Điều khiển động cơ 1 chiều dùng 8051

äm thu roãng. Coù hai loaïi moùc noái: Moùc noái cöùng (hardware handshaking) duøng caùc ñöôøng tín hieäu ñieàu khieån moùc noái nhö CTS, RTS, DTR vaø DSR. Moùc noái meàm (software handshaking) lieân quan tôùi vieäc göûi caùc kí töï ñieàu khieån ñaëc bieät nhö caùc kí töï töø D1 ñeán D4 trong baûng maõ ASCII ñeå truyeàn thoâng tin moùc noái giöõa beân phaùt vaø beân thu. Hình sau laø sô ñoà noái caùc ñöôøng daây giöõa hai traïm thu/phaùt trong thoâng tin khoâng coù moùc noái. Trong tröôøng hôïp naøy maùy thu coù theå ñoïc soá lieäu nhaän ñöôïc töø boä ñeäm thu tröôùc khi kí töï khaùc ñöôïc nhaän. Soá lieäu ñöôïc truyeàn töø ñaàu TxD cuûa maùy phaùt vaø ñöôïc nhaän ôû ñaàu RxD ôû beân thu. Khi moät DTE (thí duï, maùy PC) caàn noái vôùi moät DTE khaùc thì ñöôøng TxD ôû moät beân ñöôïc noái vôùi ñöôøng RxD ôû beân kia vaø ngöôïc laïi. Caùc ñaàu tín TD RD TD RD 3 2 3 2 D-9 D-9 TD RD TD RD 3 2 2 3 D-25 D-9 PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 150 - hieäu moùc noái ôû moãi beân ñöôïc noái caëp vôùi nhau (RTS noái tröïc tieáp vôùi CTS, DTR vôùi DSR) nhaèm laøm cho caùc maùy luoân ôû traïng thaùi saün saøng thu vaø saün saøng truyeàn. Caùc ñöôøng ñieàu khieån ñöôïc duøng ôû möùc tích cöïc cao. Khi moät maùy muoán phaùt soá lieäu noù naâng daây RTS cuûa mình leân möùc cao roài kieåm tra traïng thaùi daây CTS cho ñeán khi daây naøy ôû möùc tích cöïc cao. Chöøng naøo daây naøy coøn ôû möùc thaáp thì coù nghóa laø maùy thu vaãn coøn baän vaø chöa theå nhaän ñöôïc soá lieäu. Khi maùy thu ñoïc xong soá lieäu töø boä ñeäm thu cuûa noù, ñöôøng RTS noái vôùi CTS cuûa maùy phaùt seõ töï ñoäng nhaûy leân möùc cao ñeå chæ thò cho maùy phaùt raèng maùy thu baây giôø ñaõ saün saøng nhaän soá lieäu tieáp theo. Quaù trình nhaän soá lieäu cuõng gioáng nhö quaù trình truyeàn. Khi DCE muoán phaùt tôùi DTE, ñaàu vaøo DSR beân maùy thu seõ trôû neân tích cöïc. Neáu maùy thu khoâng theå nhaän soá lieäu noù seõ ñaët ñöôøng DTR ôû möùc khoâng tích cöïc. Khi noù ôû traïng thaùi xoùa nhaän, noù seõ ñaët ñöôøng DTR ôû möùc tích cöïc vaø maùy beân kia seõ ñöôïc pheùp phaùt soá lieäu. Ñöôøng DTR seõ ñöôïc ñaët ôû möùc khoâng tích cöïc cho tôùi khi kí töï ñöôïc xöû lí xong. Khi noái DTE vôùi DCE thì caùc ñöôøng moùc noái ñöôïc noái tröïc tieáp vôùi nhau nhö hình döôùi ñaây. TD RD RTS CTS DTR DSR GND TD RD RTS CTS DTR DSR GND 3 2 7 8 4 6 5 3 2 7 8 4 6 5 D-9 D-9 TD RD RTS CTS DTR DSR GND TD RD RTS CTS DTR DSR GND 3 2 7 8 4 6 5 2 3 4 5 20 6 7 D-25 D-9 Hình PL.2.7 Noái daây thoâng tin giöõa hai coång RS-232C theo kieåu moùc noái cöùng TD RD RTS CTS DTR TD RD RTS CTS DTR 3 2 7 8 4 3 2 7 8 4 D-9 D-9 TD RD RTS CTS DTR TD RD RTS CTS DTR 3 2 7 8 4 2 3 4 5 20 D-25 D-9 PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 151 - Sau ñaây laø giaûn ñoà moâ taû quaù trình thoâng tin vôùi moùc noái meàm. Coù hai kí töï ASCII ñöôïc duøng ñeå khôûi phaùt vaø döøng truyeàn soá lieäu. Ñoù laø kí töï DC1 trong baûng maõ ASCII coù giaù trò laø 11h goïi laø X-ON vaø kí töï DC3 coù giaù trò laø 13h goïi laø X-OFF. Khi maùy phaùt nhaän ñöôïc kí töï X-OFF noù seõ ngöøng phaùt soá lieäu cho ñeán khi nhaän ñöôïc kí töï X-ON. Loaïi moùc noái naøy thöôøng ñöôïc duøng trong tröôøng hôïp khi maùy phaùt vaø maùy thu coù theå xöû lí soá lieäu töông ñoái nhanh. Thöôøng maùy thu coù moät boä ñeäm soá lieäu lôùn chöùa caùc kí töï nhaän ñöôïc. Khi boä ñeäm naøy ñaày, noù seõ truyeàn sang beân phaùt kí töï X-OFF, sau khi ñoïc xong heát noäi dung boä ñeäm noù seõ truyeàn kí töï X-ON.  Laäp trình thoâng tin noái tieáp:
Laäp trình tröïc tieáp vôùi caùc coång noái tieáp: Chip UART-8250 ñöôïc duøng trong maùy vi tính PC/XT phuïc vuï cho thoâng tin noái tieáp vôùi toác ñoä truyeàn soá lieäu cöïc ñaïi laø 9600bps. Töø maùy AT trôû ñi duøng chip 16450 hay 82450 cho pheùp moät toác ñoä truyeàn cao hôn ñeán 19200bps. Caùc chip naøy ñöôïc laép ngay treân baûn maïch chính hoaëc ñöôïc laép treân baûn maïch gheùp noái vaøo/ra caém treân khe caém môû roäng cuûa maùy tính. Ñòa chæ cuûa moät soá thanh ghi nhö sau: M aùy p ha ùt M aùy th u Soá lieäu Soá lieäu X-ON X-OFF Hình PL.2.9 Moùc noái meàm duøng hai kí töï X-ON vaø X-OFF PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 152 - Thanh ghi Ñòa chæ Ñeäm soá lieäu phaùt vaø thu (TD/RD) Cho pheùp ngaét Nhaän daïng ngaét Ñònh daïng soá lieäu (LCR) Ñieàu khieån Modem Traïng thaùi ñöôøng truyeàn (LSR) Traïng thaùi Modem Löu tröõ ñoïc/vieát taïm thôøi Ñòa chæ cô sôû Ñòa chæ cô sôû + 1 Ñòa chæ cô sôû + 2 Ñòa chæ cô sôû + 3 Ñòa chæ cô sôû + 4 Ñòa chæ cô sôû + 5 Ñòa chæ cô sôû + 6 Ñòa chæ cô sôû + 7  Löu y ù : Ñòa chæ cô sôû : COM1 = 3F8h vaø COM2 = 2F8h.  Caùc thanh ghi ñeäm soá lieäu phaùt vaø thu coù cuøng moät ñòa chæ baèng ñòa chæ cô sôû.  Thanh ghi traïng thaùi ñöôøng truyeàn xaùc ñònh traïng thaùi cuûa caùc boä ñeäm thu vaø phaùt. Ñaây laø thanh ghi chæ ñoïc (taát caû caùc bit ñöôïc ghi töï ñoäng baèng phaàn cöùng). Ñònh daïng cuûa töø traïng thaùi nhö sau: Khi truyeàn döõ lieäu, moät kí töï môùi coù theå ñöôïc vieát tôùi boä ñeäm tröôùc khi kí töï tröôùc ñoù ñöôïc göûi. Ñeå traùnh ñieàu naøy, bit soá saùu D6 ñöôïc kieåm tra ñeå xaùc ñònh lieäu vaãn coøn moät kí töï trong boä ñeäm phaùt khoâng. Neáu bit naøy ñöôïc ñaët leân 1 töùc laø boä ñeäm phaùt ñaõ roãng. Vaäy ñeå göûi moät kí töï phaûi vieát moät voøng laëp kieåm tra sau: Kieåm tra bit D6 cho tôùi khi noù ñöôïc ñaët =1 Göûi kí töï Thí duï, trong ngoân ngöõ Pascal seõ laø: repeat traïng_thaùi := port[ñòa chæ LSR] and $40; until (traïng_thaùi = $40); Khi thu soá lieäu, bit D0 ñöôïc kieåm tra ñeå xaùc ñònh lieäu ñaõ coù soá lieäu trong boä ñeäm thu chöa theo voøng laëp sau: Kieåm tra bit D0 cho ñeán khi noù ñöôïc ñaët =1 Ñoïc kí töï Thí duï, trong ngoân ngöõ Pascal seõ laø: 0 D6 D5 D4 D3 D2 D1 D0 =1: phaùt hieän ñieåm döøng =1: loãi khung truyeàn =1: loãi chaün-leû (parity) =1: loãi traøn soá =1: soá lieäu ñaõ saün saøng =1: thanh ghi ñeäm phaùt roãng =1: boä ñeäm phaùt roãng PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 153 - repeat traïng_thaùi := port[ñòa chæ LSR] and $01; until (traïng_thaùi = $01);  Thanh ghi ñònh daïng