Tóm tắt Luận văn Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn quận Tân Bình thành phố Hồ Chí Minh

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO / BỘ NỘI VỤ / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỒ THỊ DIỆP QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017 2 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Huy Hoàng Phản biện 1: TS. Mai Đình Lâm Phản biện 2: TS. Đinh Công Tiến Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng 210 Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 10 - Đường 3/2 - Quận 10 – TP Hồ Chí Minh Thời gian: vào lúc 14 giờ 00, ngày 27 tháng 7 năm 2017 3 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Trong những năm qua, việc quản lý ngân sách nhà nước nói chung và hoạt động quản lý thu ngân sách nhà nước nói riêng vẫn còn những khiếm khuyết và hạn chế nhất định mặc dù hoạt động này được quận Tân Bình đặc biệt chú trọng. Cụ thể: Thu ngân sách vẫn chưa bao quát hết các nguồn thu, vẫn còn tình trạng thất thu, các nguồn thu ngân sách còn hạn chế và chưa được bồi dưỡng tốt. Việc tập trung thực hiện các chính sách, chiến lược và các giải pháp tạo mới, nuôi dưỡng, kích thích tăng trưởng nguồn thu bền vững gắn với việc thu đúng, thu đủ nhằm phát huy được nội lực trong phát triển kinh tế - xã hội đã và đang được chính quyền địa phương đặt lên làm nhiệm vụ hàng đầu. Xuất phát từ những lý do như trên, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh”. 2. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 2.1. Mục đích Trên cơ sở hệ thống lý luận quản lý nhà nước về thu NSNN, đề tài đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thu NSNN tại quận Tân Bình trong thời gian qua, nêu lên những hạn chế và nguyên nhân để từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tổ chức việc 4 quản lý thu NSNN tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh ngày càng hiệu quả hơn trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ Hệ thống hóa cơ sở khoa học về ngân sách nhà nước, thu ngân sách nhà nước và quản lý thu ngân sách nhà nước. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước tại quận Tân Bình từ năm 2012 đến năm 2016 và chỉ ra những vấn đề bất cập cần xử lý. Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: hoạt động quản lý thu NSNN trên địa bàn quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh; cụ thể là nghiên cứu về thể chế, chính sách và các phương thức tổ chức thu ngân sách trên địa bàn. - Phạm vi nghiên cứu: tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh, giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2016. 4. Phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp thu thập thông tin - Phương pháp tổng hợp thông tin - Phương pháp phân tích đánh giá 5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 5 Trên cơ sở đánh giá thực trạng, tham chiếu giữa lý luận và thực tiễn, so sánh với kinh nghiệm của các nước, từ đó nêu ra được hệ thống các giải pháp và những kiến nghị có tính khả thi nhằm hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. 