PHẦN 1: QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG
I. QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG:
1. Khái niệm
2. Phân loại trạm quan trắc
3. Sơ đồ mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia
II. MỤC ĐÍCH VÀ NỘI DUNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG
1. Mục đích quan trắc
2. Các nội dung của khảo sát quan trắc chất lượng môi trường
III. PHƯƠNG PHÁP QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG
1. Quan trắc chất lượng nước và ô nhiễm nguồn nước tự nhiên:
2. Quan trắc chất lượng và ô nhiễm không khí
3. Quan trắc đất và bùn đáy
4. Quan trắc môi trường sinh học
5. Quan trắc môi trường KT-XH
PHẦN 2: KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG QUAN TRẮC VÀ PHÂN
TÍCH MÔI TRƯỜNG Ở ĐỒNG NAI
I. GIỚI THIỆU SƠ NÉT VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TRẠM QUAN TRẮC &
VÀ PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG Ở ĐỒNG NAI
- Về chức năng nhiệm vụ
- Về nhân sự tổ chức hoạt động
- Về kinh phí hoạt động hàng năm
II. KHÁI QUÁT VỀ MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG Ở
ĐỒNG NAI
- Những căn cứ để thiết lập mạng lưới quan trắc
- Các cơ sở xây dựng mạng lưới quan trắc
- Mạng lưới quan trắc nước, không khí, thủy sinh
III. NHỮNG HẠN CHẾ VÀ TỒN TẠI
31 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 4210 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Quan trắc chất lượng môi trường, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
iai ñoaïn xaây döïng, hoaït ñoäng vaø quaûn lyù döï
aùn.
Vieäc quan traéc moâi tröôøng ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa döï aùn khoâng theå
vaø khoâng neân thöïc hieän vôùi taát caû caùc noäi dung treân maø caàn thieát phaûi döïa
vaøo thoâng soá choïn loïc hoaëc thoâng soá chæ thò. Caùc thoâng soá naøy phaûn aùnh
ñöôïc taùc ñoäng cuûa döï aùn ñeán caùc thaønh phaàn moâi tröôøng. Caùch naøy giuùp
ñaùnh giaù chính xaùc möùc ñoä oâ nhieãm vaø nguyeân nhaân gaây ra oâ nhieãm, tieát
kieäm nhaân löïc, thôøi gian vaø kinh phí.
III. PHÖÔNG PHAÙP QUAN TRAÉC MOÂI TRÖÔØNG:
Noäi dung quan traéc moâi tröôøng raát roäng vaø lieân quan ñeán nhieàu ngaønh
nhö: ñòa lyù, ñòa chaát, khí töôïng thuûy vaên, oâ nhieãm moâi tröôøng, sinh vaät, sinh
thaùi, xaõ hoäi hoïc ..v.v…
Moãi chuyeân ngaønh ñeàu coù phöông phaùp luaän vaø kyõ thuaät tieâu chuaån
trong khaûo saùt. Ñieàu quan troïng laø caùc phöông phaùp tieâu chuaån quoác gia
hoaëc quoác teá veà khaûo saùt vaø quan traéc moâi tröôøng caàn ñöôïc aùp duïng ñeå deå
daøng so saùnh soá lieäu khi ñaùnh giaù taùc ñoäng. Vai troø cuûa ngöôøi hoaëc ñôn vò
chuû trì nghieân cöùu quan traéc raát quan troïng trong vieäc ñònh höôùng, löïa choïn
thoâng soá vaø noäi dung khaûo saùt.
Caùc phöông phaùp quan traéc ñoái vôùi thaønh phaàn moâi tröôøng töï nhieân
vaø kinh teá - xaõ hoäi theo quy ñinh cuûa Vieät Nam vaø moät soá toå chöùc quoác teá.
1. Quan traéc chaát löôïng nöôùc vaø oâ nhieãm nguoàn nöôùc töï nhieân:
1.1. Khaûo saùt ñaùnh giaù khaån caáp taùc ñoäng cuûa caùc söï coá gaây ra oâ nhieãm
nguoàn nöôùc:
Toå chöùc ñoäi khaûo saùt: ñeå ñaùnh giaù nhanh möùc ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng
do söï coá xaû chaát thaûi töø cô sôû saûn xuaát hoaëc do phöông tieän giao thoâng
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
ñöông thuûy caàn phaûi laäp moät ñoäi khaûo saùt. Trong ñoäi coù ít nhaát hai nhaø
chuyeân moân (kyõ sö hoaëc caùn boä khoa hoïc) ñaõ ñöôùc ñaøo taïo hoaëc coù kinh
nghieäm veà quan traéc moâi tröôøng, coù khaû naêng phaùn ñoaùn, ñaùnh giaù oâ nhieãm
vaø toå chöùc coâng vieäc. Ngoaøi raï ñoäi khaûo saùt caàn coù 2 ñeán 3 kyõ thuaät vieân coù
khaû naêng thöïc hieän thu maãu, baûo quaûn maãu, ño ñaïc, phaân tích thöïc ñòa theo
qui trình tieâu chuaån.
Trong tröôøng hôïp vuøng khaûo saùt coù dieän tích roäng, tính chaát oâ nhieãm
phöùc taïp (thí duï söï coá traøn daàu, söï coá xaû nöôùc thaûi töø khu coâng nghieäp) ñoäi
khaûo saùt caàn bao goàm caùn boä chuyeân moân thuoäc nhieàu chuyeân ngaønh khaùc
nhau veà quan traéc moâi tröôøng, y teá, thuûy vaên, tö phaùp vaø quaûn lyù moâi
tröôøng. Ñaïi dieän cuûa chính quyeàn vaø nhaân daân ñòa phöông cuõng caàn tham
gia ñoäi khaûo saùt.
Ñeå ñaûm baûo coâng taùc khaûo saùt tieán haønh chính xaùc, nhanh choùng vaø
khaùch quan ñoäi khaûo saùt caàn coù ñuû thaàm quyeàn xem xeùt taïi choã nhöõng nôi
caàn thieát, ñöôïc nhaän taát caû caùc thoâng tia, soá lieäu heân quan ñeán noäi dung
khaûo saùt. Caùc thoâng tin quan troïng nhaát laø: ñòa hình , khí haäu cheá ñoä thuûy
vaên, ñaëc ñieåm cuûa vuøng sinh thaùi, taøi nguyeân sinh hoïc, tính chaát ñaát, hieän
traïng söû duïng ñaát, daân cö, ñaëc ñieåm heä sinh thaùi nhaân vaên vaø ñaëc ñieåm cuûa
nguoàn gaây oâ nhieãm (vò trí, nguyeân lieäu, coâng ngheä, coâng suaát, tính chaát hoaït
ñoäng, v.v…).
Söï hôïp taùc giöõa ñoäi khaûo saùt, ñôn vò gaây oâ nhieãm vaø nhaân daân, chính
quyeàn ñòa phöông laø cô sôû ban ñaàu ñaûm baûo cho coâng taùc thaønh coâng.
Coâng taùc phoûng vaán, ñieàu tra xaõ hoäi hoïc ñoái vôùi daân chuùng ñòa
phöông laø khoâng theå thieáu trong nghieân cöùu taùc ñoäng oâ nhieãm moâi tröôøng.
Ñoäi khaûo saùt caàn ñöôïc trang bò phöông tieän ño ñaïc, thu maãu, di
chuyeån phuø hôïp vôùi tính chaát oâ nhieãm.
1.2. Xaùc ñònh vuøng nghieân cöùu:
Böôùc ñaàu tieân trong vieäc quan traéc oâ nhieãm moâi tröôøng laø xaùc ñònh
dieän tích, ñaëc ñieåm vuøng khaûo saùt. Vieäc xaùc ñònh ranh giôùi cuûa vuøng nghieân
cöùu coù theå döïa vaøo caùc cô sôû sau:
• Ranh giôùi veà ñòa lyù:
• Ranh giôùi veà haønh chaùnh
• Ranh giôùi veà kinh teá: khu coâng nghieäp, khu du lòch, khu khai thaùc moû,
vuøng noâng nghieäp, vuøng nuoâi troàng thuûy saûn…
• Ranh giôùi vuøng vò taùc ñoäng do söï coá.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Tuy nhieân trong thöïc teá ñoäi khaûo saùt caàn xaùc ñònh ranh giôùi khaûo saùt
moät caùch linh hoaït, phuï thuoäc vaøo tính chaát, khaû naêng phaùt taùn oâ nhieãm sao
cho vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû.
Ngoaøi ra trong vuøng caàn khaûo saùt phaûi chia ra thaønh nhieàu khu vöïc coù
möùc ñoä öu tieân khaùc nhau döïa theo möùc ñoä nghieâm troïng cuûa oâ nhieãm.
Thoâng thöôøng caàn khaûo saùt nguoàn phaùt sinh vaø vuøng bò oâ nhieãm naëng, khaûo
saùt vuøng bò oâ nhieãm nheï sau.
1.3. Muïc ñích cuûa caùc traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc:
Ñaùnh giaù taùc ñoäng do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi ñoái vôùi chaát löôïng
nöôùc vaø khaû naêng söû duïng nöôùc cho caùc muïc ñích khaùc nhau.
Toå chöùc thu maãu, baûo quaûn, xöû lyù maãu. Vieäc thu maãu, baûo quaûn xöû
lyù maãu caàn thöïc hieän theo quy trình tieâu chuaån do cuïc Moâi Tröôøng (Vieät
Nam) qui ñònh, coù theå tham khaûo quy trình quoác teá cuûa Heä Thoáng Quan traéc
moâi tröôøng toaøn caàu (GEMS), cuûa Myõ vaø nhieàu hieäp hoäi khoa hoïc veà moâi
tröôøng nöôùc (IWA, IWRA).
