theo thang ñieåm thoáng nhaát, phuø hôïp vôùi töøng ngaønh saûn xuaát kinh doanh.
Chæ coù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaït ñieåm chuaån cho pheùp môùi xeáp vaøo dieän
phaûi tieán haønh coå phaàn hoaù.
III.2.3. Giaûi quyeát toát vaán ñeà lao ñoäng, vieäc laøm:
Khi thöïc hieän coå phaàn hoùa, giao, khoaùn, baùn, cho thueâ doanh nghieäp nhaø
nöôùc, phöông aùn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát vaø kinh doanh hieäu quaû phaûi ñöôïc chuù
troïng nhaèm söû duïng toát voán ñaàu tö cuûa chuû sôû höõu vaø duy trì, thu huùt theâm lao
ñoäng vaøo laøm vieäc ôû caùc doanh nghieäp chuyeån ñoåi sôû höõu.
Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi lao ñoäng töï nguyeän thoâi vieäc, doanh nghieäp coù theå
giaûi quyeát chính saùch nghæ vieäc cho hoï theo cheá ñoä hieän haønh, söû duïng quyõ hoã
trôï saép xeáp, coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc ñeå boå sung. Soá lao ñoäng doâi dö
khi thöïc hieän caùc hình thöùc chuyeån ñoåi sôû höõu seõ ñöôïc quyõ naøy hoã trôï ñaøo taïo,
ñaøo taïo laïi ñeå coù theå tieáp tuïc laøm vieäc taïi caùc doanh nghieäp ñoù hoaëc tìm vieäc
laøm môùi ôû nôi khaùc.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 72
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
Vì vaäy, caàn nghieân cöùu ñeå söûa ñoåi caùc quy ñònh cuûa Luaät lao ñoäng theo
höôùng cho pheùp aùp duïng cheá ñoä trôï caáp maát vieäc cho moät soá lao ñoäng doâi dö taïi
thôøi ñieåm khoaùn, baùn, cho thueâ doanh nghieäp nhaø nöôùc.
III.2.4. Tích cöïc giaûi quyeát caùc khoaûn nôï cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc:
Caùc khoaûn nôï khoù ñoøi cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc goàm nôï maø con nôï ñaõ
giaûi theå, phaù saûn, boû troán, ñang thi haønh aùn, con nôï laø caùc doanh nghieäp ñang
trong tình traïng thua loã khoâng coù khaû naêng traû nôï vaø caùc khoaûn nôï khaùc ñaõ quaù
haïn 3 naêm trôû leân, nôï khoù ñoøi seõ ñöôïc tính vaøo keát quaû kinh doanh ñoái vôùi doanh
nghieäp coù laõi hoaëc ñöôïc tröø vaøo giaù trò doanh nghieäp ñoái vôùi doanh nghieäp khoâng
coù laõi ñeå chuyeån ñoåi sôû höõu. Ngoaøi ra doanh nghieäp coøn ñöôïc quyeàn baùn nôï cho
caùc toå chöùc mua baùn nôï. Caùc khoaûn nôï ñaõ ñöôïc xöû lyù cho doanh nghieïâp noùi rieâng
treân giao cho coâng ty mua baùn nôï ñeå theo doõi vaø thu hoài cho nhaø nöôùc.
Caùc khoaûn nôï ngaân saùch maø doanh nghieäâp ñaõ ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh
thì ñöôïc coi nhö voán cuûa nhaø nöôùc taïi doanh nghieïâp ñeå chuyeån ñoåi sôû höõu hoaëc
ñöôïc xoùa nôï ñoái vôùi doanh nghieäp do thua loã maø khoâng coù khaû naêng traû nôï.
Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vay cuûa ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, phöông
aùn xöû lyù goàm:
¾ Nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc gaëp khoù khaên trong thanh toaùn caùc
khoaûn nôï quaù haïn ñöôïc pheùp khoanh caùc khoaûn nôï quaù haïn tính ñeán thôøi
ñieåm chuyeån ñoåi sôû höõu vôùi thôøi haïn khoanh nôï töø 2 ñeán 3 naêm neáu doanh
nghieäp nhaø nöôùc ñoù vaãn tieáp tuïc hoaït ñoäng.
¾ Neáu doanh nghieäp nhaø nöôùc bò thua loã, maát khaû naêng thanh toaùn thì
ñöôïc pheùp xoùa nôï laõi vay ngaân haøng; neáu sau ñoù, doanh nghieäp vaãn coøn bò
loã thì noù seõ ñöôïc xem xeùt ñeå ñöôïc xöû lyù nôï goác töông öùng vôùi phaàn loã cuûa
doanh nghieäp sau khi xöû lyù nôï ngaân saùch. Ñoái vôùi phaàn nôï goác quaù haïn coøn
laïi, doanh nghieäp caàn phaûi phoái hôïp vôùi ngaân haøng chuû nôï vaø caùc toå chöùc
mua baùn nôï thuoäc ngaân haøng ñeå xöû lyù theo höôùng baùn nôï (tröôùc khi coå phaàn
hoùa).
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 73
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
¾ Caùc khoaûn toån thaát cuûa ngaân haøng thöông maïi quoác doanh do
khoanh nôï hoaëc xoùa nôï cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc tröôùc khi thöïc hieän
chuyeån ñoåi sôû höõu seõ ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí hoaït ñoäng kinh doanh, quyõ
buø ñaép ruûi ro cuûa ngaân haøng vaø ñöôïc giaûm tröø vaøo nôï vay cuûa ngaân haøng
nhaø nöôùc hoaëc ñöôïc ngaân saùch nhaø nöôùc hoã trôï moät phaàn khi ngaân haøng
thöông maïi khoâng ñuû nguoàn ñeå buø ñaép.
¾ Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï baûo hieåm xaõ hoäi cuûa ngöôøi lao ñoäng ñang
laøm vieäc trong doanh nghieäp thì doanh nghieäp phaûi coù traùch nhieäm thanh
toaùn döùt ñieåm tröôùc khi chuyeån ñoåi sôû höõu. Neáu doanh nghieäp khoâng coù
khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï naøy thì hoï ñöôïc duøng tieàn thu töø chuyeån
ñoåi sôû höõu ñeå chi traû vaø neáu coù thieáu thì quyõ saép xeáp vaø coå phaàn hoùa doanh
nghieäp nhaø nöôùc seõ chi traû.
III.2.5. Hoaøn thieän chính saùch coå phaàn hoùa:
Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc doanh nghieïâp ñaõ coå
phaàn hoùa, ñaëc bieät laø treân caùc maët nhö ñònh höôùng, chieán löôïc, quy hoaïch, phaùt
trieån theo ngaønh kinh teá kyõ thuaät vaø treân ñòa baøn laõnh thoå; taøi chính vaø thueá;
quaûn lyù phaàn voán nhaø nöôùc trong coâng ty coå phaàn, coå phaàn öu ñaõi. Quy trình coå
phaàn hoùa coøn röôøm raø, phöùc taïp, cöùng nhaéc, chöa gaén ñöôïc vôùi caûi caùch haønh
chính. Phöông phaùp coå phaàn hoùa, tröôùc ñaây aùp duïng vôùi caùc doanh nghieäp vöøa
vaø nhoû, nay coù nhieàu ñieåm khoâng phuø hôïp khi thöïc hieän vôùi caùc doanh nghieäp
quy moâ lôùn. Nhöõng khoù khaên chính laø vaán ñeà phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu treân
thò tröôøng chöùng khoaùn, vai troø coå ñoâng thieåu soá, quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi
Toång coâng ty coå phaàn, giaù trò quyeàn söû duïng ñaát, thöông hieäu vaø thöông quyeàn.
