Những thách thức trong hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại các nền kinh tế chuyển đổi và phát triển

Những Thách Thức Trong Hoạt Động Xuất Khẩu Của Các Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ Tại Các Nền Kinh Tế Chuyển Đổi Và Phát Triển Nhóm 13 GVHD: TS. ĐINH THÁI HOÀNG LOGO Nhóm 13 Company Logo Tạ Công Khoa Hoàng Phương Nam Huỳnh Khương Duy Nguyễn Thị Anh Võ Thị Quốc Hương Vũ Thị Thu Giang Trần Việt Đức Nguyễn Huỳnh Nam LOGO NỘI DUNG Nội dung bài nghiên cứu Phân tích phương pháp nghiên cứu Đánh giá đề tài nghiên cứu Company Logo LOGO Nội dung bài nghiên cứu Giới Thiệu1 Tổng Quan Lý Thuyết2 Thiết Kế Và Phương Pháp Nghiên Cứu33 Kết Luận Của Nghiên Cứu44 LOGO Giới thiệu 1 2 3 4 5 Mục tiêu nghiên cứu Phương pháp thiết kế và cách tiếp cận Những phát hiện Tính độc đáo hay giá trị của nghiên cứu Hạn chế, ý nghĩa của nghiên cứu LOGO Mục Tiêu Nghiên Cứu Nghiên cứu này tìm cách mở rộng công việc trước đó của Scharf và các cộng sự (2001) đó là xem xét những thách thức mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải đối mặt trên con đường hội nhập quốc tế. Cụ thể là đánh giá quá trình quốc tế hóa của các nền kinh tế chuyển đổi và phát triển. www.themegallery.com Company Logo LOGO Phương Pháp Thiết Kế Và Cách Tiếp Cận 2 3 1 Phương pháp luận nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính Điều tra chuyên sâu về một "sự cố nghiêm trọng“ trong hoạt động kinh doanh quốc tế Đối tượng điều tra được yêu cầu "tường thuật lại" các "sự cố nghiêm trọng" đó, tính chất, hậu quả của chúng và cách xử lý LOGO Những Phát Hiện Company Logo SMEs XK trong nền kinh tế đang phát triển gặp phải vấn đề liên quan đến việc đáp ứng chất lượng sản phẩm và công tác quản trị logistic SMEs XK trong nền kinh tế phát triển gặp phải vấn đề liên quan đến sự khác biệt của các quốc gia, rủi ro trong kinh doanh và hoạt động logistic LOGO Company Logo www.themegallery.com Hạn Chế Và Ý Nghĩa Nghiên Cứu 1 Hạn chế việc khái quát hóa những phát hiện do phạm vi cỡ mẫu nhỏ. 2 Ưu điểm: mang lại một sự hiểu biết về các thách thức mà SMEs XK phải đối mặt. 3 Ý nghĩa: nghiên cứu này đặt nền tảng cho những nghiên cứu rộng hơn về thách thức mà SMEs XK ở các nền kinh tế đối mặt. LOGO Tính Độc Đáo Của Nghiên Cứu Bài viết mở rộng một nghiên cứu trước đó bằng cách so sánh những kinh nghiệm của các nhà quản trị doanh nghiệp trong hai môi trường kinh tế khác nhau từ đó tìm ra sự khác biệt trong các thách thức tương ứng. Company Logo LOGO Company Logo www.themegallery.com Tổng Quan Lý Thuyết Ngiên cứu của Scharf và cộng sự (2001) về những thách thức mà các SME phải đối mặt trên con đường hội nhập quốc tế Các SME đóng góp một cách đáng kể vào xuất khẩu của các quốc gia (Fletcher, 2004) Các doanh nghiệp nhỏ ngày càng quốc tế hóa nhanh chóng và thâm nhập vào thương trường thế giới sớm hơn so với trước đây (Anderson và các cộng sự, 2004). Các doanh nghiệp