6. Kết cấu của luận văn Chương 1: Cơ sở khoa học về quản lý thu ngân sách nhà nước Chương 2: Thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh Chương 3: Định hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý thu ngân sách nhà nước tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh. 6 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1. Những vấn đề chung về quản lý thu ngân sách nhà nước 1.1.1. Lý luận về NSNN Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 (áp dụng từ năm tài khóa 2017), thì: Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. - Ngân sách nhà nước là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế xã hội, định hướng phát triển sản xuất, điều tiết thị trường, bình ổn giá cả, điều chỉnh đời sống xã hội; là công cụ định hướng hình thành cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh và chống độc quyền. - Về mặt kinh tế, kích thích sự tăng trưởng kinh tế theo sự định hướng phát triển kinh tế xã hội thông qua các công cụ thuế và thuế suất của nhà nước sẽ góp phần kích thích sản xuất phát triển thu hút sự đầu tư của các doanh nghiệp - Về mặt xã hội, NSNN có vai trò điều tiết thu nhập giữa các tần lớp dân cư trong xã hội. - Về mặt thị trường, nhà nước sẽ sử dụng ngân sách nhà nước như một công cụ để góp phần bình ổn giá cả và kiềm chế lạm 7 phát.Nhà nước chỉ điều tiết những mặt hàng quan trọng những mặt hàng mang tính chất chiến lược. 1.1.2.Thu ngân sách nhà nước Theo giáo trình Quản lý tài chính công (2010) thì: Thu NSNN là việc nhà nước huy động một phần nguồn lực của xã hội hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước nhằm đảm bảo các nhu cầu chi tiêu xác định của nhà nước. * Các nguồn thu ngân sách nhà nước - Thuế - Phí và lệ phí - Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của nhà nước - Thu từ hoạt động sự nghiệp - Thu từ bán hoặc cho thuê tài nguyên, tài sản thuộc sở hữu nhà nước - Thu từ phạt, tịch thu, tịch biên tài sản - Các khoản thu khác * Vai trò của thu ngân sách nhà nước - Thu NSNN bảo đảm nguồn vốn để thực hiện các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước. - Thông qua thu NSNN, Nhà nước thực hiện việc quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế - xã hội nhằm hạn chế những mặt khuyết 8 tật, phát huy những mặt tích cực của nó và làm cho nó hoạt động ngày càng hiệu quả hơn. * Các nhân tố tác động đến thu NSNN Thu nhập GDP bình quân đầu người Tỷ suất doanh lợi trong nền kinh tế Mức độ trang trải các khoản chi phí của nhà nước Tổ chức bộ máy thu nộp 1.1.3. Thu ngân sách cấp huyện trong hệ thống ngân sách nhà nước Theo Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015: “Thu ngân sách nhà nước cấp huyện là toàn bộ các khoản thu mà chính quyền cấp huyện huy động vào quỹ ngân sách trong một thời kỳ để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của nhà nước. Nó chỉ bao gồm những khoản thu, mà chính quyền địa phương huy động vào ngân sách, không bị ràng buộc bởi trách nhiệm hoàn trả cho đối tượng nộp”. 1.2. Quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm quản lý thu ngân sách nhà nước cấp Huyện Quản lý thu NSNN cấp huyện là quá trình nhà nước sử dụng tổng hợp các công cụ, biện pháp dựa trên quyền lực chính trị của nhà nước để tập trung các nguồn lực trong nền KT-XH tại địa phương cho nhà nước theo quy định của pháp luật và kiểm soát các nhân tố ảnh hưởng đến thu ngân sách theo đúng mục tiêu mà nhà nước đã đề ra. 9 1.2.2. Sự cần thiết quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện Thứ nhất, do ngân sách cấp huyện có vai trò quan trọng trong việc điều tiết kinh tế phát triển kinh tế, kích thích phát triển sản xuất Thứ hai, do ngân sách cấp huyện có vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề xã hội Thứ ba, xây dựng, thực hiện các phần kế hoạch kinh tế - xã hội huyện là đơn vị hành chính cơ sở 1.2.3. Nội dung quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện - Lập dự toán thu ngân sách nhà nước - Chấp hành dự toán thu ngân sách nhà nước - Quyết toán thu ngân sách nhà nước - Công tác thông tin tuyên truyền - Kiểm tra, giám sát và thanh tra trong quá trình thực hiện thu NSNN 1.3. Cơ sở pháp lý và tổ chức bộ máy quản lý thu NSNN cấp huyện 1.3.1. Cơ sở pháp lý 1.