Phân tích rủi ro trong chứng khoán

1Baøi giaûng: PHAÂN TÍCH RUÛI RO CAO HAØO THI 2 PHAÂN TÍCH RUÛI RO 1. VÌ SAO ? ƒ Caùc khoaûn lôïi nhuaän cuûa döï aùn ñöôïc traûi ra theo thôøi gian ƒ Ña soá caùc bieán coù aûnh höôûng tôùi NPV ñeàu coù möùc ñoä khoâng chaéc chaén cao ƒ Thoâng tin vaø döõ lieäu caàn cho caùc döï baùo chính xaùc hôn laø toán keùm ƒ Caàn giaûm khaû naêng thöïc hieän moät döï aùn “toài" trong khi khoâng boû lôõ chaáp thuaän moät döï aùn “toát" 32. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP THAY THEÁ ÑEÅ XÖÛ LYÙ RUÛI RO 2.1 Phaân tích ñoä nhaïy 2.2 Phaân tích tình huoáng 2.3 Phaân tích ruûi ro Monte Carlo 4 2.1 PHAÂN TÍCH ÑOÄ NHAÏY ƒ Phaân tích ñoä nhaïy laø böôùc ñaàu tieân trong phaân tích ruûi ro ƒ Kieåm ñònh ñoä nhaïy cuûa moät keát quaû döï aùn (NPV) theo caùc thay ñoåi giaù trò cuûa chæ moät tham soá moãi laàn ƒ Veà cô baûn laø phaân tích “Ñieàu gì xaûy ra neáu nhö ……. " ƒ Cho pheùp Anh/Chò kieåm ñònh xem bieán naøo coù taàm quan troïng nhö laø nguoàn goác cuûa ruûi ro ƒ Moät bieán quan troïng phuï thuoäc vaøo : A) Tæ phaàn cuûa noù trong toång caùc lôïi ích vaø caùc chi phí B) Mieàn giaù trò coù khaû naêng 5CAÙC HAÏN CHEÁ CUÛA PHAÂN TÍCH ÑOÄ NHAÏY 1. Mieàn giaù trò vaø phaân boá xaùc suaát cuûa caùc bieán ƒ Phaân tích ñoä nhaïy khoâng taäp trung vaøo mieàn giaù trò thöïc teá ƒ Phaân tích ñoä nhaïy khoâng theå hieän caùc xaùc suaát ñoái vôùi töøng mieàn. Noùi chung, xaùc suaát cuûa caùc giaù trò gaàn vôùi giaù trò trung bình laø cao vaø xaùc suaát nhaän caùc giaù trò thaùi cöïc laø nhoû . 2. Höôùng cuûa caùc taùc ñoäng Ñoái vôùi ña soá caùc bieán, höôùng taùc ñoäng laø roõ raøng A) Doanh thu taêng NPV taêng B) Chi phí taêng NPV giaûm C) Laïm phaùt Khoâng thaät roõ raøng Continue next page 6 3. Kieåm ñònh moãi laàn moät bieán laø khoâng thöïc teá Kieåm ñònh moãi laàn moät bieán laø khoâng thöïc teá do coù töông quan giöõa caùc bieán A) Neáu soá löôïng (Q) ñaõ baùn taêng leân thì caùc chi phí seõ taêng leân Lôïi nhuaän = Q (P - UC) B) Neáu tæ leä laïm phaùt thay ñoåi thì taát caû caùc giaù ñeàu thay ñoåi C) Neáu tæ giaù hoái ñoaùi thay ñoåi thì taát caû caùc gía cuûa haøng coù theå ngoaïi thöông vaø caùc traùch nhieäm nôï nöôùc ngoaøi thay ñoåi. Moät phöông phaùp xöû lyù nhöõng taùc ñoäng keát hôïp hoaëc coù töông quan naøy laø phaân tích tình huoáng 72.2 PHAÂN TÍCH TÌNH HUOÁNG Phaân tích tình huoáng thöøa nhaän raèng caùc bieán nhaát ñònh coù quan heä töông hoã vôùi nhau. Vì theá moät soá nhoû caùc bieán coù theå ñöôïc thay ñoåi ñoàng thôøi theo moät caùch nhaát quaùn. Taäp hôïp caùc hoaøn caûnh coù khaû naêng keát hôïp laïi ñeå taïo ra "caùc tröôøng hôïp" hoaëc “caùc tình huoáng” khaùc nhau laø gì ? A. Tröôøng hôïp xaáu nhaát / Tröôøng hôïp bi quan B. Tröôøng hôïp kyø voïng/ Tröôøng hôïp öôùc tính toát nhaát C. Tröôøng hôïp toát nhaát/ Tröôøng hôïp laïc quan Ghi chuùù : Phaân tích tình huoáng khoâng tính tôùi xaùc suaát cuûa caùc tröôøng hôïp xaûy ra ƒ Giaûi thích laø deã daøng khi caùc keát quaû vöõng chaéc : A. Chaáp thuaän döï aùn neáu NPV > 0 ngay caû trong tröôøng hôïp xaáu nhaát B. Baùc boû döï aùn neáu NPV < 0 ngay caû trong tröôøng hôïp toát nhaát C. Neáu NPV ñoâi luùc döông, ñoâi luùc aâm, thì caùc keát quaû laø khoâng döùt khoaùt. Khoâng may, ñaây seõ laø tröôøng hôïp hay gaëp nhaát. 8 2.3 PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH RUÛI RO MONTE CARLO ƒ Moät söï môû roäng töï nhieân cuûa phaân tích ñoä nhaïy vaø phaân tích tình huoáng ƒ Ñoàng thôøi coù tính tôùi caùc phaân phoái xaùc suaát khaùc nhau vaø caùc mieàn giaù trò tieàm naêng khaùc nhau ñoái vôùi caùc bieán chính cuûa döï aùn ƒ Cho pheùp coù töông quan (cuøng bieán thieân) giöõa caùc bieán ƒ Taïo ra moät phaân phoái xaùc suaát cho caùc keát quaû cuûa döï aùn (caùc ngaân löu, NPV) thay vì chæ öôùc tính moät giaù trò ñôn leû ƒ Phaân phoái xaùc suaát cuûa caùc keát quaû döï aùn coù theå hoã trôï caùc nhaø ra quyeát ñònh trong vieäc laäp ra caùc löïa choïn, nhöng coù theå coù caùc vaán ñeà veà giaûi thích vaø söû duïng. 