Sự phát triển của ngành tiểu thủ công nghiệp gốm sứ bình dương trong thời kỳ từ năm 1986 đến năm 2000

eät moät soá caù theå coù söï ñaàu tö cuûa thaân nhaân ôû nöôùc ngoaøi hoaëc laøm aên khaù leân, neân hoï ñaõ chuyeån töø hoä caù theå sang loaïi hình cô sôû quy moâ lôùn hôn coù chöùc naêng saûn xuaát kinh doanh vaø quan heä veà maët phaùp lyù r oäng hôn, ñoù laø doanh nghieäp tö nhaân hoaëc Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn. Baûng keâ soá lieäu sau ñaây seõ chöùng minh roõ hôn ñieàu ñaõ phaân tích treân: Naêm Cô sôû caù theå Doanh nghieäp tö nhaân & Cty TNHH Toång soá cô sôû Toång soá lao ñoäng Soá löôïng Lao ñoäng Soá löôïng Lao ñoäng 1996 305 5004 77 3126 382 8130 1997 279 3628 80 3446 359 7074 1998 271 3531 81 3591 352 7122 1999 291 5391 87 5296 387 10687 2000 311 5897 95 7025 406 12822 - Nguoàn: Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông . (Soá lieäu naøy chöa tính caùc doanh nghieäp lieân doanh, doanh nghieäp coù voán ñaàu tö 100% cuûa nöôùc ngoaøi vaø caùc cô sôû khoâng ñaêng kí) (58). Cuõng qua baûng keâ soá lieäu treân, cho thaáy soá löôïng lao ñoäng thu huùt vaøo khu vöïc doanh nghieäp, Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn (Cty TNHH) ngaøy caøng taêng, ñôøi soáng, thu nhaäp oån ñònh hôn, khu vöïc hoä caù theå soá löôïng coâng nhaân taêng leân khoâng ñaùng keå, coù naêm giaûm xuoáng, bôûi thu nhaäp vaø ñôøi soáng thieáu oån ñònh. 2/ PHAÙT TRIE ÅN VEÀ CHAÁT LÖÔÏNG CUÛA NGAØNH TIEÅU THUÛ COÂNG NGHIEÄP GOÁM SÖÙ : Giai ñoaïn ñaàu (1986 -1990) khi môùi chuyeån sang cô cheá thò tröôøng vieäc thích öùng vôùi caùc cô cheá môùi coøn nhieàu luùng tuùng, caùc cô sôû chöa phaùt trieån maïnh, do ñoù vieäc tha y ñoåi maãu maõ, phaùt trieån kó thuaät, chaát löôïng chöa ñaùng keå, giaù trò cuõng chöa taêng leân so vôùi giai ñoaïn tröôùc. Khi ñaõ thích öùng vôùi cô cheá môùi, söï caïnh tranh sinh toàn trong ngaønh saûn xuaát goám söù cuõng dieãn ra quyeát lieät,do ñoù ñaõ coù söï chuyeån ñoåi, phaùt trieån veà chaát löôïng, giaù trò, maãu maõ chuûng loaïi, kó mó thuaät. Veà chuûng loaïi vaø maãu maõ môùi: So vôùi giai ñoaïn 1986 – 1990 ôû giai ñoaïn naøy (1990-2000) chuûng loaïi caùc saûn phaåm goám söù phaùt trieån nhieàu hôn, ña daïng hôn. Ngay trong moät loaïi saûn phaåm cuõng coù haøng chuïc kieåu khaùc nhau.Thí duï nhö boä aám, taùch duøng ñeå uoáng traø, seõ coù caùi aám (bình ñöïng nöôùc traø) coù kích côõ cao, thaáp,lôùn, nhoû khaùc nhau, caùc caùi taùch (thö ôøng moät boä coù 6 caùi taùch nhoû, khi thì troøn, khi coù kieåu ñaùy baàu, ñaùy nhoïn vv… Hoaëc cuøng kích côõ gioáng nhau, nhöng ñôït saûn phaåm sau seõ coù söï ñoåi khaùc veà hoa vaên trang trí treân saûn phaåm, ñeå taïo neân söï khaùc bieät, laï maét, ña daïng ngoõ haàu ñaùp öùng thò hieáu ña daïng cuûa ngöôøi tieâu duïng. Trong khi caùc loø saûn xuaát caùc maët haøng truyeàn thoáng nhö cheùn baùt, dóa toâ vv… goïi laø “haøng ngang” ñang bò ñieâu ñöùng, thua loã, vì bò haøng cuûa Trung Quoác caïnh tran h nhö treân ñaõ neâu, thì caùc chuûng loaïi saûn phaåm nhö lu, khaïp, maùi, vaãn ñöôïc tieâu thuï maïnh, bôûi leõ maët haøng naøy coù kích côõ to, haøng Trung Quoác khoâng vaän chuyeån sang ñöôïc, neân vieäc saûn xuaát cuûa caùc cô sôû lu, khaïp vaãn hoaït ñoäng bình thöôøng vaø coù söï gia taêng veà maãu maõ, soá löôïng saûn phaåm ngay trong moät loø vaø nhieàu loø môùi ra ñôøi, ñeå cung öùng cho nhieàu ngöôøi tieâu duøng loaïi saûn phaåm maø hoï caàn.Chæ tính trong hai naêm 1998-1999 ñaõ coù khoaûng 07 cô sôû môùi ra saûn xuaát lu khaïp, ña soá loø môùi xuaát hieän ôû vuøng Thuaän An. Ngoaøi ra chuûng loaïi haøng baùn söù, hay coøn goïi laø goám myõ thuaät phaùt trieån khaù maïnh, bôûi leõ ñôn giaûn so vôùi haøng ngang cuøng loaïi, quy trình saûn xuaát nhö nhau, nguyeân nhieân lieäu tieâu hao treân moät ñôn vò saûn phaåm khoâng khaùc nhau maáy, hay noùi caùch khaùc giaù thaønh saûn phaåm gaàn baèng nhau nhöng giaù baùn laïi khaùc nhau khaù xa. Moät xaâu cheùn (10 caùi) haøng ngang, coù giaù khoaûng töø 8 ñe án 10 ngaøn ñoàng, trong khi ñoù ñoà baùn söù coù giaù khoaûng töø 20.000 ñoàng trôû leân, hôn nöõa haøng baùn söù coù caùc chuûng loaïi coù ñôn ñaët haøng cuûa nöôùc ngoaøi, xuaát khaåu thu ñöôïc ngoaïi teä. Cuõng trong thôøi gian naøy vieäc xuaát khaåu c aùc chuûng loaïi nhö ñoân voi caùc loaïi, chaäu hoa, ñoà baùn söù, giaû ñoà söù coå vv… laøm aên khaù phaùt ñaït. Veà chaát löôïng caùc saûn phaåm ôû giai ñoaïn caïnh tranh quyeát lieät naøy thì beân caïnh maãu maõ môùi haáp daãn, chaát löôïng cao laø bí q uyeát thaønh coâng trong saûn xuaát kinh doanh, do vaäy chaát löôïng caùc loaïi saûn phaåm luoân luoân ñöôïc caùc chuû cô sôû tìm moïi caùch ñeå naâng leân. Noåi baät trong lónh vöïc coù cô sôû Minh Long, Hieäp Kí, Nam Vieät vv…ñaõ thaønh coâng trong vieäc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm (maãu maõ dó nhieân phaûi phong phuù ña daïng) chính saûn phaåm cuûa Minh Long chaúng nhöõng caïnh tranh coù hieäu quaû vôùi haøng Trung Quoác maø coøn ñöôïc xuaát sang Chaâu AÂu, sang Nhaät nôi coù nhu caàu tieâu thuï sa ûn phaåm goám söù khoù tính nhaát nhöng saûn phaåm cuûa Minh Long ñaõ ñöôïc chaáp nhaän, ñieàu ñoù chöùng toû chaát löôïng haøng Vieät Nam phaûi ngang baèng vaø coù phaàn troäi hôn haøng cuûa Nhaät. Veà giaù trò ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát “haøng ngang” coù giaûm xuoáng trong giai ñoaïn 1990-2000 nhöng caùc cô sôû saûn xuaát ñoà baùn söù, goám myõ ngheä xuaát khaåu, söù cao caáp, hay caùc cô sôû saûn xuaát lu, khaïp .. thì taêng leân khaù maïnh nhö vaäy trong toång theå cuûa ngaønh goám söù, giaù trò s aûn xuaát haøng naêm ñeàu coù taêng leân ñaùng keå. Baûng keâ soá lieäu sau ñaây seõ chöùng minh söï taêng veà giaù trò saûn xuaát goám söù Naêm Hoä caù theå Doanh nghieäp tö nhaân Coâng ty TNHH Toång coäng 1996 50,028 tæ VNÑ 39,340 tæ VNÑ 52,484 tæ VNÑ 141,484 tæ VNÑ 1997 51,083 tæ VNÑ 38,481 tæ VNÑ 85,649 tæ VNÑ 175,213 tæ VNÑ 1998 49,849 tæ VNÑ 55,731 tæ VNÑ 101,028 tæ VNÑ 206,608 tæ VNÑ 1999 58,351 tæ VNÑ 143,853 tæ VNÑ 103,304 tæ VNÑ 305,508 tæ VNÑ 2000 62,618 tæ VNÑ 166,182 tæ VNÑ 192,177 tæ VNÑ 420,977 tæ VNÑ Nguoàn: baùo caùo Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông naêm 2001. (Soá lieäu naøy chöa tính giaù trò saûn xuaát caùc ñôn vò quoác doanh vaø caùc coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi). 