Luận văn Nghiên cứu tẩy sạch virus bằng kỹ thuật nuôi cấy meristem nhằm phục tráng giống khoai tây KT2

eristem ®Õn kh¶ n¨ng h×nh thµnh c©y khoai t©y KT2 thÝ nghiÖm thu ®−îc kÕt qu¶ ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.6: B¶ng 4.6. ¶nh h−ëng cña kÝch th−íc Meristem ®Õn tû lÖ bËt chåi khoai t©y KT2 ChØ tiªu CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 Tû lÖ bËt chåi (%) 0 0 0 25 36,6 43,3 ChiÒu cao c©y (sau 60 ngµy) - - 0 0,5 0,9 1,3 Sè l¸ (sau 60 ngµy) - - - 1 1,7 2 ChiÒu cao c©y (sau 90 ngµy) - - - 1,2 3,8 5,6 Sè l¸ (sau 90 ngµy) - - - 2,6 4 4,8 Ghi chó: CT1: kÝch th−íc meristem 0,1mm CT2: kÝch th−íc meristem 0,2mm CT3: kÝch th−íc meristem 0,3mm CT4: kÝch th−íc meristem 0,4mm CT5: kÝch th−íc meristem 0,5mm CT6: kÝch th−íc meristem 0,6mm Tõ nh÷ng kÕt qu¶ thu ®−îc ta nhËn thÊy: KÝch th−íc meristem cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña c©y khoai t©y KT2. TÊt c¶ c¸c mÉu cã kÝch th−íc tõ 0,1 - 0,3 kh«ng cã kh¶ n¨ng bËt chåi h×nh thµnh c©y, chØ c¸c mÉu cã kÝch th−íc tõ 0,4 - 0,6 míi cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh c©y hoµn chØnh. 45 010 20 30 40 50 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 mm T û lÖ b Ët c hå i ( % ) Tû lÖ bËt chåi (%) §å thÞ 4.3: ¶nh h−ëng cña kÝch th−íc meristem ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña khoai t©y KT2 0,4mm 0,5mm 0,6mm ¶nh 4: ¶nh h−ëng cña kÝch th−íc ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña meristem khoai t©y KT2 46 KÝch th−íc cµng lín tû lÖ bËt chåi thµnh c©y cµng cao. Víi kÝch th−íc 0,4 tû lÖ bËt chåi thµnh c©y lµ 25% trong khi ®ã kÝch th−íc 0,6 tû lÖ bËt chåi h×nh thµnh c©y lªn tíi lµ 43,3%. Chóng tèi tiÕn hµnh cÊy chuyÓn khoai t©y tõ èng nghiÖm sang m«i tr−êng nh©n nhanh vµ tiÕp tôc theo dâi t×nh h×nh sinh tr−ëng cña c©y. Qua kÕt qu¶ cho thÊy kÝch th−íc cã ¶nh h−ëng lín ®Õn kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cña khoai t©y. KÝch th−íc meristem cµng lín th× kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cña c©y t¸i sinh cµng cao. Víi kÝch th−íc 0,4mm sau 2 th¸ng nu«i cÊy c©y chØ ®¹t 0,5 cm vµ cã 1 l¸, sau 3 th¸ng nu«i cÊy kÝch th−íc cña c©y ®¹t 1,2 cm víi 2,6 l¸. Trong khi ®ã víi kÝch th−íc 0,6cm sau 2 th¸ng nu«i cÊy kÝch th−íc cña c©y ®· lªn tíi 1,3cm víi 2 l¸ vµ sau 3 th¸ng nu«i cÊy kÝch th−íc cña c©y ®· lªn tíi 5,4cm víi 4,8 l¸. VËy kÝch th−íc meristem cµng lín th× kh¶ n¨ng t¸i bËt chåi cña meristem cµng lín vµ kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cña c©y cµng m¹nh. KÕt qu¶ nghiªn cøu nµy còng phï hîp víi c¸c nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ Fiki A.I.I. vµ CS (1992)[28] ®· x¸c nhËn kÝch th−íc meristem cã ¶nh h−ëng tíi kh¶ n¨ng t¸i sinh c©y khoai t©y. Khi nu«i cÊy meristem ë kÝch th−íc 0,4 mm ®· lµm t¨ng tû lÖ bËt chåi thµnh c©y so víi kÝch th−íc nhá h¬n. Sau khi t¸i sinh thµnh c©y chóng t«i tiÕn hµnh Test ELISA vµ thu ®−îc kÕt qu¶ thÓ hiÖn ë b¶ng sau: B¶ng 4.7: ¶nh h−ëng cña kÝch th−íc meristem ®Õn kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus cña khoai t©y KT2 KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ®é s¹ch bÖnh KÝch th−íc Meristem (mm) Tû lÖ sach virus X (%) Tû lÖ s¹ch virus Y(%) 0,4 0 40 0,5 0 0 0,6 0 0 47 Qua kÕt qu¶ Test ELISA cho thÊy kÝch th−íc meristem cã ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ lµm s¹ch virus cña c©y khoai t©y KT2. ChØ cã kÝch th−íc 0,4 míi cã kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus Y víi 40% sè mÉu t¸ch cßn c¸c kÝch th−íc kh¸c ®Òu kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus trªn c©y khoai t©y KT2. VËy cã kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus PVY trªn c©y khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc meristem 0,4mm. 4.2.4. ThÝ nghiÖm 6: ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi vµ lµm s¹ch virus cña c©y tõ Meristem Sau khi tiÕn hµnh t¸ch meristem ë c¸c kÝch th−íc kh¸c nhau ta thÊy kÝch th−íc meristem ë 0,4mm chØ lµm s¹ch ®−îc virus PVY vËy cßn virus PVX th× sao. B¶ng 4.8: ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi c©y tõ meristem (víi kÝch th−íc meristem 0,6mm) ChØ tiªu §C CT1 CT2 CT3 CT4 Tû lÖ bËt chåi (%) 43,3 40,0 35 23,3 16,6 ChiÒu cao c©y (sau 60 ngµy) 1,3 1,1 0,9 0,6 0,5 Sè l¸ (sau 60 ngµy) 2 1,8 1,5 1 1 ChiÒu cao c©y (sau 90 ngµy) 5,4 4,7 4,0 2,8 2,4 Sè l¸ (sau 90 ngµy) 4,8 4,6 3,5 2,6 2,3 Ghi chó: §C: kh«ng xö lý nhiÖt c©y mÑ CT1: Xö lý nhiÖt 1 tuÇn c©y mÑ CT2: Xö lý nhiÖt 2 tuÇn c©y mÑ CT3: Xö lý nhiÖt 3 tuÇn c©y mÑ CT4: Xö lý nhiÖt 4 tuÇn c©y mÑ Theo mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy cïng víi nu«i cÊy meristem 48 ®Ó lo¹i trõ virus, viÖc xö lý nhiÖt m« nu«i cÊy còng rÊt cã hiÖu qu¶. ë nhiÖt ®é cao tõ 360c - 370c th× mét sè loµi virus kh«ng cã kh¶ n¨ng nh©n lªn. KÕ thõa nh÷ng nghiªn cøu trªn chóng t«i ®· kÕt hîp xö lý nhiÖt c©y mÑ (ë 370c) tr−íc khi t¸ch meristem. KÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4.8 vµ ®å thÞ 4.4. (%) Tû lÖ bËt chåi 0 1 2 3 4 TuÇn 50 40 30 20 10 0 T û lÖ b Ët c hå i ( % ) §å thÞ 4.4: ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc meristem 0,6mm Qua ®å thÞ trªn ta thÊy: Víi kÝch th−íc meristem 0,6mm xö lý nhiÖt cã ¶nh h−ëng tíi tû lÖ bËt chåi cña meristem. ViÖc xö lý nhiÖt ®é cao 37oc ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng bËt chåi cña c©y tõ meristem. Thêi gian xö lý nhiÖt cµng dµi th× kh¶ n¨ng bËt chåi cña c©y cµng thÊp. Víi c©y kh«ng xö lý nhiÖt ®é tû lÖ bËt chåi lµ 43,3%, sau ®ã tû lÖ bËt chåi gi¶m dÇn theo thêi gian xö lý nhiÖt ®é t¨ng dÇn. Víi 1 tuÇn xö lý nhiÖt tû lÖ bËt chåi lµ 40% sau ®ã gi¶m dÇn vµ tû lÖ bËt chåi chØ cßn 16,6% ë thêi gian 4 tuÇn xö lý nhiÖt. Sù sinh tr−ëng cña c©y tõ meristem còng cã sù kh¸c nhau ë c¸c møc ®é 49 xö lý nhiÖt ®é kh¸c nhau. ë c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt ®é sau 2 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®· lªn tíi 1,2cm vµ sè l¸ ®¹t 2 l¸, sau 3 th¸ng nu«i c©y chiÒu cao c©y ®· lªn tíi 5,4cm víi sè l¸ lµ 4,8 l¸. Sau ®ã t×nh h×nh sinh tr−ëng cña c©y gi¶m dÇn theo thêi gian xö lý nhiÖt ®é t¨ng dÇn. Víi c«ng thøc 1 tuÇn xö lý nhiÖt ®é sau 2 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao cña c©y ®¹t 1,1cm vµ sè l¸ ®¹t 1,8 l¸, sau 3 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y lªn tíi 4,7cm vµ sè l¸ lµ 4,6 l¸. Trong khi ®ã, ë