Maët khaùc Nhaø nöôùc caàn raø soaùt laïi caùc vaên baûn luaät phaùp ñaõ coù, traùnh
nhöõng ñieàu leä choàng cheùo. So vôùi caùc nöôùc Ñoâng AÂu vaø Nga, coå phaàn hoùa doanh
nghieäp nhaø nöôùc ôû Vieät Nam thaønh coâng hôn do khoâng gaây ra xaùo troän lôùn,
khoâng daãn ñeán suy thoaùi vaø Nhaø nöôùc nhìn chung laø laøm chuû ñöôïc tình hình.
Song coå phaàn hoùa cuõng keùo daøi trong thôøi gian quaù laâu gaây khoâng khí baát oån
trong caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc thuoäc dieän coå phaàn. Ñeå hoaøn thaønh coå phaàn
hoaù vaøo naêm 2005 nhaát thieát phaûi coù giaûi phaùp toång theå, hay noùi caùch khaùc ñaët
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 74
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
vieäc xöû lyù taát caû caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc thuoäc dieän coå phaàn hoùa vaøo moät
quy cheá rieâng ñeå laøm cho döùt ñieåm.
Ngoaøi ra cuõng caàn phaûi löu yù caûi thieän moâi tröôøng phaùp lyù chung taïo
khuoân khoå caïnh tranh bình ñaúng vaø ñöôïc söï quan taâm veà taøi chính, thoâng tin, thuû
tuïc haønh chính nhö nhau cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi caû doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø
doanh nghieäp nhaø nöôùc sau coå phaàn hoùa. Caàn taïo moâi tröôøng phaùp lyù, toå chöùc,
xaõ hoäi giuùp caùc coâng ty coå phaàn do coå phaàn hoùa thoaùt khoûi vieäc phaân bieät ñoái xöû.
Tuy nhieân khoâng neân keùo daøi bao caáp hieän coù cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc ra caû
caùc coâng ty coå phaàn sau coå phaàn hoùa. Ngöôïc laïi neân caét bao caáp cho doanh
nghieäp nhaø nöôùc, thi haønh chính saùch taøi chính cöùng vôùi taát caû caùc loaïi hình
doanh nghieäp nhaèm du nhaäp yeáu toá töï chuû, caïnh tranh vaøo nhaän thöùc vaø haønh vi
cuûa doanh nghieäp, ñaû phaù tö töôûng troâng chôø, yû laïi quaù nhieàu vaøo Nhaø nöôùc cuûa
caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc hieän nay.
III.2.6. Taêng cöôøng toå chöùc, chæ ñaïo ñoái vôùi coâng taùc coå phaàn hoùa:
Cuûng coá heä thoáng toå chöùc chæ ñaïo thöïc hieïân baèng caùch kieän toaøn caùc ban
ñoåi môùi quaûn lyù doanh nghieïâp töø trung öông ñeán caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc
trung öông, toång coâng ty 91. Caùc ban naøy phaûi laø cô quan giuùp chính phuû, boä,
ngaønh, ñòa phöông, toång coâng ty 91 trieån khai thöïc hieän toát loä trình ñoåi môùi vaø
phaùt trieån doanh nghieäp nhaø nöôùc, loä trình coå phaàn hoùa, giao, khoaùn, baùn, cho
thueâ doanh nghieäp nhaø nöôùc trong phaïm vi töøng boä, ñòa phöông, toång coâng ty 91
vaø trong chöông trình thoáng nhaát cuûa chính phuû.
Gaén traùch nhieäm cuûa boä tröôûng, chuû tòch uûy ban nhaân daân tænh, hoäi ñoàng
quaûn trò toång coâng ty 91 vôùi nhieäm vuï thöïc hieän ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh
nghieäp nhaø nöôùc, nhieäm vuï coå phaàn hoùa, giao, khoaùn, baùn, cho thueâ doanh
nghieäp nhaø nöôùc vaø thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù haønh chính nhaø nöôùc trong
phaïm vi caû nöôùc, ñòa phöông, ngaønh ñöôïc phaân coâng theo quy ñònh cuûa phaùp
luaät. Coù cheá ñoä thöôûng ñoái vôùi nhöõng nôi, nhöõng ngöôøi laøm toát vaø phaït ñoái vôùi
nhöõng ngöôøi khoâng hoaøn thaønh nhieäm vuï.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 75
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
Hình thaønh boä maùy giuùp chính phuû veà ñoåi môùi quaûn lyù doanh nghieïâp bao
goàm töø khaâu nghieân cöùu hoaïch ñònh chính saùch, xaây döïng chöông trình, keá hoaïch
vaø toå chöùc chæ ñaïo thöïc hieän trong cuoäc soáng.
Ñeán nay, ñoåi môùi quaûn lyù doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ böôùc sang giai ñoaïn
môùi theå hieän söï bieán ñoåi veà chaát trong ñöôøng loái chæ ñaïo phaùt trieån doanh nghieäp
noùi chung vaø doanh nghieäp nhaø nöôùc noùi rieâng, vôùi loä trình vaø muïc tieâu roõ raøng,
hieäu quaû kinh teá phaûi ñaït ñöôïc. Vì vaäy, boä maùy giuùp vieäc naøy caàn taêng cöôøng caû
veà chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn, traùch nhieäm laãn ñieàu kieän ñaûm baûo hoaøn
thaønh chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn, traùch nhieäm ñoù.