3/ PHAÙT TRIEÅN VEÀ CAÙC MOÁI QUAN HEÄ TRONG SAÛN XUAÁ T GOÁM SÖÙ : 3.1- Moái quan heä giöõa caùc cô sôû saûn xuaát vôùi söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc: Neáu nhö ôû giai ñoaïn quaûn lyù theo kieåu haønh chaùnh quan lieâu bao caáp, caùc chuû cô sôû saûn xuaát goám söù laø ñoái töôïng chính maø chính quyeàn phaûi quaûn lyù chaët cheõ, can thieäp saâu töø haønh chaùnh ñeán caùc khaâu, caùc coâng ñoaïn chi tieát trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, thì ôû giai ñoaïn ñoåi môùi, chính quyeàn hoaøn toaøn khoâng can thieäp saâu vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh c uûa caùc cô sôû saûn xuaát, maø chæ quaûn lyù ñôn thuaàn veà maët haønh chaùnh. Caùc chuû cô sôû saûn xuaát goám söù cuõng nhö caùc hoä coâng daân bình thöôøng khaùc trong xaõ hoäi maø chính quyeàn phaûi thöïc thi nhieäm vuï quaûn lyù haønh chaùnh theo pha ùp luaät quy ñònh. ÔÛ giai ñoaïn 1986-2000 chính quyeàn tænh Bình Döông coøn quan taâm ñoái vôùi giôùi chuû saûn xuaát goám söù coù phaàn ñaëc bieät hôn caùc hoä bình thöôøng khaùc, bôûi leõ ñaây laø moät trong nhöõng ngaønh kinh teá truyeàn thoáng cuûa tæ nh, vôùi chính saùch:”traûi chieáu hoa môøi goïi caùc nhaø ñaàu tö, traûi thaûm ñoû ñoùn caùc nhaø trí thöùc” veà ñaàu tö xaây döïng, phaùt trieån tænh Bình Döông vaø Bình Döông ñaõ trôû thaønh nôi “ñaát laønh chim ñaäu”, theá neân ngaønh saûn xuaát goám söù coi nhö phaàn noäi löïc quan troïng cuûa ñòa phöông, vì vaäy chuû cô sôû saûn xuaát goám söù ñöôïc ñoái xöû öu aùi hôn caùc hoä daân bình thöôøng khaùc trong xaõ hoäi laø ñieàu taát yeáu. Moái quan heä giöõa chính quyeàn vaø caùc cô sôû saûn xuaát theå hieän ôû phaàn traùch nhieäm cuûa chính quyeàn ñoái vôùi cô sôû saûn xuaát vaø phaàn nghóa vuï, quyeàn lôïi cuûa cô sôû saûn xuaát ñoái vôùi xaõ hoäi, ñoái vôùi chính quyeàn: - Ñoái vôùi chính quyeàn caáp tænh: ngoaøi vieäc ñònh höôùng chung cho ngaønh ngheà saûn xuaát goám söù thoâng qua quy hoaïch, keá hoaïch daøi haïn, ngaén haïn coøn coù nhieäm vuï chæ ñaïo toå chöùc thöïc hieän caùc giaûi phaùp cuï theå ñeå thöïc hieän ñöôïc ñònh höôùng chung. Trong coâng vieäc chæ ñaïo thöïc hieän baèng caùc giaûi pha ùp, ñeå thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån coù giaûi phaùp veà chính saùch ñaàu tö cho vay voán, laõi suaát, mieãn giaûm thueá vv… nhö phaàn treân ñaõ neâu. Maët khaùc chính quyeàn coøn taïo ñieàu kieän deã daøng thoâng thoaùng trong di dôøi theo quy hoaïch, trong vieäc laäp thuû tuïc ñaêng kí kinh doanh, caáp pheùp kinh doanh, caùc thuû tuïc xuaát nhaäp khaåu qua Haûi quan tænh. Gaàn ñaây chính quyeàn tænh coøn quy ñònh caùc cô quan chöùc naêng lieân quan coù quyeàn thanh tra kieåm tra, khoâng ñöôïc gaây phi eàn haø, nhuõng nhieãu cho caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh, moãi naêm chæ ñöôïc vaøo thanh, kieåm tra moät laàn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Bình Döông. - Ñoái vôùi chính quyeàn caáp huyeän, thò: coù traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieä n theo ñònh höôùng, chæ ñaïo cuûa chính quyeàn caáp tænh, ñoàng thôøi ñöôïc phaân caáp quaûn lyù moät soá phaàn vieäc cuï theå nhö:quaûn lyù, ñaêng kí, caáp pheùp kinh doanh, quyeát ñònh vaán ñeà thu caùc loaïi thueá ñoái vôùi caùc hoä saûn xuaát caù theå , doanh nghieäp tö nhaân. - Ñoái vôùi chính quyeàn caáp xaõ, phöôøng, thò traán: Toå chöùc thöïc hieän caùc chæ ñaïo, höôùng daãn cuûa caáp treân, ñoàng thôøi tröïc tieáp quaûn lyù nhaân hoä khaåu, giöõ gìn an ninh traät töï treân ñòa baøn, trong ñoù coù c aùc laøng goám söù. Tröïc tieáp xöû lyù caùc coâng vieäc haønh chaùnh haøng ngaøy theo thaåm quyeàn luaät phaùp quy ñònh, khi coù yeâu caàu giaûi quyeát cuûa caùc hoä daân, caùc ñôn vò saûn xuaát kinh doanh treân ñòa baøn, trong ñoù coù caùc cô sôû saûn xu aát goám söù. Nhö vaäy vieäc taêng giaûm qui moâ saûn xuaát, coâng ngheä saûn xuaát thay ñoåi cuõ ñoåi môùi, saûn löôïng, chaát löôïng saûn phaåm, mua baùn lôøi loã ra sao, löông boång thu nhaäp cao thaáp theá naøo do caùc cô sôû saûn xuaát töï lo lieäu, c hính quyeàn khoâng can thieäp. Chính quyeàn chæ xaùc nhaän treân caùc giaáy tôø haønh chaùnh, nhö hôïp ñoàng, ñaêng kí taøi saûn ñeå vay voán, xaùc nhaän nhaân hoä khaåu vv… Khi caùc cô sôû coù ñeán yeâu caàu, chính quyeàn saün saøng phuïc vuï. - Veà phía caùc chuû cô sôû saûn xuaát goám söù ñoái vôùi chính quyeàn caùc caáp, ngoaøi quyeàn lôïi vaø nghóa vuï do phaùp luaät quy ñònh phaûi tuaân thuû, hoï ñaõ khoâng coøn xem chính quyeàn laø moái lo ngaïi phaûi ñoái phoù nhö trong thôøi bao caáp, hoï ñaõ thaáy roõ vai troø quaûn lyù taát yeáu veà haønh chaùnh, an ninh traät töï cuûa chính quyeàn, ñoàng thôøi chính quyeàn laø choã döïa tin caäy trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa hoï. 3.2- Moái quan heä giöõa chuû, thôï trong saûn xuaát goám söù : Trong caùc cô sôû saûn xuaát goám söù ôû Bình Döông, yeáu toá quyeát ñònh ñeå taïo ra saûn phaåm laø con ngöôøi. Nhöõng con ngöôøi lao ñoäng saûn xuaát trong ngaønh goám söù töø laâu ñaõ hình thaønh hai nhoùm cô baûn: nhoùm thöù nhaát laø nhöõng ngöôøi quaûn lyù , ñieàu haønh cô sôû, laø Giaùm ñoác, Ban quaûn lyù cô sôû, hay noùi caùch khaùc laø oâng, baø chuû cô sôû, chuû loø. Nhoùm thöù hai laø löïc löôïng coâng nhaân tröïc tieáp lao ñoäng saûn xuaát ra caùc saûn phaåm goám söù. Moái quan heä giöõa hai nhoùm ngö ôøi cô baûn naøy trong ngaønh saûn xuaát goám söù ñaõ coù nhöõng thay ñoåi, phaùt trieån theo tieán trình lòch söû. Ngay töø thôøi môùi xuaát hieän caùc loø goám treân ñaát Bình Döông, daàn daàn ñeán khi hình thaønh ba laøng goám thì ña soá chuû nhaân laø ngöôøi Hoa di cö ñeán, löïc löôïng coâng nhaân laøm thueâ trong caùc loø cuõng ñöôïc phaàn laø ngöôøi Hoa, ngöôøi Vieät raát ít, chieám soá löôïng khoâng ñaùng keå. Trong giai ñoaïn naøy (tröôùc naêm 1930) quan heä chuû thôï chöa roõ laém, vì ngöôøi coù vo án coù tay ngheà vaø kinh nghieäm, taäp hôïp moät soá ngöôøi thaân caän xung quanh cuøng lao ñoäng saûn xuaát ra caùc saûn phaåm goám,khi baùn ñöôïc saûn phaåm thu tieàn veà phaàn ñeå mua saém vaät tö nguyeân lieäu ñeå chuaån bò cho kì loø sau, soá coøn la ïi phaûi chia nhau ñeå cuøng laøm, cuøng soáng. Chuû, thôï chöa