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý thu NSNN cấp huyện Bộ máy thu nộp ngân sách cấp huyện tập chung chủ yếu tại Chi cục thuế cấp huyện, gồm có Chi cục trưởng và một số Phó Chi cục trưởng. 10 Chi cục trưởng chịu trách nhiệm trước Cục trưởng Cục Thuế và trước pháp luật về toàn bộ hoạt động của Chi cục Thuế trên địa bàn. Phó Chi cục trưởng chịu trách nhiệm trước Chi cục trưởng và trước pháp luật về lĩnh vực công tác được phân công phụ trách. 1.4. Kinh nghiệm quản lý thu ngân sách nhà nước của một số địa phương và bài học rút ra có thể nghiên cứu áp dụng tại quận Tân Bình 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý thu ngân sách của quận 1, TP. HCM Cần có sự tập trung và quyết tâm cao trong việc lãnh đạo cùng với việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế, công tác dự báo và phân bố kế hoạch họp lý, kiểm soát nguồn thu tốt. Tăng cường các biện pháp để quản lý nguồn thu và bồi dưỡng nguồn thu; đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời theo quy định của pháp luật. Có sự đổi mới về công tác quản lý thu NSNN. Ttích cực giải quyết các vướng mắc trong lĩnh vực thuế để tạo điều kiện giúp đỡ các cơ sở sản xuất kinh doanh đẩy mạnh hoạt động và thực hiện tốt nghĩa vụ thuế. 1.4.2. Kinh nghiệm của quận Ba Đình, TP. Hà Nội Chi cục thuế đã tích cực triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tăng thu, chống thất thu ngân sách, đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế; tăng cường việc kiểm soát và khai thác nguồn thu, chú trọng việc hỗ trợ, giải quyết khó khăn cho người nộp thuế gắn với đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế, tạo thuận lợi cho người dân 11 và doanh nghiệp; công tác ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hoá trong quản lý thuế luôn được chi Cục thuế quận Ba Đìnhquan tâm, đẩy mạnh theo yêu cầu của Cục thuế Hà Nội và Tổng cục thuế. 12 Tiểu kết chương 1 Chương 1 đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản nhất về ngân sách nhà nước, thu ngân sách nhà nước và quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện. Trong đó, trình bày những vấn đề chung về Ngân sách Nhà nước, thu Ngân sách Nhà nước, các nhân tố ảnh hưởng đến thu Ngân sách Nhà nước và quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện trên cơ sở khoa học về quản lý thu Ngân sách Nhà nước và các quy định luật pháp hiện hành của Việt Nam. Từ đó, chúng ta có thể thấy vai trò quan trọng của thu ngân sách nhà nước và quản lý thu ngân sách nhà nước đối với việc phát triển kinh tế - xã hội và tình hình an ninh – chính trị của một địa phương. 13 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN TÂN BÌNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của Quận Tân Bình ảnh hưởng đến thu NSNN Hiện nay, quận Tân Bình có diện tích 22,38 km2 , trong đó sân bay Tân Sơn Nhất 8,44 km2. Đông giáp quận Phú Nhuận, Q3, Q10. Bắc giáp quận 12, quận Gò Vấp. Tây giáp quận Tân Phú. Nam giáp quận 11.Có 15 phường trực thuộc Ủy ban nhân dân quận, mang số : từ phường 1 đến phường 15 ( riêng phường 14 và 15 phải điều chỉnh địa giới hành chính ở 2 quận). Trong 05 năm qua, tình hình kinh tế - xã hội quận Tân Bình vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức, thiên tai, dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp, nguy