Một số vấn đề lí luận về kinh tế tư nhân

i phÝ xuÊt khÈu.§Êt ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cãn thiÕu .Hä gÆp khã kh¨n c¶ trong viÖc tiÕp cËn ®­îc dÊt cho thuª theo khung gi¸ nhµ n­íc ,lÉn kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó thuª ®Êt Ngoµi khu vùc t­ nh©n .Tuy nhiªn khu vùc t­ nh©n ®· ®ãng gãp mét tØ träng ®¸ng kÓ trong xuÊt khÈu .Sù ph¸t triÎn cña c¸c doanh nghiªp t­ nh©n ë ViÖt Nam ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng giµu tiÒm n¨ng ë c¸c ®Þa ph­¬ng nh­ nghÒ thñ c«ng vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ,tØ träng ®ãng gãp trong t«ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­¬c t¨ng ®ang kÓ .Bªn c¹nh ®ã,víi kh¶ n¨ng linh ho¹t trong kinh doanh mét sè doanh nghiÖp t­ nh©n d· ®Çu t­ mua c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i dÓ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nhê ®ã mµ tØ träng xuÊt khÈu t¨ng lªn d¸ng kÓ . C¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc t­ nh©n cßn ®ãng gãp lín vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ .Gièng nh­ c¸c quèc gia kh¸c ,c¸c doanh nghiÖp lín ë ViÖt Nam tËp trung ë c¸c thµnh phè lín .Xu h­íng nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi vÒ møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – v¨n hãa – x· héi gi÷a khu vùc thnhf thÞ vµ n«ng th«n ,còng nh­ gi÷a c¸c vïng .Do vËy cã thÓ coi viÖc ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá noi chung nh­ mét c«ng cô quan träng dÓ t¹o ra sù c©n b»ng gi÷a c¸c vïng gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhaugi÷a c¸c chi nh¸nh còng nh­ c¸c khu vùc l·nh thæ . Trë l¹i víi mét thùc tr¹ng næi bËt cña khu v­c t­ nh©n trong nghµnh c«ng nhiÖp ®Æc biÖt lµ næi lªn tõ qu¸ tr×nh CNH- H§H. HiÖn nay khu vùc ­ nh©n sö dông kho¶ng 12% sè lao ®«ng trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp .Doanh nghiÖp mét së h÷u lµ hinh thøc phæ biÕn nhÊt trong s¶n xu©t c«ng nghiÖp nh­ng do quy m« nhá nªn chØ chiÕm 3% tæng sè vèn d¨ng ký vµ sã lao ®éng .Sè doanh nghiÖp gia ®×nh vµ h¬p t¸c x· nhiÒu h¬n so víi doanh nghiÖp mét së h÷u ,vµo kho¶ng 800 000 doanh nghiÖp thuª kho¶ng 2,5 triÖu lao ®éng gãp tíi 20% s¶n l­îng c«ng nghiÖp . Theo b¶ng 2 cho thÊy sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty t­ nh©n trong ngµnh c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam . ®I lªn tõ mét tû träng rÊt nhá gÇn nh­ b»ng kh«ng n¨m 1991 , c¸c c«ng ty t­ nh©n ®· ph¸t triÓn nhanh chãng . Lý do lµ ë chç chØ ®Õn n¨m 1992 c¬ së ph¸p lý cho c¸c c«ng ty t­ nh©n míi ®­îc h×nh thµnh cïng víi viÖc th«ng qua hiÕn ph¸p míi. B¶ng 2: TT Ch©u lôc 1994( %) 1995 (%) 1996(%) 1997 (%) 1998(%) 1 ¸ 14 11 11 11 15 2 ¢U 14 16 16 24 28 3 C¸c n­íc kh¸c 72 72 72 66 57 Theo b¶ng sè liÖu 3 biÓu thÞ c¬ cÊu s¶n l­îng theo ngµnh cña c¸c c«ng ty t­ nh©n , doanh nghiÖp gia ®×nh vµ cµc doanh nghiÖp nhµ n­íc . ChÕ biÕn l­¬ng thùc thùc phÈm lµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¶ ba h×nh thøc doanh nghiÖp nµy chiÕm kho¶ng 44% tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp . Tû träng lín cña ngµnh chÕ biÕn l­¬ng thùc , thùc phÈm ph¶n ¸nh møc ®é thÊp kÐm cña c«ng nghiÖp ho¸ ë ViÖt Nam . b¶ng 4 cßn chØ ra r»ng c¶ doanh nghiÖp gia ®×nh l·n c¸c c«ng ty t­ nh©n ®Òu tËp chung chñ yÕu trong mét sè ×t ngµnh Ngoµi c«ng nghiÖp chÕ biÕn , ngµnh vËt liÖu x©y dùng còng ®ãng vai trß qua träng ®èi víi c¸c hé gia ®×nh trong khi dÖt may lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chinh cña c¸c c«ng ty t­ nh©n ë viÖt nam . B¶ng 3: TT Khu vùc 1992(%) 1993(%) 1994(%) 1995(%) 1996(%) 1997(%) 1998(%) 1999(%) 1 Thµnh thÞ 8,3 7,3 6,1 6,4 5,9 6,0 6,9 7,4 2 N«ng th«n - - - - 26,62 25,5 28,2 - C¸c sè liÖu thèng kª trªn cho dï cã phÇn l¹c hËu vµ kh«ng chÝnh x¸c ®­îc vai trß cña khu vùc t­ nh©n trong t­¬ng lai , con sè th­êng ®­îc ®­a ra ®Ó chøng minh cho tÇm quan träng cña c¸c c«ng ty t­ nh©n lµ tû träng 60% trong tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) cña khu vùc nµy .Thùc tÕ ,®¹i héi §¶ng lÇn VIII ®· xem xÐt vÊn ®Ò Nhµ n­íc cÇn lµm g× ®Ó gi¶m bít ®I 20% tû träng cña chÝnh c¸c c«ng ty t­ nh©n trong GDP .C¸c c«ng ty tư nh©n ,bao gåm c«ng ty TNHH va c«ng ty cæ phÇn chiÕm mét phÇn rÊt nhá bÐ trong nÒn kinh tÕ víi tû träng kh«ng qu¸ 1%GDP vµ v× vËy hä kh«ng ph¶I lµ mèi ®e doa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc hay c¸c môc tiªu x· héi cña chÝnh phñ .Ng­îc l¹i, c¸c môc tiªu t¨ng tr­ëng , viÖc lµm vµ c«ng b»ng , thËm chÝ c¶ môc tiªu duy tr× c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc phô thuéc vµo thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ sù v÷ng m¹nh cña c¸c c«ng ty t­ nh©n. B¶ng 4 :C¬ cÊu s¶n l­îng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo h×nh thøc së h÷u. 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Sè l­îng c«ng ty C«ng ty mét chñ së h÷u 76 3126 8690 14165 18243 21000 C«ng ty TNHH 43 1170 3389 5310 7346 8900 C«ng ty cæ phÇn 3 65 106 134 165 1900 Vèn ( tû ®ång VN ) C«ng ty mét së h÷u na 930 1351 2090 2500 3000 C«ng ty TNHH na 1490 2723 3882 4237 7300 C«ng ty cæ phÇn na 310 850 1071 1244 2500 B¶ng 5 :Thèng kª sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh C«ng ty t­ nh©n% Doanh nghiÖp gia ®×nh % Doanh nghiÖp nhµ n­íc % TØ träng cña c¸c c«ng ty trong tæng SI% L­¬ng thùc ,thùc phÈm 31,0 44,5 29,9 3,7 DÖt may 27,0 7,9 8,1 12,4 Gç\s¶n phÈm gç 11,4 7,8 0,9 15,5 VËt liÖu XD 4,7 18,3 7,4 2,4 C¸c nghµnh kh¸c 25,3 21,5 53,7 2,2 Tæng sè 100,0 100,0 100,0 4,0 Cuèi cïng th× thùc tÕ cho thÊy thèng kª s¸u th¸ng ®Çu n¨m2000 sè c«ng ty t­ nh©n cã t­ c¸ch ph¸p nh©n lµ chiÕm ®a phÇn vµ nhiÒu h¬n sè c«ng ty DNNN víi s­ t¨ng tr­ëng hµng n¨m ngµy cµng lín. B¶ng 6 :Thèng kª sè c«ng ty t­ nh©n vµ t¨ng tr­ëng hµng n¨m ( 1996-2000 ) 1996 1997 1998 1999 2000 C«ng ty Ngoµi quèc doanh 31.143 33.713 36.753 39.915 46.523 T¨ng tr­ëng hµng n¨m 8,3% 8,6% 8,6% 16,6% C«ng ty t­ nh©n 21.905 23.009 24.998 26.989 30.077 T¨ng tr­ëng hµng n¨m 5% 8,6 7,9% 11,5% C«ng ty TNHH 9.316 10.420 11.834 12.473 15.701 T¨ng tr­ëng hang n¨m 11% 9,2 9,5% 25,9% C«ng ty cæ phÇn 216 302 372 453 745 T¨ng tr­ëng hµng n¨m 9,42% 22,8% 21,1% 64,5% Nh­ vËy khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· ®­îc t¹o lËp vµ sù ph¸t triÓn cña khu vùc nµy trong nh÷ng n¨m qua ®· tù kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n va chøng tá khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· ®ang vµ sÏ trë thµnh khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 1.3 C¸c bé phËn cña kinh tÕ t­ nh©n . * Bé phËn kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ : Lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kkinh doanh cña doanh nghiÖp .