9Caùc böôùc xaây döïng moâ phoûng Monte Carlo 1. Moâ hình toaùn hoïc : baûng tính thaåm ñònh döï aùn 2. Xaùc ñònh caùc bieán nhaïy caûm vaø khoâng chaéc chaén 3. Xaùc ñònh tính khoâng chaéc chaén ƒ Xaùc ñònh mieàn caùc löïa choïn (toái thieåu vaø toái ña) ƒ Ñònh phaân phoái xaùc suaát, caùc phaân phoái xaùc suaát thoâng thöôøng nhaát laø : Phaân phoái xaùc xuaát chuaån, phaân phoái xaùc suaát tam giaùc, phaân phoái xaùc suaát ñeàu, phaân phoái xaùc suaát baäc thang 4. Xaùc ñònh vaø ñònh nghóa caùc bieán coù töông quan ƒ Töông quan ñoàng bieán hoaëc nghòch bieán ƒ Ñoä maïnh cuûa töông quan 5. Moâ hình moâ phoûng: laøm moät chuoãi phaân tích cho nhieàu toå hôïp giaù trò tham soá khaùc nhau 6. Phaân tích caùc keát quaû ƒ Caùc trò thoáng ke⠃ Caùc phaân phoái xaùc suaát 10 PHAÂN TÍCH ÑOÄ NHAÏY $ Caùc bieán ruûi ro Giaù Soá löôïng Doanh thu (V1 x V2) Nguyeân vaät lieäu Löông Caùc chi phí Chi phí hoaït ñoäng(V3+V4+V5) Ñònh phí Toång chi phí (F2 + V6) Laõi/Loã (F1 - F3) V1 V2 F1 V3 V4 V5 F2 F3 F4 V6 V1 V2 V3 V4 V5 11 DÖÏ BAÙO KEÁT QUAÛ CUÛA MOÄT BIEÁN COÁ TÖÔNG LAI Töø taàn suaát sang phaân phoái xaùc suaát Giaù trò bieán Taàn suaát 1 3 5 1 x x x x x x xx x x Toái ña Toái thieåu Caùc quan saùt Toái thieåu Toái ña Giaù trò bieán Xaùc suaát 0.1 Toái thieåu Toái ña Giaù trò bieán 0.3 0.5 0.1 Thôøi gian Hieän taïi 12 DÖÏ BAÙO KEÁT QUAÛ CUÛA MOÄT BIEÁN COÁ TÖÔNG LAI Öôùc tính moät giaù trò ñôn leû Giaù trò bieán Xaùc suaát x x x x x x x x x x Quan saùt Giaù trò bieán Thôøi gian Hieän taïi Yeáu vò Trung bình Öôùc tính deø daët Phaân phoái xaùc suaát taát ñònh 1.0 13 PHAÂN TÍCH TAÁT ÑÒNH VÔÙI PHAÂN TÍCH MO PHOÛNG $ Phaân tích moâ phoûng Giaù Chaát löôïng Doanh thu (V1 x V2) Nguyeân vaät lieäu Tieàn löông Caùc chi phí Chi phí hoaït ñoäng (V3+V4+V5) Ñònh phí Toång chi phí (F2 + V6) Laõi/Loã (F1 - F3) V1 V2 F1 V3 V4 V5 F2 F3 F4 V6 V1 V2 V3 V4 V5 V1 V2 V3 V4 V5 Phaân tích taát ñònh 14 CÔ SÔÛ CUÛA CAÙC PHAÂN PHOÁI XAÙC SUAÁT TRONG PHAÂN TÍCH RUÛI RO 1. Caùc phaân phoái xaùc suaát ñoái xöùng Chuaån Tam giaùc Ñeàu 100% 100% 50% 100% 50% Xaùc suaát cuûa X Xaùc suùaât cuûa X Xaùc suaát cuûa X X X X X X A B A B A B A B Dieän tích = 100% Xaùc suaát X X0 ≤ Xaùc suaát töông ñoái hoaëc Haøm maät ñoä X0 Xaùc suaát tích luyõ 50% X X0 15 2. Caùc phaân phoái linh ñoäng phi chuaån möïc Chöõ nhaät baäc thang 100% 100% X aùc su aát c uûa X X X X A B Xaùc suaát ≤ X0 Xaùc suaát töông ñoái hoaëc Haøm maät ñoä Xaùc suaát tích luyõ Khoâng lieân tuïc (Rôøi raïc) X A B 0% 30% 50% 45% 40% 35% 10% 15% 20% 25% 3 5 7 9 11 3 5 7 9 11 50% 60% 70% 80% 90% 0% 10% 20% 30% 40% 30% 45% 20% 5% Mieàn giaù trò X 5% 16 Caùc bieán coù töông quan 50 60 70 80 90 100 110 120 280.0 260.0 240.0 220.0 200.0 180.0 160.0 Giaù trò cuûa Y Giaù trò cuûa X Phaân boá cuûa X vaø Y Ñöôøng hoài qui 17 Caùc böôùc chaïy moâ phoûng söû duïng phaàn meàm vi tính $ Caùc keát quaû Giaù Soá löôïng Doanh thu (V1 x V2) Nguyeân vaät lieäu Tieàn löông Caùc chi phí Chi phí hoaït ñoäng (V3+V4+V5) Ñònh phí Toång chi phí (F2 + V6) Laõi/Loã (F1 - F3) V1 V2 F1 V3 V4 V5 F2 F3 F4 V1 V2 V3 V4 V5 -0.8 +0.9 x y y x R1 R2 R3 R4 V6 18 CAÙC KEÁT QUAÛ Phaân tích taát ñònh Phaân tích moâ phoûng Xaùc suaát Xaùc suaát tích luyõ Lôïi nhuaän Lôïi nhuaän 1.0 1.0 19 Phaân phoái xaùc suaát cuûa giaù trò hieän taïi roøng Xaùc suaát tích luyõ -300000 -200000 0 100000 200000 300000 Chuû ngaân haøng Chuû ñaàu tö Neàn kinh teá 1.0 .8 .6 .4 .2 0 20 Tröôøng hôïp 1: (Xaùc suaát N.P.V aâm) = 0 Xaùc suaátXaùc suaát tích luyõ - Quyeát ñònh: Chaáp thuaän +0 - +0 Ghi chuù: Ñaàu thaáp hôn cuûa phaân phoái xaùc suaát tích luyõ naèm veà beân phaûi cuûa ñieåm N.P.V. zero N.P.V. N.P.V. 21 Tröôøng hôïp 2: (Xaùc suaát N.P.V döông) = 0 Xaùc suaátXaùc suaát tích luyõ - Quyeát ñònh: Baùc boû +0 - +0 Ghi chuù: Ñaàu cao hôn cuûa phaân phoái xaùc suaát tích luyõ naèm veà phía beân traùi cuûa ñieåm N.P.V. zero N.P.V. N.P.V. 22 Tröôøng hôïp 3: (Xaùc suaát N.P.V zero) lôùn hôn 0 nhöng nhoû hôn 1 Xaùc suaátXaùc suaát tích luyõ - Quyeát ñònh: Trung dung +0 - +0 Ghi chuù : N.P.V. zero caét ngang phaân phoái xaùc suaát tích luyõ N.P.V. N.P.V. 23 Tröôøng hôïp 4: Caùc döï aùn loaïi tröø laãn nhau Vôùi ñieàu kieän coù cuøng xaùc suaát, moät döï aùn luoân toû ra coù lôïi nhuaän cao hôn Xaùc suaát Xaùc suaát tích luyõ - Quyeát ñònh: Choïn döï aùn B + N.P.V - + Döï aùn A Ghi chuù: Caùc phaân phoái xaùc suaát tích luyõ khoâng caét nhau taïi baát cöù ñieåm naøo N.P.V Döïa aùn BDöï aùn A Döï aùn B 24 Tröôøng hôïp 5: Caùc döï aùn loaïi tröø laãn nhau – Lôïi nhuaän cao so vôùi loã thaáp Xaùc suaát Xaùc suaát tích luyõ - Quyeát ñònh: Trung dung +N.P.V. - + Döï aùn A Ghi chuù: Caùc phaân phoái xaùc suaát tích luyõ caét nhau N.P.V. Döï aùn B Döï aùn A Döï aùn B Caàn bieát thaùi ñoä ñoái vôùi ruûi ro : A. Neáu trung laäp vôùi ruûi ro, thì khoâng chaéc chaén laø toát nhaát. B. Neáu sôï ruûi ro, thì thích B hôn A. C. Neáu thích ruûi ro, thì coù theå thích A hôn B. 25 Ví duï ñôn giaûn Döï aùn: Ñaàu cô daàu moû ƒ Mua moät thuøng daàu moû hoâm nay vaø baùn noù sau 1 naêm ƒ Giaù hoâm nay (P0) laø nhaát ñònh $20 ƒ Giaù naêm sau (P1) laø khoâng chaéc chaén Caùc böôùc: 1) MIEÀN caùc giaù trò tieàm naêng laø gì ? ƒ Giaù trò toái thieåu : Xaùc suaát giaù thaáp hôn $10 laø zero ƒ Giaù trò toái ña: Xaùc suaát giaù cao hôn $60 laø zero 2) XAÙC SUAÁT tìm thaáy caùc giaù trò naèm giöõa nhöõng thaùi cöïc naøy laø gì ? 