cơ bất ổn kinh tế vĩ mô còn lớn, lãi suất tín dụng tuy có giảm nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận vốn. Trước tình hình đó, quận Tân Bình đề ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp, tạo điều kiện và khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển. 2.2. Tổ chức quản lý thu ngân sách nhà nước tại Quận Tân Bình giai đoạn 2012-2016 2.2.1. Thu ngân sách nhà nước tại Quận Tân Bình giai đoạn 2012-2016 14 Thu ngân sách nhà nước tại Quận Tân Bình giai đoạn 2012 - 2016, với tốc độ tăng trưởng bình quân trên địa bàn Quận giai đoạn này đạt trên 15%, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng thương mại, dịch vụ và công nghiệp. Nhờ sự chuyển đổi cơ cấu đó, thu ngân sách trên địa bàn tăng qua các năm, năm 2012 tổng thu ngân sách trên địa bàn đạt 2.260 tỷ đồng, trong đó thu ngân sách địa phương đạt 639, 542 tỷ đồng, năm 2013, tổng thu ngân sách trên địa bàn đạt 2.306,6 tỷ đồng tăng 2,06% so với năm 2012, năm 2014 thu ngân sách trên địa bàn chỉ đạt 2.115 tỷ đồng (giảm 9% so với năm 2013), sang đến năm 2015 và 2016 thu ngân sách của Quận có dấu hiệu tăng, số liệu này lần lượt là 2.345 tỷ đồng và 3.281,4 tỷ đồng. 2.2.2. Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan Căn cứ Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước năm 2002 (nay là Nghị định 163/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành cho luật NSNN năm 2017), Thông tư số 59/2003/TT-BTC ngày 23/6/2003 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 6/6/2003 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách Nhà nước, HĐND - UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành Nghị quyết về việc phê chuẩn dự toán ngân sách và phân bổ dự toán ngân sách và Quyết định về dự toán ngân sách và phân bổ dự toán ngân sách qua các năm. Qua đó, UBND Quận Tân Bình cũng ban hành Quyết định về việc dự toán ngân sách và phân bổ dự toán ngân sách qua các năm. 15 2.2.3. Tổ chức bộ máy thu ngân sách nhà nước tại Quận Tân Bình - Phòng Tài chính - Kế hoạch Quận - Chi cục thuế Quận 2.2.4. Lập dự toán Trong quá trình lập dự toán thu hàng năm đã thực hiện đảm bảo từng nội dung từ thông báo số kiểm tra, thảo luận và lập dự toán đến việc giao dự toán thu chính thức cho các đơn vị trực tiếp thực hiện. Khi nhận được số thông báo số kiểm tra về thu ngân sách hàng năm, Chi cục thuế, các đơn vị khác được giao nhiệm vụ thu ngân sách, UBND Quận thông báo số kiểm tra thu ngân sách cho cấp dưới trực thuộc làm cơ sở cho lập dự toán thu ngân sách. 2.2.5. Chấp hành dự toán thu Ngân sách Nhà nước trên địa bàn Quận Tân Bình Khi được giao dự toán thu hàng năm, Chi cục Thuế Quận và các cơ quan khác được giao nhiệm vụ thu ngân sách tiến hành thực hiện lập kế hoạch thu ngân sách hàng quý để gửi cho cơ quan tài chính làm căn cứ điều hành ngân sách. Trong công tác lập kế hoạch thu quý, cơ quan Thuế lập dự toán thu thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác thuộc phạm vi quản lý, cơ quan Tài chính và các cơ quan thu khác được uỷ quyền lập dự toán thu các khoản thu còn lại của ngân sách nhà nước. 16 Cơ quan thu phải có trách nhiệm đôn đốc việc kê khai đăng ký nộp thuế, cấp mã số thuế và giấy chứng nhận đăng ký thuế cho các cơ sở kinh doanh. Cơ quan Thuế, cơ quan Tài chính và KBNN có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ, đôn đốc, kiểm tra, tổ chức thực hiện thu ngân sách theo đúng thẩm quyền được giao theo lĩnh vực quản lý. 2.2.6. Công tác quyết toán thu ngân sách nhà nước Đối với quyết