®Ó lµm c«ng iÖc ®ã , hä g¾n vøi thùc quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp ë hai d¹ng kh¸c nhau. + Lµ chñ së h÷u hoÆc ®ång së h÷u tµi s¶n cña doanh nghiÖp kiªm lu«n viÖc trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . + Kh«ng ph¶I lµ chñ së h÷u , nh­ng ®­îc chñ së h÷u gia cho quyÒn sö dông tµi s¶n vµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . + trong kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng X· Héi CHñ NghÜa , mÆc dï ho¹t ®éng trong hai bèi c¶nh cßn cã khÝa c¹nh kh¸c nhau ®ã , nh­ng c¸I chung nhÊt , b¶n chÊt nhÊt cua kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ vÉn kh«ng kh¸c , ®ã lµ g¾n víi thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh , c¸c c¸ thÓ lµ ng­êi ®¹i diÖn vµ gi÷ vai trß lín nhÊt , toµn diÖn nhÊt , trong viÖc thùc , thùc quyÒn ®ã cña doanh nghiÖp b¨ng chÝnh tµi n¨ng vµ trÝ tuÖ cña m×nh . Mét khÝa c¹nh lý thuyÕt cã thÓ cho chóng ta v÷ng tin vµ kÕt luËn ®ã lµ : a; Sù tho¶ hiÖp ®ång thuËn x· héi ngµy cang ®­îc më réng vµ n©ng cao trong m«I tr­êng chÝnh trÞ – x· héi c¨n b¶n ®Æt trªn nÒn t¶ng §¶ng l·nh ®¹o . Nhµ n­íc qua lý nh©n d©n lµm chñ , ®­îc thÎ chÕ ho¸ b»ng ph¸p luËt , ®· to¹ nªn nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång , mang tinh x· héi h¸o cao trong thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh vµ t¹o nh÷ng nÐt míi trong b¶n chÊt cña c¸ thÓ vµ tiªñ chñ . Thùc quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶I ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu bëi sù chi phèi cña quyÒn së h÷u , tµi s¶n mµ chñ yÕu b»ng sù t¸c ®éng cña m«I tr­êng chÝnh trÞ , x· héi , b»ng quyÒn cña con ng­êi , trong sù tho¶ hiªp vµ ®ång thuËn x· héi cao. Víi su thÕ vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u vµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh , nhÊt lµ sù më réng khu vùc kinh tÕ hçn hîp , trong ®ã cã sù ®an xen , pha lo·ng quyÒn lùc cña ®ång chu së h÷u . VÞ trÝ vµ mèi qua hÖ gi÷ quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· cã sù thay ®æi , ho¸n vÞ theo h­íng n©ng quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp . V¨n ho¸ víi t­ c¸ch lµ môc ®Ých , nguån ®éng lùc vµ lµ hÖ ®iÒu tiÕt cña kinh doanh ®­îc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn lµm cho c¸c c¸ thÓ , c¸c tiÓu chñ cã v¨n ho¸ h¬n trong kinh doanh. b; Kh«ng ph¶I lµ ®Êt ®ai , tiÒn vèn mµ lµ tri thøc míi lµ yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh sù thµnh ®¹t cña kinh tÕ nãi chung vµ s¶n suÊt kinh doanh nãi riªng. Theo ®ã con ®­êng ph¸t triÓn cña tÇng líp tiÓu chñ , c¸ thÓ míi lµ con ®­êng chiÕm lÜnh tri thøc , chø kh«ng ph¶I lµ n¾m lÊy ®Æc quyÒn tõ sù ban cho cña së h÷u ®Êt ®ai vµ tiÒn vèn. Trong nÒn kinh tÕ cña x· héi n«ng nghiÖp truyÒn thèng , ®Êt dai lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn . §Êt qua träng nh­ vËy , nh­ng cã h¹n , nªn ai chiÕm lÜnh ®­îc ®Êt th× chi phèi ®­îc s¶n xuÊt vµ chi phèi ®­îc ng­êi kh¸c kh«ng cã ®Êt . Do ®ã , quyÒn së h÷u ®Êt còng chi phèi gÇn nh­ tuyÖt ®èi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngay nay trong xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ , nhanh chãng cña tri thøc vµ chuyÓn giao chi thøc nªn yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh ®¹t cña kinh doanh lµ tri thøc míi chø kh«ng ph¶I vèn ®Êt vèn tiÒn . Tri thøc míi víi nh÷ng s¸ng kiÕn , ph¸t minh ngµy cµng nhiÒu vµ ®­îc nhanh chãng øng dông vµo ®æi míi c«ng nghÖ kü thuËt vµ qu¶ lý s¶n xuÊt kinh doanh . Quü ®Êt vµ quü tiÒn vèn Ýt cã kh¶ n¨ng chia sÎ , nªn míi cã sù ®éc quyÒn vµ léng quyÒn cña nh÷ng ai chiÕm h÷u ®­¬c ®Êt ®ai, tiÒn vèn. Cßn tri thøc cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn v« h¹n , cã thÓ chia sÎ cho nhau ®Ó cã nhiÒu ng­êi cã tri thøc mµ kh«ng lµm mÊt tri thøc cña ai hÕt. Sù ph¸t triÓn vµ lan to¶ , më réng ph¹m vi ¶nh h­ëng cña tri thøc nh­ vËy nã sÏ tong buíc to¹ kh¶ n¨ng lo¹i bá sù chØ·e vµ ®èi kh¸ng trong céng ®oßng ng­êi, theo ®ã ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp còng thay ®æi vÒ chÊt . Kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c cho tÇng líp doanh nh©n míi lµ ph¶I n¾m lÊy tri thøc , cã tri thøc míi quy tô vµ ph¸t triÓn ®­îc nguån lùc céng ®ång, míi thµnh ®¹t trong kinh doanh . c; Ngµy nay víi nh­ng th¸nh tùu khoa khäc vµ c«ng nghÖ ®· ®­a lùc l­îng ¶n xuÊt lªn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cïng víi tr×nh x· héi h¸o s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn, ®· lµm thay ®æi sù cÊu thµnh c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ ph©n phèi so víi tr­íc. Sù cÊu thµnh míi cho thÊy qua hÖ gi÷ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi vÌ lý thuyÕt cã thÓ diÔn t¶ trong sù t­¬ng ®ång gi÷ sù ®ãng gãp vµ h­ëng thô. QuyÒn t­ h÷u tµi s¶n , kh«ng ph¶I lóc nµo còng lung ®o¹n ®­îc ph©n phèi vµ ®­a ph©n phèi vµo quan hÑ bãc lét. C¸c c¸ thÓ , tiÓu chñ trong kinh tÕ t­ nh©n víi tr­êng hîp võa lµ chñ së h÷u võa lµ ng­êi trùc tiÒp ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ph¶I lóc còng lµ ng­êi bãc lét . Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cho chóng ta ®I ®Õn kÕt luËn lµ, c¸c thÓ , tiÓu chñ trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n hoÆc cã yÕu tè së h÷u t­ , còng nh­ c¸ thÓ trong khu vùc kinh tÕ kh¸c ®Òu lµ nh÷ng nhµ qu¶n trÞ kinh doanh b»ng chÝnh lao ®éng , nhÊt lµ lao ®éng trÝ tuÖ cña hä . C¸ thÓ lµ ng­êi ®¹i diÖn thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh vµ trùc tiÕp thùc thi , thùc quyÒn ®ã trong khu«n khæ ph¸p luËt . C¸ thÓ xøng ®¸ng vµ cÇn thiÕt ®­îc ®øng trong hµng ngò c¸c bé phËn v­ît tréi trong céng ®ång d©n téc , lµ tÇng líp tri thøc vµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o qu¶n lý ®Êt n­íc . b; Bé phËn kinh tÕ t­ b¶n : Lµ nh÷ng nhµ t­ b¶n n­íc Ngoµi cã vèn lín , hä ®Çu t­ dùa trªn c¬ së së h÷u t­ nh©n hoÆc së h÷u hçn hîp . Bé ph©n nµy ®ãng vai trß kh¸ quan träng trong nÒn kinh tÕ cña n­íc ta hiÖn nay , vµ chóng cã khuynh h­íng t¨ng lªn hµng n¨m . Víi ®iÒu kiÖn nh­ n­íc ta hiÖn nay th× bé phËn kinh tÕ t­ b¶n ®· gãp phÇn hç trî lín vÒ vèn , hç trî vÒ c«ng nghÖ gióp cho nÒn kinh tÕ n­íc ta b¾t kÞp vµ cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu , mÆt kh¸c nã cßn gi¶I quyÕt viÖc lµm cho hµng ngh×n lao ®éng d­ thõa ë n­íc ta. ChÝnh v× nã cã vai trß quan träng nh­ vËy lªn nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ m«I tr­êng kinh doanh , cÇn söa ®æi c¸c luËt vÒ ®Çu t­ cho thÝch hîp lµm sao cho ViÖt Nam lµ ®iÓm ®Õn cña c¸c nhµ ®Çu t­ . 1.4 NH÷NG H¹N CHÕ CñA THµNH PHÇN KINH TÕ T¦ NH¢N . 1.4.1 Nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n . ChÝnh lµ do nÒn t¶ng ph¸p lý vµ c¬ së ph¸p luËt cña nhµ n­íc ®Æt ra cho khu vùc kinh tÕ t­ nh©n mµ t¹o ra cho khu vùc nµy kh¸ nhiÒu khã kh¨n trong sù ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn, do ®ã khu vùc nµy ®· g©y lªn mét sè h¹n chÕ sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc nÕu kh«ng nãi qu¸ ®Õn sù ph¸t triÓn ®Êt n­íc vÒ mäi ph­¬ng diÖn. + C¬ së ph¸p lý qu¸ chÆt chÏ trong viÖc c«ng nhËn t­ c¸ch ph¸p nh©n , l¹i thªm vµo ®ã lµ møc thuÕ ®Æt ra víi c¸c doanh nghiÖp lµ cßn cao , cßn nghiªm ngÆt. Cho lªn hiÖn nay mÆc dï nhiÒu doanh nghiÖp t­ nh©n víi nguån vèn tù ph¸t vµ ®· cã hiÖu qña trong ho¹t ®éng kinh doanh nh­ng vÉn kh«ng ®¨ng ký vµ còng kh«ng ®ãng thuÕ cho nhµ n­íc , dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ ng©n s¸ch nhµ n­íc còng kh«ng thu ®­îc g× trong hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc cña c¸c doanh nghiÖp nµy . §Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n võa vµ nhá phµt triÓn ë vïng n«ng th«n hay c¸c doanh nghiÖp hé gia ®×nh th× phÇn lín hä còng muèn tù do kinh doanh mµ kh«ng chÞu sù r»ng buéc cña ph¸p luËt nhµ n­íc . ChÝnh v× vËy sè l­îng thèng kª sù ®ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµo tû träng GDP cña nhµ n­íc ®«i khi ch­a ®¸nh gi¸ ®­îc hÕt tiÒm n¨ng vµ hiÖu qu¶ do s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc nµy mang l¹i . + Møc thuÕ thu cho s¶n xuÊt kinh doanh ch­a ph¶I lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm xuÊt hiÖn nh÷ng h¹n chÕ do khu vùc t­ nh©n t¹o ra . Mµ ngay c¶ møc thuÕ dµnh cho xuÊt – nhËp khÈu còng kÐm phÇn ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n … ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖo t­ nh©n ë ViÖt Nam mÆc dï vèn cña hä ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sang thÞ tr­êng n­íc Ngoµi hay s¶n phÈm cña hä ®ñ kh¶ n¨ng®Ó ®¸p øn nhu cÇu tiªu thô cña thÞ tr­êng n­íc Ngoµi , nh­ng hä kh«ng muèn xuÊt khÈu v× thñ tôc kh¸ r­êm , rÝch r¾c – khã kh¨n vµ møc thuÕ xuÊt khÈu qu¸ cao. Còng v× thÕ mµ hä kh«ng muãn nhËp khÈu c¸c lo¹i phô ting , c¸c linh kiÖn m¸y mãc hiÖn ®¹i cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt v× møc thuÕ nhËp khÈu vÉn cßn rÊt cao, h¶I quan khã kh¨n vµ ph¶I qua nhiÒu cöa, nhiÒu ng¹ch..Mµ nÕu chØ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc th«I th× khã cã thÓ n©ng cao møc lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, tõ ®ã møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng thÊp. 2. H¹n chÕ vÒ mÆt x· héi C¸c doanh nghiÖp t­ nh©n víi nguån vèn trong d©n, vèn tù cã, vèn gãp tõ b¹n kinh doanh lµ chÝnh cho nªn s¶n ph¶m t¹o ra yªu cÇu ph¶I ®¹t chÊt lung cao mÉu m· phong phó ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn lµ nhiÒu nhÊt. Hä t×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó thu lîi nhuËn vÒ cho m×nh nh­: C¹nh tranh b»ng mäi gi¸ trªn c¶ lÜnh vùc s¶n xuÊt mÉu hµng ho¸ ,thÞ tr­êng ,kh¸ch hµng vµ thu hót nguån vèn . ChÝnh v× môc ®Ých nh­ vËy mµ c¸c doanh nghiÖp khi biÕt c¸ch qu¶n lÝ biÕt c¸ch ®iÒu hµnh th× sÏ thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tÝch cùc nh­ng cßn mét sè kh¸c sÏ lµ tiªu c­c v× hä hong ®u khÐo lÐo ®Ó canh tranh ma ding mäi thñ ®o¹n ,biÖn ph¸p kÓ c¶ c¨ng th¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp miÔn lµ sao thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt s¶n phÈm tiªu thô ®­îc nhiÒu nhÊt . Nªn ®«I khi chÝnh sù c¹nh tranh tiªu cùc ®ã ®· lµm gi¶m tÝnh ®¹o ®øc , v¨n ho¸ trong kinh doanh. Trong s¶n xuÊ, sö dông nh©n c«ng mét c¸ch tèi ®a;lùc l­îng nh©n c«ng nh­ng vÉn ph¶I lµm víi l­îng c«ng viÖc nhiÒu vµ thêi gian dµI trong mét ngµy ,cho nªn ®«I khi thiÕu sù giao l­u gi÷a chñ –thî ;thiÕu t×nh c¶m gi÷a chñ víi c«ng…T¹o nªn bÇu kh«ng khÝ kh«ng tèt cho s¶n xuÊt vµ lùc l­îng lao ®éng bÞ øc chÕ vµ c¨ng th¼ng trong c«ng viÖc , Trong mét sè t×nh huèng , hä thËm chÝ c¶m thÊy bÞ bãc lét søc lao ®éng . Bëi thùc chÊt c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n dÆc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ch­a ®¨ng ký hîp ph¸p th× Ýt cã chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn khÝch cho c«ng nh©n nh­ :B¶o hiÓm ,th­ëng c«ng th¨m hái ®éng viªn khi ®au èm…Mét sè nhµ doanh nghiÖp cßn qu¸ cøng nh¾c trong qu¶n lý ®iÒu hµnh, nÕu t×nh tr¹ng nµy lµ phæ biÕn vµ quy m« ¸p dông réng r·I th× sÏ g©y nªn sù m©u thu©n trong c«ng nh©n ,nguån vèn trong d©n gi¶m ma con t¹o ®éng c¬ ®Êu tranh trong c«ng nh©n ,quÇn chóng nh©n d©n .V× vËy ,trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶I cã sù kÕt hîp khÐo lÐo gi÷a nguyªn t¾c trong s¶n xuÊt ,mÒn dÎo trong vËn ®éng trong sö dông c«ng nh©n: nh­ t¨ng c­êng c¸c chÝnh s¸ch vËn ®éng hç trî lao ®éng cho c«ng nh©n sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ trong qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng . §©y lµ vÊn ®Ò vïa cã ý nghÜa kinh tÕ nh­ng ®ång thêi còng lµ tr¸ch nhiÖm x· héi cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi céng ®ång. HiÖn nay,mÆc dï khu kinh tÕ t­ nh©n ®¨ ph¸t triÓn réng kh¾p vµ cã h­íng ph¸t triÓn víi qu m« lín trªn c¸c vïng l·nh thæ kh¸c nhau, nh­ng sù ph¸t triÓn ®ã vÉn kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c vïng ®Æc biÖt lµ c¸c ®Þa ph­¬ng ,n«ng th«n ,lµng x· …dÉn ®Õn møc ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ –n«ng th«n vÉn cßn tån t¹i ,mÆc dï chóng ta kh«ngthÓ phñ nhËn r»ng tõ khi kinh tÕ t­ nh©n ra ®êi ®· gãp phÇn rÊt nhiÒu trong viÖc ®iÒu tiÕt lao ®éng,t¨ng thu nhËp cña ng­êi d©n ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n .Song thùc tÕ ,th× c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n lín ®a sè vÉn tËp trung ë ®« thÞ thµnh phè lín®Ó tiÖn lîi cho s¶n xuÊt ,cho tiªu thô s¶n phÈm…Trong khi ®ã ,xÐt vÒ nhu cÇu sö dông lao ®éng ,c¸c doanh nghiÖp ngµy nµy cÇn lùc l­îng lao déng kh¸ ®«ng ®á.§©y còng cã thÓ ®­îc coi lµ mét nh©n tè thóc ®Èy xu h­íng di d©n tõ n«ng th«n ®æ dån vÒ thµnh thÞ ngµy cµng phæ biÕn .Xu h­íng di d©n nµy ®· b­íc ®Çu t¹o ra mét sè thÞ tr­êng lao ®éng kh«ng chinh thøc á c¸c thµnh phè lín ,g©y ra c¸c khã kh¨n ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lÝ Nhµ n­íc vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm . Nh­ vËy th× sù ph¸t triÓn ,®ãng gãp to lín ®Õn GDP cho ®Êt n­íc, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ chøng tá khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao h¬n so víi c¸c khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc kh¸c vµ còng lµ khu vùc thu hót lùc l­îng lao ®éng nhiÒu nhÊt mÆc dï thùc tÕ phÇn lín lao ®éng hiÖn nay tËp trung vµo khu vùc kinh tÕ t­ nh©n .Song khu vùc nµy còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i h¹n chÕ nÕu kh«ng muèn nãi ®ã lµ ¶nh h­ëng cña nã ®Õn kinh tÕ ®Êt n­íc ,®Õn sù ph¸t triÓn cña x· héi ; nh­ng còng ph¶I thõa nhËn lµ nh÷ng h¹n chÕ vµ ¶nh h­ëng ®ã lµ nhá,them chÝ rÊt nhá chóng ta hoµn toµn cã thÓ kh¾c phôc ®­îc.Dï sao th× nh÷ng h¹n chÕ ®ã kh«ng thÓ lµm lu mê d­îc vai trß vµ vÞ trÝ cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®èi víi ®Êt n­íc ta hiÖn nay. II . THù TR¹NG CñA KINH TÕ T¦ NH¢N . . Thùc tr¹ng . Thùc hiÖn ®­êng nèi ®æi míi cña ®¶ng vµ nhµ n­íc , h¬n 10 n¨m qua , kinh tÕ t­ nh©n ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn . Kinh tÕ t­ nh©n t¨ng nhanh c¶ vÒ sè l­îng ®¬n vÞ , vèn kinh doanh vµ lao ®éng , ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¶ n­íc ë c¸c nghµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm . §Æc biÖt , sè l­îng doanh nghiÖp t­ nh©n t¨ng nhanh sau khi thùc hiÖn luËt doanh nghiÖp . Cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c , sù ph¸t riÓn cña kinh tÕ t­ nh©n ®· gãp phÇn gi¶i phãng l­îc l­îng s¶n xuÊt , thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi , chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH – H§H , thóc ®Èy c¹nh tranh , ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa . Khu vùc nµy ®· ®ãng gãp qua träng vµo t¨ng tæng s¶n phÈm trong n­íc : Hai n¨m qua 2001- 2002 , sau khi cã luËt doanh nghiÖp ra ®êi , sè doanh nghiÖp t­ nh©n ra ®êi 35440 víi sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t 40455 tû ®ång , nhiÒu h¬n sè doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp trong 5 n¨m tr­íc ®ã céng l¹i ®­a sè doanh nghiÖp ®¨ng hÝ hinh doanh ®Ðn cuèi n¨m 2001 lµ 74393 doanh nghiÖp vµ chiÕm tû träng 24,3% tæng sè vèn ®Çu t­ x© héi .N¨m 2001 khu vùc doanh nghiÖp t­ nh©n nép ng©n s¸ch trªn 11075 tû ®ång ,chiÕm 