Kinh tế thương mại - Chương 3: Lý thuyết về cầu

Chương 3 LÝ THUYẾT VỀ CẦU Nhóm 5: Nguyễn Thị Khánh Điệp Nguyễn Thị Hạnh Đinh Thị Thùy Luy Nguyễn Đức Thịnh Nội dung chính Độ co giãn của cầu: - Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) 2 - Độ co giãn chéo (EDX/Y) - Độ co giãn của cầu theo thu nhập (EDI) I. Độ co giãn của cầu theo giá: Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) 1. Sự thay đổi của lượng cầu theo giá: Ví dụ: Sự thay đổi của lượng cầu bánh ngọt theo sự thay đổi của giá. Xảy ra 2 trường hợp: 3 TH1: giảm cung, giảm sản lượng, tăng giá bán TH2:giảm cung, giảm sản lượng, giảm giá bán Gọi: S1 là đường cung ban đầu chưa giảm sản lượng tương ứng với đường cầu Da S2 là đường cung sau khi cắt giảm sản lượng tương ứng với đường cầu Db Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) Doanh thu của cửa hàng khi chưa giảm cung, chưa tăng giá hay giảm giá. Đường cung S1 cắt đường cầu ở mức giá 10.000đ/ chiếc bánh và số bánh ngọt là 40 cái/ngày M0 = P0xQ0 = 10.000x40 = 400.000đ/ngày 4 TH1:giảm cung, giảm sản lượng, tăng giá bán: S1 di chuyển đến S2 ta được đường cầu Da Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) Doanh thu cửa hàng: M1=P1xQ1=30.000x23 =690.000đ 5 30 10 23 40 S2 S1 Da Số lượng (cái/ngày) Giá (1.000đ/cái) Doanh thu tăng do giá tăng Trường hợp giá tăng có hai tác động ngược chiều đến DT: - Giá tăng làm tăng doanh thu trên mỗi đơn vị bán ra - Giá tăng làm giảm sản lượng bán ra do đó làm giảm DT Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) TH1: tổng doanh thu tăng sau khi giảm số lượng bán và tăng giá bán: M1-M0=690.000-400.000 = 290.000đ Nguyên nhân tổng doanh thu tăng: - Do giá tăng : (30.000-10.000)x23=460.000đ - Do sản lượng bán ra giảm: (23-40)x10.000= -170.000đ 6 TH2:giảm cung, giảm sản lượng, giảm giá bán: S1 di chuyển đến S2 ta được đường cầu Db Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) Doanh thu cửa hàng: M2=P2xQ2=15.000x15 =225.000đ Trường hợp này có 2 tác động ngược chiều đến DT: - Giá tăng làm tăng doanh thu trên mỗi đơn vị bán ra - Giá tăng làm giảm sản lượng bán ra do đó làm giảm DT 7 15 10 15 40 S2 S1 Db Số lượng (cái/ngày) Giá (1.000đ/cái) Doanh thu tăng do giá tăng Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) TH2: tổng doanh thu giảm, sau khi giảm số lượng bán và tăng giá bán: M2-M0=225.000-400.000 = -175.000đ Nguyên nhân tổng doanh thu giảm: - Do giá tăng : (15.000-10.000)x15= 75.000đ - Do sản lượng bán ra giảm: (15-40)x10.000= -250.000đ 8 Tổng doanh thu thay đổi khác nhau do phản ứng của lượng cầu với sự thay đổi của giá cả là khác nhau. Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) 2. Phân biệt độ dốc và độ co giãn: Độ dốc của đường cầu phụ thuộc vào giá cả và số lượng. Ví dụ: khi quyết định thay đổi tỷ lệ thuế, chính phủ so sánh đường cầu của bánh ngọt và thuốc lá. Hàng hóa nào phản ứng với giá hơn? Hàng hóa nào có thể chịu thuế cao hơn mà không làm giảm doanh thu? So sánh độ dốc đường cầu của bánh ngọt và thuốc là không có ý nghĩa vì chúng có đơn vị đo khác nhau thước đo: độ co giãn 9 Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) Độ co giãn của cầu theo giá là thước đo không đơn vị, đo lường mức độ phản ứng của lượng cầu hàng hóa với sự thay đổi của giá cả, với điều kiện các yếu tố khác giữ nguyên. 10 Thay đổi phần trăm của lượng cầu Thay đổi phần trăm của giá EDP= Độ co giãn của cầu theo giá (EDP) • EDP luôn là số âm • Độ lớn hay giá trị tuyệt đối của độ co giãn của cầu theo giá mới cho biết mức độ phản ứng (co giãn như thế nào?) của cầu nên người ta hay dùng giá trị tuyệt đối của EDP 11 Độ co giãn của cầu theo giá • Công thức tổng quát • Ví dụ: (70 - 90)/90 (4 - 3)/3 12 P Q E DDP    % % P Q50 2 3 4 5 13090 11070 1 D A B 112 112 /)( /)( PPP QQQ EDP    EDP = = 0,66 Độ co giãn của cầu theo giá Các giá trị co giãn của cầu: 13 Giá Lượng D1 Hoàn toàn không co giãn Giá Lượng D2 Co giãn đơn vị Giá Lượng D3 Hoàn toàn co giãn Độ co giãn =0 Độ co giãn =∞Độ co giãn =1 Độ co giãn của cầu theo giá 14 P B A |ED| < 1 P B A |ED| > 1 Q QKhi cầu co giãn nhiều %∆QD > %∆P  P và TR nghịch biến Khi cầu co giãn ít  %∆QD < %∆P  P và TR đồng biến ED tác động đến tổng doanh thu: TR = P x Q 15 Độ co giãn của cầu theo giá Độ co giãn dọc theo đường cầu tuyến tính: 50 40 30 25 20 10 0 4 8 10 12 20 Giá (1.000đ/1 bánh) Lượng (bánh/1 ngày) Co giãn =? Tính EDP? Tại mức giá trung bình 40.000đ/1bánh và lượng cầu trung bình là 4 bánh/ngày - Mức thay đổi tỷ lệ trong giá (tăng từ 30.000đ lên 50.000 đ) ∆P 20 40Ptb - Mức thay đổi tỷ lệ của lượng cầu: ∆Q 8 4Qtb - EDP = ∆Q/Qtb ∆P/Ptb = 4 16 Độ co giãn của cầu theo giá Độ co giãn dọc theo đường cầu tuyến tính: 50 40 30 25 20 10 0 4 8 10 12 20 Giá (1.000đ/1 bánh) Lượng (bánh/1 ngày) Co giãn =1 Co giãn =4 Co giãn Không co giãn Phương trình của đường cầu: Q = -0,4P + 20 Độ co giãn của cầu theo giá • Cầu có xu hướng ít co giãn khi – Đó là hàng hóa thiết yếu – Thời gian để người mua điều chỉnh hành vi là ngắn. – Hàng hóa ít có khả năng thay thế – Chi tiêu cho hàng hóa chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng thu nhập của người mua • Cầu có xu hướng co giãn nhiều khi – Đó là hàng hóa xa xỉ – Thời gian để người mua điều chỉnh hành vi là dài. – Hàng hóa có nhiều khả năng thay thế – Chi tiêu cho hàng hóa chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu nhập của người mua 17 Độ co giãn của cầu theo giá chéo • Nếu các yếu tố khác không đổi, giá cả của mặt hàng có liên quan (thay thế hay bổ sung) thay đổi sẽ làm thay đổi lượng cầu đối với hàng hóa đang xem xét. • Trong phần này, chúng ta nghiên cứu hệ số co giãn của cầu đối với hàng hóa nào đó theo giá của hàng hóa có liên quan. Hệ số này được gọi là hệ số co giãn chéo. 18 Độ co giãn của cầu theo giá chéo • Nếu X và Y là hai mặt hàng đang xem xét. Hệ số co giãn chéo của 2 mặt hàng X và Y là mối quan hệ so sánh giữa % thay đổi của lượng cầu về hàng hoá X trước % thay đổi của giá hàng hoá Y (các yếu tố khác không đổi). 