nhỏ và trẻ thì rất nhạy cảm với hàng rào xuất khẩu (Katsikeas và Morrgan, 1994). Dựa vào các nghiên cứu sau: LOGO Tổng Quan Lý Thuyết Ngoài ra tác giả cũng tham khảo nhiều tác giả khác như: Arinaitwe, Leonidou, Bilkey, Tesar, Tarelton, Albaum, Bannock, … Nghiên cứu những kinh nghiệm xuất khẩu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở 2 địa điểm phân biệt, đại diện hai nền kinh tế khác nhau, chuyển đổi và phát triển, đó là Việt Nam và Bang Idaho (Mỹ). Nhìn chung nền kinh tế của 2 vùng đều bắt đầu từ thời kì quá độ chuyển từ hình thái kinh tế cổ điển sang hình thái kinh tế mới Company Logo LOGO Ở việt nam phỏng vấn tiến hành ở Tp Hcm và Hà Nội Phỏng vấn 16 nhà quản lý xuất khẩu ở Idaho và 13 nhà quản lý xuất khẩu ở Việt Nam. Còn tại Idaho chúng diễn ra tại nhiều địa điểm trong bang Thiết Kế Và Phương Pháp Nghiên Cứu 1 2 3 LOGOThiết Kế Và Phương Pháp Nghiên Cứu Đặc điểm của doanh nghiệp được phỏng vấn Đặc điểm Idaho Việt Nam Tuổi thọ công ty (trung bình) 24 năm 18 năm Số lượng nhân viên 99 nhân viên 124 nhân viên Doanh thu trung bình/năm $4.568.571 $6.891.769 Kinh nghiệm xuất khẩu (năm) 13 năm 10 năm Lĩnh vực kinh doanh 50% về kỹ thuật 50% về nông nghiệp 62% dệt và thủ công 23% nông nghiệp 15% tài nguyên thiên nhiên LOGOThiết Kế Và Phương Pháp Nghiên Cứu Bộ câu hỏi Trải nghiệm về thách thức nghiêm trọng nhất hay “cơn ác mộng tồi tệ nhất” của bạn trong quá trình kinh doanh quốc tế là gì? Các hành động hay nguồn lực nào được bạn hoặc doanh nghiệp của bạn đánh giá là khả thi nhất đã được vận dụng để giải quyết vấn đề đó? LOGO Company Logo www.themegallery.com Thiết Kế Và Phương Pháp Nghiên Cứu Phỏng vấn đều được ghi âm lại VN, phỏng vấn được tiến hành bằng tiếng Việt và được dịch sang tiếng Anh Idaho, các cuộc phỏng vấn bằng tiếng Anh Phỏng vấn diễn ra từ 45 – 90 phút LOGO Kết Luận Của Nghiên Cứu Giai đoạn “hình thành”: Vấn đề đó là sự tập huấn đầy đủ quy trình, kiến thức logistic, các tiêu chuẩn đo lường quốc tế, chứng từ hải quan Giai đoạn “vận hành”, vấn đề đại lý, bộ máy hành chính nước ngoài, sự khác biệt văn hóa, cạnh tranh quốc tế và rủi ro trong kinh doanh Company Logo Idaho LOGO Kết Luận Của Nghiên Cứu Chất lượng sản phẩm kém, không đáp ứng được các thông số kỹ thuật của đơn hàng. Rào cản này xuất phát từ nguyên nhận “bên trong” ở giai đoạn hình thành, khó khăn là do kỹ năng quản lý. Company Logo Việt Nam LOGO Kết Luận Của Nghiên Cứu Nghiên cứu này là một bước thử nghiệm mở rộng nghiên cứu của Scharf và các cộng sự (2001) ở những nước khác. Bài báo cáo mong phát triển một cái nhìn sâu hơn, rộng hơn về những thách thức mà các doanh nghiệp xuất khẩu vừa và nhỏ ở các nền kinh tế khác nhau trên thế giới phải đối mặt Company Logo LOGO PHÂN TÍCH PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2 3 4 5 Phương pháp nghiên cứu Công cụ nghiên cứu Quy trình nghiên cứu Thiết kế nghiên cứu 6 1 Loại nghiên cứu Kết quả nghiên