döõ lieäu (LCR) khôûi taïo caùc thoâng soá thoâng tin nhö soá bit cho moät kí töï, soá bit chaün leû, soá bit stop. Noù coù theå ñöôïc vieát hoaëc ñoïc. Ñònh daïng caùc bit ñieàu khieån trong thanh ghi nhö sau: Ñeå thaâm nhaäp thanh ghi ñeäm thu/phaùt bit D7 phaûi xoùa baèng 0. Coøn khi muoán khôûi taïo boä chia toác ñoä baud, bit ñöôïc ñaët leân 1. Toác ñoä baud ñöôïc ñaët baèng vieäc naïp moät heä soá chia N, 16 bit vaøo ñòa chæ cuûa boä ñeäm soá lieäu thu/phaùt vaø ñòa chæ tieáp theo. Giaù trò ñöôïc naïp phuï thuoäc vaøo taàn soá maùy phaùt soùng thaïch anh noái vôùi UART. Thöôøng taàn soá naøy baèng 1,8432MHz. Do ñoù: Toác ñoä baud = N×16 hoàñoàng nhòp soá taàn Baûng sau tính saün moät soá heä soá chia N (ñöôïc naïp vaøo thanh ghi ñeäm soá lieäu RD/RD) öùng vôùi toác ñoä baud töông öùng. Toác ñoä baud Heä soá chia Toác ñoä baud Heä soá chia 110 300 600 1200 1800 0417h 0180h 00C0h 0060h 0040h 2400 4800 9600 19200 0030h 0018h 000Ch 0006h Ñeå naïp heä soá chia toác ñoä baud, tröôùc heát bit 7 cuûa thanh ghi LCR ñöôïc ñaët leân 1. Sau ñoù byte thaáp cuûa N ñöôïc naïp vaøo ñòa chæ thanh ghi ñeäm soá lieäu roài byte cao ñöôïc naïp tieáp vaøo ñòa chæ lôùn hôn 1. Cuoái cuøng bit 7 ñöôïc xoùa veà 0. Thí duï, ñeå coù toác ñoä 9600 baud vôùi taàn soá nhòp laø 1,8432MHz ôû coång COM1; tröôùc heát soá 0Ch ñöôïc naïp vaøo ñòa chæ 3F8h, sau ñoù soá 00h ñöôïc naïp vaøo ñòa chæ 3F8h + 01h = 3F9h. Khi bit 7 ñöôïc xoùa veà 0, moät thao taùc ñoïc töø ñòa chæ cô sôû seõ ñoïc töø boä ñeäm RD vaø moät thao taùc vieát seõ vieát tôùi boä ñeäm TD. D7 D6 D5 D4 D3 D2 D1 D0 =1: phaùt moät ñieåm döøng bit chaün leû 000: khoâng coù 001: chaün leû leû 011: chaün leû chaün 101: luoân baèng 1 (mark) 111: luoân baèng 0 (space) soá bit soá lieäu 00: 5bit 01: 6bit 10: 7bit 11: 8bit soá bit stop 0: 1bit stop 1: 1,5bit stop = 0: ñoïc/ghi maùy thu/phaùt = 1: choát boä chia toác ñoä baud PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 154 -
Laäp trình qua DOS vaø BIOS: Moät maùy PC chuaån coù theå hoã trôï tôùi 4 coång COM. Nhöõng ñòa chæ cô sôû cuûa chuùng ñöôïc ñaët trong boä nhôù BIOS vaø ñòa chæ cuûa moãi coång ñöôïc löu tröõ ôû vuøng ñòa chæ: 0040:0000 (COM1); 0040:0002 (COM2); 0040:0004 (COM3) vaø 0040:0008 (COM4)  Leänh MODE COM [:] toác ñoä baud[, chaün-leû[, beà roäng töø [, soá bit stop [, p]]]] Ñöôïc duøng ñeå ñaët caùc tham soá cuûa coång noái tieáp. Thí duï, leänh khôûi taïo coång COM2 vôùi toác ñoä 2400 baud, moät bit chaün-leû chaün, 8 bit soá lieäu vaø 1 bit stop nhö sau: Mode com2:2400, e, 8, 1  Leänh ptr = (int far * ) 0x0400000; khôûi ñoäng moät con troû xa ñeå khôûi phaùt söï thoâng tin cuûa BIOS vôùi caùc ñòa chæ coång. Moãi ñòa chæ laø 16bit do vaäy con troû seõ troû tôùi moät giaù trò nguyeân. Moät con troû xa ñöôïc duøng nhö vaäy coù theå thaâm nhaäp ñöôïc tôùi 1MB nhôù trong khi moät con troû gaàn chæ coù theå thaâm nhaäp tôùi cöïc ñaïi laø 64kB. Vieäc kieåm tra vaø ñieàu khieån caùc coång COM ñöôïc laäp trình qua BIOS. Haøm söû duïng trong C laø: int bioscom (int cmd, char abyten, in port) Trong ñoù, port = 0 cho coång COM1; port = 1 cho coång COM2; cmd: 0 ñaët caùc thoâng soá thoâng tin tôùi giaù trò ñöôïc cho bôûi abyte. 1 göûi kí töï 2 nhaän kí töï 3 traû veà traïng thaùi cuûa thoâng tin. Khi cmd ñöôïc ñaët tôùi 0, thí bò ñöôïc chöông trình hoùa. Trong cheá ñoä naøy, ñònh nghóa caùc bit trong byte ñöôïc cho nhö sau: Khi cmd = 3, giaù trò traû veà laø moät soá nguyeân 16 bit khoâng daáu. Caùc bit töø 8 ñeán 15 ñöôïc ñònh nghóa nhö sau: Bit 15 – timeout; Bit 11 – loãi khung truyeàn; Bit 14 – thanh ghi dòch phaùt roãng; Bit 10 – loãi chaün leû; Bit 13 – thanh ghi giöõ kí töï phaùt roãng; Bit 9 – loãi chaïy quaù chaïy chöông trình; Bit 12 – phaùt hieän ñieåm döøng; Bit 8 – soá lieäu saün saøng. D7 D6 D5 D4 D3 D2 D1 D0 000 – 100baud 100 – 1200baud 001 – 150baud 101 – 2400baud 010 – 300baud 110 – 4800baud 011 – 600baud 111 – 9600baud 0: 1 bit stop; 1: 2 bit stop 10: 7 bit soá lieäu 11: 8 bit soá lieäu 00: khoâng coù bit parity; 01: parity leû; 10: parity chaün PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 155 - 3—GIÔÙI THIEÄU CAÙC VI MAÏCH SÖÛ DUÏNG VAØ LINH KIEÄN KHAÙC:  KHOÁI NGUOÀN : Ñeå maïch hoaït ñoäng ñöôïc, ta caàn coù moät nguoàn cung caáp 5V oån ñònh. Khoái thöù nhaát ta trình baøy laø khoái nguoàn. Xem hình döôùi ñaây. Haàu heát caùc maïch loâgic soá vaø caùc boä xöû lyù ñeàu caàn moät nguoàn cung caáp 5V. Thöôøng thì ta luoân coù saün caùc nguoàn coù möùc ñieän aùp khoaûng 9VDC ÷ 24VDC. Ñeå taïo ra moät nguoàn coâng suaát 5V, ta duøng moät IC (Integrated Circuit) oån aùp LM7805 nhö hình sau: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 156 - Duøng 7805 laø moät caùch ñôn giaûn deã daøng thöïc hieän. Ta chæ vieäc noái ñaàu döông cuûa nguoàn aùp thay ñoåi (baát keå töø 9VDC ñeán 24VDC) ñeán chaân ñaàu vaøo (chaân kyù hieäu baèng I hay soá 1). Noái ñaàu aâm ñeán chaân chung (kyù hieäu baèng C hay soá 2) vaø sau ñoù khi môû nguoàn, ta seõ coù moät nguoàn aùp 5V treân chaân ra O (hay soá 3). Ñoâi khi ñöôøng daây caáp nguoàn ñaàu vaøo (treân 9VDC) bò nhieãu. Ñeå san phaúng nhöõng nhieãu naøy vaø coù ñöôïc ñaàu ra 5V toát hôn, ta duøng moät tuï ñieän noái vaøo maïch, giöõa ñaàu vaøo vaø chaân chung (GND). Ta duøng moät tuï ñieän 2200µF 25V. Trong sô ñoà, ta kyù hieäu IC LM7805 baèng U6 vaø nguoàn aùp thay ñoåi ñöa vaøo coù bieân ñoä trong taàm 7V ÷ 30V; ñieän aùp ngoõ ra 5VDC ± 5%. Trong maïch thi coâng ta choïn loaïi UA7805C, coù doøng ñònh möùc 1A (IC-Pos VR, 5V, 1A : ñaây laø loaïi IC oån aùp loaïi chaân Ground naèm giöõa, aùp ra 5V ± 5%, doøng taûi 1A). Linh kieän thay theá: UA7805C, UA7805CKC, UA7805CU, UA7805UC,… (soå tay tra cöùu [ECG master replacement guide_ 2002 Edition] soá hieäu loaïi linh kieän thay theá ECG960, soá trang: 1-201). Choïn loaïi caàu chænh löu 1A. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 157 -  KHOÁI GIAO TIEÁP MAÙY TÍNH: Khoái giao tieáp maùy tính ôû ñaây ñöôïc trình baøy goàm :
Tuï ñieän: goàm naêm tuï ñieän 10µF ñöôïc söû duïng phoái hôïp vôùi MAX232 taïo söï töông thích möùc ñieän aùp giöõa hai ñôn vò giao tieáp 5V (Kit AT89C51) vaø 12V (maùy vi tính).
