Thị trường tài chính vai trò của nó đối với nền kinh tế thị trường

Lêi më ®Çu ViÖt Nam nhËn thøc rÊt râ r»ng nÕu thÞ tr­êng tµi chÝnh yÕu kÐm th× sÏ kh«ng thÓ thu hót ®­îc c¸c nguån vèn trong n­íc còng nh­ ngoµi n­íc ®Ó phôc vô sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, xuÊt ph¸t tõ ®Æc thï lµ mét n­íc ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN, nÒn kinh tÕ hiÖn nay cßn mang nÆng dÊu Ên cña nÒn kinh tÕ bao cÊp, n¬i mµ mäi ho¹t ®éng tµi chÝnh tr­íc ®©y ®Òu theo m« h×nh cña mét nÒn kinh tÕ phi th­¬ng m¹i, phi c¹nh tranh vµ rÊt ®éc quyÒn. Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (1986), ®Æc biÖt tõ §¹i héi §¶ng lÇn VII (1991), n­íc ta ®· b¾t ®Çu tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi c¬ b¶n vµ toµn diÖn c¬ chÕ kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. Mét trong nh÷ng thµnh tùu quan träng trong c«ng cuéc ®æi míi lµ chóng ta ®· b­íc ®Çu ®i vµo c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ. Nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n ®ã lµ tiÒn ®Ò cho sù h×nh thµnh qu¸ tr×nh giao dÞch, trao ®æi, mua b¸n vèn mét c¸ch tù do trong nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Æt nÒn mãng cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng tµi chÝnh. Tuy do míi ®­îc h×nh thµnh cßn rÊt non trÎ vµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp nh­ng thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam ®· ®ãng gãp mét phÇn quan träng trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. Víi mong muèn ®­îc vËn dông kiÕn thøc ®· ®­îc häc ®Ó ph©n tÝch lµm râ b¶n chÊt vµ vai trß cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam hiÖn nay em ®· lµm tiÓu luËn víi ®Ò tµi: “ThÞ tr­êng tµi chÝnh vµ vai trß cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng” Bµi tiÓu luËn cña em gåm hai phÇn chÝnh: PhÇn 1: Kh¸i niÖm thÞ tr­êng tµi chÝnh PhÇn 2: Vai trß cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay. Néi dung I. ThÞ tr­êng tµi chÝnh 1. Kh¸i niÖm thÞ tr­êng tµi chÝnh ThÞ tr­êng tµi chÝnh (TTTC) lµ ho¹t ®éng giao dÞch c¸c lo¹i vèn trong ph¹m vi mét n­íc, hoÆc gi÷a c¸c n­íc víi nhau víi h×nh thøc vay, tr¶, chuyÓn nh­îng, ®Çu t­, thanh to¸n b»ng nh÷ung c«ng cô kh¸c nhau, trong nh÷ng thêi h¹n kh¸c nhau gi÷a c¸c bªn tham gia thÞ tr­êng trªn ®Þa bµn mét n­íc (TTTC quèc gia) hoÆc gi÷a nhiÒu n­íc víi nhau (TTTC quèc tÕ). Ta còng cã kh¸i niÖm kh¸c: ThÞ tr­êng tµi chÝnh lµ thÞ tr­êng trong ®ã nguån tµi chÝnh ®­îc chuyÓn tõ ng­êi cã vèn d­ thõa sang ng­êi thiÕu vèn. ThÞ tr­êng tµi chÝnh lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ cung cÇu vÒ vèn. Chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt cña thÞ tr­êng tµi chÝnh lµ dÉn vèn tõ ng­êi d­ thõa vèn tíi ng­êi cÇn vèn, ngoµi ra nã cßn thÓ hiÖn chøc n¨ng gi¸m s¸t th«ng qua sù vËn ®éng cña c¸c nguån tµi chÝnh. 2. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng tµi chÝnh ë ®©y chóng ta chØ xÐt ®Õn c¸c lo¹i TTTC trong n­íc vµ dùa vµo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau ng­êi ta ph©n lo¹i thÞ tr­êng tµi chÝnh nh­ sau: 2.1 Ph©n lo¹i c¨n cø vµo ph­¬ng thøc vËn ®éng cña vèn Theo c¸ch nµy ta ph©n biÖt hai lo¹i thÞ tr­êng vèn gi¸n tiÕp vµ trùc tiÕp - ThÞ tr­êng vèn gi¸n tiÕp lµ lo¹i thÞ tr­êng vèn trong ®ã ng­êi cho vay kh«ng trùc tiÕp giao vèn cho ng­êi ®i vay mµ th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh. C¸c tæ chøc nµy vay cña ng­êi cã vèn råi cho ng­êi cÇn vèn vay l¹i, thÞ tr­êng nµy cã tªn gäi lµ thÞ tr­êng tÝn dông. - ThÞ tr­êng vèn trùc tiÕp lµ thÞ tr­êng vèn trong ®ã ng­êi cã vèn trùc tiÕp chuyÓn giao vèn cña m×nh cho ng­êi cÇn vèn kh«ng th«ng qua c¸c trung gian tµi chÝnh. ViÖc chuyÓn giao nµy ®­îc tiÕn hµnh theo c¸ch ng­êi cã vèn bá tiÒn ra mua mua nh÷ng cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty. Trong quan hÖ mua b¸n nµy, ng­êi mua chøng kho¸n lµ ng­êi chñ së h÷u tµi s¶n cã quan hÖ trùc tiÕp víi ng­êi ph¸t hµnh chøng kho¸n (ng­êi cÇn vèn). ViÖc ph©n chia thÞ tr­êng vèn trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp còng chØ cã ý nghÜa t­¬ng ®èi v× cã thÓ nh÷ng ®Çu tù gi¸n tiÕp ban ®Çu sÏ chuyÓn thµnh ®Çu t­ trùc tiÕp. 2.2 Ph©n lo¹i c¨n cø vµo thêi h¹n sö dông vèn C¨n cø vµo thêi h¹n sö dông vèn dµi hay ng¾n, ng­êi ta ph©n biÖt thµnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ (thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n) vµ thÞ tr­êng vèn dµi h¹n. 2.2.1 ThÞ tr­êng tiÒn tÖ ThÞ tr­êng tiÒn tÖ hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n lµ thÞ tr­êng ph¸t hµnh vµ mua b¸n c¸c lo¹i vèn ng¾n h¹n tõ mét ngµy trë lªn ®Õn hai n¨m (ë ViÖt Nam) hay tõ mét ngµy ®Õn b¶y n¨m tïy theo quy ®Þnh tõng n­íc. C¸c lo¹i vèn ng¾n h¹n nh­: tÝn phiÕu kho b¹c, kho¶n vay ng¾n h¹n gi÷a c¸c ng©n hµng, tho¶ thuËn mua l¹i, chøng chØ tiÒn göi, th­¬ng phiÕu, ... ThÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n còng cã c¸ch ph©n lo¹i sau: 2.2.1.1 Ph©n lo¹i thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n c¨n cø vµo tÝnh chÊt cña hµng hãa ThÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c lµ thÞ tr­êng mua b¸n chøng kho¸n nî ng¾n h¹n cña ChÝnh phñ. Nh÷ng thµnh phÇn tham gia thÞ tr­êng nµy rÊt ®«ng ®¶o bao gåm c¸c t©ng líp d©n c­, c¸c doanh nghiÖp, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông. ThÞ tr­êng c¸c hîp ®ång mua b¸n l¹i (Repurchase Agreement). Trªn thÞ tr­êng nµy, hµng hãa b¸n ra lµ c¸c hîp ®ång mua b¸n tÝn phiÕu kho b¹c cña c¸c ng©n hµng, b­u ®iÖn, tæ chøc tµi chÝnh, c«ng ty chøng kho¸n. Nguêi mua hµng lµ c¸c doanh nghiÖp cã thõa vèn t¹m thêi ch­a sö dông, muèn sinh lîi trong thêi gian ng¾n. Ng­êi b¸n cam kÕt sÏ mua l¹i nh÷ng hîp ®ång nµy trong t­¬ng lai gÇn. ThÞ tr­êng chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng ( Certificate of Deposit). Trªn thÞ tr­êng nµy, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i b¸n chøng chØ tiÒn göi cña m×nh cho kh¸ch hµng ®Ó t¨ng thªm nguån vèn tÝn dông vµ kh¸ch hµng cã thÓ ®em b¸n l¹i. 2.2.1.2 Ph©n lo¹i thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n c¨n cø vµo ph­¬ng thøc giao dÞch a. ThÞ tr­êng tÝn dông gåm: ThÞ tr­êng tÝn dông ng¾n h¹n gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i víi c¸c doanh nghiÖp vµ d©n c­ lµ thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n gi¸n tiÕp. Trªn thÞ tr­êng nµy, c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tµi chÝnh huy ®éng vèn ng¾n h¹n cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc d©n c­, tËp trung l¹i thµnh nguån vèn tÝn dông råi cung øng vån cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c nh©n kh¸c thiÐu vèn d­íi h×nh thøc cho vay theo nguyªn t¾c cña tÝn dông ng©n hµng. ThÞ tr­êng tÝn dông liªn ng©n hµng lµ thÞo tr­êng hÑp gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i víi nhau ®Ó gi¶i quyÕt viÖc thõa thiÕu vèn t¹m thêi do Ng©n hµng Trung ­¬ng ®iÒu khiÓn. b. ThÞ tr­êng c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n lµ thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n trùc tiÕp. Trªn thÞ tr­êng nµy, hµng hãa ®em ra mua b¸n, giao dÞch lµ c¸c laäi chøng kho¸n nî cña ChÝnh phñ, chøng kho¸n nî cña c«ng ty vµ chøng kho¸n nî cña ng©n hµng. Ng­êi b¸n lµ c¸c tæ chøc ph¸t hµnh c¸c laäi tr¸i phiÕu mµ ®¹i l‎ý cña hä lµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ tæ chøc tµi chÝnh, ng­êi mua lµ c«ng chóng thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ nµy cßn gäi lµ thÞ tr­êng réng. c. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i lµ n¬i giao dÞch, mua b¸n, ®æi, vay m­în c¸c lo¹i ngo¹i tÖ, x¸c ®Þnh tû gi¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ trªn c¬ së cung cÇu cña tõng ngo¹i tÖ, gi÷a c¸c ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu, nh÷ng ng­êi kinh doanh ngo¹i tÖ. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i bao gåm c¶ thÞ tr­êng hÑp giao dÞch mua b¸n thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng, kh«ng cã c¸c thµnh phÇn kh¸c. ThÞ tr­êng nµy cãn gäi lµ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. 2.2.2 ThÞ tr­êng vèn dµi h¹n ThÞ tr­êng vèn dµi h¹n lµ thÞ tr­êng mua b¸n, vay m­în c¸c lo¹i vèn dµi h¹n gi÷a c¸c thµnh phÇn tham gia thÞ tr­êng: c¸c ng©n hµng, tæ chøc tµi chÝnh, Kho b¹c Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­, nh÷ng ng­êi kinh doanh tiÒn tÖ vµ kinh doanh chøng kho¸n. C¸c nguån vèn dµi h¹n cã thêi gian tõ trªn ba n¨m (ë ViÖt Nam) hoÆc trªn b¶y n¨m (ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn) ®Õn 20 n¨m thËm chÝ 50 n¨m. ThÞ tr­êng vèn dµi h¹n còng cã hai lo¹i * ThÞ tr­êng vèn dµi h¹n gi¸n tiÕp lµ thÞ tr­êng tÝn dông dµi h¹n do c¸c ng©n hµng ®Çu t­, ng©n hµng th­¬ng m¹i, c«ng ty tµi chÝnh, ng©n hµng nhµ ®Êt,… huy ®éng vèn dµi h¹n b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c lo¹i tr¸i phiÕu dµi h¹n ®Ó cho vay. Ng­êi ®i vay lµ lµ c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n,… cÇn vèn ®Ó trang bÞ, ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh, c«ng nghÖ kü thuËt míi hiÖn ®¹i, x©y dùng c¬ së v¹t chÊt h¹ tÇng,v.v… * ThÞ tr­êng vèn dµi h¹n trùc tiÕp hay thÞ tr­êng chøng kho¸n dµi h¹n gåm thÞ tr­êng tr¸i phiÕu dµi h¹n vµ thÞ tr­êng cæ phiÕu. - Trªn thÞ tr­êng tr¸i phiÕu dµi h¹n, quan träng nhÊt lµ thÞ tr­êng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ (c«ng tr¸i quèc gia). - Trªn thÞ tr­êng cæ phiÕu, quan träng nhÊt lµ së giao dÞch chøng kho¸n (thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc, tuy nhiªn ë ViÖt Nam míi chØ cã trung t©m giao dÞch chøng kho¸n mµ ch­a cã së giao dÞch chøng kho¸n). ThÞ tr­êng cæ phiÕu (cßn gäi lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n) gåm thÞ tr­êng chøng kho¸n cÊp 1 vµ thÞ tr­íng chøng kho¸n cÊp 2 + ThÞ tr­êng chøng kho¸n cÊp 1 gäi t¾t lµ thÞ tr­êng cÊp 1 hay thÞ tr­êng s¬ cÊp lµ thÞ tr­êng ph¸t hµnh lÇn ®Çu c¸c lo¹i chøng kho¸n vèn (cæ phiÕu c«ng ty) vµ chøng kho¸n nî (tr¸i phiÕu c«ng ty). Trªn thÞ tr­êng nµy, ng­êi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Æt d­íi sô gi¸m s¸t chÆt chÏ cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ ph¶i ®­îc Bé Tµi chÝnh cÊp giÊy phÐp míi ®­îc ph¸t hµnh. ViÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp ph¶i ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã uy tÝn ®øng ra b¶o l·nh ph¸t hµnh th«ng qua nhËn b¸n hé toµn bé hay phÇn lín chøng kho¸n ®­îc phÐp ph¸t hµnh. +ThÞ tr­êng chøng kho¸n cÊp 2 gäi t¾t lµ thÞ tr­êng cÊp 2 hay thÞ tr­êng thø cÊp lµ n¬i mua b¸n l¹i c¸c chøng kho¸n ®· b¸n trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp. ThÞ tr­êng cÊp 2 gåm thÞ tr­êng cã tæ chøc, cßn gäi lµ thÞ tr­êng chÝnh thøc (së giao dÞch chøng kho¸n) vµ thÞ tr­êng kh«ng cã tæ chøc hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng phi tËp trung hay thÞ tr­êng OTC (over the counter market). Trªn thÞ tr­êng cÊp hai, viÖc mua b¸n chøng kho¸n ph¶i qua tay nh÷ng ng­êi m«i giíi (stock-broker) cña c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n ®Ó tr¸nh cho c¸c nhµ ®Çu t­ (ng­êi mua chøng kho¸n) bÞ l­êng g¹t, mua ph¶i chøng kho¸n gi¶ hay chøng kho¸n s¾p hÕt h¹n. II. Vai trß cña thÞ tr­êng tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay Tõ sau §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ®· ®Ò ra ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ th«ng qua chÝnh s¸ch më cöa héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× ®· ®ßi hái bøc thiÕt ph¶i ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh. ThÞ tr­êng tµi chÝnh lµ tiÒn ®Ò ®ång thêi còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ æn ®Þnh. 1. ThÞ tr­êng tµi chÝnh ®ãng vai trß quan träng nhÊt trong viÖc huy ®éng vµ chuyÓn giao mäi nguån lùc tµi chÝnh cho nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh bao nhiªu th× nhu cÇu vÒ nguån vèn cµng t¨ng bÊy nhiªu. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ ViÖt Nam võa tr¶i qua hai cuéc chiÕn tranh tµn ph¸ vµ qua thêi kú kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu bao cÊp lµm k×m h·m nªn nÒn kinh tÕ n­íc ta ch­a cã nhiÒu tÝch lòy, ch­a cã c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh m¹nh cã thÓ ®¶m ®­¬ng viÖc cung cÊp vèn ®¸p øng cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi. H¬n n÷a, hiÖn nay phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Tuy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ thµnh phÇn n¨ng ®éng nhÊt, ®ãng gãp nhiÒu nhÊt vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, x· héi nh­ng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, thuª lao ®éng, mua m¸y mãc,… §iÒu ®ã ®· ®Æt ra yªu cÇu cho thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó t¹o nguån vèn vµ cung cÊp cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ang cã nhu cÇu vÒ vèn. Nguån vèn mµ thÞ tr­êng tµi chÝnh cã thÓ huy ®éng gåm hai nguån chÝnh lµ nguån tµi chÝnh huy ®éng tõ quèc tÕ vµ tõ trong n­íc. C¸c nguån lùc tµi chÝnh quèc tÕ bao gåm c¸c kho¶n vay, c¸c kho¶n ®Çu t­ th«ng qua viÖc mua cæ phiÕu, gãp cæ phÇn, gãp vèn kinh doanh,... tõ n­íc ngoµi. C¸c nguån lùc tµi chÝnh trong n­íc rÊt ®a d¹ng nh­ tiÒn göi, tiÒn mua cæ phiÕu cña d©n c­ vµ doanh nghiÖp, tiÒn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh, tr¸i phiÕu chÝnh phñ,… Theo mét nghiªn cøu gÇn ®©y th× sè tiÒn nhµn rçi trong d©n c­ mµ ch­a ®Çu t­ kho¶ng 6 - 8 tû USD mét n¨m. V× vËy ®©y lµ mét nguån lùc tµi chÝnh ®Çy tiÒm n¨ng rÊt cÇn ®­îc khai th¸c. Trong thêi gian qua víi nhiÒu c¶i c¸ch trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ nh­ më nghiÖp vô thÞ tr­êng më, l·i suÊt c¬ b¶n thay cho l·i suÊt trÇn,… c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· thu hót ®­îc nhiÒu nguån vèn tõ trong d©n c­ qua c¸c h×nh thøc tÝn dông ®a d¹ng. ViÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu cña chÝnh phñ, tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty còng thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¸ kh¶ quan. ChØ tÝnh riªng trong hai th¸ng 8-9/2003 tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ph¸t