Đề tài Sở giao dịch chứng khoán và những tiền đề hình thành sở giao dịch ở nước ta
Sở giao dịch chứng khoán và những tiền đề hình thành sở giao dịch ở nước ta Lời mở đầu 1Lỵ do chọn đề tài . Trong nền kinh tế hiện đại ngày nay với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực .Thị trường chứng khoán đóng một vai trò hết sức quan trọng : Với việc tạo ra các công cụ có tính thanh khoản cao ,có thể tích tụ ,tập trung và phân phối vốn ,chuyển thời hạn của vốn một cách có hiệu quả phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế .Tránh sự độc quyền của hệ thống ngân hàng. Sự phát triển của thị trường chứng khoán góp phần thực hiện tái phân phối công bằng honTăo. điều kiện cho việc tách biệt giữa sở hữu và quản lý doanh nghiệp. Thị trường chứng khoán là người bạn đồng hành của chính phủ các nuớcNợ tạo cơ hội cho chính phủ huy động các nguồn tài chính mà không chịu áp lực về lạm phạtMắc dù còn một số tiêu cực nhưng chúng ta không thể phủ nhận được vị thế to lớn của thị trường chứng khoan,đắc biệt là đối với những nước có nền kinh tế đang phát triển như nước ta. Văn kiện đại hội lần thứ VIII Đảng đã chỉ rõ nhiệm vụ trong thời gian tới là phải : “Phát triển thị trường von,thu^' hút các nguồn vốn trung và dài hạn thông qua ngân hàng các công ty tài chính để đáp ứng nhu cầu cho vay ,đầu tư phát triển và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để từng bước xây dựng thị trường chứng khoán phù hợp với điều kiện Việt Nam và định hướng phát triển kinh tế xã hội của đất nước .” Không giống như nhiều quốc gia phát triển ,thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay còn rất non trẻ ,các nhân tố cơ bản cần thiết cho sự hoạt động của thị trường như điều kiện về kinh tế ,kiến thức của công chúng đầu tư và môi trường pháp lý đều mới được hình thành .Trong điều kiện như vậy việc xây dựng và vận hành thành công thị trường chứng khoán tại Việt Nam chắc chắn phải phụ thuộc rất nhiều vào việc lựa chọn và xây dựng một mô hình sở giao dịch chứng khoán thích họpBỏi+. vì sở giao dịch chính là bộ mặt bên ngoài của thị trường chứng khoan,lích sử phát triển của thị trường chứng khoán gắn liền với sự ra đời và phát triển của SGDCK Chính vì vậy em đã chọn đề tài này ! 2Đội tượng và phạm vi nghiên cứu. Đề án lý thuyết tài chính tiền tệ chủ yếu nghiên cứu trên giác độ lý thuyết : khái niệm ,mô hình ,cách thức tổ chuc Nhũng+' vấn đề cơ bản chung nhất về sở giao dịch chứng khoán trong đó đi sâu vào nghiên cứu hệ thống giao dịch việc niêm yết tại sở giao dịch chứng khoạnXém xét những điều kiện thành lập sở giao dịch chứng khoán ở Việt Nam trong đó nêu ra một số ý kiến về việc lựa chọn mô hình sở giao dịch chứng khoán ở Việt Nam trong thời kỳ đầu thành lập. 3Muc. đích nghiên cứu đề tài . Quá trình nghiên cứu đề tài sẽ giúp em hiểu sâu thêm những vấn đề lý thuyết về sở giao dịch chứng khoán .Qua đó em có thể đưa ra một số ý kiến của bản thân đóng góp vào kho tàng tri thức của nhân loạiMội lần viết đề án em sẽ trưởng thành hơn trong cách thu thập ,xắp xếp thông tin ,cách viết cũng dần được hoàn thiện dưới sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn. 4Phượng pháp nghiên cứu đề tài. Do kiến thức còn hạn chế nên phương pháp nghiên cứu đề tài của em chủ yếu dựa trên việc sưu tầm và chọn lọc các thông tin trên sách báo và xắp xếp theo một trật tự logic với ý hiểu của bản thanBen^. cạnh đó em cũng đưa ra một số ý kiến trong phần 2 của đề án. 5Kệt cấu của đề tài. Gồm 3 phần : Phần 1 : Những vấn đề lý thuyết cơ bản về SGDCK(Sợ giao dịch chứng khoán) Phần 2: Mô hình SGDCK ở một số nước và những tiền đề hình thành SGDCK ở nước ta. Phần 3: Kết luận . Phần 1 Những vấn đề lý thuyết cơ bản về SGDCK. Toàn bộ phần 1 đi sâu nghiên cứu nhằm làm rõ những vấn đề lý thuyết cơ bản về SGDCK . 11.Khại niệm và nhiệm vụ của SGDCK. 11.1Khại niệm. Sở giao dịch chứng khoán đầu tiên trên thế giới được thành lập năm 1531 tại thành phố Anvers (thuộc nước Bi).Toả nhà của sở giao dịch có ghi dòng chữ rất ấn tượng “Phục vụ khách hàng thuộc mọi dân tộc và tiếng nói khác nhau”.Từ đó cho đến nay SGDCK vẫn luôn được hiểu là một địa điểm họp chợ có tổ chuc,tắi đó các chứng khoán niêm yết được các thành viên giao dịch theo những quy tắc nhất định về phương thức giao dịch ,thời gian và địa điểm cụ thể .Trong đó các thành viên giao dịch chính là các nhà môi giới hưởng hoa hồng hoặc kinh doanh chứng khoán cho chính mình, tham gia giao dịch trên sàn hoặc thông qua hệ thống giao dịch đã được điện toán hoạCo' thể đưa ra một khái niệm chung như sau : ‘SGDCK là nơi các nhà môi giới chứng khoán gặp nhau giao dịch và mua bán chứng khoán theo phương pháp đấu giá tập trung là cơ quan cung cấp các dịch vụ cho hoạt động giao dịch mua bán chứng khoán của các công ty chứng khoán thành viên của SGDCK’. Như vậy SGDCK là thị trường giao dịch chứng khoán được thực hiện tại một địa điểm tập trung gọi là sàn giao dịch (trading floor) hoặc thông qua hệ thống máy tính .Tất cả các hoạt động giao dịch mua ,bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán đều được thực hiện tại SGDCK ,đó là một tổ chức tự quản có tư cách pháp nhân ,tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình như là một công ty cổ phần hay công ty trách nhiệm hữu hạn có điều lệ riêng nằm trong khuôn khổ luật chứng khoán và giao dịch chứng khoạnCac' chứng khoán được niêm yết giao dịch tại SGDCK thông thường là chứng khoán của các công ty lon,cơ' danh tiếng và đã trải qua thử thách trên thị trường và đáp ứng được các tiêu chuẩn niêm yết (gồm các tiêu chuẩn định tính và định lượng ) do SGDCK đặt ra. Giá cả chứng khoán tại sở giao dịch được hình thành tự do thông qua hệ thống đấu giá hai chiều .Những người mua chứng khoán cạnh tranh với nhau để mua được theo giá thấp nhất những người bán chứng khoán cạnh tranh với nhau để bán được theo giá cao nhất ,cuối cùng giá chứng khoán được mua hay bán do mối quan hệ cung cầu quyết định. 11.2. Nhiệm vụ của SGDCK . Nhiệm vụ chủ yếu của SGDCK là tạo điều kiện thuận lợi cho các thành viên của sở được mua bán giao dịch các loại chứng khoán được dễ dàng ,công bằng ,công khai và có hiệu quả góp phần tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn đầu tư trong nền kinh tế cụ thể là : Cung cấp các dịch vụ giúp các công ty cổ phần đăng ký niêm yết cổ phiếu ,trái phiếu của họ trên thị trường chứng khoán. Tổ chức cho các nhà môi giới chứng khoán ,các nhà kinh doanh chứng khoán tham gia cuộc giao dịch mua bán chứng khoán theo lệnh của khách hàng hoặc cho chính mình. Cung cấp một cách rộng rãi các thông tin dữ liệu về tình hình tài chính công ty phát hành chứng khoán có đăng ký trong sở và thông tin về thị trường cho các nhà đầu tư ,các công ty môi giới chứng khoán trên các phương tiện thông tin đại chúng trong nước và trên thế giới . Nhận bảo quản chứng khoán của khách hàng ,kí thác ,thu cổ tức hộ khách hàng và các dịch vụ khác liên quan đến chứng khoán lưu kí. 12.Hịnh thức sở hữu và cơ cấu tổ chức hoạt động của SGDCK . 12.1.Cạc hình thức sở hữu của SGDCK . Sở giao dịch chứng khoán là một tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật .Lịch sử phát triển SGDCK các nước đã và đang trải qua các hình thức sở hữu sau: Hình thức sở hữu thành viên : SGDCK do các thành viên là các công ty chứng khoán sở hữu ,được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn ,có hội đồng quản trị do các công ty chứng khoán thành viên bầu ra theo từng nhiệm kỳ .Hội đồng quản trị sẽ bầu ra ban điều hành .Nhà nước sẽ không can thiệp vào hoạt động của SGDCK . Theo mô hình này thì ưu điểm là : Các thành viên vừa là người tham gia giao dịch vừa là người quản lý sở nên chi phí thấp và dễ ứng phó với tình hình thay đổi trên thị trường .SGDCK Hàn Quốc ,NewYork ,Thái Lan và nhiều nước khác được tổ chức theo mô hình sở hữu thành viên. Cũng dựa trên cách thức tổ chức mô hình và hoạt động của hình thức sở hữu này là : Các thành viên vừa là người tham gia giao dịch vừa là người quản lý đôi khi nó sẽ thiếu đi sự công bằng trong các giao dịch mua bán chứng khoán ,đây chính là mặt trái của mô hình sở hữu này. Hình thức công ty cổ phần : SGDCK được tổ chức dưới hình thức một công ty cổ phần đặc biệt ,cổ đông là các công ty chứng khoán thành viên ,ngân hàng ,công ty tài chinh,báo hiểm .Tổ chức ,hoạt động của SGDCK theo luật công ty (hoạt động hướng tới mục tiêu lợi nhuận ,chịu nghĩa vụ nộp thuế cho nhà nước chịu sự giám sát của cơ quan chuyên môn do chính phủ lập ra ).Loại hình tổ chức SGDCK này là một tổ chức kinh doanh .Do tồn tại như một công ty cổ phần nguồn thu chi của SGDCK phải được xác định rõ ràng .Nguồn thu gồm các loại phí khác nhau như : Phí thành viên thu hàng năm ,phí mua chỗ ngồi tại sàn giao dịch ,phí giao dịch thu theo giá trị quốc gia mua ,bán ,của cả người mua và người bán ,phí thuê trang thiết bị ,chi nộp thuế nhà nước và các khoản chi khác. Bộ máy quản lý và điều hành SGDCK bao gồm hội đồng quản trị do các thành viên bầu ra và ban điều hành do hội đồng quản trị cụHởi đồng quản trị có thẩm quyền ban hành qui chế tổ chức và hoạt động của SGDCK quyết định chứng khoán nào được yết giá để giao dịch tại SGDCK và công ty chứng khoán nào được làm thành viên của SGD .Mô hình này được áp dụng ở Đức ,Anh và Hồng Kông . Hình thức công ty cổ phần có thể tồn tại dưới hai dạng sau: SGDCK được tổ chức dưới dạng như một công ty cổ phần có sự tham gia điều hành quản trị của nhà nước .Tức là trong thành phần của hội đồng quản trị có một số thành viên do uỷ ban chứng khoán nhà nước ,bộ tài chính đưa vào . SGDCK được tổ chức dưới một công ty cổ phần đại chúng mà cổ phần của nó được niêm yết giao dịch ngay chính tại SGDCK . Hình thức sở hữu nhà nước: Thực chất trong mô hình này ,chính phủ hoặc một số cơ quan của chính phủ đứng ra thành lập ,quản lý và sở hữu một phần hay toàn bộ vốn của SGDCK .