III.2.7. Keát hôïp giöõa thò tröôøng chöùng khoaùn vaø coå phaàn hoaù Doanh
nghieäp nhaø nöôùc
Tuy thò tröôøng chöùng khoaùn ñaõ hoaït ñoäng ñöôïc gaàn 5 naêm, ngoaøi 27.000 tyû
ñoàng traùi phieáu, haøng hoaù giao dòch chuû yeáu treân thò tröôøng thì chæ coù coå phieáu
cuûa 29 coâng ty coå phaàn, trong ñoù coù 28 coâng ty coå phaàn ñöôïc hình thaønh töø coå
phaàn hoaù coâng ty nhaø nöôùc. Trong khi, chæ tính rieâng soá coâng ty coå phaàn ñöôïc
hình thaønh töø coå phaàn hoaù coâng ty nhaø nöôùc ñeán nay laø hôn 2.300 Cty. Ñieàu ñoù
cho thaáy moät löôïng haøng hoaù lôùn ñaõ khoâng ñöôïc thöïc hieän giao dòch qua caùc
trung taâm giao dòch chöùng khoaùn. Ñaây cuõng laø moät phaàn nguyeân nhaân laøm doanh
nghieäp vaø nhaø ñaàu tö chöa quan taâm ñaåy ñuû ñeán hoaït ñoäng nieâm yeát vaø ñaàu tö
chöùng khoaùn
Ñeå thuùc ñaåy tieán trình saép xeáp, coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø
phaùt trieån thò thi tröôøng chöùng khoaùn trong nhöõng thaùng cuoái naêm 2005, Ban ñoåi
môùi phaùt trieån doanh nghieäp vaø Boä Taøi chính ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp. Theo ñoù,
bieän phaùp thuùc ñaåy phaùt trieån haøng hoaù cho thò thi tröôøng chöùng khoaùn taäp trung
vaøo: Tieáp tuïc thöïc hieän vieäc phaùt haønh vaø nieâm yeát hôn 9.100 tyû ñoàng traùi phieáu
treân caùc Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn, trong ñoù coù 700 tyû traùi phieáu doanh
nghieäp ñöôïc caùc Toång coâng ty: Soâng Ñaø, Ñieän löïc, Coâng nghieäp taøu thuyû phaùt
haønh ñeå huy ñoäng voán cho caùc döï aùn ñaàu tö. Phoái hôïp vôùi caùc Boä, ñòa phöông
höôùng daãn caùc doanh nghieäp thöïc hieän caùc böôùc veà coå phaàn hoaù, ñoàng thôøi kieân
quyeát thöïc hieän ñaáu giaù baùn coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp coå phaàn hoaù qua
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 76
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn ñeå taïo theâm haøng hoaù vaø thuùc ñaåy thò tröôøng
phaùt trieån, phaán ñaáu coù treân 400 tyû ñoàng coå phieáu ñöôïc phaùt haønh theâm ñeå huy
ñoäng voán qua Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Haø Noäi.
Ngoaøi vieäc xöû lyù kòp thôøi nhöõng vöôùng maéc cho caùc doanh nghieäp trong
dieän saép xeáp, coå phaàn hoaù, Chính phuû cuõng caàn hoaøn thieän caùc chính saùch lieân
quan ñeán coå phaàn hoaù vaø thò thi tröôøng chöùng khoaùn theo höôùng môû roäng quyeàn
mua coå phaàn cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, giaûm bôùt caùc thuû tuïc haønh chính vaø
boå sung caùc chính saùch öu ñaõi ñeå khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän cho caùc doanh
nghieäp tham gia nieâm yeát treân thò thi tröôøng chöùng khoaùn...
Vôùi caùc ñieàu kieän ñeå nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn theo quy ñònh
hieän haønh thì chæ coù treân 100 doanh nghieäp nhaø nöôùc coå phaàn hoaù coù khaû naêng
thoaû maõn. Soá ñaêng kyù thöïc teá raát ít oûi, chæ vöøa ñuû ñeå thöïc hieän caùc phieân giao
dòch caàn thieát. Caàn xaây döïng moät loaïi thò tröôøng chöùng khoaùn baûng 2 toàn taïi song
song vôùi thò tröôøng chöùng khoaùn quoác gia (thò tröôøng baûng 1) hieän nay Thò tröôøng
chöùng khoaùn baûng 2 naøy daønh cho caùc doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa khoâng ñuû
ñieàu kieän nieâm yeát ôû thò tröôøng baûng 1, song cuõng phaûi ñaùp öùng moät soá tieâu chí
nhaát ñònh nhö: Voán ñieàu leä töø 3 tyû trôû leân ( Nghò ñònh 144 cuûa Chính phuû quy
ñònh voán ñieàu leä toái thieåu ñoái vôùi DN coå phaàn hoaù tham gia thò tröôøng chöùng
khoaùn laø 5 tyû ); Coù ít nhaát 10% coå phieáu phaùt haønh ra coâng chuùng; hoaït ñoäng saûn
xuaát kinh doanh coù laõi ít nhaát moät naêm tính ñeán ngaøy ñaêng kyù giao dòch treân thò
tröôøng chöùng khoaùn.
Coù cheá taøi ñeå doanh nghieäp coå phaàn hoaù coâng khai hoaù thoâng tin taøi chính,
bao goàm noäi dung, hình thöùc coâng khai, cuõng nhö thôøi gian coâng khai. Soá lieäu
coâng khai phaûi ñöôïc cô quan kieåm toaùn xaùc nhaän. Thoâng tin taøi chính caàn coâng
khai bao goàm thoâng tin veà cô caáu voán, cô caáu taøi saûn, hieäu quaû kinh doanh, keát
quaû thu nhaäp vaø söï phaân phoái thu nhaäp, döï ñoaùn xu höôùng vaän ñoäng cuûa caùc chæ
tieâu taøi chính quan troïng trong töông lai.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 77
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
III.2.8. Chính saùch ñoái vôùi caùn boä laõnh ñaïo doanh nghieäp khi coå phaàn hoùa
Boài döôõng naâng cao kieán thöùc caùn boä laõnh ñaïo doanh nghieäp tröôùc coå
phaàn hoùa veà kinh teá thò tröôøng, veà cô hoäi thaùch thöùc cuûa hoäi nhaäp, ñaëc bieät laø caùc
phöông thöùc xöû lyù caùc vaán ñeà seõ xaûy ra trong quaù trình vaø sau coå phaàn hoùa.
Khuyeán khích caùc caùn boä tham gia thi tuyeån giaùm ñoác ñeå ñöôïc löïa choïn ñaûm
nhaän chöùc traùch laõnh ñaïo trong doanh nghieäp sau coå phaàn hoaù. Khuyeán khích
caùn boä thieáu naêng löïc töï nguyeän xin ruùt khoûi ban laõnh ñaïo cuõ cuûa DN ñeå ñöôïc
höôûng söï phaân coâng taùc phuø hôïp ôû doanh nghieäp nhaø nöôùc khaùc khoâng naèm
trong dieän coå phaàn hoaù. Ñoàng thôøi ban haønh cheá taøi xöû lyù ñoái vôùi caùn boä laõnh
ñaïo doanh nghieäp chaäm thöïc hieän coå phaàn hoaù ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñaõ hoäi
tuï ñuû caùc ñieàu kieän coå phaàn hoaù.
Haïn cheá ôû möùc thaáp nhaát söï kieâm nhieäm chöùc danh thaønh vieân Hoäi ñoàng
quaûn trò doanh nghieäp coå phaàn hoaù ñoái vôùi caùn boä ñang laøm vieäc trong caùc cô
quan quaûn lyù Nhaø nöôùc hay ôû caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc khaùc, ñeå taïo ñieàu kieän
giaûi quyeát caùc vieäc saûn xuaát kinh doanh kòp thôøi.
III.2.9. Taêng cöôøng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc
thuoäc dieän coå phaàn hoaù
Vieäc kieåm toaùn phaûi ñöôïc coi laø moät ñieàu kieän caàn, mang tính baét buoäc
ñoái vôùi taát caû caùc doanh nghieäp trong dieän coå phaàn hoaù nhaèm taïo cô sôû ñeå ñònh
giaù taøi saûn, giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan tôùi taøi chính vaø xöû lyù coâng nôï. Hoaït
ñoäng kieåm toaùn laø coâng vieäc khoâng theå thieáu trong xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp
khi tieán haønh coå phaàn hoaù vaø laø yeâu caàu taát yeáu khi tham gia thò tröôøng chöùng
khoaùn.