Toå chöùc phaân tích maãu: Vieäc phaân tích maãu caàn thöïc hieän theo quy
trình tieâu chuaån do Cuïc Moâi Tröôøng (Vieät Nam) quy ñònh, coù theå tham
khaûo quy trình quoác teá cuûa Heä Thoáng Quan traéc toaøn caàu (GEMS), cuûa Myõ
vaø nhieàu quoác gia khaùc.
Xöû lyù soá lieäu vaø laäp baùo caùo: soá lieäu ñöôïc xöû lyù theo phöông phaùp
thoáng keâ; ñoái chieáu vôùi Tieâu Chuaån Moâi Tröôøng Vieät Nam hoaëc cuûa moät soá
toå chöùc quoác teá ñeå nhaän xeùt. Caùc baèng chöùng veà taùc ñoäng do söï coá oâ nhieãm
nguoàn nöôùc (toâm, caù, luùa cheát, soá lieäu y teá) keøm theo hình aûnh caàn ñöa vaøo
baùo caùo. Baùo caùo caàn vieát ngaén goïn, suùc tích vaø khaùch quan.
Caùc muïc tieâu cô baûn cuûa traïm quan traéc chaát löôïng vaø oâ nhieãm nöôùc
laø:
• Xaùc ñònh chaát löôïng nöôùc veà maët baûn chaát töï nhieân hoaëc nguoàn nöôùc
ñöa töø nöôùc ngoaøi laõnh thoå quoác gia.
• Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa caùc hoaït ñoäng do con ngöôøi gaây ra ñoái vôùi
chaát löôïng nöôùc vaø ñaùnh giaù khaû naêng söû duïng cuûa nöôùc theo caùc
muïc ñích khaùc nhau..
• Giaùm saùt theo doõi nguoàn goác vaø ñöôøng di chuyeån cuûa caùc chaát ñoäc
haïi ñaëc bieät khi coù söï coá moâi tröôøng.
• Xaùc ñònh xu höôùng thay ñoåi chaát löôïng nöôùc ôû caùc traïm ñaïi dieän chuû
yeáu laø xaâm nhaäp maën.
⇒ Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù nhaát caàn phaûi xaây döïng caùc traïm cô sôû
(baseline stations). Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù hai caàn phaûi xaây döïng caùc
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
traïm taùc ñoäng (impact stations). Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù ba caàn phaûi coù
moät trong hai loaïi traïm treân tuøy thuoäc vaøo nguoàn goác chaát oâ nhieãm do con
ngöôøi taïo ra hoaëc do nguoàn goác töï nhieân. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu thöù tö caàn
phaûi xaây döïng caùc traïm ñaùnh giaù xu höôùng (trend stations) ôû caùc ñieåm löïa
choïn treân caùc doøng soâng lôùn cuûa theá giôùi hoaëc khu vöïc.
1.4. Ñaëc ñieåm, yeâu caàu vaø vò trí caùc traïm quan traéc:
a. Vò trí traïm quan traéc:
Caùc traïm cô sôû: caùc traïm quan traéc ñaët taïi khu vöïc khoâng bò aûnh
höôûng tröïc tieáp cuûa caùc nguoàn oâ nhieãm. Caùc traïm naøy thöôøng ñöôïc söû duïng
ñeå xaây döïng soá lieäu cô sôû cuûa caùc thoâng soá töï nhieân vaø ñeå kieåm soaùt caùc taùc
nhaân oâ nhieãm nhaân taïo (thí duï thuoác baûo veä thöïc vaät, daàu môõ…) vaø ñeå ñaùnh
giaù xu höôùng laâu daøi cuûa nöôùc beà maët do taùc ñoäng töø oâ nhieãm khoâng khí
toaøn caàu. Caùc traïm naøy coøn ñöôïc ñaët taïi vuøng bieân giôùi (ñoái vôùi caùc soâng
quoác teá) ñeå kieåm soaùt nguoàn nöôùc töø beân ngoaøi ñöa vaøo quoác gia.
Caùc traïm taùc ñoäng: ñöôïc ñaët taïi khu vöïc bò taùc ñoäng cuûa con ngöôøi vaø
khu vöïc coù caùc nhu caàu nöôùc rieâng bieät. Coù boán loaïi traïm taùc ñoäng phuïc vuï
cho caùc nhu caàu söû duïng nöôùc:
• Ñoái vôùi nöôùc uoáng : traïm ñöôïc ñaët taïi ñieåm thu nöôùc thoâ vaøo nhaø maùy
nöôùc.
• Ñoái vôùi nöôùc thuûy lôïi: traïm ñöôïc ñaët taïi ñieåm laáy nöôùc cho thuûy lôïi
• Ñoái vôùi nöôùc thuyû saûn: traïm ñöôïc ñaët taïi giöõa vuøng nuoâi hoaëc baûo veä
thuûy saûn.
• Ñoái vôùi nguoàn nöôùc ñöôïc söû duïng ña muïc ñích: traïm ñöôïc ñaët taïi nôi
laáy nöôùc söû duïng.
Caùc traïm xu höôùng: ñöôïc ñaët ôû vò trí ñaëc bieät ñeå ñaùnh giaù xu höôùng
thay ñoåi chaát löôïng nöôùc ôû quy moâ khu vöïc. Do vaäy caùc traïm naøy caàn ñaïi
dieän cho moät vuøng roäng lôùn coù nhieàu loaïi hình hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi.
Loaïi traïm naøy thöôøng coù nhieäm vuï ñeå ñaùnh giaù taûi löôïng caùc taùc nhaân oâ
nhieãm töø soâng lôùn ñöa ra bieån hay dieãn bieán chieàu höôùng xaâm nhaäp maën töø
bieån vaøo ñaát lieàn.
b. Caùc yeâu caàu veà vò trí ñaët traïm:
- Tính ñaïi dieän:
Maãu nöôùc caàn phaûi ñaïi dieän cho ñaëc tröng veà chaát löôïng nöôùc cuûa
khu vöïc nghieân cöùu. Chaát löôïng nöôùc phuï thuoäc vaøo löu löôïng, söï xaùo troän
vaø taàng nöôùc.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Caùc maãu nöôùc caàn coù ñoä ñoàng nhaát ôû töøng maët caét taïi traïm thu maãu.
Muoán vaäy caàn thu maãu nöôùc ôû nhieàu ñieåm (gaàn bôø traùi, giöõa doøng, gaàn bôø
phaûi) vaø ôû caùc ñoä saâu khaùc nhau. Ñeå kieåm tra ñoä ñoàng nhaát caàn phaûi xaùc
ñònh taïi choã caùc thoâng soá nhö EC, DO, pH, to. Vieäc kieåm tra ñoä ñoàng nhaát
caàn phaûi laëp laïi ôû caùc thôøi ñieåm quan traéc (muøa kieät vaø muøa luõ vaø caû khi
trieàu cöôøng, trieàu roøng).
- Ño löu löôïng:
Taïi caùc traïm quan traéc, vieäc ño löu löôïng laø caàn thieát nhaèm tính taûi
löôïng caùc thoâng soá oâ nhieãm ñi qua maët caét. Traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc
toát nhaát laø neân ñaët ngay vò trí cuûa traïm thuûy vaên.
- Khoaûng caùch tôùi phoøng thí nghieäm:
Caùc maãu nöôùc coù chöùa 3 loaïi taùc nhaân oâ nhieãm: coù loaïi beàn vöõng
khoâng thay ñoåi nhieàu theo thôøi gian (nhö clo höõu cô, kim loaïi naëng); coù loaïi
khoâng beàn nhöng coù theå baûo quaûn trong thôøi gian moät vaøi ngaøy nhö caùc chaát
dinh döôõng (N,P), coù loaïi keùm beàn khoâng theå baûo quaûn laâu quaù nöûa ngaøy
(nhö BOD, vi sinh). Thôøi gian chuyeån maãu töø traïm veà phoøng thí nghieäm ñuû
ngaén sao cho caùc thoâng soá caàn phaân tích khoâng thay ñoåi thaønh phaàn vaø noàng
ñoä. Do vaäy khoaûng caùch töø traïm ñeán phoøng thí nghieäm caàn ñöôïc tính tôùi khi
thieát keá maïng löôùi traïm.
- Caùc aûnh höôûng pha taïp:
Neáu vò trí ñaët traïm ngay sau ñaäp nöôùc, haøm löôïng DO trong maãu seõ
cao, khoâng ñaëc tröng cho chaát löôïng nguoàn nöôùc. Neáu vò trí ñaët traïm ngay ôû
ñieåm xaû nöôùc thaûi cuûa thaønh phoá, nhaø maùy noàng ñoä caùc taùc nhaân oâ nhieãm seõ
cao hôn nhieàu so vôùi ñaëc tính chung cuûa caû vuøng caàn giaùm saùt. Ñieåm thu
maãu saùt bôø khoâng ñaëc tröng cho tính chaát cuûa doøng soâng. Ñeå ngaên ngöøa caùc
aûnh höôûng pha taïp treân, vò trí caùc ñieåm thu maãu caàn ñöôïc choïn sao cho
phaûn aùnh ñuùng ñaëc ñieåm chaát löôïng cuûa caû maët caét.
1.5. Taàn soá, thôøi gian quan traéc:
a. Söï thay ñoåi chaát löôïng nöôùc:
Chaát löôïng nöôùc taïi moãi traïm luoân bò thay ñoåi theo thôøi gian (phuï
thuoäc vaøo löu löôïng vaø möùc ñoä taùc ñoäng cuûa caùc nguoàn oâ nhieãm). Do vaäy
caàn ño caùc giaù trò cöïc ñaïi, cöïc tieåu vaø trung bình cuûa caùc thoâng soá theo thôøi
gian ñeå coù theå phaûn aùnh gaàn ñuùng giaù trò thöïc. Ñeå laøm ñieàu naøy soá maõu thu
thaäp caàn ñuû lôùn vaø taàn soá thu maãu caàn ñuû cao, tuy nhieân vieäc taêng cao soá
maãu vaø taàn soá seõ gaây toán keùm veà kinh phí vaø nhaân löïc, cho neân caàn tính sao
vöøa ñuû ñoä tin caäy vöøa khoâng quaù nhieàu chi phí.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
b. Taàn soá thu maãu:
Taàn soá thu maãu caøng daøy ñoä chính xaùc cuûa vieäc ñaùnh giaù dieãn bieán
chaát löôïng vaø oâ nhieãm nöôùc caøng cao. Tuy nhieân trong thöïc teá do haïn cheá
veà nhaân löïc, thieát bò, kinh phí ôû taát caû caùc quoác gia, taàn soá thu maãu ôû caùc
traïm giaùm saùt ñeàu ñöôïc quy ñònh ôû möùc coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Chöông
trình quoác teá GEMS yeâu caàu taàn soá thu maãu haøng naêm ôû caùc traïm:
Loaïi traïm Soâng Hoà Nöôùc ngaàm
Traïm cô sôû (a) 4 ÷ 12 (b) 4 2 ÷ 4
Traïm taùc ñoäng:
- Nöôùc uoáng
- Nöôùc thuûy lôïi
- Nöôùc thuûy saûn
- Taùc ñoäng ña daïng
12 ÷ 24 (c, d)
12 (e)
12 (e, f)
12 (e)
6 ÷ 12 (d)
2
6 (f)
4
4 ÷ 12 (d)
4
-
4
Traïm xu höôùng 12 ÷ 24 (g) 2 ÷ 6 (h) 4
(a) Caùc traïm cô sôû chæ khaûo saùt trong 2-5 naêm, phuï thuoäc vaøo söï thay ñoåi löu
löôïng vaø chaát löôïng nöôùc.
(b) Thôøi gian thu maãu caàn theå hieän ñuû caùc thay ñoåi veà chu trình thuûy vaên
trong naêm.
(c) Taàn soá thu maãu caàn theo chu trình thaûy vaên, vieäc thu maãu cöïc ñaïi caàn tieán
haønh trong chu kyø thuûy vaên baát thöôøng nhaát.
(d) Taàn soá thu maãu caàn phuø hôïp vôùi möùc ñoä laáy nöôùc vaø soá daân coù nhu caàu
caáp nöôùc.
(e) Thôøi gian thu maãu caàn tieán haønh khi löu löôïng thaáp
(f) Caàn xem xeùt chu trình sinh hoïc: caàn taêng taàn soá thu maãu ôû thôøi ñieåm coù
naêng suaát sinh hoïc cao
(g) Thôøi gian thu maãu caàn tieân haønh khi löu löôïng cao.
(h) Ñoái vôùi caùc hoà ñôn taàng vaø hai taàng caàn thu 2 maãu/naêm ôû caùc thôøi ñieåm
phaân taàng nhieät cao nhaát vaø thaáp nhaát. Ñoái vôùi caùc hoà nhieàu taàng thu 6
maãu/naêm.
Trong tröôøng hôïp quan traéc oâ nhieãm do söï coá moâi tröôøng vieäc thu
maãu caàn thöïc hieän haøng ngaøy hoaëc nhieàu laàn trong ngaøy ôû nhieàu vò trí khaùc
nhau, phuï thuoäc vaøo möùc ñoä söï coá, cheá ñoä thuûy vaên, ñòa hình vaø daëc ñieåm
veà phaân boá daân cö, caùc heä thoáng saûn xuaát trong vuøng.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
1.6. Thoâng soá quan traéc:
Moâi tröôøng nöôùc caàn ñöôïc quan traéc ñoàng thôøi 3 thaønh phaàn sau:
- Caùc thoâng soá thuûy vaên: toác ñoä ñoøng chaûy (m/s), höôùng, möïc nöôùc (m), löu
löôïng (m3/s)
- Caùc thoâng soá hoùa lyù:
+ Caùc thoâng soá cô baûn phuïc vuï muïc ñích quan traéc ña muïc tieâu: nhieät ñoä, ñoä
ñuïc, ñoä maøu, pH, DO, ñoä maën, SS, EC, CO2, BOD ….
+ Caùc thoïng soá choïn loïc ñeå quan traéc theo chuyeân ñeà vôùi muïc tieâu chuyeân
duïng: quan traéc xaâm nhaäp maën, söï phuù döôõng, oâ nhieãm daàu môõ …
- Caùc thoâng soá thuûy sinh chæ thò oâ nhieãm chaát löôïng nöôùc:
+ Ñoäng vaät ñaùy khoâng xöông soáng
+ Phieâu sinh thöïc vaät.
Vieäc löïa choïn thoâng soá khaûo saùt nhaèm thöïc hieän muïc ñích nghieân cöùu
laø raát quan troïng vì:
- Ñaùnh giaù ñuùng ñaén möùc ñoä oâ nhieãm vaø nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm.
- Tieát kieäm nhaân löïc, thôøi gian, chi phí.
1.7. Phaân tích, xöû lyù vaø ñaùnh giaù keát quaû giaùm saùt:
Sau khi thu maãu, baûo quaûn maãu theo ñuùng quy trình tieâu chuaån ñoái
vôùi töøng thoâng soá lyù, hoùa, sinh hoïc, vieäc phaân tích maãu ñöôïc tieán haønh theo
caùc phöông phaùp tieâu chuaån cuûa Vieät Nam (Cuïc Moâi tröôøng, 1998) hoaëc
tham khaûo taøi lieäu quoác teá. Phöông phaùp tieâu chuaån ñeå thu maãu vaø phaân
tích lyù, hoùa, thuûy sinh (phieâu sinh, sinh vaät baùm, ñoäng vaät ñaùy, ñoäng vaät coù
xöông soáng) trong maãu nöôùc hieän ñöôïc söû duïng roäng raõi treân theá giôùi ñöôïc
trình baøy trong taøi lieäu cuûa IPHA-AWWA-IPCS. ÔÛ Vieät Nam nhieàu cô
quan nghieân cöùu ñaõ aùp duïng caùc phöông phaùp naøy
Keát quaû phaân tích ñöôïc so saùnh vôùi chæ soá chaát löôïng nöôùc vaø caùc tieâu
chuaån chaát löôïng nöôùc ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa döï aùn. Döïa vaøo soá lieäu veà
thuûy vaên coù theå tính ñöôïc taûi löôïng caùc chaát oâ nhieãm vaø tính toaùn ñöôïc khaû
naêng phaùt taùn theo doøng soâng theo caùc moâ hình toaùn hoïc.
Ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhhieãm nguoàn nöôùc:
- Chæ soá oâ nhieãm dinh döôõng NPI
- Chæ soá oâ nhieãm höõu cô OPI
- Chæ soá oâ nhieãm coâng nghieäp IPI
- Chæ soá ñoäng vaät ñaùy BSI
- Chæ soá ña daïng sinh hoïc BDI
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
2. Quan traéc chaát löôïng vaø oâ nhieãm khoâng khí:
2.1. Heä thoáng quan traéc chaát löôïng khoâng khí
Ôû caùc thaønh phoá lôùn taïi caùc nöôùc phaùt trieån caùc heä thoáng giaùm saùt töï
ñoäng chaát löôïng khoâng khí haøng ngaøy ñaõ ñöôïc thieát laäp. ÔÛ Vieät Nam caùc
traïm (ñieåm) quan traéc chaát löôïng khoâng khí ñaõ ñöôïc Cuïc Moâi tröôøng thieát
laäp töø 1994, tuy nhieân chæ coù moät traïm (taïi Trung taâm Moâi tröôøng Ñoâ thò vaø
khu CN, ÑH Xaây döïng Haø Noäi) coù thieát bò thu vaø phaân tích töï ñoäng. Taïi TP
Hoà Chí Minh töø cuoái 1992 maïng löôùi quan traéc chaát löôïng khoâng khí vôùi 4
traïm ñaõ ñöôïc hoaït ñoäng trong khuoân khoå döï aùn xaây ñöïng heä thoáng giaùm saùt
oâ nhieãm moâi tröôøng Tp Hoà Chí Minh. Töø 2000 vôùi söï hoã trôï cuûa UBND TP
Hoà Chí Minh ñaõ coù 3 traïm quan traéc töï ñoäng thu maãu vaø phaân tích maãu khí
hoaït ñoäng lieân tuïc.
2.2. Muïc ñích cuûa traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí
Muïc ñích cuûa traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí nhaèm giaûi quyeát
caùc vaán ñeà sau:
• Ñaùnh giaù thaønh phaàn oâ nhieãm khoâng khí ñeå xaây döïng phoâng chaát löôïng
khoâng khí phuïc vuï quy hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng vaø phaùt trieån KTXH.
• Xaùc ñònh xu höôùng dieãn bieán oâ nhieãm khoâng khí trong khu vöïc theo thôøi
gian.
• Xaùc ñònh nguoàn goác vaø khaû naêng phaùt taùn taùc nhaân oâ nhieãm trong khoâng
khí.
• Xaùc ñònh taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe do ^ nhieãm khoâng khí
• So saùnh tieâu chuaån quoác gia, khu vöïc veà chaát löôïng khoâng khí ñeå ñaùnh
giaù chaát löôïng töøng vuøng, töøng thôøi ñieåm.
• Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc bieän phaùp khaùng cheá oâ nhieãm khoâng khí cuûa
döï aùn hoaëc cuûa khu vöïc
• Xaây döïng heä thoáng baùo ñoäng oâ nhieãm khoâng khí khi coù söï coá do hoaït
ñoäng coâng nghieäp hoaëc thieân tai gaây ra
2.3. Caùc loaïi traïm:
Moät heä thoáng caùc traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí cuûa moät quoác
gia hoaëc moät vuøng laõnh thoå bao goàm traïm cô sôû (ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng
khoâng khí ño caùc yeáu toá töï nhieân, chöa coù hoaëc ít coù söï taùc ñoäng cuûa con
ngöôøi) vaø caùc traïm taùc ñoäng (ñaùnh giaù oâ nhieãm khoâng khí ôû caùc khu daân cö,
khu thöông maïi, khu coâng nghieäp).
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Moät traïm quan traéc chaát löôïng khoâng khí caàn coù caùc thieát bò tieâu
chuaån ñeå thu maãu phaân tích; thu thaäp, xöû lyù soá lieäu vaø thieát bò truyeàn soá lieäu
veà trung taâm.
2.4. Caùc thoâng soá quan traéc choïn loïc:
Caùc thoâng soá chæ thò chaát löôïng khoâng khí xung quanh caàn ñöôïc quan
traéc lieân tuïc laø: buïi, löu huyønh dioxit (SO2),CO, NO2, caùc chaát quang hoaù
nhö O3, hydrocacbon hoaëc chì.
Trong heä thoáng cuûa GEMS vôùi söï tham gia cuûa 40 nöôùc chæ coù 2
thoâng soá buïi vaø SO2 laø baét buoäc ñoái vôùi caùc traïm vaø maïng löôùi. Döïa vaøo 2
thoâng soá naøy ta coù theå phaân loaïi möùc ñoä oâ nhieãm cuûa caùc khu vöïc do hoaït
ñoäng coâng nghieäp vaø giao thoâng.
2.5. Thu maãu, baûo quaûn phaân tích maãu:
Caùc coâng taùc naøy caàn ñöôïc thöïc hieän theo caùc phöông phaùp tieâu
chuaån cuûa Vieät Nam.
Giaùm saùt, ñaùnh giaù oâ nhieãm khoâng khí do hoaït ñoäng döï aùn hoaëc söï
coá moâi tröôøng.
2.6. Thoâng soá chæ thò:
Ñoái vôùi moät soá döï aùn coâng nghieäp coù khaû naêng ñöa vaøo khoâng khí caùc
taùc nhaân oâ nhieãm ôû noàng ñoä cao thì vieäc quan traéc caàn ñöôïc tieán haønh taïi
khu vöïc trong vaø xung quanh nhaø maùy döïa theo caùc thoâng soá chæ thò oâ
nhieãm ñöôïc toång keát trong baûng sau:
Döï aùn Thoâng soá chæ thò
CN nhieät ñieän, loø nung
CN sôn, cao su, chaát deûo
CN superphosphat
CN boät giaët
CN loïc hoùa daàu
CN cheá bieán haït ñieàu
Loø ñoát raùc
Buïi, SO2, NOx, CO.
Buïi, hydrocacbon, muøi, SO2, NOx
(neám coù loø hôi).
Buïi, SOx, HF.
Buïi, chaát kieàm.
Hydrocacbon, buïi, SOx, COx,
NOx
Buïi, muøi, phenol
Buïi, SO2, NOx, CO, dioxin.
2.7. Kyõ thuaät khaûo saùt thöïc ñòa:
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Thu maãu baèng thieát bò tieâu chuaån (coù ghi nhieät ñoä, theå tích khí, ñoä
aåm…), phaân tích caùc thoâng soá naøy vaø so saùnh vôùi tieâu chuaån cho pheùp veà khí
thaûi (thí ñuï TCVN 5939-1995), tieâu chuaån khoâng khí khu daân cö (thí duï,
TCVN 5937-1995) ta coù theå ñaùnh giaù döôïc taùc ñoäng cuûa döï aùn ñoái vôùi moâi
tröôøng vaø ñöa vaøo thoáng keâ y hoïc (neáu coù) coù theå döï lieäu aûnh höôûng cuûa döï
aùn ñeán söùc khoûe nhaân daân trong vuøng.
Vieäc quan traéc chaát löôïng vaø oâ nhieãm khoâng khí caàn phaûi ñöôïc tieáng
haønh theo ñuùng taàn soá, thôøi gian thu maãu trung bình vaø ñuùng phöông phaùp
phaân tích ñeå coù cô sôû so saùnh soá lieäu. Phöông phaùp quan traéc caùc thoâng soá oâ
nhieãm cô baûn ñöôïc neâu trong baûng:
Chaát oâ nhieãm Thôøi gian trung bình Phöông phaùp xaùc ñònh
SO2
Buïi
CO
Quang hoùa
Hydrocacbon
NO2
Chì
1 giôø, 3 giôø, 24 giôø, haøng naêm
1 giôø, 24 giôø, haøng naêm
1 giôø, 8 giôø
0,5 giôø, 1 giôø
3 giôø
1 giôø, 8 giôø, haøng naêm
0,5 giôø, 1 giôø, haøng naêm
So maøu
Troïng löôïng
Hoàng ngoaïi
Huyønh quang
Ion hoaù ngoïn löûa (lieân tuïc)
Huyønh quang
Haáp thuï ñieän töû
Trong quan traéc chaát löôïng khoâng khí ngoaøi vieäc xaùc ñònh noàng ñoä
chaát oâ nhieãm caàn phaûi bieát caùc thoâng soá veà khí töôïng (nhieät ñoä, khí quyeån,
toác ñoä gioù, höôùng gioù, ñoä aåm, ñoä beàn khí quyeån…). Coù caùc thoâng soá naøy keøm
theo caùc thoâng soá veà ñoä cao, ñöôøng kính oáng khoùi, toác ñoä phaùt thaûi, nhieät ñoä
khí thaûi ta coù theå tính ñöôïc khaû naêng phaùt taùn cuûa taùc nhaân oâ nhieãm töø nhaø
maùy ñeán vuøng xung quanh theo moâ hình toaùn hoïc.
3. Quan traéc ñaát vaø buøn ñaùy:
Caùc döï aùn coâng nghieäp, kho xaêng daàu, giao thoâng thuûy vaø söû duïng
hoùa chaát BVTV thöôøng gaây oâ nhieãm ñaát vaø buøn ñaùy soâng, hoà. Do vaäy vieäc
quan traéc caùc thaønh phaàn moâi tröôøng naøy laø caàn thieát ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng
cuûa söï hoaït ñoäng döï aùn ñeán moâi tröôøng.
3.1. Vò trí caùc traïm quan traéc
Quan traéc oâ nhieãm ñaát ñöôïc thöïc hieän taïi caùc ñieåm gaàn tuyeán xaû nöôùc
thaûi, baõi ñoå chaát thaûi raén coâng nghieäp hoaëc nôi nhaän nöôùc thaûi ño ñoø ræ kho
chöùa nhieân lieäu hoaëc caùc ñieåm gaàn nôi ñoø ræ hoùa chaát BVTV
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Quan traéc oâ nhieãm buøn ñaùy : ñoái vôùi caùc döï aùn giao thoâng thuûy caàn
laäp caùc ñieåm quan traéc ôû khu vöïc caûng vaø doïc luoàng taøu, ñaëc bieät nôi gaàn
ñieåm thu nöôùc caáp sinh hoaït, vuøng nuoâi thuûy saûn
3.2. Taàn soá quan traéc:
Vieäc quan traéc oâ nhieãm ñaát vaø buøn ñaùy khoâng caàn thöïc hieän vôùi taàn
soá cao maø chæ caàn thöïc hieän haøng naêm hoaëc khi coù söï coá aûnh höôûng roõ reät
ñeán chaát löôïng nöôùc caáp, thuûy saûn hoaëc söùc khoûe.
3.3. Thoâng soá quan traéc:
OÂ nhieãm ñaát vaø buøn ñaùy chuû yeáu laø do caùc hoùa chaát ñoäc haïi : kim loaïi
naëng, daàu môõ, PCB, hoùa chaát BVTV vaø vi truøng Do vaäy, ñaây laø caùc thoâng
soá quan traéc quan troïng nhaát.
3.4. Ñaùnh giaù:
Keát quaû phaân tích ñöôïc so saùnh vôùi caùc tieâu chuaån cho pheùp oâ nhieãm
trong ñaát do Vieät Nam qui ñònh. Hieän nay nöôùc ta chöa ban haønh tieâu chuaån
cho pheùp oà nhieãm trong buøn ñaùy cho neân coù theå tham khaûo tieâu chuaån caùc
nöôùc khaùc (thí duï tieâu chuaån cuûa Haø Lan, hoaëc cuûa Myõ).
4. Quan traéc moâi tröôøng sinh hoïc:
Phaàn lôùn caùc loaïi döï aùn phaùt trieån taøi nguyeân nöôùc (hoà chöùa, thuûy
ñieän, thuûy lôïi, ñeâ bieån), coâng nghieäp, giao thoâng, noâng nghieäp, thuûy saûn ñeàu
coù taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng sinh hoïc.
Quan traéc dieãn bieán moâi tröôøng sinh hoïc ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa
vieäc xaây ñöïng vaø hoaït ñoäng cuûa döï aùn ñöôïc thöïc hieän theo caùc noäi ñung
sau:
4.1. Vò trí quan traéc:
Vuøng chòu taùc ñoäng tröïc tieáp vaø vuøng coù theå bò aûnh höôøng giaùn tieáp
Thí duï: Quan traéc thuûy sinh taïi vuøng cöûa xaû cuûa nhaø maùy vaø doïc theo doøng
soâng nhaän nöôùc thaûi. Quan traéc heä sinh thaùi caïn taïi khu vöïc xaây döïng coâng
trình thuûy ñieän,vuøng ñoå chaát thaûi vaø xung quanh.
4.2. Taàn soá quan traéc:
Khoâng coù qui ñònh veà taàn soá quan traéc moâi tröôøng sinh vaät nhöng coù
theå choïn nhöõng thôøi ñieåm nhaïy caûm nhaát trong naêm ñeà thöïc hieän quan traéc
(thí duï muøa caù ñeû ñoái vôùi quan traéc caù) hoaëc coù theå quan traéc khi coù söï coá
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
moâi tröôøng do döï aùn. Thoâng thöôøng coù theå thöïc hieän quan traéc haøng naêm
trong caùc giai ñoaïn tieàn thi coâng, thi coâng vaø vaøi naêm ñaàu sau khi hoaït ñoäng
döï aùn.
4.3. Thoâng soá quan traéc:
Dieãn bieán heä sinh thaùi:
• Dieãn bieán ñieän tích vuøng röøng hoaëc thaûm thöïc vaät.
• Soá loaøi thöïc vaät vaø maät ñoä
• Soá loaøi ñoäng vaät hoang daõ vaø maät ñoä (löu yù caùc loaøi sinh vaät ñaëc thuø
trong vuøng).
Dieãn bieán heä sinh thaùi nöôùc (ñònh tính vaø ñònh löôïng caùc thuûy sinh chæ
thò):
• Thöïc vaät phuø du vaø vi taûo
• Ñoäng vaät phuø du
• Tröùng caù, caù boät, caù
• Ñoäng vaät ñaùy
• Söï thay ñoåi trong daây chuyeàn thöïc phaåm (keøm theo soá lieäu quan traéc
thuûy vaên thuûy hoùa)
4.4. Phöông phaùp thu maãu, baûo quaûn vaø phaân tích maãu sinh vaät:
Hieän nay boä Khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng chöa ban haønh caùc
phöông phaùp tieâu chuaån ñeå quan traéc moâi tröôøng sinh vaät. Do vaäy kyõ thuaät
thu maãu, baûo quaûn vaø phaân tích maãu thöôøng do caùc vieän, tröôøng xaây döïng,
caàn ñöôïc thoáng nhaát trong caû nöôùc.
5. Quan traéc moâi tröôøng KT-XH:
Quan traéc dieãn bieán veà KT-XH cuûa vuøng döï aùn ñöôïc thöïc hieän qua
ñieàu tra xaõ hoäi hoïc caùc hoä gia ñình hoaëc caùc ngaønh kinh teá chòu aûnh höôûng
do döï aùn.
Quan traéc veà KT-XH, troïng taâm laø quan traéc “keá hoaïch haønh ñoäng taùi
ñònh cö ” (RAP), laø yeâu caàu baét buoäc ñoái vôùi caùc döï aùn vay voán cuûa WB vaø
ADB, nhaèm ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa döï aùn ñeán caùc hoä bò aûnh höôûng vaø ñaùnh
giaù hieäu quaû cuûa keá hoaïch haønh ñoäng taùi ñònh cö cuûa döï aùn ñoái vôùi soá hoä
naøy.
5.1. Ñoái töôïng quan traéc:
Caùc hoä vaø caùc ngaønh bò aûnh höôûng do döï aùn.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
5.2. Taàn soá quan traéc:
Vieäc quan traéc ñöôïc thöïc hieän trong caû 2 giai ñoaïn : tröôùc khi giaûi toaû
maët baèng vaø sau khi giaûi toaû (sau khi taùi ñònh cö).
ÔÛ giai ñoaïn sau khi giaûi toaû caàn quan traéc nhieàu laàn (coù theå 1 naêm1
laàn trong voøng vaøi naêm) ñeå ñaùnh giaù dieãn bieán veà KTXH cuûa caùc hoä bò aûnh
höôùng do döï aùn.
5.3. Thoâng soá quan traéc:
Thoâng soá quan traéc KTXH coù theå raát nhieàu, raát chi tieát, coù theå raát
choïn loïc (khoâng nhieàu) mieãn sao ñuû thoâng tin ñaùnh giaù dieãn bieán veà KTXH
vuøng döï aùn
Caùc thoâng soá cô baûn caàn ñaùnh giaù ñoái vôùi töøng hoä laø:
• Tuoåi taùc
• Giôi tính
• Soá ngöôøi
• Vaên hoùa
• Ngheà nghieäp (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn)
• Thu nhaäp (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn)
• Nhaø cöûa, nôi ñònh cö (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn).
• Phöông öùng söû duïng ñaát (tröôùc vaø sau khi coù döï aùn).
• Caùc baát lôïi do döï aùn taïo ra (thí duï maát ñaát saûn xuaát, oâ nhieãm moâi
tröôøng…)
• Caùc thuaän lôïi do döï aùn taïo ra (thí duï giaûi quyeát vieäc laøm, taêng thu
nhaäp v.v…).
• Quan heä xaõ hoäi (tröôùc vaø sau khi taùi ñònh cö).
• Phaûn öùng, thaùi ñoä cuûa hoä bò aûnh höôøng
5.4. Phöông phaùp thöïc hieän quan traéc KT – XH:
Ñeå thu thaäp thoâng tin nhaøm ñaùnh giaù dieãn bieán KT-XH do döï aùn
mang laïi, phöông phaùp laäp baûng caâu hoûi (phieáu ñieàu tra) laø thích hôïp Moät
phieáu ñieàu tra ñöôïc thieát keá taát phaûi cho pheùp thu ñuû thoâng tin caàn thieát.
Noäi dung phieáu ñieàu tra coù theå thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo baûn chaát döï aùn vaø ñaëc
ñieåm vaên hoùa xaõ hoäi. Quan traéc KTXH thöôøng do ñôn vò ñoäc laäp vôùi cô
quan quaûn lyù döï aùn thöïc hieän (quan traéc ngoaïi vi). Hieän nay nhieàu döï aùn
cuûa WB, ADB, JICA, DANID ôû Vieät Nam ñang ñöôïc xaây döïng “keá hoaïch
haønh ñoäng taùi ñònh cö” hoaëc quan traéc ngoaïi vi theo phöông phaùp quoác teá
(döï aùn Xa loä xuyeân aù, döï aùn naâng caáp Quoác loä 1), döï aùn xaây ñöïng caàu Caàn
Thô vöôït soâng Haäu, döï aùn xaây ñöïng hoà thuûy lôïi Buoân Joong).
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
PHAÀN 2:
KHAÙI QUAÙT VEÀ HOAÏT
ÑOÄNG QUAN TRAÉC VAØ
PHAÂN TÍCH MOÂI
TRÖÔØNG ÔÛ ÑOÀNG NAI
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
I/ GIÔÙI THIEÄU SÔ NEÙT VEÀ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TRAÏM QUAN TRAÉC
VAØ PHAÂN TÍCH MOÂI TRÖÔØNG ÔÛ ÑOÀNG NAI
Traïm QUAN TRAÉC & PHAÂN TÍCH MOÂI TRÖÔØNG Tænh Ñoàng Nai
ñöôïc hình thaønh theo quyeát ñònh soá 2502/1998/QÑ.CT.UBT ngaøy
13/07/1998 cuûa Chuû tòch UBND tænh Ñoàng Nai treân cô sôû coù söï ñaàu tö cô sôû
vaät chaát ban ñaàu cuûa döï aùn “Giaûm thieåu oâ nhieãm coâng nghieäp Ñoàng Nai”
VIE/95/053.
Traïm laø ñôn vò söï nghieäp khoa hoïc thuoäc sôû KH, CN & Moâi tröôøng
Ñoàng Nai vaø ñaõ chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng töø thaùng 9 naêm 1998.
1. Chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa traïm:
Thöïc hieän quan traéc vaø phaân tích caùc thaønh phaàn:
• Moâi tröôøng nöôùc goàm: (nöôùc maët, nöôùc ngaàm, nöôùc thaûi coâng nghieäp,
nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc caáp coâng nghieäp, nöôùc caáp sinh hoaït).
• Moâi tröôøng khoâng khí vaø caùc yeáu toá vi khí haäu.
• Chaát thaûi raén, chaát thaûi raén coâng nghieäp ñoäc haïi.
• Moâi tröôøng sinh thaùi
• Moâi tröôøng ñaát vaø thoå nhöôõng
Phaân tích toång hôïp vaø cung caáp thoâng tin veà caùc chæ tieâu, chaát löôïng
vaø tình hình dieãn bieán hieän traïng moâi tröôøng cuûa ñòa phöông.
Tham gia, phoái hôïp nghieân cöùu caùc ñeà taøi khoa hoïc coù lieân quan ñeán
lónh vöïc moâi tröôøng sinh thaùi vaø ñeà xuaát caùc phöông aùn xöû lyù oâ nhieãm, söï coá
moâi tröôøng vaø quy hoaïch moâi tröôøng ôû ñòa phöông
Hôïùp taùc trong nöôùc vaø quoác teá veà caùc döï aùn quan traéc vaø phaân tích
moâi tröôøng.
Quan heä chaët cheû vôùi caùc boä phaän chöùc naêng thuoäc cuïc moâi tröôøng veà
heä thoáng quan traéc moâi tröôøng quoác gia; caùc Traïm quan traéc vaø phaân tích
moâi tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá; caùc Traïm quan traéc khí töôïng thuûy vaên;
caùc trung taâm, vieän nghieân cöùu; caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø caùc cô sôû saûn xuaát -
kinh doanh.
Phoái hôïp vôùi caùc ñôi vò khaùc trong sôû ñeå hoaøn thaønh caùc nhieäm vuï
chung coù lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng ñòa phöông.
Ñaûm nhaän vieäc taäp huaán vaø ñaøo taïo veà kyõ naêng quan traéc hieän tröôøng vaø
phaân tích tllöû nghieäm maãu caùc loaïi trong phoøng thí nghieäm cho caùc ñôn vò
trong vaø ngoaøi tænh coù nhu caàu.
2. Veà cô caáu nhaân söï:
Bieân cheá traïm trong thôøi gian qua laø 15 ngöôøi. Trong ñoù coù:
- 1 Phoù Giaùm Ñoác Sôû Kieâm Thöôûng Traïm
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
- 2 Phoù Tröôûng Traïm
+ 1 phuï traùch quan traéc vaø toång hôïp.
+ 1 phuï traùch phoøng thí nghieäm.
- 1 trung caáp keá toaùn.
- 11 chuyeân vieân coù trình ñoä:
+ 7 kyõ sö hoùa coâng ngheä, hoùa moâi tröôøng vaø sinh hoïc
+ 2 trung caáp hoùa.
+ 2 kyõ thuaät vieân
Ñöôïc saép xeáp boá trí theo sô ñoà toå chuùc sau:
3. Kinh phí hoaït ñoäng:
Ngaân saùch cho hoaït ñoäng traïm bình quaân haøng naêm khoaûng 500 trieäu
ñoàng vaø ñöôïc caân ñoái töø nguoàn phaân boå kinh phí söï nghieäp cuûa sôû haøng naêm
vaø ñöôïc caân ñoái töø nguoàn phaân boå kinh phí söï nghieäp cuûa sôû haøng naêm.
Ngoaøi ra, tranh thuû caùc nguoàn voán taøi trôï cuûa Boä Khoa hoïc, CN & moâi
tröôøng trong vieäc naâng cao naêng löïc cuûa traïm, cuõng nhö caùc döï aùn taøi trôï
cuûa quoác teá veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng coù lieân quan.
II. KHAÙI QUAÙT VEÀ MAÏNG LÖÔÙI QUAN TRAÉC MOÂI TRÖÔØNG ÔÛ
ÑOÀNG NAI:
1. Nhöõng caên cöù thieát laäp maïng löôùi quan traéc Ñoàng Nai:
Ñoàng Nai laø tænh coù toác ñoä taêng tröôûng coâng nghieäp, dòch vuï cao.
Trong giai ñoaïn 2001-2005 vaø caùc thaäp kyû tieáp theo, cuøng vôùi möùc ñoä coâng
nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa trong tænh caøng cao, caùc vaán ñeà moâi tröôøng caøng
Sôû khoa hoïc, CN vaø moâi
tröôøng Ñoàng Nai
Traïm quan traéc vaø phaân
tích moâi tröôøng
Toå haønh
chaùnh –
toång hôïp
Toå quan traéc
ñaát,nöôùc, khoâng
khí chaát thaõi raén
Phoøng
phaân tích –
thöû nghieäm
Toå tö vaán
dòch vuï moâi
tröôøng
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
coù xu höôùng dieãn bieán xaáu do ñoù, vieäc quan traéc söï thay ñoåi chaát löôïng moâi
tröôøng ño hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp laø nhieäm vuï ngaøy caøng caáp baùch
nhaèm goùp phaàn quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng ñeå ñaûm baûo phaùt trieån beàn
vöõng.
Maïng löôùi traïm quan traéc khoâng phaûi phaân boá ñeàu treân toaøn tænh maø
ñöôïc taäp trung vaøo caùc vuøng coù tính nhaïy caûm moâi tröôøng hoaëc caùc vuøng
chòu nhieàu taùc ñoäng moâi tröôøng nhö caùc khu coâng nghieäp, soâng Ñoàng Nai
vaø chi löu, hoà Trò An,soâng Thò Vaûi,thaønh phoá Bieân Hoøa, vöôøn quoác gia Caùt
Tieân, röøng ñaàu nguoàn, vuøng sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc haï löu soâng Ñoàng Nai.
Döïa vaøo tình hình phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi, phaùt trieån coâng nghieäp,noâng
nghieäp...treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai vaø trong löu vöïc; töø ñoù ñeà ra muïc tieâu
quan traéc vaø thieát laäp caùc traïm quan traéc nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá phuø
hôïp.
Döïa vaøo caùc keát quaû veà hieän traïng moâi tröôøng cuûa tænh Ñoàng Nai töø
caùc naêm 1995 ñeán nay ñeå ñaùnh giaù mang tính heä thoáng vaø lieân tuïc , ñoàng
thôøi coù cô sôû ñieàu chænh vaø naâng caáp naêng löïc cuûa traïm cho phuø hôïp vôùi tình
hình môùi.
2. Caùc maïng löôùi quan traéc:
2.1. Maïng löôùi quan traéc khoâng khí:
a. Cô sôû xaùc ñònh maïng löôùi
- Taäp trung ôû caùc khu vöïc ñoâng daân cö
- Caùc truïc loä giao thoâng chính
- Caùc khu coâng nghieäp taäp trung
- Ñòa baøn noâng thoân
- Phoâng moâi tröôøng neàn (röøng Nam Caùt Tieân, coâng vieân Böûu Long)
b. Caùc phöông phaùp quan traéc:
- Söû ñuïng caùc thieát bò ño ñoä aåm, nhieät ñoä, höôùng gioù vaø toác ñoä gioù,
ñoä oàn..
- Caùc thieát bò thu maãu baùn töï ñoäng : boä thu maãu buïi löu löôïng thaáp
vaø cao caùc thieát bò haáp thuï DESAGA ñeå thu maãu caùc hôi khí ñoäc
- Thieát bò ño oáng khoùi khí thaûi taïi nguoàn: TESTO 350
Toaøn boä caùc maãu thu ñöôïc taïi hieän tröôøng ñöôïc mang veà phoøng thí
nghieäm ñeå phaân tích.
c. Thôøi gian thöïc hieän quan traéc:
- Muøa khoâ: goàm caùc thaùng (2,3,4)
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
- Muøa möa: goàm caùc thaùng(8,9,10)
- Ngoaøi ra, ñoái vôùi caùc khu vöïc troïng ñieåm thì thôøi gian vaø taàn suaát
quan traéc daøy hôn nhö:
- Caùc khu coâng nghieäp troïng ñieåm (2 thaùng/laàn)
- Soâng Ñoàng Nai ( 1 thaùng/1aàn)
d. Maïng löôùi quan traéc khoâng khí:
- Quan traéc oâ nhieãm giao thoâng vaø khu daân cö:
Vò trí laáy maãu Soá ñieåm
thu maãu
Taàn suaát
quan traéc
Thôøi gian
quan traéc
Thoâng soá
quan traéc
Ngaû 3 Thanh Bình 1
Ngaõ 3 Taân Vaïn 1
Ngaõ Tö Hoaù An 1
Ngaõ 3 Chôï Saët 1
Ngaõ 3 Tam Hieäp 1
Ngaõ 3 Vuõng Taøu 1
Ngaõ 5 Bieân Huøng 1
Ngaõ 4 Tieân Phong 1
Sôû KHCN&MT 1
Phöôøng Traûng Daøi 1
Phöôøng Taân Phong 1
Xaõ Hieäp Hoøa 1
Coâng Vieân Böûu Long 1
Ngaøy 2
laàn saùng
vaø chieàu
2 laàn/naêm
(muøa khoâ
vaø muøa
möa)
Nhieät ñoä, ñoä
aåm, ñoä oàn,
vaän toác gioù,
höôùng gioù,
SO2, NO2,
PbO, toång
Hydrocacbon
Ghi chuù: taát caû caùc ñieåm thu maãu ñöôïc thöïc hieän vaøo caùc thôøi gian:
1 ñieåm cho vaøo giôø cao ñieåm.
1 ñieåm cho giôø sinh hoaït bình thöôøng.
- Maïng löôùi quan traéc khu coâng nghieäp:
Vò trí laáy maãu Soá ñieåm
thu maãu
Taàn suaát
quan traéc
Thôøi gian
quan traéc
Thoâng soá quan
traéc
Bieân Hoøa 1 1
Bieân Hoøa 2 1
Amata 1
Loteco 1
Goø daàu 1
Nhôn Traïch 1 1
Nhôn Traïch 2 1
Ngaøy 2
laàn saùng
vaø chieàu
2 laàn/naêm
(muøa khoâ
vaø muøa
möa)
Nhieät ñoä, ñoä
aåm, ñoä oàn, vaän
toác gioù, höôùng
gioù, SO2, NO2,
PbO, toång
Hydrocacbon
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Nhôn Traïch 3 1
An Phöôùc 1
Tam Phöôùc 1
OÂng Keøo 1
Soâng Maây 1
Hoá Nai 1
Ghi chuù: taát caû caùc ñieåm thu maãu ñöôïc thöïc hieän taïi caùc vò trí.
2 ñieåm ôû trung taâm caùc KCN.
2 ñieåm xung quanh caùc KCN.
2.2. Quan traéc chaát löôïng nöôùc maët:
Maïng 1öôùi quan traéc chaát löôïng nöôùc maët ñöôïc thöïc hieän ôû caùc soâng
suoái chính, hoà vaø ñaäp. Ngoaøi ra ôø caùc khu vöïc ñaëc bieät nhö:
- Taïi caùc ñieám laáy nöôùc cuûa caùc nhaø maùy caáp nöôùc.
- Caùc khu vöïc nuoâi troàng thuûy saûn, ñaùnh baét caù.
- Caùc coáng thaûi ra soâng töø khu vöïc Tp. Bieân Hoøa.
Vò trí laáy maãu Soá ñieåm
thu maãu
Taàn suaát
quan traéc
Thôøi gian
quan traéc
Thoâng soá quan
traéc
Soâng Ñoàng Nai (töø
thöôïng nguoàn ñeán haï löu)
33
Soâng Thò Vaõi 14
Soâng La Ngaø 4
Soâng Buoâng 4
Suoái Saên Maùu 4
Suoái Chuøa 4
Suoái Linh 4
Hoà Chính Trò An 5
Hoà Phuï Trò An 5
Hoà Long Aån 1
Hoà Soâng Maây 1
Hoà Nuùi Le 1
Hoà Ña Toân 1
Ngaøy /1
laàn
2 laàn/naêm pH, DO, BOD,
COD, TSS, Fe,
N-NH3, N-NO3
, N-NO2, P
toång, daàu môû,
Cl-, chaát taåy
röûa, pheânol,
kim loaïi naëng,
BVTV,
Coliform, ñoäng
vaø thöïc vaät
phieâu sinh,
ñoäng vaät ñaùy.
Ghi chuù:
- Moãi con soâng chia nhieàu ñoaïn, moãi ñoaïn soâng ñöôïc xem nhö maët
caét ngang, moãi moät maët caét ngang choïn 3 vò trí thu maãu (giöõa
soâng, bôø traùi, bôø phaûi), moãi moät vò trí thu 3 maãu ôû 3 taàng khaùc
nhau( taàng maët,taàng giöõa, taàng ñaùy).
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
- Ñaëc bieät ñoái vôùi soâng Ñoàng Nai ñoaïn töø caàu Hoùa An ñeán caàu
Ñoàng Nai duøng ñeå caáp nöôùc sinh hoaït thu taàn suaát quan traéc 2
thaùng/1aàn vaø thu maãu 2 laàn trong ngaøy vaøo luùc trieàu leân vaø trieàu
xuoáng.
- Moät soá chæ tieâu seõ ñöôïc ño tröïc tieáp taïi hieän tröôøng baèng caùc thieát
bò ño nhanh, coøn caùc chæ tieâu khaùc ñöôïc mang veà phoøng thí
nghieäm cuûa traïm ñeå tieáp tuïc phaân tích.
III. NHÖÕNG TOÀN TAÏI VAØ HAÏN CHEÁ:
Chöa theå quan traéc ñaày ñuû vaø ñoàng boä caùc thaønh phaàn moâi tröôøng nhö
: Nöôùc ngaàm, chaát thaûi raén sinh hoaït, chaát thaûi raén coâng nghieäp ñoäc haïi,
thuûy sinh vaø ñoäc chaát hoïc thuûy sinh .
Taàn suaát quan traéc coøn thaáp neân chöa theå phaûn aùnh dieãn bieán hieän
traïng moâi tröôøng moät caùch chính xaùc vaø kòp thôøi.
Khoái löôïng coâng vieäc nhieàu neân keát quaû giaõi quyeát coøn chaäm so vôùi
yeâu caàu & nhieäm vuï thöïc teá ñoøi hoûi.
Lyù do:
+ Thieát bò quan traéc vaø phaân tích thöû nghieäm coøn thieáu cuõng nhö chöa ñoàng
boä chöa theå phaân tích ñaày ñuû caùc thaønh phaàn moâi tröôøng.
+ Kinh phí tænh caáp haèng naêm cho quan traéc & phaân tích coøn haïn cheá so vôùi
yeâu veà khoái löôïng.
+ coøn haïn cheá moät soá chæ tieâu phaân tích do thieát bò phaân tích hieän ñaïi; ñoøi
hoûi chuyeân vieân söû duïng phaûi ñöôïc nghieân cöùu ñaøo taïo lieân tuïc ñeå töøng
böôùc oån ñònh.
+ Chöa xaây döïng ñöôïc caùc traïm quan traéc khoâng khí, nöôùc töï ñoäng ôû moät soá
khu vöïc troïng ñieåm ñeå theo doõi dieãn bieán hieän traïng moâi tröôøng 24/24 giôø.
+ Nhaân söï traïm coøn thieáu neân trong soá 1 5 nhaân vieân thì vöøa tham gia quan
traéc hieän tröôøng, laïi vöøa phaûi ñaûm nhaän vieäc phaân tích ôû phoøng thí nghieäm.
+ Quan traéc nöôùc veà maët thuûy hoùa
Taàm quan troïng
Quan traéc theo caùc thoâng soá thuûy hoùa (tính chaát vaät lyù vaø thaønh phaàn hoùa
hoïc) laø cô sôû chuû yeáu ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc. Döïa vaøo keát quaû phaân
tích veà thuûy hoùa so saùnh vôùi tieâu chuaån Vieät Nam veà chaát löôïng nöôùc coù theå
ñaùnh giaù chính xaùc möùc ñoä oâ nhieãm nguoàn nöôùc (tieâu chuaån Vieät Nam veà
chaát löôïng nöôùc cuûa Vieät Nam vaø nhieàu quoác gia chæ qui ñònh theo caùc
thoâng soá thuûy hoùa):
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Thoâng soá quan traéc
Trong giai ñoaïn tröôùc maét (töø nay ñeán naêm 2003) Traïm thöïc hieän
quan traéc vaø phaân tích chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc vôùi caùc thoâng soá: pH,
nhieät ñoä, TDS, EC, N-NH3, N-NO3, ñoä ñuïc, Fe2+, SO42-, daàu môû khoaùng,
Coliform, N,P.
Töø naêm 2004 ñeán 2010, traïm seõ taêng cöôøng taàng soá quan traéc nhaèm
ñaùp öùng cho vòeâc ñaùnh giaù toång theå dieãn bieán chaát löôïng moâi tröôøng, ñaùnh
giaù möùc ñoä oâ nhieãm nguoàn nöôùc veà:
- Axit hoùa, nöôùc pheøn
- Oâ nhieãm höõu cô
- Phuù döôõng hoùa
- Nhieãm maën
- Nhieãm daàu
- Oâ nhieãm chaát ñoäc (Kim loaïi naëng, hoaù chaát V|BVTV, PCB,
dioxin)
Do ñoù caùc thoâng soá löïa choïn quan traéc chaát löôïng nöôùc goàm:
- To, pH, EC, ñoä ñuïc, ñoä kieàm, ñoä axít, SS, maøu, BOD, DO, NH4,
NO3, NO2, toång N, toång P, toång Fe, Al, daàu môû, phenol.
- Kim loaïi naëng (Cu, Hg, Pb, Cr, Zn, Cd, Ni) vaø PCB
- Hoaù chaát BVTV: moät soá clo höõu cô thöôøng söû duïng
- Vi sinh: coliform, Ecoli.
Ghi chuù: kim loaïi naëng vaø hoùa chaát BVTV ñöôïc quan traéc ôû caùc traïm chính.
Taàn soá quan traéc vaø taàn suaát thu maãu:
- Taàn soá quan traéc ôû caùc traïm ñieåm noùng ñöôïc ñeà xuaát laø 1
laàn/thaùng (12 laàn/naêm). Taàn suaát thu maãu taïi caùc ñieåm noùng laø 4
laàn/ngaøy
- Taàn soá quan traéc ôû caùc traïm coøn laïi (traïm chính vaø traïm phuï) treân
soâng Ñoàng Nai, soâng Caùi, soâng Thò Vaõi, soâng La Ngaø, hoà Trò An,
ñöôïc thöïc hieän 4 laàn/naêm. Taàn suaát thu maãu 2 laàn/ngaøy.
- Taàn soá quan traéc ôû caùc soâng suoái, hoà khaùc ñöôïc thöïc hieän 2
laàn/naêm.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Vò trí caùc ñieåm quan traéc : Neâu trong baûng treân
Laäp traïm quan traéc coá ñònh:
Traïm quan traéc coá ñònh nhaèm thöïc hieän chöông trình quan traéc lieân
tuïc chaát löôïng nöôùc soâng Ñoàng Nai laø cô sôû cho vieäc phuïc vuï caùp nöôùc saïch
cho sinh hoaït vaø caùc muïc ñích khaùc.
Do haïn cheá veà kinh phí vaø trang thieát bò trong giai ñoaïn 2001-2005
chæ coù theå ñaàu tö 1 traïm quan traéc coá ñònh. Trong giai ñoaïn 2006-2010 coù
theå laäp theâm 2-3 traïm quan traéc coá ñònh.
Vò trí ñöôïc löïa choïn ñaët traïm taïi caïnh hoïng laáy nöôùc cuûa traïm bôm
nhaø maùy nöôùc Bieân Hoøa. traïm quan traéc coá ñònh chæ thöïc hieän thu maãu nöôùc
lieân tuïc (haøng giôø) vaø ño nhanh moät soá chæ tieâu nhö: pH, to, DO, ñoä ñuïc, ñoä
daãn ñieän...
Quan traéc veà maët thuûy sinh
Taàm quan troïng
Quan traéc thuûy sinh nhaèm xaùc ñònh caùc chæ tieâu sinh hoïc ñeå ñaùnh giaù boå
sung veà chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc heä thoáng soâng Ñoàng Nai vaø caùc nguoàn
nöôùc khaùc, ñoàng thôøi ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi trong cuûa vieäc oâ nhieãm nguoàn
nöôùc. Keát quaû quan traéc xaùc ñònh caùc loaøi öu theá vaø ñaëc tröng cho töøng traïm
thu maãu, caùc loaøi coù theå laøm sinh vaät chæ thò chæ tính chaát moâi tröôøng nöôùc.
trong ñoù loaøi öu theá theå hieäân ñaày ñuû caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa moâi tröôøng
nöôùc ôû khu vöïc quan traéc hay cuûa ñoaïn soâng.
Thaønh phaàn thuûy sinh choïn loïc quan traéc
Döïa vaøo muïc tieâu treân, caùc thaønh phaàn thuûy sinh ñöôïc löïa choïn quan traéc
vaø noäi dung quan traéc ñöôïc tính baøy trong baûng sau ñaây. Vieäc quan traùc veà
thuûy sinh chæ ñöôïc thöïc hieän ôû caùc traïm (ñieåm) quan traéc chính.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Thuûy sinh Noäi dung quan traéc
Phieâu sinh thöïc vaät
(Phytoplankton)
Phaân loaïi ñònh tính, ñònh löôïng, xaùc ñònh chæ thò
chaát löôïng nöôùc
Phieâu sính ñoäng vaät
(Zooplankton)
Phaân loaïi ñònh tính, ñònh löôïng, xaùc ñònh chæ thò
chaát löôïng nöôùc
Ñoäng vaät ñaùy (Benthos) Phaân loaïi ñònh tính, ñònh löôïng, xaùc ñònh chæ thò
chaát löôïng nöôùc
Caù con, tröùng caù
(Inchitoplankton)
phaân loaïi, ñònh löôïng, xaùc ñònh chu kyø phaùt
trieån vaø söï thay ñoåi veâ soá löôïng
Vò trí quan traéc
- Quan traéc thuûy sinh chæ ñöôïc thöïc hieän ôû caùc traïm chính (baûng 1.l).
Taàn soá quan traéc
Taàn soá quan traéc thuûy sinh truøng vôùi taàn soá quan traùc thuûy hoùa
Quan traéc thuûy vaên
Taàm quan troïng
Quan traéc veà thuûy vaên seõ cho soá lieäu veà löu löôïng doøng chaûy, treân cô sôû löu
löôïng vaø noàng ñoä chaát oâ nhieãm seõ tính ñöôïc taûi löôïng oâ nhieãm, töø ñoù coù theå
xem xeùt taùc ñoäng tieàm taøng cuûa oâ nhieãm doøng soâng vaø döï baùo khaû naêng lan
truyeàn oâ nhieãm. Do vaäy quan traéc veà thuûy vaên la khoâng theå thieáu trong heä
thoáng quan traéc moâi tröôøng nöôùc.
Vò trí traïm quan traéc
Vò trí caùc traïm quan traéc thuûy vaên truøng vôùi vò trí caùc traïm quaùn traéc thuûy
hoùa. Tuy nhieân, soá löôïng caùc traïm quan traéc thuûy vaên ít hôn traïm quan traéc
thuûy hoùa. Quan traéc thuûy vaên chæ thöïc hieän ôû caùc traïm chính, traïm ñieåm
noùng treân soâng Ñoàng Nai, soâng La Ngaø, soâng Thò Vaûi. Vò trí quan traéc thuûy
vaên ñöôïc trình baøy trong baûng 1
Caùc thoâng soá quan traéc thuûy vaên
- Möïc nöôùc (m)
- Toác ñoä doøng chaûy (m/s)
- Dieän tích maët caét öôùt (m2).
Taàn soá quan traéc
Taàn soá quan traéc thuûy vaên truøng vôùi taàn soá quan traéc thuûy hoùa ôû caùc traïm
chính vaø caùc traïm ñieåm noùng.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Xaùc ñònh toàn löu taùc nhaân nguy haïi (chaát oâ nhieãm ñaëc bieät) trong traàm
tích
Ñeå ñaùnh giaù khaû naêng toàn löu vaø taùc ñoäng tieàm taøng do oâ nhieãm coâng
nghieäp vaø giao thoâng thuûy, caùc chaát oâ nhieãm ñaëc bieät (chaát nguy haïi) toàn
löu trong traàm tích caàn xaùc ñònh goàm:
- Kim loaïi naëng (Pb, Hg, Cd, Cu, Cr)
- Daàu môõ
- Hoùa chaát baûo veä thöïc vaät
Quan traéc toàn löu taùc nhaân nguy haïi trong traàm tích chæ thöïc hieän treân soâng
Ñoàng Nai vaø soâng Thò Vaûi ôû caùc traïm chính, traïm ñieåm noùng vaø seõ ñöôïc
thöïc hieän töø naêm 2003 trôû veà sau.
Taàn soá quan traéc toàn löu caùc taùc nhaân oâ nhieãm trong traàm tích truøng vôùi taàn
soá quan traùc hoùa lyù trong chöông trình quan traéc chaát löôïng nöôùc maët.
• Quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaèm ôû Ñoàng Nai
Muïc tieâu quan traéc nöôùc ngaàm
Quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm nhaàm ñaùnh giaù dieãn bieán chaát löôïng nöôùc
ngaàm phuïc vuï cho coâng taùc caáp nöôùc. Cung caáp thoâng tin ñeå ñaùnh giaù taùc
ñoäng cuûa hoaït ñoäng saûn xuaát sinh hoaït ñeán chaát löôïng nöôùc ngaàm phuïc vuï
quaûn lyù moâi tröôøng.
Löïc choïn vò trí quan traéc
Hieän nay, maïng löôùi quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm chöa ñöôïc trieån khai ôû
Ñoàng Nai. Vieäc trieån khai ñaët traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm ñöôïc
nghieân cöùu thieát laäp ôû caùc khu vöïc khai thaùc nöôùc ngaàm lôùn, khu vöïc nöôùc
ngaàm coù khaû naêng bò oâ nhieâm do chaát thaûi töø coâng nghieäp vaø caùc hoaït ñoäng
khaùc. Vò trí laáy maãu laø caùc gieáng khoan ôû caùc ñoä saâu khaùc nhau. Caùc gieáng
ñöôïc choïn laáy maãu phaûi ñaëc tröng cho tình hình söø duïng nöôùc ngaàm trong
khu vöïc. Vò trí caùc ñieåm quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm ñtlôïc löïa choïn laø:
١. Nhaø maùy nöôùc ngaàm Nhôn Traïch
٢. Nhaø maùy nöôùc ngaàm Thò Traán Xuaân Loäc
٣. Traïm nöôùc ngaàm Hoá Nai
٤. Gieáng khoan cung caáp nöôùc cho vaên phoøng UBND huyeän Ñònh Quaùn
٥. Nhaø maùy nöôùc ngaàm khu coâng nghieäp Amata
٦. Gieáng khoan ñòa chaát thuûy vaên taïi baõi choân chaát thaûi raén sinh hoaït vaø
coâng nghieäp cuûa Tp. Bieân Hoøa
Thoâng soá quan traéc
pH, ñoä daãn ñieän, o xy hoø tan, chaát raén lô löûng, ñoä ñuïc, ñoä cöùng, NH4+ nitrit
(NO2-) nitrat (NO3-) phenol, saét, mangan, cañmi, chì, roâm, E. co1i.
QUAN TRAÉC CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG
Trang
Taàn soâ quan traéc
Taàn soá quan traéc 4 laàn trong naêm, hai laàn vaøo muøa khoâ vaø hai laàn vaøo muøa
möa.
• Thieát laäp traïm quan traéc nöôùc möa axit
Hieän nay treân ñòa baøn Ñoàng Nai chöa coù traïm quan traéc möa axit. Do maët
ñoä coâng nghieäp cao neân vieäc thieát laäp traïm quan traéc möa axit laø caàn thieát
Muïc tieâu quan traéc möa axít
- Ñaùnh giaù möùc ñoä OÂ nhieãm baàu khoâng khí ôû khu vöïc
- Ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc möa nhaèm thoâng tin kòp thôøi ñeán ngöôøi
daân ñang söû duïng nöôùc möa cho nhu caàu sinh hoaït.
- Ñaùnh giaù nhöõng taùc haïi cuûa möa axit ñeán ñaát troàng troït, ñeán ,sinh
vaät, coâng trình xaây döïng vaên hoùa vaø taùc ñoäng ñeán söùc khoûe con
ngöôøi
Vò trí ñaët traïm quan traéc.
Ñeå tham tieän cho vieäc theo doõi, kieåm soaùt, ñaùnh giaù kòp thôøi chaát löôïng
nöôùc möa, vò trí quan traéc chaát löôïng nöôùc möa ñöôïc xaùc ñònh ñaët taïi Sôû
KHCNMT tænh Ñoàng Nai.
Thoâng soá quan traéc
Ñeå ñaùnh giaù veà trình traïng möa axit, caùc thoâng soá sau ñöôïc xaùc ñònh ñeå
ñaùnh giaù:
pH: pH laø ñaïi löôïng ñaëc tröng tính axit hoaëc bazô cöûa nöôùc, möa axit coù
ph<5,6
NH4 +: ñoái Vôùi nöôùc möa noàng ñoä NH4+ coù theå cao khi baàu khí quyeån bi OÂ
nhieãm, NH4+ laø moät daïng chuyeån hoùa vaø hoøa tan cuûa NO vaø NO2-. Caùc khí
naøy ñöôïc thaûi ra thöø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp, giao thoâng vaän taûi vaø do
taùc ñoäng cuûa thieân nhieân,…
- Ñoä kieàm vaø HCO3-
- Ñoä daãn ñieän
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Quan trắc chất lượng môi trường.pdf