toán thu ngân sách tại Quận Tân Bình, cuối năm ngân sách cơ quan thu và Kho bạc Nhà nước đối chiếu số liệu thu thuế trong năm và giải quyết những tồn tại trong thu tổ chức thu như hoàn trả các khoản thuế, truy thu các khoản thu chưa thực hiện, xử lý các khoản tạm thu tạm giữ. Phòng Tài chính - Kế hoạch Quận phải lập báo cáo quyết toán thu gửi cơ quan thu cấp trên và cơ quan tài chính đồng cấp để tổng hợp báo cáo quyết toán NSNN. Cơ quan tài chính, trên cơ sở báo cáo quyết toán của cơ quan thu, lập báo cáo quyết toán thu gửi UBND đồng cấp và gửi cơ quan tài chính cấp trên; đồng thời UBND trình HĐND phê chuẩn. Sau khi báo cáo được HĐND phê chuẩn, UBND gửi báo cáo bổ sung quyết toán ngân sách cho cơ quan tài chính cấp trên. 2.2.7. Thanh tra, kiểm tra quản lý thu ngân sách nhà nước Tập trung kiểm tra việc kê khai thuế theo quí của các Doanh nghiệp trọng điểm (300 DN) là các Doanh nghiệp có doanh thu trên 20 tỉ trong năm 2015 (239 DN) và các Doanh nghiệp có số thuế GTGT phải nộp trong năm 2015 cao nhất (61 DN). Các DN này chiếm 10% số lượng nhưng chiếm tới 55% - 66% số thuế GTGT- 17 TNDN lập bộ. Công tác kiểm tra được tiến hành tại cơ quan thuế tuy bước đầu triển khai còn chậm do công chức quản lý còn lúng túng nhưng bước đầu đã tác động tích cực đến việc kê khai thuế của các Doanh nghiệp này. Ngoài ra, công tác kiểm tra theo các chuyên đề cũng đã được triển khai như : + Kiểm tra các Doanh nghiệp kinh doanh nhà hàng, tiệc cưới + Kiểm tra các Doanh nghiệp kinh doanh 6 ngành nhạy cảm + Kiểm tra hóa đơn đối với hộ khoán thuế Việc kiểm tra theo chuyên đề đã góp phần tăng nguồn thu và chấn chỉnh việc kê khai thuế, sử dụng hóa đơn của người nộp thuế. 2.2.8. Công tác thông tin tuyên truyền Tăng cường tuyên truyền, phổ biến để người nộp thuế biết những lợi ích thiết thực của việc kê khai, nộp thuế điện tử từ đó tích cực tham gia thực hiện. Tuyên truyền, tôn vinh, tuyên dương kịp thời các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh giỏi thực hiện tốt nghĩa vụ thuế với NSNN; phê phán, lên án mạnh mẽ các hành vi vi phạm pháp luật về thuế, chây ỳ không nộp thuế. 2.3. Đánh giá chung về quản lý thu ngân sách nhà nước tại Quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2012-2016 2.3.1. Kết quả đạt được Một là, Lập dự toán đã thực hiện đúng theo các yêu cầu các quy định của nhà nước. Trong công tác lập dự toán, phân bổ và giao dự toán cho các đơn vị, các phường trực thuộc đã có đánh giá thực 18 trạng kinh tế, các nguồn thu cho ngân sách theo từng địa bàn, từng nội dung thu. Quyết toán thu đảm bảo đúng theo các quy định của nhà nước về trình tự thủ tục, thời gian quyết toán. Hai là, Chính quyền Quận Tân Bình đã có sự chỉ đạo các cấp, các ngành trong quản lý thu ngân sách ở Quận, trên cơ sở đó Ngành tài chính trên địa bàn Quận đã tổ chức hội nghị để tăng cường phối hợp giữa các ngành trong thực hiện ngân sách. Đã có sự phân công cụ thể nhiệm vụ, trách nhiệm cho các ngành, các đơn vị trong quản lý thu ngân để đảm bảo có sự quản lý các nội dung thu thống nhất và tránh chồng chéo giữa các ngành, các cấp. Ba là, Tổ chức đội ngũ làm công tác thu đã được củng cố, tăng cường, chất lượng về năng lực và phẩm chất đạo đức ngày càng được nâng lên, để đáp ứng được các yêu cầu quản lý thu ngày càng đổi mới. Triển khai các lớp tập huấn cho cán bộ ngân hàng của các ngân hàng được phối hợp ủy nhiệm thu về các nội dung cơ bản về thu ngân sách và hướng dẫn cho khách hàng trong quá trình khai nộp tại ngân hàng. Bốn là, Thực hiện công tác thanh tra và kiểm