Thực trạng công tác giáo dục thẩm mỹ cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non Cẩm Sơn - Anh Sơn - Nghệ An

ã hµnh vi øng xö v¨n minh. Nh÷ng buæi ®Çu tiªn ®Õn tr­êng, trÎ v« cïng bì ngì, quÊy khãc, sî sÖt, ng¹i giao tiÕp víi b¹n bÌ vµ c« gi¸o. Nh­ng sau mét thêi gian häc tËp ch¸u ®· b¹o d¹n h¬n, thÝch ®Õn líp vµ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña líp. NhËn thøc cña trÎ vÒ mäi mÆt ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Cïng víi sù nhËn thøc vÒ c¸c m«n häc nh­ ©m nh¹c, to¸n, v¨n häc trÎ ®· cã mét kh¶ n¨ng ph©n biÖt ®­îc c¸i ®Ñp trong cö chØ, trong lêi ¨n tiÕng nãi, ®Æc biÖt h¬n lµ trÎ ®· rÊt yªu thÝch c¸i ®Ñp vµ mong muèn t¹o ra c¸i ®Ñp. Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi ®ã, gi¸o dôc thÈm mü ë nhµ tr­êng cßn gÆp mét sè khã kh¨n sau: -Tr×nh ®é gi¸o viªn kh«ng ®ång ®Ò, ch­a ph¸t huy ®­îc vai trß d¹y häc s¸ng t¹o, ®«i khi cßn dËp khu«n, m¸y mãc c¸c h×nh thøc, biÖn ph¸p. Do ®ã ch­a thu hót trÎ tÝch cùc ho¹t ®éng. - ViÖc båi d­ìng kü n¨ng gi¸o dôc thÈm mü cho gi¸o viªn hµng n¨m ch­a ®­îc s©u s¸t vµ ®Çy ®ñ. - Ch­a cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng trong gi¸o dôc thÈm mü, ®a sè phô huynh cã quan niÖm ®Õn líp lµ ph¶i häc ch÷, häc to¸n. §ã lµ mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn chÊt l­îng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ ch­a cao. Lµ gi¸o viªn mÇm non sau khi ®­îc tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc lý luËn vÒ gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o, t«i ®· nhËn thøc ®óng ®¾n vµ s©u s¾c viÖc gi¸o dôc thÈm mü lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu ë tr­êng mÇm non, ®Æc biÖt lµ trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi chuÈn bÞ b­íc vµo häc tr­êng phæ th«ng. Víi khu«n khæ lµ mét bµi tËp cuèi kho¸ em ®· lùa chän ®Ò tµi : “T×m hiÓu thùc tr¹ng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi” ®Ó nghiªn cøu, t×m hiÓu gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn m×nh ®· lµm ®­îc ®Õn ®©u? ®· lµm ®­îc nh÷ng g× trong viÖc gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ ë tr­êng líp. Tõ ®ã cã biÖn ph¸p phï hîp ®Ó vËn dông trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c vµ gi¶ng d¹y. Nh»m gãp phÇn h×nh thµnh ë trÎ kh¶ n¨ng c¶m thô vµ s¸ng t¹o ra c¸i ®Ñp, còng nh­ viÖc lµm thay ®æi nhËn thøc cña c¸n bé gi¸o viªn trong nhµ tr­êng vµ c¸c bËc phô huynh vÒ gi¸o dôc thÈm mü theo ®óng nghÜa cña nã. II. Môc ®Ých nghiªn cøu 1. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o lín ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. 2. Lµm râ vµ nhËn thøc s©u s¾c vÒ néi dung gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o lín. 3. Nªu ph­¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ ë løa tuæi mÉu gi¸o lín ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. III. NhiÖm vô nghiªn cøu 1. T×m hiÓu c¬ së lý luËn cña ®Ò tµi 2. TiÒn hµnh ®iÒu tra thùc tr¹ng vµ t×nh h×nh gi¸o dôc trÎ theo néi dung gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. 3. §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o nhì ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. IV. ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. Ph­¬ng ph¸p ®äc tµi liÖu 2. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra qua trÎ, pháng vÊn 3.Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm s­ ph¹m 4.Xö lý kÕt qu¶ nghiªn cøu b»ng thèng kª V. Kh¸ch thÓ ®èi t­îng nghiªn cøu - Kh¸ch thÓ nghiªn cøu : TrÎ mÉu gi¸o lín - §èi t­îng nghiªn cøu : Thùc tr¹ng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o nhì ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. VI . Gi¶ thiÕt khoa häc: NÕu sö dông hîp lý c¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ 5-6 tuæi ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n th× sÏ gãp phÇn n¨ng lùc thÈm mü cho trÎ VII. Néi dung nghiªn cøu: Ch­¬ng I : C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. Ch­¬ng III. Ph­¬ng h­íng vµ mét sè biÖn ph¸p kh¾c phôc gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o lín.  PhÇn II. Néi dung nghiªn cøu Ch­¬ng I C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi I. Mét sè quan ®iÓm vÒ ®æi míi néi dung gi¸o dôc mÇm non 1. Nh÷ng c¨n cø ®Ó ®æi míi gi¸o dôc mÇm non Sù ph¸t triÓn cña trÎ lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra liªn tôc vµ tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n lµ mét ho¹t ®éng chñ ®¹o riªng vµ còng t¹o ra sù ph¸t triÓn ®Æc thï cña tõng giai ®o¹n. Ngay tõ khi sinh ra cho ®Õn khi nh¾m m¾t xu«i tay, con ng­êi lóc nµo còng ph¶i häc: häc bó, häc ¨n, häc nãi…®©y lµ c¸ch häc th­êng ngµy ®em l¹i cho chóng ta tiÒn tri thøc khoa häc, h×nh thµnh cho con ng­êi nh÷ng n¨ng lùc thùc tiÔn do kinh nghiÖm mang l¹i. Song thùc tÕ l¹i ®ßi hái nh÷ng con ng­êi ph¶i cã tri thøc thùc sù, nh÷ng n¨ng lùc thùc tiÔn mµ ph­¬ng ph¸p cña cuéc sèng hµng ngµy hoµn toµn bÊt lùc kh«ng thÓ t¹o ra ®­îc mµ chØ ph­¬ng ph¸p ®Æc thï (ph­¬ng thøc nhµ tr­êng) míi cã kh¶ n¨ng tæ chøc ®Ó c¸ nh©n tiÕn hµnh mét ho¹t ®éng ®Æc biÖt gäi lµ ho¹t ®éng häc mµ qua ®ã h×nh thµnh ë c¸ nh©n nh÷ng tri thøc khoa häc, nh÷ng n¨ng lùc phï hîp víi ®ßi hái cña thùc tiÔn. V× vËy, c«ng t¸c gi¸o dôc mÇm non ®· gãp phÇn vµo viÖc x©y dùng kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, x©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ míi, x©y dùng con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa ngay tõ buæi b×nh minh cña cuéc ®êi ®øa trÎ. ViÖc ®æi míi néi dung gi¸o dôc trÎ mÇm non ph¶i ®¶m b¶o cho ®øa trÎ thùc sù tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng vµ ho¹t ®éng tÝch cùc. Tõ ®ã ph¸t triÓn nh©n c¸ch cho trÎ. Tõ nh÷ng viÖc tæ chøc ho¹t ®éng thu hót trÎ tham gia nh­ : móa h¸t, kÓ chuyÖn, ®äc th¬, vÏ, nÆn… kÝch thÝch sù tß mß kh¸m ph¸ cña trÎ. Muèn vËy, ®øa trÎ ph¶i ®­îc xem xÐt nh­ mét nh©n c¸ch trän vÑn, viÖc gi¸o dôc nh©n c¸ch ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm t©m sinh lý løa tuæi, vµo ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh vµ m«i tr­êng sèng cña trÎ. §Ó thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô ®æi míi néi dung ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. Gi¸o dôc mÇm non cÇn cã nh÷ng chuyÓn biÕn míi vÒ chÊt l­îng ®æi míi trong sù ®æi míi chung cña ngµnh gi¸o dôc ®µo taä, nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i mµ gi¸o dôc mÇm non ch­a ®¸p øng kÞp theo sù ®æi míi cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Xu thÕ phÊn ®Êu cña ngµnh häc mÇm non ®Õn n¨m 2010: - Më réng quy m« nhµ trÎ - mÉu gi¸o ë nh÷ng n¬i cã nhu cÇu vµ ®iÒu kiÖn. - T¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt, n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc vµ ch¨m sãc trÎ em t¹i c¸c tr­êng d©n lËp, quèc lËp, t­ thôc, nhãm trÎ gia ®×nh … nh»m ph¸t triÓn tèt thÓ lùc, trÝ tuÖ vµ t×nh c¶m thÈm mü cho trÎ. 2. Nhu cÇu cña c¸c tr­êng mÇm non ®èi víi viÖc ®æi míi néi dung gi¸o dôc trÎ. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc ®æi míi gi¸o dôc toµn diÖn ®· ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m. Nh÷ng nh©n tè míi trong gi¸o dôc ®· xuÊt hiÖn vµ lµm tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn tiÕp theo cña ngµnh gi¸o dôc. §èi víi ngµnh häc mÇm non ®Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc ®æi míi néi dung, ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc d¹y trÎ th× tr­íc tiªn nhµ s­ ph¹m cÇn n¾m ®­îc ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña trÎ, tõ ®ã vËn dông néi dung, ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®¶m b¶o tÝnh võa søc cho trÎ. D¹y häc ë ®©y ®­îc hiÓu theo nghÜa réng, kh«ng bã hÑp trong nhãm líp mÉu gi¸o, trÎ häc ë ®©y bao gåm: häc ¨n, häc nãi, häc ®i, häc chµo hái, häc quan s¸t sù vËt, hiÖn t­îng xung quanh. ë ®©y c¸c c« ®­îc vÝ nh­ ng­êi trång c©y, ph¶i t¹o dùng cho ®­îc nh÷ng mÇm non khoÎ m¹nh vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn v÷ng b­íc vµo cuéc sèng, lµm chñ t­¬ng lai ®Êt n­íc. Chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· kh¼ng ®Þnh : “con ng­êi míi kh«ng ph¶i tù cã s½n mµ th«ng qua nu«i d­ìng, gi¸o dôc, rÌn luyÖn ®Êu tranh trong thùc tiÔn mµ h×nh thµnh” Nh­ vËy, ngay tõ løa tuæi nµy, d¹y vµ gi¸o dôc ®ãng mét vai trß quan träng trong t©m lý cña trÎ, h×nh thµnh nh©n c¸ch ®©ï tiªn cña con ng­êi. Chóng ta biÕt r»ng trÎ em ngµy nay rÊt th«ng minh, nhanh nhÑn khoÎ m¹nh bëi: - ChÕ ®é dinh d­ìng ch¨m sãc søc khoÎ cho c¸c bµ mÑ, trÎ em ®­îc ch¨m sãc theo khoa häc, th­êng xuyªn ®­îc caØ thiÖn cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. - Giao l­u ®­îc më réng t¹o ®iÒu kiÖn cho trao ®æi vèn gen gi÷a quÇn thÓ ng­êi. - H×nh thøc tæ chøc néi dung, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc ®­îc ®æi míi. - ChÊt l­îng gi¸o dôc ®­îc t¨ng lªn, ®Æc biÖt ë trÎ em hiÖn nay a. Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ trÎ: Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ trÎ ë ®é tuæi mÇm non t¨ng rÊt nhanh thÓ hiÖn: - T¨ng kÝch cì c¬ thÓ - Ph¸t triÓn trÝ tuÖ sím - Vèn tõ cña trÎ t¨ng nhanh Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu khoa häc vÒ trÎ em cho thÊy: C©n nÆng cña trÎ 6 tuæi ®o vµo n¨m 1970 chØ b»ng c©n nÆng cña trÎ 4 - 5 tuæi ®o vµo n¨m 1996 vµ b»ng 4 tuæi ®o vµo n¨m 2004 (theo kÕt qu¶ nghiªn cøu “®Æc ®iÓm ph¸t triÓn thÓ lùc cña trÎ d­íi 6 tuæi 2004” cña Hµn Kim Chi). Tuy nhiªn, hiÖn t­îng nµy diÔn ra kh«ng ®Òu so víi c¸c vïng miÒn trªn c¶ n­íc. C¬ thÓ cña trÎ ë løa tuæi mÇm non cßn non nít vµ nh¹y c¶m víi t¸c ®éng cña m«i tr­êng : thêi tiÕt, dÞch bÖnh… do søc ®Ò kh¸ng cña trÎ cßn rÊt yÕu nªn hay m¾c mét sè bÖnh truyÒn nhiÔm : ho gµ, b¹ch hÇu, uèn v¸n, sëi, b¹i liÖt… vµ mét sè c¸c bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp, tiªu ho¸ do vÖ sinh kÐm cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn c¬ thÓ vµ trÝ tuÖ cña trÎ. TrÎ cµng lín th× kh¶ n¨ng vËn ®éng khÐo lÐo cµng thµnh th¹o h¬n, ®éc lËp h¬n. Sù phèi hîp nhÞp nhµng vµ vËn dông søc m¹nh tèt h¬n. Løa tuæi nµy cÇn h×nh thµnh c¶ vËn ®éng th« vµ tinh khÐo, viÖc h×nh thµnh phô thuéc vµo qu¸ tr×nh rÌn luyÖn cña trÎ. Nh­ vËy, khi thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc thÓ lùc cho trÎ, cÇn chó ý ®Õn néi dung b¶o vÖ søc khoÎ, phßng chèng suy dinh d­ìng vµ viÖc rÌn luyÖn t¨ng c­êng thÓ lùc cho trÎ. b. Ph¸t triÓn t©m lý Tõ khi lät lßng ®Õn 12 th¸ng trÎ cã nh÷ng nhu cÇu cÇu cÇn ®­îc tháa m·n ®Ó ph¸t triÓn, ®ã lµ nhu cÇu dinh d­ìng, nhu cÇu g¾n bã, nhu cÇu vËn ®éng, tiÕp nhËn nh÷ng Ên t­îng tõ thÕ giíi xung quanh vµ nhu cÇu giao tiÕp v¬Ý mäi ng­êi ®­îc xuÊt hiÖn sau cïng. TrÎ ë giai ®o¹n nµy phï hîp hoµn toµn vµo ng­êi lín, do ®ã giao tiÕp víi ng­êi lín lµ nhu cÇu cÇn thiÕt, ng­êi lín lµ cÇu nèi gi÷a trÎ víi thÕ giíi ®å vËt. Ho¹t ®éng chñ ®¹o ë giai ®o¹n nµy lµ giao tiÕp xóc c¶m trùc tiÕp víi ng­êi. Chóng muèn ng­êi lín ch¬i víi chóng, gióp chóng tiÕp xóc víi ®å vËt ®Ó tiÕp nhËn thÕ giíi xung quanh. Trong thêi ®¹i c«ng nghiÖp nhu cÇu g¾n bã víi ng­êi th©n, víi cha mÑ bÞ h¹n chÕ. V× vËy, trong ch¨m sãc cÇn chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm ®ã nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña chóng. Qu¸ tr×nh giao tiÕp víi ng­êi lín tiÒn ®Ò ®Çu tiªn cña ng«n ng÷ xuÊt hiÖn, trÎ b¾t ®Çu hiÓu lêi nãi cña ng­êi lín, vÊn ®Ò tËp nãi vµ luyÖn ph¸t ©m cho trÎ ë giai ®o¹n nµy rÊt quan träng. Cïng víi qu¸ tr×nh nµy viÖc cÇm n¾m vµ thao t¸c b»ng tay víi ®å vËt vµ nhËn biÕt c¸c thuéc tÝnh kh¸c nhau cña ®å vËt, trÝ kh«n cña trÎ b¾t ®Çu ®­îc ph¸t triÓn. Qua giao tiÕp trùc tiÕp víi ng­êi lín trÎ b¾t ®Çu n¾m ®­îc c¸c hµnh vi cña ng­êi, t¹o tiÒn ®Ò h×nh thµnh chøc n¨ng t©m lý cho trÎ. Tõ 12 ®Õn 36 th¸ng ho¹t ®éng chñ ®¹o cña trÎ lµ ho¹t ®éng víi ®å vËt, nhê ®ã trÎ kh¸m ph¸ c¸c thuéc tÝnh, n¾m ®­îc chøc n¨ng, ph­¬ng thøc sö dông ®å vËt theo kiÓu ng­êi lín. §©y lµ mét b­íc ph¸t triÓn míi vµ lµ néi dung quan träng trong tiÕn tr×nh lµm ng­êi cña trÎ. §øa trÎ ®­îc coi nh­ “mét nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn” hay “mét nhµ thùc nghiÖm” Sù kiÖn biÕt ®i cã ¶nh h­ëng lín ®Õn sù ph¸t triÓn t©m lý cña trÎ, trÎ b­íc sang thêi kú tiÕp xóc víi thÕ giíi bªn ngoµi ®éc lËp tù do h¬n, h×nh thøc giao tiÕp víi ng­êi lín ®· thay ®æi, thÕ giíi ®å vËt trë thµnh ®èi t­îng nhËn thøc cña trÎ. Nhu cÇu ham hiÓu biÕt ®­îc ph¸t triÓn m¹nh Cuèi tuæi nhµ trÎ “c¸i t«i” b¾t ®Çu xuÊt hiÖn, ®ã lµ dÊu hiÖu ®Çu tiªn khëi ®Çu h×nh thµnh nh©n c¸ch. TrÎ lªn 3 tuæi trë nªn ®éc lËp, muèn tù lµm lÊy mäi viÖc, trÎ hiÓu s¬ ®¼ng nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc trong x· héi. Løa tuæi mÉu gi¸o 3 ®Õn 6 tuæi vui ch¬i ¶nh h­ëng ®Õn toµn bé ®êi sèng t©m lý cña trÎ, t¹o sù biÕn ®æi vÒ chÊt trong cÊu tróc t©m lý. §ång thêi mét sè phÈm chÊt t©m lý nh­ tÝnh tù lËp, tÝnh ®ång c¶m, tÝnh hîp t¸c, kh¶ n¨ng t«n träng nh÷ng quy ®Þnh chung ®· cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn, nhu cÇu giao tiÕp cña trÎ víi b¹n cïng løa tuæi trë thµnh nhu cÇu m¹nh mÏ ®èi víi trÎ, trÎ muèn tù lùc mµ tù lùc lµ phÈm chÊt quan träng cña nh©n c¸ch. V× vËy, viÖc ph¸t triÓn tÝnh ®éc lËp cho trÎ ë giai ®o¹n nµy lµ môc tiªu gi¸o dôc ë nhiÒu n­íc ®ang ®­îc quan t©m. H¬n n÷a ë løa tuæi nµy trÎ vÉn ®ang trong thêi kú ph¸t c¶m ng«n ng÷, trÎ ph¸t ©m ®óng h¬n,vèn tõ t¨ng m¹nh vµ phong phó kh«ng chØ vÒ danh tõ mµ c¶ vÒ ®éng tõ, tÝnh tõ, liªn tõ, tõ gîi c¶m, tõ ghÐp, thµnh ng÷, c©u cã nhiÒu thµnh phÇn … ®­îc ph¸t triÓn m¹nh. Giai ®o¹n nµy còng cÇn hoµn thiÖn vÒ ph¸t ©m. Ph¹m vi nghÜa trong vèn tõ cña trÎ ngµy cµng më réng vµ phong phó, m¹ch l¹c h¬n. VËy cÇn t¹o t×nh huèng ®Ó trÎ sö dông vèn tõ tÝch cùc h×nh thµnh kü n¨ng giao tiÕp ®óng ng÷ ph¸p, sö dông tiÕng mÑ ®Î mét c¸ch chñ ®éng trong sinh ho¹t. T­ duy ë trÎ tuæi nµy cã b­íc ngoÆt c¬ b¶n: tõ b×nh diÖn bªn ngoµi chuyÓn vµo b×nh diÖn bªn trong, bªn c¹nh kiÓu t­ duy trùc quan hµnh ®éng xuÊt hiÖn kiÓu t­ duy trùc quan h×nh t­îng ph¸t triÓn vµ chiÕm ­u thÕ trong suèt tuæi mÉu gi¸o. Tuy nhiªn c¸c biÓu t­îng, h×nh t­îng trong ®Çu trÎ ®Ó g¾n liÒn víi ho¹t ®éng nhËn thøc tÝch cùc cÇn ph¶i cho trÎ võa tiÕp xóc va ch¹m, võa quan s¸t sù vËt, hiÖn t­îng mét c¸ch ®a d¹ng, t¨ng c­êng thu nhËn Ên t­îng tõ bªn ngoµi víi c¸c gi¸c quan kh¸c nhau, lµm cho thÕ giíi biÓu t­îng cña trÎ trë nªn chÝnh x¸c h¬n. Trªn c¬ së ®ã xuÊt hiÖn kiÓu t­ duy trùc quan s¬ ®å lµm trung gian ®Ó ph¸t triÓn t­ duy lªn mét b­íc míi, n¶y sinh yÕu tè t­ duy logich, t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt gióp trÎ häc tËp ë líp 1 sau nµy. Ngµy nay víi sù biÕn ®æi vµ ®æi míi kh«ng ngõng cña hiÖn thùc kh¸ch quan, nhiÒu c«ng tr×nh khoa häc ®· chøng minh r»ng: trÝ tuÖ cña trÎ em ®­îc ph¸t triÓn sím h¬n, khuynh h­íng, nhu cÇu, høng thó cña trÎ ngµy cµng ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn h¬n, trÎ biÕt nhiÒu ®iÒu h¬n, nãi n¨ng m¹ch l¹c h¬n. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ t©m lý trÎ 0 ®Õn 6 tuæi vµ quy luËt ph¸t triÓn cña nã lµ mét trong nh÷ng c¬ së cho viÖc ®æi míi gi¸o dôc mÇm non. 3. §æi míi gi¸o dôc mÇm non Ngµnh gi¸o dôc mÇm non trong nh÷ng n¨m qua ®· cã nhiÒu thµnh tùu trong viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ, gióp trÎ ph¸t triÓn tèt vÒ c¸c mÆt ®øc, trÝ, thÓ, mü. §ã lµ nh÷ng phÈm chÊt tèt mang tÝnh tiÒn ®Ò song nã cã vai trß to lín trong viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi míi - nh÷ng c«ng d©n cã Ých cho ®Êt n­íc sau nµy. B¸c Hå ®· d¹y: “v× lîi Ých tr¨m n¨m trång c©y, v× lîi Ých tr¨m n¨m trång ng­êi”. V× vËy, c« gi¸o mÇm non ph¶i thùc sù trë thµnh ng­êi mÑ hiÒn thø hai cña trÎ, c« cÇn cã nh÷ng tri thøc hiÓu biÕt trong nu«i d¹y trÎ, cïng v¬i sù t©m huyÕt nghÒ nghiÖp, sù yªu th­¬ng con trÎ c« ph¶i thùc sù lµ tÊm g­¬ng s¸ng cho trÎ noi theo. §Ó m«i tr­êng trong tr­êng mÇm non thùc sù trë thµnh v­ên ­¬m thÕ hÖ mai sau. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VIII ®· nªu: “cïng víi khoa häc vµ c«ng nghÖ, gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, nh»m n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc, båi d­ìng nh©n tµi, coi träng c¶ ba mÆt: më réng quy m«, n©ng cao chÊt l­îng ph¸t huy hiÖu qu¶” XuÊt ph¸t tõ nh÷ng môc tiªu ®ã, ngµnh häc mÇm non cã chñ tr­¬ng phÊn ®Êu ®¹t nh÷ng môc tiªu trong nh÷ng n¨m tíi, ®¶m b¶o cho trÎ ®­îc h­ëng ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc phÊn ®Êu gi¶m tû lÖ suy dinh d­ìng cho trÎ trong c¸c c¬ së mÇm non, 100% trÎ em ®­îc ®Õn tr­êng mÇm non, ®­îc h­ëng ch­ong tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc, cung cÊp nÒn mãng ph¸t triÓn vÒ thÓ lùc, trÝ tuÖ, t×nh c¶m, ®¹o ®øc, mü thuËt. - PhÊn ®Êu gi¶m tû lÖ suy dinh d­ìng trong c¸c c¬ së gi¸o dôc mÇm non, phèi kÕt hîp gi÷a gia ®×nh, nhµ tr­êng vµ x· héi nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc trÎ gãp phÇn lµm gi¶m thiÖt thßi cho sè trÎ cßn l¹i ch­a ®­îc ®Õn tr­êng. Bªn c¹nh ®ã c¸c c« gi¸o cÇn chuÈn bÞ tèt 5 tiªu chuÈn cho trÎ vµo líp 1. Quan ®iÓm cña §¶ng vÒ gi¸o dôc ®µo t¹o nãi chung, gi¸o dôc mÇm non nãi riªng lµ ph¶i nhËn thøc ®óng ®¾n, s©u s¾c vµ ph¶i trë thµnh môc tiªu hµnh ®éng thùc tiÔn. §ã lµ nh÷ng c¨n cø ®Ó c¸c tr­êng mÇm non, c¸c c¸n bé gi¸o viªn ngµnh häc mÇm non, c¸c cÊp uû ®¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ t×m hiÓu nguyªn nh©n yÕu kÐm tõ ®ã cã kÕ ho¹ch vµ c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó thùc hiÖn tèt mäi néi dung, h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc nh»m ph¸t huy nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc vµ kh¾c phôc mäi tån t¹i, ®­a c«ng t¸c nu«i d¹y trÎ ®i lªn vµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao ®¸p øng yªu cÇu cña x· héi. V× vËy, viÖc gi¸o dôc trÎ ngay ë løa tuæi nµy lµ v« cïng quan träng, muèn cã kÕt qu¶ tèt cÇn kÕt hîp gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng cïng c¸c ban ngµnh ë ®Þa ph­¬ng ®Ó gi¸o dôc trÎ theo quy m« cña ngµnh häc vµ trÎ em ®­îc gi¸o dôc ®ñ c¸c mÆt, cã ®Çy ®ñ hµnh trang ®Ó cËp nhËt nÒn c«ng nghiÖp hiÖn nay. II. Gi¸o dôc thÈm mü 1. Mét sè quan ®iÓm vÒ c¸i ®Ñp vµ gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÇm non Gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ lµ mét bé m«n khoa häc v× nã cã hÖ thèng gi¸o dôc tèt nhÊt, cã nguyªn lý xuÊt ph¸t, cã ®èi t­îng thÈm mü, cã ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu, cã hÖ thèng kh¸i niÖm vµ ph¹m trï riªng biÖt, cã lÞch sö ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn. ChÝnh v× thÕ, mü häc trë thµnh khoa häc ®éc lËp, ®­îc diÔn ra trong qu¸ tr×nh l©u dµi tõ khi m«n häc nµy ch­a ®­îc coi lµ mét m«n khoa häc ®éc lËp. Chóng ta t×m thÊy mü häc trong loµi ng­êi tõ rÊt l©u trong c¸c s¶n phÈm mü nghÖ cña hä. Nãi c¸ch kh¸c th× mü thuËt cña loµi ng­êi ®­îc xuÊt hiÖn tõ rÊt sím trong c¸c nÒn v¨n ho¸ §«ng, T©y cæ ®¹i, nÕu kh«ng kÓ c¸c t­ t­ëng thÈm mü ®­îc nh©n c¸ch hãa mµ ta chØ kÓ c¸c t­ t­ëng cã ý nghÜa lý luËn th× c¸c quan ®iÓm thÈm mü ®· ra ®êi tõ thêi v¨n - sö - triÕt bÊt ph©n. NhiÒu t¸c gi¶ thêi cæ ®¹i nh­ Heravit, DemoPitago ®Òu cã nh÷ng t­ t­ëng mü häc xuÊt s¾c. Nh÷ng ng­êi tiªu biÓu nhÊt trong lÞch sö mü häc ph­¬ng t©y lµ hai nhµ mü häc lín ®ång thêi lµ hai hÖ thèng mü häc ®èi lËp nhau ra ®êi ®ã lµ Palaton vµ Arixtot. Arixtot coi c¸i ®Ñp lµ mét thùc thÓ vËt chÊt bao gåm trËt tù, kÝch th­íc vµ sù c¶m nhËn cßn Palaton coi c¸i ®Ñp lµ ý niÖm chung ®­îc th©m nhËp vµo c¸c hiÖn t­îng cô thÓ mµ trë thµnh vËt ®Ñp, «ng cho r»ng c¸i ®Ñp cã tÝnh vÜnh cöu trong mäi thêi gian, mäi ®Þa ®iÓm, mäi ý nghÜa bëi v× nã lµ ý niÖm chø kh«ng ph¶i lµ mét vËt cô thÓ. Theo Beumgacten c¸i hoµn mü lµ mét c¬ së cña c¸i ®Ñp, sù hoµn mü lµ nhËn thøc thuÇn tóy bao gåm cã lý t×nh vµ ý chÝ, do ®ã sù hoµn mü lµ sù thèng nhÊt cña Ch©n - ThiÖn - Mü. Theo c¸c quan ®iÓm cho thÊy mét s¶n phÈm hay mét h×nh t­îng mü häc ®­îc t«n vinh th× ph¶i cã ®Çy ®ñ Ch©n - ThiÖn - Mü tõ nhiÒu khÝa c¹nh mµ gi¸o dôc lµ nhiÖm vô hµng ®Çu ®Ó ®­a thÕ hÖ trÎ mai sau cã mét s¶n phÈm ®Ñp, c«ng nghÖ míi. §Êt n­íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn, cuéc sèng ngµy cµng phån vinh t­¬i ®Ñp th× viÖc ®©ï t­ cho gi¸o dôc ®­îc coi lµ h­íng quan träng v× ph¸t triÓn gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ nh©n lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ xuÊt hiÖn, ph¸t triÓn gi¸o dôc nh»m n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc, gióp trÎ häc ®i ®«i víi hµnh còng nh­ tµi ®i ®«i víi ®øc. Nhµ gi¸o dôc d©n chñ Thuþ SÜ xuÊt s¾c Herpexittolo ®· ®ãng gãp mét phÇn to lín vµo sù nghiÖp lý luËn tr­íc tuæi häc, v× «ng ®· tËn m¾t chøng kiÕn sù bÇn cïng ho¸ cña quÇn chóng nh©n d©n vµ sù suy ®åi cña chuÈn mùc ®¹o ®øc tr­íc ®ã. ¤ng cho r»ng cã thÓ c¶i thiÖn t×nh c¶m cña nh©n d©n b»ng c¸ch gi¸o dôc ®óng ®¾n vµ phæ cËp gi¸o dôc. TÝnh chÊt kh«ng