Doanh nghieäp phaûi ñöôïc kieåm tra taøi chính do moät coâng ty kieåm toaùn ñoäc
laäp tieán haønh ñeå ñaûm baûo tính khaùch quan vôùi cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø coå
ñoâng. Coâng ty kieåm toaùn phaûi laø ngöôøi ñaïi dieän cho tính chaân thöïc, xaùc nhaän
thoâng tin veà giaù trò cuûa moãi doanh nghieäp vaø phaûi coù khaû naêng gaùnh chòu traùch
nhieäm phaùp lyù tröôùc cô quan phaùp luaät nhaø nöôùc vaø coå ñoâng.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 78
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
III.2.10. Hoaøn chænh chính saùch baùn coå phaàn cho ñoái taùc nöôùc ngoaøi
Caàn daønh öu tieân hôn cho ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua coå phieáu cuûa caùc doanh
nghieäp hoaït ñoäng trong moät soá lónh vöïc nhö:
- Trong nhöõng ngaønh ngheà, lónh vöïc coù söï caïnh tranh maõnh lieät vôùi kinh teá
khu vöïc vaø theá giôùi, coù nhu caàu veà voán ñeå hieän ñaïi hoaù thieát bò, ñoåi môùi coâng
ngheä, thay ñoåi phöông thöùc quaûn lyù vaø môû roäng thò tröôøng ngoaøi nöôùc nhö: Deät
may, giaáy, da giaày, cheá bieán haøng noâng saûn, thuyû saûn...
- Trong nhöõng ngaønh coâng ngheä tieân tieán, hoaëc nhöõng ngaønh ngheà môùi
yeâu caàu chaát löôïng cao nhu: saûn xuaát thieát bò ñieän töû, tin hoïc,
- Trong caùc ngaønh ngheà coù nhu caàu voán lôùn, khaû naêng sinh lôøi chöa cao
nhö caùc ngaønh giao thoâng, xaây döïng cô sôû haï taàng hoaëc caùc döï aùn BOT, BT...
Thöïc hieän baùn coå phieáu khoâng giôùi haïn soá löôïng ngoaøi phaàn baùn noäi boä
cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc khoâng caàn thieát
phaûi naém giöõ coå phaàn; gaëp khoù khaên trong vieäc phaùt haønh coå phieáu. Kòp thôøi
cung caáp thoâng tin, toå chöùc baùn ñaáu giaù cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi thoâng qua
caùc coâng ty Taøi chính, thò tröôøng chöùng khoaùn... ñeå ñaûm baûo thöïc hieän toát caùc
muïc tieâu huy ñoäng voán hoaëc ñoåi môùi phöông thöùc quaûn lyù.
III.3. NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP HOAØN THIEÄN PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH GIAÙ
DOANH NGHIEÄP:
Vaán ñeà ña daïng hoaù caùc hình thöùc sôû höõu, taùi cô caáu caùc doanh nghieäp
ngaøy caøng coù yù nghóa lôùn taïi nhieàu nöôùc treân theá giôùi khi khu vöïc naøy quaù lôùn vaø
keùm hieäu quaû. Ngaøy caøng coù nhieàu doanh nghieäp muoán thöïc hieän ña daïng hoaù
caùc hình thöùc sôû höõu cuûa mình nhaèm giaûm ñi söùc eùp taøi chính, nôï naàn vaø gaùnh
naëng quaûn lyù. Ngöôøi ta cuõng nhìn nhaän vieäc taùi cô caáu doanh nghieäp nhaø nöôùc
nhö moät phöông phaùp ñeå taêng söùc caïnh tranh trong neàn kinh teá trong neàn kinh teá
quoác doanh phaùt trieån naêng ñoäng hôn ñeå ñaùp öùng toát hôn cho ngöôøi tieâu duøng.
Trong quaù trình saép xeáp toå chöùc laïi doanh nghieäp vaán ñeà xaùc ñònh giaù trò doanh
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 79
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
nghieäp laø moät hoaït ñoäng khoâng theå khoâng thöïc hieän. Treân tinh thaàn ñoù, ngöôøi
vieát ñöa ra moät soá bieän phaùp nhö sau:
III.3.1. Thaønh laäp cô quan ñoäc laäp chuyeân thöïc hieän coâng taùc ñònh giaù.
Thaønh laäp cô quan ñoäc laäp chuyeân thöïc hieän coâng taùc ñònh giaù bao goàm
nhöõng chuyeân gia gioûi ñöôïc ñaøo taïo ñeå ñaûm baûo vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh
nghieäp nhanh choùng vaø chính xaùc laø moät vieäc voâ cuøng quan troïng.
Ñeå thuùc ñaåy maïnh meõ tieán trình coå phaàn hoaù doanh nghieäp, Nghò ñònh
187/2004/NÑ-CP ñaõ khoâng yeâu caàu caùc ñôn vò coå phaàn coù soá voán döôùi 30 tyû
ñoàng nhaát thieát phaûi thueâ caùc toå chöùc ñònh giaù. Tuy nhieân, duø thueâ toå chöùc ñònh
giaù hay khoâng thì khi xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp phaûi heát söùc thaän troïng, chuù
yù ñeán caû taøi saûn höõu hình (taøi saûn) vaø taøi saûn voâ hình (lôïi theá vaø baát lôïi theá) taïi
doanh nghieäp. ÔÛ caùc nöôùc phaùt trieån vieäc xaùc ñònh giaù trò taøi saûn do toå chöùc, hieäp
hoäi ngheà nghieäp thöïc hieän, caùc cô quan naøy ngoaøi vieäc tieán haønh kieåm toaùn
doanh nghieäp coøn phaûi thöïc hieän vieäc ñònh giaù vaø ñöa ra yù kieán ñoäc laäp cuûa mình
veà giaù trò taøi saûn ñònh giaù. Hoï phaûi hoaøn toaøn chòu traùch nhieäm veà keát quaû ñònh
giaù cuûa mình vaø ñoâi khi phaûi töï baûo veä tröôùc toaø aùn neáu coù ñôn kieän cuûa baát cöù
beân naøo veà keát quaû ñònh giaù cuûa hoï.
Thöïc teá ôû Vieät Nam khoâng coù kieåu cô quan loaïi naøy chính vì vaäy nhieàu
tröôøng hôïp keát quaû ñònh giaù ñöa ra khoâng phaûn aùnh giaù trò cuûa doanh nghieäp,
khoâng ñöôïc ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn chaáp nhaän daãn ñeán tình traïng daây döa keùo
daøi quaù trình xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. Ngoaøi ra, khoâng coù cô quan chöùc
naêng naøo chòu traùch nhieäm xöû lyù vieäc ñöa ra keát quaû ñònh giaù khoâng chính xaùc
cuûa cô quan ñònh giaù hoaëc cuûa ngay caùc thaønh vieân trong doanh nghieäp. Töø thöïc
teá treân toâi xin kieán nghò Chính phuû ta neân thaønh laäp caùc cô quan toå chöùc ñònh giaù
ñoäc laäp gioáng nhö ngaønh kieåm toaùn. Böôùc ñaàu cô quan naøy coù theå thuoäc nhaø
nöôùc sau ñoù seõ ñöôïc coâng ty hoaù trôû thaønh coâng ty kinh doanh ñoäc laäp chuyeân
xaùc ñònh giaù trò taøi saûn doanh nghieäp noùi rieâng vaø giaù trò taøi saûn noùi chung. Sau
khi coâng ty naøy phaùt trieån, moâ hình hoaït ñoäng coâng ty thaønh coâng thì nhaø nöôùc seõ
ñeå tö nhaân thaønh laäp caùc coâng ty ñònh giaù ñoäc laäp ñeå vieäc xaùc ñònh giaù trò taøi saûn
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 80
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
coù tính chaát caïnh tranh vaø ngöôøi söû duïng dòch vuï coù quyeàn löïa choïn coâng ty tö
vaán cung caáp dòch vuï naøy cho mình.