26 Phaân phoái xaùc suaát töông ñoái cho giaù daàu moû naêm sau Xaùc suaát (%) 10 10%5% 20% 35% 25% 15 20 5% 25 30 40 50 60 Giaù daàu moû ($/thuøng) Xaùc suaát giaù daàu laø ≤ $ x 100% 50% 5% 15% 35% 70% 95% Phaân phoái xaùc suaát tích luyõ Giaù daàu moû ($/thuøng) 10 15 20 25 30 40 50 60 27 Moâ hình cho giaù trò ñôn leû hay moâ hình taát ñònh Döïa treân öôùc tính TOÁT NHAÁT hoaëc caùc giaù trò kyø voïng Moâ hình: NPV = -p0 + p1/(1+r) p0 = $20 r = 10% p1 = Giaù trò kyø voïng cuûa daàu moû vaøo naêm sau = 5% * $12.50 = 0.625 + 10% * $17.50 + 1.75 + 20% * $22.50 + 4.5 + 35% * $27.50 + 9.625 + 25% * $35.00 + 8.75 + 5% * $50. 00 + 2.5 $27.75 NPV = -20 + 27.75/1.1 = 5.23 Keát quaû : Vì vaäy, thöïc hieän döï aùn 28 Moâ phoûng Monte Carlo cuûa moâ hình Moâ hình: NPV = -20 + RV/1.1 RV = bieán ruûi ro = giaù daàu moû vaøo naêm sau ñöôïc xaùc ñònh bôûi phaân phoái xaùc suaát baäc thang MO PHOÛNG: Laáy ngaãu nhieân laëp ñi laëp laïi (ví duï 500 laàn) caùc giaù trò cuûa giaù daàu moû töø phaân phoái xaùc suaát. Vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùch laáy moät soá ngaãu nhieân giöõa 0 vaø 100% vaø tìm giaù trò töông öùng cuûa giaù daàu töø phaân phoái xaùc suaát tích luyõ. Ñoái vôùi moãi pheùp moâ phoûng, haõy tính giaù trò cuûa NPV. Sau 500 böôùc chaïy moâ phoûng, thu ñöôïc 500 giaù trò cuûa NPV ñeå töø ñoù coù theå tìm ra NPV kyø voïng cuøng caùc ñaëc tröng khaùc cuûa phaân phoái xaùc suaát NPV. 29 Döï aùn ñaàu cô daàu moû: Tröôøng hôïp cô sôû Caùc giaû ñònh: -P0 = $20 -r = 0.10 ƒ Phaân phoái xaùc suaát chöõ nhaät baäc thang ƒ Mieàn giaù trò cuûa giaù daàu naêm sau laø töø $10 tôùi $60 ƒ 500 böôùc chaïy moâ hình Toång hôïp caùc keát quaû: Moâ hình: NPV = -20 + RV/1.1 Caùc keát quaû moâ phoûng töø 500 böôùc chaïy NPV kyø voïng = 5.29 Ñoä leäch chuaån cuûa NPV = 9.24 Xaùc suaát NPV ≤ 0 = 27% Mieàn giaù trò : töø -9.69 tôùi 34.18 Öôùc tính toát nhaát coù giaù trò ñôn leû NPV = -20 + 27.75/1.1 = 5.23 Keát quaû: Chaáp thuaän hoaëc baùc boû döï aùn phuï thuoäc vaøo thaùi ñoä/chính saùch ñoái vôùi ruûi ro 30 Caùc giaû ñònh: -P0 = $20 -r = 0.10 • Phaân phoái xaùc suaát chöõ nhaät baäc thang • Mieàn giaù trò cuûa giaù daàu naêm sau töø $10 tôùi $60 •500 böôùc chaïy moâ hình -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 5.29 Ñoä leäch chuaån = 9.24 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Döï aùn ñaàu cô daàu moû: Tröôøng hôïp cô sôû 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng X aùc su aát tí ch lu õy 80% 60% 40% 20% 0% 31 Haõy laáy mieàn giaù trò cuûa giaù daàu naêm sau nhö sau: $10 tôùi $15 15% Giaù trò kyø voïïng $15 tôùi $20 20% $20 tôùi $25 35% P1 = $21.5 $25 tôùi $30 30% -12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 Giaù trò kyø voïng (NPV) = -0.38 Ñoä leäch chuaån = 5.13 Phaân phoái NPV tích luyõ Tröôøng hôïp cô sôû vôùi mieàn giaù trò cuûa giaù daàu heïp hôn 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng X aùc su aát tíc h lu õy 80% 60% 40% 20% 0% •Loaïi boû khaû naêng giaù naèm trong mieàn töø $30 tôùi $60 32 Caùc giaû ñònh: -P0 = $20 -r = 0.10 •Phaân phoái xaùc suaát ñeàu •Mieàn giaù daàu trong naêm sau töø $10 tôùi $60 •500 böôùc chaïy moâ hình -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 11.38 Ñoä leäch chuaån = 13.08 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân phoái xaùc suaát ñeàu 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng X aùc su aát tí ch lu õy 80% 60% 40% 20% 0% 33 Caùc giaû ñònh: -P0 = $20 -r = 0.10 •Phaân phoái xaùc suaát chuaån •Mieàn giaù daàu moû trong naêm sau töø $10 tôùi $60 •500 böôùc chaïy moâ hình -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 12.68 Ñoä leäch chuaån = 6.31 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân boá xaùc suaát chuaån 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng X aùc su aát tí ch lu õy 80% 60% 40% 20% 0% 34 Caùc giaû ñònh: -P0 = $20 -r = 0.10 •Phaân phoái xaùc suaát chuaån •Mieàn giaù daàu moû trong naêm sau töø $10 tôùi $45.50 (Giaù trò trung bình P1 = 27.75, ñuùng nhö trong tröôøng hôïp cô sôû •500 böôùc chaïy moâ hình -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 Giaù trò kyø voïng (NPV) = 5.71 Ñoä leäch chuaån = 5.02 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Phaân phoái xaùc suaát chuaån vôùi mieàn giaù trò ($10, $45.50) 100% Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng X aùc su aát tí ch lu õy 80% 60% 40% 20% 0% 35 Toång hôïp keát quaû cuûa döï aùn ñaàu cô daàu moû A. Tröôøng hôïp cô sôû B. Tröôøng hôïp cô sôû vôùi mieàn giaù daàu heïp hôn ($10 tôùi $30) C. Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân phoái xaùc suaát ñeàu D. Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân phoái xaùc suaát chuaån E. Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân phoái xaùc suaát chuaån vaø mieàn giaù trò ($10 tôùi $45.50) Giaù trò kyø voïng $5.29 -0.38 11.38 12.68 5.71 Ñoä leäch chuaån $9.24 5.13 13.08 6.31 5.02 Phaân phoái xaùc suaát cuûa giaù trò hieän taïi roøng 36 PHAÂN TÍCH RUÛI RO ÑAÙNH GIAÙ NHAØ MAÙY PHUÏ GIA XI MAÊNG PHUÏ THUOÄC VAØO RUÛI RO 37 Thoâng tin hieän höõu Anh/Chò ñöôïc cho 9 baûng thoâng tin moâ taû ñaùnh giaù taøi chính hieän höõu cuûa döï aùn trong suoát quaõng thôøi gian 12 naêm. Nhöõng baûng naøy cho •Caùc tham soá cô baûn •Caùc coâng thöùc ñeå öôùc tính doanh thu, giaù thaønh saûn suaát cuûa ñôn vò saûn phaåm vaø caùc khoaûn thueá •Caùc doanh thu •Caùc chi phí •Caùc chi phí ñaàu tö vaø khaáu hao •Lòch traû nôï cho nôï vay daøi haïn •Lòch traû thueá thu nhaäp •Caùc ngaân löu – Quan ñieåm toång ñaàu tö •Caùc ngaân löu – Quan ñieåm caùc coå ñoâng (Moâ hình cuûa döï aùn naøy ñaõ ñöôïc ñôn giaûn hoaù ñeå cho pheùp Anh/Chò taäp trung vaøo caùc qui trình phaân tích ruûi ro) Baûng 1: Caùc tham soá cô baûn Tæ leä laïm phaùt 5.50% Tæ leä laïm phaùt kyø voïng 5.50% Giaù cuûa Quickfix trong Naêm 0 Po= 18 $/chai Tæ leä taêng cuûa giaù thöïc rp= 2.00% moãi naêm Soá löôïng cuûa Quickfix trong Naêm 0 Qo= 5 trieäu chai Tæ leä gia taêng trong Q g= 4.00% moãi naêm Giaù thaønh ñôn vò trong Naêm 0 co= 9 $/chai Tæ leä taêng cuûa giaù thaønh ñôn vò thöïc rc= 3.00% moãi naêm Taøi saûn voán ñaõ mua Ao= 300 trieäu $ Tæ leä khaáu hao kinh teá de=1/20 hoaëc 5.00% moãi naêm Tæ leä khaáu hao ñeå tính thueá (Khaáu hao theo ñöôøng thaúng ) dtax=1/12 or 8.33% moãi naêm Nôï vay Nôï vay ñaàu tö ban ñaàu Do= 160 trieäu $ Laõi suaát thöïc ir= 6.00% moãi naêm Phuï phí ruûi ro cho nôï vay R= 2.00% moãi naêm Giaù cung thöïc cuûa voán coå phaàn re= 10.00% moãi naêm Tæ leä thueá thu nhaäp coâng ty Tc= 25.00% moãi naêm 38 Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Chæ soá laïm phaùt 1.000 1.055 1.113 1.174 1.239 1.307 1.379 1.455 1.535 1.619 1.708 1.802 Giaù baùn 18.00 19.37 20.84 22.43 24.14 25.97 27.95 30.08 32.37 34.83 37.48 Soá löôïng (trieäu ) 5.20 5.41 5.62 5.85 6.08 6.33 6.58 6.84 7.12 7.40 Doanh thu (trieäu $) 100.72 112.72 126.15 141.18 158.01 176.83 197.90 221.48 247.87 277.40 Baûng 2: Caùc coâng thöùc Doanh thu R[t]= Po*Qo*(1+rp)t*(1+gpe)t Q[t]= Qo*(1+g)t Caùc chi phí C[t]= co*Q[t]* (1+rc)t*(1+gpe)t Caùc loaïi thueá thu nhaäp doanh nghieäp Thueá[t]= {R[t] - C[t] - Ao*dtax - LCF[t-1]}*Tc Thueá[11]= (Ae,n - Atax,n)*Tc Baûng 3: Caùc doanh thu 39 Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Chæ soá laïm phaùt 1.000 1.055 1.113 1.174 1.239 1.307 1.379 1.455 1.535 1.619 1.708 1.802 Caùc chi phí hoaït ñoäng cho ñôn vò saûn phaåm 9.00 9.78 10.63 11.55 12.55 13.64 14.82 16.10 17.50 19.01 Soá löôïng ñöôïc saûn xuaát 0.00 5.20 5.41 5.62 5.85 6.08 6.33 6.58 6.84 7.12 7.40 Toång chi phí (trieäu $) 0.00 50.86 57.47 64.95 73.40 82.95 93.75 105.94 119.73 135.31 152.91 Baûng 4: Caùc chi phí 20.66 40 Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Chæ soá laïm phaùt Chi phí ñaàu tö (Taøi saûn) 1.000 1.055 1.113 1.174 1.239 1.307 1.379 1.455 1.535 1.619 1.708 1.802 Toång ñaàu tö 300 Khaáu hao kinh teá thöïc 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 Giaù trò coøn laïi thöïc cuûa taøi saûn 285 270 255 240 225 210 195 180 165 150 150 Giaù trò coøn laïi kinh teá danh nghóa 270.31 Khaáu hao danh nghóa ñeå tính thueá 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 Khaáu hao thöïc ñeå tính thueá 24 22 21 20 19 18 17 16 15 15 Giaù trò soå saùch danh nghóa 275 250 225 200 175 150 125 100 75 50 50 Baûng 5: Caùc chi phí ñaàu tö vaø khaáu hao 41 Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Chæ soá laïm phaùt 1.000 1.055 1.113 1.174 1.239 1.307 1.379 1.455 1.535 1.619 