Tiểu luận Triết học và vấn đề phát huy vai trò nhân tố con người ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG …………….. ---------- TIỂU LUẬN Triết học và vấn đề phát huy vai trò nhân tố con người ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay 1 PHẦN MỞ ðẦU Töø thôøi xa xöa ñeán nay con ngöôøi luoân laø trung taâm nghieân cöùu cuûa caùc khoa hoïc noùi chung vaø cuûa Trieát hoïc noùi rieâng. Vaán ñeà con ngöôøi laø vaán ñeà heát söùc phöùc taïp maø caùc khoa hoïc nghieân cöùu thì chæ nghieân cöùu moät phaàn naøo cuûa con ngöôøi maø khoâng theå nghieân cöùu heát taát caû caùc cô quan, caùc boä phaän, khoâng nghieân cöùu ñöôïc baûn chaát cuûa con ngöôøi. Chæ coù Trieát hoïc noùi chung, ñaëc bieät laø Trieát hoïc Maùc – LeâNin môùi coù söï nghieân cöùu con ngöôøi trong moät theå thoáng nhaát khoâng taùch rôøi caùc boä phaän, nghieân cöùu con ngöôøi trong moät chænh theå töø ñoù ñi truy tìm baûn chaát cuûa con ngöôøi vaø coù nhöõng ñònh höôùng giaûi phoùng con ngöôøi. Trong xaõ hoäi hieän nay thì yeáu toá con ngöôøi laø yeáu toá cô baûn khoâng theå thieáu ñeå phaùt trieån kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi phaùt trieån ñaát nöôùc vaø phaùt trieån caû theá giôùi. Con ngöôøi laø tieàm naêng laø vaø söùc maïnh trí tueä, tinh thaàn, ñaïo ñöùc laø nhaân toá quyeát ñònh vaø laø voán quyù nhaát ñeå xaây döïng ñaát nöôùc giaøu maïnh. Do ñoù vieäc nghieân cöùu ñeå aùp duïng quan ñieåm Trieát hoïc veà con ngöôøi vaøo vieäc ñònh höôùng giaûi phoùng con ngöôøi hieän nay ôû nöôùc ta hieän nay laø vaán ñeà quan troïng, khoâng theå thieáu vì ñoù laø cô sôû, laø ñoäng löïc ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc. Ñoù cuõng laø nhöõng lyù do maø ngöôøi nghieân cöùu choïn chuû ñeà Trieát hoïc vaø vaán ñeà phaùt huy vai troø nhaân toá con ngöôøi ôû Vieät nam trong giai ñoïan hieän nay laøm tieåu luaän nghieân cöùu cho mình. Muïc ñích cuûa ñeà taøi laø ñöa ra nhöõng ñònh höôùng nhaèm giaûi phoùng con ngöôøi Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích treân ngöôøi nghieân cöùu duøng phöông phaùp phaân tích, toång hôïp taøi lieäu nhaèm thu thaäp, phaân tích ñeå ñöa ra cô sôû lyù luaän cuûa Trieát hoïc tröôùc Maùc vaø Trieát hoïc Maùc-LeâNin laøm neàn taûng töø ñoù môùi ñi vaøo tìm hieåu, phaân tích con ngöôøi Vieät Nam trong quaù khöù vaø neâu leân nhöõng ñònh höôùng giaûi phoùng con ngöôøi trong hieän taïi. Tieåu luaän naøy goàm caùc noäi dung chính sau: Chöông 1: Quan ñieåm veà con ngöôøi trong trieát hoïc tröôùc Maùc – taùc giaû ñeà caäp ñeán quan ñieåm Trieát hoïc phöông Ñoâng vaø Trieát hoïc phöông Taây tröôùc Maùc Chöông 2: Quan nieäm cuûa trieát hoïc Maùc – Leânin veà con ngöôøi vaø baûn chaát con ngöôøi – ñeà caäp ñeán quan ñieåm veà con ngöôøi vaø baûn chaát cuûa con ngöôøi cuûa Trieát hoïc Maùc. Chöông 3: Phaùt huy vai troø nhaân toá con ngöôøi ôû vieät nam trong giai ñoïan hieän nay – taùc giaû ñaõ neâu leân moät soá ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi Vieät Nam trong chieán tranh roài töø ñoù môùi ñònh höôùng giaûi phoøng con ngöôøi. 2 Chöông 1 QUAN NIEÄM VEÀ CON NGÖÔØI TRONG TRIEÁT HOÏC TRÖÔÙC MAÙC 1.1 Quan nieäm veà con ngöôøi trong trieát hoïc phöông Ñoâng1 Coù theå noùi raèng lich söû khoa hoïc noùi chung, cuûa trieát hoïc noùi rieâng laø lòch söû nghieân cöùu veà con ngöôøi. Tuy nhieân, moãi khoa hoïc coù caùch tieáp caän vaán ñeà con ngöôøi theo phöông phaùp rieâng, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm ñoái töôïng cuûa mình. Caùc khoa hoïc khaùc khi nghieân cöùu con ngöôøi thì nghieân cöùu tröïc tieáp vaøo moät boä phaän naøo cuûa con ngöôøi, coøn trieát hoïc Maùc nghieân cöùu con ngöôøi baèng caùch toång hôïp caùc yeáu toá thaønh heä thoáng. Do vaäy, quan heä giöõa trieát hoïc vôùi caùc khoa hoïc khoa hoïc khaùc laø quan heä giöõa caùi chung vaø caùi rieâng. Töø thôøi coå ñaïi, caùc tröôøng phaùi trieát hoïc ñeàu tìm caùch lyù giaûi baûn chaát con ngöôøi, quan heä giöõa con ngöôøi vôùi theá giôùi xung quanh. Caùc tröôøng phaùi trieát hoïc toân giaùo phöông Ñoâng nhö Phaät giaùo, Hoài giaùo nhaän thöùc baûn chaát con ngöôøi treân cô sôû theá giôùi quan duy taâm, thaàn bí hoaëc nhò nguyeân luaän. Trong trieát hoïc Phaät giaùo, con ngöôøi laø söï keát hôïp giöõa danh vaø saéc. Ñôøi soáng cuûa con ngöôøi treân traàn theá chæ laø aûo giaùc hö voâ. Vì vaäy, cuoäc ñôøi con ngöôøi khi coøn soáng chæ laø soáng göûi, laø taïm bôï. Cuoäc soáng vónh cöûu laø phaûi höôùng ñeán traïng thaùi Nieát baøn, nôi tinh thaàn cuûa con ngöôøi ñöôïc giaûi thoaùt ñeå trôû thaønh baát dieät. Nhö vaäy, duø bò chi phoái bôûi theá giôùi quan duy taâm hoaëc nhò nguyeân, suy ñeán cuøng con ngöôøi trong quan nieäm cuûa caùc hoïc thuyeát toân giaùo phöông Ñoâng ñeàu phaûn aùnh sai laàm veà baûn chaát cuûa con ngöôøi, höôùng con ngöôøi ñeán theá giôùi thaàn linh. Trong tieát hoïc phöông Ñoâng, vôùi söï chi phoái bôûi theá giôùi quan duy taâm hoaëc duy vaät chaát phaùc, bieåu hieän trong tö töôûng Nho giaùo, Laõo giaùo, quan nieäm veà baûn chaát con ngöôøi cuõng theå hieän moät caùch phong phuù. Khoång töû cho raèng baûn chaát con ngöôøi do thieân meänh chi phoái quyeát ñònh, ñöùc “nhaân” chính laø giaù trò cao nhaát cuûa con ngöôøi. Maïnh Töû quy tính thieän cuûa con ngöôøi vaøo naêng löïc baåm sinh, do aûnh höôûng cuûa phong tuïc, taäp quaùn xaáu maø con ngöôøi bò nhieãm caùi xaáu, xa rôøi caùi toát ñeïp. Vì vaäy phaûi qua tu döôõng, reøn luyeän ñeå giöõ ñöôïc ñaïo ñöùc cuûa mình. Cuûng nhö Khoång Töû, Maïnh Töû cho raèng phaûi laáy loøng nhaân aùi, quan heä ñaïo ñöùc ñeå daãn daét con ngöôøi höôùng ñeán caùc giaù trò ñaïo ñöùc toát ñeïp. 1 Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo: Giaùo trình trieát hoïc Maùc – LeâNin, Nxb. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, 2002, tr.462-464. 3 Trieát hoïc Tuaân töû cho raèng, baûn chaát con ngöôøi sinh ra laø aùc, nhöng coù theå caûi bieán ñöôïc, phaûi choáng laïi caùi aùc aáy thì con ngöôøi môùi toát ñöôïc. Trong Tieát hoïc phöông Ñoâng, coøn coù quan nieäm duy taâm cho raèng trôøi vaø ngöôøi coù theå hoaø hôïp vôùi nhau. Ñoång Troïng Thö moät ngöôøi thöøa keá Nho giaùo theo khuynh höôùng duy taâm cöïc ñoan quan nieäm trôøi vaø con ngöôøi coù theå thoâng hieåu laãn nhau. Nhìn chung, ñaây laø quan ñieåm duy taâm. Quy cuoäc ñôøi con ngöôøi vaøo vai troø quyeát ñònh cuûa “thieân meänh”. Laõo töû, ngöôøi môû ñaàu cho tröôøng phaùi Ñaïo gia cho raèng ngöôøi sinh ra töø “Ñaïo”. Do ñoù con ngöôøi caàn phaûi soáng “voâ vi”, theo leõ töï nhieân, thuaàn phaùt khoâng haønh ñoäng moät caùch gæa taïo, goø eùp, traùi vôùi töï nhieân. Quan nieäm naøy bieåu hieän tö töôûng duy taâm chuû quan cuûa Trieát hoïc Ñaïo gia. Coù theå noùi raèng, coù nhieàu heä thoáng trieát hoïc khaùc nhau, trieát hoïc phöông Ñoâng bieåu hieän tính ña daïng vaø phong phuù , thieân veà con ngöôøi trong moái quan heä chính trò, ñaïo ñöùc. Nhìn chung con ngöôøi trong trieát hoïc phöông Ñoâng bieåu hieän yeáu toá duy taâm, coù pha troän tính chaát duy vaät chaát phaùc ngaây thô trong moái quan heä vôùi töï nhieân vaø xaõ hoäi. 1.2 Quan nieäm veà con ngöôøi trong trieát hoïc phöông Taây tröôùc Maùc 1 Trieát hoïc phöông Taây tröôùc Maùc bieåu hieän nhieàu quan nieäm khaùc nhau veà con ngöôøi: Caùc tröôøng phaùi trieát hoïc toân giaùo phöông Taây, ñaëc bieät laø Kitoâ giaùo, nhaän thöùc veà vaán ñeà con ngöôøi treân cô sôû theá giôùi quan duy taâm, thaàn bí. Trong Kitoâ giaùo, con ngöôøi laø keû coù theå xaùc. Theå xaùc seõ maát ñi nhöng linh hoàn vaãn coøn toàn taïi maõi maõi. Linh hoàn laø giaù trò cao nhaát trong con ngöôøi. Vì vaäy, phaûi thöôøng xuyeân chaêm soùc linh hoàn ñeå höôùng tôùi thieân ñöôøng vónh cöûu. Trong trieát hoïc Hy Laïp coå ñaïi, con ngöôøi ñöôïc xem laø ñieåm khôûi ñaàu cuûa tö duy trieát hoïc. Con ngöôøi vaø theá giôùi xung quanh laø taám göông phaûn chieáu laãn nhau. Con ngöôøi laø moät tieåu vuõ truï trong vuõ truï bao la. Proâtago, moät nhaø nguy bieän cho raèng “con ngöôøi laø thöôùc ño cuûa vuõ truï”. Quan ñieåm cuûa Arixtoát veà con ngöôøi, theo oâng, chæ coù linh hoàn, tö duy, trí nhôù, yù chí, naêng khieáu ngheä thuaät laøm cho con ngöôøi noåi baäc leân, con ngöôøi laø baäc thang cao nhaát cuûa vuõ truï. Khi ñeà cao nhaø nöôùc, oâng xem con ngöôøi laø “moät ñoäng vaät chính trò”. Nhö vaäy, trieát hoïc Hy Laïp coå ñaïi ñaõ coù söï phaân bieät con ngöôøi vôùi töï nhieân, nhöng chæ laø hieåu bieát beân ngoaøi veà toàn taïi con ngöôøi. 1 Sñd, tr.464-467. 4 Trieát hoïc Taây Aâu trung coå xem con ngöôøi laø saûn phaåm cuûa Thöôïng ñeá saùng ïtaïo ra. Moïi soá phaân nieàm vui, noåi buoàn söï may ruûi cuûa con ngöôøi ñeàu do Thöôïng ñeá xeáp ñaët. Trí tueä cuûa con ngöôøi thaáp hôn lyù trí anh minh saùng suoát cuûa Thöôïng ñeá. Con ngöôøi trôû neân nhoû beù tröôùc cuoäc soáng taïm bôï treân traàn theá, vì haïnh phuùc vónh cöûu laø ôû theá giôùi beân kia. Treát hoïc thôøi kyø phuïc höng – caän ñaïi ñaëc bieät ñeà cao vai troø cuûa trí tueä, lyù tính cuûa con ngöôøi, xem con ngöôøi laø moät thöïc theå coù trí tueä. Ñoù laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng nhaèm giaûi thoaùt con ngöôøi ra khoûi moïi goâng cuøm chaät heïp maø chuû nghóa thaàm hoïc thôøi trung coå ñaõ aùp ñaët cho con ngöôøi. Tuy nhieân, ñeå nhaän thöùc ñaày ñuû con ngöôøi caû veà maët sinh hoïc vaø veà maët xaõ hoäi thì chöa coù tröôøng phaùi naøo ñaït ñöôïc. Con ngöôøi chæ ñöôïc nhaán maïnh veà maët caù theå, maø xem nheï maët xaõ hoäi. Trieát hoïc coå ñieån Ñöùc, nhöõng nhaø trieát hoïc noåi tieáng nhö Cantô, Heâghen ñaõ phaùt trieån con ngöôøi theo khuynh höôùng cuûa chuû nghóa duy taâm. Heâghen, vôùi caùch nhìn cuûa moät nhaø duy taâm khaùch quan, thoâng qua söï vaän ñoäng cuûa “yù nieäm tuyeät ñoái”, ñaõ cho raèng, con ngöôøi laø hieän thaân cuûa “yù nieäm tuyeät ñoái”. Böôùc dieãu haønh cuûa “yù nieäm tuyeát