DB-9 : ñaàu caém loaïi 9 chaân, ñaùnh soá töø 1 ñeán 9. Treân hình laø hình aûnh cuûa hai DB-9 female (hai ñaàu caém caùi) vaø moät daïng ñaàu DB-9 male (ñöïc) loaïi gaén treân board. Baûng sau moâ taû teân vaø chöùc naêng cuûa caùc ñöôøng tín hieäu cuûa ñaàu caém DB-9: Chaân soá Teân Kí hieäu Chöùc naêng PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 158 - 1 Data Carrier Detect DCD DCE ñaët ñöôøng naøy ôû möùc tích cöïc ñeå baùo cho DTE bieát laø ñaõ thieát laäp ñöôïc lieân keát vôùi DCE töø xa (nhaän ñöôïc soùng mang töø beân DCE ñoái taùc). 2 Receive Data RxD Soá lieäu ñöôïc thu töø DCE vaøo DTE. 3 Transmit Data TxD Soá lieäu ñöôïc phaùt töø DTE (thí duï PC hoaëc thieát bò ñaàu cuoái) tôùi DCE qua ñöôøng TxD. 4 Data Terminal Ready DTR Chöùc naêng töông töï nhö RTS nhöng ñöôïc kích hoaït bôûi DCE khi noù muoán phaùt soá lieäu. 5 Signal Ground SG GND 6 Data Set Ready DSR Chöùc naêng töông töï nhö CTS nhöng ñöôïc kích hoaït bôûi DTE khi noù saün saøng nhaän soá lieäu. 7 Request To Send RTS DTE ñaët ñöôøng naøy ôû möùc tích cöïc khi noù saün saøng phaùt soá lieäu. 8 Clear To Send CTS DCE ñaët ñöôøng naøy ôû möùc tích cöïc ñeå thoâng tin cho DTE raèng noù saün saøng nhaän soá lieäu. 9 Ring Indicator RI DCE (loaïi laép ngoaøi) baùo vôùi DTE coù moät cuoäc goïi töø xa vöøa goïi ñeán.  Löu yù: DCE : Data Communication Equipment (Thieát bò thoâng tin soá lieäu). DTE : Data Terminal Equipment (Thieát bò ñaàu cuoái soá lieäu).
IC, Max 232: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 159 - PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 160 - IC Max 232 caàn nguoàn cung caáp +5V, soá chaân phaùt/nhaän : 2/2, doøng ñieän cung caáp 5mA. Loaïi boä ñeäm/boänhaän treân ñöôøng daây cuûa hoï haøng IC max232 ñöôïc duøng cho taát caû caùc öùng duïng theo chuaån giao tieáp EIA/TIA-232E vaø V.28/V.24 trong caùc giao tieáp truyeàn thoâng, vaø ñaëc bieät laø duøng trong nhöõng öùng duïng theo möùc ñieän aùp ±12V khoâng saün coù. Max 232 coù caùc phaàn: caùc boä bieán ñoåi ñieän aùp DC-DC bôm naïp hai chieàu, caùc boä ñeäm RS-232, caùc boä nhaän RS-232.  Boä bieán ñoåi ñieän aùp bôm naïp hai chieàu: trong cheá ñoä hoaït ñoäng ñeäm RS-232, max 232 coù hai bôm naïp beân trong ñeå bieán ñoåi ñieän aùp +5V sang ±10V (khoâng taûi). Boä bieán ñoåi ñaàu tieân duøng tuï ñieän C5 ñeå gaáp ñoâi möùc ñieän aùp +5V ñaàu vaøo sang +10V treân tuï ñieän C6 taïi ngoõ ra V+. Boä bieán ñoåi thöù hai duøng tuï ñieän C7 ñeå ñaûo möùc ñieän aùp +10V sang –10V treân tuï ñieän C4 taïi ngoõ ra V-. Moät löôïng nhoû coâng suaát taïi caùc ngoõ ra +10V (V+) vaø –10V (V-) seõ bò ruùt bôùt phaân phaùt cho maïch ñieän beân ngoaøi, V+ vaø V- seõ khoâng ñieàu chænh ñöôïc, neân suït aùp ngoõ ra vaø taêng doøng taûi.  Caùc boä ñeäm RS-232: bieân ñoä soùng ñieän aùp ngoõ ra ñieån hình laø ±8V khi mang taûi danh ñònh 5KΩ cuûa boä nhaän RS-232 vaø nguoàn caáp VCC = 5V. Bieân ñoä soùng ra ñöôïc ñaûm baûo ñaùp öùng tieâu chuaån EIA/TIA –232E vaø V.28 coù caùc möùc ngoõ ra boä ñeäm toái thieåu baèng ±5V trong ñieàu kieän xaáu nhaát. Ñieàu kieän xaáu nhaát naøy coøn coù theå coøn coù moät taûi toái thieåu 3KΩ vôùi nguoàn caáp VCC = +4,5V vaø nhieät ñoä laøm vieäc thì lôùn nhaát. Khoaûng phaïm vi ñieän aùp ngoõ ra boä ñeäm luùc khoâng taûi töø (V+ -1,3V) ñeán (V- +0,5V). Caùc ngöôõng ñaàu vaøo töông thích cho caû hai loaïi taûi TTL vaø CMOS. Caùc ñaàu vaøo khoâng ñöôïc duøng ñeán thì boû troáng (khoâng keát noái) vì ñaõ coù caùc ñieän trôû keùo leân 400KΩ ñöôïc noái saün leân VCC. Caùc ñieän trôû keùo leân baét buoäc caùc ñaàu ra cuûa caùc boä ñeäm khoâng duøng ñeán ôû möùc thaáp vì taát caû caùc boä ñeäm laø ñeäm ñaûo. Caùc ñieän trôû keùo leân beân trong coù doøng nguoàn caáp khoaûng 12µA. Toác ñoä bieán ñoåi bieân ñoä ñaàu ra boä ñeäm ñöôïc giôùi haïn PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 161 - thaáp hôn 30V/µs theo ñaëc tính kyõ thuaät cuûa chuaån EIA/TIA-232E vaø V.28. Moät toác ñoä ñieån hình laø 24V/µs khoâng taûi vaø 10V/µs khi coù taûi 3Ω vaø 2500pF.  Caùc boä nhaän RS-232: caùc ñaëc tính kyõ thuaät cuûa EIA/TIA-232E vaø V.28 ñònh nghóa möùc loâgic 0 öùng vôùi moät möùc ñieän aùp lôùn hôn 3V cho taát caû caùc boä nhaän ñaûo. Caùc ngöôõng ñaàu vaøo ñöôïc ñaët ôû möùc 0,8V vaø 2,4V vì vaäy caùc boä nhaän töông öùng vôùi caùc ñaàu vaøo loaïi TTL cuõng nhö caùc möùc cuûa EIA/TIA-232E vaø V.28. Caùc ñaàu vaøo boä nhaän coù theå chòu ñöôïc moät möùc quaù ñieän aùp leân tôùi ±25V vaø cung caáp caùc ñieän trôû ñaàu cuoái danh ñònh 5KΩ ñeán caùc ngoõ vaøo. Möùc ñieän aùp ngoõ vaøo boä nhaän laø 0,5V thay theá cho möùc 0,2V. Vieäc naøy laøm xoùa saïch chuyeån tieáp ñaàu ra baèng caùc tín hieäu vaøo thay ñoåi chaäm, thaäm chí coøn coù theå laø moät nhieãu. Thôøi gian treã cuûa truyeàn ñaït baèng boä nhaän khoaûng 600ns vaø noù ñoäc laäp vôùi höôùng cuûa bieân ñoä soùng ñaàu vaøo.  KHOÁI VI ÑIEÀU KHIEÅN AT89C51: Khoái naøy laø trung taâm ñieàu khieån cuûa toaøn boä moâ hình thi coâng. Bao goàm moät IC AT89C51, keøm theo boä phaän taïo xung nhòp vaø maïch ñieän taïo chöùc naêng Reset cho maïch ñieàu khieån.