III.3.2. Xaây döïng heä thoáng thoâng tin giaù caû thò tröôøng.
Moät trong nhöõng yeáu keùm trong coâng taùc ñònh giaù cuûa nöôùc ta hieän nay laø
thieáu thoâng tin. Ñeå coâng taùc ñònh giaù ñöôïc tieán haønh thuaän lôïi, luoân theo kòp vôùi
caùc tieán boä veà khoa hoïc vaø thoâng tin trong neàn kinh teá thò tröôøng vaø thôøi ñaïi
thoâng tin buøng noå caàn phaûi ñaàu tö xaây döïng vaø laép ñaët moät heä thoáng cô sôû döõ
lieäu phaàn cöùng vaø phaàn meàm löu giöõ vaø caäp nhaät caùc thoâng tin veà giaù caû, caùc vuï
giao dòch buoân baùn vaø ñaáu gía taøi saûn töø höõu hình ñeán voâ hình vaø maùy moùc thieát
bò trong vaø ngoaøi nöôùc.
Heä thoáng cô sôû döõ lieäu naøy phaûi ñöôïc boå sung, caäp nhaät thöôøng xuyeân vaø
coù söï phoái keát hôïp cuûa caùc cô quan toå chöùc cuûa nhaø nöôùc thoâng qua vieäc noái
maïng trong nöôùc vaø keát noái vôùi maïng internet.
III.3.3. Ñaøo taïo ñoäi nguõ ñònh giaù chuyeân nghieäp:
Caàn ñaøo taïo caùc sinh vieân khi toát nghieäp ñaùp öùng caùc tieâu chí laø ñònh giaù
vieân, ñoàng thôøi thöïc hieän ñaøo taïo taïi choã vaø naâng cao caùc caùn boä ñònh giaù hieän
coù.
Taát caû caùc caùn boä khaùc ñang thöïc haønh coâng taùc ñònh giaù cuõng caàn ñöôïc
ñaøo taïo laïi ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa vieäc ñònh giaù môùi trong neàn kinh teá thò
tröôøng. Caùc ñònh giaù vieân ngoaøi vieäc naém vöõng caùc kieán thöùc chuyeân moân
nghieäp vuï coøn phaûi hieåu roõ caùc tieâu chuaån ñònh giaù ñang aùp duïng treân theá giôùi vaø
bieát caùch vaän duïng vaøo hoaøn caûnh cuûa Vieät Nam.
III.3.4. . Gaén keát caùc khaâu ñònh giaù doanh nghieäp coå phaàn hoaù , baùn ñaáu
giaù coå phaàn, nieâm yeát coå phaàn treân thò tröôøng chöùng khoaùn vôùi nhau:
Tuy nhieân, vaán ñeà ñònh giaù doanh nghieäp khoâng naèm ôû phöông phaùp hay kó
thuaät ñònh giaù. Coù raát nhieàu phöông phaùp ñònh giaù. Moãi phöông phaùp coù ñieåm
maïnh, yeáu cuõng nhö phuø hôïp vôùi caùc moâ hình doanh nghieäp khaùc nhau. Trong
tình hình nhö hieän nay cuûa VN: tham nhuõng, taøi chính khoâng roõ raøng... chuùng ta
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 81
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
thaáy caùch toát nhaát laø ñeå ngöôøi mua töï ñònh giaù thoâng qua vieäc phaùt haønh coå
phieáu döôùi hình thöùc ñaáu giaù. Qua thôøi gian thöïc hieän vieäc phaùt haønh coå phieáu
thoâng qua ñaáu giaù treân thò tröôøng chöùng khoaùn theo Nghò ñònh 187/2007/NÑ-CP,
chuùng ta nhaän thaáy, caùc doanh nghieäp ñeàu xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp tröôùc
khi coå phaàn hoaù vôùi nhieàu phöông phaùp khaùc nhau, nhöng keát quaû vieäc phaùt
haønh coå phieáu coù thaønh coâng hay khoâng vaãn do thò tröôøng quyeát ñònh.
Giaù cao
nhaát
Giaù thaáp
nhaát
Giaù
trung
bình
Cheânh
leäch
Coâng ty Soâng Ñaø 2 10.010 10.210 10.010 10.011 1
Coâng ty Nhöïa Taân Tieán 110.000 117.000 138.000 142.313 32.313
Coâng ty Nhöïa Bình
Minh
135.000 197.000 177.000 181.433 46.433
Coâng ty Thieát bò kyõ thuaät
ñieän Haø Noäi
19.000 19.700 19.200 19.201 201
Coâng ty CP Cao su Hoaø
Bình
184.000 346.000 275.000 309.098 125.098
Coâng ty Daàu Töôøng An 110.000 152.000 204.000 179.000 69.000
Coâng ty Vaän Taûi Bieån
Saøi Goøn
10.500 16.000 11.100 11.674 1.174
Doanh nghieäp Nhaø
nöôùc CPH
Giaù khôûi
ñieåm
Giaù ñaáu thaàu
Töø khi Nhaø nöôùc coù chuû tröông baùn ñaáu giaù coå phaàn cuûa caùc Doanh nghieäp
Nhaø nöôùc chuyeån sang coå phaàn hoaù, Thò tröôøng chöùng khoaùn khôûi saéc ñaõ mang
ñeán nieàm vui cho raát nhieàu thaønh phaàn. Nhaø ñaàu tö ít nhieàu ñöôïc höôûng lôïi töø
cheânh leäch giaù coå phieáu coå phieáu; UÛy ban Chöùng khoaùn Nhaø nöôùc cuõng thaáy töï
tin, phaán chaán hôn vaøo caùc quyeát saùch phaùt trieån thò tröôøng; coâng ty chöùng khoaùn
nhieàu vieäc laøm hôn haún, do soá taøi khoaûn môùi lieân tuïc gia taêng, trong khi caùc taøi
khoaûn cuõ cuõng thöôøng xuyeân naïp theâm tieàn ñeå saün saøng mua chöùng khoaùn…
Trong soá nhöõng ñoái töôïng höôûng lôïi, ñoái töôïng ñöôïc “lôïi keùp” chính laø Nhaø
nöôùc, bôûi Nhaø nöôùc khoâng chæ laø coå ñoâng lôùn trong nhieàu doanh nghieäp nieâm
yeát, maø ñieàu ñaëc bieät quan troïng laø söï böùt phaù cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn ñaõ taïo
ra söùc haáp daãn raát lôùn cho caùc ñôït chaøo baùn coå phieáu laàn ñaàu, trôû thaønh taùc nhaân
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 82
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
quan troïng nhaát giuùp quaù trình coå phaàn hoaù doanh nghieäp tieán trieån moät caùch
nhanh choùng vaø hieäu quaû.