c«ng thøc xö lý nhiÖt 4 tuÇn sau 2 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y chØ ®¹t 0,5cm víi 1 l¸, sau 3 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y chØ ®¹t 2,4cm víi 2,3 l¸. VËy viÖc xö lý nhiÖt cã ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi còng nh− t×nh h×nh sinh tr−ëng cña meristem khoai t©y KT2. Thêi gian xö lý nhiÖt cµng ng¾n th× kh¶ n¨ng bËt chåi vµ sù sinh tr−ëng cña meristem cµng m¹nh. ViÖc xö lý nhiÖt ë kÝch th−íc 0,6mm cã ¶nh h−ëng thÕ nµo ®Õn viÖc lµm s¹ch virus ë khoai t©y KT2. Sau khi meristem bËt chåi thµnh c©y chóng t«i tiÕn hµnh test ELISA kÕt qu¶ thu ®−îc nh− sau: B¶ng 4.9: KÕt qu¶ lµm s¹ch virus kÕt hîp gi−a t¸ch meristem vµ xö lý nhiÖt ®é ë kÝch th−íc 0,6mm ChØ tiªu §C CT1 CT2 CT3 CT4 NhiÔm (%) 100 100 52,4 35,7 27,3 S¹ch Y(%) 0 0 47,6 64,3 72,7 S¹ch XY(%) 0 0 0 0 0 Qua b¶ng trªn chóng ta nhËn thÊy: Xö lý nhiÖt cã ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus cña khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc 0,6mm. ë c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt vµ c«ng thøc 1 xö lý nhiÖt 1 tuÇn kh«ng cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus. B¾t ®Çu tõ c«ng 50 thøc xö lý nhiÖt 2 tuÇn trë lªn ®· cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus PVY nh−ng ch−a cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus PVX. Tû lÖ s¹ch virus t¨ng dÇn theo thêi gian xö lý nhiÖt t¨ng dÇn. Thêi gian xö lý nhiÖt cµng dµi th× tû lÖ s¹ch virus cµng cao. ë c«ng thøc xö lý nhiÖt 2 tuÇn tû lÖ s¹ch virus PVY lµ 47,6% sau ®ã tû lÖ s¹ch virus t¨ng dÇn theo thêi gian xö lý nhiÖt t¨ng dÇn vµ ®¹t tíi 72,7% ë c«ng thøc xö lý nhiÖt 4 tuÇn. VËy viÖc xö lý nhiÖt ®é 37oc tõ 2 tuÇn trë lªn ë kÝch th−íc meristem 0,6mm cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus PVY. VËy cßn víi kÝch th−íc 0,5mm th× sao? Chóng t«i tiÕp tôc nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt c©y mÑ (370c) ®Õn kh¶ n¨ng t¸i sinh vµ lµ s¹ch virus cña khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc 0,5mm kÕt qu¶ ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.10 B¶ng 4.10: ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi c©y tõ meristem (víi kÝch th−íc meristem 0,5mm) ChØ tiªu §C CT1 CT2 CT3 CT4 Tû lÖ bËt chåi (%) 36,6 33,3 26,6 18,3 8,3 ChiÒu cao c©y (sau 60 ngµy) 0,9 0,8 0,65 0,4 0,3 Sè l¸ (sau 60 ngµy) 1,7 1,5 1,3 1 0,7 ChiÒu cao c©y (sau 90 ngµy) 3,8 3,6 3 1,6 1,1 Sè l¸ (sau 90 ngµy) 4,0 3,5 3,2 1,7 1,5 Ghi chó: §C: kh«ng xö lý nhiÖt c©y mÑ CT1: Xö lý nhiÖt 1 tuÇn c©y mÑ CT2: Xö lý nhiÖt 2 tuÇn c©y mÑ CT3: Xö lý nhiÖt 3 tuÇn c©y mÑ CT4: Xö lý nhiÖt 4 tuÇn c©y mÑ 51 T û lÖ b Ët c hå i ( % ) 4 TuÇn 30 1 2 40 30 20 10 0 (%) Tû lÖ bËt chåi §å thÞ 4.5: ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc meristem 0,5mm 1 tuÇn 2 tuÇn 3 tuÇn 4 tuÇn ¶nh 5: ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña meristem khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc 0,5mm 52 Qua b¶ng trªn ta thÊy: Víi kÝch th−íc meristem 0,5 mm tû lÖ bËt chåi thµnh c©y còng gi¶m dÇn theo thêi gian xö lý nhiÖt t¨ng dÇn. Víi c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt tû lÖ bËt chåi ®¹t 36,6% sau ®ã tû lÖ t¸i sinh gi¶n dÇn. Tíi c«ng thøc xö lý nhiÖt 4 tuÇn tû lÖ bËt chåi chØ cßn 8,3%. Kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cña c©y t¸i sinh tõ meristem còng gi¶m dÇn tõ c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt ®Õn c«ng thøc xö lý nhiÖt 4 tuÇn. Víi c«ng thøc ®èi chøng sau 2 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®· ®¹t 0,9cm vµ sè l¸ lµ 1,7 l¸, sau 3 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®¹t 3,8cm vµ sè l¸ lµ 4 l¸. Kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng cña c©y t¸i sinh gi¶m dÇn qua thêi gian xö lý nhiÖt t¨ng dÇn ®Õn c«ng thøc xö lý nhiÖt 4 tuÇn chiÒu cao c©y chØ cßn 0,3cm vµ sè l¸ lµ 0,7 l¸ sau 2 th¸ng nu«i cÊy vµ chØ ®¹t 1,1cm chiÒu cao 1,5 l¸ sau 3 th¸ng nu«i c©y. Sau khi h×nh thµnh cÊy chóng tèi tiÕn hµnh Test ELISA ®Ó kiÓm tra ®é s¹ch virus kÕt qu¶ thu ®−îc ë b¶ng 4.11: B¶ng 4.11: KÕt qu¶ lµm s¹ch virus kÕt hîp gi−a t¸ch meristem vµ xö lý nhiÖt ®é (ë kÝch th−íc meristem 0,5mm) ChØ tiªu §C CT1 CT2 CT3 CT4 NhiÔm (%) 100 50 31,3 0 0 S¹ch Y(%) 0 50 68,7 100 100 S¹ch XY(%) 0 0 0 9 40 Qua b¶ng trªn chóng t«i nhËn thÊy: Nu«i cÊy meristem ë kÝch th−íc 0,5mm kh«ng cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch ®−îc virus. Nh−ng chØ xö lý nhiÖt 1 tuÇn cho c©y mÑ ®· cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus PVY víi tû lÖ lªn tíi 50%. Tû lÖ tÈy s¹ch virus PVY t¨ng dÇn lªn tíi 53 68,7% khi xö lý nhiÖt 2 tuÇn. Xö lý nhiÖt 3 tuÇn ®· cã kh¶ n¨ng lµm s¹ch c¶ 2 lo¹i virus PVX, PVY vµ kh«ng cßn mÉu nhiÔm víi tû lÖ 100% s¹ch virus PVY vµ 9% s¹ch virus PVX. Xö lý nhiÖt 4 tuÇn tû lÖ s¹ch c¶ 2 lo¹i virus lªn tíi 40%. VËy viÖc xö lý nhiÖt ë kÝch th−íc 0,5mm víi 3 tuÇn xö lý nhiÖt ®· cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus nh−ng víi tû lÖ rÊt thÊp. Cßn víi kÝch th−íc 0,4mm kÕt hîp víi xö lý nhiÖt c©y mÑ (370c) th× kh¶ n¨ng t¸i sinh còng nh− lµm s¹ch virus nh− thÕ nµo? chóng t«i tiÕp tôc tiÕn hµnh nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é ®Õn kh¶ n¨ng t¸i sinh vµ bËt chåi cña meristem khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc 0,4mm kÕt qu¶ thu ®−îc ë b¶ng 4.12. B¶ng 4.12: ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi c©y tõ meristem (víi kÝch th−íc meristem 0,4mm) ChØ tiªu §C CT1 CT2 CT3 CT4 Tû lÖ bËt chåi (%) 25 23,3 18,3 8,3 3,3 ChiÒu cao c©y (sau 60 ngµy) 0,5 0,42 0,35 0,25 0,2 Sè l¸ (sau 60 ngµy) 1 1 1 0,7 0,5 ChiÒu cao c©y (sau 90 ngµy) 1,2 1,1 0,9 0,7 0,6 Sè l¸ (sau 90 ngµy) 2,6 2,3 1,9 1,4 1 Ghi chó: §C: kh«ng xö lý nhiÖt c©y mÑ CT1: Xö lý nhiÖt 1 tuÇn c©y mÑ CT2: Xö lý nhiÖt 2 tuÇn c©y mÑ CT3: Xö lý nhiÖt 3 tuÇn c©y mÑ CT4: Xö lý nhiÖt 4 tuÇn c©y mÑ Qua b¶ng 4.12 ta thÊy: Còng nh− ë kÝch th−íc 0,5 vµ 0,6mm ë kÝch th−íc 0,4mm thêi gian xö lý nhiÖt cã ¶nh h−ëng ®Õn tû lÖ bËt chåi vµ møc ®é t¨ng tr−ëng cña c©y khoai t©y t¸i sinh tõ meristem. 