14,8%tæng thu ng©n s¸ch Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm cña KTTN chiÕm 42,3%GDP toµn quèc trong ®ã ,hé kinh doanh c¸ thÓ chiÕm 34,8% DNTN chiÕm 7,46% . KTTN ®· huy ®éng ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nguån vèn trong x· héi ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh .N¨m 1999 khu vùc nµy chiÕm 24,05%,n¨m 2000 chiÕm 24,31% tæng vèn ®Çu t­ x· héi .Theo sè liÖu cña tæng côc thuÕ ,n¨m 2000 KTTN®ãng gãp 16,1%tæng thu ng©n s¸ch .NÐt næi bËt cña KTTN thêi gian qua lµ t¹o ®­îc nhiÒu chçlµm viÖc míi ,thu hót nhiÒu lao ®éng trong x· héi , nhÊt lµ sè ®Õn tuæi lao ®éng ch­a cã viÖc lµm ,gi¶I quyÕt sè lao ®éng d«I d­ t­ c¸c c¬ quan ,DN nhµ n­íc do tinh gi¶n biªn chÕ ,gi¶I thÓ .Khu vùc nµy gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr­¬ng x· héi ho¸ y tÕ , v¨n ho¸ gi¸o dôc cña nhµ n­íc §¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nh­ trªn lµ do §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng chñ tr­¬ng chinh s¸ch phï hîp ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,kh¼ng ®Þnh râ vai trß quan träng cña KTTN trong nªn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN Nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu Kh¬I dËy vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña mét bé phËn lín d©n c­ tham gia vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n­íc ,thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý theo h­íng thÞ tr­êng ,thóc ®Èy c¹nh tran trong nÒn kinh tÕ H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ doanh nghiÖp t­ nh©n gãp phÇn x©y dùng ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam Gãp phÇn x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊ míi phï hîp ,thóc ®¶y lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn . 1.4 Nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc Nh­ ®· nãi ë trªn sù ph¸t triÓn cña khu vùckinh tÕ ngoai quèc doanh nãi chung vµ khu vùc kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng ®· cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc tíi nÒn kinh tÕ quèc d©n nã thùc sù ®ãng gãp mét vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc .Tuy nhiªn hiÖn nay trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ,kinh tÕ t­ nh©n còng ®·vÊp ph¶I nhiÒu khã kh¨n v­íng m¾c. 1.4.1 ThÞ tr­êngchËt hÑp,viÖc tiÕp cËn víi th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc Ngoµi cßn h¹n chÕ ®ã lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh chÊt s«ng cßn cña kinh tÕ t­ nh©n lµ vÊn ®Ò thÞ tr­êng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña mét doanh nghiÖp. Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ë n­íc ta cßn thÊp vµ l¹c hËu ,kü thuËt c«ng nghÖ cßn nhiÒu bÊt cËp .NÕu so s¸nh víi tiªu chuÈn c«ng nghÖ cña c¸c n­íc l¸ng giÒng th× c«ng nghÖ cña Viªt Nam l¹c hËu h¬n tõ 20-25 n¨m.Do l­îng vèn cã h¹n nªn kinh tÕ t­ nh©n khã cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ ®Ó x©y dùng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi viÖc t¸i ®Çu t­ vµo n©ng cao c«ng nghÖ còng v« cïng khã kh¨n.§iÒu ®ã lµm s¶n phÈm kh«ng c¹nh tranh ®­îc.Do vËy mµ nhiÒu s¶n phÈm cña khu vcj kinh tÕ t­ nhan bÞ hµng nhËp lËu chÌn Ðp ,mét sè doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n , mÊt ®I thÞ tr­êng ngay trªn s©n nhµ.MÆt kh¸c , khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vÉn ch­a cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp , ch­a tù t×m kh¸ch hµng ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh mµ chØ xuÊt khÈu s¶n phÈm th«ng qua c¸c c«ng t th­¬ng m¹i n­íc Ngoµi:kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng cßn kÐm .ViÖc nµy g©y ra nhiÒu tiªu cùc , tèn kÐm cô thÓ lµ r¬I vµo t×nh tr¹ng bÞ Ðp gi¸.Do khã kh¨n trong viÖc t×m nguån vèn cho xuÊt khÈu nªn s¶n phÈm c¶ c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh­ ch­a xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng n­íc Ngoµi.§iÒu ®ã dÉn ®Õn thÞ tr­êng tiªu thô –chñ yÕu lµ trong n­íc –bÞ thu hÑp ,rÊt bÊp bªnh vµ thªm vµo ®ã lµ søc mua cña d©n c­ h¹n hÑp .Do ph¶I chÞu nh÷ng th«ng lÖ ,®iÒu kiÖn c¹nh tranh bÊt b×nh ®¼ng nªn søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®· gi¶m ®ang kÓ. Bªn c¹nh ®ã viÖc h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin ®· g©y khã kh¨n cho khu vùc kinh tÕ t­ nh©n.Do thiÕu nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ s¶n phÈm thÞ tr­êng ,khoa häc c«ng nghÖ vµ c¸c xu h­íng ph¸t triÓn cña x· héi nªn sÏ lµ rÊt khã kh¨n khi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n lùa chän cho m×nh mét h­íng ®I ®óng ®¾n , trong khi sai lÇm vµ rñi ro lu«n lµ nh÷ng nguy c¬ th­êng trùc .Muèn cã th«ng tin doanh nghiÖp t­ nh©n ph¶I th«ng qua c¸c c¬ quan t×nh b¸o th­¬ng m¹i ,t¹i ®©y ,th«ng tin sÏ ®ùoc ®¸nh gi¸ ,ph©n tÝch.Nh­ng chi phÝ cho ho¹t ®éng nµy kh¸ cao nªn víi nguån vèn Ýt ái th× c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng thÓ lµm viÖc qua c¸c c¬ quan nµy .V× vËy mµ lµm sao ®Ó cã nh÷ng th«ng tin co gi¸ trÞ vÒ thÞ tr­êng ,lµm sao ®Ó tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng vÉn lµ vÊn ®Ò nan gi¶I g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ,®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 1.4.2.Nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn vµ chÝnh s¸ch thuÕ a)Khã kh¨n vÒ vèn HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ë n­íc ta hiÖn nay ®Òu ë qui m« võa vµ nhá.§èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy th× vÊn lu«n lµ ­u tiªn hµng ®Çu .PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®Òu thiÕu vèn kinh doanh ,vèn tù cã th× h¹n hÑp. Trong khi ®ã viÖc huy ®éng vèn kinh doanh ,s¶n xuÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy ®ang rÊt khã kh¨n. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n kh«ng cã c¬ héi tiÕp cËn c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n vay tõ ng©n hµng,nÕu cã ®­îc vay th× chØ ®­îc vay ng¾n h¹n(tõ 3 ®Õn 6 th¸ng).Do ®ã tiÕp cËn víi c¸c kho¶n tiÕp cËn tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n nªn c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng thÓ ®Çu t­ vµo m¸y mãc,trang thiÕt bÞ.Víi c¸c kho¶n vay cã b¶o l·nh th× c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng cã ®ñ tµi s¶n nhÊt lµ so víi bÊt ®éng s¶n ®Ó ®¶m b¶o t¹i c¸c ng©n hµng.VÒ phÝa c¸c ng©n hµng th× hä cã rÊt Ýt kinh nghiÖm trong viÖc cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t­ nh©n vay vèn.Do vËy cacs doanh nghÖp nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng®¶m b¶o vèn ®èi øng hay tµi s¶n thÕ chÊp,®ång thêi c¸c ng©n hµng c¶m thÊy thiÕu tù tin vµ kh«ng muèn gÆp rñi ro nªn hä kh«ng s½n sµng cho c¸c doanh nghiÖp nµy vay.H¬n n÷© l·i suÊt ë c¸c kho¶n cho vayhiÖn nay ®ang ë møc qu¸ cao so víi tØ suÊt lîi nhuËn cóa c¸c ngµnh s¶n xuÊt,nã kh«ng khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh,thñ tôc vay vèn cßn rÊt phøc t¹p .§iÒu nµy khiÕn nhiÒu doanh nghiÖp t­ nh©n tuy ®ang rÊt cÇn vèn nh­ng kh«ng d¸m vay tiÒn ng©n hµng mµ huy ®éng vèn chi phÝ chÝnh thuÕ l·i suÊt cao vµ nhiÒu röi ro. Thu hót vèn ®Çu t­ trong n­íc ®· khã ,viÖc thu hót vèn n­íc Ngoµi l¹i cµng khã kh¨n h¬n.Do nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng cßn h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp ch­a ®ñ kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ kÝ hîp ®ång vµ giao dÞch quèc tÕ.V× thÕ viÖc héi nhËp cßn khã kh¨n vµ còng kh«ng cã c¬ héi thu hót vèn ®Çu t­ n­íc Ngoµi,bæ sung nguån vèn,më réng quy m« ®Çu t­. b.Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn th× h¹n chÕ trong chÝnh s¸ch thuÕ còng g©y nhiÒu v­íng m¾c cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t­ nh©n. ChÝnh s¸ch thuÕ tuy ®· cã nhiÒu ®æi míi vµ cã ­u ®·i h¬n víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n nh­:gi¶m 1-2 n¨m cho c¸c doanh nghiÖp míi khëi sù,miÔn thuÕ lîi tøc cho c¸c c¬ së b¾t ®Çu kinh doanh... Tuy vËy hÖ thèng vµ chÝnh s¸ch thuÕ ë n­íc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ:nÆng c¬ chÕ thu ch­a cã c¬ chÕ ®éng viªn,nu«i d­ìng nguån thu.Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cã thÓ ph¸t triÓn th× cÇn cã t¸i ®Çu t­ mµ gi¶m thuÕ lµ c¬ héi t¨ng ®Çu t­.MÆc dï hiÖn ®· cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ cho mét sè ®èi t­îng nh­ng thñ tôc xin miÔn gi¶m thuÕ l¹i phøc t¹p. Bªn c¹nh ®ã,mét trong nh÷ng nh­îc ®iÓm cña hÖ thèng thuÕ n­íc ta lµ sù trïng lÆp trong viÖc ®¸nh thuÕ:thuÕ doanh thu ,tuÕ lîi tøc ...cµng qua nhiÒu kh©u thuÕ cµng cao. Lµm cho gi¸ c¶ bÞ ®Èy lªn kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i cho nguêi tiªu dïng mµ cßn g©y khã kh¨n søc Ðp víi ng­êi s¶n xuÊt. Do ®ã lµm gi¶ chÊt l­îng s¶n phÈm hoÆc lµm s¶n xuÊt bÞ thu hÑp, dÉn tíi gi¶m søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, t¹o ®iªï kiÖn hµng ngo¹i nhËp ph¸t triÓn. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®ang ph¶i chÞu møc thuÕ doanh thu, thuÕ lîi tøc tõ 40- 50% ®ã lµ ch­a kÓ c¸c kho¶n c¸c thuÕ kh¸c. nh­ vËy , vèn s¶n xuÊt th× h¹n chÕ mµ møc thuÕ th× cao lµm cho nguån vèn ®· eo hÑp l¹i cµng eo hÑp h¬n do ®ã h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n. c.khu«n khæ ph¸p lý thiÕu vµ cßn cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n víi kinh tÕ nhµ n­íc ë n­íc ta khu«n khæ ph¸p luËt cho nen kinh tÕ thÞ tr­êng v·n cßn ch­a hoµn chØnh, thiÕu ®ång bé,khung ph¸p lý cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh«ng ®ång nhÊt vµ cÇn ®­îc c¶i c¸ch.Ngoµi ra ph¸p luËt ch­a ®Æt c¸c doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng , tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ th­êng thay ®æi cña ph¸p luËt ®· t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­ , chËm huû bá nh÷ng c¨n b¶n ®· lçi thêi . cã mét sè lu¹t tuy ®· ban hµnh nh­ng cßn nh÷ng ®iÒu kho¶n ch­a hîp lÝ .víi hÖ thèng ph¸p luËt nh­ vËy ®· c¶n trë nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng . nh­ viÖc cho phÐp chÝnh phñ can thiÖp vµo qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh cña c¸c c«ng ty t­ nh©n nhÊt l×a quyÕt ®inh vÒ ®Çu t­ hay lµ viÖc luËt cña viÖt nam chØ qui ®Þnh quyÒn sö dông nh­ng cho phÐp quyÒn së h÷u vµ h¹n chÕ nghiªm ngÆt viÖc chuyÓn nh­îng ®Êt . hËu qu¶ lµ quyÒn sö dông ®¸t th­êng kh«ng ®­îc chuyÓn nh­îng c«ng khai , gi¸ ®Êt thiÕu æn ®Þnh , dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ddaauf c¬ vµ sö dông ®Êt kh«ng hiÖu qu¶ . ®iÒu nµy g©y nhiÒu bÊt lîi cho c¸c c«ng ty t­ nh©n trong lÜnh vùc s¶n xuÊt .sau ®ã 2/1995 chÝnh 9phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh trong ®ã cã qui ®Þnh râ ®èi víi ®¸t kh«ng sö dông cho môc ®Ých n«ng nghiÖp chØ ®­îc dïng gi¸ trÞ tiÒn thuª ®Êt ®· tr¶ vµ gi¸ trÞ tµi s¶n n»m trªn m¶nh ®Êt ®ã ®Ó lµm tµi s¶n thÕ chÊp . nghÞ ®Þnh nµy ®· g©y ra t¸c h¹i lín , ®Èy c¸c c«ng ty t­ nh©n vµo vÞ trÝ bÊt lîi so víi c«ng ty nhµ n­íc trong viÖc dµnh quyÒn sö dông ®Êt vµ vay c¸c nguån tÝn dông . quan ®iÓm cña nhµ n­íc ta ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . nh­ng trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cßn nÆng nÒ vÒ thñ tôc hµnhchÝnh , cßn chång chÐo nhiÒu ®Çu mèi . ®iÒu ®ã g©y nªn t©m lÝ mÆc c¶m vµ lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­ . nh­ ®· nãi ë trªn th× hÖ thèng ph¸p luËt còng ch­a ®Æt c¸c doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng. H¬n n÷a thùc tÕ cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay ch­a hoµn toµn ®¶m b¶o b×nh ®¼ng gi÷a doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp t­ nh©n . ®Æc biÖt ®­îc thÓ hiÖn trong chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t­ cña hÑ thèng ng©n hµng . c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn vay vèn cßn qu¸ cøng nh¾c vµ tÝnh chÊt ph©n biÖt ®èi xø nhÊt lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ thÕ chÊp , b¸o l·nh cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i , nh­ viÖc c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cã thÎ nhËn ®­îc sù b¶o l·nh cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c kho¶n vay , trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp l¹i kh«ng cã sù b¶o l·nh ®ã.Ngoµi ra , ®Ó vay tÝn dông c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp cho c¸c ng©n hµng , trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc miÔn thùc hiÖn yªu cÇu nµy ... thªm vµo ®ã lµ møc l·i su¸t cßn mang tÝnh ¸p ®Æt vµ cao h¬n nhiÒu so víi doanh nghiÖp nhµ n­íc . cã n¬i doanh nghiÖp t­ nh©n ph¶i chÞu l·i suÊt cao h¬n tõ 20-25%, thËm chÝ cßn cao h¬n gÊp ®«i so víi l·i suÊt cho vay vènvíi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhµ n­íc ... bªn c¹nh l·i suÊt cao th× c¸c qui ®Þnh thñ tôc trong viÖc thµnh lËp vµ vËn hµnh doanh nghiÖp cßn qu¸ nhiÒu r­êm rµ , kh«ng th«ng tho¸ng .nh÷ng ®iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao mµ kh«ng cã nhiÒu ng­êid©n bá vèn ra kinh doanh hoÆc nÕu kh«ng th× còng chØ bá ral­îng vèn nhá. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ ph¸p luËt vµ sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a kinh tÕ t­ nh©n víi kinh tÕ nhµ n­íc ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho sù ph¸t triÓn vµ më réng cña doanh nghiÖp t­ nh©n. d. tr×nh ®é qu¶n lý - kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cßn thÊp Tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc kh¸ thÊp ,c¶ vÒ tr×nh ®é qu¶n lý còng nh­ tr×nh ®é tay nghÒ.§©y ®­îc xem nh­ lµ mét trong nh÷ng yÕu kÐm nhÊt cña c¸c doanh nghiªp t­ nh©n.§éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã tri thøc kinh nghiÖm lµ phæ biÕn.Tøc lµ hä ®Òu tr­ëng thµnh tõ thùc tÕ ,häc hái kinh nghiÖm tõ b¹n hµng,nh÷ng kiÕn thøc,tr×nh ®é ®¹t ®­îc lµ do sù ®óc kÕt kinh nghiÖm s¶n xuÊt.Ngoµi ra còng cã mét l­îng nhá nh÷ng gi¸m ®èc trÎ s«i næi n¨ng ®éng ,m¹o hiÓm kinh doanh nh­ng l¹i thiÕu kiÕn thøc kinh doanh vµ kÜ n¨ng qu¶n trÞ.Theo phßng C«ng nghiÖp vµ Th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· tiÕt lé r»ng cã 70,5% c¸c nhµ qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng cã b»ng cÊp mµ chØ cã mét l­îng nhá ®­îc ®µo t¹o qua c¸c tr­êng líp chÝnh vÒ chÝnh trÞ doanh nghiÖp vµ qu¶n lý kinh tÕ.HiÖn nay ,tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cña ®éi ngò lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cßn thÊp.Lùc l­îng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh­ kh«ng ®µo t¹o ng¾n h¹n cÊp tèc ra lµm thî.Nh­ vËy ,tr×nh ®é cña c¸n bé vµ ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp cßn thÊp ,nã c¶n trë ®Õn quy m« vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. HÇu hÕt c¸c doanh nghiªp t­ nh©n ë n­íc ta hiÖn nay ®Òu ë quy m« võa vµ nhá .C¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã kü n¨ng cÇn thiÕt®Ó thµnh lËp vµ qu¶n lý mét doanh nghiÖp lín .Bëi v× muèn cho mét doanh nghiÖp lín thµnh c«ng th× Ngoµi sù nhanh trÝ vµ kh¶ n¨ng linh c¶m cña c¸c nhµ qu¶n lý th× ®ßi hái nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é cao.