19 Độ co giãn của cầu theo giá chéo • Đo lường phản ứng của người mua, biểu hiện qua sự thay đổi lượng cầu, khi giá các loại hàng hóa liên quan thay đổi • Đo lường như thế nào? • Độ co giãn của cầu= %sự thay đổi lượng cầu/ Sự thay đổi % giá hàng hóa bổ sung • Công thức: 20 YY XDXD Y XD YDX PP QQ P Q E / / % % )()()( /       Độ co giãn của cầu theo giá chéo 21 Giá của bánh mì hàng thay thế tăng, co giãn chéo là dương D1 D0 D2 Giá của sữa tươi,hàng hóa bổ sung tăng Co giãn chéo âm Độ co giãn của cầu theo giá chéo EDX/Y< 0: X và Y là hai hàng hoá bổ sung. Ví dụ: Máy tính và phần mềm là hai hàng hoá bổ sung. Nếu giá máy tính tăng, cầu về máy tính giảm thì cầu về phần mềm cũng giảm. 22 Độ co giãn của cầu theo giá chéo • EDX/Y> 0: X và Y là hai hàng hoá thay thế. • Ví dụ: Trà và cà phê là hai hàng hoá thay thế. Nếu giá cà phê tăng, người ta sẽ giảm dùng cà phê và chuyển sang dùng trà. Cầu về trà sẽ tăng. 23 Độ co giãn của cầu theo giá chéo • EDX/Y= 0: X và Y là hai hàng hoá độc lập (không liên quan). • Ví dụ: Máy tính và cà phê là hai hàng hoá độc lập. Giá cà phê tăng hay giảm cũng không ảnh hưởng gì đến cầu máy tính. • Ý nghĩa thực tế. Hệ số co giãn chéo cho thấy mức độ nhạy cảm của cầu của một loại sản phẩm đối với chiến lược giá của một doanh nghiệp có liên quan. 24 Độ co giãn của cầu theo thu nhập • Đo lường phản ứng (sự nhạy cảm) của người mua, biểu hiện qua sự thay đổi lượng cầu, khi thu nhập của họ thay đổi • Đo lường như thế nào? • Công thức: 25 nhaäp thu cuûa ñoåi thay traêm Phaàn caàu löôïng cuûa ñoåi thay traêm Phaàn IE I/I Q/Q I% Q% E DDDI       Độ co giãn của cầu theo thu nhập • EI - < 0: hàng hóa thứ cấp. Khi thu nhập tăng, người tiêu dùng mua ít những hàng hóa này hơn vì chúng là những hàng hóa rẻ • tiền, chất lượng kém và ngược lại. 26 Độ co giãn của cầu theo thu nhập • EI > 0: hàng hóa thông thường. Khi thu nhập càng cao thì cầu về hàng hóa càng cao. Vì lượng cầu và thu nhập thay đổi cùng chiều nên hàng hoá thông thường có hệ số co giãn của cầu theo thu nhập dương. Trong đó: 27 Độ co giãn của cầu theo thu nhập • EI< 1: hàng hoá thiết yếu. • Những hàng hoá thiết yếu, như quần áo và lương thực, thường có hệ số co giãn của cầu theo thu nhập nhỏ vì người tiêu dùng thường xuyên mua chúng, cho dù thu nhập của họ có thấp đến mức nào. 28 Độ co giãn của cầu theo thu nhập • EI > 1: hàng hóa cao cấp (hàng hoá xa xỉ). Người tiêu dùng có xu hướng tăng tiêu dùng những hàng hóa có chất lượng và giá trị cao lên rất nhiều khi thu nhập tăng. Và họ cảm thấy hoàn toàn không cần đến chúng khi thu nhập của họ quá thấp. 29