54 30 20 10 0 T û lÖ b Ët c hå i (%) Tû lÖ bËt chåi TuÇn 0 1 2 3 4 §å thÞ 4.6: ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña khoai t©y KT2 ë kÝch th−íc meristem 0,4mm Víi c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt tû lÖ bËt chåi cña c©y ®¹t 25% vµ gi¶m dÇn tíi c«ng thøc xö lý nhiÖt 2 tuÇn lµ 18,3% ®Õn c«ng thøc xö lý nhiÖt 4 tuÇn tû lÖ bËt chåi chØ cßn 3,3%. Kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng cña c©y h×nh thµnh tõ meristem ë kÝch th−íc 0,4mm còng gi¶m dÇn theo thêi gian xö lý nhiÖt t¨ng dÇn. ë c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt sau 2 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®¹t 0,5cm vµ sè l¸ ®¹t 1 l¸ sau 3 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®¹t 1,2 cm víi 2,6 l¸, ë c«ng thøc xö lý nhiÖt 2 tuÇn chiÒu cao c©y ®¹t 0,35cm sè l¸ ®−îc 1 l¸ sau 2 th¸ng nu«i cÊy vµ sau 3 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®¹t 0,9 cm sè l¸ ®¹t 1,9 l¸. Sinh tr−ëng chËm nhÊt lµ ë c«ng thøc 4 xö lý nhiÖt 4 tuÇn víi chiÒu cao c©y chØ ®¹t 0,2cm víi 0,5 l¸ sau 2 th¸ng nu«i cÊy vµ sau 3 th¸ng nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®¹t 0,6cm víi 1 l¸. VËy xö lý nhiÖt ë 3 ®Õn 4 tuÇn lµm gi¶m kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng cña c©y rÊt m¹nh. 55 ë kÝch th−íc 0,4mm kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus nh− thÕ nµo? Sau khi t¸i sinh thµnh c©y chóng t«i tiÕn hµnh test virus ®· thu ®−îc kÕt qu¶ thÓ hiÖn ë b¶ng 4.13. B¶ng 4.13: KÕt qu¶ lµm s¹ch virus kÕt hîp gi−a t¸ch meristem vµ xö lý nhiÖt ®é ë kÝch th−íc 0,4mm ChØ tiªu §C CT1 CT2 CT3 CT4 NhiÔm (%) 60 7 0 0 0 S¹ch Y(%) 40 93 100 100 100 S¹ch XY(%) 0 0 18,2 60 100 Qua b¶ng trªn chóng t«i nhËn thÊy: Xö lý nhiÖt c©y mÑ tr−íc khi ®−a vµo t¸ch meristem cã ¶nh h−ëng lín ®Õn kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus (ë kÝch th−íc 0,4mm). Víi c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt ®· cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus PVY nh−ng víi tû lÖ cßn thÊp. Khi cã xö lý nhiÖt ®é th× kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus PVY t¨ng lªn ®¸ng kÓ tõ 40% ë c«ng thøc ®èi chøng kh«ng xö lý nhiÖt ®é lªn tíi 93% khi xö lý nhiÖt 1 tuÇn vµ 100% ë 3, 4 tuÇn xö lý nhiÖt c©y mÑ. Víi thêi gian xö lý nhiÖt 2 tuÇn ®· cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch ®−îc c¶ 2 lo¹i virus X vµ Y nh−ng víi tû lÖ thÊp chØ ®¹t 18,2%. Tû lÖ tÈy s¹ch c¶ hai lo¹i virus ë 3 tuÇn xö lý nhiÖt ®é lªn tíi 60% vµ ®¹t 100% ë 4 tuÇn xö lý nhiÖt. ViÖc xö lý nhiÖt kÕt hîp víi t¸ch meristem ë kÝch th−íc 0,4mm cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch ®−îc c¶ 2 lo¹i virus. Thêi gian xö lý nhiÖt cµng cao th× tû lÖ s¹ch virus cµng cao. Xö lý nhiÖt 4 tuÇn tû s¹ch virus ®¹t 100%. VËy khi nghiªn cøu kÕt hîp hai ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy meristem víi xö lý nhiÖt ®· cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch ®−îc hai lo¹i virus PVX, PVY. 56 4.3. §¸nh gi¸ sù sinh tr−ëng cña c©y s¹ch virus trong invitro vµ ngoµi s¶n xuÊt 4.3.1 ThÝ nghiÖm 7: §¸nh gi¸ sù sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña c©y khoai t©y KT2 trong invitro C©y khoai t©y KT2 sau khi tiÕn hµnh t¸ch meristem s¹ch virus ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sinh tr−ëng, chóng t«i tiÕn hµnh nh©n nhanh trong m«i tr−êng in vitro trªn m«i tr−¬ng MS víi 25g ®−êng sacaroza cho 1 lit m«i tr−êng. §©y lµ nÒn m«i tr−êng ®· ®−îc viÖn sinh häc N«ng nghiÖp - tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I nghiªn cøu lµ m«i tr−êng thÝch hîp nhÊt cho sù sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña c©y khoai t©y trong nh©n gièng in vitro KÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau: B¶ng 4.14: Sinh tr−ëng cña c©y khoai t©y KT2 in vitro sau khi test virus 5ngµy 10 ngµy 15 ngµy CT C.C©y (cm) S.L¸ (l¸) C.C©y (cm) S.L¸ (l¸) C.C©y (cm) S.L¸ (l¸) Chåi §C 1,5 1,7 3 3,4 4,8 5,3 + CT1 2,1 2,3 4,1 3,8 6,5 7 ++ CT2 2,4 2,7 4,9 5,1 7,7 7,6 +++ CV% 4,79 1,82 3,75 4,0 2,6 2,46 LSD0,05 0,218 0,092 0,339 0,374 0,375 0,37 Ghi chó: + : Chåi gÇy, l¸ nhá, kÐm xanh ++: Chåi võa, l¸ xanh +++ : Chåi mËp, l¸ to, xanh ®Ëm §C: C©y bÞ bÖnh CT1: C©y s¹ch virus PVY CT2: C©y s¹ch virus 57 NhiÔm X+Y NhiÔm Y S¹ch X+Y ¶nh 6: Sinh tr−ëng cña c©y khoai t©y bÞ nhiÔm virus X+Y, nhiÔm virus X, s¹ch virus X+Y (sau 15 ngµy nu«i cÊy) Qua b¶ng trªn chóng ta nhËn thÊy: ViÖc tÈy s¹ch virus cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn søc sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña c©y khoai t©y KT2. Gi÷a c«ng thøc ®èi chøng c©y bÞ nhiÔm c¶ hai lo¹i virus X + Y vµ c¸c c«ng thøc tÈy s¹ch virus cã sù sai kh¸c ngay tõ tuÇn nu«i cÊy ®Çu tiªn, sù kh¸c nhau thÓ hiÖn rÊt râ nÐt sau 15 ngµy nu«i cÊy c¶ vÒ chiÒu cao c©y, sè l¸ vµ t×nh tr¹ng chåi. C«ng thøc tÈy s¹ch 1 virus vµ c«ng thøc tÈy s¹ch ®−îc c¶ 2 lo¹i virus còng cã sù kh¸c nhau kh¸ râ nÐt sau 15 ngµy nu«i cÊy. Víi c«ng thøc ®èi chøng sau 5 ngµy nu«i cÊy chiÒu cao c©y chØ ®¹t 1,5cm víi 1,7 l¸. c©y s¹ch virus PVY ®· cã sù sinh tr−ëng kh¸c nhau ngay tõ tuÇn ®Çu tiªn nu«i c©y so víi c«ng thøc ®èi chøng, chiÒu cao c©y ®¹t 2,1cm vµ sè l¸ ®¹t 2,3 l¸. Sù sinh tr−ëng m¹nh nhÊt ë c«ng thøc c©y s¹ch c¶ 2 virus PVX, PVY, ngay tõ tuÇn ®Çu tiªn nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®· ®¹t 2,4cm vµ sè l¸ lµ 2,7 l¸. 58 Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c c«ng thøc thÓ hiÖn râ nÐt sau 15 ngµy nu«i cÊy víi c«ng thøc ®èi chøng c©y vÉn bÞ bÖnh chiÒu cao c©y chØ ®¹t 4,8cm víi 5,3l¸. ë c«ng thøc 2 c©y s¹ch virus PVY sau 10 ngµy nu«i cÊy chiÒu cao c©y ®· ®¹t 6,5 cm víi sè l¸ ®¹t 7 l¸. Kh¶ n¨ng sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña c©y khoai t©y KT2 m¹nh nhÊt lµ ë c«ng thøc c©y s¹ch virus víi 7,7cm chiÒu cao vµ 7,6 l¸ sau 15 ngµy nu«i cÊy. T×nh tr¹ng chåi sau 15 ngµy nu«i cÊy cã sù kh¸c nhau kh¸ râ gi÷a c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm. Víi c«ng thøc c©y bÞ bÖnh virus X + Y cã chåi gÇy, l¸ nhá, kÐm xanh. C«ng thøc c©y s¹ch virus PVY chåi võa, l¸ xanh. T×nh tr¹ng chåi ë c«ng thøc c©y s¹ch virus X + Y lµ ®Ñp nhÊt chåi mËp, l¸ xanh. 4.3.2. ThÝ nghiÖm 8: §¸nh gi¸ sù h×nh thµnh n¨ng suÊt khoai t©y KT2 s¹ch bÖnh trong invitro §Ó thÊy râ ¶nh h−ëng cña viÖc tÈy s¹ch virus ®Õn s¶n xuÊt khoai t©yKT2 chóng t«i tiÕn hµnh theo dâi sù t¹o cñ cña c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm 1 trªn nÒn m«i tr−êng MS víi 25% sacaroza cho 1 lÝt m«i tr−êng. KÕt qu¶ thu ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4.15 sau: B¶ng 4.15: T¹o cñ cña c©y khoai t©y KT2 in vitro sau khi test virus Ph©n lo¹i cñ (%) ChØ tiªu c«ng thøc Sè cñ/ b×nh Khèi l−îng TB cñ (g) §KTB cñ (mm) Nhá TB Lín §C 4,700 0,510 5,60 60,2 27,3 12,5 CT1 5,800 0,740 8,40 17,4 60,8 21,8 CT2 6,700 0,870 9,70 11,5 42,2 46,3 CV% 1,600 2,000 1,56 LSD0,05 0,207 0,032 0,28 Ghi chó: §C: C©y bÞ bÖnh CT1: c©y s¹ch virus PVY CT2: C©y s¹ch virus Nhá: §−êng kÝnh < 0,5cm TB: §−êng kÝnh cñ 0,5 - 0,9c Lín: §−êng kÝnh cñ > 0,9cm 59 S¹ch YS¹ch X+Y NhiÔm X+Y ¶nh 7. C©y s¹ch virus X+Y, C©y nhiÔm virus X, C©y nhiÔm virus X+Y Qua b¶ng trªn chóng t«i nhËn thÊy: ViÖc tÈy s¹ch virus cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ t¹o cñ cña c©y khoai t©y KT2 trong s¶n xuÊt in vitro. C«ng thøc ®èi chøng c©y bÞ nhiÔm virus X +Y vµ c¸c c«ng thøc ®· t¸ch meristem cã sù kh¸c nhau rÊt râ. C«ng thøc khoai t©y KT2 ®· s¹ch 1 virus vµ c«ng thøc s¹ch c¶ 2 virus còng cã sù kh¸c nhau kh¸ râ rµng. Víi c«ng thøc ®èi chøng ch−a tÈy virus chØ ®¹t 4,7 cñ/b×nh trong khi ®ã ë c«ng thø 1 tÈy s¹ch ®−îc virus PVY sè cñ ®· lªn tíi 5,8 cñ/b×nh. Sè cñ ®¹t cao nhÊt ë c«ng thøc 2 c©y ®· s¹ch c¶ 2 virus X vµ Y lªn tíi 6,7 cñ/b×nh. Träng l−îng trung b×nh cñ cña c¸c c«ng thøc kh¸c nhau còng cã sù kh¸c nhau rÊt lín. ë c«ng thøc ®èi chøng chØ ®¹t 0,51g/cñ trong khi ®ã c«ng thøc tÊy s¹ch 1virus PVY ®¹t 0,74g/cñ c«ng thøc tÈy s¹ch c¶ 2 lo¹i virus PVX vµ PXY ®¹t 0,87g/cñ. §−êng kÝnh trung b×nh cñ ë c¸c c«ng thøc kh¸c nhau còng cã sù kh¸c 60 nhau rÊt râ nÐt. Víi c«ng thøc ®èi chøng ®−êng kÝch trung b×nh cñ chØ ®¹t 5,6mm trong khi ®ã ë c«ng thøc 1 c«ng thøc tÈy s¹ch virus PVY ®−êng kÝnh cñ lªn tíi 8,4cm, ®−êng kÝnh cñ ®¹t cao nhÊt vÉn lµ ë c«ng thøc 2 c«ng thøc tÈy s¹ch c¶ 2 lo¹i virus PVX vµ PVY ®−êng kÝnh cñ lªn tíi 9,7mm. Tû lÖ cñ ë c¸c c«ng thøc kh¸c nhau còng cã sù kh¸c nhau kh¸ râ. ë c«ng thøc ®èi chøng tû lÖ cñ nhá lµ 60,2% tû lÖ cñ lín chØ ®¹t 12,5% trong khi ®ã c©y s¹ch virus PVY tû lÖ cñ nhá chØ cã 17,4% vµ tû lÖ cñ lín lµ 21,8%. Víi c©y s¹ch c¶ 2 lo¹i virus XvµY tû lÖ cñ nhá chØ cßn 11,5%,tû lÖ cñ lín lªn tíi 46,3%. VËy viÖc lµm s¹ch virus lµm t¨ng n¨ng suÊt t¹o cñ trong in vitro rÊt m¹nh. 4.3.3. ThÝ nghiÖm 9: Trång thö nghiÖm ngoµi s¶n xuÊt. Sau khi nh©n thµnh c©y trong phßng thÝ nghiÖm chóng t«i tiÕn hµnh trång thö nghiÖm ®ång ruéng trªn m«i tr−êng Knop (lµ m«i tr−êng ®−îc ®¸nh gi¸ lµ tèt cho sù sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña khoai t©y KT2) ®Ó ®¸nh gi¸ c©y trång ngoµi s¶n xuÊt. Chóng t«i ®· thu ®−îc kÕt qu¶ thÓ hiÖn ë b¶ng 4.16. B¶ng 4.16: Sinh tr−ëng cña khoai t©y s¹ch virus (sau 1 th¸ng trång thö nghiÖm) ChØ tiªu C«ng thøc ChiÒu cao c©y (cm) Sè l¸ (l¸/c©y) Sè tia cñ (tia/c©y) CT1 22,2 15,8 23,4 CT2 14,7 10,8 13,3 CV% 1,88 2,25 4,46 LSD0,05 1,15 1.03 3,02 Ghi chó: CT1: C©y s¹ch virus CT2: C©y bÞ virus 61 − S¹ch X + Y NhiÔm X +Y ¶nh 8: Tia cñ cña khoai t©y KT2 bÞ virus X+Y vµ s¹ch virus X+Y ngoµi s¶n xuÊt thö nghiÖm Qua kÕt qu¶ 4.15 chóng t«i nhËn thÊy: ViÖc tÈy s¹ch virus ®· t¨ng kh¶ n¨ng sinh tr−ëng còng nh− tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cña c©y khoai t©y KT2. VÒ kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng: sau khi trång 1 th¸ng chiÒu cao c©y s¹ch bÖnh ®· ®¹t 22,2cm, sè l¸ ®¹t 15,8 l¸. Trong khi ®ã c©y khoai t©y bÞ bÖnh chiÒu cao c©y chØ ®¹t 14,7cm, sè l¸ ®¹t 10,8 l¸. VÒ tiÒm n¨ng n¨ng suÊt: Víi c«ng thøc c©y s¹ch bÖnh sau 1 th¸ng nu«i cÊy sè tia cñ ®· ®¹t 23,4 tia, trong khi ®ã víi c©y bÞ nhiÔm bÖnh virus sè tia cñ chØ ®¹t 13,3 tia. VËy viÖc lµm s¹ch virus ®· lµm t¨ng kh¶ n¨ng sinh tr−ëng còng nh− tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cña khoai t©y KT2 rÊt lín. Sau khi nghiªn cøu chóng t«i ®· ®−a ra quy tr×nh lµm s¹ch virus khoai 62 t©y KT2 nh− sau: Quy tr×nh lµm s¹ch virus khoai t©y: - Xö lý nhiÖt (370c) trong 4 tuÇn C©y bÞ nhiÔm bÖnh (Test ELISA) - L−u gi÷ L−u gi÷ - Nu«i cÊy trªn m«i tr−êng MS + 2,5% sacaroza + 5,5g/l agar + 0,01ppm kinetin + 3ppm GA3 C©y s¹ch bÖnh Ng−êi sö dôngTrång trong ®iÒu kiÖn c¸ch ly (nhµ mµn) Nh©n c©y s¹ch bÖnh Test ELISA chän mÉu s¹ch § T¸ch merstem (kÝch th−íc 0,4-0,5mm) Thêi gian 90 - 120 ngµy −a v Önhµo hÖ thèng s¶n xuÊt gièng s¹ch b63 Th¶o luËn: C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· kh¼ng ®Þnh hoµn toµn cã thÓ tÈy s¹ch virus X vµ Y cho gièng khoai t©y KT2 b»ng ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy meristem vµ cã thÓ nãi ®©y lµ c¸c kÕt qu¶ ®Çu tiªn thu ®−îc ë ViÖt Nam. §èi chiÕu víi c¸c kÕt qu¶ cña c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi n−íc chóng t«i thÊy: 1. VÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tho¸i ho¸ gièng khoai t©y KT2 trong s¶n xuÊt, nh÷ng kÕt qu¶ thu thËp cña chóng t«i hoµn toµn thèng nhÊt víi t¸c gi¶ §ç ThÞ Thuû[25], sau khi tiÕn hµnh thu thËp, ®iÒu tra t×nh h×nh s¶n xuÊt khoai t©y KT2 t¸c gi¶ nµy còng cho nhËn xÐt diÖn tÝch, n¨ng suÊt khoai t©y KT2 ngoµi s¶n xuÊt ®Òu bÞ gi¶m sót nghiªm träng vµ ®Òu cho r»ng nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn hiÖn t−îng n¨ng suÊt khoai t©y KT2 gi¶m nghiªm träng ®Òu do sö dông nguån gièng ®· bÞ nhiÔm bÖnh virus. KÕt qu¶ test ELISA cña chóng t«i vµ c¸c t¸c gi¶ §ç ThÞ Thuû, ®Òu cho kÕt luËn c©y khoai t©y KT2 bÞ nhiÔm virus X,Y víi nång ®é rÊt cao. 2. §èi víi c¸c thÝ nghiÖm tÈy s¹ch virus, theo t¸c gi¶ Bhojwani vµ Razdan, (1983)[27] cã thÓ tÈy s¹ch virus trªn mét sè lo¹i c©y trång b»ng ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy meristem. Morel G. vµ Matin[39][40], 1952 ®· tÈy s¹ch ®−îc virus trªn c©y hoa th−îc d−îc, 1955 ®· thµnh c«ng trªn c©y khoai t©y. Chóng t«i còng tiÕn hµnh thµnh c«ng víi trªn c©y khoai t©y KT2 tÈy s¹ch ®−îc virus PVX, PXY b»ng kü thuËt nu«i cÊy meristem. 