Theo caùc chuyeân gia, vieäc thöïc hieän baùn ñaáu giaù coå phaàn laàn ñaàu cho caùc
doanh nghieäp nhaø nöôùc thöïc hieän coå phaàn hoùa nhö Thuûy ñieän Vónh Sôn-Soâng
Hinh ngaøy hoâm nay, hay tröôùc ñoù laø Vinamilk, Nhaø maùy Thieát bò böu ñieän seõ taïo
ra moät "saân chôi" môùi cho caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc tham gia maïnh meõ
vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñaây cuõng laø moät cô hoäi ñeå caùc doanh nghieäp coù
theâm nguoàn voán boå sung cho caùc döï aùn ñaàu tö, phaùt trieån môû roäng saûn xuaát kinh
doanh
Phieân ñaáu giaù hôn 200 nghìn trieäu coå phieáu cuûa Coâng ty Nhöïa Taân Tieán
(voán ñieàu leä 95.5 tyû ñoàng) dieãn ra ñaõ theå hieän söï quan taâm cuûa caùc nhaø ñaàu tö .
Duø löôïng coå phieáu chaøo baùn chæ hôn 21 tyû ñoàng (tính theo meänh giaù), nhöng coù
tôùi gaàn 480 nghìn coå phieáu ñöïc ñaët mua vôùi toång giaù trò thu veà cho Nhaø nöôùc laø
treân 30 tyû ñoàng. Vôùi giaù truùng thaàu bình quaân gaáp 129% so vôùi giaù khôûi ñieåm
(142.313/ 110.000 ñoàng/coå phieáu) cho thaáy, nhu caàu mua coå phieáu sô caáp (phaùt
haønh laàn ñaàu cuûa doanh nghieäp coå phaàn hoaù) laø raát lôùn.
Tuy nhieân, vaãn coù nhöõng phieân ñaáu giaù cuûa caùc Doanh nghieäp nhaø nöôùc
chuyeån sang coå phaàn khoâng thu huùt ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö. Khi caùc Coâng ty thuoäc
lónh vöïc daàu khí chuyeån sang Coå phaàn hoaù ñaáu giaù coå phaàn, tröôùc caùc phieân ñaáu
giaù, ai cuõng cho raèng seõ thu huùt nhieàu nhaø ñaàu tö vì lónh vöïc naøy voán ñöôïc coi laø
ngaønh kinh doanh haáp daãn töø laâu vaãn ñoùng cöûa vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Song Coâng ty
Dung dòch khoan vaø hoùa phaåm daàu khí (DMC) chæ baùn ñöôïc 24,5% soá CP caàn
baùn, Coâng ty Thieát keá vaø xaây döïng daàu khí (PVECC) phaûi ñem veà gaàn 98% soá
CP. Töông töï, phieân ñaáu giaù CP cuûa Coâng ty Deät may Hueá ñaõ bò huûy vì khoâng
coù nhaø ñaàu tö naøo ñaêng kyù mua CP.
Gaàn ñaây nhaát laø phieân ñaáu giaù cuûa Coâng ty Kim Khí Tp.HCM dieãn ra vaøo
ngaøy 18/10/2005. Coâng ty ñöa ra thò tröôøng chaøo baùn hôn 7 trieäu coå phaàn vôùi giaù
khôûi ñieåm 10.050ñ/coå phaàn. Keát quaû phieân ñaáu giaù chæ coù khoaûn 4,3 trieäu coå
phaàn (khoaûn 60% soá coå phaàn chaøo baùn) ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö mua vôùi giaù bình
quaân 10.053 ñoàng/coå phieáu.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 83
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
Coù raát nhieàu lyù do khieán caùc phieân ñaáu giaù giaûm söùc haáp daãn ñoái vôùi caùc
nhaø ñaàu tö nhö nhöõng toàn taïi cuûa doanh nghieäp, höôùng phaùt trieån cuûa doanh
nghieäp trong töông lai khoâng thuyeát phuïc, nhaø ñaàu tö thieáu thoâng tin veà ñôn vò...
vaø ngay caû lyù do toå chöùc ñònh giaù xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp chöa saùt vôùi thò
tröôøng ñaõ haïn cheá söï thaønh coâng cuûa caùc phieân ñaáu giaù coå phaàn qua caùc trung
taâm giao dòch chöùng khoaùn. Moät soá phieân ñaáu giaù coå phaàn cuûa caùc doanh nghieäp
qua Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn ñaõ coù möùc giaù khôûi ñieåm cao hôn so vôùi
kyø voïng cuûa caùc nhaø ñaàu tö; do vaäy ñaõ khoâng coù nhaø ñaàu tö truùng thaàu. Beân
caïnh ñoù, caùc toå chöùc tö vaán chöa gaén keát hoaït ñoäng xaùc ñònh giaù trò DN, tö vaán
xaây döïng phöông aùn coå phaàn hoaù, baùn ñaáu giaù coå phaàn vaø nieâm yeát, ñaêng kyù
giao dòch treân thò tröôøng chöùng khoaùn vôùi nhau. Hieän nay caùc toå chöùc tö vaán chuû
yeáu chæ thöïc hieän nghieäp vuï ñònh giaù, tö vaán coå phaàn hoaù, coøn quaù trình sau coå
phaàn hoaù thuoäc veà doanh nghieäp trong khi khaû naêng cuûa doanh nghieäp laïi raát
haïn cheá ñoái vôùi quaù trình naøy vaø baûn thaân laõnh ñaïo cuûa caùc doanh nghieäp cuõng
chöa ñöôïc caäp nhaät kieán thöùc veà thò tröôøng chöùng khoaùn.
III.3.5. Coâng khai, minh baïch khaâu ñaáu giaù baùn coå phaàn ra coâng chuùng.
Tuy nhieân khoù khaên chuû yeáu laø laøm sao ñaûm baûo söï coâng baèng cho ngöôøi
mua. Hieän nay, khi tieán haønh coå phaàn hoaù nhieàu doanh nghieäp, maëc duø coù ñaêng
baùo thoâng tin roäng raõi, coù baùn coå phaàn ra beân ngoaøi, nhöng thöïc teá nhieàu doanh
nghieäp coå phaàn hoaù khoâng baùn coå phaàn coâng khai, phaûi chaêng coù ñieàu gì khuaát
taát. Veà vaán ñeà naøy, chuùng ta coù raát nhieàu thí duï. Chæ tính trong moät Toång coâng ty
Nhaø nöôùc, khi tieán haønh coå phaàn hoaù 2 coâng ty, vieäc khoù khaên laøm ñau ñaàu caùn
boä quaûn lyù caáp treân laø vaán ñeà baùn coå phaàn. Coù tröôøng hôïp chæ 2 - 3 caùn boä chuû
choát cuûa coâng ty ñaõ mua hôn 50% soá coå phaàn hoaù.
Bôûi leõ thöôøng IPO ôû Vieät Nam phaàn lôùn laø ngöôøi daân khoâng theå tham gia.