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Sở giao dịch chứng khoán và những tiền đề hình thành sở giao dịch ở nước ta, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
trªn ®Æc ®iÓm lÞch ph¸t triÓn, ®Æc thï cña c«ng ty chøng kho¸n, thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ còng nh møc ®é tù do ho¸ vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh.Tuy nhiªn, tiªu chuÈn mang tÝnh xuyªn suèt lµ thµnh viªn SGDCK ph¶i cã mét thùc tr¹ng tµi chÝnh lµnh m¹nh, tr¹ng thiÕt bÞ tèt vµ ®éi ngò c¸n bé cã chuyªn m«n cao, ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn viÖc kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ trêng cµng ph¸t triÓn th× tiªu chuÈn lµm thµnh viªn cµng §èi víi SGDCK cña c¸c thÞ trêng chøng kho¸n míi næi do ChÝnh phñ ®øng ra thµnh
lËp, th«ng thêng sè lîng c«ng ty chøng kho¸n do UBCK cÊp phÐp ho¹t ®éng ®îc qu¶n lý rÊt chÆt chÏ, v× vËy, sè lîng c«ng ty chøng kho¸n ®îc cÊp phÐp ho¹t ®éng nghiÔm nhiªn lµ thµnh viªn cña SGDCK . Tuy nhiªn, träng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, sè lîng c«ng ty chøng kho¸n thµnh lËp rÊt lín, sè chç ngèi hoÆc kh¶ n¨ng kÕt nèi vµo hÖ thèng giao dÞch t¹i SGDCK h¹n chÕ, nªn c¸c SGDCK ®Òu ®Ò ra tiªu chuÈn lµm thµnh viªn, nh»m h¹n chÕ c¸c c«ng ty nhá kh«ng ®¸p øng ®îc ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ vµ chuyªn m«n cho ho¹t ®éng.
Nh×n chung tiªu chuÈn lµm thµnh viªn cña SGDCK ®îc xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
-Yªu cÇu vÒ tµi chÝnh : ®¸p øng vèn gãp cæ ®«ng, vèn ®iÒu lÖ vµ tæng tµi s¶n cã thÓ ®îc quy ®Þnh nh lµ c¸c yªu cÇu tµi chÝnh b¾t buéc ®èi víi c¸c thµnh viªn SGDCK .Tiªu chÝ nµy sÏ ®¶m b¶o cho thµnh viªn cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh, cã ®ñ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó tiÕn thµnh ho¹t ®éng mét c¸ch b×nh thêng. Ngoµi ra, khi cÊp phÐp thµnh lËp c«ng ty chøng kho¸n, UBCK thêng c¨n cø vµo quy m« thÞ trêng vµ c¸c nghiÖp vô ®Ó quy ®Þnh vèn tèi thiÓu cho c¸c nghiÖp vô.VÝ dô, SGDCK Hµn Quèc quy ®Þnh nghiÖp vô m«i giíi ph¶i cã vèn tèi thiÓu 10 tû Won, nÕu ho¹t ®éng gåm m«i giíi,tù doanh vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh lµ 50 tû Won; t¹o NhËt B¶n c«ng ty thµnh viªn cã vèn tõ 100-300 triÖu Yªn, nÕu tham gia b¶o l·nh ph¸t hµnh th× ph¶i cã 500 triÖu Yªn, vµ nÕu muèn trë thµnh nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh chÝnh th× ph¶i cã vèn 10 tû Yªn; t¹i Hoa Kú, vèn tèi thiÓu cho nhµ t¹o lËp lËp thÞ trêng ph¶i lµ 1 triÖu USD, 250.000 USD ®èi víi ho¹t ®éng m«i giíi vµ tù doanh, vµ 100.000 USD cho c¸c ho¹t ®éng tù doanh. ë ViÖt Nam, theo ®iÒu 66 NghÞ ®Þnh 144/2003/N§-CP, møc vèn ph¸p ®Þnh quy ®Þnh ®èi víi C«ng ty chøng kho¸n theo tõng lo¹i h×nh kinh doanh nh sau: M«i giíi (3 tû ®ång ) ;Tù doanh (12tû ) ; B¶o l·nh ph¸t hµnh (22 tû) ; T vÊn ®Çu t chøng kho¸n ( 3 tû ) ;
qu¶n lý danh môc ®Çu t (3 tû)
Ngoµi ra, tû lÖ nî trªn vèn cæ phÇn vµ tû lÖ thu nhËp trªn vèn cæ phÇn còng nh c¸c chØ b¸o kinh doanh cña c«ng ty ph¶i b×nh thêng. C¸c tû lÖ nµy ph¶i ®îc thÈm tra ®Ó ®¶m b¶o thùc tr¹ng tµi chÝnh tèt vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña c«ng ty .
-Quy ®Þnh vÒ nh©n sù : sè lîng vµ chÊt lîng cña ban ®iÒu hµnh, c¸c nhµ ph©n tÝch chøng kho¸n vµ c¸c chuyªn gia kh¸c ph¶i ®îc quy ®Þnh trong quy chÕ vÒ nh©n sù . Do chøng kho¸n lµ mét c«ng cô tµi chÝnh phøc t¹p, ®ßi hái ngêi qu¶n lý ph¶i cã hiÓu biÕt chuyªn m«n vÒ ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n, ph©n tÝch ®îc sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶, v× vËy, c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó ®¶m ®¬ng c¸c tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých cña c«ng ty vµ lîi Ých c«ng céng (giao dÞch c«ng b»ng, b¶o vÖ ngêi ®Çu t, huy ®éng vèn cho c«ng ty mét c¸ch cã hiÖu qu¶) ph¶i ®îc tu©n thñ nh»m æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n. Ngêi lµm c«ng t¸c qu¶n lý ph¶i lµ ngêi võa cã tr×nh ®é hiÓu biÕt trong kinh doanh chøng kho¸n võa cã t c¸ch ®¹o ®øc tèt. C¸c nh©n viªn tèi thiÓu ph¶i cã tr×nh ®é
häc vÊn hay kinh nghiÖm nhÊt ®Þnh.
Ngoµi ra, vÊn ®Ò ®¹o ®øc trong kinh doanh chøng kho¸n còng ®îc xem xÐt kü trong khi tuyÓn chän nh©n sù cho c«ng ty thµnh viªn, vÝ dô nh ph¶i lµ ngêi cã n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ, kh«ng cã tiÒn ¸n, tiÒn sù, kh«ng lµ chñ cña
c¸c doanh nghiÖp ®· ph¸ s¶n tríc ®ã.
- §iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt : C«ng ty xin lµm thµnh viªn ph¶i cã trô së chÝnh, c¸c chi nh¸nh, v¨n phßng giao dÞch còng nh c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ ph¶i ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña kinh doanh nh c¸c tr¹m ®Çu cuèi ®Ó nhËn lÖnh, x¸c nhËn lÖnh, c¸c b¶ng hiÓn thÞ ®iÖn tö.
Thñ tôc kÕt n¹p thµnh viªn.
Quy tr×nh vµ thñ tôc kÕt n¹p thµnh viªn bao gåm c¸c bíc sau:
Th¶o luËn s¬ bé
Nép hå s¬ xin kÕt n¹p
ThÈm ®Þnh
H§QT ra quyÕt ®Þnh
Thanh to¸n c¸c kho¶n phÝ PpppphiphÝ
KÕt n¹p
Bíc 1: Th¶o luËn s¬ bé .
Th¶o luËn s¬ bé ®îc thùc hiÖn nh»m tr¸nh c¸c sai sãt vÒ thñ tôc xin lµm thµnh viªn.SGDCK cã thÓ cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c¸c quy ®Þnh tiªu chuÈn thµnh viªn, ph¬ng ph¸p hoµn tÊt néi dung ®¬n vµ phÝ gia nhËp. C«ng ty nép ®¬n còng ph¶i nép hå s¬ cho SGDCK .
Bíc 2 : Nép hå s¬ xin kÕt n¹p.
C«ng ty xin lµm thµnh viªn cña SGDCK ph¶i nép ®¬n xin theo mÉu chung cho SGDCK cïng víi c¸c tµi liÖu bæ sung kh¸c trong hå s¬ lµm thµnh viªn. Néi dung hå s¬ xin lµm thµnh viªn bao gåm :
(1) §¬n xin lµm thµnh viªn; (2) Tãm t¾t vÒ c«ng ty chøng kho¸n( lÞch sö c«ng ty, môc tiªu kinh doanh, vèn cæ phÇn, sè lîng chi nh¸nh, nh©n viªn, c¬ cÊu së h÷u, t×nh tr¹ng c«ng ty, kh¶ n¨ng kinh doanh, trang thiÕt bÞ phôc vô cho kinh doanh..)(3) C¸c ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n ®· thùc hiÖn tríc khi xin lµm thµnh viªn; (4) T×nh tr¹ng tµi chÝnh vµ qu¶n lý c«ng ty träng n¨m qua vµ ®Þnh híng trong nh÷ng n¨m tíi.
Bíc 3: ThÈm ®Þnh .
SGDCK chøng kho¸n thÈm ®Þnh chÊt lîng cña c«ng ty nép ®¬n dùa trªn c¬ së quy ®Þnh vÒ thµnh viªn. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, SGDCK cã thÓ yªu cÇu c«ng ty bæ sung thªm c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt kh¸c hoÆc tiÕn hµnh thÈm ®Þnh t¹i chç.
Bíc 4: H§QT ra quyÕt ®Þnh .
H§QT SGDCK sÏ quyÕt ®Þnh chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn t c¸ch thµnh viªn, trêng hîp ®îc chÊp thuËn ph¶i cã tèi thiÓu 2/3 sè thµnh viªn H§QT ®ång ý.
Bíc 5: Thanh to¸n c¸c kho¶n phÝ gia nhËp vµ phÝ kh¸c .
NÕu viÖc chÊp thuËn kÕt n¹p thµnh viªn cña c«ng ty cã hiÖu lùc, c«ng ty thµnh viªn ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp c¸c kho¶n phÝ gia nhËp vµ c¸c kho¶n phÝ kh¸c cho SGDCK .PhÝ gia nhËp do H§QT chia cho sè lîng c¸c thµnh viªn tham gia hiÖn t¹i; PhÝ gia nhËp ®Æc biÖt lµ møc phÝ tr¶ cho ®Æc quyÒn giao dÞch ®îc tÝnh dùa trªn hoa hång thu ®îc hµng n¨m nh©n víi mét sè n¨m thµnh lËp hoÆc t¸i c¬ cÊu së h÷u SGDCK cho ®Õn thêi ®iÓm gia nhËp; PhÝ thµnh viªn thêng niªn lµ møc phÝ quy ®æi theo tõng n¨m gi¸ trÞ cña phÝ gia nhËp c¬ së.
Trong trêng hîp c«ng ty nép ®¬n bÞ yªu cÇu ph¶i mua l¹i chç hoÆc cæ phiÕu cña SGDCK tríc khi nép ®¬n, c«ng ty ph¶i thùc hiÖn viÖc mua l¹i chç vµ cæ phiÕu nµy tõ thµnh viªn s¾p chÊm døt kinh doanh.
Bíc 6: KÕt n¹p thµnh viªn.
QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn.
QuyÒn cña thµnh viªn:
C¨n cø vµo lo¹i h×nh thµnh viªn th«ng thêng hay thµnh viªn ®Æc biÖt, c¸c SGDCK sÏ quy ®Þnh quyÒn h¹n cô thÓ cho tõng thµnh viªn.
Th«ng thêng, c¸c thµnh viªn ®Òu cã quyÕn tham gia giao dÞch vµ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn giao dÞch trªn SGDCK ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh giao dÞch. Tuy nhiªn, chØ thµnh viªn chÝnh thøc míi ®îc tham gia biÓu quyÕt vµ nhËn c¸c tµi s¶n tõ SGDCK khi tæ chøc nµy gi¶i thÓ. §èi víi c¸c SGDCK do nhµ níc thµnh lËp vµ së h÷u th× c¸c thµnh viªn ®Òu cã quyÒn nh nhau, vµ ý kiÕn ®ong gãp cã gi¸ trÞ tham kh¶o chó kh«ng mang tÝnh quyÕt ®Þnh, v× c¸c thµnh viªn kh«ng ®ãng gãp vèn ®Ó x©y dùng SGDCK .