phaân bieät ranh giôùi roõ raøng hoï soáng gaén boù vôùi nhau, nhieàu cuøng höôûng, loã laõ (neáu coù) thì cuøng chòu. Ñeán giai ñoaïn sau naêm 1930, nhaát laø töø nhöõng naêm 1940 -1950 trôû ñ i, soá ngöôøi Hoa nhaäp cö vaøo Bình Döông vôùi soá löôïng ñoâng hôn, kinh teá chung vaø trong lónh vöïc saûn xuaát goám söù cuõng coù nhöõng böôùc phaùt trieån. Moái quan heä giöõa chuû vaø ngöôøi laøm thueâ ñaõ coù söï phaân bieät ngaøy caøng roõ raøng h ôn. Giôùi chuû loø saûn xuaát goám söù truyeàn thoáng vaãn ña soá laø ngöôøi Hoa (tröø caùc loø gaïch, ngoùi coù chuû laø ngöôøi Vieät). Löïc löôïng coâng nhaân laøm thueâ trong caùc loø goám ñaõ coù ngöôøi Vieät. Ngöôøi chuû boû voán ra ñaàu tö vaøo loø goám, hoï töï chòu traùch nhieäm vôùi chính hoï, lôøi laõi ñeàu khoâng chia seû vôùi ngöôøi laøm thueâ, nhöõng ngöôøi laøm thueâ chæ ñöôïc nhaän tieàn coâng töø giôùi chuû sau moãi kì loø, hoaëc haøng thaùng. Tieàn coâng traû treân söùc lao ñoäng maø ngöôø i laøm thueâ ñaõ boû ra, thoâng thöôøng tieàn coâng ño thaáp hôn giaù trò lao ñoäng cuûa ngöôøi laøm thueâ, vì ôû giai ñoaïn naøy, vieäc boùc loät giaù trò thaëng dö ñaõ hình thaønh. Ñoái vôùi giôùi chuû caùc cô sôû goám söù Bình Döông, khoaûng treân 90% l aø ngöôøi Hoa (ngöôøi Vieät goác Hoa). Hoï goàm caùc heä phaùi nhö Quaûng Ñoâng, Trieàu Chaâu, Heï, Phöôùc Kieán, sau naêm 1940 coù moät soá ngöôøi Hoa thuoäc daân toäc Nuøng. Moái quan heä giöõa giôùi chuû thôï vôùi nhau khaù gaén boù, trong cuøng moät go ác ñòa phöông nhö Phöôùc Kieán chaúng haïn, hay cuøng hoï Lyù thì hoï coù söï lieân keát laãn nhau ñeå baûo veä vieäc saûn xuaát kinh doanh, caïnh tranh treân thöông tröôøng. Ñoâi khi coù cô sôû naøo trong cuøng heä phaùi gaëp khoù khaên, nhöõng ngöôøi kha ùc saün saøng chia seû goùp moãi ngöôøi ít voán lieáng ñeå giuùp ñôõ. Tuy nhieân vieäc giuùp ñôõ ít xaûy ra, ñaëc bieät bí quyeát ngheà nghieäp thì khoâng chia seû, töï ai naáy giöõ gìn. Nhöõng ngöôøi Hoa khaùc heä phaùi, khoâng coù söï lieân keát nhö cuøn g heä phaùi. Ñaëc bieät trong giôùi ngöôøi Hoa laø chuû caùc sôû goám söù, cuøng hoï, trong moät heä phaùi coøn coù bieåu hieän söï lieân keát vôùi nhau qua vieäc cuùng chuøa oâng Boån. Goïi laø chuøa, nhöng ñoù laø ñeàn thôø moät vò thaàn maø giôùi ngöôøi Hoa raát tin töôûng, vò thaàn aáy coù teân laø “oâng Boån”. Haøng naêm vaøo ngaøy 16 thaùng 1 vaø ngaøy 16 thaùng 7 aâm lòch, cuùng oâng Boån thaät to taïi moät nôi nhö Laùi Thieâu chaúng haïn, thì taát caû ngöôøi cuøng heä phaùi ôû Taân Phöôùc Khaùnh, Ch aùnh Nghóa ñeàu taäp trung veà chung lo leã cuùng. Ñeán laàn sau toå chöùc ôû Chaùnh Nghóa, thì Laùi Thieâu vaø Taân Phöôùc Khaùnh cuøng tuï hoïp veà vv… vaø cöù luaân phieân vôùi nhau ñeå baøy toû loøng thaønh kính vôùi vò thaàn baûo veä cho söï laøm aên yeân oån, ñoàng thôøi thaét chaët moái lieân keát laãn nhau. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laøm thueâ trong caùc cô sôû saûn xuaát goám söù, hoï cuõng töï hình thaønh töøng loaïi coâng vieäc maø hoï thoâng thaïo nhaát. Cuï theå nhö thôï cheû cuûi, chuyeân cheû c uûi thueâ cho taát caû caùc loø goám, thôï in cheùn (veõ hoa vaên leân saûn phaåm ), thoï vaøo loø, thôï ra loø, thôï chuïm löûa, thôï xaây (taïo hình), thôï nhuùng men vv…moãi loaïi thôï nhö vaäy thöôøng thì hoï töï hình thaønh toå nhoùm, coù cöû ra toå hoaëc nhoùm tröôûng ñeå quan heä laõnh vieäc laøm vôùi chuû cô sôû. Ña soá chuû, thôï quen thuoäc nhau, chæ baùo, hôïp ñoàng baèng mieäng vôùi nhau vaø hôïp taùc laøm vieäc suoát naêm naøy thaùng khaùc, moãi nhoùm thôï, seõ laøm thueâ cho naêm ba loø nhaát ñònh vaø luaân phieân nhau, döùt coâng ñoaïn ôû cô sôû naøy, chuyeån qua cô sôû keá tieáp, nhö loaïi thôï vaøo loø, ra loø, chuïm löûa. Khi vaøo loø xong cho moät loø, thì loø aáy ñeán giai ñoaïn chuïm löûa, toáp thôï vaøo loø aáy phaûi chuyeån qua loø keá ñoù ñeå laøm, vaø cöù xoay voøng nhö vaäy, khoâng gioáng nhö coâng nhaân trong xí nghieäp quoác doanh.ÔÛ giai ñoaïn 1986-2000 caùc nhoùm thôï nhö neâu treân vaãn toàn taïi vaø hoaït ñoäng theo chu trình quen thuoäc, duy chæ coù toå chöùc coâng ñoaøn thì c où phaàn hôi loûng hôn giai ñoaïn bao caáp. ÔÛ thôøi kì naøy vaøo toå chöùc coâng ñoaøn chuû yeáu ñeå sinh hoaït chính trò, treân cô sôû töï nguyeän, vaø khoâng coøn söï ñoái laäp vôùi giôùi chuû nhö tröôùc. Nhö vaäy moái quan heä giöõa chuû vaø thôï tron g giôùi saûn xuaát goám söù cuõng coù söï bieán chuyeån thay ñoåi theo thôøi gian, thôøi kì môû cöûa kinh teá thò tröôøng, moái quan heä chuû thôï ít gaén boù nhö thuôû ban ñaàu laäp laøng goám nhöng tính chaát boùc loät söùc lao ñoäng coù bieåu hieän roõ neùt hôn, nhöng xu höôùng phaùt trieån, duø coù ñeán vaøi möôi naêm sau, caùc cô sôû saûn xuaát goám söù ôû Bình Döông cuõng chöa theå vaø khoâng theå phaùt trieån leân thaønh giôùi tö baûn ñöôïc. 3.3- Moái quan heä giöõa ngaønh saûn xuaát goám söù vôùi th ò tröôøng tieâu thuï : Saûn xuaát saûn phaåm haøng hoaù laø ñeå baùn treân thò tröôøng cho ngöôøi tieâu duøng söû duïng. Moái quan heä giöõa saûn xuaát goám söù vôùi thò tröôøng tieâu thuï ñaõ hình thaønh töø laâu vaø noù cuõng phaùt trieån theo thôøi gian lòch söû. Neáu nhö giai ñoaïn tröôùc giaûi phoùng 30 thaùng 4 naêm 1975 giôùi saûn xuaát goám söù ít quan taâm ñeán thò tröôøng tieâu thuï vì ñaõ coù caùc chaønh (chöùa vaø mua baùn saûn phaåm goám söù ) lo lieäu vieäc löu thoâng saûn phaåm treân thò tröôø ng. Ñeán giai ñoaïn sau giaûi phoùng, böôùc vaøo thôøi kì bao caáp quan lieâu, ngaên soâng caám chôï, vieäc tieâu thuï saûn phaåm ñaõ coù Nhaø nöôùc lo lieäu, giôùi saûn xuaát chæ saûn xuaát ra saûn phaåm theo keá hoaïch ñaõ ñöôïc ñònh tröôùc töø ôû ñaâu ñ où, do vaäy khoûi phaûi lo tieâu thuï saûn phaåm. Vaû chaêng coù muoán lo cuõng khoâng ñöôïc, vì hai chöõ “thò tröôøng “ luùc aáy laø ñieàu caám kò. Ñeán giai ñoaïn ñoåi môùi 1986 -2000, moái quan heä giöõa saûn xuaát saûn phaåm goám söù vôùi thò tröôøng ña õ trôû laïi bình thöôøng theo quy luaät “cung – caàu” vaø “thò tröôøng “ voán coù cuûa noù. Saûn xuaát khoâng nghieân cöùu thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm khoâng phuïc vuï kòp thôøi theo yeâu caàu thò hieáu ña daïng cuûa giôùi tieâu duøng, thì saûn xuaát seõ bò eá aåm, thua loã, phaù saûn. Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån caùc chuû cô sôû goám söù ngoaøi vieäc nghieân cöùu caûi tieán maãu maõ men maøu cho saûn phaåm coøn phaûi nghieân cöùu thò tröôøng ñaàu ra cuûa saûn phaåm. Nhö caùc phaàn tröôùc ñaõ neâu saûn phaåm lu, khaïp, maùi vuù, huõ, coù thò tröôøng khaù oån ñònh. Caùc saûn phaåm goám saønh söù daân duïng vaø baùn söù, söù cao caáp coù thò tröôøng trong nöôùc ngoaøi (xuaát khaåu) raát ña daïng phaûi nghieân cöùu vaän duïng ñeå saûn phaåm saûn xuaát ra tieâu thuï ñöôïc. - Thò tröôøng trong nöôùc: Laø thò tröôøng truyeàn thoáng vaø quan troïng nhaát ñoái vôùi ngaønh goám söù Bình Döông töø xa xöa vaø caû trong cuoäc soáng hieän taïi. Hieän nay theo caùc nhaø phaân tích trong nöôùc cho bieát raèng ñang coù nhieàu saûn phaåm cuøng chöùc naêng söû duïng nhöng ñöôïc saûn xuaát baèng coâng ngheä tieân tieán, vaø baèng nhöõng chaát lieäu reû hôn nhö nhöïa cao caáp, kim loaïi, silicat … ñaõ caïnh tranh quyeát lieät vôùi haøng saønh söù. Theá nhöng taâm lyù ngö ôøi Vieät Nam vaãn quen duøng ñoà saønh söù, ñoà nhöïa, ñoà saét traùng men, chaéc thì coù chaéc nhöng ñöïng ñoà thöùc aên uoáng khoâng ngon baèng ñoà saønh söù, hôn nöõa söû duïng ñoà goám söù khoâng sôï bò hoaù chaát xaâm haïi söùc khoeû. Thöôøng ñoà nhö ïa khi ñöïng caùc loaïi thöùc aên, ñoà uoáng vôùi ñoä noùng cao deã bò coù muøi laï, vì hoaù chaát ñaõ bò söùc noùng laøm hoaù chaát tan chaûy ra. Chính vì theá haøng goám saønh söù vaãn coøn coù choã ñöùng treân thò tröôøng trong nuôùc, nhöng phaûi bieát caûi tieán maãu maõ hôïp thò hieáu hôn, coâng ngheä saûn xuaát phaûi ñoåi môùi, taêng chaát löôïng saûn phaåm, giaù thaønh giaûm thì môùi toàn taïi vaø phaùt trieån khoeû khoaén ñöôïc. Maët khaùc phaûi coù ñònh höôùng chuyeån ñòa baøn veà thò tröôøng noâng thoân, vuøng saâu, vuøng xa, ôû nhöõng nôi naøy haøng goám söù vaãn coøn laø nhöõng maët haøng quen thuoäc, thieát yeáu trong cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa ngöôøi tieâu duøng. Vì vaäy quy hoaïch laïi vuøng saûn xuaát goám söù, ñöa ra khoûi nhöõng khu daân cö, ñoâ thò, ngoaøi vieäc ñaûm baûo moâi tröôøng sinh thaùi coøn coù yù nghóa cô baûn khaùc laø ñöa saûn xuaát ñeán gaàn vôùi thò tröôøng tieâu thuï ôû noâng thoân. - Thò tröôøng nöôùc ngoaøi: Noùi ñeán thò tröôøng nöôùc ngoaøi, hay saûn phaåm xuaát khaåu ngaønh goám söù Bình Döông chæ môùi baét ñaàu soâi noåi keå töø naêm 1990 trôû laïi ñaây. Loaïi haøng hieän nay xuaát khaåu ñöôïc ra nöôùc ngoaøi bao goàm caùc loaïi goám ñaát nung, baùn söù vaø söù cao caáp. Moät soá loaïi ñoân voi, chaäu hoa caùc loaïi ñ öôïc thò tröôøng Aâu, Myõ öa chuoäng. Nhìn chung ngaønh goám söù myõ ngheä Bình Döông coù tieàm naêng vaø trieån voïng phaùt trieån ngaøy caøng maïnh meõ hôn, taïo ra hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi khaù toát, goùp phaàn ñöa Bình Döông ngaøy caøng vöõng vaøng trong vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, vaø naêng ñoäng nhaát trong mieàn Ñoâng Nam boä. Tuy nhieân ñi saâu phaân tích tình hình hoaït ñoäng kinh doanh xuaát khaåu goám söù myõ ngheä Bình Döông thaáy noåi leân moät soá vaán ñeà sau: - Vieäc xuaát khaå u goám myõ ngheä môùi coù beà roäng, chöa coù chieàu saâu. - Hieäu quaû kinh doanh coøn haïn cheá vì chi phí saûn xuaát vaãn coøn khaù cao, chaát löôïng saûn phaåm chöa ñaït ñoä tinh xaûo ñoàng ñeàu, môùi chæ coù cô sôû Minh Long ñaït tieâu chuaån quoác te á ISO-9002. - Coâng vieäc xuaát khaåu saûn phaåm goám söù toaøn tænh chöa coù moät ñaàu moái ñieàu haønh lieân keát thoáng nhaát, ña soá coøn mang tính töï phaùt. Töï thaân caùc cô sôû tìm ñoái taùc, tìm ñaàu ra, toå chöùc tieáp thò rieâng, ñöôïc ñeán ñaâu thöïc hieän ñeán ñoù, do vaäy chöa phaùt huy theá maïnh toång hôïp, hieäu quaû cao. Vôùi thöïc traïng saûn xuaát kinh doanh ñôn leû vaø rôøi raïc nhö hieän nay caùc ñôn vò saûn xuaát goám söù myõ ngheä xuaát khaåu khoù coù theå thöïc hieän caùc hôïp ñoàng lôùn, coù kim ngaïch xuaát khaåu cao. Thôøi gian qua coù moät vaøi ñôn vò coù ñöôïc hôïp ñoàng lôùn, nhöng cuoái cuøng bò huyû hôïp ñoàng vì naêng löïc baûn thaân cô sôû khoâng ñaùp öùng ñuû löôïng saûn phaåm, ñuùng thôøi gian hôïp ñoàng, cô sôû laïi khoâ ng muoán lieân keát, chia seû vôùi caùc cô sôû khaùc vì baûn chaát tö höõu caù theå vaø taâm lyù lo sôï uy tín cuûa ñôn vò mình bò giaûm suùt hoaëc traùch nhieäm phaûi boài thöôøng khi saûn phaåm cuûa ñôn vò khaùc cung caáp bò khaùch haøng nöôùc ngoaøi tra û veà do keùm chaát löôïng. Töø nhöõng maët yeáu neâu treân, Bình Döông caàn coù söï laõnh ñaïo quaûn lyù cuûa ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi phoái hôïp, ñònh ra chieán löôïc saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng goám söù myõ ngheä. Trong ñoù phaûi vaän ñoän g, toå chöùc baèng hình thöùc nheï nhaøng (nhö hieäp hoäi chaúng haïn) ñeå lieân keát hôïp taùc giöõa caùc cô sôû saûn xuaát goám myõ ngheä xuaát khaåu. Söï lieân keát theo höôùng phaân coâng, chuyeân moân hoaù, phaùt huy theá maïnh sôû tröôøng cuûa töøng cô sôû. Maët khaùc phaûi xaây döïng chieán löôïc, keá hoaïch saûn xuaát xuaát khaåu haøng goám myõ ngheä roõ raøng, cuï theå, treân cô sôû vaän duïng phaùt huy caùc thaønh töïu khoa hoïc kó thuaät treân caùc phöông dieän hieän ñaïi hoaù saûn xuaát hieän ña ïi hoaù caû trong coâng taùc tieáp thò, chaøo haøng, thaäm chí kyù hôïp ñoàng qua internet, nhö moät soá nôi treân theá giôùi ñaõ laøm. Töø tröôùc tôùi nay chuùng ta vaãn aùp duïng “xuaát khaåu caùi ta ñang coù”, nhöng höôùng tôùi phaûi aùp duïng “xuaát caùi ngöôøi ta caàn, khoâng chæ xuaát caùi ta coù”. Do vaäy seõ phaûi toå chöùc nghieân cöùu thò tröôøng thöôøng xuyeân ñeå kòp thôøi naém baét thoâng tin veà ñaëc ñieåm nhu caàu cuûa khaùch haøng nöôùc ngoaøi, nhaèm saûn phaåm goám söù saûn xuaát ra luoân ñ aùp öùng vôùi thò hieáu khaùch haøng caû veà chaát löôïng, soá löôïng, maãu maõ… Trong töøng doanh nghieäp seõ phaûi xaùc ñònh theá maïnh rieâng voán coù, ñeå coù theå ñöa ra caùc saûn phaåm ñaëc tröng noåi baät cuûa mình hoaø quyeän trong moái lieân keát toång theå. Trong ñoù chuù yù keát hôïp tính truyeàn thoáng cuûa saûn phaåm vôùi tính hieän ñaïi, ñeå coù theå ñaït ñeán trình ñoä thaåm myõ cao, taïo uy tín cho saûn phaåm Vieät Nam treân thò tröôøng theá giôùi. 