Caùc IPO cuûa caùc Coâng ty phaùt trieån toát thöôøng ñaõ ñöôïc mua bôûi moät ít caù nhaân
hoaëc toå chöùc coù quan heä toát vôùi ñôn vò phaùt haønh ngay caû khi phaùt haønh ra thò
tröôøng. Söï xung ñoät veà quyeàn lôïi naøy coù ôû taát caû moïi thò tröôøng töø môùi ñeán
nhöõng thò tröôøng raát phaùt trieån. Vaán ñeà laø laøm sao ñeå caân baèng lôïi ích giöõa thaønh
phaàn trong toå chöùc vaø caùc thaønh phaàn khaùc cuûa thò tröôøng.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 84
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
Nhieàu nhaø ñaàu tö ñeán coâng ty coå phaàn hoaù ñaêng kyù ñeàu khoâng ñöôïc cung
caáp baát kyø moät thoâng tin gì khaùc ngoaøi ngaøy giôø vaø ñòa ñieåm ñaáu giaù coå phaàn.
Neáu ai gaëng hoûi veà baûn coâng boá thoâng tin vaø quy cheá baùn ñaáu giaù thì bò hoûi
ngöôïc laïi, voøng vo vôùi moät thaùi ñoä khoâng maáy hieáu khaùch... cuoái cuøng cuõng
chaúng theâm ñöôïc thoâng tin gì. Nhöõng thoâng tin caàn thieát cho ngöôøi ñaàu tö nhö:
"Phöông aùn coå phaàn hoaù" cuûa coâng ty thì khoâng ñöôïc cung caáp hoaëc cung caáp
moät caùch sô saøi, ñaïi khaùi.
Theo quy ñònh hieän haønh, nhöõng thoâng tin maø toå chöùc thöïc hieän ñaáu giaù
phaûi cung caáp khaù ñôn giaûn (teân, ñòa chæ cuûa doanh nghieäp, caùc thoâng tin kinh teá
- taøi chính chuû yeáu cuûa doanh nghieäp ba naêm tröôùc coå phaàn hoaù vaø keá hoaïch ba
naêm sau), nhöng traùch nhieäm ñi keøm cuûa toå chöùc thöïc hieän ñaáu giaù laø raát lôùn
(ngöôøi mua coù quyeàn traû laïi coå phaàn cho ngöôøi baùn ñaáu giaù vaø yeâu caàu toå chöùc
baùn ñaáu giaù boài thöôøng thieät haïi neáu caùc thoâng tin cuûa doanh nghieäp baùn ñaáu giaù
khoâng ñuùng nhö ñaõ thoâng baùo).
Do vaäy, ñeå ñaûm baûo cho quaù trình baùn coå phaàn laàn ñaàu cuûa doanh nghieäp
ñöôïc thöïc hieän moät caùch minh baïch, coâng baèng vaø hieäu quaû, caàn sôùm boå sung
nhöõng quy ñònh cuï theå veà traùch nhieäm coâng boá thoâng tin cuûa toå chöùc phaùt haønh
nhö taøi lieäu phaùt haønh, baùo caùo taøi chính, keá hoaïch söû duïng voán...; thôøi haïn coâng
boá thoâng tin; traùch nhieäm boài thöôøng neáu thoâng tin khoâng trung thöïc gaây thieät
haïi cho ngöôøi ñaàu tö.
Maët khaùc, soá löôïng coå phaàn ñöa ra ñaáu giaù phaûi laø toaøn boä löôïng cung tieàm
naêng. Noùi caùch khaùc, ngoaïi tröø soá coå phaàn do Nhaø nöôùc naém giöõ, soá coå phaàn coøn
laïi (bao goàm soá coå phaàn baùn cho ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp vaø soá coå
phaàn baùn cho caùc ñoái töôïng beân ngoaøi) phaûi ñöôïc ñöa ra ñaáu giaù. Ñieàu naøy cuõng
coù nghóa laø vieäc giaûi quyeát chính saùch öu ñaõi ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng trong doanh
nghieäp coå phaàn hoaù phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoäc laäp vôùi quaù trình ñaáu giaù. Ngöôøi lao
ñoäng seõ tham gia ñaáu giaù bình ñaúng nhö nhöõng ngöôøi ñaàu tö bình thöôøng khaùc.
Coù nhö vaäy, möùc giaù ñöôïc xaùc ñònh qua quaù trình ñaáu giaù môùi thöïc söï phaûn aùnh
möùc kyõ voïng cuûa ngöôøi ñaàu tö ñoái vôùi doanh nghieäp
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 85
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
KEÁT LUAÄN
1. KIEÁN NGHÒ:
Ñeå quaùn trieät ñaày ñuû nhöõng chuû tröông cuûa nhaø nöôùc, vaø thöïc hieän toát
nhöõng giaûi phaùp ñaõ ñöôïc neâu ra, Qua quaù trình nghieân cöùu thöïc hieän ñeà taøi, ngöôøi
vieát ñöa ra nhöõng kieán nghò sau:
1.1. Ñoái vôùi Chính phuû:
Taïo khung khoå phaùp lyù ngaøy caøng ñoàng boä cho vieäc toå chöùc vaø hoaït
ñoäng cuûa coâng ty coå phaàn. Ñeå phaùt huy vai troø cuûa coâng ty coå phaàn trong neàn
kinh teá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc vaàn giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà, trong
ñoù vieäc hoaøn thieän theå cheá phaùp lyù laø moät trong nhöõng vaán ñeà troïng yeáu. Trong
quaù trình naøy, vieäc ñoøi hoûi söï ñoàng boä cuûa caùc yeáu toá phaùp lyù ngay trong ñieàu
kieän hieän nay laø ñieàu khoâng thöïc teá. Vieäc voäi vaõ ban haønh nhöõng vaên baûn phaùp
quy khoâng hôïp lyù ñeå roài trong thôøi gian ngaén sau ñoù ñieàu chænh hoaëc thay theá
baèng vaên baûn khaùc seõ taïo neân nhöõng baát oån trong moâi tröôøng kinh doanh cuûa
doanh nghieäp.
Hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù voán Nhaø nöôùc taïi coâng ty coå phaàn. Trong
ñoù caàn:
- Ban haønh thoáng nhaát veà tieâu chuaån ngöôøi ñaïi dieän chuû sôû höõu
coå phaàn nhaø nöôùc vaø ngöôøi tröïc tieáp quaûn lyù coå phaàn nhaø nöôùc
taïi coâng ty coå phaàn.
- Quy ñònhroõ cô cheá phoái hôïp giöõa nhöõng ngöôøi quaûn lyù tröïc tieáp
phaàn voán nhaø nöôùc taïi moät doanh nghieäp, nhaèm traùnh vieäc caùc
caù nhaân quaûn lyù tröïc tieáp phaàn voán cuûa Nhaø nöôùc coù yù kieán bieåu
quyeát khaùc nhau, ñaûm baûo lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc trong coâng ty coå
phaàn.
Taïo moâi tröôøng ñoàng boä cho söï hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp
trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá vôùi khu vöïc vaø quoác teá.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 86
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
1.1. Ñoái vôùi Doanh nghieäp coå phaàn hoaù:
Caàn thöïc thi moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa mình sau coå
phaøn hoaù baèng nhöõng con ñöôøng sau:
Ñaàu tö nghieân cöùu xaây döïng chieán löôïc kinh doanh vaø phaùt trieån
coâng ty moät caùch khaû thi vaø coù hieäu quaû.
