Đề tài Xác định nhân tố và xu hướng biến động của chúng đến thị trường xuất khẩu dệt may Việt Nam

Õn t­íng cña gi¸ trÞ. D­íi t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ, gi¸ c¶ cña mét s¶n phÈm - hµng ho¸ cã thÓ biÕn ®éng lªn, xuèng xoay quanh gi¸ trÞ. Gi¸ c¶ chÞu t¸c ®éng bëi rÊt nhiÒu nh©n tè, tuy nhiªn cã thÓ nãi nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ ®ã lµ: Chi phÝ ®Çu vµo (C + V), bao gåm t­ b¶n bÊt biÕn (m¸y mãc, tµi s¶n cè ®Þnh) vµ t­ b¶n kh¶ biÕn (tiÒn l­¬ng nh©n c«ng, nguån nguyªn, vËt liÖu...). Bªn c¹nh ®ã, gi¸ c¶ hµng ho¸ chÞu sù t¸c ®éng rÊt lín cña c¸c quy luËt kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ quy luËt cung- cÇu. Gi¸ c¶ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Mét doanh nghiÖp cã s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, gi¸ c¶ hîp lý th× lu«n chiÕm ­u thÕ trªn thÞ tr­êng. Mét doanh nghiÖp nÕu biÕt ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ linh ho¹t, ®a d¹ng... ®ã sÏ lµ nh©n tè quan träng t¹o nªn thµnh c«ng trong tiªu thô s¶n phÈm. S¸ch l­îc ®Þnh gi¸ s¶n phÈm chñ yÕu ph¶i c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, nhu cÇu thÞ tr­êng vµ nhu cÇu c¹nh tranh cña thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh. C¹nh tranh b»ng gi¸ c¶ ph¶i tuú thuéc vµo t×nh h×nh vµ ph¶i lÊy gi¸ thÞ tr­êng lµm chuÈn. 1.2.VÒ chÊt l­îng, mÉu m· ChÊt l­îng, mÉu m· cña s¶n phÈm lµ nh÷ng tÝnh chÊt, thuéc tÝnh vèn cã cña s¶n phÈm. Nã lµ mét phÇn trong b¶n chÊt cña hµng ho¸ víi hai thuéc tÝnh vèn cã (gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông). Gi¸ trÞ sö dông (bao gåm chÊt l­îng vµ mÉu m· cña hµng ho¸) ®­îc biÓu hiÖn ra b»ng viÖc tho¶ m·n ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÊt l­îng, mÉu m· cña s¶n phÈm lµ mét yÕu tè quan träng kh«ng thÓ thiÕu cña hµng ho¸, cã t¸c ®éng rÊt lín tíi nhu cÇu tiªu dïng cña thÞ tr­êng. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ ®êi sèng vµ nhu cÇu con ng­êi ngµy cµng n©ng cao, th× vÊn ®Ò chÊt l­îng, mÉu m· cµng trë nªn quan träng vµ cã ý nghÜa ®èi víi viÖc tiªu thô s¶n phÈm - hµng ho¸. 1.3. VÒ thÞ tr­êng tiªu thô ThÞ tr­êng theo c¸ch hiÓu ®¬n gi¶n lµ mét kh«ng gian, trong ®ã s¶n phÈm cña c¸c ngµnh ®­îc trao ®æi vµ thùc hiÖn kh©u cuèi cïng trong viÖc thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸ (®ã lµ l­u th«ng, ph©n phèi). BÊt kú mét hµng ho¸ nµo còng ph¶i cã thÞ tr­êng tiªu thô cña m×nh. Cã nghÜa lµ trong ph¹m vi ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ c¹nh tranh hµng ho¸ víi gi¸ c¶ thÊp h¬n so víi gi¸ c¸c ®èi thñ kh¸c. Mçi mét s¶n phÈm cã mét thÞ tr­êng tiªu thô riªng, tuy nhiªn gi÷a c¸c thÞ tr­êng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt vÉn cã chç trèng nªn c¸c h·ng vÉn cã thÓ t¨ng s¶n l­îng vµ më réng ®Çu t­ vµ nh­ vËy kho¶ng c¸ch thÞ tr­êng sÏ thu hÑp l¹i. 2. C¸c yÕu tè chi phèi tíi sù biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè 2.1. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi gi¸ c¶ - Quan hÖ cung cÇu: §©y lµ nh©n tè c¬ b¶n bao trïm nhÊt chi phèi trùc tiÕp gi¸ c¶, ®Æc biÖt ®èi víi dÖt may, mét mÆt hµng rÊt nh¹y c¶m v× may mÆc kh«ng nh÷ng lµ mÆt hµng thiÕt yÕu hµng ngµy ®èi víi mäi ng­êi, mµ hµng dÖt may cßn lµ mÆt hµng cao cÊp ®èi víi thÞ hiÕu ngµy cµng cao cña ®¹i ®a sè ng­êi d©n trªn thÕ giíi. Trong quan hÖ cung cÇu nµy, cÇn quan t©m tíi ¶nh h­ëng cña c¸ch m¹ng khoa häc, nhÊt lµ ho¸ häc vµ ¶nh h­ëng cña tèc ®é t¨ng d©n sè ®ang chi phèi gi¸ dÖt may. - Gi¸ nh©n c«ng vµ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo: Gi¸ nh©n c«ng vµ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo cã ý nghÜa quan träng tíi lîi thÕ c¹ch tranh cña hµng ho¸. NÕu gi¸ nh©n c«ng vµ nguyªn vËt liÖu cao sÏ lµm cho gi¸ ®Çu vµo cao lªn, ®iÒu ®ã dÉn tíi gi¸ cña hµng ho¸ ®ã trªn thÞ tr­êng sÏ cao lªn vµ sÏ ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng hµng ho¸ ®ã. - Nhu cÇu kh¸ch hµng: Hµng dÖt may cã yªu cÇu phong phó vµ ®a d¹ng tuú thuéc vµo ®èi t­îng tiªu dïng, ng­êi tiªu dïng kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n, t«n gi¸o, kh¸c nhau vÒ khu vùc ®Þa lý, khÝ hËu, giíi tÝnh, tuæi t¸c… sÏ cã nhu cÇu rÊt kh¸c nhau vÒ trang phôc. Nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó n¾m v÷ng nhu cÇu tiªu dïng cña tõng nhãm ng­êi trong c¸c bé phËn thÞ tr­êng kh¸c nhau cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ®Þnh gi¸ cña s¶n phÈm tiªu thô. - Sù canh tranh cña c¸c ®èi thñ kh¸c: Xu thÕ toµn cÇu ho¸ ®ang diÕn ra m¹nh mÏ, sù th©m nhËp còng nh­ sù bµnh tr­íng cña rÊt nhiÒu c¸c ®èi thñ kh¸c ®· lµ cho søc Ðp c¹nh tranh ®­îc n©ng cao. §iÒu nµy ®· lµm ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi gi¸ c¶ tiªu thô. §Ó ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh ®ã th× c¸c ngµnh ph¶i h¹ thÊp gi¸ c¶ cña m×nh dùa trªn c¬ së h¹ thÊp gÝa thµnh s¶n phÈm. 2.2. C¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi mÉu m· chÊt l­îng - C«ng nghÖ: Ngµy nay c«ng nghÖ th­êng ®­îc coi lµ sù kÕt hîp gi÷a “phÇn cøng” vµ “phÇn mÒm”. PhÇn cøng ®ã lµ trang thiÕt bÞ, khÝ cô, nhµ x­ëng. PhÇn mÒm bao gåm: Thµnh phÇn con ng­êi cã kü n¨ng, tay nghÒ, kinh nghiÖm cña ng­êi lao ®éng; thø hai lµ thµnh phÇn th«ng tin, bao gåm c¸c bÝ quyÕt, quy tr×nh, ph­¬ng ph¸p, c¸c d÷ liÖu vµ c¸c b¶n thiÕt kÕ; thø ba lµ thµnh phÇn tæ chøc, thÓ hiÖn trong viÖc bè trÝ, s¾p xÕp, ®iÒu phèi, qu¶n lý. BÊt kú qu¸ tr×nh nµo còng cÇn 4 thµnh phÇn nãi trªn. Sù kÕt hîp 4 thµnh phÇn trªn ®©y lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao. Khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn, ngµy cµng ®­îc ¸p dông nhiÒu vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Víi viÖc vËn hµnh c¸c lo¹i m¸y mãc kü thuËt cao, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý hiÖu qu¶, ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ…®· lµm cho s¶n xuÊt ngµy cµng n©ng cao h¬n, chÊt l­îng ®­îc t¨ng lªn ®¸ng kÓ, mÉu m· thªm ®a d¹ng h¬n phong phó h¬n. - ChÊt l­îng cña nguyªn vËt liÖu: ChÊt l­îng nguyªn vËt liÖu vã vai trß lín trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng cña s¶n phÈm. §Ó mét s¶n phÈm s¶n xuÊt ra th× ®iÒu tiªn quyÕt lµ cã ®­îc ®Çu vµo tèt. Muèn ®Çu ra cã chÊt l­îng cao th× ngoµi yÕu tè c«ng nghÖ ra yÕu tè chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu cã t¸c ®éng rÊt m¹nh. Thùc tÕ cho thÊy c¸c s¶n phÈm cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam v× kh«ng cã nguyªn liÖu ®Çu vµo chÊt l­îng cao, phong phó nªn ngµnh dÖt may ph¶i nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu tõ n­íc ngoµi. ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm gi¶m lîi thÕ so s¸nh vÒ chÊt l­îng cña ngµnh dÖt may n­íc ta. - Kinh nghiÖm, tay nghÒ cña c«ng nh©n: Ta biÕt r»ng hµng dÖt may phô thuéc phÇn lín vµo lao ®éng thñ c«ng tay nghÒ lµ chÝnh. DÖt may ViÖt Nam víi mét c¬ së h¹ tÇng vµ trang thiÕt bÞ cñ kü lçi thêi víi ®¹i ®a sè s¶n xuÊt theo lèi truyÒn thèng lµ chÝnh th× tr×nh ®é vµ sù khÐo lÐo cña c¸c c«ng nh©n cã mét ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c t¹o ra nh÷ng mÆt hµng chÊt l­îng cao. Trong t­¬ng lai chóng ta cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé, c«ng nh©n cã nghiÖp vô, chuyªn m«n cao nh»m ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu cña s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt chÊt l­îng cao. 2.3. C¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng - D©n sè: HÇu hÕt nhu cÇu tiªu thô hµng dÖt may lµ cña con ng­êi, chÝnh v× vËy mäi sù t¨ng lªn hay gi¶m ®i cña d©n sè sÏ ¶nh h­ëng mét c¸c rÊt trùc tiÕp tíi nhu cÇu tiªu thô cña thÞ tr­êng. Mçi mét lo¹i hµng ho¸ ®Òu cã ph¹m vi thÞ tr­êng cña m×nh, vµ ngµnh dÖt may muèn hµng ho¸ cña m×nh ®­îc tiªu thô nhanh th× c«ng t¸c më r«ng thÞ tr­êng ra c¸c n­íc, c¸c khu vùc cã l­îng d©n c­ lín lµ rÊt cÇn thiÕt v× t¹i ®©y sÏ cã l­îng cÇu lín. - C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña nhµ n­íc: Ngµnh dÖt may víi ®Æc ®iÓm cã hµm l­îng lao ®éng lín vµ cã tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu cao, ®­îc xÕp vµo lÜnh vùc khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn. NhiÒu chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ®­îc ban hµnh trong thêi gian ®· cã t¸c dông thiÕt thùc trong viÖc t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi , th¸o gì nh÷ng khã kh¨n cña doanh nghiÖp dÖt may vµ thu hót vèn ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy. C¸c quy ®Þnh cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc XuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ theo m· sè kinh doanh vµ giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh vµ ®­îc phÐp nhËn gia c«ng, trùc tiÕp xuÊt khÈu thµnh phÈm, kh«ng ph¶i ®¨ng ký m· sè kinh doanh xuÊt nhËp khÈu theo tinh thÇn NghÞ ®Þnh sè 02/1998/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh sè 57/1998/N§-CP ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc (söa ®æi) theo NghÞ ®Þnh sè 07/1998/N§-CP còng nh­ LuËt ®Çu t­ n­íc ngo¹i (söa ®æi ) theo nghÞ ®Þnh 10/1998/ N§-CP ®· quy ®Þnh c¸c chÕ ®é ­u ®·i ®Çu t­, vÒ gi¶m thuÕ, miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, vÒ tÝn dông ­u ®·i…, víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu may, c¸c dù ¸n cã tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu cao ®· thao gì phÇn nµo nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng nh­ khuyÕn khÝch vÒ ®Çu t­ vµo ngµnh dÖt may. C¸c thêi h¹n t¨ng thêi h¹n hoµn thuÕ, miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; vÒ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc thanh lý hîp ®ång gia c«ng còng nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ hµng xuÊt khÈu, th­ëng h¹n ng¹ch cho c¸c doanh nghiÖp cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao vµ xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng kh«ng h¹n ng¹ch ®· gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n trong tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu. - Xu h­íng tù do ho¸ mËu dÞch thÕ giíi: Ngµy nay trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®ang diÔn ra gay g¾t vµ ViÖt Nam còng kh«ng ngoµi vßng xo¸y ®ã. Tham gia héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi , ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®øng tr­íc nh÷ng c¬ héi lín cña mét thÞ tr­êng thÕ giíi réng lín víi tiÒm n¨ng lín vÒ khoa häc c«ng nghÖ còng nh­ vÒ vèn…vµ nh÷ng th¸ch thøc ®Æt ra còng rÊt lín cÇn ph¶i v­ît qua. Tham gia c¸c tæ chøc kinh tÕ, th­¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi nh­ AFTA, APEC, ASEM, WTO…ngoµi c¸c quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) vµ ®·i ngé quèc gia (NT), ta cßn cã c¬ héi ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c mµ c¸c n­íc thµnh viªn cña tæ chøc nµy dµnh cho nhau. C¸c tæ chøc ASEAN/AFTA, APEC, ASEM,WTO,… dµnh nh÷ng ­u ®·i riªng vÒ miÔn trõ, ©n h¹n trong viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, chËm ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc trong thêi kú chuyÓn ®æi (cã møc thu nhËp d­íi 1000USD/ng­êi ) ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sÏ ®­îc h­ëng ®èi xö ­u ®·i vÒ møc ®é cam kÕt më cöa vµ vÒ thêi h¹n thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ®Ó b¸n s¶n phÈm cña m×nh. Gia nhËp WTO, tham gia AFTA, APEC… sÏ t¹o thÕ vµ lùc gióp ngµnh xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam v­¬n m¹nh ra n­íc ngoµi, më réng thÞ tr­êng. - C«ng t¸c qu¶ng c¸o, Marketing: Qu¶ng c¸o vµ xóc tiÕn b¸n hµng lµ nh÷ng ho¹t ®éng nh»m giíi thiÖu vµ th«ng tin cho kh¸ch hµng vÒ c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, ®ång thêi l«i kÐo kh¸ch hµng tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm ®ã. Qu¶ng c¸o, ®ã lµ ho¹t ®éng th«ng qua c¸c ph­¬ng thøc ®Ó tuyªn truyÒn mét c¸ch réng r·i c¸c lo¹i hµng ho¸, c¸c th«ng tin dÞch vô nh»m ®¹t môc ®Ých vµ më réng thÞ tr­êng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña ngµnh. Ngµy nay trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, phÇn lín hµng ho¸, dÞch vô ®Òu ph¶i ®­îc qu¶ng c¸o, ®Æc biÖt lµ nh÷ng s¶n phÈm míi v× chóng ch­a ®­îc mäi ng­êi biÕt ®Õn. Víi hµng dÖt may ViÖt Nam, lµ mét s¶n phÈm tuy ®· cã tiÕng nãi cña m×nh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, nh­ng nh×n chung møc ®é ¶nh h­ëng cña m×nh cßn rÊt nhá. DÖt may ViÖt Nam chØ míi ®­îc biÕt ®Õn ë nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ EU, NhËt, Nga…chÝnh v× thÕ c«ng t¸c Marketing, c«ng t¸c qu¶ng c¸o lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh nh»m më r«ng h¬n n÷a thÞ tr­êng tiªu thô cña m×nh. - Tû gi¸ hèi ®o¸i: tû gi¸ hèi ®o¸i lµ gi¸ c¶ cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖcña mét quèc gia tÝnh b»ng tiÒn tÖ cña mét n­íc kh¸c hay lµ quan hÖ cña so s¸nh gi÷a hai ®ång tiÒncña c¸c quèc gia kh¸c. Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ ph­¬ng tiÖn so s¸nh vÒ mÆt gi¸ trÞ cña c¸c chi phÝ x¶n xuÊt cña mét ngµnh nµo ®ã víi gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. Khi tû gi¸ ®ång néi tÖ so víi ®ång ngo¹i tÖ t¨ng tøc lµ søc mua cña ®ång néi tÖ t¨ng so víi ngo¹i tÖ, th× g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Së dÜ nh­ vËy vµ, khi ®ång néi tÖ lªn gi¸, gi¶ sö c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc tÝnh ®æi ra ngo¹i tÖ sÏ rë nªn ®¾t h¬n so víi tr­íc ®©y vµ ®iÒu ®ã lµm gi¶m sót sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ trong n­íc trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Trong khÝ ®ã ®ång néi tÖ lªn gi¸, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi sÏ trë nªn rÎ h¬n tr­íc nÕu nh­ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi vµ ®iÒu ®ã sÏ t¹o thuËn lîi cho nhËp khÈu. II. Thùc tr¹ng vµ xu h­íng biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may thêi gian qua 1. Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n cña c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may thêi gian qua 1.1.Thùc tr¹ng cña nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi gi¸ c¶ - VÒ quan hÖ cung-cÇu: §èi víi ngµnh dÖt may ViÖt Nam, thùc tr¹ng cña nã trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y rÊt ®¸ng b¸o ®éng. Víi nh÷ng c«ng nghÖ l¹c hËu, cò kü, quy m« cña nh÷ng nhµ cung cÊp bÐ nhá, chÊt l­îng ch­a ®¹t yªu cÇu cña ngµnh may mÆc xuÊt khÈu. MÆt kh¸c cã nhiÒu nhµ m¸y dÖt ®· bÞ thua lç vµ cã nh÷ng th«ng tin kh«ng tèt cña kh¸ch hµng vÒ ngµnh dÖt may trong n­íc ®· khiÕn cho c¸c kh¸ch hµng chuyÓn sang tiªu thô hµng dÖt may n­íc ngoµi. Nh­ vËy cã thÓ nãi, ngµnh dÖt may trong n­íc ®ang trong t×nh tr¹ng ®¸ng lo ng¹i, quyÒn lùc ®µm ph¸n cña nhµ cung cÊp trong n­íc hÇu nh­ kh«ng cã. Trong khi ®ã, ngµnh dÖt may hiÖn nay ph¸t triÓn hÇu hÕt ë tÊt c¶ c¸c n­íc víi chÊt l­îng chñng lo¹i rÊt ®a d¹ng tÊt c¶ ®Òu ®­îc s¶n xuÊt vµ ph©n phèi trªn ph¹m vi toµn cÇu. CÇu cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam t­¬ng ®èi lín kÓ tõ khi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ më cöa vµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü ®­îc ký kÕt t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi tiªu dïng trªn thÕ giíi biÕt ®­îc s¶n phÈm may ViÖt Nam. Nh­ng ViÖt Nam vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do tû lÖ néi ®Þa ho¸ ch­a cao, vÉn ph¶i nhËp khÈu nguyªn liÖu víi tû lÖ lín vµ nguyªn liÖu ph¶i chÞu thuÕ nhËp khÈu. §iÒu nµy dÉn ®Õn lµ t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Nh­ng ViÖt Nam lu«n cã chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ngµnh may ViÖt Nam vÉn cã xu h­íng t¨ng tøc lµ cÇu cña s¶n phÈm nµy cã xu h­íng t¨ng (BiÓu) - Nhu cÇu kh¸ch hµng: Xu thÕ x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn nªn nhu cÇu ¨n mÆc cña con ng­êi cµng t¨ng lªn. Bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c marketing còng ®· ®­îc c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc chó träng nªn th«ng tin kh¸ch hµng rÊt cô thÓ vµ chÝnh x¸c. Do ®ã kh¸ch hµng cã quyÒn chän lùa, quyÕt ®Þnh vµ g©y søc Ðp lín vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ s¶n phÈm. Tuy vËy, ngµnh dÖt may n­íc ta còng ch­a chó träng tíi c«ng t¸c thiÕt kÕ mÉu mèt, mÉu m· thiÕt kÕ ch­a thùc sù ®i vµo cuéc sèng, chñ yÕu cßn nÆng vÒ phÇn tr×nh diÔn, cßn thêi trang hµng ngµy phÇn lín ®­îc s­u tÇm tõ c¸c Catologue n­íc ngoµi, kh©u thiÕt kÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ, mÉu m· nghÌo nµn, ch­a x©y dùng ®­îc th­¬ng hiÖu ®Æc tr­ng vµ ®¹t tÇm cì quèc tÕ. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam khã ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. HiÖn nay kh¸ch hµng th­êng lùa chän nh÷ng s¶n phÈm ®· cã tiÕng t¨m, nh·n hiÖu ®­îc biÕt ®Õn réng r·i trªn thÞ tr­êng. Do ®ã muèn xuÊt khÈu trùc tiÕp c¸c s¶n phÈm may mÆc ph¶i t¹o lËp ®­îc tªn tuæi riªng, nh·n m¸c riªng cho c¸c s¶n phÈm. NÕu kh«ng ngµnh may ViÖt Nam vÉn m·i chØ lµ “dÖt may gia c«ng”. PhÇn lín c¸c s¶n phÈm cña ngµnh hiÖn nay ch­a cã tªn tuæi trªn thÕ giíi, nªn c¸ch tèt nhÊt ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ mua b»ng s¸ng chÕ, nh·n hiÖu cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã gi¸ thµnh rÎ h¬n, ®Ó cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi b»ng “s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam”. - VÒ gi¸ nh©n c«ng vµ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo: Ngµnh dÖt may ViÖt Nam víi ®éi ngò lao ®éng tr×nh ®é v¨n ho¸ kh¸, cã tr×nh ®é tiÕp thu nhanh khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. H¬n n÷a gi¸ nh©n c«ng lao ®éng ViÖt Nam rÎ, rÎ h¬n rÊt nhiÒu c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi ( Gi¸ nh©n c«ng cña ViÖt Nam rÎ nhÊt khu vùc Ch©u ¸, tõ 0,16-0,35 USD/giê so víi 0,32 USD/giê cña In®«nªsia, 1,13 USD/giê cña Malaixia, 1,18 USD/giê cña Th¸i Lan, 3,16 USD/giê cña Singapore). Nh­ vËy víi chi phÝ nh©n c«ng rÎ h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi cho thÊy ngµnh dÖt may cã lîi thÕ rÊt lín trong viÖc gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt, tõ ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may cña m×nh trªn thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ. Tuy ViÖt Nam cã ®­îc lîi thÕ nh­ vËy nh­ng søc c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may hiÖn nay cßn thÊp khi tiÕn hµnh héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. Nguyªn nh©n lµ hÇu hÕt c¸c lo¹i chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Òu cao h¬n tõ 15%-20% (trõ gi¸ nh©n c«ng), nªn gi¸ thµnh dÖt may ch­a c¹nh tranh ®­îc víi hµng c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. C¸c chi phÝ vÒ nguyªn phô liÖu ®Òu cao do chñ yÕu ®­îc nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi, do c«ng nghÖ l¹c hËu, møc tiªu hao lín, hÖ thèng cung cÊp ®Çu vµo ch­a kiÓm so¸t chÆt chÏ, chi phÝ trung gian cao vµ chñ yÕu ViÖt Nam lµm gia c«ng xuÊt khÈu th«ng qua n­íc thø 3 nªn dÔ bÞ Ðp gi¸ g©y nhiÒu thua thiÖt cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nªn gi¸ thµnh cao lµm gi¶m ®i kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam. - C¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ trªn thÕ giíi: Trªn thÞ tr­êng dÖt may thÕ giíi cã nhiÒu s¶n phÈm ®a d¹ng vÒ kiÓu d¸ng, kÝch th­íc, mµu s¾c…tuy nhiªn còng ch­a ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. §Æc biÖt ®èi víi hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chØ cã s¶n xuÊt mét Ýt kiÓu hµng, mÉu m· l¹i kh«ng phong phó, kh«ng linh ho¹t ®èi víi nhu cÇu thÞ tr­êng. Trong khu vùc hµng dÖt may ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh rÊt m¹nh víi c¸c ®èi thñ nh­ Indonesia, Th¸i lan... HiÖn nay thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña dÖt may ViÖt Nam lµ EU vµ NhËt B¶n, nh­ng thêi gian qua ta bÞ hµng ho¸ cña Trung Quèc c¹nh tranh rÊt gay g¾t vÒ gi¸ do Trung Quèc ®· gia nhËp WTO nªn cã rÊt nhiÒu thuËn lîi trong viÖc xuÊt khÈu. §èi víi thÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu dÖt may lín nhÊt thÕ giíi trong nh÷ng n¨m qua, nh­ng do chuea cã tèi huÖ quèc (MFN) nªn hµng dÖt may viÖt Nam vÉn cßn chÞu thuÕ xuÊt nhËp khÈu cao nªn rÊt khã c¹nh tranh víi cacs ®èi thñ cña n­íc kh¸c. DÖt may ViÖt Nam muèn cã thÞ tr­êng réng ph¶i cã nh÷ng kiÒu hµng thÝch hîp cho tÊt c¶ c¸c lo¹i tuæi, tÊt c¶ c¸c khæ ng­êi, tõ nh÷ng ®µn «ng, ®µn bµ, trÎ em cho ®Õn nh÷ng ng­êi giµ, tõ nh÷ng c«ng nh©n ¸o xanh tíi nh÷ng thuû thñ, c¸c tµi xÕ ®Õn c¸c sinh viªn, n÷ sinh hay em bÐ. Ngoµi quÇn ¸o may s¼n nªn ph¸t triÓn c¶ mïng mÒn, ch¨n gèi, drap tr¶i gi­êng…ViÖc ®a d¹ng ho¸ nµy sÏ gióp cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam ph¸t triÓn më réng c¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, t¹o cho ng­êi tiªu dïng tho¶ m·n nhu cÇu h¬n n÷a. Nh­ vËy: Tõ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi gi¸ cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn ta thÊy r»ng gi¸ cña c¸c s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam thêi gian qua trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu gi¶m lµ ®iÒu dÔ hiÓu. §©y cã thÓ lµ lîi thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ thÊp, nh­ng còng cho thÊy r»ng chÊt l­îng cña dÖt may ViÖt Nam cßn thÊp so víi c¸c ®èi thñ trªn thÕ giíi, nã lµm gi¶m kim ng¹ch cña xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam. 1.2. Thùc tr¹ng cña nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi chÊt l­îng, mÉu m· - VÒ c«ng nghÖ: Trong lÜnh vùc dÖt may hiÖn nay trang thiÕt bÞ m¸y mãc vµ c«ng nghÖ sö dông cßn l¹c hËu, gÇn 50% m¸y mãc thiÕt bÞ ®· hÕt h¹n sö dông trªn 20 n¨m do ®ã ngµnh dÖt may ViÖt Nam ch­a t¹o ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng so víi c¸c n­íc kh¸c. Ngµnh dÖt hiÖn cã 868.000 cäc sîi, c¶ sîi b«ng vµ sîi pha (b«ng pha víi x¬ PE) víi chØ sè Nm (ChØ sè Quèc tÕ ) tö sîi Nm10 ®Õn Nm102 bao gåm c¶ sîi ch¶i kü, 43200 m¸y dÖt, trong ®ã c¸c xÝ nghiÖp Quèc doanh T.W qu¶n lý 11000 m¸y, xÝ nghiÖp Quèc doanh ®Þa ph­¬ng - 3200 m¸y vµ Hîp t¸c x· t­ nh©n 29000 m¸y, c¸c thiÕt bÞ nhuém hoµn tÊt cã thÓ nhuém 450 m / n¨m víi c¸c lo¹i v¶i tõ nguyªn liÖu dÖt kh¸c nhau vµ c¸c c«ng nghÖ nhuém còng nh­ c«ng nghÖ in hoa kh¸c nhau, c¸c thiÕt bÞ dÖt kim cã thÓ s¶n xuÊt 20900 tÊn s¶n phÈm / n¨m, bao gåm 19500 tÊn dÖt kim trßn / n¨m vµ 1400 tÊn dÖt kim däc/n¨m. Tuy nhiªn, phÇn lín sè thiÕt bÞ ngµnh dÖt hÇu hÕt ®· rÊt cò vµ sù thiÕu ®ång bé gi÷a c¸c kh©u. ThiÕt bÞ dÖt cßn qu¸ Ýt so víi thiÕt bÞ kÐo sîi phÇn lín l¹i lµ m¸y dÖt thoi khæ hÑp, chñng lo¹i nghÌo nµn, v¶i lµm ra kh«ng ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng … VÒ thiÕt bÞ kÐo sîi còng cã tíi h¬n 60% lµ cäc sîi ch¶i th«, chØ sè chÊt l­îng b×nh qu©n thÊp chØ cã kho¶ng 26-30% lµ cäc sîi ch¶i kü chØ sè cao dïng cho dÖt kim vµ v¶i cao cÊp d©y chuyÒn nhuém hoµn tÊt còng ®· l¹c hËu phÇn lín lµ thiÕt bÞ khæ hÑp, tiªu hao nhiÒu ho¸ chÊt, thuèc nhuém, dÉn ®Õn chi phÝ cao. Trong khi ®ã, trang thiÕt bÞ ngµnh may ®· t¨ng nhanh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, nhÊt lµ vÒ tÝnh n¨ng c«ng dông, tõ m¸y ®¹p ch©n C22 cña Liªn X« cò, m¸y 8322 cña §øc ®Õn JUKI cña NhËt B¶n vµ FFAP cña CHLB §øc. Sè m¸y chuyªn dïng còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ ®Ó ®¸p øng víi yªu cÇu cña s¶n xuÊt vµ cña chñng lo¹i mÆt hµng nh­ m¸y v¾t n¨m chØ, m¸y thïa ®Ýnh, trÇn dÇy pasant, may c¹p bèn kim, bµn lµ treo, bµn lµ h¬i cã ®Öm hót ch©n kh«ng ... Trong tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt may còng ®­îc trong bÞ thªm m¸y mäc míi víi tÝnh n¨ng c«ng dông míi nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm trªn mçi c«ng ®o¹n cña chu tr×nh s¶n xuÊt. Mét sè n¨m gÇn ®©y, ngµnh dÖt may ®· cã mét sè d©y chuyÒn kÐo sîi míi, sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tù ®éng cao, c¸c m¸y ghÐp tù ®éng khèng chÕ chÊt l­îng, øng dông c¸c kü thuËt vi m¹ch ®iÖn tö vµo hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng vµ kiÓm tra chÊt l­îng sîi…Trong kh©u dÖt v¶i b«ng, nhê sö dông c¸c thiÕt bÞ xe, hÊp, gi¶m träng l­îng... nhiÒu s¶n phÈm gi¶ t¬, gi¶ len, s¶n phÈm tõ microfiber ®· b¾t ®Çu ®­îc s¶n xuÊt vµ t¹o uy tÝn trªn thÞ tr­êng. Trong kh©u dÖt kim, do phÇn lín m¸y mãc ®­îc nhËp chñ yÕu tõ NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan, §øc... thuéc thÕ hÖ míi, cã nhiÒu chñng lo¹i ®· ®­îc trang bÞ Computer nªn ®¹t n¨ng suÊt chÊt l­îng cao, tÝnh n¨ng sö dông réng. Trong lÜnh vùc may, c«ng nghÖ ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn kh¸ kÞp thêi. C¸c d©y chuyÒn may ®­îc bè trÝ võa vµ nhá (25-26 m¸y), sö dông 34-38 lao ®éng c¬ ®éng nhanh vµ cã nh©n viªn kiÓm tra th­êng xuyªn, cã kh¶ n¨ng chÊn chØnh sai sãt ngay nªn ®¶m b¶o ®­îc s¶n phÈm s¶n xuÊt chÊt l­îng. Nh­ vËy, nh×n chung th× c«ng nghÖ, thiÕt bÞ cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· ®­îc ®æi míi kh¸ nhiÒu nªn ®· cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c s¶n phÈm chÊt l­îng kh¸c. - VÒ chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo: Trong s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may, nguyªn liÖu ®ãng vai trß quan träng vµ cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Ngµnh dÖt may ViÖt Nam sö dông c¸c nguyªn liÖu chÝnh lµ: B«ng x¬, x¬ sîi tæng hîi, len ®ay, t¬ t»m. c¸c lo¹i ho¸ chÊt kh¸c vµ c¸c thuèc nhuém…Tuy nhiªn ViÖt Nam kh«ng chñ ®éng ®­îc trong trong nguån nguyªn liÖu nµy (90% nguyªn liÖu sö dông cho ngµnh dÖt ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi, nguån nguyªn vËt liÖu trong n­íc kh«ng s½n cã hay cã th× chÊt l­îng l¹i kÐm) nªn ngµnh dÖt ViÖt Nam th­êng xuyªn ph¶i chÞu søc Ðp nÆng nÒ cña nhµ cung cÊp nguyªn vËt liÖu trªn thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã dÖt may ViÖt Nam kh«ng cã sù ®ång bé trong c«ng t¸c nhËp khÈu vµ ph©n phèi nguyªn liÖu dÉn tíi sù kh«ng æn ®Þnh cña gi¸ khiÕn cho ®Çu ra kh«ng æn ®Þnh theo… - VÒ kinh nghiÖm tay nghÒ cña c«ng nh©n: MÆc dï truyÒn thèng cña con ng­êi ViÖt Nam lµ cÇn cï, chÞu khã vµ khÐo lÐo. ®iÒu ®ã ®· cã t¸c ®éng phÇn nµo tíi chÊt l­îng cña s¶n phÈm ( ®iÒu nµy còng ®óng víi tý thuyÕt “§­êng cong kinh nghiÖm” ). Tuy nhiªn, nhu cÇu cña ng­êi tiªu thô ngµy cµng t¨ng lªn vµ rÊt kh¾t khe, chÝnh v× lÏ ®ã kinh nghiÖm kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ mµ cÇn ph¶i cã nghiÖp vô chuyªn m«n cao. Trong khi ngµnh dÖt may ViÖt Nam tr×nh ®é c«ng nh©n qua ®µo t¹o cßn rÊt h¹n chÕ, s¶n xuÊt phô thuéc lín vµo lao ®éng thñ c«ng lµm cho chÊt l­îng s¶n phÈm kÐm, lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam. - VÒ nghiªn cøu ph¸t triÓn: XÐt vÒ h×nh thøc vµ mÉu m·, hµng may mÆc cña n­íc ta tuy ®· cã nh÷ng thay ®æi t­¬ng ®èi nhanh do c«ng nghÖ tin häc ®· ®­îc ®­a vµo mét sè kh©u thiÕt kÕ, t¹o mÉu…, c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé thiÕt kÕ chuyªn nghiÖp chÊt l­îng cao còng ®· rÊt ®­îc chó träng ë mét sè c«ng ty lín.Tuy nhiªn, nh×n chung mÉu m· dÖt may ViÖt Nam vÉn ch­a ®a d¹ng vµ phong phó nªn ch­a g©y ®­îc thiÖn c¶m cho kh¸ch hµng. S¶n phÈm ViÖt Nam cßn rÊt ®¬n ®iÖu, nhµm ch¸n, ch­a cã sù thay ®æi lín v× ch­a cËp nhËt th«ng tin kÞp thêi trong khi thÞ hiÕu may mÆc cña kh¸ch hµng rÊt kh¸c nhau vµ khã tÝnh, lu«n thay ®æi theo mèt vµ thêi gian. §©y còng chÝnh lµ mét trë ng¹i n÷a ¶nh h­ëng tíi n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may mµ s¾p tíi chóng ta cÇn ph¶i kh¾c phôc. Tãm l¹i, tõ thùc tr¹ng cña nh÷ng nh©n tè trªn, ®©y lµ nh÷ng nh©n tè chñ ®¹o nhÊt ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng, mÉu m· cña hµng dÖt may ViÖt Nam, ta cã thÓ ®i ®Õn mét kÕt luËn r»ng chÊt l­îng hµng dÖt may ViÖt Nam hiÖn nay cßn kÐm, mÉu m· cßn ®¬n ®iÖu, thiÕu sù ®a d¹ng… ®iÒu ®ã ®· lµm cho søc mua cña hµng dÖt may ViÖt Nam kÐm ®i, ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam. 1.3. Thùc tr¹ng cña nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng tiªu thô §èi víi thÞ tr­êng néi ®Þa, s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam ®ang dÇn t¹o dùng ®­îc niÒm tin ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi d©n ViÖt Nam ngµy cµng kh¾t khe h¬n c¶ vÒ chÊt l­îng, mÉu m·, gi¸ c¶. Bªn c¹nh ®ã do sù th©m nhËp cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Õn tõ c¸c n­íc (Trung quèc, Hµn Quèc, Hång C«ng, Th¸i Lan…) lµm cho søc Ðp vÒ c¹nh tranh trë nªn quyÕt liÖt h¬n. Thùc tÕ ®· cho thÊy, s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng néi ®Þa. ChÊt l­îng hµng dÖt may ViÖt Nam nh×n chung ®· cã nhiÒu tiÕn bé, nh­ng chÊt l­îng, mÉu m· cña hµng nhËp khÈu lu«n ®¹t tiªu chuÈn cao vµ phong phó vÒ chñng lo¹i h¬n. Tõ thùc tÕ ®ã, chóng ta ®· t¨ng c­êng n©ng cao chÊt l­îng c¶i tiÕn mÉu m·, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm. Ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam ®· tin t­ëng vµ cã c¸ch nh×n tÝch cùc h¬n ®èi víi hµng trong n­íc. V× thÕ chóng ta ®· c¶i thiÖn ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trong thÞ tr­êng néi ®Þa. - ChÝnh s¸ch cña nhµ n­íc: Víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc còng cÇn l­u ý mét thùc tÕ lµ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990, ViÖt Nam ®· ph¶i chuyÓn quan hÖ th­¬ng m¹i tõ khèi c¸c n­íc trong Héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ tr­íc ®©y (COMECOM) sang h­íng kh¸c. §©y lµ ®iÒu quan träng cÇn tÝnh ®Õn trong ngµnh dÖt may víi quy ®Þnh chÆt chÏ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ hiÖn nay. Trong thêi kú hËu COMECOM, vµo th¸ng 12 n¨m 1992, ViÖt Nam ®· ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh vÒ bu«n b¸n hµng dÖt ®Çu tiªn vµ ®· kü mét khu«n khæ vÒ bu«n b¸n hµng dÖt víi EU, cho phÐp lÇn ®Çu tiªn ViÖt Nam ®­îc h­ëng h¹n ng¹ch MFA ( HiÖp ®Þnh ®a sîi ). Tuy nhiªn, ngµnh dÖt ViÖt Nam vÉn ch­a tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng Mü réng lín, vµ lµ mét nhµ xuÊt khÈu non trÎ, nªn ngµnh dÖt ViÖt Nam buéc ph¶i tiÕn vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch cã tÝnh c¹nh tranh rÊt cao, chñ yÕu lµ ë §«ng ¸ . - Xu h­íng tù do ho¸: xuÊt khÈu hµng may mÆc cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ sang thÞ tr­êng Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n, hai thÞ tr­êng nµy chiÕm 43% vµ 42% tæng xuÊt khÈu trong n¨m 1996. §©y lµ m« h×nh kh«ng b×nh th­êng vÒ xuÊt khÈu. NÐt ®Æc tr­ng trong giai ®o¹n ®Çu vÒ xuÊt khÈu hµng may mÆc cña §«ng ¸ lµ phô thuéc chñ yÕu vµo thÞ tr­êng Mü, trong khi ®ã thÞ tr­êng NhËt B¶n ®ãng vai trß kh«ng quan träng. Mü lµ mét thÞ tr­êng réng lín, cã thÓ tiªu thô hµng ho¸ cña hÇu hÕt c¸c lo¹i thÞ tr­êng (vÒ mÆt gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ mode) vµ khi ®­îc ®¶m b¶o b»ng h¹n ng¹ch, ®ã lµ mét thÞ tr­êng t­¬ng ®èi më vµ kh«ng phøc t¹p. mÆc dï kh«ng cã h¹n ng¹ch, NhËt B¶n ®­îc xem nh­ mét thÞ tr­êng khã th©m nhËp h¬n vÒ mÆt tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ do c¸c kªnh tiÕp thÞ phøc t¹p. Nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a c¸c thÞ tr­êng ®ang ®­îc thu hÑp dÇn, nh­ng trªn thùc tÕ m« h×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hoµn toµn kh¸c so víi c¸c n­íc l¸ng giÒng. C¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam vÉn ch­a th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng Mü, ban ®Çu lµ do ch­a cã quan hÖ ngo¹i giao vµ gÇn ®©y lµ do ch­a ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc cña thÞ tr­êng nay ( Most Favour Nation ). ChÝnh v× vËy hµng ViÖt Nam b¸n sang Mü míi chØ chiÕm 2% gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Ng­îc l¹i, NhËt B¶n lµ mét thÞ tr­êng lín cña ViÖt Nam ngay tõ khi b¾t ®Çu xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m 90s kÕt qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam rÊt g©y Ên t­îng. Tuy ®­îc h­ëng chÕ ®é h¹n ng¹ch kh¸ ­u ®·i cña EU, nh­ng nh×n chung c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c nhµ xuÊt khÈu lín vµ kh«ng ®­îc h­ëng mét lîi thÕ nµo vÒ h¹n ng¹ch XNK trªn thÞ tr­êng §«ng ¸ . B¶ng: Nh÷ng thÞ tr­êng lín nhËp khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam (®¬n vÞ : triÖu USD) ThÞ tr­êng 1997 1998 9T/1999 ThÞ tr­êng kh«ng Quota NhËt B¶n 325 252 280 §µi Loan 198 200 160 Nga 42 52 53 Hµn Quèc 76 40 31 Singapore 56 26 38 Mü 23 24 23 Australia 17 10 14 Hång K«ng 27 13 7 Malaixia 8 4 6 Ba Lan 10 14 16 Lµo 3 3 5 Thuþ Sü 34 22 20 ThÞ tr­êng cÇn Quota n­íc nhËp khÈu §øc 165 182 177 Ph¸p 32 55 40 Anh 32 55 40 Hµ Lan 43 43 35 BØ 18 25 32 Italia 27 30 22 T©y Ban Nha 14 24 20 Canada 18 22 18 Thuþ §iÓn 11 11 10 §an M¹ch 6 19 7 Na Uy 6 6 4 Nguån: Tæng côc H¶i quan HiÖn nay, thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ EU vµ NhËt B¶n, nh­ng thêi gian qua ta ®ang bÞ c¹nh tranh m¹nh vÒ gi¸ cña hµng Trung Quèc, h¬n thÕ n÷a l¹i ph¶i chÞu søc Ðp cña c¸c nhµ s¶n xuÊt ë NhËt B¶n. MÆt kh¸c, hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU chñ yÕu theo ph­¬ng thøc gia c«ng nªn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn phô thuéc nhiÒu vµo ®¬n ®Æt hµng cña n­íc ngoµi hoÆc xuÊt khÈu sang n­íc thø 3, h¬n n÷a do bÞ khèng chÕ vÒ h¹n ng¹ch nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu trong 3 n¨m gÇn ®©y chØ dao ®éng ë møc 500- 600 triÖu USD/n¨m. ViÖc EU tiÕn tíi bá dÇn h¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may tõ c¸c n­íc WTO vµo cuèi n¨m 2004 lµ mét bÊt lîi lín ®èi víi hµng xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam do n­íc ta vÉn cßn chÞu chÕ ®é h¹n ng¹ch do ch­a gia nhËp WTO. §èi víi thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch nh­ NhËt, Ch©u óc, Nam Mü, ®«ng ©u…hµng dÖt may ViÖt Nam khã c¹nh tranh ®­îc víi hµng Trung Quèc. Cßn ®èi víi thÞ tr­êng Mü, thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng dÖt may lín nhÊt thÕ giíi trong nh÷ng n¨m qua, do ch­a cã tèi huÖ quèc (MFN) nªn hµng dÖt may ViÖt Nam vÉn cßn chÞu thuÕ xuÊt nhËp khÈu cao nªn khã c¹nh tranh víi c¸c n­íc kh¸c. - VÒ tû gi¸ hèi ®o¸i: Trong h¬n 10 n¨m qua, Ng©n hµng nhµ n­íc (NHNN) ®· thùc hiÖn ®æi míi m¹nh mÏ c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸. Tõ n¨m 1994, cïng víi sù ra ®êi cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, Nh©n hµng nhµ n­íc ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn ®iÒu hµnh tû gi¸ theo c¬ chÕ míi thay cho chÕ ®é ®a tû gÝa tr­íc ®©y. Theo ®ã, Ng©n hµng nhµ n­íc b¾t ®Çu c«ng bè chÝnh thøc gi÷a ngo¹i tÖ vµ ®ång ViÖt Nam, tû gi¸ mua b¸n trªn thÞ tr­êng ®­îc phÐp giao ®éng trong biªn ®é cho phÐp. Trªn thùc tÕ, trong c¸c n¨m 1997-1998, viÖc NHNN chñ ®éng ®iÒu chØnh biªn ®é giao dÞch vµ tiÕp theo viÖc NHNN Ên ®Þnh tû gi¸ chÝnh thøc trªn c¬ sá tû gi¸ mua b¸n trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ khiÕn cho tû gi¸ phï hîp h¬n víi t­¬ng quan cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng. Do ®ã gãp phÇn h¹n chÕ ¶nh h­ëng bÊt lîi cña cuéc khñng ho¶ng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. N¨m 1999, NHNN thùc hiÖn b­íc ®æi míi c¬ b¶n vÒ ®iÒu hµnh tû gi¸ theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng ®· gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay. Nh­ vËy, tõ nh÷ng thùc tr¹ng cña c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng trªn ta cã thÓ thÊy r»ng tuy trong thêi gian qua thÞ tr­êng xuÊt khÈu dÖt may ®· cã nh÷ng b­íc lín m¹nh, nh­ng nh×n chung còng kh«ng ph¶i lµcã mét thÞ tr­êng réng lín l¾m ®Ó tõ ®ã cã thÓ bµnh tr­êng sù chi phèi thÞ tr­êng cña m×nh (tøc lµ thÞ tr­êng vÉn cßn h¹n chÕ). 