cứu LOGO Loại nghiên cứu Bài nghiên cứu này là một dạng nghiên cứu định tính Nhằm khám phá những thách thức trong hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (sau đây gọi là SMEs) tại các nền kinh tế chuyển đối và phát triển. Từ đó xây dựng nên một mô hình lý thuyết rõ ràng về vấn đề trên LOGO Phương pháp nghiên cứu Phương pháp GT (Grounded Theroy) Mở rộng nghiên cứu trước, Xây dựng lý thuyết dựa trên dữ liệu thông qua việc thu thập, mô tả các dữ liệu, xây dựng các khái niệm và kết nối chúng với nhau để đưa ra lý thuyết. Mẫu được chọn dựa vào lý thuyết đang xây dựng (chọn các nhà quản lý xuất khẩu ở Idaho và Việt Nam Các nhà nghiên cứu cùng thảo luận đưa ra ý tưởng xây dựng nên lý thuyết Nghiên cứu cũng phân tích những điều kiện kinh tế, bối cảnh của Idaho và Việt nam. LOGO Công cụ nghiên cứu Phỏng vấn tay đôi Phỏng vấn 16 nhà quản lý xuất khẩu ở Idaho và 13 nhà quản lý xuất khẩu ở Việt Nam Các câu hỏi liên quan đến những thách thức nhiêm trọng nhất hay “cơn ác mộng tồi tệ nhất” trong quá trình kinh doanh quốc tế của mình và các hành động đã sử dụng để giải quyết. LOGO Quy trình nghiên cứu Bước 1 • Phỏng vấn các nhà quản lý SME xuất khẩu để điều tra sâu vấn đề. Bước 2 • Phân tích dữ liệu thu thập từ các bài phỏng vấn, xác định và phân loại các khái niệm; nghiên cứu so sánh, chọn lọc để xây dựng lý thuyết. Bước 3 • Đề xuất lý thuyết và xem xét đánh giá lại Company Logo LOGO Quy trình nghiên cứu Nhận xét:  Giả thuyết của đề tài này là giả thuyết lý thuyết vì giả thuyết (các yếu tố tạo ra thách thức cho xuất khẩu của SMEs) được rút ra từ thực nghiệm (phỏng vấn) và chưa được kiểm định. Lý thuyết này chỉ mang tính tổng quát tạm thời  Đề tài được tiếp cận theo phương pháp quy nạp vì nghiên cứu đi từ những quan sát cụ thể để đưa ra lý thuyết LOGO Company Logo www.themegallery.com Thiết kế nghiên cứu Chọn mẫu phi xác suất Đối tượng được khảo sát là những nhà quản lý xuất khẩu ở hai thị trường này nên thông tin thu thập được khá chính xác và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu. Các doanh nghiệp được khảo sát hoạt động ở lĩnh vực có doanh số xuất khẩu cao ở hai thị trường đó; cụ thể: Việt Nam: dệt may, thủ công, nông nghiệp và khai thác tài nguyên; Idaho: kỹ thuật và nông nghiệp. LOGO Thiết kế nghiên cứu Bản chất dữ liệu : Dữ liệu nghiên cứu là dữ liệu bên trong do phải thảo luận mới thu thập được Company Logo LOGO Thiết kế nghiên cứu  Thu thập dữ liệu  Phỏng vấn dựa trên bộ câu hỏi chuẩn  Dạng câu hỏi mở không có cấu trúc chặt chẽ nhằm mục đích định hướng thảo luận đào sâu vấn đề. Như vậy, đối với nghiên cứu này, việc thu thập dữ liệu đòi hỏi ở người nghiên cứu kỹ năng phỏng vấn cao  Các cuộc phỏng vấn đều ghi âm lại. Trong suốt quy trình nghiên cứu định tính, việc thu thập và phân tích dữ liệu đã được xử lý đồng thời. Các nhà nghiên cứu thảo luận và thống nhất việc nhóm các đề mục đã đưa ra từ buổi phỏng vấn