ñoái” thoâng qua quaù trình töï yù thöùc cuûa con ngöôøi ñaõ ñöa con ngöôøi trôû veà giaù trò tinh thaàn, giaù trò baûn theå vaø cao nhaát trong ñôøi soáng con ngöôøi. Heâghen cuõng trình baøy moät caùch coù heä thoáng veà caùc quy luaät cuûa quaù trình tö duy cuûa con ngöôøi, laøm roõ cô cheá tinh thaàn ñôøi soáng tinh thaàn caù nhaân trong moïi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Maëc duø, con ngöôøi ñöôïc nhaän thöùc ñöôïc töø möùc ñoä duy taâm khaùch quan, nhöng Heâghen laø ngöôøi khaúng ñònh vai troø chuû theå cuûa con ngöôøi ñoái vôùi lòch söû, ñoàng thôøi cuõng laø söï phaùt trieån cuûa keát quaû lòch söû. Tö töôûng duy taâm Phoiôbaéc ñaõ vöôït qua nhöõng haïn cheá trong trieát hoïc Heâghen ñeå hy voïng tìm ñeán baûn chaát con ngöôøi moät caùch ñích thöïc. Phoiôbaéc pheâ phaùn tính chaát sieâu nhieân, phi vaät chaát, phi theå xaùc veà baûn chaát con ngöôøi trong trieát hoïc Heâghen, ñoàng thôøi khaúng ñònh con ngöôøi laø söï vaän ñoäng cuûa theá giôùi vaät chaát taïo neân. Con ngöôøi laø keát quaû cuûa söï phaùt trieån cuûa theá giôùi thöï nhieân. Con ngöôøi vaø töï nhieân laø thoáng nhaát, khoâng theå taùch rôøi. Phoiôbaéc ñeà cao vai troø trí tueä cuûa con ngöôøi vôùi tính caùch laø nhöõng caù theå ngöôøi. Ñoù laø nhöõng con ngöôøi caù bieät, ña daïng, phong phuù khoâng gioáng ai. Quan nieäm naøy döïa treân neàn taûng duy vaät, ñeà cao yeáu toá töï nhieân, caûm tính, nhaèm giaûi phoùng caù nhaân con ngöôøi. Tuy nhieân, Phoiôbaéc khoâng thaáy ñöôïc baûn chaát xaõ hoäi trong ñôøi soáng con ngöôøi, taùch con ngöôøi ra khoûi ñieàu kieän lòch söû cuï theå. Con ngöôøi cuûa Phoiôbaéc laø phi lòch söû, phi giai caáp vaø tröøu töôïng. Coù theå khaùi quaùt raèng, caùc quan nieäm veà con ngöôøi trong trieát hoïc tröôùc Maùc, duø ñöùng treân neàn taûng theá giôùi quan duy taâm, nhò nguyeân luaän hay duy vaät 5 sieâu hình ñeàu khoâng phaûn aùnh ñuùng baûn chaát con ngöôøi. Nhìn chung, caùc quan nieäm treân ñeàu xem xeùt con ngöôøi moät caùch tröøu töôïng, tuyeät ñoái hoaù maët tinh thaàn theå xaùc con ngöôøi, tuyeät ñoái hoaù maët töï nhieân – sinh hoïc maø khoâng thaáy maët xaõ hoäi trong ñôøi soáng con ngöôøi. Tuy vaäy, moät soá tröôøng phaùi trieát hoïc vaãn ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu trong vieäc phaân tích, quan saùt con ngöôøi, ñeà cao uy tính, xaùc laäp caùc giaù trò veà nhaân baûn hoïc ñeå höôùng con ngöôøi tôùi töï do. Ñoù laø nhöõng tieàn ñeà coù yù nghóa cho vieäc hình thaønh tö töôûng veà con ngöôøi cuûa trieát hoïc Maùc. Chöông 2 6 QUAN NIEÄM CUÛA TRIEÁT HOÏC MAÙC – LEÂNIN VEÀ CON NGÖÔØI VAØ BAÛN CHAÁT CON NGÖÔØI Qua söï trình baøy treân, chuùng ta thaát raèng tröôùc khi coù trieát hoïc Maùc ra ñôøi, nhöõng coá gaéng cuûa tö duy trieát hoïc nhaèm ñaït ñeán söï hieåu bieát veà con ngöôøi “cuï theå”, “hieän thöïc” ñeàu khoâng ñem laïi keát quaû. Cuoái cuøng thì chuû nghóa duy taâm vaãn ngöï trò trong nhaän thöùc ñôøi soáng xaõ hoäi. Moät nhieäm vuï coù yù nghóa ñaët ra laø: thay theá con ngöôøi tröøu töôïng, hoaëc con ngöôøi töï nhieân – sinh hoïc baèng con ngöôøi cuï theå trong söï phaùt trieån lòch söû, con ngöôøi xaõ hoäi. Moät con ngöôøi nhö vaäy ñaõ thöïc söï ra ñôøi trong quaù trình Maùc – Aêngghen xaây döïng neân hoïc thuyeát hoaøn chænh cuûa mình. 2.1 Quan ñieåm veà con ngöôøi trong trieát hoïc Maùcxít Lòch söû quaù trình hình thaønh trieát hoïc Maùc noùi rieâng, chuû nghóa Maùc noùi chung, ñaõ chöùng toû moät caùch roõ raøng raèng: Con ngöôøi laø ñieåm xuaát phaùt vaø söï giaûi phoùng con ngöôøi laø muïc ñích cao nhaát cuûa trieát hoïc Maùc. Song trieát hoïc Maùc laïi khoâng theå laáy con ngöôøi laøm ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa mình.Vì: - Con ngöôøi laø moät khaùch theå coù noäi dung heát söùc phong phuù, söï toàn taïi cuûa con ngöôøi bao haøm nhieàu maët vôùi voâ vaøn caùc quan heä phöùc taïp, neân con ngöôøi ñöôïc nghieân cöùu bôûi nhieàu khoa hoïc khaùc nhau nhö sinh vaät hoïc, taâm lyù hoïc, y hoïc, söû hoïc, vaên hoùa hoïc, giaùo duïc hoïc v.v.. Nhöng caùc khoa hoïc naøy chæ laáy moät phaàn naøo ñoù cuûa con ngöôøi ñeå nghieân cöùu vaø tröïc tieáp nghieän cöùu vaøo vaøo ñoái töôïng ñoù. - Coøn trieát hoïc chæ nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà chung nhaát veà con ngöôøi nhö baûn chaát cuûa con ngöôøi, theá giôùi quan, tö duy, ñaïo ñöùc, tín ngöôõng , thaåm myõ cuûa con ngöôøi, caùc quan heä caù nhaân vaø xaõ hoäi, quan heä giai caáp, daân toäc vaø nhaân loïai… Song trieát hoïc khoâng giôùi haïn ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa mình ôû töøng maët cuûa con ngöôøi trong traïng thaùi tröøu töôïng, coâ laäp vôùi theá giôùi beân ngoøai. Hay noùi caùch khaùc trieát hoïc nghieân cöùu veà con ngöôøi theo höôùng tröôùc heát traû lôøi cho caâu hoûi “Con ngöôøi laø gì?” töø ñoù môùi ñi truy tìm baûn chaát con ngöôøi. Trieát hoïc Maùc quan nieäm raèng: “Con ngöôøi laø thöïc theå thoáng nhaát giöõa maët sinh vaät vôùi maët xaõ hoäi”1. Trieát hoïc Maùc ñaõ keá thöøa quan nieäm con ngöôøi trong lòch söû trieát hoïc ñoàng thôøi khaúng ñònh con ngöôøi ngöôøi hieän thöïc laø söï thoáng nhaát giöõa con ngöôøi sinh hoïc vaø con ngöôøi xaõ hoäi. 1 Sñd, tr.467. 7 Tieàn ñeà vaät chaát laø tieàn ñeà ñaàu tieân quy ñònh söï toàn taïi cuûa con ngöôøi laø saûn phaåm cuûa giôùi töï nhieân. Do ñoù con ngöôøi seõ bò nhöõng quy luaät töï nhieân vaø qui sinh hoïc ví du:ï nhö quy luaät phuû ñònh cuûa phuû ñònh, quy luaät bieán dò, di truyeàn v.v.. chi phoái cuoäc soáng moät caùch töï nhieân maø con ngöôøi khoâng cöôõng laïi ñöôïc. Vì con ngöôøi laø thöïc theå sinh hoïc cho neân con ngöôøi mang baûn chaát töï nhieân theå hieän nhu caàu coù tính baûn naêng ñoùi muoán aên, khaùt muoán uoáng, ñau keâu… Nhö vaäy, con ngöôøi tröôùc heát laø moät sinh vaät, bieåu hieän trong nhöõng caù nhaân con ngöôøi soáng, laø toå chöùc cô theå cuûa con ngöôøi vaø moái quan heä cuûa noù ñoái vôùi töï nhieân. Nhöõng thuoäc tính, nhöõng ñaëc ñieåm sinh hoïc, quaù trình taâm – sinh lyù, caùc giai ñoïan phaùt trieån khaùc nhau noùi leân baûn chaát sinh hoïc cuûa caù nhaân con ngöôøi. Tuy nhieân, ñieàu caàn khaúng ñònh raèng, maët töï nhieân khoâng phaûi laø yeáu toá duy nhaát quy ñònh baûn chaát con ngöôøi. Ñaëc tröng quy ñònh söï khaùc bieät giöõa con ngöôøi vôùi theá giôùi loøai vaät laø maët xaõ hoäi. Tính xaõ hoäi cuûa con ngöôøi bieåu hieän trong hoïat ñoäng saûn xuaát vaät chaát, noù bieåu hieän caên baûn tính xaõ hoäi cuûa con ngöôøi. Thoâng qua hoïat ñoäng lao ñoäng saûn xuaát, con ngöôøi taïo ra cuûa caûùi vaät chaát vaø tinh thaàn, phuïc vuï ñôøi soáng cuûa mình; hình thaønh vaø phaùt trieån ngoân ngöõ vaø tö duy; xaùc laäp quan heä xaõ hoäi. Bôûi vaäy, lao ñoäng laø yeáu toá quyeát ñònh hình thaønh baûn chaát xaõ hoäi cuûa con ngöôøi, ñoàng thôøi hình thaønh nhaân caùch caù nhaân trong xaõ hoäi. Con ngöôøi soáng khoâng taùch rôøi khoûi coäng ñoàng xaõ hoäi . Moái quan heä vôùi coäâng ñoàng xaõ hoäi neân con ngöôøi chòu söï chi phoái cuûa caùc quy luaät xaõ hoäi nhö quy luaät kinh teá, quy luaät cung caàu, quy luaät quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi löïc löôïng saûn xuaát v.v.. Con ngöôøi laø moät thöïc theå xaõ hoäi neân con ngöôøi coù baûn chaát xaõ hoäi. Baûn chaát xaõ hoäi theå hieän nhöõng nhu caàu coù tính baûn naêng con ngöôøi luoân chuù yù ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa coäng ñoàng cuûa xaõ hoäi chính ñieàu naøy ñaõ laøm cho con ngöôøi töø ñoäng vaät ra nhöng con ngöôøi khaùc vôùi con vaät. Vôùi phöông phaùp luaän duy vaät bieän chöùng, chuùng ta thaáy raèng quan heä giöõa maët sinh hoïc vaø maët xaõ hoäi, cuõng nhö nhu caàu sinh hoïc vaø nhu caàu xaõ hoäi trong moãi con ngöôøi laø thoáng nhaát. Trong moái quan heä giöõa thöïc theå töï nhieân vaø thöïc theå xaõ hoäi thì thöïc theå töï nhieân laø tieàn ñeà treân tieàn ñeà ñoù thöïc theå xaõ hoäi toàn taïi vaø phaùt trieån. Maët sinh hoïc laø cô sôû taát yeáu töï nhieân cuûa con ngöôøi coøn maët xaõ hoäi laø ñaëc tröng baûn chaát ñeå phaân bieät con ngöôøi vôùi loaøi vaät. Nhu caàu sinh hoïc phaûi ñöôïc “nhaân hoaù”ñeå mang giaù trò vaên minh con ngöôøi, ñeán löôït noù nhu caàu xaõ hoäi khoâng theå thoaùt ly khoûi tieàn ñeà nhu caàu sinh hoïc. Hai maët treân thoáng nhaát vôùi nhau, hoaø quyeän vaøo nhau ñeå trôû thaønh con ngöôøi töï nhieân - xaõ hoäi. 8 2.2 Vaán ñeà baûn chaát con ngöôøi Con ngöôøi laø theå thoáng nhaát giöõa töï nhieân vaø xaõ hoäi. Neáu xeùt con ngöôøi laø moät chænh theå thì con ngöôøi mang baûn chaát xaõ hoäi. “Trong tính hieän thöïc cuûa noù, baûn chaát con ngöôøi laø toång hoaø nhöõng quan heä xaõ hoäi.”1 Con ngöôøi soáng trong coäng ñoàng ngöôøi naøo, soáng trong cheá ñoä xaõ hoäi naøo thì mang baûn chaát cuûa coäng ñoàng ñoù, cheá ñoä xaõ hoäi ñoù. Chuùng ta thaáy raèng, con ngöôøi ñaõ vöôït leân theá giôùi loaøi vaät veà caû ba phöông dieän khaùc nhau: quan heä vôùi töï nhieân, quan heä vôùi xaõ hoäi vaø quan heä vôùi chính baûn thaân con ngöôøi. Caû ba moái quan heä ñoù, suy cho cuøng, ñeàu mang tính chaát xaõ hoäi, trong ñoù quan heä xaõ hoäi giöõa ngöôøi vaø ngöôøi laø quan heä baûn chaát, bao truøm caùc quan heä khaùc vaø moïi hoaït ñoäng trong chöøng möïc lieân quan ñeán con ngöôøi. Bôûi vaäy, ñeå nhaán maïnh baûn chaát xaõ hoäi cuûa con ngöôøi, C.Maùc ñaõ neâu leân luaän ñeà noåi tieáng “Baûn chaát con ngöôøi khoâng phaûi laø caùi tröøu töôïng coá höõu cuûa caù nhaân rieäng bieät. Trong tính hieän thöïc cuûa noù, baûn chaát con con ngöôøi laø toång hoaø nhöõng quan heä xaõ hoäi”2. Ñieàu naøy khaúng ñònh raèng khoâng coù con ngöôøi tröøu töôïng, thoaùt ly khoûi moïi ñieàu kieän moïi hoaøn caûnh lòch söû xaõ hoäi. Con ngöôøi luoân luoân cuï theå, xaùc ñònh, soáng trong moät ñieàu kieän lòch söû nhaát ñònh, moät thôøi ñaïi nhaát ñònh. Trong ñieàu kieän lòch söû ñoù, baèng hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa mình, con ngöôøi taïo ra nhöõng giaù trò vaät chaát vaø tinh thaàn ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån caû theå löïc vaø caû tö duy trí tueä. Do ñoù, baûn chaát con ngöôøi, trong moái quan heä vôùi ñieàu kieän lòch söû xaõ hoäi luoân vaän ñoäng vaø bieán ñoåi, cuõng phaûi thay ñoåi cho phuø hôïp. Neân khi xem xeùt veà baûn chaát con ngöôøi ta phaûi ñaët con ngöôøi trong khoâng gian cuï theå, thôøi gian cuï theå, hoaøn caûnh cuï theå. Baûn chaát con ngöôøi khoâng phaûi laø heä thoáng ñoùng kín, maø laø heä thoáng môû, laø “toång hoaø caùc quan heä xaõ hoäi”. Caùc quan heä xaõ hoäi khaùc nhau khoâng ít thì nhieàu coù söï thaâm nhaäp vôùi nhau, chi phoái nhau ñeå goùp phaàn hình thaønh neân baûn chaát cuûa con ngöôøi. Baûn chaát con ngöôøi bò chi phoái bôûi taát caõ caùc yeáu toá. Neáu nhö xeùt veà maët thôøi gian thì thì baûn chaát con ngöôøi bò chi phoái bôùi quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai. Neáu xeùt veà maët khoâng gian thì taát caû nhöõng quan heä tröïc tieáp, giaùn tieáp, quan heä gaàn quan heä xa ñeàu goùp phaàn hình thaønh baûn chaát con ngöôøi. Neáu xeùt veà caùc loaïi quan heä thì coù bao nhieâu loaïi quan heä thì coù bay nhieâu quan heä goùp phaàn hình thaønh neân baûn chaát con ngöôøi. Nhöõng quan heä cô baûn coù theå keå ñeán ñoù laø quan heä kinh teá, chính trò, ñaïo ñöùc, huyeát thoáng, hoân nhaân… trong caùc quan heä aáy 1 Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo: Trieát hoïc, Nxb. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, 2003, t.3, tr.103. 2 Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo: Giaùo trình trieát hoïc Maùc – LeâNin,Nxb. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, 2002, tr.471. 9 thì quan heä kinh teá giöõ vai troø quyeát ñònh vì khi kinh teá thay ñoåi thì baûn chaát con ngöôøi seõ thay ñoåi raát nhanh. Nhö vaäy, baûn chaát cuûa con ngöôøi khoâng ñöôïc sinh ra maø ñöôïc sinh thaønh. Baûn chaát con ngöôøi hình thaønh vaø thay ñoåi theo söï hình thaønh caùc quan heä xaõ hoäi, trong ñoù tröôùc heát vaø quan troïng nhaát laø quan heä veà kinh teá. Vì vaäy, ñeå giaûi phoùng con ngöôøi thì phaûi taïo ñieàu kieän toái öu ñeå con ngöôøi phaùt huy toái öu khaû naêng cuûa mình. Phaûi kìm haõm taát caû caùc moái quan heä, caùc hoaøn caûnh ñang kìm haõm söï phaùt trieån con ngöôøi. Trong ñoù quan heä veà kinh teá laø quan heä quan troïng nhaát cho neân khi giaûi phoùng con ngöôøi caàn xem troïng quan heä naøy. Muoán giaûi phoùng con ngöôøi thì tröôùc tieân nhöõng con ngöôøi ñoù phaûi ñöôïc giaûi phoùng ra khoûi söï aùp böùc, boùc loät, giaûi phoùng hoï ra khoûi cheá ñoä tö höõu veà tö lieäu saûn xuaát. Phaûi laøm cho hoaøn caûnh taùc ñoäng ñeán ñeán con ngöôøi theo khuynh höôùng phaùt trieån nhaèm ñaït ñeán caùc giaù trò coù tính muïc ñích, töï giaùc, coù yù nghóa ñònh höôùng giaùo duïc. Thoâng qua ñoù, con ngöôøi tieáp nhaän hoaøn caûnh moät caùch tích cöïc vaø taùc ñoäng trôû laïi hoaøn caûnh theo nhieàu phöông dieän khaùc nhau: hoaït ñoäng thöïc tieãn, quan heä öùng xöû, haønh vi con ngöôøi, söï phaùt trieån cuûa phaåm chaát trí tueä vaø naêng löïc tö duy, caùc quy luaät nhaän thöùc höôùng con ngöôøi tôùi hoaït ñoäng vaät chaát. Ñoù laø bieän chöùng cuûa moái quan heä giöõa con ngöôøi hoaøn caûnh trong baát kyø giai ñoaïn naøo cuûa lòch söû loaøi ngöôøi. 2.3 Con ngöôøi laø chuû theå vaø laø saûn phaåm cuûa lòch söû Vôùi tö caùch laø thöïc theå xaõ hoäi, con ngöôøi hoïat ñoäng thöïc tieãn taùc ñoäng vaøo giôùi töï nhieân, caûi bieán giôùi töï nhieân, thuùc ñaåy söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa lòch söû xaõ hoäi thì caøng ñoùng vai troø laø chuû theå. Theá giôùi loøai vaät döïa vaøo nhöõng ñieàu kieän coù saün cuûa töï nhieân. Con ngöôøi thì traùi laïi, thoâng qua hoïat ñoäng thöïc tieãn cuûa mình ñeå laøm phong phuù theâm giôùi töï nhieân, taùi taïo laïi laïi töï nhieân thöù hai theo muïc ñích cuûa mình. Maët khaùc, trong quaù trình caûi bieán giôùi töï nhieân thì con ngöôøi vöøa laøm neân lòch söû cuûa chính mình. Con ngöôøi laø saûn phaåm cuûa lòch söû, ñoàng thôøi laø chuû theå saùng taïo ra lòch söû cuûa chính baûn thaân con ngöôøi. Hoïat ñoäng lao ñoäng saûn xuaát vöøa laø ñieàu kieän toàn taïi cuûa con ngöôøi, vöøa laø phöông thöùc ñeå bieán ñoåi ñôøi soáng vaø boä maët xaõ hoäi. Treân cô sôû naém baét quy luaät cuûa lòch söû xaõ hoäi, con ngöôøi thoâng qua hoïat ñoäng vaät chaát vaø tinh thaàn, thuùc ñaåy xaõ hoäi phaùt trieån töø thaáp ñeán cao, phuø hôïp vôùi muïc tieâu vaø nhu caàu do con ngöôøi ñaët ra. Khoâng coù hoïat ñoäng cuûa con ngöôøi thì cuõng khoâng toàn taïi quy luaät xaõ hoäi, vaø do ñoù, khoâng coù söï toàn taïi quy luaät xaõ hoäi, vaø do ñoù, khoâng coù söï toàn taïi cuûa toøan boä lòch söû xaõ hoäi loøai ngöôøi. 10 Khoâng coù con ngöôøi töøu töôïng, chæ coù con ngöôøi trong moãi giai ñoïan phaùt trieån nhaát ñònh cuûa xaõ hoäi. Do vaäy, baûn chaát con ngöôøi, trong moái quan heä vôùi ñieàu kieän lòch söû xaõ hoäi luoân luoân vaän ñoäng bieán ñoåi, cuõng phaûi thay ñoåi cho phuø hôïp. Baûn chaát con ngöôøi khoâng phaûi laø moät heä thoáng ñoùng kín, maø laø moät heä thoáng môû, töông öùng vôùi ñieàu kieän toàn taïi cuûa con ngöôøi. Vì vaäy, ñeå phaùt trieån baûn chaát cuûa con ngöôøi theo höôùng tích cöïc thì caàn phaûi laøm cho hoøan caûnh moät caùch tích cöïc vaø taùc ñoäng trôû laïi hoøan caûnh treân nhieàu phöông dieän khaùc nhau, noù laø bieän chöùng cuûa moái quan heä giöõa con ngöôøi vaø hoøan caûnh trong baát kyø giai ñoïan naøo cuûa lòch söû. Chöông 3 PHAÙT HUY VAI TROØ NHAÂN TOÁ CON NGÖÔØI ÔÛ VIEÄT NAM TRONG GIAI ÑOÏAN HIEÄN NAY Theo chuû nghóa duy vaät bieän chöùng thì muoán phaùt trieån thì ta phaûi döïa vaøo nhöõng tieàn ñeà ñaõ coù, laáy ñoù laøm cô sôû ñeå hoïach ñònh cho töông lai. Do ñoù ñeå hieåu roõ hôn veà con ngöôøi Vieät Nam trong giai ñoïan hieän nay ñeå töø ñoù coù ñònh 11 höôùng phaùt trieån thì tröôùc heát ta phaûi tìm hieåu ñoâi neùt veà con ngöôøi Vieät Nam trong thôøi kyø chieán tranh gaàn ñaây – Chieán tranh choáng ñeá quoác Myõ. 3.1 Vieät Nam trong thôøi kyø chieán tranh Naêm 1975 Vieät Nam ñaõ ñaùnh thaéng Myõ thoáng nhaát ñaát nöôùc laø moät bieåu töôïng cuûa thôøi ñaïi. Chính nhöõng con ngöôøi Vieät Nam thôøi ñaïi Hoà chí Minh ñaõ laøm neân lòch söû maø khoâng phaûi daân toäc naøo cuõng coù theå laøm ñöôïc. Vôùi yù chí quyeát chieán, quyeát thaéng, thaùi ñoä soáng laïc quan, söï ñoøan keát nhaát trí giöõa laõnh ñaïo vaø quaàn chuùng, loøng yeâu thöông giöõa nhöõng con ngöôøi vôùi nhau ... trong ñieàu kieän khaéc nghieät cuûa chieán tranh ñaõ goùp phaàn laøm xua tan taâm traïng bi quan tuyeät voïng, beá taéc khoâi phuïc laïi nieàm tin ôû moãi con ngöôøi vaøo söï taát thaéng cuûa chính nghóa vaø lyù trí. Daân toäc Vieät Nam ta trong thôøi kyø chieán tranh ñöôïc ñaùnh giaù raát cao vì hoï laø nhöõng ngöôøi daùm hy sinh thaân mình vì ngöôøi khaùc, vì cuoäc chieán ñaáu giaûi phoùng daân toäc. Hoï laø nhöõng con ngöôøi coù voùc daùng raát nhoû beù nhöng yù chí, nieàm tin thaät laø to lôùn, khoâng coù keû ñòch naøo coù theå khuaát phuïc ñöôïc hoï. Theá ñieàu gì ñaõ taïo neân söùc maïnh Vieät Nam, phaåm chaát Vieät Nam trong thôøi kyø ñaùnh Myõ cöùu nöôùc. Moät ñieàu hieån nhieân laø khi xem xeùt hieän taïi thì khoâng theå taùch rôøi khoûi quaù khöù lòch söû, nhaân daân ta raát töï haøo veà neàn vaên hieán maáùy nghìn naêm lòch söû. Maëc duø bò ñoâ hoä hôn 1000 naêm nhöng nöôùc ta khoâng bò maát, daân ta khoâng bò thuaàn hoùa bôûi cheá ñoä thoáng trò maø traùi laïi hoï vaãn laø ngöôøi Vieät Nam, vaãn kieân cöôøng ñaáu tranh ñeå giaønh laïi quyeàn ñoäc laäp töï do. Khoâng phaûi nhöõng ñaëc ñieåm veà chuûng toäc, veà hoøan caûnh ñòa lyù… maø chính lòch söû maáy nghìn naêm döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc traûi qua cuoäc ñaáu tranh chinh phuïc thieân nhieân vaø choáng giaëc ngoïai xaâm ñaõ taïo neân moät voán raát cô baûn cho ngöôøi Vieät Nam. Hoà Chí minh ñaõ noùi, chuû nghóa yeâu nöôùc laø caùi voán quyù nhaát laø ñaëc ñieåm lôùn nhaát trong di saûn tinh thaàn cuûa daân toäc Vieät Nam ta. Chuû nghóa yeâu nöôùc laø truyeàn thoáng Vieät Nam: thaø cheát, thaø hy sinh taát caû chöù khoâng chòu cuùi ñaàu laøm noâ leä, laø ñoäng löïc tinh thaàn cuûa yù chí quyeát chieán, quyeát thaéng baát cöù keû xaâm löôïc lôùn maïnh naøo, laø cô sôï ñaïo lyù cuûa ñaïi ñoøan keát toøan daân. Chuû nghóa yeâu nöùôc keát hôïp vôùi taøi thao löôïc, möu trí, saùng taïo ñaõ hung ñuùc neân ngheä thuaät quaân söï Vieät Nam ñieâu luyeän baùch chieán baùch thaéng. Con ngöôøi Vieät Nam trong chieán tranh mang tính nhaân vaên, tính “ngöôøi” raát cao. Chuùng ta phaûi toân troïng, naâng niu nhöõng giaù trò truyeàn thoáng ñoù, nhöng chuùng ta khoâng neân quaù ñeà cao vai troø cuûa lòch söû. Chuùng ta phaûi hieåu raèng lòch söû laø moät quaù trình tieáp noái voâ taän, trong ñoù luoân luoân dieãn ra söï phuû ñònh bieän 12 chöùng giöõa caùi cuõ vaø caùi môùi, con ngöôøi luoân luoân dieãn ra söï phuû ñònh bieän chöùng caùi cuõ bôûi caùi môùi, trong ñoù con ngöôøi luoân ñöùng tröôùc nhöõng yeâu caàu, ñoøi hoûi môùi chöa heà ñaët ra cho caùc theá heä tröôùc. Truyeàn thoáng lòch söû laø caùi voán coù ñeå töø ñoù ñi leân, nhöng chính khi ñoái chieáu vôùi nhöõng yeâu caàu, ñoøi hoûi môùi thì neùt tieâu cöïc, laïc haäu cuûa caùi cuõ noåi leân raát roõ. 3.2 Xaây döïng vaø phaùt huy vai troø con ngöôøi Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay Con ngöôøi Vieät Nam coù moät lòch söû maáy ngaøn naêm nhöng con ngöôøi Vieät Nam kieåu môùi chæ môùi baét ñaàu khai sinh töø khi caùch maïng Vieät Nam ñaõ ñi vaøo quyõ ñaïo cuaû caùch maïng thôøi ñaïi, traûi qua phong traøo caùch maïng trong nhöõng naêm 30, caùch maïng thaùng taùm naêm 1945, cuoäc khaùng chieán choáng myõ cöùu nöôùc, cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp, cuoäc chieán choáng ñeá quoác Myõ cöùu nöôùc. Xeùt veà maët quan heä vôùi lòch söû ñoù laø moät söï phuïc höng vó ñaïi cuaû taát caû caùc giaù trò truyeàn thoáng laâu ñôøi cuaû caû daân toäc, chuyeån söùc maïnh tieàm taøng cuaû lòch söû thaønh söùc maïnh hieän ñaïi. Xeùt veà maët lòch söû con ngöôøi Vieät nam soáng trong chieán tranh tranh, phaûi luoân luoân tìm caùch choáng giaëc baûo veä toå quoác chieám moät thôøi gian gaáp boäi laàn so vôùi coâng cuoäc xaây döïng ñaát nöôùc. Neân khi hoaø bình ñöôïc laëp laïi thì caâu hoûi ñöôïc ñaët ra laø: laøm theá naøo chuyeån ñöôïc khí theá vaø söùc maïnh cuaû chuû nghiaõ anh huøng caùch maïnh thôøi choáng Myõ, cöùu nöôùc vaøo maët traän xaây döïng chuû nghiaõ xaõ hoäi, tröôùc heát laø vaøo lao ñoäng saûn xuaát. Nhieàu ngöôøi ñaõ tin töôûng raèng khi ñaõ coù moät truyeàn thoáng kieân cöôøng trong ñaáu tranh thì cuõng seõ thaønh coâng trong coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc. Tuy nhieân, chieán tranh vaø lao ñoäng laïi laø nhöõng hieän töôïng xaõ hoäi khaùc nhau, phaùt trieån theo nhöõng quy luaät khaùc nhau, chòu söï taùc ñoäng cuaû nhöõng quy luaät khaùc nhau, ñöùng tröôùc böôùc ngoaëc naøy ñoøi hoûi chuùng ta giaûi quyeát haøng loaït vaán ñeà môùi meû maø chuùng ta chöa nhieàu kinh nghieäm, ñoøi hoûi moãi chuùng ta phaûi coù söï thích öùng môùi, reøn luyeän môùi. Thaät vaäy, sau chieán tranh ngöôøi Vieät Nam chöa phaùt huy ñöôïc moïi naêng löïc voán coù cuaû mình, vì con ngöôøi khoâng ñöôïc giaûi phoùng ra khoûi nhöõng quan heä raøng buoäc söï phaùt trieån. Trong thôøi gian naøy raát nhieàu taøi naêng bò choân chaët do cheá ñoä xaõ hoäi khoâng khuyeát khích hoï, hoï khoâng ñöôïc giaûi phoùng ra khoûi nhöõng raøng buoäc nhaát laø raøng buoäc veà kinh teá. Keát quaû laø sau 10 naêm ñoåi môùi neàn kinh teá nöôùc ta khoâng theå phaùt trieån, con ngöôøi khoâng theå phaùt huy ñöôïc tính naêng ñoäng saùng taïo voán coù cuaû hoï. Coù theå noùi raèng con ngöôøi Vieät Nam trong thôøi bình coù theå phaùt huy ñöôïc taøi naêng cuaû mình töø khi cheá ñoä bao caáp ñöôïc baûi boû, khi ta tieán haønh xaây döïng neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn döôùi söï ñònh höôùng cuaû nhaø nöôùc. Khi Ñaûng ta 13 vaän duïng quan ñieåm cô baûn cuaû chuû nghiaõ duy vaät bieän chöùng vaø chuû nghiaõ duy vaät lòch söû veà söï taùc ñoäng bieän chöùng giöõa nguyeân nhaân vaø keát quaû, veà con ngöôøi vôùi tö caùch laø chuû theå coù yù thöùc cuaû xaõ hoäi, vöaø laø saûn phaåm cuaû xaõ hoäi, Ñaûng ta xem xeùt vaø giaûi quyeát vaán ñeà xaây döïng con ngöôøi môùi trong moái lieân heä thoáng nhaát höõu cô vôùi vieäc xaây döïng cheá ñoä môùi, neàn kinh teá môùi, neàn vaên hoaù môùi. Muoán phaùt huy hôn veà vai troø nhaân toá con ngöôøi trong thôøi ñaïi hieän nay thì phaûi ñeà cao vai troø cuûa con ngöôøi vôùi tö caùch laø chuû theå cuaû lòch söû vaø taïo ñieàu kieän ñeå con ngöôøi phaùt huy ñöôïc taøi löïc, trí löïc, nhaân löïc. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy thì Ñaûng ta phaûi coù nhöõng ñònh höôùng, phaûi coù nhöõng ñöôøng loái, chính saùch roõ raøng ñeå töøng böôùc naâng cao trình ñoä hoïc vaán, trình ñoä tö töôûng, naâng cao möùc soáng… nhaèm ñeå con ngöôøi coù nhöõng ñieàu kieän toát nhaát ñeå phaùt huy khaû naêng cuaû mình. Nhöõng vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta heát söùc quan taâm vaø ñöôïc thöïc hieän qua nhieàu vieäc laøm cuaû toaøn daân nhö sau: - Thöïc hieän xoaù ñoùi giaûm ngheøo ñeå moïi ngöôøi thoaùt ra khoûi ngheøo ñoùi töø ñoù taøi naêng seõ deã daøng phaùt huy. Khi ñieàu kieän kinh teá quaù thaáp, suoát ngaøy yù nghó khoâng ra theå vöôït ra ngoaøi côm, aùo, gaïo, tieàn thì ngöôøi ta raát khoù nghó ñeán nhöõng thöù khaùc nhö hoïc taäp naâng cao trình ñoä, tìm toøi ñeå phaùt hieän ra nhöõng caùi môùi. Do ñoù phaûi thöïc hieän ñöôïc xoaù ñoùi giaûm ngheøo baèng caùch cho hoï vay voán ñeå saûn xuaát noâng nghieäp, taïo cho hoï coù coâng aên vieäc laøm …. Cuõng ñaõ ñem laïi hieäu quaû nhaát ñònh ñaõ laøm cho moät soá ngöôøi daân thoaùt ra khoûi tình traïng thieáu tröôùc huït sau töø ñoù hoï môùi coù ñieàu kieän ñeå lo cho con chaùu cuaû hoï. - Khi trình ñoä cuaû con ngöôøi quaù thaáp thì hoï cuõng khoù coù theå phaùt huy vai troø cuaû mình, khoù goùp phaàn tích cöïc vaøo xu theá phaùt trieån chung. Do ñoù muoán moïi ngöôøi daân ñeàu coù theå tieáp thu ñöôïc nhöõng chính saùch, nhöõng thaønh töïu khoa hoïïc kyõ thuaät … thì phaûi tieán haønh xaõ hoäi hoùa giaùo duïc. Nöôùc ta hieän nay ñaõ hoaøn thaønh xong vieäc xoaù muø chöõ ôû baäc tieåu hoïc vaø ñang tieán haønh phoå caäp hoaù baäc trung hoïc. Nhìn chung hieän nay trình ñoä daân trí cuaû ta coøn thaáp neân vaàn ñeà naâng cao daân trí laø vaán ñeà caáp baùch nhöng khaù laø nan giaûi vì moät soá boä phaän ngöôøi daân cho laø vieäc hoïc laø khoâng caàn thieát, neân hoï khoâng ñi hoïc. Ñaûng vaø nöôùc ta phaûi coù chính saùch nhö theá naøo ñeå moãi ngöôøi daân coù ñöôïc ñieàu kieän toát nhaát ñeå hoïc taäp naâng cao trình ñoä, ñeå hoï coù theå töï giaûi phoùng hoï. - Neáu chæ keå ñeán kinh teá, giaùo duïc thì chöa ñuû ñieàu kieän ñeå phaùt huy vai troø cuaû nhaân toá con ngöôøi. Moät ñieàu kieän khoâng theå thieáu cho söï phaùt trieån ñoù laø con ngöôøi phaûi coù moät söùc khoeû toát, vì coù söùc khoeû thì môùi coù theå tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng vaät chaát cuõng nhö laø tinh thaàn toát ñöôïc. Ñeå phaàn naøo naâng cao ñöôïc chaát löôïng söùc khoûe nöôùc ta tieán haønh xaây döïng maïng löôùi y teá roäng khaép, 14 moïi ñöùa treû sinh ra phaûi ñöôïc tieâm phoøng moät soá beänh nguy hieåm, moïi ngöôøi ñeàu coù theå ñeán traïm y teá ñeå chaêm soùc söùc khoeû cho mình. Coù nhöõng chöông trình tö vaán veà söùc khoûe coát yeáu laø ñeå naâng cao söùc khoûe y teá coâng ñoàng. - Ñeå coù theå phaùt huy vai troø nhaân toá con ngöôøi khaùi quaùt vaø quan troïng nhaát laø thöïc hieän quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoùa ñeå phaùt tieån neàn kinh teá, ñöa ñaát nöôùc ra khoûi ngheøo naøn laïc haäu ñeán vôùi söï giaøu maïnh vaø coù theå hoaø nhaäp ñöôïc vaøo theá giôùi ñang bieán ñoåi heát söùc soâi ñoäng. Khi thöïc hieän thaønh coâng quaù trình naøy thì ñôøi soáng cuaû ngöôøi daân daàn daàn ñöôïc caûi thieän, hoï môùi coù ñieàu kieän ñeå hoïc taäp, nghieân cöùu, coù ñieàu kieän theå hieän ñöôïc baûn thaân mình, phaùt huy taøi naêng cuaû mình. Ñaây phaûi noùi laø vaán ñeà then choát nhaát quy ñònh söï phaùt trieån cuaû xaõ hoäi, cuaû moät quoác gia. Hieän nay döôøng nhö vaán ñeà naøy ñaõ baét ñaàu ñöôïc dieãn ra ôû khaép moïi nôi, töø thaønh thò ñeán caû noâng thoân, ñaâu ñaâu chuùng ta cuõng thaáy baét ñaàu xuaát hieän nhöõng cô sôû saûn xuaát, nhöõng nhaø maùy, nhöõng khu coâng nghieäp moùi baét ñaàu moïc leân. Khi nhöõng cô sôû, nhöõng nhaø maùy naøy moïc leân thì ôû khaép nôi thì taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân tham gia vaøo quaù trình lao ñoäng saûn xuaát taïo ra cuaû caûi vaät chaát, ñeå ñôøi soáng cuaû hoï ñöôïc naâng leân töø ñoù laøm cho xaõ hoäi phaùt trieån, moïi ngöôøi coù ñuû ñieàu kieän laøm chuû baûn thaân mình, laøm chuû tieán trình lòch söû. KEÁT LUAÄN Sau khi ñaõ tìm hieåu chuû ñeà Trieát hoïc vaø vaán ñeà phaùt huy vai troø nhaân toá con ngöôøi ôû Vieät nam trong giai ñoïan hieän nay toâi ruùt ra ñöôïc moät soá vaán ñeà cô baûn sau: - Con ngöôøi laø moät thöï theå sinh hoïc xaõ hoäi neân muoán nghieân cöùu veà con ngöôøi Vieät Nam phaûi nghieân cöùu nhöõng ñaëc ñieåm cuûa con ngöôøi Vieät Nam veà maët sinh hoïc, veà maët taâm lyù veà nhaän thöùc ñeå laøm cô sôû ñònh höôùng cho söï phaùt trieån. - Vì con ngöôøi laø chuû theå vaø laø saûn phaåm cuûa lòch söû neân khi nghieân cöùu con ngöôøi Vieät nam thì phaûi nghieân cöùu con ngöôøi Vieät Nam trong lòch söû döïng 15 nöôùc vaø giöõ nöôùc cuõng nhö phaûi nghieân cöùu con ngöôøi Vieät Nam môùi xaõ hoäi chuû nghóa qua caùc giai ñoïan phaùt trieån khaùc nhau cuûa caùch maïng Vieät Nam cho ñeán nay. - Nghieân cöùu con ngöôøi Vieät Nam hieän nay. Nhöõng ñaëc ñieåm, choã maïnh vaø choã yeáu cuûa noù. Laøm theá naøo phaùt huy ñöôïc ñaày ñuû nhöõng öu ñieåm vaø choã maïnh, khaéc phuïc ñöôïc nhanh choùng nhöõng choã yeáu, nhöõng nhöôïc ñieåm, ñeå hoøan thaønh nhieäm vuï cuûa thôøi kyø lòch söû vaø ñöa con ngöôøi Vieät Nam leân moät böôùc phaùt trieån cao hôn. - Nghieân cöùu con ngöôøi phaûi ñaët trong caùc quan heä khoâng coâ laäp taùch rôøi ra khoûi xaõ hoäi, khoûi caùc quan heä, phaûi tìm ra nhöõng quan heä raøng buoäc söï phaùt trieån ñeå töø ñoù coù ñònh höôùng caûi taïo caùc quan heä theo chieàu höôùng tích cöïc ñeå cho con ngöôøi phaùt huy heát khaû naêng cuûa mình. - Nhìn chung ñeå aùp duïng thaønh coâng quan ñieåm trieát hoïc noùi chung vaø quan ñieåm cuûa Trieát hoïc Maùc – Leânin vaøo vieäc giaûi phoùng con ngöôøi ôû nöôùc ta hieän nay thì tröôùc heát chuùng ta caàn nghieân cöùu thaät kyõ veà lyù luaän vaø phöông phaùp veà lyù luaän ñeå töø ñoù môùi coù nhöõng chính saùch, nhöõng chieán löôïc, nhöõng ñònh höôùng … phuø hôïp vôùi vòeâc phaùt trieån vaø giaûi phoùng con ngöôøi. TÀI LIỆU THAM KHA O 1. Bộ giáo dục và ñào tạo. (2002), Gíao trình triết học Mác – Lênin, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 2. Bộ giáo dục và ñào tạo. (2003), Triết học, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 3. GS. Phạm Như Cương. (2004), Tiếp tục ñổi mới tư duy lý luận, Nxb. Hà Nội, Hà Nội. 4. TS. Nhị Lê. (2002), Một số suy nghĩ về chủ nghĩa xã hội: từ lý luận ñến thực tiễn, Nxb. Lao ñộng, Hà Nội. PDF Merger Thank you for evaluating AnyBizSoft PDF Merger! To remove this page, please register your program! Go to Purchase Now>> Merge multiple PDF files into one  Select page range of PDF to merge  Select specific page(s) to merge  Extract page(s) from different PDF files and merge into one AnyBizSoft