§Æc biÖt lµ chñ doanh nghiÖp ph¶i lµ ng­êi lµm ¨n cã bµi b¶n ,cã chiÕn l­îc kinh doanh râ rµng ,v× vËy d¸m ®Çu t­ víi quy m« lín ,nh­ vËy hä ph¶i lµ ng­êi cã häc vÊn vµ kinh nghiÖm kinh doanh .Nh­ng thùc tÕ n­íc ta vÉn vßn thiÕu nh÷ng doanh nghiÖp lín víi chiÕn l­îc kinh doanh dµi h¹n.Bëi nhiÒu «ng chñ hiÖn nay co kinh nghiÖm lµm ¨n theo lèi thùc dông ,chôp giËt.Hä lµ nh÷ng ng­êi thiÕu trÝ thøc vÒ kinh doanh. e.Khã kh¨n vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh VÊn ®Ò mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cho ®Õn nay vÉn lµ mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Theo sè liÖu ®iÒu tra c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t¹i Hµ Néi ,H¶i Phßng vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh (n¨m 1995) . MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 50m2-100m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty chiÕm 32,7% mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 100m2-200m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty chiÕm 14,7% m¨t b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 200m2-500m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty chiÕm 18,9% mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 500m2-1000m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty chiÕm 10,9% mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh trªn 1000m2 thuéc së h÷u cña cong ty chiÕm 18% Nh­ vËy diÖn tÝch cña c¸c doanh nghiÖp cßn thiÕu ®¹i ®a sè c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i bá vèn ra ®Ó ®i thuª ®Êt cña c¸c c¬ quan c¸c tæ chøc kinh tÕ ,c¸c c¸ nh©n kh¸c mµ trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp th× c¸c thµnh viªn th­êng gãp vèn b»ng viÖc ®ãng gãp nhµ cöa ,nh÷ng nhµ cöa cã ®­îc nhê gãp vèn phÇn nhiÒu chØ ®­îc sö dông lµm v¨n phßng doanh nghiÖp cho nªn ch­a gi¶i quyÕt ®­îc khã kh¨n vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt ,thiÕu ®Êt vÉn lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n løn ¶nh h­ëng t¬i sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc.H¬n n÷a nhµ n­íc l¹i cßn quy ®Þnh: DiÖn tÝch mÆt b»ng ®· chuyÓn quyÒn së h÷u khi x©y dùng nhµ cöa th× ®­îc phÐp ,nh­ng khi chuyÓn thµnh nhµ cöa ®Ó kinh doanh th× l¹i ph¶i chuyÓn sang chÕ ®é thuª ®Êt ,®©y qu¶ lµ ®iÒn phi lý ! C¸c chñ doanh nghiÖp vÉn ph¶i tr¶ chi phÝ cho viÖc sö dông diÖn tÝch mÆt b»ng (®· thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh) vµo viÖc s¶n xuÊt vµ kinh doanh.Nh­ vËy nh÷ng trë ng¹i trong viÖc sö dông mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh l¹i lµm t¨ng thªm nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn .Do ®ã nã h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nµy . 1.4.3 VÊn ®Ò c¶i c¸ch thóc ®Èy ,ph¸t triÓn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ë ViÖt Nam Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã lµ mét trong hai chñ thÓ ®Ó thùc hiÖn CNH-HDH ®Êt n­íc(chñ thÓ thø hai la kinh tÕ nhµ n­íc).Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n cÇn ph¶i ®­îc coi lµ mét tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ph¸t huy c¸c ®éng lùc con ng­êi trong sù nghiÖp CNH ®Êt n­íc ,kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta.V× vËy mµ kinh tÕ t­ nh©n trong thêi gian tíi cÇn ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn .VÊn ®Ò ®Æt ra chóng ta ph¶i lµm g× vµ lµm nh­ thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn. a; T¹o m«i tr­êng kinh doanh thËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n M«i tr­êng kinh doanh lµ tæng hîp c¸c nh©n tè ,®iÒu kiÖn mµ ë ®ã doanh nghiÖp ho¹t ®éng ,nã bao gåm m«i tr­êng :chÝnh trÞ , ph¸p lý ,kinh tÕ ,t©m lý,v¨n ho¸...M«i tr­êng kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng ch­a ®­îc ph¸t triÓn thùc sù lµnh m¹nh do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ph¸p luËt ,ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc nh­ trèn thuÕ hµng lËu ,hµng gi¶. V× vËy ®Ó t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng æn ®Þnh th× ta cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt h¹n chÕ vµ nh÷ng tiªu cùc trªn. Tr­íc hÕt cÇn bæ sung vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lý hiÖn nay, tiÕn tíi ban hµnh mét ®¹o luËt kinh doanh chung cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c tÊt c¶ mäi ng­êi , tÊt c¶ doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh. §ång thêi nhanh chãng huû bá nh÷ng v¨n b¶n lçi thêi, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã nh­ vËy míi kh¾c phôc ®­îc tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ th­êng xuyªn thay ®æi cña ph¸p luËt ®Ó t¹o ra mét m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp. Bëi ng­êi d©n sÏ kh«ng d¸m bá vèn ra ®Ó kinh doanh nÕu nh­ m«i tr­êng kinh doanh bÊt æn ®Þnh, chÝnh s¸ch ph¸p luËt thay ®æi liªn tôc sÏ ¶nh h­ëng tíi c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nhµ n­íc dïng ph¸p luËt ®Ó l¸i c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®i theo h­íng XHCN lµ ®óng, nh­ng kh«ng thÓ dïng ph¸p luËt ®Ò gß Ðp, trãi buéc c¸c sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n. V× vËy, ph¸p luËt ®­a ra ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý, th«ng tho¸ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn. Bªn c¹nh vÊn ®Ò ph¸p luËt ë n­íc ta cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ gi÷a kinh tÕ Nhµ n­íc víi kinh tÕ t­ nh©n. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng g©y khã kh¨n trùc tiÕp cho c¸c kinh tÕ t­ nh©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh mµ cßn g©y t©m lý mÆc c¶m, lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­. Do vËy ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch hîp lý ®em l¹i lîi Ých cho thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n. Nh÷ng c¶i c¸ch ®ã cã thÓ bao gåm: - Gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh vÒ cÊp ®Êt, quy ®Þnh gi¸ ®Êt chung cho tÊt c¶ thµnh phÇn kinh tÕ. Tøc lµ gi¸ ®Êt mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i chÞu còng b»ng víi gi¸ ®Êt mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n ph¶i tr¶ ®¶m b¶o sù c«ng b»ng cho thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n. - §ång thêi gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh khi xin giÊy phÐp thµnh lËp, giÊy phÐp kinh doanh ®Ó khuyÕn khÝch mäi ng­êi bá vèn ra kinh doanh. - Sö dông nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i víi kinh tÕ t­ nh©n nh­: CÊp tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n, miÔn gi¶m thuÕ. §ång thêi cÇn h¹n chÕ møc can thiÖp cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n. §iÒu ®ã võa n©ng cao ®­îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh, võa gi¶m thiÓu c¸c tiªu cùc nh­ l¹m dông chøc quyÒn cña ®éi ngò