1.708 1.80 Nôï vay 160 Laõi suaát 13.94% Giaûi ngaân 160 Toàn ñoïng nôï ñaàu kyø 160 160.00 182.30 154.69 123.23 87.38 46.54 Laõi suaát 0 22.30 25.41 21.56 17.18 12.18 6.49 Thanh toaùn Laõi Nôï goác 25.41 27.61 21.56 31.46 17.18 35.85 12.18 40.84 6.49 46.54 Hoaøn traû 53.03 53.03 53.03 53.03 53.03 Nôï cuoái kyø 160 182.30 154.69 123.23 87.38 46.54 0.00 Baûng 6: Lòch traû nôï cho nôï vay daøi haïn 42 Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Chæ soá laïm phaùt 1 1.055 1.113 1.174 1.239 1.307 1.379 1.455 1.535 1.619 1.708 1.802 Doanh thu R[t]t 100.72 112.72 126.15 141.18 158.01 176.83 197.90 221.48 247.87 277.40 0.00 Chi phí hoaït ñoäng 50.86 57.47 64.95 73.40 82.95 93.75 105.95 119.73 135.31 152.91 Thanh toaùn laõi vay 25.41 21.56 17.18 12.18 6.49 Khaáu hao 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 50 Toång soá chi 0.00 75.86 107.89 111.51 115.58 120.13 125.23 130.94 144.73 160.31 177.91 50.10 Thu nhaäp 0.00 24.87 4.84 14.64 25.60 37.87 51.60 66.96 76.75 87.56 99.48 -50.10 Loã chuyeån sang kyø sau 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 -50.10 Thu nhaäp chòu thueá sau chuyeån loã 0.00 24.87 4.84 14.64 25.60 37.87 51.60 66.96 76.75 87.56 99.48 0.00 Thanh toaùn thueá 0.00 6.22 1.21 3.66 6.40 9.47 12.90 16.74 19.19 21.89 24.87 0.00 Baûng 7: Lòch traû thueá thu nhaäp doanh nghieäp 43 Baûng 8: Ngaân löu: Quan ñieåm toång ñaàu tö Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Chæ soá laïm phaùt 1.000 1.055 1.113 1.174 1.239 1.307 1.379 1.455 1.535 1.619 1.708 1.802 Doanh thu 0.00 100.72 112.72 126.15 141.18 158.01 176.83 197.90 221.48 247.87 277.40 Giaù trò thanh lyù 270.31 Caùc chi phí Ñaàu tö 300 Caùc chi phí hoaït ñoäng 50.86 57.47 64.95 73.40 82.95 93.75 105.94 119.73 135.31 152.91 Ngaân löu roøng tröôùc thueá -300.00 49.87 55.25 61.20 67.78 75.05 83.09 91.96 101.75 112.56 124.48 270.31 Thanh toaùn thueá 0.00 6.22 1.21 3.66 6.40 9.47 12.90 16.74 19.19 21.89 24.87 0.00 Ngaân löu roøng danh nghóa sau thueá -300.00 43.65 54.04 57.54 61.38 65.59 70.19 75.22 82.56 90.67 99.61 270.31 Ngaân löu roøng thöïc sau thueá -300.00 41.38 48.55 49.00 49.55 50.18 50.90 51.71 53.80 56.00 58.32 150.00 Hieän giaù roøng vô ùi suaát chieát khaáu (Xem sau ñaây) 69.24 44 Baûng 9: Ngaân löu : Quan ñieåm cuûa coå ñoâng Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Chæ soá laïm phaùt 1.000 1.055 1.113 1.174 1.239 1.307 1.379 1.455 1.535 1.619 1.708 1.802 Ngaân löu roøng sau thueá -300.00 43.65 54.04 57.54 61.38 65.59 70.19 75.22 82.56 90.67 99.61 270.31 Nôï vay Hieän giaù cuûa nôï vay 160 0.00 -53.03 -47.641 -53.03 - 45.1573 -53.03 -42.8 -53.03 -40.57 -53.03 -38.46 Ngaân löu roøng danh nghóa cuûa coå ñoâng -140.00 43.65 1.02 4.52 8.36 12.56 17.16 75.22 82.56 90.67 99.61 270.31 Ngaân löu roøng thöïc cuûa coå ñoâng -140.00 41.38 0.91 3.85 6.75 9.61 12.45 51.71 53.80 56.00 58.32 150.00 Hieän giaù roøng vôùi suaát chieát khaáu 10% 69.30 Giaù trò cuûa coâng ty V= (Ao + NPVre) ôû ñaây : re=10% v= 369.30 vaø suaát chieát khaáu cho toång voán = re*{1-(D/V} + (i+R)*(D/V) Suaát chieát khaáu = 9.46% 45 Tröôøng hôïp ñoä nhaïy (10% thay ñoåi cuûa bieán) NPV cuûa voán coå ñoâng (Quan ñieåm chuû döï aùn) Phaàn traêm thay ñoåi töø tröôøng hôïp cô sôû Tröôøng hôïp cô sôû $69.30 0.0% Laïm phaùt = 6.05% $69.03 -0.4% Po = $19.80 $124.88 80.2% rp = 2.2% $75.00 8.2% Qo = 5.5 M $95.63 38.0% g = 4.4% $74.53 7.5% co = $9.90 $40.02 -42.0% rc = 3.3% $64.76 -6.6% Ao = $330.00 $47.57 -31.4% de = 5.5% $64.04 -7.6% dtax = 9.163% $72.31 4.3% Do = $176.00 $71.62 3.3% ir = 6.6% $66.86 -3.5% R = 2.2% $68.49 -1.2% re = 11.0% $55.90 -19.3% Tc = 27.5% $64.80 -6.5% PHAÂN TÍCH ÑOÄ NHAÏY CHO NHAØ MAÙY PHUÏ GIA XI MAÊNG (QUICKFIX) 46 PHAÂN TÍCH RUÛI RO B i e án r u û i r o L o a ï i p h a ân p h o á i x a ùc s u a á t G i a ù t r ò X a ùc s u a á t i l i t y T æ l e ä l a ïm p h a ù t C h ö õ n h a ä t b a äc t h a n g < 3 % 0 % T ö ø : 3 % 4 % 1 0 % 4 % 5 % 2 0 % 5 % 6 % 4 0 % 6 % 7 % 2 5 % 7 % 8 % 5 % Ñaùnh giaù nhaø maùy phuï gia xi maêng phuï thuoäc vaøo ruûi ro Caùc bieán ruûi ro, caùc phaân phoái xaùc suaát, vaø caùc moái töông quan B i e án r u ûi r o L o a ï i p h a ân p h o á i x a ùc s u a á t T o á i t h i e åu T o á i ñ a T æ l e ä t a ên g g i a ù t h ö ïc c u ûa Q u i c k f i x r p C h u a ån - 1 . 5 % 3 . 0 % T a ên g d o a n h t h u Q u i c k f i x g T a m g i a ùc 2 . 5 % 5 % Ñ ô n v ò C o s t s i n N a êm 0 c o ( $ / u n i t ) T a m g i a ùc 7 1 6 T æ l e ä t a ên g g i a ù t h a øn h ñ ô n v ò s a ûn p h a åm r c C h u a ån 2 . 