2. Dù b¸o xu h­íng biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may giai ®o¹n 2001-2010 2.1. Xu h­íng biÕn ®éng cña nh©n tè gi¸ c¶ - D­íi t¸c ®éng cña quan hÖ cung- cÇu: Ta biÕt r»ng trong t­¬ng lai, ®Ó ph¸t triÓn vµ tån t¹i, ®Ó ®¸p øng c¸c ®ßi hái cña nhu cÇu ng­êi tiªu dïng th× ngµnh dÖt may ViÖt Nam sÏ mì réng quy m« cña m×nh h¬n n÷a. Ngµnh dÖt may sÏ cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong viÖc chuyÓn giao nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tiªn tiÕn vµ s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, trong thêi gian tíi dÖt may lµ mét mÆt hµng cao cÊp, doanh thu cña viÖc tiªu thô lµ rÊt cao, ®iÒu ®ã ch¾c ch¾n sÏ lµm cho nhiÒu nhµ doanh nghiÖp, nhiÒu quèc gia kh¸c sÏ nh¶y vµo h×nh thøc kinh doanh nµy. Nh­ vËy trong t­¬ng lai cung cña hµng dÖt may ViÖt Nam lµ t¨ng lªn rÊt ®¸ng kÓ. Nhu cÇu con ng­êi ngµy cµng t¨ng lªn, ng­êi ta lu«n thÝch sö dông nh÷ng mÆt hµng co¸ gi¸ trÞn sö dông cao. DÖt may lµ mét mÆt hµng cao cÊp, chÝnh v× vËy trong t­¬ng lai dÖt may sÏ lµ ®èi t­îng cña ng­êi tiªu dïng. MÆt kh¸c, héi nhËp quèc tÕ ®ang dÇn hoµn thiÖn, thÞ tr­êng dÖt may ViÖt Nam cßn rÊt h¹n hÑp chÝnh v× thÕ trong thêi gian tíi chóng ta cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô cña m×nh. T¹i thÞ tr­êng nµy tiÒm n¨ng tiªu thô lµ rÊt lín hay vµ cã thÓ nãi lµ nhu cÇu ë ®©y ®ang chê ®ãn chóng ta tíi khai th¸c. ThÕ kû 21 lµ thÕ kû mµ c«ng nghÖ th«ng tin rÊt ph¸t triÓn; c«ng t¸c Marketing l¹i ph¸t triÓn, con ng­êi sÏ cã ®­îc rÊt nhiÒu th«ng tin , nhiÒu sù lùa chän vÒ nh÷ng lo¹i hµng ho¸ ng­êi ta sÏ sö dông. Nh­ vËy lµ, trong t­¬ng lai cÇu cña dÖt may ViÖt Nam t¨ng lªn t­¬ng ®èi so víi thÕ giíi; nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi sö dông s¶n phÈm dÖt may còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn tèc ®é cña t¨ng nhu cÇu sÏ cao h¬n so víi cung ®iÒu ®ã ssÏ lµ rÊt cã lîi cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô vµ n©ng cao gi¸ b¸n cña m×nh trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t triÓn vµ ®¶m b¶o sù c¹nh tranh cña m×nh chóng ta cÇn cã c¸c liÕn l­îc ph¸t triÓn thÝnh hîp h¬n n÷a. - D­íi t¸c ®éng cña gi¸ nh©n c«ng vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo: Theo M¸c, trong c«ng thøc (V/C), tèc ®é t¨ng cña t­ b¶n kh¶ biÕn (V) lín h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña t­ b¶n bÊt biÕn trong cÊu thµnh gi¸ trÞ s¶n phÈm, mÆc dï c¶ hai ®Òu cã xu h­íng lµ t¨ng lªn theo thêi gian. Trong thùc tÕ, nh­ ®­êng cong kinh nghiÖm ®· nãi, tr×nh ®é tay nghÒ vµ n¨ng suÊt cña ng­êi lao ®éng cã xu h­íng t¨ng khi më réng quy m« s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm-hµng ho¸ cao cÊp t¨ng m¹nh h¬n so víi thiÕt yÕu ( theo quy luËt....), Thu nhËp quèc d©n vµ Thu nhËp b×nh qu©n /ng­êi cña c¸c quèc gia còng cã xu h­íng t¨ng m¹nh. ChÝnh v× vËy, tiÒn l­¬ng nh©n c«ng ch¾c ch¾n sÏ t¨ng trong thêi gian tíi. §iÒu ®ã sÏ ®Èy gi¸ c¶ hµng hãa t¨ng lªn. Riªng trong lÜnh vùc dÖt may, mÆc dï chóng ta hÕt søc tËn dông m¸y mãc thiÕt bÞ cã tr×nh ®é trung b×nh ®Ó sö dông nguån lao ®éng rÎ, nh­ng trong t­¬ng lai chóng ta còng kh«ng tr¸nh khái xu thÕ chung ®ã. Bªn c¹nh ®ã, víi tèc ®é ph¸t triÓn vò b¶o cña khoa häc c«ng nghÖ nh­ hiÖn nay céng víi nh÷ng thµnh tùu trong khai th¸c vµ s¸ng chÕ nh÷ng vËt liÖu míi sÏ lµm thay ®æi c¬ b¶n nguån nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo. BiÓu hiÖn b»ng viÖc thay thÕ c¸c nguyªn vËt liÖu míi kÕt tinh nhiÒu chÊt x¸m h¬n so víi nguyªn vËt liÖu truyÒn thèng. Qua ®ã sÏ lµm t¨ng chi phÝ ®Çu vµo vÒ mÆt l­îng nh­ng tèc ®é t¨ng cña gi¸ thµnh sÏ gi¶m t­¬ng ®èi so víi hiÖn nay. TiÒn l­¬ng nh©n c«ng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo lµ yÕu tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi gi¸ c¶ s¶n phÈm-hµng ho¸, tõ ®ã sÏ t¸c ®éng rÊt lín tíi kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. Nh­ vËy, theo xu h­íng nµy gi¸ c¶ cña c¸c s¶n phÈm dÖt may sÏ t¨ng vÒ l­îng, nh­ng tèc ®é t¨ng sÏ gi¶m dÇn vµ æn ®Þnh. Qua ®ã cho thÊy tiÒn l­¬ng nh©n c«ng vµ chi phÝ nguyªn liÖu ®Çu vµo cã xu h­íng t¸c ®éng ngµy cµng lín ®èi víi gi¸ c¶ hµng dÖt may xuÊt khÈu. - D­íi t¸c ®éng cña thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng: Víi xu h­íng thu nhËp cña ng­êi d©n ngµy cµng t¨ng, møc sèng t¨ng ®ßi hái sù tho¶ m·n hay ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao h¬n, kh¾t khe h¬n. Mµ t«n chØ cña mäi nhµ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu lµ ph¶i ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu ng­êi tiªu dïng. Do ®ã, muèn tån t¹i vµ c¹nh tranh c¸c nhµ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu ph¶i t¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c nghiªn cøu c¶i tiÕn chÊt l­îng mÉu m· s¶n phÈm. §iÒu ®ã sÏ lµm t¨ng chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm-hµng ho¸. NhÊt lµ trong xu thÕ héi nhËp hiÖn nay, ngµnh dÖt may ViÖt Nam cÇn ph¶i chiÕm lÜnh rÊt nhiÒu thÞ tr­êng víi nh÷ng nhu cÇu phong phó, ®a d¹ng th× yÕu tè thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng cµng trë nªn cã ý nghÜa quan träng. Tuy nhiªn ®ã còng lµ c¬ héi cho chóng ta nÕu biÕt tËn dông hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, thÝch øng tèt nhÊt víi mçi lo¹i thÞ tr­êng. NÕu thµnh c«ng, chóng ta cã thÓ xuÊt khÈu víi gi¸ cao mµ kh«ng sî mÊt n¨ng lùc c¹nh tranh. Ng­îc l¹i, nÕu kh«ng ®¸p øng ®­îc thÞ hiÕu cña c¸c thÞ tr­êng c¸c n­íc b¹n, chóng ta buéc ph¶i h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm nh­ng ®iÒu ®ã vÉn kh«ng ®¶m b¶o cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm-hµng ho¸. Nh­ vËy thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng ngµy cµng t¨ng vµ cã xu h­íng t¸c ®éng m¹nh tíi gi¸ c¶ hµng dÖt may xuÊt khÈu. ThÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng ë c¸c n­íc nhËp khÈu hµng dÖt may cña ta rÊt kh¾t khe, thÕ nªn chóng ta cã thÓ ¸p dông møc gi¸ cao nh­ng ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng tèt. Ng­îc l¹i nÕu kh«ng ®¸p øng tèt th× hµng xuÊt khÈu cña ta sÏ bÞ ®µo th¶i ngay t¹i c¸c thÞ tr­êng ®ã, hoÆc chóng ta buéc ph¶i gi¶m gi¸ b¸n ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh (®iÒu nµy g©y ra rÊt nhiÒu bÊt lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt). - D­íi t¸c ®éng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh: TiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ hoµn tÊt, dÖt may ViÖt Nam sÏ cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn vµ mì réng thÞ tr­êng tiªu thô cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta sÏ gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n ®èi víi sù c¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña c¸c quèc gia xuÊt khÈu dÖt may kh¸c (nhÊt lµ Trung Quèc khi s¾p hoµn tÊt thñ tôc gia nhËp WTO). Sù c¹nh tranh khèc liÖt ®ã, c¸c chiÕn l­îc c¹nh tranh b»ng gi¸ sÏ ®­îc sö dông mét c¸nh linh ho¹t nh­ng xu h­íng chung lµ gi¶m gi¸ b¸n trªn c¬ së gi¶m gi¸ thµnh. Tãm l¹i: Trong sù c¹nh tranh gay g¾t cña hµng dÖt may th× nh×n chung gi¸ c¶ cã xu h­ãng biÕn ®éng gi¶m. 2.2. Xu h­íng biÕn ®éng cña nh©n tè chÊt l­îng, mÉu m· - D­íi t¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ: Víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc c«ng nghÖ g¾n liÒn v¬Ý sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tri thøc cho phÐp s¶n xuÊt ra ng÷ng mÆt hµng dÖt may cã chÊt l­îng cao, phong phó vÒ chñng lo¹i, ®a d¹ng vÒ mÉu m· nh»m thÝch øng tèi ®a nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Trong xu thÕ chung ®ã ngµnh dÖt may ViÖt Nam còng rÊt nç lùc ®Çu t­ vµ tiÕp nhËn chuyÓn giao c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mang tÝnh tù ®éng ho¸ cao. Do vËy cã thÓ nãi chÊt l­îng mÉu m· cña dÖt may ViÖt Nam sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong thêi gian tíi. - D­íi t¸c ®éng cña chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu: Sù ra ®êi cña c¸c nguyªn vËt liÖu míi, nhÊt lµ nguyªn vËt liÖu nh©n t¹o víi nh÷ng tÝnh n¨ng míi sÏ cho phÐp t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi víi chÊt l­îng tèt, mÉu m· ®Ñp. Riªng n­íc ta, víi sù khuyÕn khÝch ph¸t triÓn cña nhµ n­íc trong c«ng t¸c t¹o nguån nguyªn liÖu trong n­íc nh­ ®Çu t­ trång B«ng, §ay phôc vô s¶n xuÊt hµng dÖt may. Do ®ã, chÊt l­îng vµ mÉu m· cña chóng ta ch¾c ch¾n sÏ ®­îc c¶i thiÖn trong thêi gian tíi. - D­íi t¸c ®éng cña kinh nghiÖm tay nghÒ c«ng nh©n: Theo lý thuyÕt ®­êng cong kinh nghiÖm, víi xu h­íng më réng quy m« cña ngµnh, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é cña c«ng nh©n còng ®­îc t¨ng lªn do viÖc tÝch luü kinh nghiÖm nhiÒu h¬n. Bªn c¹nh ®ã ngµnh dÖt may cã c¸c chÝnh s¸ch ®µo t¹o nguån nh©n c«ng cã tr×nh ®é tay nghÒ cao ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu Tõ ®ã sÏ thóc ®Èy m¹nh mÏ sù n©ng cao chÊt l­îng cña s¶n phÈm vµ lµm phong phó thªm vÒ mÉu m·. - D­íi t¸c ®éng cña nghiªn cøu ph¸t triÓn: §Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng kh¾t khe, ngµnh dÖt may ViÖt Nam còng rÊt tÝch cùc ®Çu t­ cho ho¹t ®éng nghiªn cøu ph¸t triÓn. Qua ®ã cho phÐp øng dông c¸c c«ng nghÖ míi, c¶i tiÕn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, hiÖn ®¹i hãa c¸c h×nh thøc qu¶n lý. Tõ ®ã sÏ lµm t¨ng chÊt l­îng cña hµng dÖt may ViÖt Nam. §ång thêi, nã sÏ thóc ®Èy cho ra ®êi nh÷ng mÉu m·, kiÓu d¸ng hiÖn ®¹i phï hîp víi nhu cÇu tiªu dïng nh»m thùc hiÖn chiÕn l­îc kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm cña m×nh. Tãm l¹i, qua ph©n tÝch ë trªn ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng chÊt l­îng hµng dÖt may sÏ t¨ng m¹nh, kiÓu d¸ng vµ mÉu m· ®­îc c¶i thiÖn phï hîp vµ phong phó h¬n. 2.3. Xu h­íng biÕn ®éng cña nh©n tè thÞ tr­êng - D­íi t¸c ®éng cña d©n sè: Ta biÕt r»ng Tr¸i §Êt ®ang chÞu søc Ðp cña n¹n t¨ng d©n sè å ¹t ë mét sè c¸c quèc gia. ThÕ giíi ®ang rÊt nç lùc kªu gäi c¸c quèc gia kiÒm chÕ l¹i tû lÖ gia t¨ng cña viÖc sinh ®Î. Bªn c¹nh ®ã víi xu thÕ ph¸t triÓn cña khoa häc, c¶u y tÕ... lµm cho tuæi thä trung b×nh cña ng­êi d©n cao lªn (tøc lµ tû lÖ tñ vong gi¶m xuèng). Nh­ vËy cã thÓ nãi, quy m« d©n sè thÕ giíi trong thêi gian tíi lµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, lµm cho nhu cÇu tiªu thô trªn mét ®Çu ng­êi lµ kh«ng thay ®æi nhiÒu. Tøc lµ nhu cÇu thÞ tr­êng lµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh. - D­íi t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét kh©u quan träng trong kinh tÕ ®èi ngo¹i. Do ®ã ®æi míi hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. CÇn thèng nhÊt quan ®iÓm ®Ó thiÕt kÕ phï hîp víi hÖ thèng kinh tÕ më vµ phï hîp víi chñ tr­¬ng ®­a nÒn ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi, tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc-mét xu thÕ kh¸ch quan ®ang diÔn ra ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin ë tÇm vÜ m«, bao gåm thu thËp th«ng tin mét sè n­íc trªn thÕ giíi ®Ó ph©n tÝch, dù b¸o vµ ®­a ra ®Þnh h­íng kÞp thêi, tæ chøc ký c¸c cam kÕt hiÖp ®Þnh, c¸c cam kÕt quèc tÕ ®Ó t¹o c¬ së hµng lang ph¸p lý vµ b¶o hé, khuyÕn khÝch ho¹t ®éng mang l¹i lîi Ých cho c¸c ngµnh xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam . §Ó thµnh c«ng ®­îc trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc s¾p tíi, nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, xo¸ bá c¸c c¶n trë nhÊt lµ vÒ tæ chøc c¬ chÕ, thÓ chÕ vµ c¸c thñ tôc ®ang t¸c ®éng xÊu ®Õn xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam. NH­ vËy trong thêi gian tíi víi c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch rÊt tÝch cùc cña nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu dÖt may nãi chung ta cã thÓ ch¾c ch¾n r»ng thÞ tr­êng tiªu thô cña dÖt may ViÖt Nam sÏ ®­îc mì réng rÊt nhiÒu. - D­íi t¸c ®éng cña xu h­íng tù do ho¸ quèc tÕ: Xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®ang ngµy cµng diÔn ra m¹nh mÏ. S¾p tíi (2006) ViÖt Nam sÏ hoµn tÊt gia nhËp AFTA vµ ®Çn dÇn sÏ gia nhËp WTO. Khi gia nhËp vµ tiÕn tr×nh héi nhËp ®ã, chóng ta sÏ ®­îc h­ëng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ quan (CEP), vµ nh­ thÕ rÊt cã lîi cho chóng ta trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §ã chÝnh lµ nh÷ng thêi ®iÓn mµ dÖt may ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô cu¶ m×nh ra thÕ giíi. - D­íi t¸c ®éng cña c«ng t¸c Marketing, qu¶ng c¸o: C«ng t¸c Marketing nµg cµng ®­îc c¸c ngµnh c¸c doanh nghiÖp chó träng. §Ó cho s¶n phÈm cña m×nh ®­îc mäi ng­êi biÕt ®Õn vµ tin t­ëng th× c«ng t¸c Marketing, qu¶ng c¸o lµ mét kh©u cùc kú quan träng trong chiÕn l­îc ph©n phèi. Trong xu thÕ c¹nh trang gay g¾c gi÷a c¸c ®èi thñ víi nhau trªn thÕ giíi ®ã, ®Ó thµng c«ng ®­îc th× yªu cÇu ®ßi hái cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam lµ t¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c Markting vµ qu¶ng c¸o. V× vËy trong t­¬ng lai, c«ng t¸c nµy sÏ rÊt ph¸t triÓn vµ ®©y còng chÝnh lµ yÕu tè quan träng sÏ lµm cho thÞ tr­êng tiªu thô vµ uy tÝn s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam còng ®­îc t¨ng lªn. - D­íi t¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i: Cã thÓ nãi r»ng tû gi¸ hèi ®o¸i phô thuéc vµo rÊt nhiÒu c¸c yÕu tè nh­: ChÝnh trÞ, x· héi, tèc ®é t¨ng tr­ëng, khñng ho¶ng, tû lÖ l¹m ph¸t kh«ng nh÷ng cña trong n­íc mµ cßn kÓ c¶ quèc tÕ n÷a. ChÝnh v× thÕ, ®Ó dù b¸o tû gi¸ hèi ®o¸i trong thêi gian tíi lµ rÊt khã kh¨n. C¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi tû gi¸ hèi ®o¸i ®ã lu«n thay ®æi kh«ng theo mét quy luËt nµo c¶. V× thÕ víi kh¶ n¨ng cã h¹n cña m×nh em kh«ng d¸m ®­a ra dù b¸o cña m×nh, chØ hy väng r»ng tû gi¸ hèi ®o¸i trong thêi gian tíi sÏ ®­îc æn ®Þnh. Nh­ vËy, tõ nh÷ng dù b¸o cña c¸c nh©n tè t¸c ®éng trªn ta cã thÓ dù ®o¸n r»ng trong thêi gian tíi thÞ tr­êng tiªu thô cña dÖt may ViÖt Nam sÏ t¨ng lªn. III. Gi¶i ph¸p 1. Nh÷ng gi¶i ph¸p cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam Qua ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ph©n tÝch bèi c¶nh quèc tÕ cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng, ngµnh xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam cÇn ph¶i n©ng cao h¬n n÷a kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña m×nh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ khu vùc. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu sau: - §Çu t­ theo chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt: Ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ chØ c¶i tiÕn vµ ®æi míi c¸c c«ng nghÖ, kü thuËt thùc sù cÇn thiÕt, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm; M¹nh d¹n chñ ®éng hîp t¸c, chuyÓn giao c«ng nghÖ, c¶i tiÕn kü thuËt, tËn dông lîi thÕ ®i sau cña m×nh ®Ó øng dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt. - Lùa chän yÕu tè ®Çu vµo thÝch hîp: Lùa chän nhµ cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cã chÊt l­îng cao, æn ®Þnh, cã uy tÝn, gi¸ thµnh rÎ, cã ®Þa ®iÓm cung cÊp thuËn lîi. Bªn c¹nh ®ã, sö dông tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi dù phßng nguån nguyªn liÖu bæ sung, thay thÕ nh»m æn ®Þnh s¶n xuÊt khi t×nh h×nh thÞ tr­êng biÕn ®éng.TiÕn hµnh s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ph¶i c¨n cø vµo tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¸c vïng nguyªn liÖu. - X©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng: ViÖt Nam cÇn khuyÕn khÝch ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo hÖ thèng cña tæ chøc tiªu chuÈn quèc tÕ ISO ( ISO 9000, ISO 14000 ) vµ mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, m«i tr­êng ngoµi ISO ( GMH, HACCP, Q – Base, TQM...); cÇn nghiªm tóc trong c«ng t¸c ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ngµy cµng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng chøng chØ ISO chØ lµ “h÷u danh v« thùc”. Ngoµi ra, cÇn chó träng ®Õn kh©u nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, hiÖn ®¹i ho¸ kh©u thiÕt kÕ s¶n phÈm ®Ó s¶n phÈm cña m×nh cã tÝnh ®éc ®¸o riªng biÖt. - Xóc tiÕn ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, marketing: §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng vµ xu h­íng thÞ tr­ßng.TiÕn hµnh nghiªn cøu, c¶i tiÕn, ®æi míi bao b×, mÉu m·, th­¬ng hiÖu s¶n phÈm theo h­íng Ên t­îng ®éc ®¸o nh»m t¹o sù thu hót cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm. - T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n cã kü thuËt cao: X©y dùng ®éi ngò c¸n bé n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, ®éi ngò c«ng nh©n viªn lµnh nghÒ, nhiÖt t×nh, tr¸ch nhiÖm, cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. - Më réng hîp t¸c vµ liªn kÕt ngµnh trong n­íc vµ quèc tÕ: CÇn ph¶i cã sù hç trî lÉn nhau, ®©y hiÖn ®ang lµ mét ®iÓm yÕu cña c¸c ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Chóng ta còng cÇn ph¶i h¹n chÕ dÇn viÖc hîp t¸c dùa trªn lîi thÕ so s¸nh vÒ lao ®éng, tµi nguyªn ®ång thêi cÇn ph¶i t¨ng c­êng viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, n©ng cao kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng, bëi ®ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng yÕu tè chñ yÕu (chuyªn ngµnh) cho viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2. KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc - §æi míi hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu: §Ó thµnh c«ng ®­îc trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc s¾p tíi, nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, xo¸ bá c¸c c¶n trë nhÊt lµ vÒ tæ chøc c¬ chÕ, thÓ chÕ vµ c¸c thñ tôc ®ang t¸c ®éng ®Õn xuÊt khÈu. §ång thêi cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p. - H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c thÞ tr­êng: H×nh thµnh ®ång bé vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn, hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ tr­ßng ®i ®«i víi x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ, ®Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶, cã trËt tù kû c­¬ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh. Nhµ n­íc t«n träng nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng kh¸ch quan cña thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy mÆt tÝch cùc, ®ång thêi kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña thÞ tr­êng. Më réng thÞ tr­êng tiªu thô ra kh¾p toµn cÇu chø kh«ng nªn gãi gän vµ nh÷ng thi tr­êng träng ®iÓm vµ nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng. - TiÕp tôc c¶i c¸ch, hoµn thiÖn ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng: Thùc hiÖn c¬ cÊu l¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, tËp trung vµo c¶i c¸ch thÈm ®Þnh thñ tôc tÝn dông, c¶i tiÕn dÞch vô ng©n hµng. §Èy m¹nh h­íng c¸c ng©n hµng trë thµnh “ng­êi b¹n ®ång hµnh” cïng c¸c ngµnh trong ho¹t ®éng kinh doanh h¬n lµ chØ coi ngµnh lµ nguån cÇn m×nh. NHNN cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i sao cho phï hîp víi yªu cÇu cña ngµnh dÖt may lµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi./. KÕt luËn Trong xu thÕ héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, vÊn ®Ò n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c ngµnh xuÊt khÈu nãi chung vµ cña c¸c ngµnh xuÊt khÈu dÖt may nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. TiÕn tr×nh héi nhËp thÕ giíi WTO ®ang tíi gÇn, ViÖt Nam cÇn ph¶i tranh thñ mäi nç lùc, thêi c¬ ®Ó b¾t kÞp thêi ®¹i. §øng tr­íc nh÷ng th¸ch thêi ®¹i vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, ngµnh xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam kh«ng nh÷ng ph¶i tù lµm b¶n th©n m×nh lín m¹nh mµ cßn v× môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Lµm ®­îc ®iÒu ®ã, vÊn ®Ò tr­íc m¾t vµ l©u dµi cña c¸c ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam lµ t¹o dùng ®­îc vÞ thÕ cña m×nh, x©y dùng mét hÖ thèng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã søc c¹nh tranh m¹nh mÏ kh«ng nh÷ng ®èi víi khu vùc thÞ tr­êng khu vùc mµ cßn ph¸t triÓn ra thÕ giíi. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®­a ViÖt Nam tiÕp tôc ph¸t triÓn ®i lªn trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, cã mét nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh, x· héi æn ®Þnh. Hy väng r»ng nh÷ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, gi¶i ph¸p chóng t«i nªu trong ®Ò tµi nµy cã tÝnh khoa häc vµ thùc tiÓn cao vµ hy väng, trong t­¬ng lai c¸c ngµnh xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam sÏ n©ng cao ®­îc vÞ thÕ c¹nh tranh cña m×nh ngang tÇm víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi./. Tµi liÖu tham kh¶o - T¹p chÝ kinh tÕ & ph¸t triÓn cac sè n¨m 2000-2002 -T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c sè n¨m 2000-2002 -T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ c¸c sè c¸c n¨m 2000-2002 -T¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o -T¹p chÝ xuÊt nhËp khÈu c¸c sè c¸c n¨m 1999-2002 -Gi¸o tr×nh kinh tÕ ph¸t triÓn khoa KH&PT- §HKTQDHN -Gi¸o tr×nh khinh tÕ quèc tÕ khoa Kinh TÐ Quèc TÕ- §HKTQDHN -Mét sè c¸c lo¹i s¸ch bo¸ chuyªn ngµnh kh¸c vµ tµi liÖu Internet môc lôc Lêi më ®Çu 1 I. C¬ së lý luËn 3 1. Kh¸i niÖm b¶n chÊt vµ vai trß cña c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may 3 1.1. VÒ gi¸ c¶ 3 1.2. VÒ chÊt l­îng mÉu m· 3 1.3. VÒ thÞ tr­êng tiªu thô 4 2. C¸c yÕu tè chi phèi sù biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè 4 2.1. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi gi¸ 4 2.2. C¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi mÉu m· chÊt l­îng 5 2.3. C¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng 6 II. Thùc tr¹ng vµ xu h­íng biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may thêi gian qua 9 1. Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n cña c¸c yÕu tè t¸c tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may thêi gian qua 9 1.1. Thùc tr¹ng cña nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi gi¸ 9 1.2. Thùc tr¹ng cña nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi chÊt l­îng mÉu m· 12 1.3. Thùc tr¹ng cña nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng tiªu thô 15 2. Dù b¸o xu h­íng biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may giai ®o¹n 2001 - 2010 19 2.1. Xu h­íng biÕn ®éng cña nh©n tè gi¸ c¶ 19 2.2. Xu h­íng biÕn ®éng cña nh©n tè chÊt l­îng mÉu m· 22 2.3. Xu h­íng biÕn ®éng cña nh©n tè thÞ tr­êng 23 III. Gi¶i ph¸p 25 1. Nh÷ng gi¶i ph¸p cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam 25 2. KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc 26 KÕt luËn 28 Tµi liÖu tham kh¶o 29