3. VÒ m«i tr−êng vµ kü thuËt nu«i cÊy meristem: ë Bangladesh (Ahsan Nagib, S.A. vµ cs)[24] ®· nu«i cÊy thµnh c«ng c©y khoai t©y trªn m«i tr−êng MS láng cã bæ xung c¸c chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng. Meristem khoai t©y ®−îc ®Æt trªn mét tÊm giÊy läc nhóng trong dung dÞch. Ph−¬ng ph¸p ®Æt meristem trªn giÊy läc chóng t«i ®· thùc nghiÖm vµ thÊy khã thao t¸c do meristem qu¸ nhá khã g¾n vµ gi÷ trong thêi gian dµi trªn tÊm läc. ViÖc duy tr× t×nh tr¹ng s¹ch nÊm, khuÈn cho tÊm giÊy còng rÊt khã kh¨n. Kh¸c víi ph−¬ng ph¸p trªn 64 chóng t«i ®· tiÕn hµnh nu«i cÊy thµnh c«ng meristem trªn m«i tr−êng MS cã bæ xung c¸c chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng vµ agar trong èng nghiÖm ®©y lµ mét m«i tr−êng rÊt dÔ gi÷ meristem. MÆt kh¸c èng nghiÖm nhá nót b»ng b«ng rÊt an toµn khã bÞ nhiÔm nÊm, khuÈn. §ång nhÊt ý kiÕn víi c¸c t¸c gi¶ Ahsan Nagib, S.A. vµ CS chóng t«i còng cho r»ng m«i tr−êng cã bæ xung GA3 vµ kinetin lµ thÝch hîp cho sù t¸i sinh c©y khoai t©y tõ meristem. Theo t¸c gi¶ Ahsan Nagib, S.A. vµ CS, (2003)[24] cho r»ng m«i tr−êng MS cã bæ xung 0,5mg/l GA3 vµ 0,04mg kinetenlµ thÝch hîp nhÊt cho sù bËt chåi thµnh c©y cña khoai t©y. Kh¸c víi c¸c t¸c gi¶ trªn chóng t«i nhËn thÊy m«i tr−êng thÝch hîp nhÊt cho meristem khoai t©y KT2 bËt chåi lµ m«i tr−êng MS cã bæ xung 3mg GA3 vµ 0,01mg kinetin vµ kÕt qu¶ nµy còng ®ång nhÊt ý kiÕn víi t¸c gi¶ §ç ThÞ Thuû ®· thö nghiÖm trªn mét sè gièng khoai t©y kh¸c. Chóng t«i còng nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña liÒu l−îng agar ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi cña c©y khoai t©y ®©y lµ mét nghiªn cøu hoµn toµn míi mµ chóng t«i ch−a t×m ®−îc tµi liÖu nµo nghiªn cøu ®Õn vÊn ®Ò nµy. 4. ¶nh h−ëng cña kÝch th−íc meristem ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi còng nh− kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus cña khoai t©y: Theo nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ Morel G., Martin C. 1952[39], Mayer K.1986[38] kÝch th−íc meristem 0,1 - 0,2mm cã thÓ lo¹i trõ ®−îc virus X, A, Y nh−ng víi gièng KT2 chóng t«i nhËn thÊy meristem kh«ng cã kh¶ n¨ng bËt chåi thµnh c©y ë c¸c kÝch th−íc nµy. Theo Mayer K. (1986)[38] kÝch th−íc 0,1 - 0,2mm còng thu ®−îc c©y s¹ch virus X, nh−ng chóng t«i kh«ng thÓ lµm s¹ch ®−îc virus X khi nu«i cÊy meristem ë kÝch th−íc 0,4mm nÕu kh«ng cã sù kÕt hîp víi xö lý nhiÖt c©y mÑ tr−íc khi t¸ch meristem. 5. ¶nh h−ëng cña sè l−îng virus ®Õn kÕt qu¶ tÈy s¹ch virus sau khi u«i cÊy meristem: Thèng nhÊt ý kiÕn víi c¸c t¸c gi¶ Ten Houten vµ CS 65 (1968)[47], Kassanis B. (1957)[34] Thompson A.D. (1957)[48] cho r»ng sè l−îng virus cã ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ lµm s¹ch virus chóng t«i nhËn thÊy víi khoai t©y KT2 sè l−îng virus cã ¶nh h−ëng lín tíi kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus. Chóng t«i cã kh¶ n¨ng tÈy s¹ch ®−îc virus PVY nh− kh«ng thÓ tÈy s¹ch ®−îc virua PVX khi kh«ng xö lý nhiÖt ®é. Thèng nhÊt víi c¸c t¸c gi¶ trªn chóng t«i thÊy kÝch th−íc meristem cã ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ lµm s¹ch virus còng nh− kh¶ n¨ng bËt chåi thµnh c©y. Víi c©y khoai t©y KT2 chóng t«i thÊy cã sù kh¸c biÖt kh¸ râ nÐt vÒ kh¶ n¨ng lµm s¹ch virus còng nh− bËt chåi thµnh c©y ë c¸c kÝch th−íc merstem nu«i cÊy kh¸c nhau. 6. VÒ thêi gian t¸i sinh thµnh c©y: Theo bµi gi¶ng c«ng nghÖ sinh häc (NguyÔn Quang Th¹ch, NguyÔn ThÞ Lý Anh, 2003)[17], sau 3 - 4 tuÇn nu«i cÊy Meristem cã kh¶ n¨ng bËt chåi thµnh c©y, nh−ng víi khoai t©y KT2 chóng t«i nhËn thÊy sau 60 - 90 ngµy meristem míi cã kh¶ n¨ng bËt chåi thµnh c©y. 7. ¶nh h−ëng cña xö lý nhiÖt ®Õn kh¶ n¨ng tÈy s¹ch virus cña khoai t©y: Kunkel L.O. (1936)[35] ®· ph¸t hiÖn t¸c dông øc chÕ cña nhiÖt lªn sù tæng hîp virus. Thompson A.D. (1957)[48] ®· tÈy s¹ch ®−îc virus A, X, Y trªn c©y khoai t©y, Stace- Smith R., vµ Mellor F., 1967, 1970, 1977; Mc Donall (1973) ®· thu ®−îc c©y khoai t©y s¹ch virus X, S khi tæ hîp hai ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy meristem kÕt hîp víi xö lý nhiÖt ®é(Mai ThÞ T©n,1998)[12]. Còng nh− c¸c t¸c gi¶ trªn chóng t«i ®· tÈy s¹ch ®−îc virus X, Y trªn c©y khoai t©y KT2 khi tæ hîp 2 ph−¬ng ph¸p t¸ch meristem kÕt hîp víi xö lý nhiÖt c©y mÑ. 66 5. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ 5.1 KÕt luËn 1. Gièng khoai t©y KT2 lµ gièng cho n¨ng suÊt cao, chÊt l−îng tèt. T¹i B¾c Ninh qua kiÓm tra b»ng Test ELISA cho thÊy gièng nµy hiÖn ®ang bÞ nhiÔm mét sè lo¹i virus PVX, PVY víi tû lÖ 100%. 2. M«i tr−êng nu«i cÊy meristem nu«i cÊy khoai t©y KT2 thÝch hîp lµ MS + 2,5% sacaroza + 5,5g/l agar + 0,01ppm kinetin + 3ppm GA3. ChÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng GA3 cã ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi còng nh− sù t¨ng tr−ëng cña meristem khoai t©y KT2. Nång ®é GA3 thÝch hîp cho nu«i cÊy meristem lµ 3mg/l m«i tr−êng nu«i cÊy. 3. §é cøng cña m«i tr−êng nu«i cÊy ¶nh h−ëng tíi kh¶ n¨ng bËt chåi vµ t¨ng tr−ëng cña meristem khoai t©y KT2. M«i tr−êng thÝch hîp cho nu«i cÊy meristem lµ m«i tr−êng cã nång ®é agar 5,5g/l m«i tr−êng. 4. KÝch th−íc meristem cã ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng bËt chåi vµ t¨ng tr−ëng cña c©y khoai t©y KT2. Meristem t¸ch ë kÝch th−íc < 0,3mm kh«ng thÓ t¸i sinh vµ chÕt 100%. 5. KÝch th−íc meristem nu«i cÊy cã ¶nh h−ëng rÊt râ ®Õn kÕt qu¶ lµm s¹ch virus. T¸ch meristem ë kÝch th−íc 0,4mm cã thÓ lµm s¹ch ®−îc virus PVY tû lÖ thµnh c«ng 40%. T¸ch meristem ë c¸c kÝch th−íc 0,5mm, 0,6mm kh«ng tÈy s¹ch ®−îc virus. 6. BiÖn ph¸p xö lý nhiÖt cho c©y ë 370c tr−íc khi ®−a vµo t¸ch meristem t¨ng c−êng hiÖu qu¶ tÈy s¹ch virus kÓ c¶ ë kÝch th−íc 0,5 - 0,6 mm. Thêi gian xö lý nhiÖt cµng t¨ng, kÝch th−íc meristem t¸ch cµng thÊp, hiÖu qu¶ tÈy s¹ch virus cµng cao. Cã thÓ tÈy s¹ch hoµn toµn virus X vµ Y cho khoai t©y KT2 67 b»ng kü thuËt t¸ch meristem ë c©y ®· qua xö lý nhiÖt. Thêi gian xö lý nhiÖt ë 370c thÝch hîp lµ 4 tuÇn vµ kÝch th−íc meristem cho phÐp lµ 0,4mm. 7. Sinh tr−ëng, ph¸t triÓn còng nh− kh¶ n¨ng t¹o cñ cña khoai t©y KT2 ®· tÈy s¹ch virus in vitro còng nh− ngoµi s¶n xuÊt tèt h¬n h¼n so víi c©y ch−a tÈy virus. 5.2 §Ò nghÞ 1. Cho phÐp sö dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn vµo viÖc phôc tr¸ng gièng khoai t©y KT2 ®· bÞ tho¸i ho¸ do virus. 2. TiÕp tôc ®¸nh gi¸ tÝnh −u viÖt cña c©y ®· lµm s¹ch virus ®Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ phôc tr¸ng theo h−íng lµm s¹ch virus. 68 Tµi liÖu tham kh¶o TiÕng ViÖt 1. Lª TrÇn B×nh, Hå H÷u NhÞ, Lª ThÞ Muéi, (1997), C«ng nghÖ sinh häc trong c¶i tiÕn gièng c©y trång, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. Tr. 79 - 88 2. Vâ V¨n Chi, Vò V¨n Chuyªn vµ CS (1969), C©y cã th−êng thÊy ë ViÖt Nam c©y khoai t©y, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, Tr. 130 - 131. 3. §ç Kim Chung (2003), ThÞ tr−êng khoai t©y ë ViÖt Nam, NXB V¨n hãa - Th«ng tin, Hµ Néi. 4. T¹ Thu Cóc, Hå H÷u An, Nghiªm ThÞ Thu Hµ (2001), Gi¸o tr×nh c©y rau, nxb N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 5. §−êng Hång DËt (2004), C©y khoai t©y, NXB Lao ®éng - X· héi, Hµ Néi. 6. Lª Minh §øc, NguyÔn H÷u Vinh (1977), C©y khoai t©y, Ban khoa häc kü thuËt Thanh Ho¸, Tr 5 - 9. 