hµnh lªn ®Õn 1.694 tû ®ång vµ trong ®ît ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Çu t­ ph¸t triÓn vµo th¸ng 10/2003 ®· ®¹t trªn 4500 tû ®ång trong mét thêi gian ng¾n. Bªn c¹nh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, c¸c ®ît ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®« thÞ TPHCM vµ tr¸i phiÕu cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®Òu ®¹t kÕt qu¶ cao. Tæng gi¸ trÞ ph¸t hµnh hai lo¹i tr¸i phiÕu nµy ®¹t kho¶ng 1.563 tû ®ång, trong ®ã cã 1.263 tû ®ång tr¸i phiÕu ®« thÞ vµ 300 tû ®ång tr¸i phiÕu dÇu khÝ. Sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét b­íc ngoÆt cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam. ThÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ lµ mét kªnh míi ®Ó thu hót tiÒn ®Çu t­ c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc vµ cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp c¸c nguån tµi chÝnh trung vµ dµi h¹n thay v× chØ cã mét kªnh duy nhÊt lµ c¸c ng©n hµng nh­ tr­íc kia. TÊt c¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh huy ®éng ®­îc ë trªn ®· vµ ®ang ®­îc sö dông ®Ó tµi trî cho c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña ViÖt Nam. NÕu tiÕp tôc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh th× sÏ lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ l©u dµi. 2. Nhµ n­íc th«ng qua thÞ tr­êng tµi chÝnh ®Ó ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng tµi chÝnh cã ¶nh h­ëng lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Th«ng qua ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, Nhµ n­íc ®· ®iÒu hµnh c¶ nÒn kinh tÕ. Qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ l·i suÊt, tû gi¸ Nhµ n­íc ®Þnh h­íng sù chuyÓn dÞch cña c¸c nguån vèn tõ tÝch tr÷ sang ®Çu t­, kiÓm so¸t l­îng cung, cÇu tiÒn tÖ khi cÇn thiÕt,… vµ khi kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh­ thuÕ, ­u ®·i Nhµ n­íc ®· gãp phÇn ®Þnh h­íng ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh, lÜnh vùc ®ang ­u tiªn ph¸t triÓn. Nhµ n­íc ph¸t hµnh c¸c tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh ®Ó hót nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­, doanh nghiÖp ®Ó sö dông cho môc ®Ých ®Çu t­ ph¸t triÓn. Th«ng qua nguån tµi chÝnh thu ®­îc tõ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, Nhµ n­íc ®Çu t­ trë l¹i ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lín phôc vô cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh­ ®­êng giao th«ng, ®iÖn, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i… Ngoµi ra Nhµ n­íc cßn ®Çu t­ ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ mòi nhän träng ®iÓm cÇn vèn lín, kh¶ n¨ng thu håi vèn l©u nh»m môc ®Ých chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. MÆt kh¸c Nhµ n­íc cßn sö dông nguån tµi chÝnh trªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c vïng khã kh¨n, thùc hiÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo… Nh­ vËy víi c¸c nguån lùc tµi chÝnh thu ®­îc qua thÞ tr­êng tµi chÝnh ®· gióp Nhµ n­íc ®· thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia võa ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi, hµi hßa cña nÒn kinh tÕ võa ®¶m b¶o lîi Ých chung cña toµn x· héi. 3. ThÞ tr­êng tµi chÝnh gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ ThÞ tr­êng tµi chÝnh gãp phÇn tËn dông mäi nguån vèn tiÒm tµng trong x· héi, biÕn nguån vèn tõ kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lîi trë thµnh nguån vèn cã kh¶ n¨ng sinh lîi. Víi