0 % 5 . 0 % 47 -200 -150 -100 -50 0 50 100 150 P(NPV<0) = 71.00% Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Voán coå phaàn: Quan ñieåm chuû ñaàu tö 1.0 X aùc su aát tíc h lu yõ 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = -28.19 Ñoä leäch chuaån = 61.26 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 40.96 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 12.77 0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 48 LAØM THEÁ NAØO ÑEÅ GIAÛM CHI PHÍ RUÛI RO ƒ Söû duïng caùc thò tröôøng voán vaø thò tröôøng kyø haïn z Söû duïng caùc thò tröôøng giao sau, kyø haïn, vaø quyeàn choïn löïa ñeå baûo hieåm caùc ruûi ro cuï theå cuûa döï aùn z Söû duïng thò tröôøng voán ñeå ña daïng hoaù ruûi ro ñoái vôùi caùc coå ñoâng; moät caùch lyù töôûng, ña daïng hoaù seõ loaïi boû ruûi ro ñaëc bieät hoaëc ruûi ro khoâng coù heä thoáng vaø giaûm chi phí voán coå phaàn z Neáu khoâng coù thò tröôøng voán phaùt trieån toát thì caùc ruûi ro coù theå ñöôïc giaûm thieåu baèng caùch phaân taùn chuùng cho nhieàu nhaø ñaàu tö hôn ƒ Söû duïng caùc daøn xeáp qua hôïp ñoàng ñeå taùi phaân boá caùc ruûi ro vaø caùc khoaûn lôïi nhuaän z Dòch chuyeån ruûi ro z Quaûn lyù ruûi ro 49 Tieâu chuaån laäp hôïp ñoàng ƒ Hôïp ñoàng coù chi phí thaáp nhaát (lôïi nhuaän cao nhaát neáu ñaàu tö xaûy ra) khoâng nhaát thieát laø hôïp ñoàng toát nhaát ƒ Caùc hôïp ñoàng hieäu quaû coù theå cung caáp: z vieäc dòch chuyeån ruûi ro toát hôn – phaân phoái caùc chi phí toát hôn giöõa caùc tình huoáng • Coù nghóa laø, vôùi caùc xaùc suaáât cho tröôùc, thay ñoåi söï phaân boå ruûi ro giöõa caùc phía tham gia z Quaûn lyù ruûi ro toát hôn – lôïi nhuaän cuûa döï aùn cao hôn hoaëc laø toång ruûi ro cuûa döï aùn thaáp hôn do keát quaû cuûa saùng kieán • Coù nghóa laø, Thay ñoåi caáu truùc saùng kieán ñeå thay ñoåi xaùc suaát cuûa caùc keát quaû 50 Quan ñieåm toång baèng khoâng vôùi quan ñieåm toång döông ƒ Taäp trung vaøo chi phí haøm yù laø moät quan ñieåm toång baèng khoâng. Caùi maø moät phía ñöôïc laø caùi maø phía khaùc maát. ƒ Quan ñieåm hieäu quaû roõ raøng laø moät quan ñieåm toång döông. Vôùi moät hôïp ñoàng ñuùng ñaén, moät phía coù theå ñöôïc lôïi ñaùng keå maø khoâng laøm maát chi phí töông öùng cuûa phía khaùc. 51 DÒCH CHUYEÅN RUÛI RO Toàn taïi nhöõng löïa choïn sau : Caùc hôïp ñoàng giôùi haïn mieàn giaù trò cuûa moät haïng muïc ngaân löu cuï theå, hoaëc cuûa ngaân löu roøng. Ví duï, moät ngöôøi mua coù theå thoûa thuaän mua moät soá löôïng toái thieåu hoaëc laø thanh toaùn moät giaù toái thieåu ñeå chaéc chaén ñöôïc cung caáp haøng; nhöõng bieän phaùp naøy seõ ñaët ra giôùi haïn döôùi cho doanh thu baùn haøng. Caùc bieän phaùp töông töï seõ bao goàm : Moät mieàn giaù trò coù giôùi haïn cho giaù saûn phaåm ª moät lòch trình taêng giaù coá ñònh ª moät thöïc hieän thanh toaùn giaù trung bình daøi haïn ª caùc ñieàu khoaûn naâng giaù cuï theå seõ giöõ vöõng tính caïnh tranh cuûa saûn phaåm,Ví duï taïo lieân quan giöõa giaù saûn phaåm vôùi giaù cuûa moät haøng thay theá gaàn guõi 52 -100 -50 0 50 100 150 P(NPV<0) = 63% Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm cuûa chuû döï aùn vôùi moät möùc traàn cho caùc chi phí khôûi ñaàu (Co) 1.0 X aùc su aát tíc h lu yõ 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 Veà : Döï aùn Quickfix Hôïp ñoàng xaùc ñònh cuï theå raèng giaù thaønh saûn xuaát moät ñôn vò saûn phaåm (co) seõ khoâng taêng quaù $12 0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = - $0.74 Ñoä leäch chuaån = $44.41 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 18.28 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 17.54 53 ƒ Hôïp ñoàng taùi caáu truùc caùc moái töông quan trong noäi boä döï aùn z Caùc hôïp ñoàng chia seû ruûi ro giaûm ruûi ro maø caùc nhaø ñaàu tö gaùnh chòu baèng caùch gia taêng töông quan giöõa doanh thu baùn haøng vaø moät soá haïng muïc chi phí z Ví duï: hôïp ñoàng phaân chia lôïi nhuaän vôùi nhaân coâng • Caùc traùi phieáu vôùi caùc tæ leä laõi suaát ñöôïc lieân keát vôùi giaù baùn cuûa saûn phaåm z Caùc hôïp ñoàng chia seû ruûi ro laøm giaûm töông quan giöõa caùc haïng muïc lôïi ích hoaëc caùch khaùc laø giöõa caùc haïng muïc chi phí. 54 Taùi caáu truùc caùc töông quan trong noäi boä döï aùn (tieáp tuïc) - Nhöõng lôïi ích töø vieäc taùi caáu truùc caùc töông quan döïa treân coâng thöùc phöông sai cuûa toång hai bieán ngaãu nhieân. (x vaø y) v (ax + by) = a2v (x) + b2v (y) + 2ab cov (x,y) Ví duï, goïi : x = doanh thu (R) y = chi phí (C) a = 1, b = - 1 v(lôïi ích roøng) = v(R-C) = v(R) + V(C) - 2 cov(R,C) - baát cöù bieän phaùp naøo laøm taêng töông quan ñoàng bieán giöõa R vaø C seõ laøm taêng cov (R,C) vaø laøm giaûm phöông sai cuûa lôïi tích roøng 55 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 P(NPV<0) = 26% Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû ñaàu tö: Chi phí traàn & giaù baùn coù töông quan 1.0 X aùc su aát tíc h lu yõ 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = 23.72 Ñoä leäch chuaån = 34.53 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 2.82 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 26.53 0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 Veà : Döï aùn Quickfix - hôïp ñoàng vôùi nhaø cung caáp thieát laäp moät möùc chi phí traàn laø $12 - thieát laäp töông quan giöõa giaù baùn ban ñaàu (po) vaø giaù thaønh saûn xuaát (Co) sao cho 18<Po<20 vaø töông quan giöõa Co & Po = +0.6 56 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû ñaàu tö: Chi phí traàn & Hôïp ñoàng ñoái vôùi giaù baùn 1.0 X aùc su aát tí ch lu yõ 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $48.73 Ñoä leäch chuaån = $28.24 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.09 Loä kyø voïng töø vieäc baùc boû = 48.82 0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 Veà : Döï aùn Quickfix - chi phí traàn laø $12 -hôïp ñoàng ñeå giaù baùn lieân keát vôùi chi phí khôûi ñaàu (Co) Neáu Co < 9 thì Po = 16; neáu khaùc ñi thì Po = 20 P(NPV<0) = 3% 57 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 P(NPV) < 0 = 3% Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû ñaàu tö : Chi phí traàn & Hôïp ñoàng doanh soá baùn ñöôïc hieäu chænh laàn ñaàu tieân 1.0 X aùc su aát tí ch lu yõ 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $41.45 Ñoä leäch chuaån = 27.28 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.19 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 41.64 0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 Veà : Döï aùn Quickfix - chi phí traàn laø $12 -Hôïp ñoàng hieäu chænh ñoái vôùi giaù baùn Neáu Co < 9 thì Po = $16 9 < Co < 11 thì Po = $19; neáu khaùc ñi thì Po = $20 58 -40 -20 0 20 40 60 80 100 P(NPV) < 0 = 8% Phaân phoái xaùc xuaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû döï aùn : Chi phí traàn & Hôïp ñoàng doanh soá baùn ñöôïc hieäu chænh laàn thöù hai 1.0 X aùc su aát tí ch lu yõ 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $28.52 Ñoä leäch chuaån = 23.82 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.71 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 29.23 0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 Veà : Döï aùn Quickfix - chi phí traàn $12 -Hôïp ñoàng hieäu chænh daønh cho giaù baùn Neáu Co < 9 thì Po = $16.50 9 < Co < 11 thì Po = $18.50; neáu khaùc ñi thì Po = $19.50 59 Taùi caáu truùc moái töông quan trong noäi boä döï aùn - Töông töï, vieäc boå sung doøng saûn phaåm khaùc seõ laøm giaûm phöông sai cuûa doanh thu, vôùi ñieàu kieän laø caùc doanh thu töø doøng saûn phaåm môùi (Rn) naøy coù töông quan nghòch bieán vôùi doanh thu hieän höõu (Ro) vaø V(Rn) < 2cov (Ro, Rn) Ñieàu naøy laø hieån nhieân töø phöông sai cuûa (Ro, Rn) V(Ro + Rn) = V(Ro) + V(Rn) + 2cov(Ro, Rn) - Ñoàng thôøi, baát cöù bieän phaùp naøo laøm giaûm quan heä ñoàng bieán giöõa caùc chi phí seõ ñeàu laøm giaûm phöông sai cuûa toång chi phí, ñieàu cuõng seõ coù taùc ñoäng laøm giaûm phöông sai cuûa lôïi nhuaän roøng. 60 Ña daïng hoaù laøm giaûm ruûi ro ƒ Ví duï A: z Moät neàn kinh teá ñaûo quoác ñang coá gaéng phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp du lòch cuûa mình z Nguoàn goác chính cuûa söï baát traéc laø thôøi tieát Suaát sinh lôïi töø caùc hoaït ñoäng cheá taïo Thôøi tieát Xaùc suaát Söõa choáng raùm naéng Duø che Muøa möa 0.50 -25% 50% Muøa naéng 0.50 50% -25% Suaát sinh lôïi kyø voïng 12.5% 12.5% Phöông sai 14.06% 14.06% Tích sai -0.141 hoaëc laø 14.1% 61 Danh muïc ñaàu tö bao goàm 50% tæ phaàân söõa choáng raùm naéng vaø 50% tæ phaàn duø che Suaát sinh lôïi kyø voïng : = 0.5(12.5) + 0.5(12.5) = 12.5% Phöông sai cuûa suaát sinh lôïi cuûa danh muïc ñaàu tö : = (0.5)2(14.06) + (0.5)2(14.06) - 2(0.5)(0.5)(14.1) = 0 Löu yù raèng trong tröôøng hôïp naøy heä soá töông quan rieâng P = -1 62 4. Hoaø troän ruûi ro laøm giaûm ruûi ro ƒ Goïi yi = suaát sinh lôïi tieàm naêng töø moät döï aùn ruûi ro Giaû söû raèng coù nhieàu döï aùn nhö vaäy vaø raèng caùc suaát sinh lôïi cuûa chuùng coù phaân phoái xaùc suaát ñoäc laäp vaø nhö nhau. z Khoâng hoaø troän (töùc laø chæ ñaàu tö vaøo moät döï aùn) Giaù trò kyø voïng: E(yi) = y (suaát sinh lôïi trung bình) Phöông sai: V(yi) = V(y) z Hoaø troän (ví duï mua caùc coå phaàn trong moät soá (n) döï aùn neáu caùc döï aùn töông töï ) ƒ Goïi ai = tæ phaàn cuûa toång ñaàu tö trong moãi döï aùn = 1/n Giaù trò kyø voïng : aiE[y1+y2+...