7. Ng« V¨n H¶i (1977), “T¸c ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ®Õn s¶n xuÊt khoai t©y ë n−íc ta vµ nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy s¶n xuÊt khoai t©y”, T¹p chÝ khoa häc c«ng nghÖ vµ Qu¶n lý kinh tÕ 4/1997, ViÖn Kinh tÕ N«ng nghiÖp. Tr 157 - 159. 8. Tr−¬ng V¨n Hé (1992), “Nghiªn cøu c©y khoai t©y vµ c©y cã cñ kh¸c”, KÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc n«ng nghiÖp 1987 – 1991, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, Tr 85 - 88. 9. Vò TriÖu M©n (1984), Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu h¹i khoai t©y vµ c¸c chñng virus X vµ Y h¹i khoai t©y gièng Ackersegen ( Th−êng TÝn) ë vïng ®ång b»ng miªng B¾c ViÖt Nam. LuËn v¨n PTS N«ng nghiÖp, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 69 10. Vò TriÖu M©n (1986), BÖnh virus h¹i khoai t©y, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 11. Vò TriÖu M©n (2000), BÖnh c©y n«ng nghiÖp, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 12. Mai ThÞ T©n (1998), Nu«i cÊy meristem vµ vÊn ®Ò phôc tr¸ng, c¶i l−¬ng gièng khoai t©y, Chuyªn ®Ò tiÕn sü n«ng nghiÖp ngµnh N«ng häc, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 13. Hoµng Minh TÊn, Vò TriÖu M©n, Mai ThÞ T©n, Ng« BÝch H¶o, NguyÔn Quang Th¹ch (1994), Nghiªn cøu phôc tr¸ng gièng khoai t©y th−êng tÝn (Ackersegen) b»ng ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy meristem vµ chän läc ®ång ruéng, B¸o c¸o nghiÖm thu ®Ò tµi cÊp bé, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 14. NguyÔn Th¬ (1980). “KÕt qu¶ ®iÒu tra nghiªn cøu bÖnh virus h¹i khoai t©y, cµ chua, thuèc l¸”. TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp. NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, tr. 201 - 205. 15. NguyÔn Quang Th¹ch , Hoµng Minh TÊn, Mai ThÞ T©n vµ CS (1991), “X©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt gièng khoai t©y cã chÊt l−îng cao b¾t nguån tõ nu«i cÊy Invitro”. Th«ng b¸o khoa häc cña c¸c tr−êng ®¹i häc. Chuyªn ®Ò sinh häc n«ng nghiÖp, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi. Tr. 67 - 72. 16. NguyÔn Quang Th¹ch (1993), Mét sè biÖn ph¸p kh¾c phôc sù tho¸i hãa gièng khoai t©y (Solanum tuberosum L.) ë ViÖt Nam, LuËn v¨n PTS Khoa häc N«ng nghiÖp, Tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 17. NguyÔn Quang Th¹ch, NguyÔn Lý Anh (2003), Bµi gi¶ng c«ng nghÖ sinh häc. 18. NguyÔn QuangTh¹ch , NguyÔn ThÞ Lý Anh, NguyÔn Xu©n Tr−êng (2004), øng dông c«ng nghÖ cao s¶n xuÊt khoai t©y gièng s¹ch bÖnh, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n, Hµ Néi. 70 19. NguyÔn ThÞ Kim Thanh (1998), Nghiªn cøu x©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt cñ gièng khoai t©y s¹ch bÖnh cã kÝch th−íc nhá b¾t nguån tõ nu«i cÊy in vitro, LuËn ¸n TiÕn sü N«ng nghiÖp, Tr−¬ng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 20. §ç ThÞ Thuû (2004), Nghiªn cøu lµm s¹ch virus gièng khoai t©y KT2 vµ c¶i tiÕn mét sè kh©u trong quy tr×nh nh©n nhanh in vitro vµ in vivo khoai t©y gièng, B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 21. Hµ Minh Trung, NguyÔn Ph−¬ng §¹i (1972), “Mét sè kÕt qu¶ chuÈn ®o¸n bÖnh siªu vi trïng (virus) khoai t©y”, T¹p chÝ BVTV, 2/1972, tr.36 - 38. 22. §Æng ThÞ V©n (1997), Nghiªn cøu c¶i tiÕn mét sè kh©u kü thuËt gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng s¶n xuÊt gièng khoai t©y s¹ch bÖnh b¾t nguån tõ nu«i cÊy in vitro cho vïng §BSH, LuËn v¨n Th¹c sü N«ng nghiÖp, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. 23. NguyÔn V¨n ViÕt (1991), X¸c ®Þnh møc ®é nhiÔm virus trªn khoai t©y trång tõ cñ, tõ h¹t vµ nghiªn cøu biÖn ph¸p nh©n gièng s¹ch bÖnh, LuËn ¸n PTS N«ng nghiÖp, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi. TiÕng n−íc ngoµi 24. Ahsan Nagib, S.A. Hossain, M.F. Alam M.M. Hossain,R. Islam and R.S. Sultana (2003), Free potato tuber seed production through meristem culture in Tropical Asia, http// nagibahsan.tripod.com/id3.htm. 25. Baker (1962), “Thermotherapy of planting material”, Phytopathology. 52, pp. 1244 - 1255. 71 26. Benkeman H.P, Vander Zaag D.E (1979), Physiological stage of the tuber potato improvement. Some factors and facts, Wageningen, The Neitherland, pp 31 - 32. 27. Bhojwani S. S. Razclan M. K (1983), Plant tissue culture, Elsevier Amsterdam Oxford - New York - Tokyo, pp. 287 - 312. 28. El-Fiki A. H., El - Din T. M. N., Fawxy R.N., Ali A.S. (1992), Elimination of potato virus X and comparison of microtuber productivity of some infected potatoes in vitro, Annals of agricultural Science, Moshtohor, Egypt, pp. 195 - 209. 29. FAO (1991), Potatoes production and consumption in developing countries, Food and Agriculture Organization of the United nations, Rome. pp. 47 - 50. 30. FAO (1995), Potatoes in the 1990s situation and prospects of the World potato economy, Foot and Agriculture Organization of the United nations, Rome. pp. 35 - 42. 31. FAO (1996), “Quaterly bulletin of statistics”, Vol9, No 3/4. 32. Hawker (1978), History of the potato, Biosystematics in the potato crop, pp. 1 - 69. 33. Kaiser W J. (1984), “Thermotherapy of Russet Burbank potato tubers and plants infected with alfalfa mosaic virus”, Plant disease, 68/10, pp. 887 - 890. 34. Kassanis B. (1957), “The use of tissue cultures to produce virus free clone from infected potato varieties”, Ann, Appl. 45, pp. 422 - 427. 35. Kunkel L.O. (1936), Phytopathology, pp. 809 - 811. 36. Mc. Collum J.P (1992), Vegetable crops, Interstate publishers, pp. 135 - 147. 37. Merlet J. (1979), “Base de la selection la pomme de terre”, Franscaise 7 – 8/1979. 72 38. Meyer K. (1986), Auswirkung von Explantwtgrode und Explantetheskunft acf die vivursentwicklung in kartoflein, Diplomarbeit. 39. Morel G., Martin C. (1952), “Guerison de Dahlias atteints dune maladie a virus”, CR. Hebd. Acad. Sci, 258, pp5250 - 5252. 40. Morel G., Martin C. (1955), “Guerison dpommes de terre atteintes de maladie a virus”, Comptes rendus de Lacademie Agrecole Drancaisw, 41, pp 472-745. 41. Muzashige T. (1974), Plant propagation through tissue culture. Annual Reviews plant physiology, pp 135 - 166. 42. Navarro L., juarezJ. (1977), “Tisue culture techniques used in Spain to recover virus - free citrus plant” Acta Hort, 78, pp425 - 435. 