4/ VÒ TRÍ CUÛA NGAØNH TIEÅU THUÛ COÂNG NGHI EÄP GOÁM SÖÙ TRONG TIEÁN TRÌNH PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ VAÊN HOAÙ XAÕ HOÄI CUÛA TÆNH BÌNH DÖÔNG: - Bình Döông ñaõ töøng böôùc xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá tænh nhaø töø neàn kinh teá vôùi ñieåm xuaát phaùt raát thaáp, chuû yeáu laø saûn xuaát noâng ng hieäp, ñeán nay ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng tænh thaønh phaùt trieån nhanh vaø hieäu quaû veà coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp, xaây döïng. Cô caáu kinh teá chuyeån dòch theo höôùng coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa, vaø ñöôïc theå hieän n hö: naêm 1990 trong cô caáu kinh teá tæ leä giaù trò cuûa ngaønh coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp vaø xaây döïng chæ chieám 10%, dòch vuï 26%, noâng nghieäp 64%, theá nhöng ñeán naêm 1999 – cô caáu kinh teá ñöôïc chuyeån dòch theo tæ leä: coâng nghi eäp, tieåu thuû coâng nghieäp vaø xaây döïng 55%, dòch vuï vaãn 26%, coøn noâng nghieäp giaûm xuoáng coøn 18,9% (86). Nhö vaäy nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc cuûa neân kinh teá tænh Bình Döông coù söï ñoùng goùp ñaùng keå cuûa ngaønh ngheà truyeàn thoán g goám söù vaø phaûi nhìn nhaän raèng vai troø cuûa ngaønh tieåu thuû coâng nghieäp goám söù chieám moät vò trí xöùng ñaùng trong toång theå kinh teá chung cuûa Bình Döông. Trong toång giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp ñaït ñöôïc haøng naêm, giaù trò cuûa ngaønh tieåu thuû coâng nghieäp goám söù theå hieän cuï theå: Naêm 1986 – 10,46% Naêm 1997 – 12,94% Naêm 1998 – 14,09% Naêm 1999 – 13,31% (Nguoàn: Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông ). - Treân tieán trình phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Bình Döông thôøi g ian qua, soá löôïng, tæ leä giaù trò cuûa goám söù ñoùng goùp chung cho toaøn ngaønh coâng nghieäp nhö ñaõ neâu treân, nhöng vaán ñeà quan troïng hôn laø taùc ñoäng ñaåy caû neàn kinh teá phaùt trieån, cô caáu kinh teá chuyeån dòch maïnh meõ theo höôùng co âng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù. Saûn phaåm cuûa tieåu thuû coâng nghieäp goám söù duø sao cuõng coù nhieàu loaïi, phong phuù ña daïng veà maãu maõ, töø laâu ñaõ trôû thaønh haøng hoaù cung caáp cho tieâu duøng vaø xuaát khaåu, chính töø vieäc xuaát khaåu goám söù ñaõ taùc ñoäng maïnh ñeán vieäc baûn thaân caùc cô sôû saûn xuaát phaûi töï caûi tieán quy trình saûn xuaát, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm baèng phöông tieän maùy moùc hieän ñaïi hôn môùi coù theå caïnh tranh vaø xuaát khaåu ñöôïc. Maët khaùc ngaønh tieåu thuû coâng nghieäp goám söù vaãn luoân chieám vò trí quan troïng trong thu huùt lao ñoäng xaõ hoäi vaøo ngaønh ngheà naøy. Khi coâng nghieäp phaùt trieån, nhu caàu cung caáp naêng löôïng taêng leân, keùo theo söï phaùt trieån cuûa ngaønh cung caáp ñieän naêng. Trong ñoù naûy sinh maâu thuaãn söû duïng moät soá thieát bò nhaäp khaåu phaûi maát ngoaïi teä, giaù cao, thieát bò trong nöôùc saûn xuaát chöa coù. Chính caùc cô sôû goám söù ñaõ giaûi quyeát ñöôïc maâu thuaãn naøy. Baèng caùch ñaõ nghi eân cöùu saûn xuaát ra caùc loaïi söù caùch ñieän, duøng cho truyeàn taûi ñieän, coù chaát löôïng khoâng thua keùm haøng nhaäp khaåu, giaù thaønh laïi thaáp hôn nhieàu laàn, töø ñoù taùc ñoäng ñeán vieäc giaûi quyeát nhanh nhu caàu ñieän naêng, coâng nghie äp phaùt trieån nhanh hôn. Trong ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh ñeán naêm 2010, Bình Döông ñaët ra muïc tieâu phaûi ñaït ñeán moät cô caáu kinh teá laø coâng nghieäp 60%, dòch vuï 32% vaø noâng nghieäp 8% (85). Ñoäng löïc chuû yeáu ña åy maïnh toác ñoä taêng tröôûng kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá laø tieáp tuïc phaùt trieån maïnh caùc ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï trong ñoù coù ngaønh goám söù. Rieâng ngaønh goám söù vaàn ñeà ñaët ra laø phaûi taäp trung giaûi quyeát ñaàu t ö coâng ngheä hieän ñaïi, ñaëc bieät ñoái vôùi nhoùm saûn phaåm goám söù myõ ngheä xuaát khaåu, coù xuaát khaåu ñöôïc soá löôïng lôùn saûn phaåm thì môùi ñoùng goùp maïnh vaøo taêng kim ngaïch xuaát khaåu, taêng löôïng haøng ñoái taùc, goùp phaàn chuyeån d òch cô caáu kinh teá cuûa tænh coù hieäu quaû hôn. Beân caïnh vieäc ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, quy hoaïch di dôøi caùc cuïm saûn xuaát goám söù môùi traùnh oâ nhieãm ñoàng thôøi taùc ñoäng ñeán tieán ñoä ñoâ thò hoaù nhanh hôn treân ñòa baøn tænh. Treâ n ñaây chæ ñeà caäp ñeán vai troø vò trí cuûa ngaønh tieåu thuû coâng nghieäp goám söù trong neàn kinh teá cuûa tænh cuõng nhö söï phaùt trieån ñoåi môùi cuûa noù goùp phaàn laøm chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù, thaät ra ngaønh tieåu thuû coâng nghieäp goám söù coøn coù vò trí khaùc khaù quan troïng trong neàn kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh, ñoù laø söï noåi tieáng cuûa caùc laøng ngheà truyeàn thoáng, coù saéc thaùi rieâng bieät, thu huùt söï quan taâm cuûa khaùch du lòch trong vaø ngoaøi nöôùc ñeán vôùi Bình Döông nhieàu hôn cuõng goùp phaàn ñaùng keå vaøo söï phaùt trieån chung cuûa tænh Bình Döông. KEÁT LUAÄN Bình Döông hieän nay laø moät trong nhöõng tænh thaønh naèm trong vuøng troïng ñieåm phaùt trieån kinh teá phía Nam. Treân tieán trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù neàn kinh teá tænh nhaø ñeå goùp phaàn ñöa neàn kinh teá caû nöôùc hoaø nhaäp, hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi, tröôùc maét vöôn leân moät vò trí xöùng ñaùng trong khu vöïc A SEAN, neân nhieàu ngaønh ngheà saûn xuaát kinh doanh phaûi thöïc hieän coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù, trong ñoù coù ngaønh tieåu thuû coâng nghieäp goám söù. Chính vì theá vieäc nghieân cöùu lòch söû hình thaønh phaùt trieån cuûa ngaønh goám söù, ñaëc bieät laø giai ñoaïn ñoåi môùi töø 1986 ñeán naêm 2000, qua ñoù xem xeùt phaân tích nhöõng maët ñöôïc, chöa ñöôïc cuûa caùc chuû tröông, chính saùch, laõnh ñaïo, quaûn lyù, ñònh höôùng ñuùng ñaén cho söï phaùt trieån trong thôøi gian tôùi laø vieäc laøm q uan troïng caàn thieát. Lòch söû môû coõi cuûa ngöôøi Vieät xuoáng phöông nam, ñeán vuøng ñaát Nam boä môùi chæ hôn 300 naêm. Cuøng vôùi ngöôøi Vieät töø mieàn Baéc vaø ña soá laø vuøng Nguõ Quaõng do caùc ñieàu kieän lòch söû khaùc nhau, coøn coù ngöôøi H oa töø caùc