NghÜa vô cña thµnh viªn:
NghÜa vô b¸o c¸o: HÇu hÕt c¸c SGDCK ho¹t ®éng nh mét tæ chøc tù qu¶n trong thÞ trêng chøng kho¸n. SGDCK ph¶i thùc hiÖn ®Çu ®ñ c¸c nghÜa vô cña m×nh, bÊt kú mét sù thay ®æi nµo vÒ c¸c thµnh viªn ®Òu ph¶i th«ng chÆn c¸c t×nh tr¹ng cã vÊn ®Ò cña c¸c thµnh viªn tríc khi c¸c thµnh viªn ®ã cã khñng ho¶ng vµ b¶o vÖ quyªn lîi cho c«ng chóng ®Çu t. C¸c b¸o c¸o ®Þnh kú do c¸c thµnh viªn thùc hiÖ sÏ lµm t¨ng tÝnh c«ng khai cña viÖc qu¶n lý c¸c thµnh viªn.
Thanh to¸n c¸c kho¶n phÝ: Bao gåm phÝ thµnh viªn gia nhËp, phÝ thµnh viªn hµng n¨m ®îc tÝnh to¸n khi tiÕn hµnh gia nhËp vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ giao dÞch ®îc tÝnh dùa trªn c¨n cø doanh sè giao dÞch cña tõng thµnh viªn .
Ngoµi ra, c¸c thµnh viªn cßn ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp vµo c¸c quü hç trî thµnh to¸n nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh giao dÞch ®îc nhanh chãng vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm cho ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n.
1.3.Niªm yÕt chøng kho¸n .
Kh¸i niÖm :Niªm yÕt chøng kho¸n lµ mét qu¸ tr×nh mµ 1 SGD cho phÐp mét c«ng ty yÕt gi¸ chøng kho¸n cña c«ng ty m×nh trªn SGDCK nÕu c«ng ty nµy ®¸p øng ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cña SGDCK .
Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc niªm yÕt chøng kho¸n.
Lùa chän nh÷ng chøng kho¸n phï hîp nhÊt ®Ó niªm yÕt .Chó träng vµo t¬ng lai vµ tÝnh kh¶ m¹i cña c«ng ty .T¹o ®îc tÝnh thanh kho¶n vµ ®Þnh gi¸ c«ng b»ng ,b¶o vÖ lîi Ých cña c«ng chóng ®Çu t .
Nh×n chung chøng kho¸n ®îc niªm yÕt gåm cã :cæ phiÕu ,tr¸i phiÕu ,chøng chØ quü ®Çu t ,c¸c hîp ®ång quyÒn chän.
Môc tiªu cña niªm yÕt chøng kho¸n :
Nh»m thiÕt lËp quan hÖ hîp ®ång gi÷a SGDCK víi tæ chøc ph¸t hµnh cã chøng kho¸n niªm yÕt ,tõ ®ã quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña tæ chøc ph¸t hµnh trong viÖc c«ng bè th«ng tin ,®¶m b¶o tÝnh trung thùc ,c«ng khai vµ c«ng b»ng.
Hç trî thÞ trêng ho¹t ®éng æn ®Þnh ,x©y dùng lßng tin cña c«ng chóng ®èi víi thÞ trêng chøng kho¸n b»ng c¸ch lùa chän c¸c chøng kho¸n cã chÊt lîng cao ®Ó giao dÞch.
Cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t nh÷ng th«ng tin vÒ c¸c tæ chøc ph¸t hµnh .
Gióp cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ chøng kho¸n ®îc c«ng b»ng trªn thÞ trêng ®Êu gi¸ v× th«ng qua niªm yÕt c«ng khai ,gi¸ chøng kho¸n ®îc h×nh thµnh dùa trªn sù tiÕp xóc hiÖu qu¶ gi÷a cung vµ cÇu chøng kho¸n.
1.3.1Vai trß cña viÖc niªm yÕt chøng kho¸n ®èi víi tæ chøc ph¸t hµnh .
Nh÷ng t¸c ®éng thuËn lîi :
C«ng ty dÔ dµng huy ®éng vèn trong nÒn kinh tÕ : Khi ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng vµ niªm yÕt chøng kho¸n trªn SGDCK c«ng ty sÏ huy ®éng ®îc c¸c nguån vèn dµi h¹n mµ kh«ng ph¶i chÞu ¸p lùc tr¶ nî ,víi chi phÝ thÊp .§Æc biÖt ®èi víi nh÷ng c«ng ty ®· ®îc niªm yÕt th× ®Þnh møc tÝn nhiÖm sÏ rÊt cao ®iÒu nµy rÊt thuËn lîi cho ®ît ph¸t hµnh .
Khi c«ng ty ®îc niªm yÕt th× ®ã lµ mét c¸ch thøc qu¶n c¸o cho chÝnh h×nh ¶nh cña c«ng ty .Nh÷ng s¶n phÈm do c«ng ty s¶n xuÊt ra sÏ ®îc b¸n ch¹y h¬n nhê vµo uy tÝn trªn thÞ trêng ,chÝnh v× vËy sÏ t¹o ®îc søc hót ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t .DÔ dµng vay mîn trªn thÞ trêng tµi chÝnh.
C¸c chøng kho¸n ®îc niªm yÕt sÏ cã tÝnh thanh kho¶n cao h¬n ,dÔ dµng phôc vô cho c¸c môc ®Ých tµi chÝnh .
Mét c«ng ty ®îc lªn sµn sÏ ®îc hëng c¸c u ®·i vÒ thuÕ trong mét vµi n¨m .
§èi víi nhµ ®Çu t mua chøng kho¸n niªm yÕt sÏ ®îc hëng c¸c chÝnh s¸ch u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp (miÔn ,gi¶m ) ®èi víi cæ tøc ,l·i hoÆc chªnh lÖch mua b¸n chøng kho¸n (l·i vèn ) tõ c¸c kho¶n ®Çu t vµo thÞ trêng chøng kho¸n.
Nh÷ng h¹n chÕ :
Khi c«ng ty niªm yÕt th× ph¶i chÞu nghÜa vô c«ng bè th«ng tin ®Çy ®ñ ,chÝnh x¸c ,kÞp thêi v× khi ®ã c«ng ty trë thµnh c«ng ty ®¹i chóng .ChÞu sù gi¸m s¸t cña uû ban chøng kho¸n vµ mét sè c¬ quan kh¸c .
ViÖc mua b¸n chøng kho¸n dÉn ®Õn viÖc thay ®æi tû lÖ cæ phÇn n¾m gi÷ ,quyÒn lùc trong c«ng ty bÞ ph©n chia rÊt dÔ dÉn ®Õn viÖc th©u tãm vµ s¸t nhËp.
1.3.2C¸c h×nh thøc niªm yÕt chøng kho¸n.
Niªm yÕt lÇn ®Çu: lµ viÖc cho chøng kho¸n cña mét c«ng ty nhÊt ®Þnh ®îc giao dÞch lÇn ®Çu trªn sµn sau khi chµo b¸n chøng kho¸n ra c«ng chóng
Niªm yÕt bæ xung: lµ viÖc niªm yÕt thªm mét lo¹i cæ phiÕu nµo ®è nh»m c¸c mùc ®Ých sau:
T¨ng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh chøng quyÒn, tr¸i phiÕu chuyÓn ®æi,tr¶ cæ tøc b»ng cæ phiÕu,ph¸t hµnh cæ phiÕu thëng ,chuyÓn ®æi c¸c tr¸i phiÕu cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi sang cæ phiÕu.
Thay ®æi niªm yÕt: ®îc ¸p dông trong nh÷ng trêng hîp sau :
Thay ®æi tªn tæ chøc niªm yÕt ,t¸ch cæ phiÕu ,gép cæ phiÕu .
Niªm yÕt l¹i : ®îc ¸p dông trong nh÷ng trêng hîp sau:
Niªm yÕt l¹i chøng kho¸n cña c«ng ty ®· bÞ huû niªm yÕt ,chia t¸ch c«ng ty ,s¸t nhËp c«ng ty ,s¸t nhËp c¸c tæ chøc niªm yÕt víi nhau.
Huû bá niªm yÕt : bao gåm 2 h×nh thøc
Huû niªm yÕt tù nguyÖn .
Huû niªm yÕt b¾t buéc .
1.3.3 C¸c ®iÒu kiÖn nªm yÕt chøng kho¸n .
Tiªu chuÈn ®Þnh lîng :
Tiªu chuÈn ®Þnh lîng bao gåm nh÷ng tiªu thøc chÝnh nh sau: thêi gian ho¹t ®éng,vèn cæ phiÕu, vèn cæ ®«ng, doanh thu, thu nhËp.T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh, tû lÖ nî, ph©n bæ quyÒn së h÷u c«ng ty.
Tiªu chuÈn ®Þnh tÝnh:
Liªn quan ®Õn chÊt lîng ho¹t ®éng c«ng ty,tiªu chuÈn ®Þnh tÝnh thÓ hiÖn th«ng qua ý kiÕn kiÓm to¸n; viÖc gi¶i quyÕt cña c«ng ty ®èi víi c¸c vô kiÖn tông hoÆc th×nh tr¹ng bÞ tõ chèi thanh to¸n tríc ®ã viÖc kÕt to¸n tµi chÝnh cña c«ng ty trong trêng hîp c«ng ty s¸t nhËp, th©u tãm t×nh h×nh së hu vµ chuyÓn nhîng quyÒn së h÷u cña c¸c cæ ®«ng n¾m quyÒn kiÓm so¸t
1.3.4 Thñ tôc niªm yÕt chøng kho¸n
Theo quy ®Þnh cña nghÞ ®Þnh 144/2003/N§-CP thñ tôc niªm yÕt chøng kho¸n gåm cã 6 bíc theo s¬ ®å sau
SGD thÈm ®Þnh s¬ bé
Nép b¶n ®¨ng ký lªn UBCK
Chµo b¸n ra c«ng chøng
Chµo b¸n ra c«ng chøng
Xin phÐp niªm yÕt
ThÈm tra niªm yÕt chÝnh thøc
Niªm YÕt
1.4 C«ng bè th«ng tin
1.4.1 C¸c h×nh thøc c«ng bè th«ng tin
Cã 2 c¸ch ph©n lo¹i h×nh thøc c«ng bè th«ng tin :
Ph©n lo¹i theo th«ng tin c«ng bè trªn thÞ tr¬êng s¬ cÊp vµ c«ng bè th«ng tin trªn th«ng tin thø cÊp.
Ph©n lo¹i theo ®èi tîng ph¶i c«ng bè th«ng tin : c«ng bè th«ng tin c«ng ty vµ c«ng bè th«ng tin thÞ trêng .
1.4.2 C«ng bè th«ng tin trªn thÞ trêng s¬ cÊp( hay th«ng tin ph¸t hµnh )
C«ng bè th«ng tin trªn thÞ trêng s¬ cÊp lµ c«ng bè th«ng tin khi c«ng ty ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng. UBCK nhµ níc lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc chÞu tr¸ch nhiÖm theo dçi ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin vµ chµo b¸n chøng kho¸n cña tæ chøc ph¸t hµnh .
Néi dung c«ng bè th«ng tin trªn thÞ trêng s¬ cÊp chñ yÕu th«ng qua c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong ®ã “ b¶n c¸o b¹ch”vµ “ th«ng b¸o ®¨ng ký ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng “ gäi t¾t lµ th«ng c¸o ®¨ng ký lµ hai tµi liÖu ph¶i tr×nh UBCK nhµ níc
1.4.3 C«ng bè th«ng tin trªn thÞ trêng thø cÊp :
Bao gåm th«ng tin thÞ trêng vµ th«ng tin c«ng bè cña tæ chøc niªm yÕt.
C«ng bè th«ng tin c«ng ty niªm yÕt :
Lµ viÖc c«ng bè nh÷ng th«ng tin ¶nh hëng ®Õn gi¸ chøng kho¸n cña c¸c c«ng ty cã chøng kho¸n niªm yÕt vµ t¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh cña ngêi ®Çu t .Tu©n thñ nghÜa vô c«ng bè th«ng tin lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng khi mét tæ chøc ph¸t hµnh muèn niªm yÕt vµ giao dÞch trªn SGDCK .