t­ëng trong nh÷ng quan ®iÓm cña «ng thÓ hiÖn ë niÒm tin ¶o t­ëng r»ng viÖc gi¸o dôc tù b¶n th©n nã sÏ ®¶m b¶o cho quÇn chóng nh©n d©n cã mét cuéc sèng tèt ®Ñp. Pextologi cho r»ng mçi ®øa trÎ b¶n chÊt nã cã s½n nh÷ng t­ chÊt, ng­êi lín ph¶i ra søc ph¸t triÓn vµ chó ý tíi nh÷ng kh¶ n¨ng vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña løa tuæi. ¤ng ®· ®Æt ra cho hÖ thèng gi¸o dôc nhiÖm vô ph¸t triÓn hµi hoµ vÒ thÓ chÊt, lao ®éng,®¹o ®øc, trÝ tuÖ ë trÎ em. Mü häc M¸c - Lªnin kh¼ng ®Þnh tÝnh cã tr­íc cña thÕ giíi vËt chÊt gióp ta h×nh thµnh ®­îc hÖ thèng t­ t­ëng mü häc ®óng ®¾n. M¸c cho r»ng ho¹t ®éng cña con ng­êi lu«n lu«n sèng vµ ho¹t ®éng nhµo nÆn vËt chÊt theo quy luËt cña c¸i ®Ñp. Tõ khuynh h­íng cña nghÖ thuËt Mac - Lªnin ph¸t triÓn thµnh tÝnh giai cÊp, tÝnh §¶ng cña v¨n häc nghÖ thuËt. V× vËy, t­ t­ëng M¸c Lª nin lµ t­ t­ëng tiÕn tiÕn cña thêi ®¹, trªn c¬ së ph¸t triÓn tiÕp thu tinh hoa lÞch sö mü häc. Nh­ vËy, cã thÓ nãi c¸i ®Ñp ®­îc g¾n víi kh¸t väng mu«n ®êi cña con ng­êi, nã ra ®êi rÊt sím cïng víi lÞch sö, thêi gian con ng­êi lu«n kh¸t väng ®i t×m c¸i ®Ñp, v­¬n tíi c¸i ®Ñp kh«ng bao giê cã giíi h¹n vµ nã mang tÝnh quy luËt ph¸t triÓn. 2. Sù cÇn thiÕt cña gi¸o dôc thÈm mü ®èi víi trÎ. Gi¸o dôc thÈm mü lµ mét bé phËn kh«ng t¸ch rêi cña hÖ thèng gi¸o dôc chung ®èi víi thÕ hÖ trÎ vµ cÇn b¾t ®Çu nã ngay tõ løa tuæi mÇm non . ViÖc ®Ó cho trÎ tiÕp xóc víi c¸i ®Ñp trong nghÖ thuËt vµ trong ®êi sèng xung quanh, cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ ®èi víi sù ph¸t triÓn thÈm mü mµ c¶ ®èi víi sù ph¸t triÓn ®¹o ®øc vµ trÝ tuÖ cña trÎ. V× vËy, cÇn t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn tèi ­u cho sù ph¸t triÓn thÈm mü kh«ng kÓ nh÷ng ®iÒu kiÖn bÈm sinh cña chóng thÕ nµo? bëi mçi ®øa trÎ cã thÓ tiÕp xóc víi tÊt c¶ c¸c lo¹i nghÖ thuËt. Víi trÎ mÉu gi¸o tá ra lµ xuÊt s¾c trong mét lo¹i nghÖ thuËt nµo ®ã th× viÖc tiÕp xóc víi c¸c nghÖ thuËt kh¸c cµng lµm giµu nh©n c¸ch nãi chung còng nh­ lµm giµu n¨ng lùc cña chóng. Tr­êng líp mÇm non lµ m«i tr­êng gi¸o dôc ®Çu tiªn cña trÎ, ®øa trÎ bÞ ¶nh h­ëng tèt xÊu nh­ thÕ nµo lµ do sù t¸c ®éng cu¶ c« gi¸o mÇm non, b¹n bÌ, hoµn c¶nh sèng xung quanh nh­ tr­êng líp, ®å ch¬i, ®å dïng, trang trÝ phßng nhãm…Th«ng qua c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt nh­: t¸c phÈm v¨n häc, ©m nh¹c, héi ho¹… còng chÝnh th«ng qua d¹y häc lµ ph­¬ng tiÖn quan träng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mét c¸ch cã môc ®Ých, cã kÕ ho¹ch. TrÎ mÇm non rÊt thÝch c¸i ®Ñp, thÝch mäi ng­êi khen ®Ñp, dÔ bÞ l«i cuèn mét c¸ch tù ph¸t vµo nh÷ng g× hÊp dÉn xung quanh, ®ã lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó chóng ta tiÕn hµnh thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸o dôc thÈm mü nh»m gióp trÎ nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ c¸i ®Ñp, yªu c¸i ®Ñp, biÕt gi÷ g×n c¸i ®Ñp mong muèn t¹o ra c¸i ®Ñp ë xung quanh trÎ. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ 5 - 6 tuæi ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An I. §Æc ®iÓm t×nh h×nh cña huyÖn Anh S¬n Anh S¬n lµ huyÖn miÒn nói cña tØnh NghÖ An, n»m trªn trôc ®­êng quèc lé 7 . Víi tæng sè d©n 76.716 ng­êi cã 3 d©n téc Kinh, M­êng, Dao cïng chung sèng trªn ®Þa bµn 18 x· vµ thÞ trÊn. Tæng sè : 20 tr­êng mÇm non/ 18 x· N¨m häc 2005 - 2006 ngµnh mÇm non cña huyÖn Anh S¬n ®· ph¸t triÓn m¹nh vÒ sè vµ chÊt l­îng, cô thÓ: - 138 líp mÉu gi¸o - 32 líp nhãm trÎ - Huy ®éng ®­îc 4.354 trÎ ra líp. - Riªng trÎ 5 tuæi cã 46 líp gåm 1287 ch¸u ®¹t 98,2% trÎ trong ®é tuæi - Tæng sè gi¸o viªn : 276 c«. Trong ®ã : 248 c« cã tr×nh ®é chuyªn m«n - Tæng sè tr­êng : 20 tr­êng cã hiÖu tr­ëng - Tæng sè gi¸o viªn trong biªn chÕ nhµ n­íc : 124 c«; gi¸o viªn ngoµi biªn chÕ lµ 143 c« víi møc h­ëng phô cÊp 190.000/c«/th¸ng. * H¹n chÕ : - Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc trÎ vÒ c¬ b¶n vÉn theo kiÓu truyÒn thèng víi ®Æc tr­ng chñ yÕu coi c« gi¸o lµ “trung t©m” cña sù gi¸o dôc. - C« gi¸o th­êng gi¶ng gi¶i vµ sö dông mÉu, trÎ chñ yÕu ghi nhí, nh¾c l¹i vµ lµm theo mÉu. - Trong gi¶ng d¹y, gi¸o viªn cßn phô thuéc nhiÒu vµo tµi liÖu h­íng dÉn vµ c¸c bµi so¹n cã s½n. C¸c gÝa trÞ truyÒn thèng, c¸c hiÓu biÕt ®­îc chÊp nhËn vµ ¸p ®Æt trÎ. - H×nh thøc tæ chøc ®¬n ®iÖu, nghÌo nµn, chñ yÕu coi träng “h×nh thøc tiÕt häc”trÎ Ýt cã ®iÒu kiÖn ®­îc sö dông nh÷ng ®iÒu ®­îc häc vµo trong cuéc sèng, h×nh thøc gi¸o dôc mäi lóc, mäi n¬i cßn Ýt ®­îc chó ý. III. Thùc tr¹ng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. * §Æt vÊn ®Ò : - “§øc, trÝ, thÓ, mü” lµ c¸i ®Ých cÇn ®¹t cuèi cïng trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc. MÆc dï ë tuæi mÇm non yªu cÇu gi¸o dôc lµ sù khëi ®Çu cho sù h×nh thµnh nh©n c¸ch sau nµy, song trÎ vÉn cÇn ®­îc coi lµ chñ thÓ nhËn thøc vµ lµ “trung t©m” cho mäi sù ho¹t ®éng s¸ng t¹o bëi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tÝch cùc s¸ng t¹o lµm n¶y sinh c¸c vÊn ®Ò vÒ phÈm chÊt : ®øc, trÝ, thÓ, mü. - PhÈm chÊt ®¹o ®øc ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c tiªu chÝ: BiÕt lÔ phÐp chµo hái, biÕt thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña ng­êi lín, biÕt thËt thµ lÔ phÐp, biÕt gióp ®ì nh÷ng nh÷ng ng­êi xung quanh vµ nh­êng nhÞn em nhá… - C¸c tiªu chÝ vÒ trÝ tuÖ : ph¸t triÓn lêi nãi; nhËn biÕt, ph©n biÖt ®­îc c¸c h×nh khèi, mµu s¾c, mét sè kü n¨ng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng t¹o h×nh, ©m nh¹c, thÝch ®i häc vµ kh¸m ph¸ t×m tßi. - Tiªu chÝ vÒ thÓ lùc: KhoÎ m¹nh, c¬ thÓ ph¸t triÓn hµi hoµ c©n ®èi, nhanh nhÑn, da dÎ hång hµo, kh«ng bÖnh tËt. - Tiªu chÝ vÒ thÈm mü : BiÕt ph©n biÖt c¸i xÊu, c¸i ®Ñp trong viÖc lµm vµ lêi nãi; biÕt yªu thÝch c¸i ®Ñp, g×n g÷i c¸i ®Ñp vµ t¹o ra c¸i ®Ñp. Qua mét thêi gian t×m hiÓu vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t nh÷ng néi dung gi¸o dôc thÈm mü cña 40 ch¸u/2 líp mÉu gi¸o lín tr­êng mÇm non I thÞ trÊn em ®· thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: 1. Gi¸o dôc thÈm mü th«ng qua thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc v¨n ho¸ vÖ sinh. Nh÷ng thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc vµ hµnh vi v¨n ho¸ vÖ sinh chÝnh lµ cèt lâi cña ®¹o ®øc, ®­îc thÓ hiÖn qua kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc. TrÎ cã thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc ®óng ®¾n vµ thãi quen hµnh vi v¨n ho¸ sÏ gióp cho trÎ cã giao tiÕp øng xö ®óng vµ bÒn v÷ng trong ho¹t ®éng c¸ nh©n vµ ho¹t ®éng tËp thÓ. Nh÷ng thãi quen hµnh vi ®¹o ®øc vµ hµnh vi cã v¨n ho¸ vÖ sinh cÇn h×nh thµnh gi¸o dôc trong tr­êng mÇm non ®ã lµ : - Thãi quen giao tiÕp cã v¨n ho¸ : BiÕt tù ®éng chµo hái c« vµ b¹n bÌ khi ®Õn líp, biÕt chµo hái khi cã kh¸ch ®Õn nhµ hoÆc ®Õn líp, muèn hái hoÆc nãi g× ph¶i gi¬ tay xin phÐp, kh«ng nãi leo, nãi c­íp lêi, nãi trèng kh«ng, nãi dèi, ®æ lçi cho ng­êi kh¸c, biÕt nhËn quµ b»ng hai tay do ng­êi kh¸c ®­a, biÕt c¶m ¬n xin lçi; nãi n¨ng râ rµng, m¹ch l¹c, kh«ng nãi qu¸ to, kh«ng v¨ng tôc chöi bËy, biÕt x­ng h« th©n mËt víi b¹n bÌ vµ ng­êi th©n. - H×nh thµnh nh÷ng thãi quen trong sinh ho¹t nh­ ®i ®øng nhÑ nhµng kh«ng hÊp tÊp, véi vµng; kh«ng ®i chen qua mÆt ng­êi kh¸c, ngåi häc ngay ng¾n, kh«ng g¸c ch©n lªn bµn ghÕ. - Thãi quen gi÷ g×n vÖ sinh s¹ch sÏ, d¹y trÎ gi÷ g×n vÖ sinh mÆt mòi, ch©n tay, quÇn ¸o s¹ch sÏ, cã thãi quen tù phô vô b¶n th©n. - Thãi quen sèng trËt tù gän gµng, ®å dïng ®­îc lÊy ra vµ cÊt ®óng n¬i quy ®Þnh, ®­îc s¾p xÕp gän gµng. -Thãi quen trong ¨n uèng: cã thãi quen mêi c«, mêi b¹n tr­íc khi ¨n. Trong khi ¨n: Kh«ng nãi chuyÖn, kh«ng ngËm thøc ¨n, kh«ng bá dë thøc ¨n, kh«ng nhai nhåm nhoµm, biÕt röa tay, lau måm tr­íc vµ sau khi ¨n. - Thãi quen hµnh vi n¬i c«ng céng: gi¸o dôc trÎ biÕt t«n träng nh÷ng quy ®Þnh chung : ®i l¹i nhÑ nhµng, kh«ng c­êi nãi ch¹y nh¶y, vøt r¸c ®óng n¬i quy ®Þnh, cã ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng. KÕt qu¶ tr­ng cÇu ý kiÕn ®èi víi phô huynh trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. B¶ng 1: Kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ vÒ gi¸o dôc thÈm mü tr­íc vµ trong khi häc ë líp mÉu gi¸o. Sè trÎ ®iÒu tra lµ 40 Tr­íc khi ®Õn tr­êng Trong khi ®ang häc t¹i tr­êng BiÕt tªn m×nh, tªn bè mÑ, häc tr­êng g× Thùc hiÖn ®­îc theo yªu cÇu cña c« BiÕt s¸ng t¹o trong khi ch¬i BiÕt tªn m×nh, tªn bè mÑ, häc tr­êng g× Thùc hiÖn ®­îc theo yªu cÇu cña c« BiÕt s¸ng t¹o trong khi ch¬i T K TB T K TB T K TB T K TB T K TB T K TB 9 4 27 6 7 27 3 3 34 15 16 9 10 15 15 12 12 16 23 10 67 15 18 67 7,5 7,5 85 37 40 23 25 37,5 37,5 30 30 40 Nh×n vµo b¶ng trªn cho thÊy trÎ trø¬c khi ®Õn tr­êng cã kÕt qu¶ thÊp so víi trÎ ®­îc häc ë tr­êng líp mÉu gi¸o lµ do: - M«i tr­êng tiÕp xóc cña trÎ Ýt va ch¹m, trÎ sö dông ch­a thµnh th¹o tiÕng phæ th«ng. - TrÎ ch­a ®­îc häc qua líp mÉu gi¸o bÐ nªn sù tiÕp thu cña trÎ kh«ng ®¶m b¶o tÝnh “võa søc” vÒ kiÕn thøc còng nh­ nh÷ng kü n¨ng cña trÎ rÊt h¹n chÕ. Qua thêi gian trÎ ®Õn tr­êng ®­îc c« gi¸o h­íng dÉn tæ chøc cho trÎ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng häc tËp - vui ch¬i. Qu¸ tr×nh ®ã ®· dÇn dÇn lµm thay ®æi tÝnh tÝch cùc cho trÎ, ®øa trÎ trë nªn nhanh nhÑn, ho¹t b¸t h¬n, cëi më h¬n, ®Æc biÖt lµ trÎ ®· b¹o d¹n vµ thÝch tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng, trÎ ®· biÕt gióp ®ì c« gi¸o nh÷ng c«ng viÖc võa søc nh­ thu gän ®å dïng, ®å ch¬i vµ trÎ ®· biÕt hîp t¸c trong khi ch¬i c¸c trß ch¬i. VD : Trong giê ho¹t ®éng vui ch¬i th× trÎ ®· biÕt ph©n nhãm : b¸c sÜ, nÊu ¨n, x©y dùng, cöa hµng… Qu¸ tr×nh ch¬i: ®· n¶y sinh sù hîp t¸c gi÷a c¸c vai ch¬i trong nhãm, gi÷a nhãm nµy víi nhãm kh¸c, b¸c sÜ th× kh¸m bÖnh, kª ®¬n ph¸t thuèc; bÖnh nh©n n»m trªn gi­êng gi¶ vê mÖt mái, kÓ bÖnh víi b¸c sÜ… HoÆc nhãm x©y dùng ®Õn cöa hµng vËt liÖu ®Ó mua hµng, ®i mua thùc phÈm vÒ nÊu cho b¸c thî ¨n… Qu¸ tr×nh nµy d· thÓ hiÖn sù t¸i t¹o cña trÎ vÒ cuéc sèng sinh ho¹t, sù ph¶n ¸nh ®ã ®­îc thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh ch¬i cña trÎ.Th«ng qua ch¬i gióp trÎ h×nh thµnh kh¶ n¨ng quan s¸t, ãc t­ëng t­îng s¸ng t¹o. 2. Gi¸o dôc thÈm mü qua tiÕng mÑ ®Î. TiÕng mÑ ®Î cã vai trß quan träng trong cuéc sèng con ng­êi, nã lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó giao tiÕp, gióp chóng ta hiÓu vµ gÇn gòi nhau, nhê cã tiÕng mÑ ®Î gióp con ng­êi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, nã cßn gi÷ träng tr¸ch ®óc kÕt vµ l­u truyÒn l¹i cho ®êi sau nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u. §èi víi trÎ : TiÕng nãi lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó giao tiÕp, nhËn thøc, t­ duy. ViÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng ®èi víi trÎ mÉu gi¸o. Gi¸o dôc thÈm mü th«ng qua tiÕng mÑ ®Î gióp hiÓu lêi hay ý ®Ñp cho t©m hån trÎ t­¬i s¸ng h¬n th«ng qua lêi nãi cña c« gi¸o vµ ng­êi lín còng nh­ m«i tr­êng mµ trÎ ®­îc tiÕp xóc. Khi d¹y trÎ c« gi¸o cÇn d¹y trÎ biÕt sö dông lêi nãi sao cho phï hîp trong qu¸ tr×nh giao tiÕp. Khi nãi víi ng­êi lín biÕt th­a göi, víi b¹n bÌ th©n mËt th× gÇn gòi ®ñ nghe. TrÎ ë ®é tuæi nµy rÊt thÝch nghe ng­êi lín kÓ chuyÖn ®äc th¬, ®©y lµ th¬× c¬ thuËn lîi cho trÎ tiÕp nhËn ng«n ng÷ nghÖ thuËt, V× vËy, c« gi¸o ph¶i thÓ hiÖn ®­îc giäng kÓ , ®äc truyÒn c¶m thÓ hiÖn ®­îc tÝnh c¸ch nh©n vËt trong truyÖn, thÓ hiÖn ®­îc nhÞp ®iÖu, cao ®é, ©m thanh…gióp trÎ c¶m nhËn ®­îc c¸i hay, c¸i nghÖ thuËt trong truyÖn, th¬. Qua ®ã trÎ hiÓu ®­îc c¸i ®óng sai, tèt xÊu trong th¬ truyÖn VD : Th«ng qua c©u chuyÖn “thá anh, thá em” - Thá anh nh­ thÕ nµo: tèt bông, biÕt yªu mÑ vµ biÕt gióp ®ì mäi ng­êi khi ho¹n n¹n - Thá em cã th­¬ng mÑ kh«ng? thá em th­¬ng mÑ nh­ng rÊt Ých kû kh«ng biÕt gióp ®ì ng­êi kh¸c khi ho¹n n¹n - Thá anh vµ thá em ai ®¸ng khen nhiÒu h¬n? (thá anh ®¸ng khen) Qua sè liÖu thèng kª, trÎ míi ®Õn líp vµ c¸c ch¸u ®· ®Õn líp sau mét thêi gian ( ®Çu n¨m häc vµ cuèi n¨m) ta thÊy kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ nh­ sau: Líp ®¹t Tû lÖ Sè trÎ ®iÒu tra Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 HiÓu néi dung Tá th¸i ®é râ rµng Tá th¸i ®é kh«ng râ rµng HiÓu néi dung Tá th¸i ®é râ rµng Tá th¸i ®é kh«ng râ rµng Líp 5 tuæi A Tû lÖ % 18 12 66 8 45 10 55 16 88,8 14 78 4 22 Líp 5 tuæi B Tû lÖ % 22 14 64 8 46 14 64 20 91 17 73 5 27 KÕt qu¶ trªn b¶ng 2 cho thÊy: - Giai ®o¹n 1 : NhËn thøc cña trÎ cßn thÊp, th¸i ®é cña trÎ h©ï nh­ ch­a râ rµng, trÎ nhót nh¸t, chËm ch¹p, ch­a linh ho¹t. - Giai ®o¹n 2: NhËn thøc cña trÎ t¨ng lªn râ rÖt, trÎ b¹o d¹n, tù tin h¬n h¼n, biÕt tá th¸i ®é yªu ghÐt râ rµng h¬n. 3. Gi¸o dôc thÈm mü th«ng qua ho¹t ®éng t¹o h×nh. Ho¹t ®éng t¹o h×nh nh»m ph¸t triÓn cho trÎ kh¶ n¨ng c¶m thô vµ c¶m xóc thÈm mü, båi d­ìng thÞ hiÕu thÈm mü, h×nh thµnh cho trÎ t×nh yªu víi vÎ ®Ñp thiªn nhiªn, cuéc sèng con ng­êi vµ nghÖ thuËt, nã lµ mét ho¹t ®éng hÊp dÉn ®èi víi trÎ. Qu¸ tr×nh kh¶o s¸t ®­îc thùc hiÖn vµ cho kÕt qu¶. Líp Sè trÎ ®iÒu tra Míi ®Õn tr­êng ®Õn tr­êng mét thêi gian ®¹t tiªu chÝ Tû lÖ % ®¹t tiªu chÝ Tû lÖ % MÉu gi¸o 5 tuæi A 18 6 33 15 83 MÉu gi¸o 5 tuæi B 20 5 25 15 75 Th«ng qua ho¹t ®éng t¹o h×nh gióp trÎ h×nh thµnh nh÷ng kü n¨ng, kü x¶o, n¨ng lùc quan s¸t, ph¸t triÓn trÝ nhí, trÝ t­ëng t­îng s¸ng t¹o, luyÖn cho sù khÐo lÐo cña ®«i bµn tay, ®Æc biÖt ®èi víi trÎ 5 tuæi ho¹t ®éng t¹o h×nh cßn cã vai trß kh«ng nhá trong viÖc häc tËp m«n mü häc ë tiÓu häc. M«n t¹o h×nh ë mÉu gi¸o gåm c¸c thÓ lo¹i : vÏ, nÆn, xÐ, d¸n… * KÕt qu¶ kh¶o s¸t trªn 40 trÎ vÒ ho¹t ®éng t¹o h×nh nh­ sau: Lo¹i ho¹t ®éng Sè trÎ ®­îc ®iÒu tra Giai ®o¹n ®Çu n¨m Giai ®o¹n cuèi n¨m Tèt Kh¸ T. B×nh Tèt Kh¸ T. B×nh VÏ Tû lÖ 40 8 20% 7 17,55 25 62,5 13 32,5% 18 45% 9 22,5% NÆn Tû lÖ 40 9 22,5% 11 27,5% 20 50% 12 30% 17 42,5% 11 27,5% XÐ d¸n Tû lÖ 40 7 17,5% 8 35% 25 20% 12 62,5% 14 30% 14 35% Tõ sè liÖu trªn b¶ng ®¸nh gi¸ ta rót ra nhËn xÐt : KÕt qu¶ trªn trÎ ®Çu n¨m ®¹t møc ®é thÊp so víi yªu cÇu, qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vui