IC AT89C51: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 162 - AT89C51 laø con vi ñieàu khieån CMOS 8-bit khaû naêng cao vôùi coâng suaát thaáp, coù 4 Kbytes cho laäp trình Flash vaø boä nhôù chæ ñoïc coù theå xoùa (PEROM). Linh kieän naøy töông thích vôùi chuaån coâng nghieäp coù taäp leänh cuûa 8051 vaø sô ñoà chaân. Boä nhôù coù theå laäp trình Flash treân chip cho pheùp nhôù chöông trình nhanh choùng duøng boä laäp trình boä nhôù khoâng boác hôi nhö PG302 vaø boä gheùp noái laäp trình ADT87. Nhôø vieäc gheùp moät CPU 8-bit chuaån coâng nghieäp vaøo trong moät chip nguyeân khoái ñaõ laøm cho AT89C51 trôû thaønh moät IC ñieàu khieån maïnh cung caáp nhieàu giaûi phaùp coù tính linh hoaït vaø giaù caû hôïp lyù cho caùc öùng duïng ñieàu khieån. AT89C51 cung caáp caùc chöùc naêng sau:  ~ 4 Kbytes of boä nhôù laäp trình Flash  ~ 128 bytes of RAM  ~ 32 ñöôøng xuaát nhaäp  ~ hai boä ñeám/ñònh thôøi 16-bit  ~ naêm vector vôùi hai möùc öu tieân ngaét  ~ coång noái tieáp hoaït ñoäng cheá ñoä song coâng  ~ maïch taïo dao ñoäng vaø xung nhòp coù treân chip Ngoaøi ra, AT89C51 coøn ñöôïc thieát keá vôùi möùc loâgic tónh cho caùc öùng duïng giaûm taàn soá ñeán zero vaø hoã trôï cho pheùp choïn löïa caùc cheá ñoä tieát kieäm naêng löôïng. Ta goïi ñoù laø cheá ñoä giaûm nguoàn vôùi CPU vaãn cho pheùp RAM, timer/counters, port noái tieáp vaø heä thoáng ngaét laøm vieäc. Cheá ñoä giaûm nguoàn tieát kieäm RAM nhöng coâ laäp boä dao ñoäng vaø nhö vaäy caùc chöùc naêng khaùc cuõng ngöng cho ñeán khi phaàn cöùng ñöôïc reset.
Nguoàn xung Clock: goàm moät khoái thaïch anh 12MHz vaø hai tuï oån ñònh 30pF.
Maïch ñieän reset: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 163 -  KHOÁI ÑAËT TOÁC ÑOÄ TREÂN KIT: Khoái naøy goàm moät IC ADC0809 laøm nhieäm vuï chuyeån möùc ñieän aùp ñaët sang daïng soá vaø nhaäp vaøo cho kit qua port 1. Phaàn ñi keøm goàm coù IC 74LS393 laøm nhieäm vuï taïo xung nhòp clock cho ADC. Moät bieán trôû loaïi volume 10KΩ . ADC 0809 duøng chaân P2.0 cuûa AT89C51 laøm nguoàn phaùt xung START.
IC ADC0809:  Moâ taû chung: ADC0809 laø moät linh kieän CMOS nguyeân khoái coù moät boä bieán ñoåi 8-bit daïng töông töï sang daïng soá, boä choïn 8 keânh vaø ñieàu khieån logic töông thích vôùi boä xöû lyù 8- bit. Boä bieán ñoåi A/D 8-bit duøng caùc xaáp xæ lieân tieáp nhö moät kyõ thuaät bieán ñoåi. Boä bieán ñoåi coù ñaëc tröng moät boä so saùnh caân baèng baêm toång trôû cao. Moät boä chia ñieän aùp 256 ñieän trôû, caây chuyeån maïch töông töï vaø moät thanh ghi xaáp xæ lieân tieáp. Moät boä choïn keânh taùm ñöôøng cho pheùp nhaäp baát kyø moät trong 8 keânh tín hieäu töông töï ñöa vaøo. Linh kieän boû qua vieäc phaûi chænh veà zero hay chænh ñònh toaøn thang ño töø beân ngoaøi. Vieäc giao tieáp deã daøng vôùi caùc boä vi xöû lyù nhôø vieäc choát vaø maõ hoùa caùc ñaàu vaøo ñòa chæ choïn keânh vaø caùc ngoõ ra TTL ba traïng thaùi ñöôïc choát. Vieäc thieát keá ra ADC0809 ñaõ ñöôïc toái öu nhôø keát hôïp haàu heát caùc maët maïnh cuûa moät vaøi kyõ thuaät bieán ñoåi A/D. Khaû naêng cuûa ADC0809 coù theå cho toác ñoä bieán ñoåi cao, ñoä chính xaùc cao, söï phuï thuoäc nhieät ñoä toái thieåu, ñoä chính xaùc laøm vieäc laâu daøi, khaû naêng laøm vieäc laëp laïi vaø PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 164 - tieâu thuï ít coâng suaát. Nhöõng ñaëc tính naøy ñaõ laøm cho noù thích hôïp cho caùc öùng duïng töø ñieàu khieån maùy moùc vaø xöû lyù ñeán caùc öùng duïng trong töï ñoäng vaø tieâu duøng.  Caùc ñaëc tröng:  Deã daøng giao tieáp vôùi caùc vi xöû lyù.  Hoaït ñoäng coù tính tæ leä hoaëc vôùi 5 VDC hoaëc chuaån ñieän aùp ñöôïc ñieàu chænh theo töøng khoaûng töông töï.  Khoâng yeâu caàu phaûi chænh zero hay toaøn thang.  Choïn keânh baèng caùc ñöôøng ñòa chæ bieåu dieãn theo möùc logic  Phaïm vi ñieän aùp ngoõ vaøo 0V÷5V baèng moät nguoàn ñôn 5V.  Caùc ngoõ ra ñaùp öùng ñöôïc ñaëc tính kyõ thuaät möùc ñieän aùp TTL.  Ñoùng goùi daïng ñoå khuoân 28 chaân hoaëc kín theo tieâu chuaån.  Ñoùng goùi mang chip ñöôïc ñuùc laïi thaønh khoái 28 chaân.  ADC0809 töông ñöông vôùi MM74C949-1.  Caùc ñaëc tính kyõ thuaät chính:  Ñoä phaân giaûi: 8 bit.  Sai soá khoâng hieäu chænh toång coäng: ±½ LSB vaø ±1 LSB.  Nguoàn ñôn: 5 VDC.  Coâng suaát thaáp: 15mW.  Thôøi gian bieán ñoåi: 100µs.  Sô ñoà khoái: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 165 - Ñieàu khieån & Ñònh thôøi S.A.R. (Thanh ghi xaáp xæ lieân tieáp) Caây chuyeån maïch Thang ñieän trôû 256 R Boä ñeäm choát ngoõ ra ba traïng thaùi Caùc chuyeån maïch töông töï choïn keânh trong taùm ñöôøng Boä giaûi maõ vaø choát ñòa chæ o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o C aùc ñ aàu ra 8 -b it 8 ña àu va øo tö ôn g tö ï Ñ òa c hæ 3 -b it Cho pheùp choát ñòa chæ VCC GND REF (+) REF (-) Cho pheùp xuaát Boä so saùnh 8 bit A/D Keát thuùc bieán ñoåi (ngaét) K hô ûi ñ oän g X un g nh òp PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 166 -  Sô ñoà chaân:  Ñaëc tính kyõ thuaät: Kyù hieäu Thoâng soá Ñieàu kieän Toái thieåu Ñieån hình Toái ña Ñôn vò VREF+ Ñieän aùp cao nhaát cuûa thang ño VCC VCC+0,1 V VREF- Ñieän aùp thaáp nhaát cuûa thang ño -0,1 0 V IIN Doøng vaøo fCLK=640kHz -2 ±0,5 2 µA VIN(1) Ñieän aùp vaøo logic 1 VCC –1,5 V VIN(0) Ñieän aùp vaøo logic 0 1,5 V VOUT(1) Ñieän aùp ra logic 1 IOUT=-360µA VCC –0,4 V VOUT(0) Ñieän aùp ra logic 0 IOUT=1,6mA 0,45 V fCLK Taàn soá xung clock 10 640 1280 kHz tEOC Thôøi gian delay EOC (Xem giaûn ñoà xung) 0 8+2µs Chu kyø clock tC Thôøi gian bieán ñoåi fCLK=640kHz 90 100 116 µs tWS Ñoä roäng xung Start toái thieåu (Xem giaûn ñoà thôøi gian) 100 200 Ns tALE Ñoä roäng xung ALE toái thieåu (Xem giaûn ñoà thôøi gian) 100 200 Ns PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 167 -  Moâ taû chöùc naêng: Boä choïn keânh (Multiplexer): linh kieän chöùa boä choïn keânh taùm ñöôøng töông töï. Moãi moät keânh ñaàu vaøo ñöôïc choïn baèng söû duïng moät boä giaûi maõ ñòa chæ. Baûng sau chæ ra caùc traïng thaùi caùc ñöôøng ñòa chæ ñeå choïn ra ñöôïc keânh mong muoán. Keânh choïn ADD C ADD B ADD A IN0 L L L IN1 L L H IN2 L H L IN3 L H H IN4 H L L IN5 H L H IN6 H H L IN7 H H H Ñòa chæ ñöôïc choát vaøo trong boä giaûi maõ luùc xuaát hieän caïnh leân cuûa tín hieäu cho pheùp choát ñòa chæ ALE. Ñaëc tính chuyeån ñoåi (Converter characteristics): Thanh ghi xaáp xæ lieân tieáp (SAR,Successive Approximation Register) cuûa boä bieán ñoåi A/D ñöôïc reset taïi caïnh leân cuûa xung Start (baét ñaàu chuyeån ñoåi). Söï chuyeån ñoåi ñöôïc baét ñaàu taïi caïnh xuoáng cuûa xung Start. Quaù trình chuyeån ñoåi seõ bò ngaét neáu nhaän ñöôïc moät xung Start môùi. Söï chuyeån ñoåi lieân tieáp coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng caùch noái ngoõ ra EOC (End Of Convert, keát thuùc chuyeån ñoåi) vaøo ngoõ Start. Neáu söû duïng ôû cheá ñoä naøy, moät xung Start beân ngoaøi phaûi ñöôïc cung caáp sau khi baät nguoàn. Xung EOC seõ xuoáng möùc thaáp sau caïnh leân cuûa xung Start töø 0 ñeán 8 xung clock vaø leân möùc cao khi vieäc chuyeån ñoåi ñaõ xong.  