và có sự mô tả, giải thích chi tiết trong các câu trả lời. Từ đó, phân loại những khái niệm và kết nối các khái niệm nghiên cứu lại với nhau để tạo thành một hệ thống Company Logo LOGO Thiết kế nghiên cứu Tìm hiểu thông tin về bản chất các thách thức đối với SMEs xuất khẩu Các nhà nghiên cứu chưa có ý tưởng rõ ràng về các thách thức với SMEs XK ở hai thị trường khác biệt này Điều tra, phỏng vấn các lãnh đạo doanh nghiệp Thảo luận nhóm dựa trên câu trả lời Đây là dạng nghiên cứu khám phá do: Company Logo Loại thiết kế nghiên cứu LOGO Kết quả nghiên cứu Tại nền kinh tế chuyển đổi Thách thức tác động lớn nhất tới hoạt động xuất khẩu SME Thách thức từ Logistic và vận chuyển (38%) Thách thức từ chất lượng sản phẩm (62%) LOGO Kết quả nghiên cứu Tại nền kinh tế phát triển Thách thức tác động lớn nhất tới hoạt động xuất khẩu của SME Từ sự khác biệt quốc gia (31%) Từ logistic và vận chuyển (19%) Từ rủi ro chung trong kinh doanh (19%) Từ chứng từ (13%) Từ sản xuất và hướng dẫn khách hàng (13%) Từ chất lượng sản phẩm (6%) LOGO ĐÁNH GIÁ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1. Cách thức thực hiện và trình bày 2. Đánh giá tổng quát về nội dung LOGOCách thức thực hiện và trình bày ĐÁNH GIÁ Xác định vấn đề nghiên cứu Cơ sở lý thuyết Phương pháp nghiên cứu Kết quả và giá trị Phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu Kết luận Kỹ thuật đảm bảo độ tin cậy Cấu trúc đề tài LOGO Trình bày theo một bố cục chuẩn của một bài nghiên cứu Phần tóm tắt đầy đủ và ngắn gọn, dễ khái quát cứu và lưu trữ tài liệu được đề tài nghiên cứu, thuận tiện trong việc tra Mục tiêu nghiên cứu được trình bày rõ ràng với phạm vi nghiên cứu cụ thể Chưa nêu bật lên được sự cần thiết phải thực hiện đề tài nghiên cứu Cấu trúc đề tài LOGO Xác định vấn đề nghiên cứu  Cách đặt vấn đề logic:  SMEs đóng góp phần đáng kể vào hoạt động xuất khẩu (Fletcher, 2004)  Các nhà xuất khẩu phải đối mặt với những thách thức đau đầu (Anderson và cộng sự, 2004)  Phân tích rào cản xuất khẩu là yếu tố quyết định cho các nhà quản lý doanh nghiệp…phát triển mô hình toàn diện (Leonidou 2004) => Các nghiên cứu này hướng cho việc mở rộng nghiên cứu đến mục tiêu so sánh các rào cản mà doanh nghiệp phải đối mặt trong bối cảnh kinh tế xã hội khác nhau. LOGO Xác định vấn đề nghiên cứu  Những khác biệt giữa khó khăn khi mới bắt đầu xuất khẩu và các khó khăn xuất hiện trong quá trình điều hành xuất khẩu (Tesar và Tarelton, 1982)  Phân loại rào cản xuất khẩu gồm nội tại và ngoại biên (Leonidou, 2004)  Những khác biệt địa lý trong các doanh nghiệp xuất khẩu nhỏ (Sullivan và Bauerschmidt, 1989)  Phân biệt khó khăn trong giai đoạn hình thành và giai đoạn hoạt động của doanh nghiệp (Scharf và cộng sự, 2001).  nền tảng lý thuyết này như một phương tiện để mở rộng phương pháp luận và sự hiểu biết tại những quốc gia khác trong nổ lực tìm ra những điểm tương đồng, khác biệt và sự thấu hiểu hơn.  