Thực trạng hoạt động chuyển giá trong các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam và giải pháp

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIÁ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP FDI TẠI VIỆT NAM & GIẢI PHÁP NHÓM THUYẾT TRÌNH: -Trần Thị Thúy -Phan Thanh Trúc -Nguyễn Phú Kỳ Trân -Lê Hoàng Thiên Hương -Nguyễn Thị Thanh Phương KHÁI NIỆM Tập đoàn - không dựa trên giá thị trường - tránh nộp thuế đầy đủ Công ty liên kết - định giá khác nhau - tối ưu hóa lợi nhuận Tập đoàn - định giá không theo thị trường - tối thiểu hóa thuế, tối đa hóa lợi nhuận 2 ĐẶC ĐIỂM 3 CHUYỂN GIÁ Giá cả: không dựa vào thị trường Định giá chuyểngiao Các cty: có mối quan hệ cộng sinh đặc biệt PHÂN BIỆT CHUYỂN GIAO CHUYỂN GIÁ GIAN LẬN GIÁ 4 CÁC HÌNH THỨC CHUYỂN GIÁ Nâng cao giá trị tài sản góp vốn NK nguyên phụ liệu với giá cao Nâng khống tài sản vô hình Làm quảng cáo ở nước ngòai với chi phí cao 5 ĐỊNH GIÁ CÁC YẾU TỐ ĐẦU RA THẤP HƠN GIÁ THỊ TRƯỜNG CÁC HÌNH THỨC CHUYỂN GIÁ ĐỊNH GIÁ CÁC YẾU TỐ ĐẦU RA THẤP HƠN GIÁ THỊ TRƯỜNG 6 Điều tiết giá mua bán hàng hóa VAI TRÒ VÀ HẬU QUẢ CỦA CHUYỂN GIÁ ĐỐI VỚI NHÀ (QUỐC GIA) ĐẦU TƯ Vai trò: • Thu được ngoại tệ nhiềuhơn • Tác động tốt hơn đến hiệu quả kinh tế xã hội Hậu quả: • Thất thu một khoản thuế nhất định • Mục tiêu quản lý vĩ mô sẽ gặp khó khăn 7 ĐỐI VỚI NHÀ (QUỐC GIA) TIẾP NHẬN ĐẦU TƯ Vai trò • Tăng thu nhập cho nước tiếp nhận vốn Hậu quả • Tạo ra viễn cảnh kinh tế ảo • Phải đương đầu với các khó khăn ◦ Tài chính. ◦ Hoạch định chính sách điều tiết nền kinh tế vĩ mô ◦ Thúc đẩy các ngành sản xuất trong nước phát triển • Lệ thuộc kinh tế -> lệ thuộc chính trị 8 VAI TRÒ VÀ HẬU QUẢ CỦA CHỐNG CHUYỂN GIÁ • Đối với quốc gia đầu tư • Đối với quốc gia tiếp nhận đầu tư • Một số quốc gia “lơ là” trong việc chống chuyển giá CÁC BIỆN PHÁP CHUNG CHỐNG CHUYỂN GIÁ TRONG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ QUỐC TẾ •Hoàn thiện các văn bản pháp luật •Hệ thống hóa thông tin của công ty FDI •Nâng cao nghiệp vụ nhân viên thuế •Phát hiện kịp thời và chính xác hiện tượng chuyển giá 10 KINH NGHIỆM CỦA CÁC NƯỚC TRONG VẤN ĐỀ CHỐNG CHUYỂN GIÁ MỸ: • Luật “Thu Nhập Nội Bộ” (IRC)482 ban hành năm 1968. • 1988-1992, liên tục đưa ra các PP xác định giá mới. • Quy định chính thức được ban hành, có hiệu lực từ 8/7/1994 cho đến nay. • PP định giá chuyển giao: PP giá bán lại, PP chi phí cộng thêm, PP phân chia lợi nhuận. • Đưa ra hướng dẫn riêng cho HH hữu hình và vô hình 11 KINHNGHIỆM CỦA CÁC NƯỚC TRONG VẤN ĐỀ CHỐNG CHUYỂN GIÁ OECD • 8/7/1994, đưa ra dự thảo “Hướng dẫn giá chuyển giao đối với các công ty đa quốc gia và các cơ quan quản lý thuế ”. • 7/1995 OECD ban hành chính thức • Nguyên tắc “định giá công bằng” • Phương pháp phân chia lợi nhuận • Có tính trung lập và tương đồng trong khả năng quản lý. 12 BÀI HỌC RÚT RA • Hoàn thiện các văn bản pháp luật • Tùy trường hợp để áp dụng phương pháp xác định giá chuyển giao • Coi trọng công tác lưu trữ tài liệu tài chính của MNCs. • Nhân viên thuế phải có nghiệp vụ giỏi. 13 THỰC TRẠNG FDI TẠI VIỆT NAM ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI THỜI KỲ 1991-2010 - 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 1 9 9 1 1 9 9 2 1 9 9 3 1 9 9 4 1 9 9 5 1 9 9 6 1 9 9 7 1 9 9 8 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4 2 0 0 5 2 0 0 6 2 0 0 7 2 0 0 8 2 0 0 9 2 0 1 0 Tổng vốn đăng ký (tỷ đô) Tổng vốn thực hiện (tỷ đô) Tỷ đô Năm Nguồn: Bộ kế hoạch và đầu tư 14 2% 60% 39% Nông - lâm - ngư nghiệp Công nghiệp - xây dựng Dịch vụ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI PHÂN THEO NGÀNH KINH TẾ (1988 – 2010) Nguồn: Bộ kế hoạch và đầu tư 15 STT Quốc gia Tổng vốn đăng ký (triệu đô) Tỷ trọng 1 Đài Loan 22,981.20 11.88% 2 Hàn Quốc 22,389.10 11.57% 3 Singapore 21,890.20 11.31% 4 Nhật Bản 20,959.90 10.83% 5 Malaysia 18,417.40 9.52% 6 Quần đảo Vigin thuộc Anh 14,513.80 7.50% 7 Hoa Kỳ 13,103.90 6.77% 8 Hongkong 7,846.40 4.05% 9 Quần đảo Cay men 7,432.20 3.84% 10 Thailand 5,842.60 3.02% 11 Khác 38,141.00 19.71% ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI THEO ĐỐI TÁC ĐẦU TƯ CHỦ YẾU Nguồn: Bộ kế hoạch và đầu tư 16 2007 2008 2009 2010 55.46% 49.50% 47.30% 39.90% 44.54% 50.50% 52.70% 60.10% Tỷ lệ doanh nghiệp kê khai lãi Tỷ lệ doanh nghiệp kê khai lỗ TÌNH HÌNH KÊ KHAI LỢI NHUẬN CỦA DN FDI TẠI VIỆT NAM Nguồn: Tổng cục Thống Kê 17 Địa phương Tỷ trọng về số dự án Tỷ trọng về tổng vốn đầu tư đăng ký Thành phố Hồ Chí Minh 27,6% 20% Hà Nội 11,6% 14,9% Đồng Nai 10,5% 13,7% Bình Dương 18,2% 10% Bà Rịa – Vũng Tàu 1,8% 7,2% TÌNH HÌNH THU HÚT FDI PHÂN THEO MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG NỔI BẬT (2009) Nguồn: Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh 18 19 SỐ LƯỢNG CÁC DOANH NGHIỆP FDI KÊ KHAI LỖ VÀ LÃI TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM Nguồn: Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh Nguồn: Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh TỶ LỆ DOANH NGHIỆP FDI BÁO LỖ TẠI TP.HCM 20 46.9% 47.3% 60.0% 44.5% 50.5% 50.4% 44.8% 0.0% 10.0% 20.0% 30.0% 40.0% 50.0% 60.0% 70.0% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Nguồn: Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh Tỷ trọng các loại thuế thu được đối với khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tại TpHCM 2007 21 31% 29% 39% 1% Thuế VAT Thuế tiêu thụ đặc biệt Thuế thu nhập doanh nghiệp Các loại thuế khác CHUYỂN GIÁ 22 ĐỘNG CƠ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHUYỂN GIÁ TẠI VIỆT NAM ĐỘNG CƠ BÊN NGOÀI - Sự khác biệt về thuế thu nhập doanh nghiệp - Kỳ vọng về tỷ giá - Các hạn chế về số lượng - Sự hiện hữu của các đối tác trong nước - Môi trường kinh doanh & áp lực về thể chế chính trị - Mối đe dọa trực tiếp đến lợi nhuận ĐỘNG CƠ BÊN TRONG Lợi nhuận Rủi ro 23 Nước Thuế suất TNDN Hồng Kông 17% Singapore 18% Đài Loan 25% Hàn Quốc 27.5% Pháp 33.33% Mỹ 39.3% Nhật Bản 40.69% VIỆT NAM 25% Nguồn:KPMG, 2008 24 15,731 19,470 - 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 Tỷ giá (USD/VND) Nguồn: ADB Nguồn: Tổng cục hải quan Việt Nam 25 CÁCH THỨC THỰC HIỆN CHUYỂN GIÁ TẠI VIỆT NAM - Nâng giá tài sản góp vốn khi tham gia liên doanh - Nâng giá đầu vào NVL mua từ công ty mẹ - Tăng chi phí quảng cáo, khuyến mãi & chi phí khác - Sử dụng chiến lược phá giá, hạ giá sản phẩm bán gây lỗ nghiêm trọng cho liên doanh - ….. 26 -1960 Lần đầu tiên đến VN - 8/1995: LD Vinafimex- Miền Bắc - 9/1995: LD Công ty nước giải khát Chương Dương - 1/1998: Ra đời Cocacola Non Nước- Miền Trung - 10/1998: Liên doanh bị thay thế bằng 100% vốn nước ngoài - 6/2001 Hợp nhất ba công ty ra đời Cocacola Việt Nam 27 VIDEO QUẢNG CÁO COCACOLA 28 Vốn đầu tư: 46,7 tr $ Thua lỗ: 151 tỷ đồng 29 PRICE Chính quốc 75cent/coke (10.500vnd/coke) Nước sở tại 40-50 cent/coke (5000 - 7000vnd/coke) 30 GAME OVER 31 CLIP MINH HỌA CHUYỂN GIÁ 32 NGUYÊN NHÂN CỦA HIỆN TƯỢNG CHUYỂN GIÁ • Từ động cơ tối đa hoá lợi nhuận • Quyền quyết định giá trong các giao dịch • Quan hệ gắn bó chung về lợi ích giữa các nhóm liên kết • Sự khác biệt về môi trường đầu tư, kinh doanh, chính sách, pháp luật, thể chế giữa các quốc gia • Các yếu tố về chính trị, về chính sách đối ngoại 33 GIẢI PHÁP NHÓM GIẢI PHÁP VỀ LUẬT • Cần xây dựng Luật Chống Chuyển Giá • Trao quyền cho cơ quan thuế, cơ quan hải quan • Thực hiện cải cách hành chính trong khâu nhận thủ tục và cấp giấy phép đầu tư. • Hình sự hóa, truy tố trước pháp luật • Cần có văn bản quy định nhiệmvụ cụ thể cho các ngành có liên quan • Cần đưa vào Luật Quản lý thuế một số điều khoản bắt buộc 34 GIẢI PHÁP NHÓM GIẢI PHÁP VỀ NHÂN LỰC • Mở các lớp học chuyên ngành, lớp huấn luyện, đào tạo nguồnnhân lực chuyên theo dõi và phát hiện vấn đề chuyển giá, có quyền được liên hệ với các ban ngành liên quan hoặc truy cập hệ thống dữ liệu. • Riêng đối với công chức thuế: cần tiếp tục công tác đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn, kỹ năng, ngoại ngữ. 35 GIẢI PHÁP GIẢI PHÁP VỀ CÔNG NGHỆ-THÔNG TIN • Xây dựng một cơ sở dữ liệu giá thế giới • Cần tiếp tục xây dựng và nâng cấp hệ thống thông tin dữ liệu, cơ sở hạ tầng thông tin phục vụ quản lý để trợ giúp cho con người và công việc. 36 GIẢI PHÁP GIẢI PHÁP KHÁC • Triển khai các chương trình thanh tra toàn diện đối với doanh nghiệpFDI định kỳ hoặc đột xuất hoặc có dấu hiệu chuyển giá • Cần có sự phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ giữa các Bộ 37 CẢM ƠN CÁC BẠN VÀ CÔ ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE NHÓM THUYẾT TRÌNH: -Trần Thị Thúy -Phan Thanh Trúc -Nguyễn Phú Kỳ Trân -Lê Hoàng Thiên Hương -Nguyễn Thị Thanh Phương