Naâng cao naêng löïc vaø trình ñoä quaûn trò trong boä maùy quaûn lyù coâng ty
coå phaàn.
Ñaàu tö cô sôû haï taàng , nghieân cöùu vaø öùng duïng phaùt trieån kyõ thuaät vaø
coâng ngheä.
Naâng cao trình ñoä kyõ thuaät lao ñoäng vaø taïo ñieàu kieän laøm vieäc ñeå
ngöôøi lao ñoäng phaùt huy heát khaû naêng lao ñoäng vaø trí tueä trong coâng cuoäc phaùt
trieåncoâng ty.
Taêng cöôøng vaø môû roäng quan heä caàu noái giöõa coâng ty vaø xaõ hoäi.
2. KEÁT LUAÄN
Thaùng 8 naêm 2005, Trung taâm Phaân tích döõ lieäu kinh teá vaø Döï baùo (Tröôøng
Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân) ñaõ khaûo saùt 200/764 doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoaù
ôû 30 tænh, thaønh phoá trong caû nöôùc. Hôn 93% doanh nghieäp ñeàu taêng tröôûng sau
coå phaàn hoaù, coù chuyeån bieán tích cöïc, giaûi quyeát ñöôïc nhieàu vieäc laøm môùi, taêng
thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng, ñoùng goùp ñaùng keå vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc. Trong
soá caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt, coù tôùi 92,5% ñeàu coù laõi, lôïi nhuaän tröôùc thueá
taêng bình quaân 149,8%; lôïi nhuaän sau thueá taêng bình quaân 182,3%. Ñaëc bieät, caùc
doanh nghieäp coù 100% voán Nhaø nöôùc ñöôïc saép xeáp laïi ñeàu coù lôïi nhuaän taêng raát
cao, ôû caùc möùc töông öùng 212% vaø 186%; caùc doanh nghieäp saùp nhaäp, hôïp nhaát
taêng töông öùng 231,7% vaø 14,6%. Noäp thueá ngaân saùch nhaø nöôùc trung bình moãi
doanh nghieäp taêng 26,53%; naêng suaát lao ñoäng taêng trung bình 63,9%, trong ñoù
ngaønh coâng nghieäp coù möùc taêng cao nhaát 104,5
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 87
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
Tuy vaãn coøn moät soá haïn cheá nhö xaùc ñònh soá lao ñoäïng doâi dö; vieäc chi traû
cho lao ñoäng doâi dö theo ñuùng ñoái töôïng, chính saùch; cheá ñoä baùo caùo taøi chính...
sau khi saép xeáp coå phaàn hoaù, nhöng vôùi keát quaû ñaït ñöôïc ñaõ chöùng minh chuû
tröông saép xeáp, coå phaàn hoaù cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc laø höôùng ñi hoaøn toaøn ñuùng
ñaén.
Cuøng chung vôùi söï phaùt trieån ñoù cuûa doanh nghieäp, xaùc ñònh gía trò doanh
nghieäp laø moät hoaït ñoäng khoâng theå thieáu ñöôïc trong neàn kinh teá thò tröôøng noùi
chung vaø trong quaù trình coå phaàn hoaù noùi rieâng. Ñaëc bieät laø quaù trình ñoåi môùi,
caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc ôû nöôùc ta, xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp laø moät
vaán ñeà then choát ñeå thöïc hieän saép xeùp laïi doanh nghieäp, coå phaàn hoaù vaø ña daïng
hoaù caùc hình thöùc sôû höõu. Coù theå noùi, qua caùc giai ñoaïn trong tieán trình coå phaàn
hoaù taïi nöôùc ta, nhöõng quy ñònh veà xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp ñaõ ñöôïc boå
sung vaø söûa ñoåi nhaèm phuø hôïp vôùi thöïc tieãn ñoåi môùi cuûa caû nöôùc. Tuy nhieân,
coâng vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp hieän nay vaãn coøn nhieàu haïn cheá vaø caàn
phaûi giaûi quyeát. Vì vaäy, caàn môû roäng hình thöùc ñònh giaù, kieåm toaùn, tö vaán taøi
chính, ñoàng thôøi gaén quaù trình coå phaàn hoaù vôùi nieâm yeát coå phieáu treân thò tröôøng
chöùng khoaùn. Ñaáu giaù coâng khai giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc, giaù trò coå phaàn laø
moät trong nhöõng caùch thöùc naâng cao tính minh baïch, coâng khai, ñaûm baûo lôïi ích
cuûa Nhaø nöôùc vaø coå ñoâng.
Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp laø coâng vieäc caàn thieát khi tieán haønh coå phaàn
hoaù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. Chaëng ñöôøng coå phaàn hoaù taïi nöôùc ta seõ coøn
phaùt sinh nhieàu vöôùng maéc môùi. Do ñoù caùc doanh nghieäp, caùc Boä , ngaønh, toå
chöùc caàn caäp nhaät, nghieân cöùu ñeå kòp thôøi thaùo gôõ nhöõng khoù khaên giuùp cho quaù
trình xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp thoâng suoát, keát quaû daãn ñeán quaù trình coå phaàn
hoaù seõ ñaït toác ñoä nhö mong ñôïi.
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 88
Ñònh giaù doanh nghieäp NN trong quaù trình CPH taïi VN: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
THÖ MUÏC THAM KHAÛO
D E
1. David Blake, Phaân tích thò tröôøng taøi chính, Nhaø Xuaât baûn Thoáng keâ,
2001.
2. TS. Traàn Ngoïc Thô, Taøi Chính Doanh nghieäp hieän ñaïi, Nhaø Xuaât baûn
Thoáng keâ,2003.
3. Chính Phuû Nöôùc CNXHCN Vieät Nam, Quyeát ñònh 202/HÑBT, ngaøy
8/6/1992.
4. Chính Phuû Nöôùc CNXHCN Vieät Nam, Nghò ñònh 28/CP, ngaøy
07/5/1996
5. Chính Phuû Nöôùc CNXHCN Vieät Nam, Nghò ñònh 44/1998/NÑ-CP, ngaøy
29/6/1998
6. Chính Phuû Nöôùc CNXHCN Vieät Nam, Nghò ñònh 64/2002/NÑ-CP, ngaøy
09/9/2002.
7. Chính Phuû Nöôùc CNXHCN Vieät Nam, Nghò ñònh 187/2004/NÑ-CP,
ngaøy 16/11/2004.
8. Boä Taøi Chính nöôùc CHXHCN Vieät Nam, Thoâng tö 126/2004/TT-BTC,
ngaøy 24/12/2004.
9. Coâng ty Chöùng khoaùn Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam,
www.bsc.com.vn
10. Coâng ty Coå phaàn Chöùng khoaùn Saøi Goøn, www.ssi.com.vn
11. Boä Taøi Chính nöôùc CHXHCN Vieät Nam, www.mof.gov.vn
SVTH: Leâ Traàn Phöông Linh Trang 89
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Những doanh nghiệp nhà nước trong quá trình CPH tại Việt Nam - Thực trạng và giải pháp.pdf