tra định kỳ và đột xuất để phát hiện các sai phạm về thuế nhằm xử lý và có các biện pháp đổi mới trong quản lý đảm bảo ngăn chặn các hành vi này không để tái diễn và phát triển. Năm là, Ngành Thuế và các ngành có liên quan thường xuyên tham mưu với chính quyền địa phương các cấp để có sự chỉ đạo từ chính quyền địa phương trong công tác thu, tăng cường các 19 nghiệp vụ thu, đề ra các biện pháp thu nhằm hoàn thành được chỉ tiêu về dự toán đã đặt ra, tập trung các biện pháp chống thất thu do chưa bao quát hết nguồn thu, do gian lận thương mại, do không chấp hành các quy định về thuế, nợ thuế, trốn thuế. 2.3.2. Hạn chế Thứ nhất, dự toán thu chưa sát thực tế, còn quá thấp, tỷ lệ thực hiện dự toán quá cao làm cho chính quyền địa phương và các đơn vị quản lý thu không “lo lắng” về kết quả thu được giao hàng năm. Thứ hai, cơ cấu thu ngân sách còn bất cập chưa mang tính bền vững cho ngân sách Thứ ba, thất thu thuế còn lớn và xảy ra trong nhiều nội dung thu cho ngân sách đặc biệt là thu thuế CTN-NQD và thu thuế TNCN. Thứ tư, tập trung các khoản thu chưa kịp thời vào ngân sách để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Quận Tân Bình Thứ năm, quyết toán chậm và còn mang tính hình thức, chưa đảm bảo được ý nghĩa của công tác quyết toán, báo cáo quyết toán chưa được đánh giá tốt để rút ra các kinh nghiệm cho tổ chức thu các năm tiếp theo 20 Tiểu kết chương 2 Chương 2 đã trình bày tổng quát những yếu tố tự nhiên, kinh tế - xã hội quận Tân Bình có ảnh hưởng đến hoạt động quản lý thu ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, trên cơ sở khung lý thuyết tại chương 1, nội dung Chương 2 đã đi sâu phân tích thực trạng quản lý thu ngân sách trên địa bàn quận Tân Bình từ tổ chức bộ máy, ban hành văn bản quản lý thu ngân sách, thanh tra kiểm tra, công tác tuyên truyền và các khâu của quy trình quản lý thu từ lập dự toán, thực hiện và quyết toán thu ngân sách dựa trên các số liệu minh họa cụ thể. Trên cơ sở thực trạng tổ chức quản lý thu ngân sách nhà nước của quận giai đoạn 2012-2016, tác giả đã phân tích, đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn quận, tạo ra những căn cứ xác thực cho việc đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách tại địa phương. 21 CHƯƠNG 3 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI QUẬN TÂN BÌNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 3.1. Định hướng quản lý thu ngân sách nhà nước tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh Thứ nhất, tập trung nhanh, tập trung tối đa, tập trung có hiệu quả các khoản thu của địa phương vào ngân sách phù hợp với trình độ phát triển KT-XH của quận trong điều kiện mở cửa hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới. Thứ hai, đa dạng hóa bền vững nguồn thu, nâng cao chất lượng nguồn thu, khắc phục tình trạng tập trung quản lý thu vào các lĩnh vực chủ yếu, không khai thác toàn diện các nguồn thu tại địa phương cho ngân sách. Thứ ba, nâng cao hơn nữa công tác chỉ đạo trong quản lý và điều hành thu ngân sách của chính quyền địa phương, coi nhiệm vụ thu ngân sách là một trong những nhiệm vụ tiền đề để thực hiện tốt sự phát triển KT-XH đã đề ra đến năm 2020. Thứ tư, phối hợp một cách đồng bộ giữa các cấp các ngành liên quan trong công tác quản lý thu đảm bảo tính khoa học, chặt chẽ trong quản lý, đảm bảo nhanh chóng, thuận tiện đối với các đối tượng nộp vào ngân sách. 22 Thứ năm,. Nâng cao trình độ, năng lực và phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý thu cùng với việc áp dụng công nghệ hiện đại vào