Cã thÓ chia c«ng bè th«ng tin trªn thÞ trêng thø cÊp thµnh ba lo¹i:
C«ng bè th«ng tin ®Þnh kú : lµ viÖc tæ chøc niªm yÕt cã nghÜa vô nép c¸c b¸o c¸o vµo nh÷ng thêi ®iÓm ®· ®îc quy ®Þnh nh b¸o c¸o n¨m ,b¸o c¸o quý ,b¸o c¸o th¸ng.
C«ng bè th«ng tin tøc thêi:lµ viÖc c«ng bè ra c«ng chóng tÊt c¶ c¸c th«ng tin liªn quan ngay sau khi mét sù kiÖn quan träng x¶y ra .
C«ng bè th«ng tin theo yªu cÇu : lµ viÖc tæ chøc cã chøng niªm yÕt ph¶i c«ng bè ngay th«ng tin theo yªu cÇu cña SGD hoÆc UBCKNN .
VÒ nguyªn t¾c : Tæ chøc cã chøng kho¸n niªm yÕt ph¶i thùc hiÖn c«ng bè th«ng tin tøc thêi theo quy ®Þnh .Tuy nhiªn trong trêng hîp v× nh÷ng lý do bÊt kh¶ kh¸ng hoÆc v× c¸c nguyªn nh©n chÝnh ®¸ng kh¸c tæ chøc cã chøng kho¸n niªm yÕt cã thÓ ®îc t¹m ho·n hoÆc kh«ng c«ng bè th«ng tin.
C«ng bè th«ng tin thÞ trêng :
Th«ng tin thÞ trêng lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng giao dÞch trªn thÞ trêng chøng kho¸n .Th«ng tin thÞ trêng cã thÓ lµ nh÷ng sè liÖu tríc khi giao dÞch nh: gi¸ chµo mua, gi¸ chµo b¸n, sè lîng lÖnh vµ khèi lîng mçi lÖnh..vµ c¸c thÞ trêng sau giao dÞch nh khèi lîng giao dÞch, gi¸ trÞ giao dÞch, c¸c lo¹i chØ sè gi¸.. Dùa trªn c¸c thÞ trêng nµy, nhµ ®Çu tu cã thÓ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t cña m×nh
Th«ng tin thÞ trêng cã thÓ ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau:
Theo møc ®é xö lý
Chia lµm 2 nhãm :
Th«ng tin ban ®Çu (raw data) :lµ nh÷ng th«ng tin nhËn ®îc trùc tiÕp tõ hÖ thèng giao dÞch gåm nh÷ng thÞ trêng nh: sè lîng lÖnh, khèi lîng giao dÞch, khèi lîng vµ gi¸ chµo mua, khèi lîng vµ gi¸ chµo b¸n, gi¸ thùc hiÖn( gi¸ hiÖn t¹i, gi¸ më cöa gi¸ ®ãng cöa, gi¸ cao nhÊt gi¸ thÊp nhÊt
Th«ng tin ®· ®îc xö lý: lµ nh÷ng th«ng tin ®· ®îc thèng kª l¹i : Tõ nh÷ng th«ng tin ban ®Çu nh»m nhiÒu môc ®Ých sö dông kh¸c
C¸c lo¹i chØ sè, c¸c d÷ liÖu thèng kª b¸o gi¸... lµ nh÷ng th«ng tin thuéc lo¹i nµy
Theo lo¹i hµng ho¸ giao dÞch trªn thÞ trêng gåm :
Th«ng tin vÒ cæ phiÕu, th«ng tin vÒ tr¸i phiÕu, th«ng tin vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ ph¸i sinh ( hîp ®ång t¬ng l¹i, hîp ®ång quyÒn chän )
Theo thêi gian c«ng bè th«ng tin gåm :
Th«ng tin c«ng bè tøc thêi: lµ nh÷ng th«ng tin ®îc c«ng bè ngay sau khi nhËn ®îc, th«ng thêng, ®©y lµ nh÷ng th«ng tin thÞ trêng ban ®Çu .Th«ng tin c«ng bè ®Þnh kú :lµ nh÷ng th«ng tin ®îc c«ng bè trªn c¬ së ®Þnh kú hµng ngµy, hµng tuÇn, hµng th¸ng, hµng n¨m.
Môc ®Ých cña viÖc c«ng bè th«ng tin thÞ trêng
§Ó ®¶m b¶o tÝnh c«ng khai vµ hiÖu qu¶ cña th«ng tin, tÊt c¶ c¸c nhµ ®Çu t nhÊt thiÕt ®Òu ph¶i ®îc tiÕp cËn th«ng tin mét c¸ch c«ng b»ng, nhanh chãng vµ chÝnh x¸c yªu cÇu cña viÖc c«ng bè th«ng tin
Yªu cÇu ®Æt ra cho hÖ thèng c«ng bè th«ng tin t¹i mçi thÞ trêng lµ th«ng tin ph¶i nhanh chãng, chÝnh x¸c, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n ®¶m b¶o th«ng tin c«ng b»ng cho mäi ®èi tîng nh»m gióp cho nhµ ®Çu t cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n kÞp thêi
HÖ thèng c«ng bè th«ng tin thÞ trêng :
NhiÒu lo¹i ph¬ng tiÖn cã thÓ ®îc dïng ®Ó c«ng bè th«ng tin thÞ trêng sµn giao dÞch thêng cung cÊp th«ng tin trªn c¬ së thêi gian c«ng bè vµ ®èi tîng sö dông
Ph¬ng tiÖn c«ng bè th«ng tin tøc thêi
Th«ng tin tøc thêi chñ yÕu ®îc cung cÊp th«ng qua c¸c thiÕt bÞ nèi m¹ng víi thiÕt bÞ nguån cña bé phËn cung cÊp th«ng tin thÞ trêng. C¸c ph¬ng tiÖn c«ng bè th«ng tin tøc thêi t¹o ra sù tiÖn Ých vµ dÔ dµng cho ngêi sö dông trong viÖc truy cËp th«ng tin. C¸c thiÕt bÞ cung cÊp th«ng tin tøc thêi thêng gÆp lµ
B¶ng hiÓm thÞ gi¸ chøng kho¸n, mµn h×nh ti vi theo dâi th«ng tin giao dÞch...®Æt t¹i sµn giao dÞch hoÆc t¹i c«ng ty chøng kho¸n.
1.5 HÖ thèng giao dÞch .
1.5.1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña hÖ thèng giao dÞch .
HÖ thèng giao dÞch cña së giao dÞch chøng kho¸n ®Õn nay ®· ph¸t triÓn qua ba thêi kú tõ hÖ thèng giao dÞch thñ c«ng ®Õn giao dÞch cã sµn vµ hiÖn nay lµ giao dÞch tù ®éng hoµn toµn.
HÖ thèng giao dÞch thñ c«ng lµ h×nh thøc s¬ khai dïng b¶ng ®en phÊn tr¾ng.Nh÷ng ngßi m«i giíi khi nhËn ®îc lÖnh mua b¸n tõ kh¸ch hµng sÏ liªn hÖ víi c¸c chuyªn gia chøng kho¸n chuyªn vÒ loaÞ chøng kho¸n giao dÞch ®Ó biÕt ®îc c¸c møc gi¸ tèt nhÊt vµ khèi lîng t¹i c¸c møc gi¸. Sau ®ã, nhµ m«i giíi sÏ tiÕn hµnh th¬ng lîng víi c¸c nhµ m«i giíi kh¸c.
HÖ th«ng giao dÞch tù ®éng hoµn toµn ®©y lµ ph¬ng thøc giao dÞch chñ yÕu vµ phæ biÕn hiÖn nay trong ®ã tÊt c¶ c¸c kh©u ®Òu th«ng qua hÖ thèng m¸y tÝnh c¸c SGDCK kh«ng cßn kh¸i niÖm sµn giao dÞch, t¹i ®ã chØ cã hÖ thèng c¸c m¸y mãc vi tÝnh. Gi¸ giao dÞch t¹i SGDCK sÏ ®îc x¸c lËp theo ph¬ng ph¸p so khíp c¸c tËp hîp lÖnh hoÆc ®¬n lÖnh.
1.5.2 Ph¬ng thøc giao dÞch .
HÖ thèng giao dÞch ®Êu gi¸ theo gi¸ lµ hÖ thèng giao dÞch cã sù xuÊt hiÖn cña nh÷ng nhµ t¹o lËp thÞ trêng ( market markers) cho mét sè lo¹i chøng kho¸n nµo ®ã. Nh÷ng nhµ t¹o lËp thÞ trêng cã nghÜa vô chµo c¸c møc gi¸ mua vµ b¸n tèt nhÊt. Giao dÞch trong thÞ trêng khíp gi¸ ®îc thùc hiÖn gi÷a mét bªn lµ ngêi ®Çu t vµ mét bªn lµ ngêi t¹o lËp thÞ trêng.
HÖ thèng giao dÞch ®Êu gi¸ theo lÖnh lµ hÖ thèng giao dÞch trong ®ã lªnh giao dÞch cña ngêi ®Çu t ®îc khíp trùc tiÕp víi nhau kh«ng cã sù tham gia cña nhµ t¹o lËp thÞ trêng møc gi¸ thùc hiÖn lµ møc gi¸ tho¶ m·n c¶ bªn mua vµ bªn b¸n.
1.5.3 Nguyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p khíp lÖnh.
Trong khíp lÖnh ®Þnh kú mçi lÇn khíp lÖnh sÏ h×nh thµnh mét møc gi¸ thùc hiÖn duy nhÊt-lµ møc gi¸ tho¶ m·n ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ®îc mét khèi lîng giao dÞch lín nhÊt. §Ó x¸c ®Þnh nh÷ng lÖnh ®îc thùc hiÖn trong mçi lÇn khíp lÖnh, ph¶i sö dông nguyªn t¾c cña u tiªn khíp lÖnh theo trËt tù sau:
Thø nhÊt : u tiªn vÒ gi¸ (LÖnh mua gÝa cao h¬n, lÖnh b¸n gÝa thÊp h¬n ®îc u tiªn thùc hiÖn tríc).
Th hai: u tiªn thêi gian( LÖnh nhËp vµo hÖ thèng giao dÞch tríc sÏ ®îc u tiªn thùc hiÖn tríc)
Thø ba: u tiªn kh¸ch hµng ( LÖnh kh¸ch hµng-lÖnh m«i giíi ®îc u tiªn thùc hiÖn tríc lÖnh tù doanh-lÖnh cña nhµ m«i giíi).
Thø t: u tiªn khèi lîng( LÖnh nµo cã khèi lîng giao dÞch lín h¬n sÏ ®îc u tiªn thùc hiÖn tríc)
Ngoµi ra, c¸c SGDCK cã thÓ ¸p dông nguyªn t¾c ph©n bè theo tû lÖ ®Æt lÖnh giao dich.
1.5.4 Nh÷ng quy ®inh chung liªn quan ®Õn giao dÞch.
C¸c lo¹i lÖnh giao dÞch :
LÖnh thÞ trêng (market order):lµ lo¹i lÖnh ®ùoc sö dông rÊt phæ biÕn trong c¸c giao dÞch chøng kho¸n. Khi sö dông lo¹i lÖnh nµy, nhµ ®Çu t s¨n sµng chÊp nhËn mua hoÆc b¸n theo møc gi¸ cña thÞ trêng hiÖn t¹i vµ lÖnh cña nhµ ®Çu t lu«n lu«n ®îc thùc hiÖn.
LÖnh ATO (lÖnh giao dÞch t¹i møc gi¸ khíp lÖnh) : lµ lÖnh ®Æt mua hay ®Æt b¸n víi møc gi¸ kh«ng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh tríc .Khi lÖnh ®îc khíp sÏ thùc hiÖn t¹i møc gÝa mµ thÞ trêng x¸c ®Þnh vµo thêi ®iÓm khíp lÖnh cña ngµy giao dÞch ®ã.
LÖnh giíi h¹n (limit order):lµ lo¹i lÖnh giao dÞch trong ®ã ngêi ®Æt lÖnh ®a ra møc gi¸ mua hay b¸n cã thÓ chÊp nh©n ®îc. LÖnh giíi h¹n mua chØ ra møc gi¸ cao nhÊt mµ ngêi mua chÊp nhËn thùc hiÖn giao dÞch ; lÖnh giíi h¹n b¸n chØ ra møc gi¸ b¸n thÊp nhÊt mµ ngêi chÊp nhËn giao dÞch.
LÖnh dõng (stop order) :lµ lo¹i lÖnh ®Æc biÖt ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ thu lîi nhuËn t¹i mét møc ®é nhÊt ®Þnh ( b¶o vÖ lîi nhuËn) vµ phßng chèng rñi ro trong trêng hîp gi¸ chøng kho¸n chuyÓn ®éng theo chiÒu híng ngîc l¹i.
LÖnh më lµ lÖnh cã hiÖu lùc v« h¹n. Víi lÖnh nµy, nhµ ®Çu t yªu cÇu nhµ m«i giíi mua hoÆc b¸n chøng kho¸n t¹i møc gi¸ c¸ biÖt vµ lÖnh cã gi¸ trÞ thêng xuyªn cho ®Õn khi bÞ huû bá.
LÖnh söa ®æi lµ lÖnh do nhµ ®Çu t ®a vµo hÖ thèng ®Ó söa ®æi mét sè néi dung vµo lÖnh gèc ®· ®Æt tríc ®ã( gi¸, khèi lîng, mua hay b¸n...).
LÖnh söa ®æi chØ ®îc chÊp nhËn khi lÖnh gèc cha ®îc chÊp nhËn khi lÖnh gèc cha ®îc thùc hiÖn.
LÖnh huû bá( Cancel order) lµ lÖnh do kh¸ch hµng ®a vµo hÖ thèng ®Ó huû bá lÖnh gèc ®· ®Æt tríc ®ã. LÖnh huû bá chØ ®îc chÊp nhËn khi lÖnh gèc cha ®îc thùc hiÖn.
§Þnh chuÈn lÖnh
§i kÌm c¸c lÖnh c¬ b¶n trªn lµ c¸c ®Þnh chuÈn lÖnh. §Þnh chuÈn lÖnh lµ c¸c ®iÒu kiÖn thùc hiÖn lÖnh mµ nhµ ®Çu t quy ®Þnh cho nhµ m¬i giíi khi thùc hiÖn giao dÞch.
§¬n vÞ giao dÞch.
Trªn thÞ trêng chøng kho¸n, chøng kho¸n ®îc giao dÞch kh«ng theo tõng chøng kho¸n riªng lÎ mµ theo ®¬n vÞ giao dich hay cßn gäi theo l« chøng kho¸n.
L« ch½n ( round-lot):mét l« ch½n ®èi víi cæ phiÕu chøng chØ quü ®Çu t th«ng thêng lµ 100 cæ phiÕu hoÆc chøng chØ quü ®Çu t. Mét l« ch½n ®èi víi tr¸i phiÕu th«ng thêng lµ 10.
L« lÎ (odd-lot):lµ giao dÞch cã khèi lîng díi l« ch½n ( díi 100 cæ phiÕu hoÆc díi 10 tr¸i phiÕu) .
L« lín( block-lot):lµ giao dÞch cã khèi lîng t¬ng ®èi lín, th«ng thêng tõ 10000 cæ phiÕu trë lªn .
§¬n vÞ yÕt gi¸: lµ c¸c møc gi¸ tèi thiÓu trong ®Æt gi¸ chøng kho¸n. §¬n vÞ yÕt gi¸ cã t¸c ®éng tíi tÝnh thµnh qu¶n cña thÞ trêng còng nh hiÖu qu¶ cña nhµ ®Çu t.
Biªn ®é giao ®éng gi¸ : ViÖc quy ®Þnh biªn ®é giao ®éng gi¸ chøng kho¸n nh»m h¹n chÕ nh÷ng biÕn ®éng lín vÒ gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ trêng trong ngµy giao dÞch.
1.6 HÖ thèng lu ký chøng kho¸n.
Lu ký chøng kho¸n cã thÓ hiÓu lµ : “ Mét kh¸i niÖm tæng hîp bao gåm h¹i nghiÖp vô :lu gi÷ vµ ®iÒu hµnh chøng kho¸n theo sù uû th¸c cña ngêi së h÷u chøng kho¸n”.
Trong mét quèc gia cã nhiÒu trung t©m lu ký chøng kho¸n. DÞch vô nµy t¹o nguån thu cho c¸c tæ chøc trung gian ®ång thêi sÏ gióp cho kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c quyÒn cña m×nh ®èi víi chøng kho¸n lu ký.
1.7 HÖ thèng thanh to¸n bï trõ.
Thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng lu©n chuyÓn chøng kho¸n trªn c¸c tµi kho¶n lu ký díi sù ®iÒu hµnh cña trung t©m lu ký, thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n.
Ho¹t ®éng thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n kh«ng thùc hiÖn ®èi víi c¸c chøng kho¸n lu ký kÝn, cßn ®èi víi c¸c lo¹i chøng kho¸n ®îc lu ký më th× ho¹t ®éng nµy chØ ¸p dông ®èi víi chøng kho¸n ®îc lu ký tæng hîp.
Thùc chÊt cña ho¹t ®éng thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n lµ viÖc chuyÓn giao quyÒn së h÷u chøng kho¸n gi÷a nh÷ng kh¸ch hµng cã chøng kho¸n ®ang ®îc lu ký tæng hîp t¹i mét tæ chøc lu ký. Cã nghÜa lµ : sau khi ho¹t ®éng thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n ®îc hoµn tÊt th× cã sù thay ®æi vÒ quy m« phÇn phÇn chøng kho¸n mµ kh¸ch hµng ®ang n¾m gi÷ trong khèi lîng chøng kho¸n lu ký tæng hîp.
HÖ thèng ®¨ng ký chøng kho¸n .
§¨ng ký chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng nghi nhËn vµ theo dâi nh÷ng th«ng tin vÒ ngêi së hu chøng kho¸n bao gåm c¸c th«ng tin vÒ : lo¹i chøng kho¸n, sè lîng chøng kho¸n, theo tõng lo¹i cña tõng ng¬× së h÷u.
§Ó thùc hiÖn c¸c quyÒn cña m×nh ®èi víi chøng kho¸n ®ang n¾m gi÷ nhµ ®Çu t ph¶i thùc hiÖn ®¨ng ký tªn m×nh trong danh s¸ch ngêi së h÷u chøng kho¸n cña tæ chøc ph¸t hµnh vµ ®Ó ph©n biÖt c¸c lo¹i chøng kho¸n, c¸c chøng kho¸n cÇn ®îc ®¨ng ký víi nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n sau: tªn, lo¹i chøng kho¸n, mÖnh gi¸, tæng sè chøng kho¸n ph¸t hµnh.
1.8 HÖ thèng gi¸m s¸t thÞ trêng.
Gi¸m s¸t thÞ trêng chøng kho¸n lµ mét ho¹t ®éng diÔn ra thêng xuyªn vµ còng kh«ng kÐm phÇn quan träng trong viÖc d÷ v÷ng sù æn ®Þnh còng nh ®Þnh híng ho¹t ®éng cña thÞ trêng. Gi¸m s¸t thÞ trêng chøng kho¸n nh¾m ®èi chiÕu ho¹t ®éng cô thÓ c¸c diÔn biÕn hµng ngµy, c¸c tµi liÖu b¸o c¸o so víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, tõ ®ã ph¸t hiÖn c¸c thiÕu sãt sai ph¹m cña c¸c chñ thÓ tham gia thÞ trêng. C¬ quan qu¶n lý nhµ níc gi¸m s¸t kiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c së giao dÞch th«ng qua viÖc ®äc, kiÓm tra vµ ph©n tÝch sæ s¸ch cña së giao dÞch, xem xÐt t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ®¸nh gi¸ xu híng ph¸t triÓn së giao dÞch. ViÖc gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c së giao dÞch cña c¬ quan chñ qu¶n thêng ®îc ph©n chia thµnh c¸c vô chøc n¨ng nh : gi¸m s¸t ph¸t hµnh, gi¸m s¸t niªm yÕt, gi¸m s¸t giao dÞch ... nh»m thùc hiÖn hai nhiÖm vô theo dâi chøng kho¸n vµ gi¸m s¸t thÞ trêng .
KÕt luËn
Toµn bé phÇn mét lµ c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ mét SGDCK víi h×nh thøc së h÷u c¬ cÊu tæ chøc ,ho¹t ®éng vµ c¸c thµnh viªn cña së.§Ó nghiªn cøu râ h¬n vÒ SGDCK ta sÏ ®i s©u nghiªn cøu mét sè SGDCK cô thÓ mang nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng ®¹i diÖn cho c¸c nÒn kinh tÕ .Tõ ®ã ta sÏ thÊy ®îc mét c¸ch thÊu ®¸o nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña SGDCK vµ cã thÓ ®a ra ®îc nh÷ng nhËn xÐt vµ ý kiÕn ®ãng gãp trong viÖc x©y dùng mét SGDCK ë ViÖt Nam .
PhÇn 2
M« h×nh SGDCK ë mét sè níc vµ nh÷ng tiÒn ®Ò h×nh thµnh SGDCK ë níc ta.
2.1M« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña SGDCK NewYork .
T¹i Mü hiÖn nay cã tíi 14 thÞ trêng chøng kho¸n ,nhng thÞ trêng chøng kho¸n
NewYork lµ næi bËt nhÊt ,v× nã chiÕm vµ thu hót phÇn lín lîng chøng kho¸n lu hµnh trªn ®Êt Mü (83% gi¸ trÞ chøng kho¸n).Trªn thÞ trêng nµy quy tô h¬n 15% nghiÖp vô giao dÞch chøng kho¸n vµ trªn 2000 c«ng ty niªm yÕt trªn toµn níc Mü do vËy SGDCK NewYork lµ SGDCK cã quy m« lín nhÊt hiÖn nay .
Bé m¸y ho¹t ®éng cña SGDCK NewYork còng tu©n theo th«ng lÖ quèc tÕ .
Ban ®iÒu hµnh : Héi ®ång qu¶n trÞ cña SGDCK NewYork ®îc ®¹i héi cæ ®«ng bÇu ra gåm c¸c thµnh viªn cña së .TÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh ®îc H§QT ®a ra .Ngoµi ra SGDCK NewYork còng quyÕt ®Þnh thuª mét sè chñ tÞch ®Ó thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña H§QT .Chñ tÞch ®îc tr¶ l¬ng ®Ó l·nh ®¹o SGDCK ,chñ tÞch kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña SGDCK .QuyÒn h¹n cña H§QT còng gièng nh c¸c SGDCK kh¸c.
Thµnh viªn SGDCK :
ChØ cã c¸c thµnh viªn SGDCK míi ®îc quyÒn mua ,b¸n chøng kho¸n trong phßng giao dÞch ,hä lµ ngêi m«i giíi (c¸c broker) ngêi m«i giíi cã thÓ lµ c¸ nh©n hay c«ng ty .Cho ®Õn n¨m 2003 sè thµnh viªn cña SGDCK NewYork giíi h¹n ë møc 1366 “chç ngåi”.Mäi thµnh viªn lµ mét c¸ nh©n sÏ lµm chñ mét chç ngåi .NÕu thµnh viªn lµ mét c«ng ty th× hä ph¶i uû quyÒn ,hoÆc thuª ngêi ®¹i diÖn uû quyÒn lµm chñ mét chç ngåi t¹i sµn giao dÞch .
Mçi chøng kho¸n ®· ®¨ng ký t¹i SGDCK NewYork ®îc Ên ®Þnh giao dÞch t¹i mét quÇy giao dÞch ,n¬i mµ chøng kho¸n ®îc ®Æt mua vµ chµo b¸n .BÊt cø thµnh viªn nµo muèn mua hay b¸n chøng kho¸n ph¶i ®Õn quÇy giao dÞch lo¹i chøng kho¸n ®ã.
Tuú theo kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn ,giÊy phÐp ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n cho c¸c thµnh viªn còng kh¸c nhau .ë SGDCK NewYork còng bao gåm nh÷ng thµnh viªn nh : Ngêi m«i giíi hoa hång ,Nhµ m«i giíi 2 USD ,nhµ giao dÞch chøng kho¸n ®· ®¨ng ký ,nhµ m«i giíi chuyªn m«n ,nhµ m«i giíi tr¸i phiÕu .Ngoµi ra trªn SGDCK cßn mét sè thµnh viªn n÷a ®ã lµ nh÷ng nhµ chuyªn m«n b¸n c¸c hîp ®ång quyÒn chän .Hä kh«ng ph¶i lµ nh÷ng nhµ m«i giíi .Hä së h÷u hoÆc thuª quyÒn bu«n b¸n hîp ®ång quyÒn chän .
C¸c quy ®Þnh ®èi víi mét thµnh viªn t¹i SGDCK NewYork .
C¸c thµnh viªn cña SGDCK vµ c¸c c¸ nh©n lµm viÖc cho c¸c c«ng ty m«i giíi ph¶i trung thùc vµ ®¸ng tin cËy .Mét c¸ nh©n lµ m«i giíi cña SGDCK ph¶i ®îc H§QT chÊp thuËn ,tøc lµ ph¶i tr¶i qua c¸c ®ît kiÓm tra vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n .H¬n n÷a anh ta ph¶i cã kinh nghiÖm kinh doanh chøng kho¸n tõ 5 n¨m trë lªn ,ph¶i cã lÝ lÞch vµ ®¹o ®øc tèt ,cã n¨ng lùc tµi chÝnh .C¸c tæ chøc thµnh viªn b¾t buéc ph¶i thÈm tra kü lìng lÝ lÞch c¸ nh©n cña nh÷ng ngêi mµ hä cã ý ®Þnh ®¨ng ký víi SGDCK NewYork .
C¸c thµnh viªn liªn doanh tøc lµ c¸c bªn liªn doanh hoÆc c¸c cæ ®«ng cã quyªn bá phiÕu cña mét c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n ,còng ph¶i ®îc H§QT phª duyÖt .Tríc khi phª duyÖt cho mét thµnh viªn liªn doanh ,héi ®ång còng ph¶i ®iÒu tra tiÓu sö c¬ b¶n ,n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm kinh doanh chøng kho¸n cña ngêi ®ã.§èi víi mét c«ng ty m«i giíi ph¶i cã mét sè vèn tèi thiÓu nhÊt ®Þnh .
Thñ tôc niªm yÕt chøng kho¸n trªn SGDCK NewYork .
§Ó ®îc niªm yÕt trªn SGDCK NewYork c«ng ty cæ phÇn ph¶i nép hå s¬ gåm :chøng nhËn ®îc niªm yÕt vµ tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau : C«ng ty ph¶i ®¨ng ký chøng kho¸n t¹i UBCK .Cã Ýt nhÊt 1100.000 cæ phiÕu ®a ra c«ng chóng víi trÞ gi¸ Ýt nhÊt lµ 18.000.000 USD .
Tèi thiÓu cã 2000 cæ ®«ng víi cæ phÇn cña mçi ngêi tÝnh theo ®¬n vÞ 100 ,tøc lµ n¾m gi÷ 100 cæ phiÕu hay h¬n n÷a .Sè lîng giao dÞch trung b×nh th¸ng Ýt nhÊt 100.000 cæ phiÕu vµ tÝnh theo 6 th¸ng gÇn nhÊt .Thu nhËp tríc thuÕ lµ 2.500.000 USD ®èi víi n¨m tµi chÝnh cuèi cïng .
C«ng ty ph¶i tho¶ thuËn ®Ó xin uû quyÒn bÇu cö .C«ng ty xin niªm yÕt chøng kho¸n ph¶i tr¶ cho SGDCK mét kho¶n tiÒn gäi lµ lÖ phÝ niªm yÕt .
Mét c«ng ty ph¶i huû bá viÖc ®¨ng ký khi kh«ng thùc hiÖn ®îc viÖc xin uû quyÒn bÇu cö ,sè cæ phiÕu ,cæ ®«ng ,hay tæng trÞ gi¸ cæ phiÕu h¹ thÊp xuèng díi møc quy ®Þnh .C«ng ty tiÕn hµnh kinh doanh tr¸i ngîc víi quyÒn lîi c«ng chóng .
C¬ quan qu¶n lý vµ gi¸m s¸t cña SGDCK NewYork .
ThÞ trêng chøng kho¸n tËp trung vµ thÞ trêng chøng kho¸n phi tËp trung (OTC) ®Òu chÞu sù qu¶n lý gi¸m s¸t cña uû ban chøng kho¸n (SEC).C¸c thÞ trêng chøng kho¸n tËp trung cã quy m« lín nh SGDCK NewYork ,SGDCK Hoa Kú lµ c¸c thÞ trêng ®îc UBCK quèc tÕ chó ý nhÊt trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t vÒ h×nh thøc tæ chøc vµ ho¹t ®éng .
Uû ban chøng kho¸n (SEC) lµ c¬ quan ®éc lËp n¾m quyÒn lùc cao nhÊt trong viÖc qu¶n lý thÞ trêng chøng kho¸n Mü vµ cã c¸c quyÒn lîi sau :
C¬ quan ban hµnh c¸c quy chÕ thÓ lÖ quy ®Þnh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n.Nãi chung cã quyÒn tham gia gi¸m s¸t vµ truy tè c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n qu¶n lý cÊp hoÆc thu håi giÊy phÐp ®èi víi së giao dÞch ,c«ng ty m«i giíi ,nhµ giao dÞch c«ng ty ®Çu t ,c«ng ty t vÊn ®Çu t ,c¸c uû viªn cña uû ban do tæng thèng chØ ®Þnh vµ ®îc thîng nghÞ viÖn chÊp nhËn nhiÖm kú ho¹t ®éng cña c¸c uû viªn lµ 5 n¨m .
H×nh thøc tæ chøc cña SGDCK NewYork .
SGDCK NewYork cã h×nh thøc tæ chøc gièng nh mét c«ng ty së h÷u thµnh viªn ,v× nã kh«ng ph¶i lµ mét c¬ quan qu¶n lý nhµ níc còng kh«ng ph¶i lµ c«ng ty cæ phÇn mµ lµ mét hiÖp héi 1300 héi viªn nh÷ng héi viªn nµy cã thÓ lµ héi viªn SGDCK NewYork chÞu sù kiÓm so¸t vµ qu¶n lý cña H§QT – SGDCK NewYork ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty cæ phÇn chÞu nghÜa vô nép thuÕ cho nhµ níc vµ chÞu sù kiÓm so¸t vµ gi¸m s¸t cña UBCK (SEC).
2.2.Së giao dÞch chøng kho¸n Thîng H¶i (ShangHai stock exchange SSE).
Thµnh lËp ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 1990 vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng vµo ngµy19 th¸ng 12 n¨m 1990 ®©y lµ mét tæ chøc thµnh viªn trùc thuéc uû ban gi¸m qu¶n chøng kho¸n Trung Quèc (CSRS).SSE lµ SGDCK ®Çu tiªn ®îc tiªn ®îc thµnh lËp kÓ tõ khi Trung Quèc c¶i tæ nÒn kinh tÕ vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa .SSE ®· më ra mét con ®êng míi cho ngµnh c«ng nghiÖp chøng kho¸n cña Trung Quèc.Sau 7 n¨m ph¸t triÓn liªn tôc hiÖn nay SSE ®· trë thµnh SGDCK lín vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ nhÊt ,cã c¬ cÊu toµn diÖn vµo thÞ trêng réng lín ë Trung Quèc.
C¸c c«ng ty niªm yÕt :Vµo cuèi n¨m 1997,SSE cã 383 c«ng ty niªm yÕt t¹i së(ngo¹i trõ c¸c c«ng ty §µi Loan còng ®îc niªm yÕt cæ phiÕu trªn SSE ),trong sè ®ã cã 39 c«ng ty ®îc niªm yÕt cæ phiÕu A vµ B ,12 c«ng ty niªm ®ång thêi trªn SGDCK Thîng H¶i vµ Hång K«ng (cæ phiÕu H),4 c«ng ty niªm yÕt cæ phiÕu ë Thîng H¶i vµ NewYork (cæ phiÕu N) vµ mét c«ng ty niªm yÕt ë Lu©n §«n (cæ phiÕu L).
Sè lîng c¸c nhµ ®Çu t : Tæng sè c¸c nhµ ®Çu t ®· ®¨ng ký trªn SSE vµo cuèi n¨m 1997 ®· ®¹t tíi con sè 17.127.100 trong ®ã 17.074.900 c¸ nh©n chiÕm tíi 99,7% vµ 47200 lµ tæ chøc chiÕm 0,3%.
Sè lîng thµnh viªn : Vµo n¨m 1995,SGDCK Thîng H¶i cã 558 c«ng ty thµnh viªn díi c¸clo¹i h×nh ,c«ng ty chøng kho¸n ,c«ng ty tÝn th¸c ®Çu t ,ng©n hµng thµnh lËp c«ng ty tÝn th¸c ,c«ng ty tµi chÝnh .
Vµo ®Çu n¨m 1996 mét lo¹t sù s¸t nhËp gi÷a c¸c c«ng ty vµ ®¨ng ký l¹i cßn 467 tæ chøc ®îc ®¨ng ký lµ thµnh viªn cña SSE trong ®ã ë ®Þa ph¬ng cã 13 vµ 124 tæ chøc bªn ngoµi .Ph©n lo¹i theo lo¹i h×nh lµ 105 tæ chøcd lµ c«ng ty chøng kho¸n vµ 362 tæ chøc cßn l¹i lµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®îc phÐp giao dÞch vµ kinh doanh chøng kho¸n trªn së .
C¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn hiÖn nay cã quy m« lín h¬n ,vèn ®¨ng ký lªn tíi 1,3 tû NDT ,cã c«ng ty tæng tµi s¶n lµ 18 tû NDT ,ph¹m vi ho¹t ®éng më réng trªn toµn quèc .Trong cã 6 c«ng ty ho¹t ®éng chiÕm 30% tæng giao dÞch thÞ trêng vµ 15 c«ng ty chiÕm 15% tæng giao dÞch .
M« h×nh tæ chøc SSE :
Héi ®ång qu¶n trÞ do c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn bÇu ra t¹i ®¹i héi thµnh viªn .Chñ tÞch H§QT kiªm tæng gi¸m ®èc do chñ tÞch uû ban gi¸m qu¶n chøng kho¸n Trung Quèc chØ ®Þnh .
Phong ph¸p giao dÞch : Trong nh÷ng ngµy ®Çu míi thµnh lËp th× ph¬ng ph¸p chñ yÕu lµ nhËn lÖnh qua ®iÖn tho¹i .HiÖn nay ®Æt lÖnh qua m¸y vi tÝnh ,vÖ tinh chuyªn dông truyÒn sè liÖu .SSE kh«ng cho b¸n khèng vµ ký quü .
Giíi h¹n biªn ®é giao ®éng gi¸ lµ +10% .Trong ba phiªn giao dÞch liªn tôc nÕu gi¸ cæ phiÕu gi¶m tíi møc gi¸ sµn th× ngøng giao dÞch trong nöa ngµy hoÆc mét ngµy tuú vµo møc ®é .
§Ó ng¨n chÆn giao dÞch néi gi¸n vµ thao tóng thÞ trêng .NÕu gi¸ cæ phiÕu 3lÇn liªn tôc ®¹t møc gi¸ trÇn hay sµn th× ®×nh chØ giao dÞch vµ yªu cÇu c«ng ty niªm yÕt lµm râ nguyªn nh©n cña sù biÕn ®éng .Khi gi¸ ®¹t ®Õn møc gi¸ giao dÞch nghi ngê th× c«ng ty niªm yÕt ph¶i cã sù gi¶i thÝch ,gi¸m s¸t nh÷ng ®ét biÕn ,lµm râ ai g©y ra ®ét biÕn nµy .