43. Norris D. O (1954), “Development of a virus - free stock of green Moutain potato by treatment with malachite green”, Aus.J., Agri. Res,5, pp 658 - 663 44. Penazio S.,(1971), “Patota thrapie: meristem tip culture combined with thermotherapy”, Riv. dell. Ortoflorofrutticultura Ital, 5, pp.446- 452. 45. Quakf (1961), “Heat treatment and substances inhibiting virus multiplication in meristems cultures to obtain virus - free plants”, Avd Hortic, Sci, appl,1, pp 144 - 148. 46. Stace- Smith R., Mellor F.(1967), “Eradication of potato viruses X and S by thermotherapy and axillary bud culture”, Phytopathology, 57, pp. 674 - 678. 47. Ten Houten J G., Quak., Meer F.A. Vander, (1968), Heat treatment and meristem culture for the elimination of virus-free plants, Neth.J. Plant Pathol, pp 17- 24. 48. Thompson A. D. (1957), The elimination of virus from potato tissue, Pro. 3nd Conf. Potato diseases, Wageningen, pp. 156- 159. 73 Phô lôc I Thµnh phÇn m«i tr−êng dinh d−ìng Murashige and Skoog 1962 (MS) L−îng pha cho 1 lÝt dung dÞch mÑ L−îng lÊycho 1 lÝt m«i tr−êng 1. §a l−îng: NH4NO3 33,0g KNO3 38,0g LÊy 50 ml/1l MgSO4 7,4g KH2PO4 3,4g CaCl2.2H2O 8,8g (pha riªng) LÊy 50 ml/1l 2. Vi l−îng : H3BO4 620 mg MnSO4.4H2O 2230 mg ZnSO4.4H2O 860 mg KI 83 mg LÊy 10 ml/1l MoO4Na2.2H2O 25 mg CoCl2.6H2O 2,5 mg CuSO4.5H2O 2,5 mg 3. S¾t: FeSO4.7H2O 5,56 mg LÊy 50 ml/1l Na2EDTA 7,46 mg 4. Vitamin: Glucine 400 mg Axit Nicotinic (B5) 100 mg LÊy 5 ml/1l Pyricloxin (B6) 100 mg Thiamin HCl (B1) 200 mg * Inositol 100 mg (c©n riªng) * Agar-agar 6,5 g/1l * §−êng Sacarose 20g/1l * pH 5,7-5,8 74 The SAS System 19:09 Tuesday, August 28, 2005 3 OBS LNLAI CT CC1 SOLA1 CC2 SOLA2 CC3 SOLA3 SOCU KLCU DKCU 1 1 CT1 1.40 1.6 3.10 3.25 4.85 5.3 4.6 0.530 5.45 2 1 CT2 2.05 2.2 3.95 4.00 6.40 7.1 5.6 0.740 8.55 3 1 CT3 2.50 2.6 4.75 5.10 7.80 7.8 6.5 0.880 9.75 4 2 CT1 1.47 1.6 2.95 3.40 4.70 5.4 4.8 0.530 5.55 5 2 CT2 2.00 2.3 4.05 3.80 6.70 6.8 5.7 0.735 8.20 6 2 CT3 2.35 2.7 4.90 4.90 7.75 7.6 6.8 0.855 9.60 7 3 CT1 1.63 1.8 2.90 3.50 4.95 5.1 4.7 0.510 5.70 8 3 CT2 2.25 2.4 4.30 3.70 6.50 7.1 5.9 0.760 8.40 9 3 CT3 2.40 2.9 5.00 5.20 7.55 7.5 6.7 0.860 9.80 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 4 Analysis of Variance Procedure Class Level Information Class Levels Values LNLAI 3 1 2 3 CT 3 CT1 CT2 CT3 Number of observations in data set = 9 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 5 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: Chieucao Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 1.33804444 0.33451111 36.19 0.0021 Error 4 0.03697778 0.00924444 Corrected Total 8 1.37502222 R-Square C.V. Root MSE CC1 Mean 0.973108 4.794085 0.0961480 2.00555556 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.03748889 0.01874444 2.03 0.2466 CT 2 1.30055556 0.65027778 70.34 0.0008 75 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 6 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: SOLA1 Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 1.81333333 0.45333333 272.00 0.0001 Error 4 0.00666667 0.00166667 Corrected Total 8 1.82000000 R-Square C.V. Root MSE SOLA1 Mean 0.996337 1.827977 0.0408248 2.23333333 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.08666667 0.04333333 26.00 0.0051 CT 2 1.72666667 0.86333333 518.00 0.0001 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 7 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: CC2 Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 5.49944444 1.37486111 61.48 0.0008 Error 4 0.08944444 0.02236111 Corrected Total 8 5.58888889 R-Square C.V. Root MSE CC2 Mean 0.983996 3.748821 0.1495363 3.98888889 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.02888889 0.01444444 0.65 0.5713 CT 2 5.47055556 2.73527778 122.32 0.0003 76 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 8 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: SOLA2 Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 4.57444444 1.14361111 42.44 0.0016 Error 4 0.10777778 0.02694444 Corrected Total 8 4.68222222 R-Square C.V. Root MSE SOLA2 Mean 0.976981 4.009033 0.1641476 4.09444444 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.01722222 0.00861111 0.32 0.7434 CT 2 4.55722222 2.27861111 84.57 0.0005 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 9 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: CC3 Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 12.47277778 3.11819444 113.96 0.0002 Error 4 0.10944444 0.02736111 Corrected Total 8 12.58222222 R-Square C.V. Root MSE CC3 Mean 0.991302 2.602635 0.1654119 6.35555556 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.00388889 0.00194444 0.07 0.9325 CT 2 12.46888889 6.23444444 227.86 0.0001 77 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 10 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: SOLA3 Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 9.05333333 2.26333333 84.87 0.0004 Error 4 0.10666667 0.02666667 Corrected Total 8 9.16000000 R-Square C.V. Root MSE SOLA3 Mean 0.988355 2.461799 0.1632993 6.63333333 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.04666667 0.02333333 0.87 0.4839 CT 2 9.00666667 4.50333333 168.87 0.0001 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 11 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: SOCU Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 5.88666667 1.47166667 176.60 0.0001 Error 4 0.03333333 0.00833333 Corrected Total 8 5.92000000 R-Square C.V. Root MSE SOCU Mean 0.994369 1.601528 0.0912870 5.70000000 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.08000000 0.04000000 4.80 0.0865 CT 2 5.80666667 2.90333333 348.40 0.0001 78 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 12 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: KLCU Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 0.18042778 0.04510694 222.45 0.0001 Error 4 0.00081111 0.00020278 Corrected Total 8 0.18123889 R-Square C.V. Root MSE KLCU Mean 0.995525 2.002501 0.0142400 0.71111111 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.00015556 0.00007778 0.38 0.7041 CT 2 0.18027222 0.09013611 444.51 0.0001 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 13 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: DKCU Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 