Bieåu thöùc chuyeån ñoåi: Trong heä thoáng chuyeån ñoåi mang tính tæ leä, ñieän aùp ngoõ vaøo cuûa ADC0809 ñöôïc cho bôûi phöông trình: MINMAX X Zfs IN DD D VV V − = − Trong ñoù:  VIN = ñieän aùp ñaàu vaøo ADC0809  Vfs = ñieän aùp toaøn thang  VZ = ñieän aùp zero  DX = ñieåm ñang xaùc ñònh soá lieäu PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 168 -  DMAX =giôùi haïn toái ña soá lieäu  DMIN =giôùi haïn toái thieåu soá lieäu. Söï chuyeån tieáp giöõa caùc maõ soá lieäu N vaø N+1 ñöôïc cho bôûi: VIN = )()()( 512 1 256 )( −−+ +       ±    +− REFTUEREFREF VV NVV Döõ lieäu soá ngoõ ra ñoái vôùi moät ñaàu vaøo tuøy yù laø moät soá nguyeân N naèm trong taàm: N = 256 )()( )( × − − −+ − REFREF REFIN VV VV ± Ñoä chính xaùc tuyeät ñoái. Trong ñoù:  VIN = ñieän aùp taïo ngoõ vaøo boä so saùnh  VREF(+) = ñieän aùp taïi chaân REF(+)  VREF(-) = ñieän aùp taïi chaân REF(-)  VTUE = ñieän aùp sai leäch khoâng ñieàu chænh toång coäng (ñieån hình VREF(+) ÷ 512) Trong maïch thi coâng, ADC0809 duøng ñeå chuyeån ñoåi tín hieäu ñaët ñöôïc ñöa vaøo keânh IN0 töø bieán trôû ñaët toác ñoä 10KΩ, tín hieäu ngoõ ra ñöôïc ñöa ra ôû taùm ñöôøng truyeàn veà port 1 cuûa AT89C51 nhö treân sô ñoà khoái.  Giaûn ñoà thôøi gian: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 169 -
IC 74LS393: Chaân QA chia ñoâi xung ñöa vaøo chaân A. Chaân QB chia boán xung ñöa vaøo chaân A. Chaân QC chia taùm xung ñöa vaøo chaân A. Chaân QD chia möôøi saùu xung ñöa vaøo chaân A. Laáy xung ra treân chaân QA laøm xung nhòp cho ADC0809.
Bieán trôû volume 10KΩ: bieán trôû naøy duøng ñeå ñaët toác ñoä cho ñoäng cô. Bieán trôû coù ba chaân, moät chaân ñöôïc noái VCC = 5V, moät chaân noái xuoáng masse, chaân coøn laïi laøm chaân choïn aùp ra trong khoaûng töø 0V÷5V. Khi möùc ñieän aùp ñöôïc choïn thì tín hieäu ñieän aùp ñaët naøy ñöôïc ñöa vaøo keânh IN0 cuûa ADC0809. Phaàn vieäc tieáp theo laø cuûa ADC0809.  KHOÁI HIEÅN THÒ: Khoái naøy goàm moät IC 7447, giaûi maõ soá BCD, laùi moät boä led baûy ñoaïn boán con, loaïi anode chung. Phaàn maïch keùo doøng cho led duøng transistor PNP soá hieäu A1015 coù caùc ñieän trôû phaân cöïc 1KΩ vaø 10KΩ. Treân hình, phaàn ngoõ vaøo cuûa baûy tín hieäu {a, b, c, d, e, f, g} cho led baûy ñoaïn ta duøng ñieän trôû daõy haïn doøng 330Ω (treân hình khoâng coù veõ caùc ñieän trôû naøy). Chaân soá naêm theå hieän daáu thaäp phaân khoâng duøng, ñeå troáng (kyù hieäu daáu X). A1015 ↔ soá hieäu thay theá: ECG290A, soá trang: 1-48.
Moâ taû: T-PNP, Si, AF PO, PD 0,6W.
Chi tieát:  Moâ taû & öùng duïng: PNP-Si, AF Pwr Amp.  Collector To Base Volts BVCBO = 100V.  Collector To Emitter Volts BVCEO = 80V. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 170 -  Base To Emitter Volts BVEBO = 5V.  Max. Collector Current IC Amps = 0,5A.  Max. Device Diss. PD watts = 0,5 W (TA = 250C).  Freq. in MHz ft = 120.  Current Gain hFE = 100 min  Voû: TO-92  Linh kieän thay theá:A1014FA-1, A1015, A1015-0, A1015FA-0, A1015-G, A1015G (Trans), A1015-GR, A1015GR, A1015GRL (Trans), A1015L (Trans), A1015-O, A1015-OFA (Trans), A1015-Y, A1015-YFA (Trans), A1015YL (Trans),… Tính trôû haïn doøng keùo led: Khi transistor A1015 daãn, suït aùp treân E-C baèng 0,2V. Gaàn ñuùng coi suït aùp treân moãi ñoaïn baèng 1,4V. Choïn doøng qua moãi ñoaïn led baèng 10mA. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 171 - Aùp ñaët treân ñieän trôû haïn doøng: 5 - 1,4 – 0,2 = 3,4V Trò soá trôû haïn doøng seõ baèng: 3,4V / 0,01A =340Ω. Choïn ñieän trôû baèng 330Ω. Toaøn boä 7 ñoaïn saùng, doøng ñieän qua A1015:10×7= 70mA < (IC.MAX = 500mA). Hình veõ ñeå tính toaùn ñieän trôû haïn doøng cho LED 7 ñoaïn duøng A1015. (Löu yù: ñieän haïn doøng khoâng veõ treân sô ñoà maïch ñeå deã nhìn.) PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 172 -  KHOÁI MAÏCH ÑOÄNG CÔ: Caùc linh kieän maïch goàm:
Diode chuyeån maïch cuûa Relay vaø ñoäng cô loaïi: Choïn loaïi 1N4007 coù caùc thoâng soá: 1N4007 ↔ ECG125 /1-109.  Moâ taû: R-Si, 1000 PRV, 2,5A.  Gen. Purp. Rect. Si  Peak Reverse Voltage PRV Max V = 1000  Average Rectified Forward Current Io Max = 2,5A at 250C Lead Temp  Forward Voltage Drop Max VF = 0,8V at 1A.  1N4006, 1N4006G, 1N4006GP, 1N4006ID, 1N4006S, 1N4006SG, 1N4007, 1N4007G, 1N4007GP, 1N4007ID, 1N4007S, 1N4007SG,…
Relay DPDT: choïn loaïi 5V, 8 chaân. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 173 -
Choïn khoaù chuyeån maïch cho Relay laø D468:  D468 ↔ ECG293 /1-48  T-NPN, Si, AF PO, PD 0,75W  AF Pwr Amp  BVCBO = 60V  BVCEO = 50  BVEBO = 5  IC Max =1A  PD = 1W(heat sink) & 0,75W(TA = 250C)  ft = 200MHz  hFE = 120 min  T-16  D468, D468A, D468B, D468C, D471, D571,…
Gheùp Darlington: choïn 2N2222 & 2SC1061. 2N2222 ↔ ECG123A /1-43  T-NPN, Si, AF/RF Amp, Sw  BVCBO 75V  BVCEO 40V  BVEBO 6V  IC Max 0,8A  PD 0,5W (TA =250C)  ft 300MHz  hFE 200 (typ.)  TO-18  2N2220, 2N2220A, 2N2221, 2N2221A, 2N2222, 2N2222/A, 2N2222A, 2N2224, 2N2236, 2N2237, 2N2242, 2N2244, 2N2245, 2N2246, 2N2247, 2N2248, 2N2249, 2N2250, 2N2253, 2N2254, 2N2255, 2N2256, 2N2257, 2N2272,… 2SC1061 ↔ ECG152 /1-43  T-NPN, Si, AF PO (AF Pwr Output)  BVCBO 60V  BVCEO 60V  BVEBO 5V  IC Max 7A  PD 50W  ft 10MHz  hFE 60 (typ.)  TO-220 PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 174 -  2SC1060, 2SC1060A, 2SC1060B, 2SC1060BM, 2SC1060C, 2SC1060D, 2SC1061, 2SC1061A, 2SC1061B, 2SC1061BT, 2SC1061C, 2SC1061D, 2SC1061K, 2SC1061KA, 2SC1061KB, 2SC1061KC, 2SC1061KD, 2SC1061T, 2SC1061T-B, 2SC1061TB,…  Tính toaùn maïch ñoäng cô: Choïn ñoäng cô trong moâ hình loaïi 6V, kích töø nam chaâm, doøng ñieän 550mA. Choïn transistor 2SC1061 (Imax = 7A > 550mA). hFE = 60 ⇒ IB = 550/60 ≈ 9mA. Choïn transistor 2N2222 (Imax = 800mA > 9mA) RC = 470Ω VRc = 470×9 ≈ 4,2V hFE(2N2222) = 200 ⇒ IB(tính toaùn) = 9/200 ≈ 0,045mA. IB(2N2222) = Ω − k VV 10 8,05 ≈ 0,42mA > 0,045mA.  