mieàn duyeân haûi Trung Quoác ñeán ñònh cö ôû vuøng Ñoàng Nai – Gia Ñònh. ÔÛ vuøng ñaát môùi naøy töøng coù daân cö baûn ñòa sinh soáng nhö ngöôøi Phuø Nam, caùc daân toäc ít ngöôøi khaùc nhö Chaâu Maï, Stieâng… Coù theå caùc daân toäc baûn ñòa ôû vuøng ñaát naøy cuõng ñaõ bieát choïn nguyeân lieäu thieân nhieân saün coù ñeå laøm ñoà goám söû duïng cho nhu caàu haøng ngaøy, caùc saûn phaåm goám coå aáy ñaõ ñöôïc caùc nhaø khaûo coå khai quaät tìm thaáy khaù nhieàu. Ngöôøi Vieät vuøng Nguõ Quaûng khi vaøo vuøng ñaát môùi ñònh cö cuõng ñaõ mang theo ngheà vaø laøng goám, gaïch ngoùi ñeå söû duïng, tieâu bieåu nhö vuøng Taân Vaïn ngaøy nay coøn moät soá chöùng tích aáy. Chæ ñaùng tieác chuùng ta chöa tìm ñöôïc nhöõng taøi lieäu lòch söû thaønh vaên ñeå khaúng ñònh ñöôïc xuaát xöù vaø lòch söû phaùt trieån ngaønh goám söù ôû vuøng ñaát naøy. Khi ngöôøi Hoa ñeán ñònh cö, trong soá hoï coù nhieàu ngöôøi bieát ngheà laø m goám, neân ñaõ xaây döïng vaø phaùt trieån ngheà goám. Nhö vaäy coù theå khaúng ñònh ngöôøi Vieät vaø ngöôøi Hoa (Vieät goác Hoa) ñaõ coù coâng taïo ra ngaønh goám söù mang baûn saéc Nam boä trong suoát 300 naêm môû coõi cuûa nhaân daân ta. Thuû Daàu Moät, Bình Döông laø moät trong hai trung taâm saûn xuaát goám söù lôùn nhaát mieàn Nam, trung taâm kia laø Ñoàng Nai. Veà nguoàn goác hình thaønh caùc loø goám, caùc laøng goám Bình Döông, hieän nay ñang coù nhieàu giaû thuyeát khaùc nhau, nhöng caên cöù vaøo caùc chöùng tích thöïc teá thì Taân Phöôùc Khaùnh (Taân Uyeân) laø nôi xuaát hieän l oø goám, laøng goám söù ñaàu tieân ôû ñaát Bình Döông, coù cô sôû tin caäy hôn, coù söùc thuyeát phuïc hôn caùc giaû thuyeát khaùc. Ngaønh ngheà saûn xuaát goám söù Bình Döông coù theå ñöôïc xem laø moät di saûn vaên hoaù daân toäc, laø tinh hoa taâm hoàn trí tueä vaø nhaân vaên daân toäc maø bao theá heä ngöôøi Bình Döông ñaõ giöõ gìn bao ñôøi nay. Thôï goám xöa duøng tay trau chuoát saûn phaåm, hoa tay ngöôøi thôï goám theå hieän qua khaâu trang trí treân maët goám. Laøng goám Laùi Thieâu vaø Taân Phöôùc Khaùnh coù nhieàu ngheä nhaân, thôï gioûi chuyeân laøm goám daân duïng vaø myõ thuaät, saûn phaåm tieâu bieåu laø caùc loaïi ñoân voi, bình hoa, goám giaû coå … Laøng goám Chaùnh Nghóa chuù troïng saûn xuaát caùc loaïi haøng ngang truyeàn thoáng vaø caùc s aûn phaåm daân gian reû tieàn nhö heo ñaát, töôïng oâng Ñòa, thaàn Taøi, caùc moùn ñoà chôi baèng goám, coù caâu ca dao: Chieàu chieàu möôïn ngöa oâng Ñoâ Möôïn ba chuù lính ñöa coâ toâi veà Ñöa veà chôï Thuû baùn huõ baùn ve Baùn boä ñoà cheø baùn coái ña âm tieâu… Boä ñoà cheø, coái ñaâm tieâu laø saûn phaåm, laø bieåu töôïng cho taøi hoa ngöôøi thôï goám Bình Döông. Ngaøy nay khoa hoïc coâng ngheä tieân tieán ñöôïc aùp duïng vaøo caùc khaâu saûn xuaát saûn phaåm goám söù nhöng taøi hoa ngöôøi thôï vaãn ra át caàn thieát vaø phaûi tieáp tuïc phaùt trieån taøi hoa aáy treân saûn phaåm goám söù hieän nay. Thieân nhieân ñaõ öu ñaõi cho nhöõng ngöôøi laøm ngheà goám ôû vuøng Bình Döông naøy. Chính con ngöôøi ñaõ tìm ra vaø trieät ñeå taän duïng öu theá ñeå phaùt trieån ngaønh ngheà goám söù, khoâng chæ thoaû maõn cho nhu caàu tieâu duøng taïi ñòa phöông maø coøn cung caáp cho caû khu vöïc Nam boä vaø xuaát khaåu ra nhieàu quoác gia khaùc. Trong quaù khöù ñaõ nhö vaäy, hieän taïi vaãn tieáp tuïc ñieàu aáy vaø tron g töông lai ngaønh goám söù seõ phaùt trieån hôn. Bôûi leõ goám söù laø maët haøng ña daïng, “raát laønh” cho ngöôøi söû duïng, khoâng nhö nhieàu loaïi saûn phaåm töông töï ñöôïc saûn xuaát töø neàn coâng nghieäp kim loaïi hoaù chaát. Goám söù ñang trôû th aønh nhöõng maët haøng myõ ngheä ña taùc duïng trong ñôøi soáng, töø ñôøi soáng taâm linh, ñoà thôø cuùng trang trí nôi ñình, mieáu, ñeán trang trí noäi thaát cuûa ñuû coâng trình kieán truùc xaây döïng hieän ñaïi nhaát. Coù theå khaúng ñònh ngaønh goám sö ù treân ñaát Bình Döông laø ñaëc tröng lòch söû vaên hoaù cuûa Bình Döông vaø mieàn Ñoâng Nam boä. Lòch söû hình thaønh, phaùt trieån ngaønh ngheà goám söù treân ñaát Bình Döông ñaõ traûi qua nhieàu giai ñoaïn, coù nhöõng böôùc thaêng traàm khaùc nhau. Veà lónh vöïc kó thuaät saûn xuaát goám söù ñaõ phaùt trieån töø cungcaùch hoaøn toaøn thuû coâng, tieán leân nöûa thuû coâng moät nöûa cô giôùi, ñeán nay coù nhöõng böôùc phaùt trieån nhaûy voït, ñaõ öùng duïng ñöôïc nhöõng kó thuaät tieân tieán nhaát nhö c oâng ngheä thoâng tin, maùy tính, internet vaøo saûn xuaát kinh doanh saûn phaåm goám söù. Veà caùc moái quan heä trong ñoù ñaëc bieät quan heä giöõa laõnh ñaïo quaûn lyù chính quyeàn vôùi giôùi saûn xuaát kinh doanh goám söù ñaõ toaùt leân moät vaán ñeà q uan troïng, coù theå xem ñoù laø daáu aán, hay böôùc ngoaët lòch söû: Khi sieát chaët quaûn lyù, chuû tröông chính saùch ñöa ra moät caùch aùp ñaët, duy yù chí khoâng phuø hôïp vôùi quy luaät thì saûn xuaát kinh doanh ngaønh goám söù ñình treä khoâng phaù t trieån (giai ñoaïn 1978 ñeán 1986). Khi chuû tröông, chính saùch ñöa ra treân thöïc tieãn, saùt thöïc teá, phuø hôïp vôùi quy luaät thì saûn xuaát kinh doanh phaùt trieån (giai ñoaïn 1986 – 2000). Moät khi ñaõ phaùt trieån, laõnh ñaïo quaûn lyù tieáp tuï c taùc ñoäng baèng nhieàu giaûi phaùp, ñeå ngaønh tieåu thuû coâng nghieäp goám söù phaùt trieån ñuùng höôùng mang laïi hieäu quaû kinh teá , xaõ hoäi, lòch söû vaên hoaù ngaøy caøng cao hôn. Thaät ra toång giaù trò saûn phaåm saûn xuaát ra cuûa ngaønh tie åu thuû coâng nghieäp goám söù Bình Döông khoâng lôùn hôn so vôùi toång giaù trò saûn xuaát chung (GDP) cuûa toaøn tænh, nhöng khoâng vì theá maø laõnh ñaïo quaûn lyù, thieáu quan taâm hoaëc xem nheï ngaønh ngheà naøy. Bôûi leõ ñaây laø moät ngaønh kinh te á coù moät vò trí raát quan troïng trong tieán trình phaùt trieån kinh teá vaên hoaù xaõ hoäi cuûa tænh Bình Döông ñi leân theo höôùng coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù, hôn nöõa noù coøn mang tính truyeàn thoáng, laø ñaëc tröng noåi baät cuûa boä maët lò ch söû vaên hoaù Bình Döông. Haàu nhö ai cuõng bieát raèng cöù noùi ñeán Bình Döông laø noùi ñeán saûn phaåm goám söù, ñieâu khaéc, sôn maøi ñoäc ñaùo, noùi ñeán vöôøn caây traùi ngoït ngaøo Laùi Thieâu …Chính nhöõng saéc thaùi ñoäc ñaùo ñoù ñaõ taêng theâ m phaàn haáp daãn, thu huùt nhöõng ngöôøi ôû nôi khaùc veà Bình Döông ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh vaø Bình Döông ñaõ thaät söï trôû thaønh nôi “ñaát laønh chim ñaäu”. Do vaäy treân tieán trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù neàn kinh teá tænh Bình Döông, vieäc quy hoaïch laïi vuøng chuyeân saûn xuaát goám söù, ñeå coù ñieàu kieän phaùt trieån maïnh meõ hôn laø ñieàu heát söùc caàn thieát. Ñöùng treân bình dieän caû nöôùc coù theå noùi ngaønh goám söù hieän nay ñang ôû theá caïnh tranh tre ân thò tröôøng quoác teá, goám söù Bình Döông ñaõ vaø ñang phaùt trieån maïnh meõ, goùp phaàn vaøo söï caïnh tranh chung ñoù. Caùc loø goám ñöôïc xaây döïng khang trang, ñöôøng giao thoâng ñöôïc xaây döïng vaø traùng nhöïa ñeán taän caùc xaõ, phöôøng coù l oø goám, neân khaùch nöôùc ngoaøi neáu muoán coù theå ñeán vôùi caùc loø goám söù deã daøng. Trong ngaønh goám söù Bình Döông, thaønh phaàn hoä caù theå, cô sôû tö nhaân, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn (hay noùi caùch khaùc khu vöïc kinh teá daân doanh) chieám tæ leä aùp ñaûo so vôùi khu vöïc kinh teá quoác doanh. Ñaây coù theå xem laø khu vöïc kinh teá naêng ñoäng naát, coù tieàm naêng lôùn trong vieäc phaùt trieån thò tröôøng caû trong nöôùc vaø xuaát khaåu ra thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Trong phaïm vi ha ïn heïp cuûa luaän vaên chöa theå neâu ñaày ñuû caùc khía caïnh cuûa lòch söû phaùt trieån ngaønh goám söù Bình Döông, hôn nöõa taøi lieäu tham khaûo quaù haïn cheá, phaàn naøo ñaõ laøm giaûm tính khoa hoïc, ña daïng phong phuù cuûa luaän vaên, nhöng daãu sao luaän vaên cuõng goùp moät phaàn nhoû vaøo quaù trình nghieân cöùu lòch söû vaên hoaù noùi chung vaø ñaëc bieät goùp phaàn vaøo söï giöõ gìn phaùt trieån baûn saéc vaên hoaù truyeàn thoáng cuûa Bình Döông trong tieán trình phaùt trieån ñi leân theo höô ùng coâng nghieäp hieän ñaïi hoaù./. DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Buøi vaên Vöôïng – Laøng ngheà thuû coâng truyeàn thoáng Vieät Nam NXB Vaên hoùa daân toäc, Haø Noäi – 1998 2. Buøi vaên Vöôïng – “Laøng goám Baùt Traøng” – T/c Coâng nghieäp nheï, soá 1, thaùng 12 naêm 1996 (trang 12 -14) 3. Buøi vaên Vöôïng – “Laøng goám Bieân Hoøa” – T/c vaên hoùa ngheä thuaät, soá 1, naêm 1996 (trang 50 -52) 4. Ban chæ ñaïo leã kyû nieäm 300 naêm vuøng ñaát Bieân Hoøa - Ñoàng Nai - 300 naêm hình thaønh phaùt trieån – NXB Ñoàng Nai, 1998. 5. Baùo caùo soá 12/BC.UB cuûa UBND tænh Soâng Beù ngaøy 28/06/1980 6. Baùo caùo soá 01/BC.UB cuûa UBND tænh ngaøy 17/07/1994 – Baùo caùo tình hình kinh teá xaõ hoäi naêm 1994 – Ñònh höôùng phaùt trieån thôøi kyø 1996 -200, nhieäm vuï naêm 1995 7. Baùo caùo thoáng keâ cuûa Sôû Coâng nghieäp tænh Soâng Beù, naêm 1976 8. Baùo caùo cuûa ngaønh Coâng nghieäp tænh Soâng Beù, naêm 1985 9. Cheng Chinh Ho – “Maáy ñieàu nhaän xeùt veà Minh Höông xaõ vaø caùc coå tích taïi Hoäi An” – Vieät Nam khaûo cöùu – Taäp san soá 6/1960, Saøi Goøn. 10. Chæ thò soá 232/CT.TW cuûa Ban Bí thö Trung öông Ñaûng Lao ñoäng Vieät Nam, ngaøy 27/08/1976 11. Chæ thò soá 232/CT.TW cuûa Boä Chính trò – BCH Trung öông Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, ngaøy 22/04/1978. 12. Coâng vaên chæ ñaïo cuûa UBND tænh Soâ ng Beù, veà “caám buoân baùn haøng goám söù ra thò tröôøng” ngaøy 22/07/1976. 13. Chæ thò 13/CT.UB cuûa UBND tænh Soâng Beù ngaøy 17/04/1987, veà vieäc thöïc hieän nghieâm chænh caùc bieän phaùp nhaèm môû roäng giao löu haøng hoùa hôïp phaùp trong vaø ngoaøi t ænh”. 14. Dieäp Ñình Hoa – “Suy nghó veà goám coå ôû caùc tænh phía Nam” – T/c vaên hoùa ngheä thuaät soá 3 -1998 (trang 31/42) 15. Döï aùn hôïp taùc khoa hoïc kyõ thuaät vôùi U.N.D.P (Lieân Hieäp Quoác) veà naâng cao saûn löôïng vaø chaát löôïng goám söù Soâng Be ù – Xí nghieäp Lieân hieäp goám söù Soâng Beù - 1987. 16. Ñinh Huyeàn Duõng – “Goám Ñoàng Nai” – T/c khoa hoïc vaø ñôøi soáng soá 1, 1994 (trang 51 -53) 17. Ñaïi Vieät Söû Kyù Toaøn thö – Taäp 1 – Nhaø xuaát baûn Vaên hoùa Thoân tin, Haø Noäi, 2000. 18. Ñaøo Linh Coân , Nguyeãn Duy Tyø – Ñòa ñieåm khaûo coå hoïc Doác Chuøa – NXB khoa hoïc xaõ hoäi, Haø Noäi, 1993. 19. “Ñòa chí tænh Thuû Daàu Moät” 1910. trong D(òa chí Soâng Beù, NXB Toång hôïp, Soâng Beù, 1991. 20. Goùp phaàn tìm hieåu Lòch söû vaên hoùa 300 naêm – Saøi Goøn – TP. Hoà Chí Minh – NXB Treû – TP. Hoà Chí Minh – 1998 21. Huyønh Ngoïc Traûng – Goám Caây Mai Saøi Goøn Xöa – NXB Treû 1994. 22. Huyønh Ngoïc Traûng – Goám Bieân Hoøa – Kòch baûn phim Taøi lieäu 1997 23. Huyønh Ngoïc Traûng, Nguyeãn Ñaïi Phuùc – Töôïng goám Ñoàng N ai-Gia Ñònh, NXB – Ñoàng Nai, 1997 24. Huyønh Löùa -Lòch söû khai phaù vuøng ñaát nam Boä, NXB TP.HCM, 1987 25. Höông Lieân – “Goám Chaêm daân daõ” Baùo Tuoåi treû chuû nhaät, soá 4299, ngaøy 24/10/1999. 26. Haø Vaên Thö, Traàn Hoàng Ñöùc – Toùm taét nieân bieåu Lòch s öû Vieät Nam – NXB Vaên hoùa Thoâng tin, Haø Noäi, 1998 27. Haø Vaên Taán – Theo daáu caùc vaên hoùa coå – NXB Khoa hoïc Xaõ hoäi, Haø Noäi, 1998. 28. Huyønh Thò Ngoïc Tuyeát – Thuû coâng nghieäp ôû Saøi Goøn – Chôï lôùn Thôøi Nguyeãn – trong caùc theá kyû XVII -XVIII vaø nöûa ñaàu theá kyû XIX - In trong “Nhöõng vaán ñeà vaên hoùa xaõ hoäi thôøi Nguyeãn, Kyû yeáu hoäi nghò khoa hoïc laàn 2 veà thôøi Nguyeãn, NXB Khoa hoïc Xaõ hoäi, 1995. 29. Haø Vaên Caån – Haùn Vaên Khaån – Vaøi neùt veà goám söù Chu Ñaäu Vieän khaûo coå hoïc – Tö lieäu cuûa Trung taâm Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên Quoác gia, soá 1/2001. 30. Josey Powdern – Chöông trình phim taøi lieäu ñeâm 8/2/1990 cuûa Ñaøi truyeàn hình TP.HCM. 31. Khaûo coå hoïc Soâng Beù - Baûo taøng Soâng Beù, NXB vaên hoùa thoâng ti n Soâng Beù, 1982. 32. Khaûo coå hoïc Ñoàng Nai – Baûo taøng Ñoàng Nai, NXB Ñoàng Nai, 1991 33. Leâ Quyù Ñoân – Phuû bieân taïp luïc, NXB khoa hoïc Xaõ hoäi, Haø Noä, 1964 34. Leânin – Toaøn taäp, taäp 3, NXB Tieán boä – Matcôva, 1976 35. Leâ Caûnh Höôûng – Di dôøi 252 cô sôû saûn xuaát goám söù – Baùo Saøi Goøn giaûi phoùng, soá 8621, ngaøy thöù naêm 5/7/2001. 36. Lòch söû Ñaûng boä Thò xaõ Thuû Daàu Moät – taäp 1 (1930-1945) (Sô thaûo), NXB Toång hôïp, Soâng Beù, 1986. 37. Lòch söû Ñaûng boä tænh Soâng Beù – taäp 1 (1930-1945) (Sô thaûo) NXB Toång hôïp, Soâng Beù, 1990. 38. Lòch söû Ñaûng boä huyeän Taân Uyeân – taäp 1 (1930-1945) (Sô thaûo) NXB Toång hôïp, Soâng Beù, 1992. 