Khi ngêi ®Çu t n¾m gi÷ 5% (®èi víi ph¸p nh©n) vµ 0,5% (®èi víi c¸ nh©n) cæ phiÕu cña mét c«ng ty niªm yÕt th× yªu cÇu ngêi ®Çu t lµm râ th«ng tin .NÕu ®¹t møc nµy yªu cÇu hä b¸n bít (®èi víi c¸ nh©n).Cßn ®èi víi ph¸p nh©n nÕu ®¹t 5% th× yªu cÇu hä ph¶i c«ng bè th«ng tin vµ cø t¨ng 2% ph¶i c«ng bè th«ng tin tiÕp (gi¸m s¸t qua ®¬n ®Æt hµng ®Ó n¾m b¾t % ngêi ®Çu t n¾m gi÷ ) ®èi víi c«ng ty thµnh viªn .Hµng th¸ng kiÓm tra ngÉu nhiªn 5 c«ng ty ,yªu cÇu c«ng ty cã b¸o c¸o nghiÖp vô tù doanh so víi m«i giíi ®Ó cã t×nh h×nh chung vÒ ®¹i diÖn cho c¸c thµnh viªn.
Tæ chøc ho¹t ®éng : HÖ thèng giao dÞch cña SSE víi tèc ®é xö lý cao nhÊt 10 triÖu giao dÞch /ngµy .C¸c lÖnh ®îc x¾p xÕp tù ®éng bëi hÖ thèng m¸y tÝnh theo nguyªn t¾c u tiªn vÒ gi¸ vµ thêi gian .
C¸c nhµ ®Çu t tham gia trªn SSE hoÆc lµ t¹i sµn hµy ngoµi sµn .T¹i sµn giao dÞch víi 1608 chç ngåi lµ sµn giao dÞch lín nhÊt hiÖn nay ë ch©u ¸ .Vµo cuèi n¨m 1997 cã 5700 thiÕt bÞ ®Çu cuèi ®îc thiÕt lËp giao dÞch réng kh¾p nèi trùc tiÕp víi SSE vµ 3000 tr¹m thu nhËn vÖ tinh ®îc x©y dùng liªn kÕt víi hÖ thèng th«ng b¸o giao dÞch qua vÖ tinh cña SSE.
2.3.Mét sè kinh nghiÖm rót ra trong m« h×nh tæ chøc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña SGDCK thêi kú ®Çu h×nh thµnh .
H×nh thøc së h÷u cña SGDCK .
H×nh thøc së h÷u thµnh viªn lµ h×nh thøc phæ biÕn nhÊt nã cho phÐp SGDCK cã quyÒn tù qu¶n ,t¨ng cêng tÝnh hiÖu qu¶ vµ sù nhanh nh¹y trong vÊn ®Ò qu¶n lý .Tuy nhiªn h×nh thøc nµy dÔ bÞ l¹m dông ®Ó b¶o vÖ lîi Ých côc bé cña së vµ c¸c thµnh viªn .Do ®ã trong H§QT cña së cÇn ph¶i cã mét sè ®¹i diÖn cña ngêi ®Çu t vµ nhµ ph¸t hµnh trong nh÷ng hoµn c¶nh lÞch sö nhÊt ®Þnh ®Æc biÖt lµ víi nh÷ng thÞ trêng chøng kho¸n cßn non nít chÝnh phñ ®øng ra së h÷u vµ qu¶n lý SGDCK sÏ cho phÐp ng¨n ngõa sù lén xén ,kh«ng c«ng b»ng khi h×nh thøc së h÷u thµnh viªn cha ®îc b¶o vÖ b»ng hÖ thèng ph¸p lý ®Çy ®ñ râ rµng .
X©y dùng mét SGDCK .
Kinh nghiÖm cña mét sè thÞ trêng chøng kho¸n míi næi ho¹t ®éng t¬ng ®èi thµnh c«ng trong khu vùc nh : §µi Loan ,Th¸i Lan ,Hµn Quèc ,Malaixia ...Cho thÊy viÖc tæ chøc mét SGDCK duy nhÊt sÏ h¹n chÕ ®îc tÝnh c¹nh tranh chia c¾t thÞ trêng ,chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶ ,l·ng phÝ vÒ c¬ së vËt chÊt – kü thuËt .HÇu hÕt c¸c níc ngµy nay ®· ph¶i s¸t nhËp nhiÒu SGD cã nhiÒu sµn giao dÞch ®îc nèi m¹ng vi tÝnh víi nhau .§©y lµ mét bµi häc kinh nghiÖm cho viÖc tæ chøc mét SGDCK duy nhÊt ë ViÖt Nam.
Trong thêi gian ®Çu míi ho¹t ®éng c¸c SGDCK ®Òu h¹n chÕ c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi nh»m b¶o ®¶m tÝnh ®éc lËp cña thÞ trêng vµ h¹n chÕ sù th©u tãm ,thao tóng cña nhµ ®Çu t níc ngoµi .
ViÖc n¾m gi÷ chøng kho¸n cña nhµ ®Çu t níc ngoµi :CÇn ®îc x¸c ®Þnh râ rµng,cÇn quy ®Þnh tû lÖ n¾m gi÷ chøng kho¸n ®èi víi nhµ ®Çu t níc ngoµi.
Trong thêi gian ®Çu thÞ trêng míi ®a vµo vËn hµnh tû lÖ nµy ®îc h¹n chÕ ë møc thÊp ,§µi Loan,Hµn Quèc 20% .Tû lÖ nµy hiÖn nay ë ViÖt Nam lµ 30%.Môc ®Ých viÖc h¹n chÕ nµy nh»m tr¸nh kh¶ n¨ng thao tóng thÞ trêng cña c¸c tæ chøc ®Çu t níc ngoµi khi hä ®ång lo¹t mua vµo hoÆc b¸n ra c¸c lo¹i chøng kho¸n lµm rèi lo¹n thÞ trêng.
Trong thêi gian ®Çu míi ho¹t ®éng c¸c SGDCK kh«ng cho phÐp niªm yÕt c¸c chøng kho¸n níc ngoµi .ViÖc c¸c SGDCK kh«ng cho phÐp niªm yÕt c¸c chøng kho¸n níc ngoµi t¹i SGD cña m×nh lµ nh»m b¶o ®¶m tÝnh æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cña thÞ trêng ,tr¸nh ®îc nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc tõ phÝa bªn ngoµi tuy nhiªn cÇn khuyÕn khÝch viÖc niªm yÕt c¸c chøng kho¸n cña c«ng ty trong níc ra c¸c thÞ trêng vèn quèc tÕ.C¸c chÝnh s¸ch nµy nh»m t¨ng cêng huy ®éng c¸c nguån vèn phôc vô cho kinh tÕ cña ®Êt níc ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc tõ phÝa bªn ngoµi vµo thÞ trêng trong níc .
Sö dông hÖ thèng giao dÞch tù ®éng hoµn toµn :sÏ gióp cho c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ theo dâi sù biÕn ®éng gi¸ chøng kho¸n tõ ®ã cã thÓ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c, nhanh chãng .Qu¸ tr×nh ®îc tiÕn hµnh ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng nhê hÖ thèng giao dÞch tù ®éng .ViÖc hoµn tÊt c¸c giao dÞch vµ bï trõ ,thanh to¸n còng nh chuyÓn quyÒn së h÷u ®îc tiÕn hµnh trong thêi gian nhanh nhÊt .Trong thêi kú ®Çu c¸c SGDCK thêng duy tr× mét tû lÖ biªn ®é dao ®éng gi¸ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña thÞ trêng .
ViÖc duy tr× mét biªn ®é dao ®éng gi¸ trong ngµy : sÏ lµm gi¶m tÝnh linh ho¹t cña thÞ trêng .Song xÐt trªn gãc ®é an toµn trong c¸c SGDCK cÇn duy tr× biªn ®é dao ®éng gi¸ trong ngµy nh»m h¹n chÕ tÝnh ®ét biÕn cña gi¸ chøng kho¸n g©y ¶nh hëng ®Õn thÞ trêng tµi chÝnh trong níc vµ sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n .Biªn ®é dao ®éng gi¸ ngµy cµng ®îc níi réng .Khi thÞ trêng ®· ph¸t triÓn sÏ b·i bá quy ®Þnh nµy vµ c¨n cø dùa vµo chØ sè thÞ trêng nh thÞ trêng chøng kho¸n NewYork.
ViÖc x©y dùng thÞ trêng chøng kho¸n bíc ®Çu kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng nghiÖp vô nh mét SGDCK hiÖn ®¹i mµ cÇn ph¶i c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kiÖn cña mçi níc ®Ó ®a ra c¸c bíc ph¸t triÓn kh¸c nhau.
2.4Nh÷ng tiÒn ®Ò cho viÖc h×nh thµnh SGDCK ë níc ta .
ThÞ trêng tr¸i phiÕu.
Tr¸i phiÕu chÝnh phñ : cã thÓ nãi n¨m 2003 lµ n¨m thµnh c«ng cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ víi h¬n 7176 tû ®ång th«ng qua ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh t¨ng gÇn gÊp 5 lÇn so víi n¨m 2002.Tuy nhiªn møc ®é khëi s¾c chØ dõng trªn møc ®é s¬ cÊp, ho¹t ®éng cña thÞ trêng thø cÊp vÉn cha cã sù chuyÓn m×nh vît tréi. Khèi lîng vµ chñng lo¹i tr¸i phiÕu ph¸t hµnh theo c¸c kªnh ngµy cµng t¨ng n¨m 2001 cã 13 lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®îc ph¸t hµnh ®Õn n¨m 2003 cã 61 lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®îc ph¸t hµnh.
Kú h¹n tr¸i phiÕu ®îc ®a d¹ng ho¸ vµ thêi gian tr¸i phiÕu ®îc më réng, tõ tËp trung ph¸t hµnh lo¹i tr¸i phiÕu kú h¹n 5 n¨m trong nh÷ng n¨m 2000-2001 ®· chuyÓn sang ph¸t hµnh nhiÒu lo¹i cã thêi gian tõ 2-15 n¨m. §Æc biÖt lµ khèi lîng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi h¹n ngµy cµng t¨ng. Kú h¹n tr¸i phiÕu ®îc ®a d¹ng t¹o mét khung tham chiÕu khi x¸c ®Þnh møc lîi suÊt phi rñi ro.
TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2003 trong tæng sè 11370 tû ®ång tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®îc niªm yÕt trªn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh cã 16880 tr¸i phiÕu ®îc giao dÞch khíp lÖnh t¬ng øng víi 1,67 tû ®ång vµ 265000 tr¸i phiÕu ®îc giao dÞch tho¶ thuËn t¬ng øng kho¶ng 2635 tû ®ång. Trong n¨m 2003 trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh giao dÞch tr¸i phiÕu nh : kh«ng ¸p dông biªn ®é giao ®éng gi¸ trong ngµy, kh«ng giíi h¹n tû lÖ n¾m gi÷ tr¸i phiÕu. Tuy nhiªn kÕt qu¶ giao dÞch míi ®¹t ë møc khiªm tèn n¨m 2003 chØ ®¹t 21,67 % tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu niªm yÕt, chØ cã 36 trªn tæng sè 100 lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®îc niªm yÕt lµ cã giao dÞch.
VÒ tr¸i phiÕu doanh nghiÖp : cßn rÊt Ýt ë c¶ thÞ trêng ph¸t hµnh vµ c¶ thÞ trêng giao dÞch. HiÖn nay trªn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh chØ cã tr¸i phiÕu cña ng©n hµng §Çu t ph¸t triÓn ®îc niªm yÕt vµ giao dÞch.
ThÞ trêng cæ phiÕu.
TÝnh ®Õn nay trªn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh cã 24 cæ phiÕu ®îc niªm yÕt vµ giao dÞch víi tæng gi¸ trÞ niªm yÕt lµ h¬n 1120 tû ®ång. Nh×n chung c¸c c«ng ty cã cæ phiªu niªm yÕt ®Òu lµm ¨n cã hiÖu qu¶ tû lÖ tr¶ cæ tøc thêng cao h¬n l·i suÊt ng©n hµng. Bíc ®Çu ®· thu hót c«ng chóng ®Çu tõ tham gia vµo thÞ trêng.