Tính toaùn maïch ñieàu khieån Relay: choïn loaïi D468 (ICmax = 1A). Ñieän trôû Relay: Rcd(Relay) = 200Ω. IC(tính toaùn) = Icd(Relay) = Ω − 200 )2,05( VV = 240mA < 1000mA. hFE = 120 ⇒ IB(tính toaùn) = 120 240mA = 2mA < 4,4mA. IB(D468) = Ω − k VV 1 )6,05( = 4,4mA. (choïn trôû haïn doøng 1kΩ). PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 175 -  Tính toaùn maïch led phaùt – thu: * maïch phaùt: Doøng qua led choïn 8mA, trôû haïn doøng: Rhd = mA VV 8 )4,15( − = 470Ω. * maïch thu: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 176 - 4—GIÔÙI THIEÄU VEÀ CHOPPER HAI-PHAÀN TÖ , CAÙC CHOPPER NHIEÀU PHA VAØ CHOPPER THYRISTOR VAØ MAÏCH ÑIEÀU KHIEÅN CHOPPER:  CHOPPER HAI-PHAÀN TÖ: Chopper coù hai cheá ñoä laøm vieäc laø cheá ñoä giaûm aùp vaø cheá ñoä taêng aùp. Caáu hình maïch trong moãi cheá ñoä hoaït ñoäng ñaõ ñöôïc xeùt ôû treân [Chöông 2, muïc D, trang 36]. Söï khaùc nhau veà maïch ñieän trong moãi cheá ñoä laø vò trí cuûa diode vaø van ñieàu khieån ñoùng ngaét. Hai cheá ñoä hoaït ñoäng cuûa moät chopper hai-phaàn tö nhö ñöôïc veõ trong hai hình treân. Ñaây cuõng laø hình veõ cho moät öùng duïng ñieàu khieån toác ñoä ñoäng cô DC tieâu bieåu. Ñoäng cô ôû phaàn ñieän aùp thaáp cuûa chopper vaø nguoàn DC cung caáp ôû phaàn cao aùp. Cöïc tính cuûa ñieän aùp caûm öùng cuûa ñoäng cô phuï thuoäc vaøo chieàu quay cuûa noù. Trong hai hình ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ + ∧ ∨ ∧ ∨ C1 L1 S1 S2 V1 L2 R2 VS i2 (b) Chopper hoaït ñoäng hoaït ñoäng ôû cheá ñoä giaûm aùp (truyeàn ñoäng) + ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ + ∧ ∨ ∧ ∨ C1 L1 S1 S2 • X + Y Z V1 L2 R2 VS i2 (a) Chopper hoaït ñoäng ôû cheá ñoä taêng aùp (haõm) + i1 iS1 iS2 vS2 Hình PL.4.1 Hai cheá ñoä laøm vieäc cuûa chopper hai-phaàn tö. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 177 - treân, ñoäng cô seõ quay vôùi chieàu khoâng ñoåi vaø vì theá neân seõ coù moät ñieän aùp cuøng cöïc tính. Treân hình PL.4.1 (b), ñoäng cô seõ truyeàn ñoäng cho moät maùy saûn xuaát neân noù seõ nhaän coâng suaát töø nguoàn qua boä chopper, doøng ñieän coù chieàu nhö treân hình veõ vaø ta coi ñaây laø chieàu döông quy öôùc. Treân hình PL.4.1 (a) laø traïng thaùi ñoäng cô ñang haõm taùi sinh, doøng ñieän seõ ñöôïc coi laø aâm theo quy öôùc treân. Bieåu dieãn caùc ñieåm laøm vieäc cuûa hai cheá ñoä naøy leân truïc toïa ñoä coù truïc tung bieåu dieãn ñieän aùp ñoäng cô vaø doøng ñoäng cô baèng truïc hoaønh. Hình PL.4.2 Caùc phaàn tö hoaït ñoäng cuûa chopper hai-phaàn tö. Moät chopper laøm vieäc ñöôïc ôû caû hai cheá ñoä goïi laø moät chopper hai-phaàn tö. Coù hai caùch ñeå thöïc hieän chuyeån cheá ñoä laøm vieäc cho moät chopper hai-phaàn tö laø duøng tieáp ñieåm cô khí hoaëc tieáp ñieåm tónh (duøng phoái hôïp caùc linh kieän baùn daãn). Phaàn tö I: Chopper laøm vieäc ôû cheá ñoä truyeàn ñoäng (giaûm aùp). Phaàn tö II: Chopper laøm vieäc ôû cheá ñoä haõm (taêng aùp). VS I2 ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∧ ∨ ∧ ∨ V1 + + VS L1 C1 G1 G2 S1 S2 D1 D2 L2 R2 Chopper hai-phaàn tö duøng IGBT. ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ ∩ X Y Z 1 2 3 4 1 •↔•X 2 •↔•Y 3 •↔•Y 4 •↔•Z (GIAÛM AÙP) 3 •↔•X 4 •↔•Y 1 •↔•Y 2 •↔•Z (TAÊNG AÙP) Chopper hai-phaàn tö duøng tieáp ñieåm cô khí. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 178 -  CHOPPER NHIEÀU PHA: Chopper nhieàu pha laø moät boä chopper coù hai hoaëc nhieàu hôn caùc chopper hoaït ñoäng song song vaø coù ñoä dòch pha töông hoã vôùi nhau. Taát caû caùc chopper ñeàu gioáng nhau, hoaït ñoäng cuøng taàn soá ñoùng caét vaø chu kyø laøm vieäc. Tuy nhieân, giöõa caùc chu kyø coù ñoä leäch pha vôùi nhau. Vieäc söû duïng caáu hình maïch chopper nhieàu pha seõ mang laïi moät soá öu ñieåm. Ñaàu tieân laø taàn soá doøng ñieän nhaáp nhoâ cao hôn neân deã daøng loaïi boû. Moãi chopper trong boä chopper m-pha coù taàn soá ñoùng caét vaø chu kyø laøm vieäc. Khaùc nhau laø ñieåm baét ñaàu chu kyø ñoùng caét cuûa chopper 2 seõ chaäm hôn so vôùi choppper 1 khoaûng thôøi gian T/m giaây töông öùng vôùi moät goùc treã pha 3600/m. Töông töï, ñieåm baét ñaàu chu kyø ñoùng caét chopper 3 chaäm hôn chopper 2 moät goùc dòch pha baèng 3600/m vaø tieáp tuïc cho ñeán chopper thöù m. Ñoä dòch pha naøy coù taùc duïng laøm taêng taàn soá nhaáp nhoâ cuûa doøng ñieän taûi. Soá pha caøng lôùn thì taàn soá naøy caøng lôùn: taàn soá nhaáp nhoâ doøng ñieän taûi ngoõ ra gaáp m laàn taàn soá ñoùng caét cuûa chopper ñoái vôùi boä chopper m-pha. Giaûi tích cheá ñoä giaûm aùp cuûa boä chopper m-pha: Xeùt taûi R-L (coi VS = 0), giaû thieát maïch chopper ñaõ hoaït ñoäng xaùc laäp. Soá chopper seõ ñöôïc chuyeån maïch ON taïi baát kì thôøi ñieåm naøo tuøy thuoäc vaøo chu kyø laøm vieäc D. Löu yù raèng doøng ñieän taûi coù taàn soá nhaáp nhoâ doøng ñieän gaáp m laàn taàn soá chuyeån maïch cuûa chopper. ∩ ∩ ∩ V1 + VS L1 C1 Boä chopper m-pha hoaït ñoäng ôû cheá ñoä giaûm aùp. ∩ ∩ ∩ ∧ ∨ ∧ ∨ ∩ ∩ ∩ ∧ ∨ ∧ ∨ ∩ ∩ ∩ ∧ ∨ ∧ ∨ ⊃ ⊃ ⊃ ⊃ + > < •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• 1 2 m • • • • • • • L2 R2 L2 R2 L2 R2 LS RS D1 D2 Dm S1 S2 Sm i1 i2 im iS = i1 + i2 +…+ im P • • N PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 179 - Neáu 0 < D < 1/m, coù moät quaõng thôøi gian maø trong ñoù moät chopper naøo ñoù seõ môû ON vaø caùc chopper khaùc ñöôïc töï haønh (“freewheeling”). Doøng ñieän trong pha chopper môû ON seõ taêng leân coøn caùc pha chopper khaùc seõ giaûm xuoáng. Trong khoaûng thôøi gian naøy doøng ñieän toång seõ taêng leân moät bieân ñoä ñænh, kyù hieäu baèng Ip. Noái tieáp ñoù laø moät quaõng thôøi gian khaùc trong ñoù taát caû caùc chopper chuyeån maïch sang OFF vaø toaøn boä caùc doøng m-pha seõ töï haønh. Trong suoát quaõng thôøi gian naøy, doøng ñieän toång seõ giaûm veà bieân ñoä ñaùy, kyù hieäu baèng Iv. Nhö vaäy, caáu hình maïch chopper seõ lieân tuïc thay ñoåi theo hai cheá ñoä daãn doøng naøy: moät chopper ON, doøng taûi taêng leân vaø tieáp ñoù chopper ñoù taét OFF thì doøng taûi giaûm xuoáng. Neáu 1/m < D < 2/m, tröôøng hôïp naøy töông töï tröôøng hôïp treân, seõ coù hai cheá ñoä daãn doøng öùng vôùi hai caáu hình maïch chopper: 1. Hai