4 26.98777778 6.74694444 441.62 0.0001 Error 4 0.06111111 0.01527778 Corrected Total 8 27.04888889 R-Square C.V. Root MSE DKCU Mean 0.997741 1.566802 0.1236033 7.88888889 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.05388889 0.02694444 1.76 0.2824 CT 2 26.93388889 13.46694444 881.47 0.0001 79 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 14 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: CC1 NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.009244 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.218 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 2.41667 3 CT3 B 2.10000 3 CT2 C 1.50000 3 CT1 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 15 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: SOLA1 NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.001667 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.0925 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 2.73333 3 CT3 B 2.30000 3 CT2 C 1.66667 3 CT1 80 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 16 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: CC2 NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.022361 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.339 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 4.8833 3 CT3 B 4.1000 3 CT2 C 2.9833 3 CT1 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 17 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: SOLA2 NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.026944 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.3721 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 5.0667 3 CT3 B 3.8333 3 CT2 C 3.3833 3 CT1 81 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 18 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: CC3 NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.027361 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.375 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 7.7000 3 CT3 B 6.5333 3 CT2 C 4.8333 3 CT1 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 19 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: SOLA3 NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.026667 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.3702 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 7.6333 3 CT3 B 7.0000 3 CT2 C 5.2667 3 CT1 82 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 20 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: SOCU NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.008333 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.2069 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 6.66667 3 CT3 B 5.73333 3 CT2 C 4.70000 3 CT1 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 21 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: KLCU NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.000203 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.0323 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 0.86500 3 CT3 B 0.74500 3 CT2 C 0.52333 3 CT1 83 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 22 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: DKCU NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 4 MSE= 0.015278 Critical Value of T= 2.78 Least Significant Difference= 0.2802 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 9.7167 3 CT3 B 8.3833 3 CT2 C 5.5667 3 CT1 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 23 OBS LNLAI CT CCSX SLSX TIACUSX 1 1 CT1 21.9 15.8 25.4 2 1 CT2 12.7 10.9 13.0 3 2 CT1 23.0 15.0 22.8 4 2 CT2 13.0 10.3 12.4 5 3 CT1 21.4 15.2 23.8 6 3 CT2 12.2 11.1 13.6 84 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 24 Analysis of Variance Procedure Class Level Information Class Levels Values LNLAI 3 1 2 3 CT 2 CT1 CT2 Number of observations in data set = 6 The SAS System 19:09 Tuesday, August 2, 2005 25 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: CCSX Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 3 135.88000000 45.29333333 424.62 0.0024 Error 2 0.21333333 0.10666667 Corrected Total 5 136.09333333 R-Square C.V. Root MSE CCSX Mean 0.998432 1.880606 0.3265986 17.36666667 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 1.45333333 0.72666667 6.81 0.1280 CT 1 134.42666667 134.42666667 1260.25 0.0008 85 The SAS System 19:09 Tuesday, August 28, 2005 26 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: SLSX Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 3 31.80166667 10.60055556 122.31 0.0081 Error 2 0.17333333 0.08666667 Corrected Total 5 31.97500000 R-Square C.V. Root MSE SLSX Mean 0.994579 2.255878 0.2943920 13.05000000 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 0.52000000 0.26000000 3.00 0.2500 CT 1 31.28166667 31.28166667 360.94 0.0028 The SAS System 19:09 Tuesday, August 28, 2005 27 Analysis of Variance Procedure Dependent Variable: TIACUSX Source DF Sum of Squares Mean Square F Value Pr > F Model 3 184.18000000 61.39333333 82.96 0.0119 Error 2 1.48000000 0.74000000 Corrected Total 5 185.66000000 R-Square C.V. Root MSE TIACUSX Mean 0.992028 4.649906 0.8602325 18.50000000 Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F LNLAI 2 2.68000000 1.34000000 1.81 0.3558 CT 1 181.50000000 181.50000000 245.27 0.0041 86 The SAS System 19:09 Tuesday, August 28, 2005 28 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: CCSX NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 2 MSE= 0.106667 Critical Value of T= 4.30 Least Significant Difference= 1.1474 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 22.1000 3 CT1 B 12.6333 3 CT2 The SAS System 19:09 Tuesday, August 28, 2005 29 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: SLSX NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 2 MSE= 0.086667 Critical Value of T= 4.30 Least Significant Difference= 1.0342 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 15.3333 3 CT1 B 10.7667 3 CT2 87 The SAS System 19:09 Tuesday, August 28, 2005 30 Analysis of Variance Procedure T tests (LSD) for variable: TIACUSX NOTE: This test controls the type I comparisonwise error rate not the experimentwise error rate. Alpha= 0.05 df= 2 MSE= 0.74 Critical Value of T= 4.30 Least Significant Difference= 3.0221 Means with the same letter are not significantly different. T Grouping Mean N CT A 24.0000 3 CT1 B 13.0000 3 CT2 88