trong quản lý. Thứ sáu, tổ chức tốt công tác truyền thông về nghĩa vụ nộp ngân sách cho các đối tượng nộp và dân cư trên địa bàn huyện được biết để chấp hành, có biện pháp thanh tra, kiểm tra, xử lý có tính răn đe đảm bảo kỷ luật kỷ cương trong thu, nộp NSNN. 3.2. Giải pháp về quản lý thu ngân sách nhà nước tại quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh 3.2.1. Nâng cao chất lượng dự toán và quyết toán thu ngân sách nhà nước hàng năm. Nâng cao chất lượng lập dự toán và quyết toán. Nâng cao chất lượng thẩm định, phê duyệt dự toán và quyết toán. Thực hiện tốt công tác công khai ngân sách 3.2.2. Khai thác có hiệu quả và tích cực chống thất thu thuế, đặc biệt đối với những nội dung thu có tỷ lệ đóng góp lớn cho ngân sách - Đối với Thuế công thương nghiệp - ngoài quốc doanh: đưa đầy đủ các đối tượng sản xuất, kinh doanh trên địa bàn vào danh sách các đối tượng nộp thuế và phân loại để quản lý; quản lý chặt chẽ doanh thu và chi phí, chấp hành chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ của các đối tượng nộp thuế - Đối với các khoản thu từ đất đai: Công bố công khai các thông tin liên quan đến các dự án đầu tư, quy hoạch và các vấn đề 23 liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng. Căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được duyệt, tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đối với những khu đất có khả năng sinh lợi cao để tổ chức đấu giá cấp quyền sử dụng đất, tổ chức cho thuê đất.Tổ chức tốt thu thuế nhà đất đảm bảo dự toán hàng năm được giao. - Đối với các khoản thu phí và lệ phí: Tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công.. Niêm yết công khai các loại phí và lệ phí, mức thu để người dân thực hiện và giám sát hoạt động này của chính quyền, ngành chức năng. Đối với các loại phí mới, nguồn thu lớn cần xây dựng đề án chống thất thu riêng. 3.2.3. Bồi dưỡng các nguồn thu, từng bước xây dựng một cơ cấu thu ngân sách mang tính bền vững cao - Nhà nước, chính quyền địa phương phải tạo được môi trường, có chính sách bảo vệ sự phát triển đối với các thành phần kinh tế; có những ưu đãi mới cho các cá nhân, đơn vị mới tham gia, có chính sách khuyến khích thu hút đầu tư đối với các nguồn đầu tư từ ngoài địa phương và xây dựng cơ sở hạ tầng tốt phục vụ cho phát triển. - Có một mức động viên vừa phải hợp lý đảm bảo giải quyết hài hòa giữa thu ngân sách nhà nước, tiêu dùng và tiết kiệm để đầu tư trong nền kinh tế đảm bảo có tiết kiệm cho đầu tư thêm trong phát triển sản xuất kinh doanh. 24 3.2.4. Cải cách một số hoạt động khác nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách nhà nước - Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý thu nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu - Nâng cao chất lượng cán bộ và bộ máy quản lý thu thuế - Tăng cường vận động, giáo dục, tuyên truyền về thuế 3.3. Các kiến nghị với chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan trong quản lý thu Ngân sách nhà nước 3.3.1. Kiến nghị với chính quyền địa phương Đề nghị UBND thành phố chỉ đạo giao cho Ngành thuế, Ngành hải quan chủ trì phối hợp với các Sở, Ban ngành liên quan lập Đề án đổi mới công tác quản lý thu ngân sách định hướng đến năm 2020 trình UBND thành phố phê duyệt để trên cơ sở đó có mục tiêu cụ thể đề ra nhiệm vụ thu ngân sách hàng năm. Có quy định cụ thể về cơ chế trích thưởng về kết quả thu ngân sách Nhà nước. Tham mưu trình HĐND quy định về tỷ lệ phân chia tỷ lệ được hưởng của các cấp chính quyền địa phương. Tăng cường phân cấp quản lý ngân sách cho ngân sách cấp huyện và ngân sách cấp xã nhằm nâng cao tính chủ động và kích thích nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách tại các địa bàn cơ sở. Đề nghị thường trực HĐND, các Ban HĐND thành phố (trực tiếp là Ban Kinh tế và Ngân sách) phải có trách nhiệm tham gia ngay từ đầu quá trình lập dự toán để đảm bảo nắm cụ thể các nội dung trong dự toán, có cơ sở độc lập để có các điều chỉnh kịp thời dự toán 25 nếu chưa phù hợp có như vậy mới bảo đảm thực thi được ý chí của cơ quan dân cử trong các quyết định của mình. 3.3.3. Kiến nghị với các ngành liên quan Ngành Thuế phối hợp với Kho bạc và các Ngân hàng thương mại trên địa bàn thực hiện tốt công tác ủy nhiệm thu, phối hợp với các Ban quản lý dự án trích thu thuế đối với các DN trong quá trình thanh toán nguồn vốn đầu tư từ NSNN đối với các khoản thuế xây dựng cơ bản. Các cơ quan quản lý thu phối hợp với Thanh tra Nhà nước, Thanh tra tài chính, Viện kiểm sát... Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra các đối tượng nộp thuế, xử lý kịp thời và nghiêm khắc các đối tượng có hành vi vi phạm về thuế. Các trường hợp vi phạm về thuế vượt quá thẩm quyền xử lý của cơ quan thuế và các cấp chính quyền, cơ quan thuế phải lập ngay hồ sơ gửi qua cơ quan Công an, Viện kiểm sát để thụ lý, giải quyết theo luật định. Tăng cường hơn nữa sự phối kết hợp giữa cơ quan thuế, hải quan và các cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành và cơ quan thống kê để nắm chắc tình hình sản xuất kinh doanh trong từng lĩnh vực, việc kê khai đăng ký kinh doanh, cấp giấy phép kinh doanh. Tuyên truyền, vận động về chấp hành nghĩa vụ nộp thuế theo đúng Luật. 26 Tiểu kết chương 3 Trên cơ sở đánh giá thực trạng tại chương 2, chương 3 đã trình bày định hướng phát triển KT-XH của quận Tân Bình đến năm 2020, đánh giá các nhu cầu về vốn đặc biệt là vốn từ NSNN cần thiết để cho nhu cầu chi tiêu của huyện theo định hướng đã đề ra. Trên cơ sở nhu cầu về vốn đầu tư từ NSNN, nêu lên những quan điểm trong công tác quản lý thu NSNN nhằm góp phần vào việc đảm bảo nguồn thu cho ngân sách đáp ứng nhu cầu chi tiêu theo kế hoạch. Đề xuất hệ thống các giải pháp cụ thể và những kiến nghị nhằm hoàn thiện quản công tác quản lý thu NSNN tại quận Tân Bình trong thời gian tới. 27 KẾT LUẬN Với sự đầu tư trong quá trình nghiên cứu, luận văn đã hoàn thành, đáp ứng được yêu cầu của luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công với những nội dung khoa học sau: Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở khoa học về NSNN, thu NSNN, quản lý thu NSNN. Luận giải những nội dung như khái niệm, mục đích, yêu cầu, các nhân tố ảnh hưởng đến thu ngân sách cũng như nội dung quản lý thu NSNN. Tham khảo kinh nghiệm quản lý thu NSNN một số địa phương, trên cơ sở đó rút ra những vấn đề cần nghiên cứu cho quản lý thu NSNN ở Việt Nam và trực tiếp ở quận Tân Bình. Thứ hai, khảo sát và phân tích thực trạng quản lý thu NSNN ở quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2016, chỉ ra những tồn tại, hạn chế đang cần xử lý hiện nay và các nguyên nhân của các hạn chế đó. Thứ ba, trên chính sách đường lối của Đảng và Nhà nước, của địa phương quận Tân Bình và định hướng hoàn thiện công tác quản lý thu NSNN đề xuất hệ thống giải pháp, đưa ra một số kiến nghị đối với cơ quan hữu quan đối với việc quản lý thu NSNN tại quận Tân Bình. Những giải pháp đưa ra phù hợp với tình hình thực tế của quận Tân Bình và có giá trị thực tiễn nhất định cho công tác quản lý đặc biệt là quản lý thu NSNN tại địa phương.