2.4.1 Nh÷ng thµnh tùu bíc ®Çu cña trung t©m giao dÞch thµnh phè Hå ChÝ Minh .
ë níc ta thÞ trêng chøng kho¸n con non trÎ. ThÞ trêng giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh míi ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 20/7/2000.Tuy míi ®i vµo ho¹t ®éng nhng ®· thÓ hiÖn ®îc mét sè vai trß nhÊt ®Þnh
Mét lµ, ®· më ra mét thÞ trêng chøng kho¸n theo m« h×nh tËp trung víi qui m« nhá. Ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n mÆc dï cha ph¸t triÓn nh mong muèn, song bíc ®Çu ®· ®îc triÓn khai kh¸ su«i sÎ. Kh«ng g©y ra nh÷ng biÕn ®éng lín hoÆc t¸c ®éng tiªu cùc tíi ®êi sèng kinh tÕ-x· héi cña ®Êt níc.
Hai lµ, ®· huy ®éng ®îc mét khèi lîng vèn nhÊt ®Þnh cho ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua ®Êu thÇu vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh trªn 1100 tû ®ång tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, tr¸i phiÕu Quü hç trî ph¸t triÓn ®Ó niªm yÕt trªn thÞ trêng. §· cã 05 c«ng ty niªm yÕt ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng vèn ®iÒu lÖ víi tæng vèn t¨ng thªm 155,4 tû ®ång.
Ba lµ, ®· x©y dùng ®îc mét hÖ thèng c¸c tæ chøc trung gian ho¹t ®éng trªn thÞ trêng chøng kho¸n, bao gåm 13 c«ng ty chøng kho¸n, c¸c tæ chøc lu ký, ng©n hµng lu ký, ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n. C¸c trung gian tµi chÝnh ®· lµm tèt vai trß m«i giíi mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng tËp trung; tÝch cùc tham gia b¶o l·nh ph¸t hµnh vµ tõ vÊn cho c¸c c«ng ty trong viÖc niªm yÕt vµ cung cÊp th«ng tin cho nhµ ®Çu t; thùc hiÖn tèt viÖc thanh to¸n, bï trõ c¸c giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ trêng.
Bèn lµ, c«ng chóng ®· dÇn lµm quen vèi mét ph¬ng thøc ®Çu t míi víi kho¶ng 16226 tµi kho¶n më t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong ®ã cã h¬n 152 nhµ ®Çu t cã tæ chøc vµ 85 nhµ ®Çu t níc ngoµi
N¨m lµ, ho¹t ®éng qu¶n lý, vËn hµnh thÞ trêng cña UBCKNN vµ TTCKCK Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· cã nhiÒu c¶i tiÕn vµ tõng bíc hoµn thiÖn trªn c¬ së rót kinh nghiªm tõ ho¹t ®éng thùc tiÔn.
S¸u lµ, ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n gãp phÇn thøc ®Èy tiÕn tr×nh cæ ph©n ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc vµ ¸p dông nh÷ng th«ng lÖ tèt nhÊt trong qu¶n trÞ c«ng ty trong ®ã viÖc thùc hiÖn c«ng khai th«ng tin vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng t¹o ra tiÒn ®Ò phÊn ®Êu cho sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c cña doanh nghiÖp nãi chung, c«ng ty niªm yÕt nãi riªng.
2.4.2 ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n cña nhµ níc.
C¨n cø nhiÖm vô mµ NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®Ò ra: “ §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, x©y dùng nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp. §a GDP n¨m 2010 lªn Ýt nhÊt gÊp ®«i n¨m 2000. Ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng thÞ trêng vèn, nhÊt lµ thÞ trêng vèn dµi h¹n vµ trung h¹n.Tæ chøc vµ vËn hµnh thÞ trêng chøng kho¸n, thÞ trêng b¶o hiÓn an toµn, hiÖu qu¶...”; trªn c¬ së nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ cña thÞ trêng chøng kho¸n hiÖn nay, ®ång thêi xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ vµ c¸c xu híng, th¸ch thøc cña thÞ tr¬ng chøng kho¸n trong t¬ng lai, ngµy 5 th¸ng 8 n¨m 2003, t¹i quyÕt ®Þnh sè 163/2003/Q§-TTg Thñ tíng ChÝnh phñ ®· phª duyÕt chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 víi môc tiªu nh sau:
Ph¸t triÓn thÞ trên chøng kho¸n c¶ vÒ quy m« vµ chÊt l¬ng ho¹t ®éng nh»m t¹o ra kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn, gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ trêng tµi chÝnh ViÖt Nam; duy tr× trËt tù, an toµn, më réng ph¹m vÞ, t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n lý, gi¸m s¸t thÞ trêng nh»m b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®Çu t; tõng bíc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chñ ®éng héi nhËp thÞ trêng tµi chÝnh quèc tÕ.
Trong ®ã, chiÕm lîc còng nªu râ 4 quan ®iÓm vµ nguyªn t¾c ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ®ã lµ :
1.ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc, víi c¸c tiªu chuÈn vµ th«ng lÖ quèc tÕ, tõng bíc héi nhËp víi thÞ trêng tµi chÝnh khu vùc vµ quèc tÕ.
2. X©y dùng thÞ trêng chøng kho¸n thèng nhÊt trong c¶ níc, ho¹t ®éng an toµn, hiÖu qu¶ gãp phÇn huy ®éng vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn vµ thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc.
3.Nhµ níc thùc hiÖn qu¶n lý b»ng ph¸p luËn, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn; b¶o ®¶m quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p vµ cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c chñ thÓ tham gia thÞ trêng chøng kho¸n .
4. B¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt cña thÞ trêng tµi chÝnh trong ph¹m vÞ quèc gia, g¾n viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n víi viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng vèn, thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng b¶o hiÓm.
2.4.3 Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt khi x©y dùng SGDCK ë níc ta .
HiÖn nay , cã h¬n 170 së giao dÞch chøng kho¸n ®îc ph©n bè kh¾p c¸c ch©u lôc.
ë ViÖt Nam së giao dÞch chøng kho¸n khi míi thµnh lËp nhÊt thiÕt ph¶i lµ së h÷u nhµ níc v× kh«ng cã 2 nhãm c«ng ty nµo ë ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng ®øng ra ®Ó thµnh lËp së giao dÞch chøng kho¸n víi chøc n¨ng gi¸m s¸t vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña së giao dÞch vµ ®¶m b¶o cho së ho¹t ®éng lµnh m¹nh vµ hiÖu qu¶.
H×nh thøc së h÷u chøa ®ùng sù tr× trÖ kÐm hiÖu qu¶. Bëi vËy cïng víi sù ph¸t triÓn thÞ trêng trªn c¬ së c©n nh¾c tÝnh æn ®Þnh híng ho¹t ®éng cña së giao dÞch tõng bíc nhµ níc ®øng lïi l¹i vÞ trÝ ngêi gi¸m s¸t ,b¶o ®¶m cho SGDCK ho¹t ®éng hoµn toµn nh mét c«ng ty cæ phÇn do c¸c thµnh viªn thÞ trêng së h÷u .
C¬ cÊu tæ chøc : Trong giai ®o¹n ®Çu khèi lîng giao dÞch kh«ng nhiÒu nªn c¬ cÊu tæ chøc cÇn ®¬n gi¶n gän nhÑ ,®¶m b¶o bao qu¸t c¸c chøc n¨ng chÝnh vµ ph¶i b¶o ®¶m ph©n t¸ch thµnh c¸c m¶ng c«ng viÖc mét c¸ch phï hîp:
M¶ng mét ,liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý chøng kho¸n niªm yÕt ,vÊn ®Ò c«ng bè th«ng tin cña tæ chøc niªm yÕt ,viÖc qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng lu ký ®¨ng ký chøng kho¸n vµ c¸c quyÒn cña ngêi së h÷u chøng kho¸n .
M¶ng hai ,liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng giao dÞch ,gi¸m s¸t c¸c giao dÞch ,qu¶n lý gi¸m s¸t c¸c thµnh viªn giao dÞch vµ hÖ thèng c«ng nghÖ tin häc phôc vô cho giao dÞch .
M¶ng ba,liªn quan ®Õn ho¹t ®éng hËu cÇn cho SGD nh vÊn ®Ò tæ chøc ,nh©n sù ,kÕ to¸n ,ph¸p chÕ vµ ®èi ngo¹i .
H§QT : SGDCK sÏ ho¹t ®éng nh mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt .Gåm 1 chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ do UBCKNN ®Ò cö ®îc thñ tíng chÊp nhËn ,1 tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh SGDCK do UBCKNN ®Ò cö ®îc thñ tíng chÊp nhËn,uû ban th ký H§QT do UBCK NN ®Ò cö ,3 thµnh viªn kh¸c ®îc bÇu tõ c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn ,2thµnh viªn cßn l¹i do chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ chØ ®Þnh tõ c«ng cã chøng kho¸n ®îc niªm yÕt t¹i SGDCK .Sè thµnh viªn ®îc bÇu vµ chØ ®Þnh cã nhiÖm kú 3n¨m cã thÓ ®îc bÇu vµ chØ ®Þnh l¹i nhng kh«ng qu¸ hai nhiÖm kú.
Ban ®iÒu hµnh SGDCK : gåm tæng gi¸m ®èc ,vµ mét sè gi¸m ®èc.
Theo nh kinh nghiÖm mét sè níc ®i tríc th× ë ViÖt Nam sÏ chØ thµnh lËp mét SGDCK ®Æt t¹i trung t©m tµi chÝnh cña ®Êt níc.§Þa ®iÓm thÝch hîp nhÊt ®Ó ®Æt SGDCK ë níc ta hiÖn nay lµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh.
Së giao dÞch chøng kho¸n
Th«ng tin ®¹i chóng
HÖ thèng giao dÞch
HÖ thèng
C«ng ty chøng kho¸n
HÖ thèng th«ng tin
§Æt lÖnh
TruyÒn lÖnh vµ th«ng tin
B¶ng ®iÖn tö
B¶ng ®iÖn tö c«ng bè th«ng tin
HÖ thèng c«ng bè th«ng tin
X¸c nhËn giao dÞch
S¬ ®å: M¹ng diÖn réng t¹i së giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh .
PhÇn 3
KÕt luËn
Víi kinh nghiÖm c¸c níc trªn thÕ giíi ViÖt Nam ®· nhËn râ vai trß to lín cña thÞ trêng chøng kho¸n còng nh SGDCK trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ .Nã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ®Çu t vµ t¨ng trëng .
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh SGDCK ë ViÖt Nam lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu l©u dµi, nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ theo xu híng ph¸t triÓn kinh tÕ toµn cÇu.
§Ó ®¸p øng nh÷ng chøc n¨ng vµ nh÷ng ®Æc thï cña SGDCK lo¹i trõ sù h×nh thµnh mét c¸ch tù ph¸t SGDCK viÖc x©y dùng SGDCK ®êi hái sù chuÈn bÞ chu ®¸o viÖc tæ chøc chÆt chÏ, sù hç trî tÝch cùc phÝa nhµ níc viÖc ®µo t¹o kÞp thêi ®éi ngò ®ñ m¹nh c¸c “ nh©n viªn chøng kho¸n” Sù gi¸o dôc kiÕn thøc “tµi chÝnh” tèi thiÓu cho d©n chóng sù thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin chøng kho¸n réng lín ®Æc biÖt chÝnh s¸ch hç trî t¨ng cung, kÝch cÇu t¹o hµng ho¸ cho thÞ trêng : §Èy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lý ®¶m b¶o an toµn vµ tÝnh c«ng minh cho thÞ trêng. Nh÷ng yÕu tè nµy chØ cã thÓ cã ®îc trong mét m«i trêng kinh tÕ chÝnh trÞ x· h«i æn ®Þnh ®îc ®¶m b¶o b»ng ph¸p lý.
Toµn bé ®Ò ¸n ®· nghiªn cøu mét c¸ch kh¸i kho¸t nhÊt vÒ SGDCK vµ nh÷ng tiÒn ®Ò h×nh thµnh SGDCK ë níc ta, qua ®ã còng ®a ra mét sè ®Ò xuÊt nh»m gióp cho qu¸ tr×nh x©y dùng SGDCK ë níc ta ®îc nhanh chãng vµ hoµn thiÖn.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Đề tài - Sở giao dịch chứng khoán và những tiền đề hình thành sở giao dịch ở nước ta.DOC