ch¬i cña trÎ ë tr­êng mÇm non ®· gióp trÎ tr¶i nghiÖm, lÜnh héi kü n¨ng vÒ ho¹t ®éng t¹o h×nh, tõ ®ã ph¸t triÓn t­ duy, t­ëng t­îng cña trÎ. Qua ®ã, ta thÊy r»ng vai trß cña ng­êi lín ®Æc biÖt lµ c« gi¸o mÇm non ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña trÎ. 4. Gi¸o dôc thÈm mü th«ng qua m«n gi¸o dôc ©m nh¹c. Ngay tõ trong bµo thai ©m nh¹c ®· cã t¸c ®éng ®Õn ®øa trÎ, ng­êi mÑ thÝch nghe nh÷ng b¶n nh¹c, thÝch ca h¸t vµ tham gia vµo nh÷ng ho¹t ®éng nghÖ thuËt móa h¸t th× ®øa trÎ sau nµy còng rÊt cã kh¶ n¨ng vÒ ©m nh¹c. Khi sinh ra ngay tõ lóc lät lßng mÑ trÎ ®· rÊt thÝch nghe tiÕng ru Çu ¬ cña bµ cña mÑ. Khi lín lªn, nh÷ng bµi h¸t ®· gieo vµo lßng trÎ nh÷ng t×nh c¶m yªu th­¬ng ®Êt n­íc con ng­êi, gióp trÎ g¾n bã vµ yªu th­¬ng ®Êt n­íc quª h­¬ng m×nh h¬n. Gi¸o dôc ©m nh¹c trong nhµ tr­êng mÇm non lµ mét m«n häc kh«ng thÓ thiÕu, ©m nh¹c gióp trÎ béc lé c¶m xóc, nhu cÇu giao tiÕp víi xung quanh vµ ®Ó gi¶i to¶ n¨ng l­îng c¬ thÓ, lµm gi¶m bít tr¹ng th¸i c¨ng th¼ng mÖt mái sau tiÕt häc. C¸c ®éng t¸c, cö chØ, ®iÖu bé sÏ ph¸t triÓn c©n b»ng. C¸c chøc n¨ng c¬ thÓ lµm cho c¬ thÓ khoÎ m¹nh, vui t­¬i, hån nhiªn vµ nhanh nh¹y. ¢m nh¹c lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng ho¹t ®éng ®èi víi trÎ. TrÎ nh×n l¹i b¶n th©n nh­ tÊm g­¬ng ph¶n chiÕu, cã t¸c dông trong viÖc ®iÒu chØnh hµnh vi. Toµn bé chøc n¨ng nghÖ thuËt thÓ hiÖn qua c¸c ho¹t ®éng móa h¸t vµ nã gãp phÇn gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ. Tt Tªn tiªu chÝ T.sè trÎ ®iÒu tra Sè trÎ ®¹t chØ tiªu Sè trÎ ®¹t Tû lÖ % 1 TrÎ thÝch tham gia ho¹t ®éng ©m nh¹c cïng c« 40 38 95% 2 TrÎ h¸t ®óng nh¹c, ®óng giai ®iÖu, móa ®óng ®éng t¸c 40 35 87,5% 3 TrÎ thÓ hiÖn ®­îc t×nh c¶m, s¾c th¸i bµi h¸t 40 32 80% 4 TrÎ cã n¨ng khiÕu vÒ ©m nh¹c 40 14 35% Qua b¶ng ®iÒu tra trªn ta thÊy: - Kh¶ n¨ng c¶m thô ©m nh¹c cña trÎ rÊt cao, nÕu ®­îc båi d­ìng kÞp thêi vµ ®óng ®¾n th× nguyªn nh©n ©m nh¹c cña trÎ cßn ®­îc ph¸t triÓn tèt h¬n. V× vËy, gi¸o viªn cÇn tæ chøc h­íng dÉn cho trÎ trong ho¹t ®éng móa h¸t c¸ nh©n, tËp thÓ ®Ó ph¸t triÓn ë trÎ kh¶ n¨ng c¶m thô c¸i ®Ñp, kh¶ n¨ng giao tiÕp vµ b¹o d¹n tù tin trong cuéc sèng. 5. Gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ th«ng qua gi¸o dôc lÔ gi¸o B»ng c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy nh­ ®ãn tr¶ trÎ, ho¹t ®éng vui ch¬i, lao ®éng vÖ sinh ®Òu lµ nh÷ng dÞp tèt ®Ó trÎ béc lé c¸ tÝnh, c¸ch øng xö lêi ¨n tiÕng nãi cña m×nh, ë tr­êng mÇm non c« gi¸o lµ ng­êi d¹y trÎ “häc ¨n, häc nãi, häc gãi, häc më” qu¸ tr×nh gÇn gòi, uèn n¾n nh÷ng sai sãt cña trÎ trong hµnh vi, lêi nãi theo tiªu chÝ : gi¸o dôc ph¶i th­êng xuyªn ë mäi lóc, mäi n¬i. Th«ng qua ho¹t ®éng häc tËp, gi¸o viªn ®· sö dông lång ghÐp néi dung lÔ gi¸o vµo c¸c m«n häc : Lµm quen m«i tr­êng xung quanh, gi¸o dôc ©m nh¹c, t×m hiÓu thÕ giíi xung quanh… VD: Muèn bÐ biÕt c¶m ¬n, xin lçi th× lång vµo c©u chuyÖn VÞt con häc c¶m ¬n xin lçi. C« tæ chøc cho trÎ ®ãng vai c¸c nh©n vËt trong truyÖn, qua nhËp vai, lêi nãi hµnh ®éng trong kÞch ®· chuyÓn thµnh hµnh ®éng, lêi nãi trong sinh ho¹t hµng ngµy. Nh­ vËy gi¸o dôc lÔ gi¸o ®· thÊm vµo trÎ nhÑ nhµng, hÊp dÉn. Bªn c¹nh viÖc gi¸o dôc trÎ ë tr­êng th× vÊn ®Ò hiÓu biÕt cña c¸c bËc phô huynh lµ yÕu tè hÕt søc quan träng. Cha mÑ ph¶i cã kiÕn thøc nu«i d¹y con cho phï hîp víi trÎ, cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ, thêi gian ®Ó quan t©m ch¨m sãc trÎ. NhiÖm vô cña c« gi¸o mÇm non kh«ng chØ lµ d¹y trÎ ë tr­êng mµ cßn ph¶i cung cÊp cho c¸c bËc phô huynh kiÕn thøc nu«i con theo khoa häc ®Ó cïng nhau nu«i d¹y trÎ cho tèt h¬n. B¶ng ®iÒu tra vÒ kiÕn thøc hiÓu biÕt cña c¸c bËc phô huynh vÒ vÊn ®Ò ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. Tæng sè phô huynh tham gia Gi¸o dôc trÎ cã nÒ nÕp thãi quen lÔ phÐp ViÖc d¹y dç con c¸i X©y dùng gia ®×nh nªn cã mÊy con CÇn thiÕt Kh«ng cÇn thiÕt Gia ®×nh Nhµ tr­êng X· héi C¶ ba Tõ 1 - 2 con Tõ 3 con Tõ 4 con 30 27 3 1 3 1 25 26 4 0 * NhËn xÐt tæng qu¸t Qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra ë 2 líp mÉu gi¸o lín tr­êng mÇm non thÞ trÊn L­¬ng S¬n - Hoµ B×nh kÕt qu¶ cho thÊy ë mçi giai ®o¹n cã tõng møc ®é kh¸c nhau v× cã nh÷ng trÎ ch­a qua líp mÉu gi¸o bÐ hoÆc trÎ ph¶i häc líp ghÐp nªn lÔ gi¸o kh«ng ®­îc ph¸t huy theo løa tuæi, cã møc ®é cao h¬n cßn ë møc ®é cña trÎ bÞ bá qua. V× thÕ nªn ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn sù nhËn thøc cña trÎ. Bªn c¹nh ®ã trÎ cßn bÞ ¶nh h­ëng cña tiÕng mÑ ®Î vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña trÎ ch­a ®­îc th­êng xuyªn duy tr× tõ líp nhá nªn thÓ lùc cßn yÕu vµ trÎ nhót nh¸t v× Ýt tiÕp xóc víi nh÷ng ng­êi xung quanh vµ m«i tr­êng bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy nªn qu¸ tr×nh gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ cßn nhiÒu h¹n chÕ. Muèn gi¸o dôc lÔ gi¸o cho trÎ mÉu gi¸o nãi chung vµ tr­êng mÇm non nãi riªng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p tèt h¬n kÕt hîp gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng trong viÖc gi¸o dôc trÎ vµ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c x· héi ho¸ gi¸o dôc. Gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ b¾t ®Çu tõ viÖc ph¸t triÓn tri gÝac thÈm mü. Qua ®ã h×nh thµnh ë trÎ kh¶ n¨ng c¶m nhËn c¸i hay, c¸i ®Ñp vµ h­íng dÉn trÎ nhËn thøc ®­îc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµ cuéc sèng th«ng qua tri gi¸c vµ hµnh vi cña con ng­êi. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thÈm mü, t×nh c¶m thÈm mü cña trÎ em ®­îc h×nh thµnh. C« gi¸o cÇn dÉn d¾t trÎ tõ tri gi¸c c¸i ®Ñp ®Õn xóc c¶m tr­íc c¸i ®Ñp vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc c¸i ®Ñp. VËy ng­êi gi¸o viªn lµ ng­êi ph¶i t¹o ra cho trÎ nh÷ng c¶m xóc thÈm mü ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c hµnh vi cô thÓ, nã lµm phong phó vµ phï hîp víi néi dung vµ nhiÖm vô gi¸o dôc thÈm mü. §«i m¾t lµ cöa sæ t©m hån, vËy thÞ hiÕu thÈm mü lµ biÓu hiÖn sù ®¸nh gi¸ cña mçi con ng­êi. Gi¸o dôc thÈm mü thÞ hiÕu lµ båi d­ìng n¨ng lùc,®¸nh gi¸ c¸i ®Ñp, ph©n biÖt ®­îc c¸i ®Ñp vµ c¸i kh«ng ®Ñp mét c¸ch ®óng ®¾n khoa häc. ChÝnh v× lÏ ®ã ng­êi gi¸o viªn cÇn d¹y cho trÎ biÕt c¶m thô c¸i ®Ñp, biÕt sö dông c¸i ®Ñp trong cuéc sèng vµ b¶o vÖ, g÷i g×n c¸i ®Ñp, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸i ®Ñp ph¸t triÓn ngµy mét tèt h¬n. Mäi trÎ em trªn tr¸i ®Êt nµy ®Òu cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o nghÖ thuËt, mçi trÎ cã mét n¨ng khiÕu kh¸c nhau nh­ng chóng ta lµ nhµ gi¸o dôc th× cÇn h­íng trÎ mét c¸ch ®óng ®¾n. TrÎ em cã thÓ tham gia mäi ho¹t ®éng nghÖ thuËt ®¬n gi¶n nh­ h¸t, móa, kÓ chuyÖn, ®ãng kÞch, vÏ, xÐ d¸n… Muèn ph¸t triÓn kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña trÎ cÇn cho trÎ mét sè hiÓu biÕt sau: - Cho trÎ tiÕp xóc víi c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt ®a d¹ng phong phó, phï hîp víi tõng ®é tuæi vµ gióp trÎ hiÓu râ, hiÓu s©u néi dung c¸c t¸c