chopper ñoàng thôøi chuyeån maïch môû ON vaø taát caû caùc pha chopper coøn laïi laø töï haønh; trong suoát quaõng thôøi gian naøy, doøng ñieän seõ taêng leân giaù trò doøng ñieän ñænh Ip. 2. Chæ moät chopper chuyeån maïch môû ON vaø caùc pha chopper khaùc töï haønh; trong suoát quaõng thôøi gian naøy, doøng taûi seõ giaûm veà bieân ñoä ñaùy Iv. Neáu 2/m < D < 3/m, laäp luaän töông töï ta cuõng coù hai cheá ñoä daãn doøng: 1. Ba chopper chuyeån maïch môû ON thì doøng taûi seõ taêng leân giaù trò ñænh Ip. 2. chæ hai chopper chuyeån maïch môû ON thì doøng taûi seõ giaûm veà bieân ñoä ñaùy Iv. Tieáp tuïc quaù trình laäp luaän theo caùch naøy, ta coù theå toång quaùt hoùa cho baát kyø giaù trò naøo cuûa D, nhö sau: Neáu (p –1)/m < D < p/m , trong ñoù p laø soá nguyeân nhoû hôn hoaëc baèng m; seõ coù hai cheá ñoä daãn: 1. p chopper seõ chuyeån maïch môû ON, vaø doøng ñieän seõ taêng leân ñænh Ip. 2. Chæ (p – 1) pha chopper chuyeån maïch môû ON, vaø doøng taûi seõ giaûm xuoáng bieân ñoä ñaùy Iv. Phöông trình maïch trong tröôøng hôïp p pha chopper chuyeån maïch môû ON, (m – p) pha chopper khaùc töï haønh (hình veõ treân). Ta giaû thieát caùc pha daãn laø 1. . . p vaø caùc pha töï haønh laø p+1 . . . m. Boä loïc ngoõ vaøo L1 – C1 ñöôïc giaû söû laø lí töôûng ñeå ñieän aùp ngoõ vaøo V1 ñöôïc xem laø haèng soá. Ta coù: 1 1 212 Vdt di LiR dt di LiR SSSS =+++ (PL.4.1)(1) 1 2 222 Vdt di LiR dt di LiR SSSS =+++ (PL.4.1)(2) . . . . . . PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 180 - 122 Vdt di LiR dt di LiR SSSS p p =+++ (PL.4.1)(p) 01212 =+++ + + dt di LiR dt di LiR SSSS p p (PL.4.1)(p+1) . . . . . . 022 =+++ dt di LiR dt di LiR SSSSmm (PL.4.1)(m) Coäng caùc phöông trình töø (PL.4.1)(1) ñeán (PL.4.1)(m) veá theo veá coù: ''' V dt di LiR SS =+ (PL.4.2) Trong ñoù: R’ = R2 + mRS (PL.4.3) L’ = L2 + mLS (PL.4.4) V’ = pV1 (PL.4.5) Phöông trình (PL.4.2) ñuùng trong phaàn taêng leân cuûa doøng taûi, töông öùng vôùi p chopper môû ON. Chu kyø naøy keùo daøi töø luùc ON cuûa p chopper ñeán thôøi ñieåm chuyeån maïch taét OFF cuûa moät chopper. Kyù hieäu chu kyø taêng cuûa doøng ñieän taûi baèng Tr, ta coù: )1(1 m pDTT m pDTTr − −= − −= (PL.4.6) Choïn goác thôøi gian taïi thôøi ñieåm baét ñaàu taêng cuûa chu kyø taêng, töùc laø luùc p chopper chuyeån maïch môû ON, ñieàu kieän ñaàu cho phöông trình (PL.4.2) seõ laø: iS = Iv luùc t = 0 (PL.4.7) Giaûi phöông trình vi phaân (PL.4.2) vôùi caùc ñieàu kieän ñaõ neâu, ñaùp soá laø: )1( ' ' // ττ tt vS eR V eIi −− −+= (PL.4.8) Trong ñoù: τ = L’/R’ (PL.4.9) Doøng ñieän ñænh xuaát hieän taïi t = Tr. Suy ra: )1( ' ' // ττ rr TT vp eR V eII −− −+= (PL.4.10) Trong ñoù, Tr ñöôïc tính ra töø phöông trình (PL.4.6). Chu kyø suy giaûm cuûa doøng ñieän taûi: Trong chu kyø giaûm cuûa doøng ñieän, chæ coù (p – 1) pha chopper chuyeån maïch ON vaø coøn laïi toaøn boä caùc pha chopper khaùc töï haønh (“freewheeling”). Quaõng chu kyø naøy seõ keùo daøi töø pha chopper 1 chuyeån maïch taét OFF ñeán khi pha chopper (p + 1) chuyeån maïch môû ON. Kyù hieäu quaõng thôøi gian naøy baèng Tf, ta coù: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 181 - )( D m pTDTT m pT f −=−= (PL.4.11) Phöông trình maéc löôùi trong quaõng chu kyø suy giaûm doøng ñieän cuõng töông töï nhö caùch vieát phöông trình maïch trong khoaûng chu kyø taêng leân cuûa doøng taûi. Söï khaùc nhau ôû ñaây laø chæ coù (p – 1) phöông trình coù chöùa phaàn töû nguoàn V1 trong veá phaûi cuûa phöông trình vi phaân (töông öùng vôùi [p – 1] pha chopper chuyeån maïch môû ON)trong heä m phöông trình ñoàng thôøi, coøn laïi coù thaønh phaàn veá phaûi phöông trình baèng zero (töông öùng vôùi tröôøng hôïp töï haønh OFF). Phöông trình doøng ñieän taûi coù theå ruùt ra baèng caùch coäng taát caû m phöông trình treân: '''' V dt di LiR SS =+ (PL.4.12) Trong ñoù: V” = (p – 1)V1 (PL.4.13) R’ = R2 + mRS ( PL.4.3) L’ = L2 + mLS ( PL.4.4) Choïn goác thôøi gian taïi luùc baét ñaàu khoaûng chu kyø suy giaûm, ñieàu kieän ñaàu cuûa phöông trình (PL.4.12) seõ laø: iS = Ip taïi thôøi ñieåm t = 0 (PL.4.14) Giaûi phöông trình vi phaân (PL.4.12) vôùi ñieàu kieän ñaàu (PL.4.14) cho ta bieåu thöùc doøng ñieän taûi trong khoaûng chu kyø suy giaûm doøng ñieän taûi: )1( ' '' // ττ tt pS eR V eIi −− −+= (PL.4.15) Doøng ñieän taûi giaûm xuoáng bieân ñoä ñaùy taïi thôøi ñieåm t = Tf. Ta coù: )1( ' '' // ττ ff TT pv eR V eII −− −+= (PL.4.16) Caùc phöông trình (PL.4.10) vaø (PL.4.16) laø hai phöông trình ñoàng thôøi, giaûi heä naøy vôùi hai bieán laø Ip vaø Iv ñöôïc:       − − −= − −− τ ττ mT mTT p e eep R VI r / // 1 1' (PL.4.17)         − − −= − − τ τ mT T v e ep R VI f / / 1 1 1 ' (PL.4.18) Trong caùc phöông trình treân, p laø moät soá nguyeân nhoû hôn m, phuï thuoäc vaøo chu kyø laøm vieäc vaø seõ ñöôïc xaùc ñònh duøng quan heä sau: m pD m p << −1 (PL.4.19) T/m laø chu kyø nhaáp nhoâ doøng ñieän taûi, tính baèng: T/m = Tr + Tf (PL.4.20) Caùc thaønh phaàn DC cuûa ñieän aùp vaø doøng ñieän taûi: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 182 - Xem hình maïch chopper m-pha giaûm aùp ôû treân, löu yù VS = 0. Taát caû caùc pha chopper seõ cung caáp doøng ñieän song song ra taûi. Tæ soá giaûm aùp cuûa moãi pha chopper vaãn laø D (keát quaû cuûa phaàn chopper 1-pha hay chopper ñôn ñaõ ñöôïc khaûo saùt trong phaàn I, chöông 2, muïc D, trang 36). Treân hình chopper m-pha giaûm aùp cuûa phuï luïc naøy, moät ñieän trôû R2 (ñieän trôû cuoän san phaúng L2) seõ gaây moät suït aùp treân noù. Ta kyù hieäu thaønh phaàn DC cuûa doøng ñieän taûi baèng Id. Thaønh phaàn DC cuûa moãi pha chopper seõ laø Id/m. Thaønh phaàn DC cuûa ñieän aùp taûi treân hai cöïc P-N cuûa moãi pha chopper laø: VPN = DV1 – R2Id/m (PL.4.21) VPN = IdRS (PL.4.22) Töø (PL.4.21) vaø (PL.4.22) ta ruùt ra ñöôïc Id vaø VPN baèng: mRR DV I S d /2 1 + = (PL.4.23) mRR RDVV S S PN /2 1 + = (PL.4.24) Thí duï minh hoïa: Moät boä chopper 4-pha hình sau laøm vieäc ôû taàn soá 250Hz vaø chu kyø laøm vieäc D = 70%. Caùc döõ lieäu khaùc laø R2 = 0,4Ω; L2 = 2mH; RS = 2,4Ω; LS = 4,5mH vaø ñieän aùp vaøo V1 = 200V. Tính nhaáp nhoâ ñænh-ñænh doøng taûi, taàn soá nhaáp nhoâ doøng taûi, thaønh phaàn DC aùp taûi treân RS, thaønh phaàn DC doøng taûi, suy ra phaàn traêm doøng nhaáp nhoâ so vôùi thaønh phaàn doøng taûi DC. Quaù trình tính toaùn nhö sau:
Chu kyø chopper: T = 1/f =4ms.