nguån vèn huy ®éng ®­îc l¹i ®em ®Çu t­ cho ph¸t triÓn kinh tÕ lµm t¨ng viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng vµ t¨ng tæng s¶n phÈm quèc néi vµ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi nhiÒu h¬n. §èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp th× khi ®­îc thÞ tr­êng tµi chÝnh t¹o ®iÒu kiÖn sö dông vèn cña ng­êi kh¸c th× sÏ ph¶i tù t×m c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®Çu t­ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt. §Æc biÖt víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng nh÷ng ®em l¹i nguån tµi chÝnh linh ho¹t, cã hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp mµ cßn t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù ®æi míi trong doanh nghiÖp. ThÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ gãp phÇn lµnh m¹nh hãa tµi chÝnh doanh nghiÖp, c«ng khai tµi chÝnh, tinh gi¶m biªn chÕ, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý, ®æi míi c«ng nghÖ, gi¶m chi phÝ,… tøc lµ ph¶i tÝnh to¸n ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh. MÆt kh¸c, thÞ tr­êng chøng kho¸n còng gãp phÇn ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa ®ang tiÕn hµnh chËm trÔ hiÖn nay. KÕt luËn Nh­ vËy cã thÓ nãi thÞ tr­êng tµi chÝnh g¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, lµ nguån cung cÊp nguån lùc tµi chÝnh ®Ò phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ. ThÞ tr­êng tµi chÝnh lín m¹nh th× nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn nhanh vµ ng­îc l¹i nÕu thÞ tr­êng tµi chÝnh nhá bÐ yÕu ít th× nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn chËm. V× vËy, muèn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× chóng ta ph¶i ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh. Tuy thÞ tr­êng tµi chÝnh cã vai trß rÊt lín trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ng nã còng cã nh÷ng mÆt tiªu cùc cña nã. V× vËy lµ mét sinh viªn kinh tÕ chóng ta cÇn ph¶i hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ thÞ tr­êng tµi chÝnh ®Ó vËn dông nh÷ng mÆt tÝch cùc ®ång thêi h¹n chÕ c¸c mÆt tiªu cùc cña nã trong c«ng cuéc x©y dùng kinh tÕ ®Êt n­íc sau nµy. ./. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 Néi dung 2 I. Kh¸i niÖm thÞ tr­êng tµi chÝnh 2 1. Kh¸i niÖm thÞ tr­êng tµi chÝnh 2 2. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng tµi chÝnh 2 2.1 Ph©n lo¹i c¨n cø vµo ph­¬ng thøc vËn ®éng cña vèn 2 2.2 Ph©n lo¹i c¨n cø vµo thêi h¹n sö dông vèn 3 2.2.1 ThÞ tr­êng tiÒn tÖ 3 2.2.1.1 Ph©n lo¹i thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n c¨n cø vµo tÝnh chÊt cña hµng hãa 3 2.2.1.2 Ph©n lo¹i thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n c¨n cø vµo ph­¬ng thøc giao dÞch 4 2.2.2 ThÞ tr­êng vèn dµi h¹n 5 II. Vai trß cña thÞ tr­êng tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay 6 1. ThÞ tr­êng tµi chÝnh ®ãng vai trß quan träng nhÊt trong viÖc huy ®éng vµ chuyÓn giao mäi nguån lùc tµi chÝnh cho nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn 6 2. Nhµ n­íc th«ng qua thÞ tr­êng tµi chÝnh ®Ó ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ 8 3. ThÞ tr­êng tµi chÝnh gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ 9 KÕt luËn 10 Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Tµi chÝnh – Tr­êng §¹i häc Qu¶n l‎ý vµ Kinh doanh Hµ Néi 2. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam (vneconomy.com.vn), B¸o §Çu t­ (vir.com.vn) 3. Website Bé Tµi chÝnh www.mof.gov.vn , vietstock.com.vn