+yn]=ny/n=y Phöông sai : V[ai(y1+y2+...+yn)] = V[y1/n+y2/n+...+yn/n] = nV[y/n] = nV[y]/n2 = V[y]/n lim V[y]/n = 0 n ∝ 63 Ví duï veà thaêm doø daàu moû ƒ Giaû söû coù 100 haõng trong ngaønh thaêm doø daàu moû ƒ Moãi haõng coù 1 trieäu $ ñöôïc ñaàu tö vaø moãi haõng khoan moät gieáng, caùc gieáng ñoäc laäp vôùi nhau Keát quaû Xaùc suaát Lôïi nhuaän Suaát sinh lôïi (trieäu $) (R) a) Tìm thaáy daàu 0.50 $1.4 140% b) Khoâng tìm thaáy daàu 0.50 ($1.0) -100% E[R] = 20% V[R] = 1.44 [R] = 120%σ 64 ƒ Neáu moät nhaø ñaàu tö ñaët toaøn boä tieàn cuûa mình vaøo caùc coå phaàn cuûa moät haõng, thì ruûi ro seõ raát cao ƒ Tuy nhieân, neáu moät nhaø ñaàu tö xaây döïng moät danh muïc ñaàu tö bao goàm 1 coå phaàn cuûa moãi moät trong 100 haõng, thì ruûi ro cuûa danh muïc ñaàu tö naøy seõ baèng : V[R] = 1.44 σ[R]/ (n) = 12% ƒ Caâu hoûi: Ruûi ro naøo seõ ñöôïc bao goàm trong suaát sinh lôïi xaùc ñònh giaù trò cuûa moät döï aùn (NPV)? √ 65 QUAÛN LYÙ RUÛI RO 66 Quaûn lyù ruûi ro ƒ Vaán ñeà : z Nhieàu döï aùn coù ª Caùc kinh phí ñaàu tö lôùn ª Caùc giai ñoaïn chi tieàn cuûa döï aùn keùo daøi ª Vieäc chia seû thoâng tin vaø coâng ngheä khoâng hoaøn toaøn, ñaëc bieät laø vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ª Caùc khaùc bieät trong khaû naêng gaùnh chòu ruûi ro cuûa caùc beân ª Caùc hôïp ñoàng khoâng oån ñònh z Caùc döï aùn coù theå haáp daãn khi xeùt toång goäp, nhöng laïi khoâng haáp daãn ñoái vôùi moät hoaëc nhieàu phía do nhöõng baát traéc veà chia seû ruûi ro vaø lôïi nhuaän z Keát quaû laø caùc döï aùn haáp daãn khoâng ñöôïc thöïc hieän 67 Caùc ruûi ro tham gia hôïp ñoàng ƒ Coù khaû naêng moät phía ñôn phöông khoâng thöïc hieän caùc ñieàu khoaûn hôïp ñoàng, ñe doïa vò theá cuûa phía khaùc. ƒ Caùc ví duï z Ruûi ro phía döôùi • Nhaø thaàu boû döï aùn • Chính phuû khoâng theå thöïc hieän thoûa thuaän neáu tæ phaàn (cuûa chieác baùnh nhoû hôn) vaøo tuùi nhaø thaàu ñöôïc caûm nhaän laø quaù lôùn z Ruûi ro phía treân • Chính phuû giaûm thanh toaùn cho nhaø thaàu neáu lôïi nhuaän ñöôïc coi laø quaù ñaùng z Baát traéc veà vieäc lieäu coù phaûi caùc ñieàu khoaûn hôïp ñoàng ñöôïc thöïc hieän coù theå daãn tôùi haønh vi côø baïc toán keùm. 68 Tính tôùi caùc ruûi ro tham gia hôïp ñoàng khi öôùc tính ngaân löu kyø voïng Lôïi nhuaän Lôïi nhuaän theo hôïp ñoàng Lôïi nhuaän ñöôïc hieäu chænh phuø hôïp vôùi caùc ruûi ro tham gia hôïp ñoàng Döï kieán söûa ñoåi hôïp ñoàng O Gaùnh chòu ruûi ro vaø caùc daïng hôïp ñoàng daønh cho thaêm doø daàu moû Aûnh höôûng cuûa ruûi ro tham gia hôïp ñoàng leân toång lôïi nhuaän cuûa nhaø thaàu. - Nhaø thaàu coù theå khoâng ñöôïc pheùp chia phaàn trong lôïi nhuaän ôû phía treân. - Vì theá, nhaø thaàu caàn ñaùnh giaù döï aùn baèng caùch söû duïng moät phaân phoái xaùc suaát “hieän thöïc” phaûn aùnh baát cöù ruûi ro tham gia hôïp ñoàng naøo. X aùc su aát 69 MOÄT SOÁ DAÏNG HÔÏP ÑOÀNG ªKHOAÙN TROÏN GOÙI ªÑÔN GIAÙ ªCHI PHÍ COÙ THEÅ HOAØN TRAÛ ÑÖÔÏC COÄÂNG THEÂM CAÙC LOAÏI PHÍ ªHÔÏP ÑOÀNG THANH TOAÙN THEO THÖÏC CHI ªCHIA SEÛ LÔÏI NHUAÄN ªHÔÏP ÑOÀNG VEÀ THÖÔÛNG VAØ PHAÏT 70 VÍ DUÏ: HÔÏP ÑOÀNG KHAI THAÙC DAÀU CAÙC NGUOÀN RUÛI RO ª ÑÒA CHAÁT ª CHI PHÍ ™ THAÊM DOØ ™ PHAÙT TRIEÅN ™ HOAÏT ÑOÄNG ª GIAÙ DAÀU 71 MOÄT SOÁ DAÏNG HÔÏP ÑOÀNG KHAI THAÙC DAÀU ª HÔÏP ÑOÀNG DÒCH VUÏ THUAÀN TUÙY ª HÔÏP ÑOÀNG DÒCH VUÏ RUÛI RO ª HÔÏP ÑOÀNG CHIA SEÛ SAÛN LÖÔÏNG ª HÔÏP ÑOÀNG VEÀ CHI PHÍ CHO MOÃI THUØNG DAÀU 72 VAI TROØ CUAÛ THOÂNG TIN TRONG KYÙ KEÁT HÔÏP ÑOÀNG ªTHOÂNG TIN HOAØN HAÛO --> KHOÂNG CAÀN KÍCH THÍCH LÔÏI ÍCH ªTHOÂNG TIN KHOÂNG HOAØN HAÛO --> CAÀN KÍCH THÍCH LÔÏI ÍCH 73 DÖÏ ÑOAÙN GIAÙ CAÛ 74 DÖÏ ÑOAÙN GIAÙ CAÛ MO HÌNH TAÁT ÑÒNH ª MO HÌNH TUYEÁN TÍNH Pt = P0 + bt ª MO HÌNH TÆ LEÄ TAÊNG TRÖÔÛNG KHOÂNG ÑOÅI Pt = P0 (1 + g) t ª MO HÌNH TÖÏ HOÀI QUI Pt = C0 + C1Pt-1 75 DÖÏ ÑOAÙN GIAÙ CAÛ MO HÌNH NGAÃU NHIEÂN ª MO HÌNH GIAÙ KHOÂNG ÑOÅI KHOÂNG CHAÉC CHAÉN Pt = Ptb + e ª MO HÌNH GIAÙ ÑOÄC LAÄP KHOÂNG CHAÉC CHAÉN Pt = Ptb + et ª MO HÌNH BÖÔÙC NGAÃU NHIEÂN Pt = Pt-1 + et ª MO HÌNH TÖÏ HOÀI QUI BAÄC NHAÁT Pt = Φ1Pt-1 + (1-Φ1)Ptb + et