phÈm ®ã. - D¹y trÎ mét sè kü n¨ng ho¹t ®éng : Móa, h¸t, kÓ chuyÖn, ®äc th¬, t¹o h×nh… - Ph¸t triÓn båi d­ìng n¨ng khiÕu thÈm mü ë trÎ - KhuyÕn khÝch vµ t¹o diÒu kiÖn cho trÎ ph¸t triÓn n¨ng lùc s¸ng t¹o nghÖ thuËt. - CÇn quan t©m tíi nh÷ng néi dung gi¸o dôc hµnh vi ®Ñp, lÔ phÐp trong lêi ¨n, tiÕng nãi; ®i ®øng nhÑ nhµng, ®Õn líp chµo c«, chµo b¹n; vÒ nhµ chµo «ng bµ, ng­êi th©n; khi ¨n uèng ph¶i ¨n tõ tõ, kh«ng nãi chuyÖn khi cã thøc ¨n trong miÖng; kh«ng c­êi ®ïa…. ®ã lµ nh÷ng thãi quen hµnh vi cÇn quan t©m uèn n¾n vµ rÌn luyÖn cho trÎ. Muèn lµm ®­îc ®iÒu ®ã th× nhµ tr­êng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ : - Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c bËc phô huynh häc sinh, tuyªn truyÒn c¸ch nu«i con theo khoa häc tíi tõng phô huynh. Tõ ®ã thèng nhÊt c¸ch nu«i d¹y con gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng. - C¨n cø vµo néi dung, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc thÈm mü cña ch­¬ng tr×nh do bé ®Ò ra råi cô thÓ ho¸ cho thÝch hîp víi ®Þa ph­¬ng m×nh. - Ph¶i quan t©m ®óng møc, kÞp thêi vµ t¹o ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ ®Ó gi¸o viªn thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc thÈm mü ë tr­êng, líp m×nh. Ch­¬ng III : Ph­¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An I. Ph­¬ng h­íng ®æi míi cña tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An §æi míi néi dung ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ mÇm non lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. NghÞ quyÕt TW §¶ng lÇn 2 kho¸ 8 ®· kh¼ng ®Þnh : “lÊy gi¸o dôc ®µo t¹o vµ khoa häc c«ng nghÖ lµm yÕu tè c¬ b¶n, coi ®ã lµ kh©u ®ét ph¸” §Ó ®¸p øng yªu cÇu ®æi míi cña ®Êt n­íc vµ môc tiªu phÊn ®Êu cña ngµnh häc. Tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An ®· kh«ng ngõng cè g¾ng phÊn ®Êu thùc hiÖn tõng b­íc ®æi míi néi dung, h×nh thøc ch¨m sãc - gi¸o dôc trÎ theo h­íng tÝch cùc, nh»m ®¶m b¶o sè vµ chÊt l­îng gi¸o dôc tõng b­íc n©ng lªn t¹o ®iÒu kiÖn cho b­íc ®­êng ®i lªn cña m×nh. * §æi míi ph­¬ng ph¸p cho m«n häc cô thÓ: Theo ph­¬ng ch©m ®æi míi cña ngµnh häc lµ: “LÊy trÎ lµm trung t©m” nªn c« gi¸o lµ ng­êi dÉn d¾t, gîi më, h­íng trÎ vµo c¸c ho¹t ®éng ®Ó trÎ ®­îc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng trong c¸c ho¹t ®éng. C« gi¸o lµ ng­êi tæ chøc m«i tr­êng häc tËp vµ t¹o c¬ héi cho trÎ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng theo høng thó, së thÝch, nhu cÇu cña b¶n th©n trÎ. * §æi míi ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc: Lµ ®æi míi h×nh thøc tæ chøc, ®æi míi ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc, trang thiÕt bÞ vµ ®æi míi møc ®é ®¸nh gi¸ cña trÎ theo c¸c tiªu chÝ ®Ò ra. §æi míi ph­¬ng ph¸p ë ®©y kh«ng ph¶i lµ bá hÕt c¸i cò mµ dùa trªn c¸i cò ®Ó ph¸t huy, ®Þnh h­íng t¹o ra c¸i míi mét c¸ch tæng hîp. Tõ c¸c ph­¬ng ph¸p ®ã ta chän läc vµ vËn dông mét c¸ch linh ho¹t vµo t×nh h×nh cô thÓ ë ®Þa ph­¬ng m×nh c«ng t¸c ®Ó ch¨m sãc, gi¸o dôc ngµy cµng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thùc tÕ hiÖn nay, gãp phÇn thóc ®Èy môc tiªu ph¸t triÓn toµn diÖn vµ h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa. * §æi míi néi dung gi¸o dôc lµ : - Gi¸o dôc toµn d©n theo c¸c ®é tuæi kh¸c nhau vµ c©n ®èi gi÷a ch¨m sãc vµ gi¸o dôc. - §¶m b¶o ph¸t triÓn theo nhu cÇu riªng tõng ®é tuæi. T¨ng c­êng gi¸o dôc dinh d­ìng, vÖ sinh vµ chó träng rÌn luyÖn søc khoÎ cho tõng ®é tuæi. - Néi dung ch¨m sãc gi¸o dôc cÇn ®­îc lùa chän theo yªu cÇu cña trÎ vµ theo yªu cÇu cña tõng løa tuæi. - Néi dung tiÕp cËn tõ quan ®iÓm thÝch hîp. §æi míi néi dung gi¸o dôc cÇn ®­îc hiÓu theo mét c¸c ®óng ®¾n, tr¸nh qu¸ t¶i, tr¸nh coi ®æi míi lµ mét kiÕn thøc qu¸ míi, qu¸ cao lµm cho tri gi¸c vµ gi¸c quan cña trÎ c¨ng th¼ng, mµ ®æi míi ë ®©y ph¶i ®Æt trong bèi c¶nh chung cña qu¸ tr×nh ®æi míi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, quan ®iÓm ®æi míi lµ tõ nh÷ng c¸i kÕ thõa, c¶i tiÕn vµ ®­a c¸c yÕu tè míi vµo gi¸o dôc, t¹o ra sù ph¸t triÓn míi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng gi¸o dôc trong thêi ®¹i ngµy nay. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p vµ biÖn ph¸p cÇn lµm. 1. N©ng cao chÊt l­îng vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cho ®éi ngò gi¸o viªn tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An - Båi d­ìng t­ t­ëng chÝnh trÞ : +/ Tæ chøc cho gi¸o viªn tham gia c¸c líp häc tËp nghÞ quyÕt, tiÕp thu ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n­íc do ®i¹ ph­¬ng tæ chøc; +/ C¨n cø vµo yªu cÇu thùc tÕ víi yªu cÇu cña ngµnh häc ®Ó lËp kÕ ho¹ch båi d­ìng chuÈn ho¸ trªn c¬ së x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò. +/ KhuyÕn khÝch ®éng viªn tham gia häc tËp båi d­ìng chuyªn m«n, chÝnh trÞ t¹i chøc ®¹t chuÈn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô gi¸o dôc. - VÒ v¨n ho¸: Cã v¨n ho¸ cao th× viÖc tiÕp thu kiÕn thøc dÔ dµng h¬n. §ång thêi, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®¹t chuÈn vÒ nghiÖp vô, lµ chØ tiªu phÊn ®Êu cña tõng c¸ nh©n trong nhµ tr­êng. - Båi d­ìng chuyªn m«n nghiÖp vô : Muèn cã biÖn ph¸p båi d­ìng mang l¹i hiÖu qu¶ cao, tr­íc hÕt ng­êi qu¶n lý ph¶i n¾m b¾t ®­îc tr×nh ®é n¨ng lùc cña tõng gi¸o viªn, h¹n chÕ vÒ ph­¬ng ph¸p hay kh¶ n¨ng, kü x¶o? nhÊt lµ n¨ng lùc s­ ph¹m. Tõ ®ã, cã biÖn ph¸p kÕ ho¹ch båi d­ìng thÝch hîp cho tõng ®èi t­îng. - Hå s¬, sæ s¸ch gi¸o viªn : Muèn cã giê d¹y tèt ph¶i cã sù ®Çu t­ so¹n bµi vµ chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp. X¸c ®Þnh ®­îc môc ®Ých, yªu cÇu cña tiÕt häc, m«n häc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cu¶ nhµ tr­êng. §Ó ®éi ngò gi¸o viªn cã hå s¬ chÊt l­îng tèt, ng­êi c¸n bé qu¶n lý vÒ chuyªn m«n ph¶i th­êng xuyªn h­íng dÉn cho gi¸o viªn c¸ch so¹n bµi vµ th­êng xuyªn kiÓm tra uèn n¾n kÞp thêi. - Båi d­ìng qua tiÕt d¹y: + Th­êng xuyªn dù giê ®ét xuÊt, b¸o tr­íc, ®Þnh kú. Tõ ®ã, ph©n lo¹i gi¸o viªn ®Ó cã biÖn ph¸p gióp ®ì. + Tæ chøc cho gi¸o viªn dù giê mÉu theo tõng bé m«n. - Båi d­ìng qua líp ®iÓm: + Chän gi¸o viªn nhiÖt t×nh, yªu nghÒ, mÕn trÎ, ®¶m b¶o vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, chÝnh trÞ, cã kinh nghiÖm ch¨m sãc, ­u tiªn chän gi¸o viªn giái lµm nßng cèt. + ChØ ®¹o x©y dùng 1 líp cña ®¬n vÞ lµm nßng cèt, ®­a chÊt l­îng nhµ tr­êng n©ng lªn, ®¸p øng yªu cÇu. - Båi d­ìng qua tæ chøc chuyªn ®Ò: Båi d­ìng th«ng qua chuyªn ®Ò lµ biÖn ph¸p tÝch cùc cã hiÖu qña trong viÖc n©ng cao tay nghÒ cho c¸n bé gi¸o viªn. Muèn tæ chøc chuyªn ®Ò tèt, ng­êi qu¶n lý ph¶i lËp kÕ ho¹ch båi d­ìng vµo tõng thêi ®iÓm thÝch hîp. - Båi d­ìng qua c¸c phong trµo thi ®ua + Tæ chøc c¸c héi thi lµm ®å dïng, ®å ch¬i. §©y lµ lÜnh vùc quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cho gi¸o viªn. + tæ chøc héi thi “ bÐ tËp lµm néi trî, bÐ khÐo tay, bÐ khoÎ ®Ñp”… Qua héi thi, c¸n bé gi¸o viªn trong tr­êng ®· rót ra nhiÒu kinh nghiÖm, nhanh chãng vµ tr­ëng thµnh trong chuyªn m«n. - Tæ chøc tham quan vµ häc tËp: Kinh nghiÖm qu¶ lµ mét kho tµng quý b¸u, tuy nhiªn cßn phô thuéc vµo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph­¬ng. Song, do tµi vËn dông, s¸ng t¹o vµ ¸p dông tõ kinh nghiÖm cña tr­êng tiÕn tiÕn vµo tr­êng m×nh sao cho phï hîp ®¹t hiÖu qu¶. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh vµ yªu cÇu thùc tÕ cña tr­êng CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An. Nhµ tr­êng ®· tæ chøc cho c¸n bé, gi¸o viªn ®i tham quan vµ häc tËp kinh nghiÖm cña mét sè tr­êng ®iÓm thuéc huyÖn Anh S¬n nh­ tr­êng mÇm non Phóc S¬n, Th¹ch S¬n …ChÞ em ®· ®­îc trao ®æi häc hái vµ lÜnh héi ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm bæ Ých vÒ phôc vô ®¬n vÞ m×nh. - Båi d­ìng gi¸o viªn th«ng qua viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm ®óc rót ra tõ thùc tÕ, tÝch luü cho b¶n th©n vµ ®ång nghiÖp häc tËp. - Båi d­ìng cho gi¸o viªn lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn cho c¸c bËc cha mÑ vÒ kiÕn thøc nu«i d¹y con, thùc hiÖn mçi gi¸o viªn lµ mét tuyªn truyÒn viªn. Muèn nhµ tr­êng ph¸t triÓn toµn diÖn, ng­êi qu¶n lý ph¶i coi träng c«ng t¸c båi d­ìng ®éi ngò, ®©y lµ nhiÖm vô hµng ®Çu trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. 2. §æi míi ph­¬ng ph¸p vµ néi dung gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ mÇm non Khi nãi ®Õn ®æi míi néi dung vµ ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc thÈm mü th× nªn quan t©m ®Õn ®æi míi h×nh thøc tæ chøc. Trong viÖc ®æi míi néi dung, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc thÈm mü ta kh«ng nªn ¸p dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p gß bã, cøng nh¾c mµ ph¶i lu«n lu«n c¶i tiÕn vµ ®æi míi néi dung, h×nh thøc më réng phong phó ®Ó gióp trÎ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh÷ng n¨ng lùc c¶m thô, nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ c¸i ®Ñp, gi¸o dôc trÎ yªu c¸i ®Ñp vµ b­íc ®Çu h×nh thµnh n¨ng lùc s¸ng t¹o ra c¸i ®Ñp. Hµng ngµy trÎ ®­îc tiÕp xóc víi thiªn nhiªn, m«i tr­êng, x· héi ®· h×nh thµnh ë trÎ nh÷ng nhu cÇu c¶m thô c¸i ®Ñp. V× vËy, néi dung gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ bao gåm nhiÒu thÓ lo¹i ®Æc biÖt. CÇn ph¸t hiÖn ra c¸i ®Ñp vµ h­íng trÎ vµo vÎ ®Ñp ®Ó trÎ ®­îc quan s¸t, h­ëng thô vµ ®Ó trÎ ph¸t huy n¨ng khiÕu vèn cã cña m×nh trong cuéc sèng hµng ngµy. * C¸c biÖn ph¸p cô thÓ: a. C¸i ®Ñp lµ nÒn mãng thu hót t©m hån trÎ th¬, V× vËy, cÇn cho trÎ th­êng xuyªn tiÕp xóc víi tranh, ¶nh nghÖ thuËt, cho trÎ ®i ch¬i, tham quan ®Ó trÎ ®­îc tiÕp xóc víi thiªn nhiªn m«i tr­êng xung quanh. Tõ ®ã trÎ sÏ hiÓu ®­îc c¸i ®Ñp mét c¸ch kh¸i qu¸t dÉn ®Õn trÎ hiÓu ®­îc mét c¸ch tæng qu¸t. b. Muèn ®æi míi th× : “häc ph¶i ®i ®«i víi hµnh” nªn nhµ tr­êng cÇn cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ kinh phÝ mua s¾m ®å dïng, ®å ch¬i ®Ó c¸c giê d¹y mang l¹i kÕt qu¶ cao. c. §èi víi c¸c gãc : CÇn lu«n lu«n thay ®æi c¸ch trang trÝ, t¹o ra nhiÒu c¸i míi l¹ m¾t, hÊp dÉn trÎ vÒ mµu s¾c, h×nh d¸ng, kÝch th­íc thËt phong phó vµ cã néi dung phï hîp víi tõng ®é tuæi. d. C« gi¸o nªn uèn n¾n, t¹o c¬ héi ®Ó trÎ cã thãi quen gi÷ g×n ®å dïng, ®å ch¬i vµ biÕt b¶o vÖ c¸i ®Ñp. 3. Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng t¹o diÒu kiÖn ®Ó gi¸o dôc thÈm mü mang l¹i kÕt qu¶ cao. M«i tr­êng gÇn gòi nhÊt ®èi víi trÎ lµ gia ®×nh vµ nhµ tr­êng. ViÖc kÕt hîp gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng sÏ t¹o ra søc m¹nh vµ lµ chç tin cËy v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn cña trÎ. Khi c¸c ch¸u ®Õn líp mÉu gi¸o th× ®iÒu kiÖn sèng, sù giao tiÕp cña mçi gia ®×nh cã sù kh¸c nhau vÒ nhiÒu mÆt nh­ vÞ trÝ x· héi, nghÒ nghiÖp, tuæi t¸c. Hµng n¨m nhµ tr­êng tæ chøc c¸c buæi häp phô huynh häc sinh vµo ®Çu n¨m, gi÷a n¨m, cuèi n¨m ®Ó trao ®æi t×nh h×nh häc tËp vµ ho¹t ®éng, sinh ho¹t. Tõ ®ã cã biÖn ph¸p h­íng dÉn nu«i d¹y trÎ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao. Ngoµi ra cßn trao ®æi víi phô huynh vµo nh÷ng lóc ®ãn, tr¶ trÎ ®Ó gia ®×nh vµ nhµ tr­êng n¾m ®­îc t×nh h×nh søc khoÎ, häc tËp vµ kh¶ n¨ng tiÕp thu cña trÎ. Tõ ®ã, cã sù thèng nhÊt trong viÖc nu«i d¹y trÎ. III. Mét sè kiÕn nghÞ côthÓ, kÕt luËn 1. KÕt luËn: Qua lý luËn vµ thùc tiÔn chøng minh cho thÊy: gi¸o viªn lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ nãi chung vµ gi¸o dôc thÈm mü nãi riªng. Muèn nhµ tr­êng ph¸t triÓn toµn diÖn, ng­êi qu¶n lý ph¶i coi c«ng t¸c båi d­ìng ®éi ngò lµ nhiÖm vô hµng ®Çu, v× chÊt l­îng ®éi ngò lµ chÊt l­îng cña toµn ngµnh, båi d­ìng ph¶i cã kÕ ho¹ch, t×m ra biÖn ph¸p tèi ­u nh»m gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò cã hiÖu qu¶ cÇn phaØ : - X©y dùng kÕ ho¹ch tõng m«n häc, gi¶i quyÕt tõng kh©u, vËn dông linh ho¹t vµ kÞp thêi. - Båi d­ìng phÈm chÊt chÝnh trÞ cho gi¸o viªn - Båi d­ìng chuyªn m«n b»ng nhiÒu h×nh thøc : tù häc, tù rÌn luyÖn n©ng cao tr×nh ®é chuÈn chuyªn m«n. - Båi d­ìng tinh thÇn vËt chÊt, quan t©m ®Õn ®êi sèng, hoµn c¶nh sèng cña tõng c¸ nh©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi thµnh viªn hoµn thµnh nhiÖm vô. 2. KiÕn nghÞ : Qua viÖc ®iÒu tra nghiªn cøu thùc tr¹ng gi¸o dôc thÈm mü ë tr­êng mÇm non CÈm S¬n - Anh S¬n - NghÖ An t«i thÊy: mÆc dï c«ng t¸c gi¸o dôc ®· ®­îc quan t©m song kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n vµ h¹n chÕ ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. ChÝnh v× vËy, t«i cã mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt víi c¸c cÊp l·nh ®¹o : * §èi víi nhµ tr­êng : CÇn cã kÕ häach cho gi¸o viªn ®i häc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n. - Hµng n¨m nhµ tr­êng chó träng ®Õn viÖc tæ chøc c¬ së vËt chÊt líp häc. - Ph¸t huy c«ng t¸c x· héi ho¸ gi¸o dôc, tranh thñ sù ñng hé cña c¸c cÊp ban ngµnh ®oµn thÓ ë ®Þa ph­¬ng. * §èi víi phßng gi¸o dôc : + T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸n bé qu¶n lý ®i tham quan thùc tÕ, ®­îc dù giê vµ nghe b¸o c¸o c¸c mÆt ho¹t ®éng ®iÓn h×nh tiªn tiÕn vµ chØ ®¹o cña Ban gi¸m hiÖu. + Phßng cã kÕ ho¹ch ph©n bæ gi¸o viªn ®¶m b¶o 2 c«/1 líp (cã chÕ ®é sinh ho¹t c¶ ngµy) ®Ó viÖc ch¨m sãc ®¹t hiÖu qu¶. * KiÕn nghÞ víi cÊp tØnh - Bé gi¸o dôc: + Tham m­u v¬i chÝnh phñ ®Ó cã chÝnh s¸ch râ rµng cô thÓ cho gv ngoµi c«ng lËp. + Cã nguån kinh phÝ ®Çu t­ cho gi¸o dôc mÇm non (®Æc biÖt vïng n«ng th«n miÒn nói khã kh¨n). tµi liÖu tham kh¶o 1. ChiÕn l­îc gi¸o dôc mÇm non 1998 - 2020 2. NghÞ quyÕt TW II kho¸ VIII 3. T¹p chÝ gi¸o dôc mÇm non 4. Mét sè ®Þnh h­íng ®æi míi trong ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc mÇm non. 5. Tµi liÖu båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý ngµnh häc mÇm non 2003 -2004. 6. Tµi liÖu båi d­ìng nghiÖp vô nhµ trÎ mÉu gi¸o 7. Tµi liÖu gi¸o dôc thÈm mü tuæi mÇm non T¸c gi¶: §inh Hång Th¸i - Ph¹m Quang Trung 8. T©m lý häc mÇm non T¸c gi¶ : NguyÔn ¸nh TuyÕt 9. Thùc tr¹ng gi¸o dôc mÇm non - Vô gi¸o dôc mÇm non T¸c gi¶ : Lª ThÞ ¸nh TuyÕt