c¸n bé Nhµ n­íc. Th¸ng 6/1991 §¹i héi §¶ng ®· ®­a ra chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2000 ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp Ngoµi quèc doanh vÒ tù do tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh doanh; thu nhËp vµ quyÒn së h÷u hîp ph¸p ®èi xö b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Cuèi cïng ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng tiªu cùc nh­ trèn thuÕ hµng lËu, hµng gi¶i.... th× ta ph¶i khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch viÖc tiªu thô hµng ho¸ trong n­íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n æn ®Þnh ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Cô thÓ më réng cuéc vËn ®éng "ng­êi ViÖt Nam dïng hµng ViÖt Nam " Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh, biÖn ph¸p m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp Nhµ n­íc ­u tiªn tiªu dïng hµng ViÖt Nam ®ång thêi gi¶m thuÕ doanh thu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng, s¶n xuÊt trong n­íc, t¨ng thuÕ nhËp khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng cïng lo¹i nhËp tõ n­íc Ngoµi vµo. §©y lµ biÖn ph¸p ®Ó b¶o hé hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc, ®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc chèng bu«n lËu. Ngoµi ra, ®Ó cã m«it r­êng kinh doanh thùc sù "trong lµnh" th× ph¶i kÕt hîp víi viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó h¹n chÕ ho¹t ®éng vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng ®¨ng ký chÝnh thøc, trèn thuÕ lµm cho hµng ho¸ kÐm chÊt l­îng. b; Më réng thÞ tr­êng trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn víi thÞ tr­êng khu vùc vµ quèc tÕ. Muèn ®¹t ®­îc môc ®Ých nµy th× Nhµ n­íc cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn, hç trî ®Ó c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é nh©n lùc, tõ ®ã lµm t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm vµ do ®ã t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ khu vùc vµ trªn quèc tÕ víi ®iÒu kiÖn ®ã c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cã thÓ trùc tiÕp xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh sang n­íc Ngoµi mµ kh«ng qua c¸c C«ng ty th­¬ng m¹i cña Nhµ n­íc. Ngoµi biÖn ph¸p gi¸n tiÕp th× Nhµ n­íc cã thÓ trùc tiÕp dµnh mét sè ®¬n ®Æt hµng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t­ nh©n xuÊt khÈu trùc tiÕp, h×nh thµnh trung t©m thóc ®Èy xuÊt khÈu, huÊn luyÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng vµ kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng quèc tÕ nh­ lµ: nh÷ng kiÕn thøc vµ th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ký hîp ®ång vµ giao dÞch theo th«ng lÖ quèc tÕ. §ång thêi giíi thiÖu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t­ nh©n ra n­íc Ngoµi vµ cung cÊp danh s¸ch nh÷ng mÆt hµng mµ n­íc Ngoµi ®ang cÇn cho nh÷ng doanh nghiÖp nµy. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­¬ng­êi cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t­ nh©n. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy tham gia héi tô, ®©y lµ dÞp tèt ®Ó cho hä tr­ng bµy nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh víi kh¸ch hµng trong n­íc vµ quèc tÕ. Ngoµi ra víi viÖc nép ®¬n xin gia nhËp c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­: ASEAN, AFTA... lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n tiÕp cËn víi thÞ tr­êng n­íc Ngoµi. c; Nhµ n­íc ph¶i cã ch­¬ng tr×nh hç trî cho kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn. *Hç trî ®µo t¹o. HiÖn nay, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c chñ doanh nghiÖp t­ nh©n vµ ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp t­ nh©n vÉn cßn thÊp, nã g©y khã kh¨n nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. MÆc dï ®· nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã nh­ng víi quy m« nhá th× khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t­ nh©n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vÒ chi phÝ ®Ó tù ®µo t¹o, huÊn luyÖn. V× vËy, Nhµ n­íc cÇn cã ch­¬ng tr×nh hç trî cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n vÒ ®µo t¹o ®Ó t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng chñ kinh doanh giái, cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó cã thÓ c¹nh tranh, ®èi t¸c víi c¸c doanh nghiÖp n­íc Ngoµi. Ngoµi ra cßn n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ chuyªn m«n cña ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp. Gióp cho hä cã nh÷ng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, qu¶n lý, ph¸p luËt... víi ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp tµi giái vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cao cña nguån nh©n lùc t¹o ra c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn ®i lªn cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. *. Hç trî th«ng tin. Khi tr¶ lêi pháng vÊn, mét sè doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· tiÕt lé r»ng viÖc khai th¸c thÞ tr­êng n­íc Ngoµi lµ mét trong nh÷ng th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. ThËt vËy, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc khèi kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng do h¹n chÕ vÒ: vèn, quy m«, c«ng nghÖ... nªn kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕp cËn vµ thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng quèc tÕ do vËy kh«ng nh÷ng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ kinh doanh hîp, dÔ gÆp rñi ro, kh«ng xuÊt khÈu trùc tiÕp s¶n phÈm ra n­íc Ngoµi... §iÒu ®ã ®ßi hái Nhµ n­íc ®Ó ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n nhÊt thiÕt ph¶i cã ch­¬ng tr×nh hç trî vÒ th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Cã sù cung cÊp, hç trî vÒ th«ng tin cña Nhµ n­íc sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n trªn c¬ së ph©n tÝch th«ng tin vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, nghiªn cøu c¸c dù b¸o ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong t­¬ng lai, ®¸nh gi¸ nhu cÇu kh¸ch hµng... c¸c doanh nghiÖp sÏ ®Ò ra ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh. *. Hç trî vèn. VÊn ®Ò vèn lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, thiÕu vèn lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín cña doanh nghiÖp, nã lµ nguyªn nh©n cña nh÷ng khã kh¨n vµ v­íng m¾c kh¸c: Do thiÕu vèn nªn kh«ng ®æi míi ®­îc c«ng nghÖ, s¶n phÈm chÊt l­îng kÐm lµm gi¶m søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, do thiÕu vèn nªn khã kh¨n trong viÖc ®µo t¹o c¸c chñ doanh nghiÖp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµ tr×nh ®é qu¶n lý vµ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n hiÖn nay cßn thÊp kÐm, chÝnh v× vËy mµ Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch vÒ hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Bëi v×, trong hoµn c¶nh nµy nguån hç trî lín tõ phÝa chÝnh phñ ®èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n cã ý nghÜa rÊt quan träng. Cô thÓ lµ Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng vÒ ®iÒu kiÖn vay vèn ng©n hµng, vÒ thêi h¹n vay, vÒ l·i suÊt ®Ó khuyÕn khÝch t­ nahan vay vèn ng©n hµng vµo môc ®Ých kinh doanh ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch t­ nh©n thu hót ®Çu t­ n­íc Ngoµi b»ng c¸ch t­ vÊn cho t­ nh©n nh÷ng kinh nghiÖm, kiÕn thøc cÇn thiÕt trong giao dÞch, ký kÕt hîp ®ång trong qu¶n lý kinh doanh ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ nghÜa vô c¸c bªn tham gia hîp ®ång. §Ó doanh nghiÖp t­ nh©n cã ®iÒu kiÖn bæ sung vèn, më réng quy m« vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. *. Hç trî qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ. Kü thuËt c«ng nghÖ trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ë n­íc ta vÉn cßn rÊt l¹c hËu. V× vËy mµ nã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. §Ó cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cã thÓ thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ th× Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc ®æi míi vµ chuyÓn giao kü thuËt c«ng nghÖ. Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ vµ tÝn dông ®èi víi t­ nh©n vay vèn cho môc ®Ých ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. KÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ khoa häc - kü thuËt, nh÷ng dù b¸o ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong t­¬ng lai... §ång thêi t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸ng, thuËn lîi ®Ó thóc ®Èy t­ nh©n nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ. §iÒu quan träng h¬n c¶ lµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ®¶m b¶o c¸c kho¶n vay ng©n hµng vµ c¸c kho¶n tÝn dông vµ ngo¹i tÖ cho viÖc nhËp m¸y mãc vµ thiÕt bÞ cho c¸c C«ng ty t­ nh©n. §Ó gióp ®ì c¸c C«ng ty t­ nh©n v­ît qua c¸c khã kh¨n mµ nã gÆp ph¶i th× ph¶i vay tÝn dông trªn thÞ tr­êng vèn chÝnh thøc, chiÝnh phñ nªn c©n nh¾c viÖc thµnh lËp mét quü cung cÊp c¸c kho¶n b¶o ®¶m tÝn dông cho c¸c C«ng ty t­ nh©n nh­ chÝnh phñ c¸c n­íc §«ng ¸ ®· lµm. Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc nªu trªn, chóng t«i nhËn thÊy chÝnh phñ còng cÇn ph¶i nç lùc nh»m tr¸nh t¹o ra nh÷ng trë ng¹i míi. Lêi c¶nh b¸o nµy lµ cã c¬ së trong thêi ®iÓm hiÖn nay khi mµ mét vµi quan chøc trong chÝnh phñ ®ang ®Ò xuÊt viÖc giíi h¹n nhËp khÈu vµ giíi h¹n sö dông th­ tÝn dông tr¶ chËm trong viÖc thanh to¸n nhËp khÈu vµ coi ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶m th©m hôt th­¬ng m¹i lín cña ®Êt n­íc. NÕu nh­ viÖc th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam lµ mét v­íng m¾c th× chÝnh c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· t¹o ra nã chø kh«ng ph¶i lµ c¸c C«ng ty t­ nh©n míi lªn cña ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy viÖc ph¸t triÓn c¸c C«ng ty t­ nh©n võa vµ nhá cña ViÖt Nam - nh©n tè chñ yÕu cho mét chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ ®Þnh h­íng xuÊt khÈu thµnh c«ng - lµ gi¶i ph¸p l©u dµi cho vÊn ®Ò c¸n c©n thanh to¸n mµ ®Êt n­íc ®ang ph¶i ®èi mÆt. Do ®ã ph¶i ch¨ng chÝnh phñ nªn xem xÐt viÖc thiÕt lËp c¸c ch­¬ng tr×nh ®Æc biÖt ë ng©n hµng Nhµ n­íc nh»m ­u tiªn c¸c C«ng ty t­ nh©n míi thµnh lËp ho¹t ®éng theo h­íng xuÊt khÈu ë ViÖt Nam trong viÖc mua ngo¹i tÖ. Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò c¶i c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n mµ chóng t«i nghÜ lµ rÊt cÇn thiÕt vµ còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp nhÊt hiÖn nay. PhÇn iii: KÕt luËn Trªn thùc tÕ qu¸ tr×nh ®æi míi, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· chØ ®¹o thóc ®Èy mét lÜnh vùc hÖ träng nhÊt trong l·nh ®¹o vµ qu¶n lý kinh tÕ - lÜnh vùc thÓ chÕ ho¸, ®æi míi t¹o lËp vµ hoµn thiÖn c¬ së hîp hiÕn hîp ph¸p cho ho¹t ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp. ThÓ chÕ ho¸ nh­ vËy lµ chøc n¨ng, lµ ho¹t ®éng thùc tiÔn c¬ b¶n nhÊt cña c¬ quan l·nh ®¹o qu¶n lý kinh tÕ, lµ viÖc ®­a chÝnh s¸ch cña §¶ng vµo cuéc sèng, ®ång thêi qua ®ã tæng kÕt thùc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch. §· cã nhiÒu ho¹t ®éng lý luËn g¾n liÒn vµ phôc vô thÓ chÕ ho¸. ThÓ chÕ ho¸ lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n ®Ó x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn vµ t¹o ®ång bé nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN, mµ ®Õn nay ta ®ng ë b­íc ®Çu. DÉu sao thµnh qu¶ ®· ®¹t ®­îc lµ rÊt quan träng - kinh tÕ t­ nh©n vµ kinh tÕ thÞ tr­êng cã vai trß hîp hiÕn hîp ph¸p. HÖ thèng ph¸p luËt míi ®­îc ban hµnh vµ liªn tôc hoµn thiÖn ®· cæ vò vµ b¶o ®¶m ph¸p lý ®Ó mäi ng­êi kinh doanh t­ nh©n ngµy cµng yªn t©m ph¸t triÓn. §¸ng l­u ý c¸c n¨m tõ sau §¹i héi VIII ®· liªn tôc cã diÔn ®µn hîp t¸c ®èi tho¹i cëi më gi÷a l·nh ®¹o vµ c¬ quan nhµ n­íc h÷u quan víi giíikinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ mµ chñ ®Ò lu«n lu«n lµ x©y dùng vµ thùc thi thÓ chÕ kinh tÕ vµ kinh doanh. Nhê thµnh qu¶ ban hµnh vµ thùc thi thÓ chÕ nh­ vËy míi cã thÓ cã b­íc ph¸t triÓn liªn tôc cña kinh tÕ t­ nh©n mÊy chôc n¨m qua vµ b­íc ph¸t triÓn ®ét biÕn tõ n¨m 2000 ®Õn nay - ngay trong t×nh h×nh cßn cã nh÷ng ý kiÕn b¨n kho¨n lo ng¹i. §¹i héi IX vÒ mÆt ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ®· ®¹t ®­îc b­íc míi vÒ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kh¼ng ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng XHCN trong ®ã kinh tÕ t­ nh©n lµ bé phËn quan träng. X¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a c¸c giai cÊp vµ tÇng líp x· héi lµ quan hÖ hîp t¸c ®Êu tranh trong néi bé nh©n d©n cïng nhau ®i lªn CHXH d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. Héi nghÞ lÇn thø V cña ban chÊp hµnh trung ­¬ng, trong ngÞh quyÕt vÒ kinh tÕ t­ nh©n ®· x¸c ®Þnh hai ®iÒu quan träng: X©y dùng quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng trªn c¬ së ph¸p luËt vµ tinh thÇn t­¬ng th©n t­¬ng ¸i, nh÷ng §¶ng viªn lµm chñ doanh nghiÖp cña t­ nh©n chÊp hµnh tèt ®iÒu lÖ §¶ng vµ ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc th× vÉn lµ §¶ng viªn cña §¶ng. Nh×n tæng qu¸t l¹i cã thÓ thÊy râ trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc ta nãi chung vµ nãi riªng trong b­íc më ®­êng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ®· diÔn ra sù t×m tßi ®æi míi mang tÝnh nh©n d©n, tÝnh x· héi. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®· cã vai trß më ®­êng, khuyÕn khÝch, ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt rÊt râ. B¶n th©n cuéc t×m tßi ®æi míi ®ã bao hµm qu¸ tr×nh ®æi míi t­ duy lý luËn g¾n víi thùc tiÔn x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, thÓ chÕ, tõ ®ã tr¶i qua mÊy chôc n¨m ®· thªm chÊt liÖu vµ kinh nghiÖm cô thÓ phong phó ®Ó tæng kÕt vµ gi¶i ®¸p nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lsy luËn ®Æt ra. tµi liÖu tham kh¶o. 1. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®æi míi qu¶n lsy kinh tÕ vÜ m« trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam - TS: NguyÔn Minh Tó (NXB chÝnh trÞ quèc gia). 2. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam - PGS.TS. Mai Ngäc C­êng - §HKTQD ë ViÖt Nam (NXB chÝnh trÞ quèc gia). 3. Lùa chän vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam - Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ - ViÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn (NXB chÝnh tÞ quèc gia). 4. Gi¸o t×nh kinh tÕ chÝnh trÞ - §HKTQD (NXB gi¸o dôc). 5. C¬ së khoa häc cña mét sè vÊn ®Ò trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020 - Viªn chiÕn l­îc ph¸t triÓn (NXB chÝnh trÞ quèc gia).