39. Myõ thuaät Bình Döông xöa vaø nay – Hoäi vaên hoïc ngheä thuaät Bình Döông, xuaát baûn naêm 1998, taïi Xí n ghieäp in Bình Döông. 40. Minh Hoa “Chuyeån giao coâng ngheä loø nung môùi cho caùc laøng ngheà goám söù “Baùo Saøi Goøn giaûi phoùng ngaøy 24/07/2000. 41. Nguyeãn An Döông, Tröôøng Kyù – Goám söù Soâng Beù, NXB Toång hôïp, Soâng Beù, 1992. 42. Nguyeãn Ñình Ñaàu – “Ñòa lyù haønh chính tænh Bình Döông qua caùc thôøi kyø” in trong “Bình Döông ñaát laønh chim ñaãu”, NXB vaên ngheä, TP.HCM, 1999. 43. Nhö Hieân, Nguyeãn Ngoïc Hieàn - Leã thaønh haàu Nguyeãn Höõu Caûnh, NXB Vaên Hoïc, Haø Noäi, 1997. 44. Nguyeãn Coâng Bình – “Söï phaùt trieån cuûa coäng ñoàng daân toäc Vieät Nam trong khai phaù ñaát Ñoàng Nai – Gia Ñònh” in trong taäp chuyeân ñeà Goùp phaàn tìm hieåu lòch söû – vaên hoùa 300 naêm Saøi Goøn – TP.HCM, NXB Treû, TP. Hoà Chí Minh, 1998 45. Ninh Tuù “Goám nguyeân thuûy ôû Vieät Nam”, T/c vaên hoùa ngheä thuaät, soá 6, 1971 (trang 18 -24) 46. Nguyeãn vaên Y – “Giaù trò ngheä thuaät cuûa goám Vieät Nam” T/c vaên hoùa ngheä thuaät, soá 1 -2, 1997 (trang 49 -52) 47. Nguyeãn Sôn Duõng – Laøng ngheà goám Laùi Thieâu, Luaän vaên thaïc só vaê n hoùa hoïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Vaên hoùa Haø Noäi, 1997. 48. Nghieâm Phuù Ninh – Con ñöôøng phaùt trieån tieåu coâng nghieäp – Thuû coâng nghieäp Vieät Nam, NXB thoâng tin lyù luaän Haø Noäi, 1986. 49. Nguyeãn Thò Tuyeát Hoàng – Vaøi neùt veà goám Myõ thuaät Ñoàng Nai – Luaän vaên toát nghieäp ñaïi hoïc, Khoa Söû, Ñaïi hoïc Toång hôïp TP. Hoà Chí Minh, 1990. 50. Nguyeân An – “Hoa tay ngöôøi thôï goám Bình Döông” In trong Bình Döông ñaát laønh chim ñaäu, NXB Vaên ngheä, TP.HCM, 1999 51. Nguyeãn Phan Quang – “Lòch söû tænh Bình Döông qua nieân giaùm vaø ñòa chæ Thuû Daàu Moät cuûa thöïc daân Phaùp” In trong Bình Döông – ñaát laønh chim ñaäu, NXB Vaên ngheä, TP. HCM, 1999 52. Nghò quyeát cuûa Boä Chính trò Ñaûng Lao ñoäng Vieät Nam soá 254/TW ngaøy 15/07/1976 53. Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng boä tænh Soâng Beù laàn thöù hai naêm 1979. 54. Nieân giaùm thoáng keâ naêm 1996, Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông 8/1997 55. Nieân giaùm thoáng keâ naêm 1997, Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông 8/1997 56. Nieân giaùm thoáng keâ naêm 1998, Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông 8/1998 57. Nieân giaùm thoáng keâ naêm 1999, Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông 8/1999 58. Nieân giaùm thoáng keâ naêm 2000, Chi cuïc thoáng keâ tænh Bình Döông 8/2000 59. Phan Xuaân Bieân – “Cö daân Bình Döông qua caùc thôøi kyø lòch söû” in trong Bình Döông ñaát laønh chim ñaäu, NXB Vaên ngheä TP.HCM, 1999 60. Phaïm Xuaân Nam – “Ñoåi môùi kinh teá xaõ hoäi ôû Vieät Nam (1986 – 2000) Moät caùi nhìn toång quan” – T/c Xaõ hoäi hoïc soá 1, 2001 61. Phan Vaên Töôøng – Ñaát seùt coâng nghieäp, NXB khoa hoïc ky õ thuaät, Haø Noäi,1980 62. Phan Huy Leâ – Goám Baùt Traøng, NXB Theá giôùi môùi, Haø Noäi 1995 63. Phan Xuaân Bieân, Phan An – “Veà vaán ñeà vò trí cuûa ngöôøi Hoa trong coäng ñoàng caùc daân toäc Vieät Nam”, T/c Khoa hoïc Xaõ hoäi, soá 1, 1989 64. Phan Gia Beàn – Sô thaûo lòch söû phaùt trieån thuû coâng nghieäp Vieät Nam – NXB Vaên söû ñòa, Haø Noäi, 1957 65. Phaïm Lyù Höông – “Chaát lieäu goám vaø phöông phaùp nghieân cöùu noù” T/c khaûo coå hoïc, soá 4, 1990 (trang 38 -47). 66. Quyeát ñònh soá 180/QÑ.UB cuûa UBND tænh Soâ ng Beù – Veà vieäc phaùt trieån kinh teá taäp theå gia ñình, caù theå vaø tö doanh trong lónh vöïc coâng nghieäp tieåu thuû coâng nghieäp, xaây döïng vaän taûi – ngaøy 11/07/1988. 67. Quyeát ñònh soá 115/2001/CT cuûa UBND Tænh Bình Döông, ngaøy 25/07/2001, veà vieäc pheâ duyeät keá hoaïch di dôøi caùc cô sôû saûn xuaát goám söù, gaïch ngoùi ra khoûi khu ñoâng daân cö. 68. Sôn Nam – “Laùi Thieâu chieác noâi goám söù Thuû Daàu Moät”, T/c Du lòch Soâng Beù, Sôû Vaên Hoùa Thoâng tin Soâng Beù xuaát baûn, naêm 1984. 69. Sôn Nam – Lòch söû khaån hoang mieàn Nam, NXB Treû, TP. HCM, 1997 70. Sôû Vaên Hoùa Thoâng tin Bình Döông – Thuû Daàu Moät – Bình Döông ñaát laønh chim ñaäu, NXB Vaên ngheä TP.HCM, 1999 71. Sôû Vaên hoùa Thoâng tin Bình Döông kyø yeáu Hoäi thaûo khoa hoïc “Thuû Daàu Moät – Bình Döông 300 naêm” in taïi Xí nghieäp in Bình Döông naêm 1998. 72. Trònh Hoaøi Ñöùc – Gia Ñònh thaønh coâng thoâng chí (Taäp haï), Nhaø vaên hoùa phuû Quoác vuï khanh ñaëc traùch vaên hoùa xuaát baûn, Saøi Goøn, 1972 73. Tuaán Anh – “Khoa hoïc coâng ngheä taïo böôùc nhaûy voït cho ngheä goám söù” Baùo Bình Döông, soá 426, ngaøy 22/10/1999. 74. Traàn Tuaán Anh – “Laøng goám söù Laùi Thieâu hoâm nay” – Baùo Bình Döông, soá 676, ngaøy 13/06/2001. 75. Traàn Khaùnh Chöông – “Töø ñaát nung ñaán söù” T/c nghieân cöùu Vaên hoùa ngheä thuaät, soá 4, thaùng 08/1985. 76. Traàn Khaùnh Chöông – “Taïo daùng vaø trang trí cho ñoà söù” T/c nghieân cöùu Vaên hoùa ngheä thuaät, soá 3, naêm 1979. 77. Traàn Baïch Ñaèng chuû bieân – Ñòa chí tænh Soâng Beù, NXB Toång hôïp, Soâng Beù, 1991. 78. Traàn Vaên Raïng – Ñaùnh giaù hieän traïng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng ngaønh saûn xuaát goám söù vaø gaïch ngoùi treân ñòa baøn tænh Bình Döông – Baùo caùo toång hôïp ñeà taøi khoa hoïc – Sôû Coâng nghieä p Bình Döông, thaùng 12/2000. 79. Tröông Thò Yeán – “Nhaø Nguyeãn vôùi caùc thöông nhaân ngöôøi Hoa theá kyû XIX” T/c nghieân cöùu lòch söû, soá 3, 1981 80. Toâ Ngoïc Thanh – “Laøng ngheà truyeàn thoáng vaø nhöõng vaán ñeà caáp baùch ñaët ra” T/c vaên hoùa ngheä thuaät, soá 1, 1996 (trang 19 -20) 81. Thuaän An nhöõng chaëng ñöôøng lòch söû, NXB Toång hôïp, Soâng Beù, 1986 82. Vöông Hoàng Seån, Caûnh Ñöùc Traán ñaøo luïc – Hieáu coå ñaëc san soá 5, 1972 (AÁn haåm khoâng baùn). 83. Vöông hoàng Seån – Khaûo coå veà ñoà söù men lam Hueá, NXB myõ thuaät, Haø Noäi, 1999. 84. Vaên Kieän Hoäi nghò ñaïi bieåu giöõa nhieäm kyø cuûa Tænh Ñaûng boä Soâng Beù khoùa V, thaùng 3/1994. 85. Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Tænh Ñaûng boä Bình Döông laàn thöù VII, thaùng 12/2000. TAØI LIEÄU TIEÁNG N ÖÔÙC NGOAØI 1. Morgen Hall – The Potter’s Prime, xuaát baûn ôû Singapore, 1995 2. Tony Birks – The Complete Potter’s Companion (Revised edition), NXB A.Bulfinch Press Book, HongKong, 1998.