Soá pha: m =4 vaø chu kyø laøm vieäc: D = 0,7.
Töø (PL.4.19) ⇒ p = 3. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 183 -
Töø (PL.4.6) ⇒ chu kyø taêng doøng taûi: Tr = 4×(0,7 – 0,5) = 0,8ms.
Töø (PL.4.11) ⇒ chu kyø giaûm doøng taûi: Tf = 4×(0,75 – 0,7) = 0,2ms.
Chu kyø nhaáp nhoâ toång cuûa doøng taûi laø: T/m = Tr + Tf = 1,0ms. Do ñoù taàn soá nhaáp nhoâ doøng ñieän taûi baèng 1000Hz, gaáp boán laàn taàn soá chopper.
Töø (PL.4.3) vaø (PL.4.4) ⇒ R’ = 0,4 + 4×2,4 = 10Ω. L’ = 2 + 4×4,5 = 20mA. Thôøi haèng baèng τ = 20/10 = 2ms. Theá giaù trò soá vaøo (PL.4.17) vaø (PL.4.18) suy ra:
Caùc giaù trò doøng ñænh vaø ñaùy: Ip = 56,76A. Iv = 55,16A.
Doøng ñieän taûi nhaáp nhoâ ñænh – ñænh baèng: 56,76 – 55,16 =1,6A. Theá giaù trò soá vaøo (PL.4.24) suy ra:
Thaønh phaàn DC cuûa aùp taûi ñaët treân trôû RS baèng: VVPN 4,1341,04,2 4,22007,0 = + ×× = Theá giaù trò soá vaøo (PL.4.23) suy ra:
Thaønh phaàn DC cuûa doøng ñieän taûi baèng: .56 1,04,2 2007,0 AI d =+ × =
Phaàn traêm cuûa ñoä nhaáp nhoâ so vôùi thaønh phaàn DC doøng taûi baèng: Ñoä nhaáp nhoâ ñænh_ñænh doøng taûi = 1,6/56 = 0,0286 = 2,86%. Taûi coù nguoàn söùc ñieän ñoäng ngöôïc: Trong caùc öùng duïng thí duï nhö ñieàu khieån toác ñoä ñoäng ñieän DC thì seõ luoân coù moät söùc ñieän ñoäng naèm treân maïch taûi (thöôøng kyù hieäu baèng VS). Khi moät boä chopper nhieàu pha ñieàu khieån moät taûi nhö theá coù theå phaân tích môû roäng döïa treân phaàn ñaõ giaûi tích cho loaïi taûi khoâng coù nguoàn söùc ñieän ñoäng (taûi R-L) ôû treân. Giaû söû doøng ñieän lieân tuïc trong moãi pha chopper. m phöông trình maéc löôùi töø (PL.4.1)(1) ñeán (PL.4.1)(m) ñöôïc vieát laïi nhöng coù boå sung thaønh phaàn –VS vaøo veá phaûi cuûa caùc phöông trình. Caùc phöông trình môùi coù theå ñöôïc giaûi töông töï nhö ôû phaàn taûi khoâng coù söùc ñieän ñoäng maïch taûi, keát quaû ruùt ra doøng ñænh vaø ñaùy baèng:       − − −+−= − −− τ ττ mT mTT S p e eep R V R mV I r / // 1 1'' (PL.4.25)         − − −+−= − − τ τ mT T S v e ep R V R mV I f / / 1 1 1 '' (PL.4.26) Ngöôõng xuaát hieän cuûa cheá ñoä doøng khoâng lieân tuïc: Laäp ñaúng thöùc Iv = 0, töø (PL.4.26) suy ra: PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 184 -         − − −= − − τ τ mT T S e ep mV V f / / 1 1 11 (PL.4.27) Thí duï minh hoïa: Tieáp tuïc thí duï treân, nhöng baây giôø taûi coù theâm moät söùc ñieän ñoäng VS = 100V. caùc thoâng soá khaùc khoâng thay ñoåi. (a). Tính caùc doøng ñænh vaø ñaùy, nhaáp nhoâ ñænh – ñænh cuûa doøng ñoäng cô. (b). Tính VS ngöôõng maø taïi ñoù cheá ñoä doøng khoâng lieân tuïc baét ñaàu xuaát hieän. Quaù trình tính toaùn nhö sau:
Thay caùc giaù trò soá vaøo (PL.4.25) vaø (PL.4.26) coù: Ip = 16,76A. Iv = 15,16A.
Ñoä nhaáp nhoâ doøng ñænh – ñænh baèng: 16,76 – 15,16 = 1,6A. Nhaän xeùt: VS khoâng laøm thay ñoåi ñoä nhaáp nhoâ doøng ñieän ñænh – ñænh.
Giaù trò söùc ñieän ñoäng taûi VS taïi ñoù cheá ñoä doøng khoâng lieân tuïc xuaát hieän ruùt ra baèng caùch laäp ñaúng thöùc Iv = 0 hay theá giaù trò soá vaøo (PL.4.27) suy ra: VS = 137,9V. Cheá ñoä taêng aùp vaø caùc boä chopper m-pha hai-phaàn tö: Caáu hình maïch cuûa boä choppper nhieàu pha taêng aùp ñöôïc veõ töông töï nhö chopper ñôn, chæ caàn thay ñoåi vò trí cuûa linh kieän baùn daãn coù ñieàu khieån vaø diode coâng suaát. Treân hình, phaàn aùp thaáp naèm beân phaûi coù nguoàn aùp VS. Caáu taïo maïch nhö vaäy coù theå duøng haõm taùi sinh cho ñoäng cô DC trong öùng duïng ñieàu khieån toác ñoä ñoäng cô duøng chopper. PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 185 - Hình treân laø moät ví duï boä chopper m-pha hai-phaàn tö duøng IGBT laøm van ñieàu khieån. Trong ñoù: LS , RS laø ñieän caûm vaø ñieän trôû maïch taûi; L2 laø ñieän caûm san phaúng ngoõ ra (moãi chopper coù rieâng boä loïc ngoõ ra nhöng giaù trò ñeàu baèng L2), R2 laø ñieän trôû cuûa ñieän caûm L2. Boä loïc ngoõ vaøo laø L1 vaø C1. Boä chopper m-pha coù m chopper gioáng nhau nhöng chæ taàn soá ñoùng caét bò leäch pha nhau goùc pha 3600/m. ∩ ∩ ∩ V1 + VS L1 C1 G11 G21 Boä chopper m-pha hai-phaàn tö duøng IGBT. G1m G2m G12 G22 ∩ ∩ ∩ ∧ ∨ ∧ ∨ ∩ ∩ ∩ ∧ ∨ ∧ ∨ ∩ ∩ ∩ ∧ ∨ ∧ ∨ ⊃ ⊃ ⊃ ⊃ + > < •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• 1 2 m • • • • • • • L2 R2 L2 R2 L2 R2 LS RS PHAÀN V TAØI LIEÄU ÑÖÔÏC SHARE TREÂN WEBSITE KYSUBACHKHOA.COM - 186 -  CHOPPER THYRISTOR:  MAÏCH ÑIEÀU KHIEÅN CHOPPER: