Tóm tắt Luận văn Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THÀNH DUYÊN PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI, TỈNH QUẢNG NGÃI Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. HOÀNG HÙNG HẢI Phản biện 1:. Phản biện 2:. Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp ....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: - Đường - Quận - TP Thời gian: vào hồi giờ tháng năm 201... Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Xây dựng nhà nước pháp quyền đang trở thành một xu thế khách quan tất yếu đối với các quốc gia dân chủ trong thế giới hiện đại, Việt Nam cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung đó. Trong nhà nước pháp quyền, pháp luật là những chuẩn mực chung, bắt buộc đối với mọi người. Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật là lối sống lành mạnh, thể hiện một trình độ văn minh, là lối sống có văn hóa, có kỷ cương, trách nhiệm. Muốn đất nước có kỷ cương thì phải giữ nghiêm phép nước. Có giữ nghiêm phép nước thì thế nước mới vững bền. Vào những năm đầu, khi nước ta mới giành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà”, “nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên”. Người cho rằng sự phát triển trong tương lai của đất nước và tiền đồ vẻ vang của dân tộc nằm trong tay của thanh niên và luôn nhìn nhận thanh niên theo quan điểm phát triển và toàn diện. Tuy nhiên, thực tế hiện nay còn một bộ phận thanh niên thiếu bản lĩnh sống, thiếu ý thức tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức, thiếu kiến thức về pháp luật dẫn đến dễ bị kích động, dụ dỗ, lôi kéo tham gia vào các hoạt động vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội. Chính vì vậy, trong giai đoạn hiện nay việc nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên nhằm bồi dưỡng và tạo điều kiện để thanh niên phát triển toàn diện, có ý thức trách nhiệm công dân, hiểu biết và chấp hành nghiêm chỉnh 2 Hiến pháp và pháp luật, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, tạo dựng một môi trường xã hội lành mạnh để thanh niên cống hiến và trưởng thành là “lớp người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa hồng, vừa chuyên” là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Xuất phát từ thực tiễn, đặc biệt trước tình hình vi phạm pháp luật của thanh niên cả nước nói chung và thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi nói riêng đang ngày càng diễn biến phức tạp, gia tăng về số lượng và tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm, yêu cầu tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi đang được các cấp, các ngành, các cơ quan, tổ chức có chức năng, nhiệm vụ giáo dục pháp luật rất quan tâm để tìm ra giải pháp thiết thực, hữu hiệu hơn. Trên thực tế, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên tại thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền, các sở, ngành, đoàn thể quan tâm đầu tư triển khai nhưng do nhiều yếu tố khách quan, chủ quan công tác này vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Trước tình hình đó, việc yêu cầu tăng cường đổi mới hoạt động PBGDPL, qua đó nâng cao hơn nữa nhận thức và hiểu biết pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi là vấn đề hết sức quan trọng. Với những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi” làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 3 Trong giai đoạn hiện nay, PBGDPL cho thanh niên là vấn đề hết sức quan trọng trong đời sống xã hội. Việc nghiên cứu về PBGDPL dưới góc độ khoa học pháp lý được các nhà khoa học rất quan tâm. Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về PBGDPL của tập thể, cá nhân đã được công bố. - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục pháp luật trong thời kỳ đổi mới, Đề tài khoa học cấp Bộ, mã số 92-98-223-ĐT của Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp, 1994. - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục pháp luật trong công cuộc đổi mới, Đề tài khoa học cấp bộ, mã số 92-98-223- ĐT, Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp, 1994. - Bàn về giáo dục pháp luật, Trần Ngọc Đường và Dương Thanh Mai, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995. - Tìm kiếm mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả trong một số dân tộc ít người, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp, 1995. - Nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật trong các trường không chuyên luật, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp, 2000. - Một số đặc trưng của ngành giáo dục liên quan đến công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Nguyễn Huy Bằng, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 6/2007. 4 - Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở tỉnh Cà Mau: Kinh phí đầu tư có tương xứng hiệu quả? Nguyễn Hùng Cường, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 6/2007. - Giáo dục ý thức pháp luật để tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa và xây dựng con người mới, Phùng văn Tửu, Tạp chí giáo dục lý luận, số 4/1985. - Thanh, thiếu niên làm trái pháp luật, cuốn sách do tác giả Trần Đức Châm làm chủ biên, Nxb Chính trị Quốc gia, 2002. - Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường, cuốn sách của ThS. Nguyễn Huy Bằng, ThS. Phạm Thị Kim Dung, Ths. Đặng Thị Thu Huyền, Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2008. - Đẩy mạnh việc dạy và học pháp luật trong các trường theo tinh thần Chỉ thị 32-CT/TƯ của Ban Bí Thư TW Đảng, bài viết của PGS.TS Nguyễn Tất Viễn đăng trên tạp chí Dân chủ và Pháp luật, 4/2004. Các công trình khoa học trên đã luận giải một số vấn đề rất cơ bản cả về lý luận và thực tiễn trong hoạt động PBGDPL trên nhiều góc độ. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ và có hệ thống về thực tiễn PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. Vì vậy, đây là đề tài có tính cấp thiết, không trùng lặp với các công trình đã công bố. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 5 - Mục đích: Làm rõ cơ sở lý luận và đánh giá đúng thực trạng để xác định được phương hướng, giải pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. - Nhiệm vụ: + Làm rõ cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên; + Đánh giá thực trạng của công tác giáo phổ biến, dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi; + Từ thực trạng đó, đề xuất các phương hướng, giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động giáo dục pháp luật cho thanh niên của thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. - Phạm vi nghiên cứu: 6 + Về không gian: Luận văn phân tích nghiên cứu thực trạng và giải pháp nhằm tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. + Về nội dung: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu về lý luận và thực tiễn vấn đề PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi và đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố trong giai đoạn hiện nay. + Về thời gian: Luận văn giới hạn thời gian nghiên cứu từ năm 2012 đến nay (từ khi Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật được ban hành). 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận Luận văn được xây dựng trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật. Quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Phương pháp luận trong nghiên cứu là phương pháp duy vật biện chứng của triết học Mác - Lênin. - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp xã hội học pháp luật; phương pháp lịch sử cụ thể; 7 phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh; phương pháp khảo sát thực tế; phương pháp thống kê để thu thập thông tin từ thực tế. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Về mặt lý luận: Luận văn góp phần làm rõ tính đặc thù của công tác phổ biến, pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi và các địa phương có cùng đặc điểm về lịch sử, kinh tế, văn hóa - xã hội... Trên cơ sở đó góp phần nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. - Về mặt thực tiễn: + Các giải pháp mà luận văn nêu ra có thể sử dụng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở địa phương. + Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho UBND thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi; Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật thành phố Quảng Ngãi, UBND các xã, phường và các cơ quan, đơn vị thuộc thành phố Quảng Ngãi. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương. 8 Chương 1: Cở Sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Chương 2: Thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi Chương 3: Quan điểm, giải pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay. 9 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN 1. 1. Khái niệm, mục đích và vai trò phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 1.1.1. Khái niệm phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Về quan điểm lý luận PBGDPL hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau. Tuy nhiên, trong khoa học pháp lý, khái niệm PBGDPL cho thanh niên được hiểu là: Một hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ đích của chủ thể giáo dục thông qua các hình thức, phương pháp khác nhau tác động lên thanh niên, giáo dục một cách có hệ thống nhằm hình thành ở họ một cách bền vững tri thức pháp lý, ý thức pháp luật, tình cảm, niềm tin và hành vi phù hợp với pháp luật hiện hành, xây dựng lối sống theo pháp luật. 1.1.2. Mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Thứ nhất, nâng cao hiểu biết pháp luật cho thanh niên Thứ hai, hình thành lòng tin vào pháp luật cho thanh niên Thứ ba, nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của thanh niên 1.1.3. Vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Thứ nhất: PBGDPL cho thanh niên góp phần hình thành và nâng cao ý thức pháp luật của thanh niên. 10 Thứ hai: PBGDPL cho thanh niên góp phần nâng cao kỹ năng sống cho thanh niên. Thứ ba: PBGDPL cho thanh niên góp phần đấu tranh phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và các tệ nạn xã hội. 1.2. Chủ thể, nội dung, hình thức, phương pháp của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 1.2.1. Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên là tất cả những người mà theo chức năng, nhiệm vụ hay trách nhiệm xã hội, đã tham gia góp phần thực hiện các mục tiêu giáo dục pháp luật cho thanh niên. Chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên có nhiều loại. Căn cứ vào tính chuyên nghiệp trong hoạt động có thể chia chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật thành hai nhóm: chủ thể chuyên nghiệp và chủ thể không chuyên nghiệp. 1.2.2. Nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Xuất phát từ nét đặc thù của thanh niên, nội dung của PBGDPL cho thanh niên cũng mang tính đặc thù riêng. Theo đó, có hai nhóm nội dung: Thứ nhất, nhóm kiến thức chung Thứ hai, nhóm kiến thức về kỹ năng sống theo pháp luật 1.2.3. Hình thức, phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 11 1.2.3.1. Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên - Các hình thức giáo dục mang tính phổ biến, mang tính truyền thống của giáo dục chính trị, tư tưởng - Các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật đặc thù: là việc phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp của các cơ quan nhà nước. 1.2.3.2. Phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Phương pháp PBGDPL là các cách thức, biện pháp tổ chức quá trình PBGDPL. Có 02 loại phương pháp sau: Phương pháp giáo dục và phương pháp PBGDPL 1.2.4. Những điều kiện đảm bảo phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Thứ nhất, bảo đảm về chính trị - tư tưởng Thứ hai, bảo đảm về pháp lý Thứ ba, bảo đảm về kinh tế Thứ tư, bảo đảm khác 12 Chương 2 THỰC TRẠNG PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN Ở THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI, TỈNH QUẢNG NGÃI 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế - xã hội của thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi và đặc điểm thanh niên của thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi ảnh hưởng đến công tác phổ biến, giáo dục pháp luật 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội của thành phố Quảng |Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi 2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên Thành phố Quảng Ngãi là thành phố tỉnh lỵ, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và an ninh, quốc phòng của tỉnh Quảng Ngãi; thành phố Quảng Ngãi nằm vị trí gần trung độ của tỉnh (cách địa giới tỉnh về phía Bắc 28 Km, phía Nam 58 Km, phía Tây 57 Km, cách bờ biển 10 Km); cách thành phố Đà Nẵng 123 km; cách thành phố Quy Nhơn 170 km; cách thành phố Hồ Chí Minh 821 Km và cách Thủ đô Hà Nội 889 Km. Có toạ độ địa lý từ 15005’ đến 15008’ vĩ độ Bắc và từ 108034’ đến 108055’ kinh độ Đông. Diện tích tự nhiên 16.015,34 ha, 260.252 nhân khẩu, có 23 đơn vị hành chính cấp xã; trong đó có 09 phường: Trần Phú, Lê Hồng Phong, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Nghiêm, Chánh Lộ, Nghĩa Lộ, Nghĩa Chánh, Quảng Phú, Trương Quang Trọng và 14 xã: Nghĩa Dũng, Nghĩa Dõng, Tịnh Ấn Tây, Tịnh Ấn Đông, Tịnh An, Tịnh Long, Tịnh Châu, Tịnh Thiện, Tịnh Khê, Tịnh Hòa, Tịnh Kỳ, Nghĩa Hà, Nghĩa Phú, Nghĩa An. Phía Đông giáp Biển đông; phía Tây và 13 Tây Bắc giáp huyện Sơn Tịnh; phía Nam và Tây Nam giáp huyện Tư Nghĩa và huyện Mộ Đức; phía Bắc giáp huyện Bình Sơn. Thành phố Quảng Ngãi có địa hình khá bằng phẳng, trong vùng nội thị có núi Thiên Ấn, Thiên Bút, núi Ông, sông Trà Khúc, có sông Trà khúc và sông Bàu Giang tạo nên môi trường sinh thái tốt, cảnh quan đẹp, có mực nước ngầm cao, địa chấn ổn định. Nhiệt độ trung bình hàng năm 270c, lượng mưa trung bình 2.000 mm, tổng giờ nắng 2.000 – 2.200 giờ/năm, độ ẩm tương đối trung bình trong năm khoảng 85% và thuộc chế độ gió mùa thịnh hành: Mùa Hạ gió Đông Nam, mùa Đông gió Đông Bắc. 2.1.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội Tốc độ tăng trưởng kinh tế (giá trị tăng thêm) giai đoạn 2012 - 2016 là 11,77 %, trong đó dịch vụ 14,12%; công nghiệp - xây dựng 11,75%; nông nghiệp 3,76%. Cơ cấu kinh tế trên địa bàn (giá trị tăng thêm) thương mại - dịch vụ chiếm 48,71%; công nghiệp - xây dựng chiếm 37,08%; nông nghiệp chiếm 14,21%. Cơ cấu lao động: dịch vụ 47,54%; công nghiệp - xây dựng 25,89%; nông nghiệp 26,57%. Thu nhập bình quân đầu người đạt 1.730 USD/người/năm. 2.1.2. Khái quát đặc điểm thanh niên của thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi ảnh hưởng đến công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên Hiện nay, thành phố Quảng Ngãi gần 60.000 thanh niên (trong độ tuổi từ 16 đến 30). Thanh niên chiếm khoảng 43 % cơ cấu dân số và hơn 50% lực lượng lao động xã hội, là nguồn lực dồi dào, 14 có vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thanh niên ở thành phố vi phạm pháp luật, nhưng trong đó nguyên nhân chính, đó là: Thứ nhất, do nhận thức của thanh niên về giáo dục pháp luật còn hạn chế, Thứ hai, thanh niên vẫn chưa nhận thức đúng về tầm quan trọng của pháp luật. Thứ ba, công tác phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên còn nhiều bất cập. Thứ tư, một số nguyên nhân khác. 2.2. Thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi 2.2.1. Những kết quả đạt được 2.2.1.1. Về ban hành văn bản chỉ đạo Thực hiện các văn bản của cấp trên, thành phố Quảng Ngãi đã ban hành một số văn bản có liên quan đến phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và phổ biến, giáo dục pháp luật cho thành niên nói riêng. Ngoài ra, UBND thành phố thường xuyên rà soát, ban hành văn bản kiện toàn lại Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc, Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố Quảng Ngãi. Hàng năm, kiểm tra công tác quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên theo lĩnh vực được phân công cho các phòng, ban, đơn vị và UBND các xã, phường. 15 2.2.1.2. Về chủ thể thực hiện phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên UBND thành phố Quảng Ngãi đã triển khai xây dựng nội dung, chương trình và thành lập đội ngũ báo cáo viên, chỉ đạo Chủ tịch UBND xã, phường công nhận đội ngũ tuyên truyền viên pháp luật tại UBND các xã, phường. Đây là lực lượng quan trọng trong việc chuyển tải các kiến thức, thông tin pháp luật đến với thanh niên. Hiện nay, thành phố Quảng Ngãi có 11 báo cáo viên pháp luật, 343 tuyên truyền viên pháp luật và 239 tổ hoà giải với 1.382 hòa giải viên được lựa chọn từ những người có uy tín trong nhân dân, như: Trưởng thôn, tổ trưởng dân phố, hòa giải viên, cán bộ tư vấn pháp luật, Bí thư chi đoàn, chủ tịch Hội phụ nữ, cộng tác viên trợ giúp pháp lý tại cơ sở... Đội ngũ này được cung cấp tài liệu tuyên truyền PBGDPL, hàng năm được tập huấn kỹ năng tuyên truyền phổ biến GDPL, bồi dưỡng kiến thức pháp luật. Ngoài ra, thành phố còn củng cố, mở rộng lực lượng tham gia tuyên truyền phổ biến GDPL cho thanh niên là các cộng tác viên trợ giúp pháp lý. Đồng thời, Ủy ban nhân dân thành phố đã đẩy mạnh việc xây dựng, củng cố Hội đồng PBGDPL của thành phố gồm 26 thành viên do Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố làm chủ tịch hội đồng. 2.2.1.3. Về nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Phổ biến các quy định pháp luật về đất đai, Luật Giao thông đường bộ; Luật phòng chống ma túy, Luật hôn nhân và gia đình, Luật hộ 16 tịch, Bộ Luật hình sự năm 1999, Luật khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Thanh niên năm 2005, Luật phòng chống bạo lực gia đình, Luật phòng, chống mua bán người năm 2011, Luật phòng, chống tham nhũng Đối với thanh niên ở các vùng ven biển, cụm công nghiệp của thành phố, các cơ quan cũng phải lựa chọn những nội dung tập huấn kiến thức pháp luật cho thanh niên như: Bộ luật Dân sự, Luật Biển Việt Nam và các văn bản pháp luật liên quan đến biển và hải đảo, tuyên truyền về phòng, chống tội phạm Những kiến thức trên đã tác động không nhỏ đến ý thức chấp hành pháp luật của thanh niên, đồng thời trang bị cho thanh niên những kỹ năng sống theo pháp luật, đây là cơ sở giúp thanh niên trong tỉnh tạo lập thói quen ứng xử phù hợp với quy định của pháp luật. 2.2.1.4. Về hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật - Tuyên truyền bằng hình thức tập trung: - Tuyên truyền thông qua việc thành lập các CLB pháp luật: - Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng. - Tuyên truyền giáo dục pháp luật thông qua các hội thi, cuộc thi - Biên soạn, phát hành tài liệu phục vụ công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật và xây dựng tủ sách pháp luật - Giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động Đoàn, Hội: 2.2.1.5. Về phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật Tại các trường học: Phương pháp trực quan, đóng vai, thảo luận nhóm, nêu vấn đề...đã đem lại sự hứng thú học tập cho học sinh, sinh viên. 17 Tại các địa phương, các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là Đoàn thanh niên đã không ngừng đổi mới phương thức giáo dục pháp luật cho thanh niên của Đoàn theo hướng chủ động phối hợp giữa truyền thông và hành động nhằm giúp cho thanh niên được tiếp thu vào thực tiễn thể hiện qua ý thức chấp hành pháp luật của mình; tuyên truyền theo từng nhóm nhỏ, phương pháp kích hoạt hoạt động và điều chỉnh hành vi được áp dụng trong PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố được cho là phương pháp tối ưu nhất. 2.2.1.6. Thực trạng các điều kiện đảm bảo phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên - Thành phố đã thành lập đội ngũ báo cáo viên pháp luật gồm lãnh đạo của các phòng, ban, đơn vị của thành phố có đủ điều kiện theo quy định - Trong các trường học, sách giáo khoa là một trong những phương tiện quan trọng được nhà trường trang bị cho học sinh sinh viên khá đầy đủ, các tài liệu tham khảo tương đối phong phú. Các giáo án điện tử được giáo viên chuẩn bị công phu và được chia sẻ qua Internet. Nhiều trường học đã trang bị hệ thống đèn chiếu sử dụng trong các tiết học giáo dục công dân, PBGDPL; tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp. 2.2.2. Những tồn tại, hạn chế - Việc triển khai chương trình trên địa bàn còn chậm so với yêu cầu. - Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật còn mỏng, thiếu kỹ năng nghiệp vụ, chưa tạo uy tín đối với cán bộ và 18 nhân dân; hình thức tuyên truyền vẫn còn mang tính hình thức cứng nhắc, chủ yếu là tuyên truyền miệng, tài liệu tuyên truyền hướng dẫn nghiệp vụ, các phương tiện hỗ trợ còn thiếu nên hiệu quả tuyên truyền chưa cao. - Thành viên Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp đều kiêm nhiệm nên việc duy trì và tổ chức họp từng quý, năm còn mang tính hình thức, chưa được thường xuyên và chủ yếu giao cho cơ quan Thường trực, vì vậy dẫn đến sự không kịp thời hướng dẫn trong hoạt động giáo dục pháp luật. - Việc quan tâm, chỉ đạo triển khai công tác PBGDPL ở một số nơi còn chưa kịp thời và còn trông chờ, ỷ lại cấp trên, chưa tìm ra nét đặc thù riêng phù hợp với tình hình địa phương. Công tác phối hợp, báo cáo, sơ kết, tổng kết đánh giá rút kinh nghiệm chưa được thực hiện đều đặn và kịp thời. - Tác động của công tác PBGDPL đối với việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của thanh niên, đến trật tự kỷ cương pháp luật, đến tình trạng vi phạm pháp luật còn chưa đạt được như mong muốn. - Công tác PBGDPL trong thời gian qua chưa đều khắp còn tình trạng theo "mùa vụ, phong trào", chạy theo văn bản mới ban hành. - Hoạt động PBGDPL thời gian qua tập trung vào một số hình thức như: phổ biến, quán triệt văn bản pháp luật và chủ yếu là ở tỉnh, huyện, thành phố, còn ở cấp cơ sở công tác PBGDPL chưa thành nề nếp. 19 - Nội dung PBGDPL chưa thật sát và phù hợp với từng đối tượng - Công tác PBGDPL chưa gắn với những giải pháp kinh tế - xã hội cụ thể phù hợp với từng địa bàn, đối tượng - Việc hướng dẫn, kiểm tra, tổng kết có lúc chưa kịp thời. - Ngân sách Nhà nước cấp cho hoạt động của công tác PBGDPL chưa đáp ứng yêu cầu đề ra, chủ yếu là cấp theo vụ việc, chưa bố trí ổn định theo năm. 2.2.3. Nguyên nhân của những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế 2.2.3.1. Nguyên nhân của những kết quả đạt được - Sự quan tâm chỉ đạo và đầu tư của các cấp ủy Đảng và chính quyền, sự hỗ trợ phối hợp của các sở, ban, ngành, đoàn thể của thành phố. - Phần lớn thanh niên đều có nhận thức đúng đắn việc nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật của bản. - Đa phần đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền PBGDPL nhiệt tình, say mê yêu nghề, có trình độ nhận thức, học vấn nhất định. 2.2.3.2. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế - Một số cấp ủy đảng, chính quyền địa phương chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác PBGDPL cho thanh niên nên thiếu quan tâm, bố trí kinh phí cho công tác PBGDPL còn hạn chế. - Sự phối hợp giữa chính quyền với các đoàn thể ở cơ sở có nơi chưa chặt chẽ, hiệu quả chưa cao. 20 - Cán bộ chuyên trách PBGDPL còn ít. - Việc thu hút được nhiều chủ thể, mạng lưới tuyên truyền viên, cộng tác viên tham gia vào công tác này còn hạn chế. - Phòng Tư pháp thành phố Quảng Ngãi là cơ quan tham mưu UBND thành phố tổ chức công tác tuyên truyền PBGDPL cho nhân dân trong đó có thanh niên, song lượng cán bộ làm công tác này còn mỏng - Các điều kiện xã hội bên ngoài đã chi phối, ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình học tập, tìm hiểu và tiếp nhận các thông tin pháp luật của thanh niên. - Kinh phí đầu tư cho công tác GDPL dành cho thanh niên còn quá ít. 21 Chương 3 QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN Ở THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI, TỈNH QUẢNG NGÃI HIỆN NAY 3.1. Quan điểm phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay Một là, PBGDPL cho thanh niên phải đảm bảo mục tiêu giáo dục toàn diện. Hai là, PBGDPL cho thanh niên phải mang tính liên tục, hệ thống Ba là, giáo dục pháp luật cho thanh niên phải phù hợp với tâm lý, lứa tuổi và điều kiện học tập, lao động và sinh hoạt Bốn là, PBGDPL cho thanh niên nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho thanh niên Năm là, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam trong PBGDPL cho thanh niên 3.2. Giải pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi 3.2.1. Tăng cường vai trò lãnh đạo và trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền; sự phối kết hợp của các ban ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Thứ nhất, đổi mới tư duy PBGDPL cho thanh niên Thứ hai, các cấp, các ngành phải có cách nhìn mới, đúng đắn và tích cực hơn về vai trò của PBGDPL cho thanh niên 22 Thứ ba, các cấp ủy Đảng, chính quyền và các ngành có liên quan cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả công tác PBGDPL cho thanh niên. 3.2.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 3.2.3. Đổi mới, hoàn thiện nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 3.2.4. Đa dạng hình thức và đổi mới phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 3.2.4.1. Đa dạng hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 3.2.4.2. Đổi mới phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 3.2.5. Nâng cao nhận thức cho thanh niên về vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội và trong hoạt động của thanh niên 3.2.6. Một số giải pháp khác 23 KẾT LUẬN Ngày nay trong công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam luôn đòi hỏi có những con người mới, có tri thức khoa học, có hiểu biết về pháp luật, có ý thức tuân thủ pháp luật nhưng thực tế hiện nay cho thấy, tình hình vi phạm pháp luật trong xã hội ngày càng tăng nhất là trong lứa tuổi thanh niên mà một trong những nguyên nhân đó là tình trạng “mù” pháp luật, không hiểu biết về pháp luật hoặc hiểu biết pháp luật không đầy đủ, từ đó dẫn đến việc có những hành vi vi phạm pháp luật. Do đó, ngoài việc trang bị các kiến thức văn hoá, khoa học kỹ thuật, việc phổ biến, giáo dục pháp luật, giáo dục ý thức tự giác tuân thủ pháp luật cho thanh niên là việc làm đúng đắn, cần thiết và cấp bách. Thông qua giáo dục pháp luật góp phần hình thành, nâng cao hệ thống tri thức pháp luật cho thanh niên, hình thành lòng tin pháp luật, động cơ và hành vi pháp luật tích cực như: Thói quen tuân thủ những qui định của pháp luật, thói quen thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý, sử dụng những quyền và nghĩa vụ pháp lý trong việc bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình, của người khác và của toàn xã hội, biết vận dụng pháp luật vào thực tiễn cuộc sống. Đồng thời, thông qua việc phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao trình độ văn hóa pháp lý cho mỗi công dân đặc biệt là thanh niên bằng nhiều giải pháp đồng bộ, thích hợp từ chủ thể giáo dục pháp luật; hình thức, phương thức GDPL và đối tượng PBGDPL. Phải có sự phối hợp chặt chẽ và nhịp nhàng giữa ba môi trường giáo dục là gia đình - nhà trường - xã hội và xác định đây là trách nhiệm không của riêng ai, là một nhiệm vụ khẩn thiết và cấp bách, là chiến lược của Đảng và Nhà nước ta để giúp cho thanh niên được phát triển 24 một cách toàn diện, có ý thức trách nhiệm công dân, hiểu biết và chấp hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật./.