Tìm ra lỗ hổng của các nghiên cứu trước: có nhiều nghiên cứu phân biệt các rào cản xuất khẩu nhưng không có nghiên cứu nào chỉ ra mô hình lý thuyết rõ ràng các thách thức khác biệt giữa nền kinh tế chuyển đổi và phát triển. Từ đó xây dựng nên vấn đề nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu cụ thể. LOGOCơ sở lý thuyết • chọn lọc lý luận chặt chẽ, logic Dựa vào các nghiên cứu trước đây Lý thuyết nền cho nghiên cứu Hướng đến mục tiêu mở rộng nghiên cứu trước đây Lý thuyết đầy đủ, tăng tính thuyết phục cho kết quả nghiên cứu LOGO Phương pháp nghiên cứu Company Logo Loại nghiên cứu: Nghiên cứu định tính là phù hợp cho bài nghiên cứu này. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp GT Căn cứ vào cách diễn giải quy trình nghiên cứu của tác giả thì bài nghiên cứu này đã sử dụng phương pháp GT. Phương pháp GT là phù hợp vì đây là nghiên cứu mở rộng cho nghiên cứu trước đây LOGO Phương pháp nghiên cứu Công cụ sử dụng phù hợp: vì đặc thù đối tượng nên khó lòng mà tổ chức phỏng vấn nhóm, chỉ có thể thảo luận tay đôi với họ để lấy thông tin Tác giả tham gia trực tiếp vào quá trình phỏng vấn: là người hiểu và có thể khai thác được đầy đủ các thông tin cần thiết. Dàn bài thảo luận: Về cơ bản, các câu hỏi dùng để phỏng vấn có tính mở phù hợp với phương pháp nghiên cứu đảm bảo khai thác thông tin cho mục tiêu nghiên cứu. Tuy nhiên sẽ còn phụ thuộc rất nhiều vào người phỏng vấn trực tiếp. Công cụ nghiên cứu: Phỏng vấn tay đôi LOGO www.themegallery.com Phương pháp nghiên cứu 1 Mẫu có chọn lọc: nhà quản lý của công ty xuất khẩu có thâm niên kinh doanh xuất khẩu 10- 13 năm thuộc các lĩnh vực chủ chốt của hai nước 2 Số mẫu: 29 mẫu ở hai nước khác nhau là có thể chấp nhận được. 3 Hạn chế: Nghiên cứu chỉ ở Idaho và Việt Nam làm giảm phạm vi của bài nghiên cứu, các phần tử được chọn tham gia vào mẫu không theo qui luật tự nhiên nên hạn chế trong việc tổng quát hóa Đối tượng nghiên cứu LOGOPhương pháp phân tích và thu thập dữ liệu • Phỏng vấn chuyên sâu giúp người được phỏng vấn hiểu thấu đáo và toàn diện vấn đề được hỏi • Câu hỏi phỏng vấn mở, ngắn gọn, dễ hiểu không đánh đố người được hỏi. Thu thập • Dữ liệu được phân tích chặt chẽ, phân nhóm theo từng đề mục. • Thảo luận nghiêm túc giữa các nhà nghiên cứu để đảm bảo tính thống nhất trong việc phân nhóm. Phân tích Company Logo LOGO Kết quả và giá trị Company Logo Giá trị nghiên cứu Tính xuyên suốt Tính gắn kết Tính thông đạt LOGO Kết quả và giá trị Company Logo Tính thông đạt: Các khái niệm nghiên cứu rõ ràng và có nghĩa Tính gắn kết: Các khái niệm nghiên cứu gắn kết với nhau tạo thành lý thuyết (câu chuyện): tác giả dưa vào lý thuyết nền, các nghiên cứu trước đây và thông tin thu thập thông qua quá trình phỏng vấn các đối tượng trong mục tiêu nghiên cứu để xây dựng lý thuyết rõ ràng LOGO 3. Phân tích bối cảnh kinh tế của hai đất nước 2. Đi sâu vào một số lý thuyết, đặc biệt là nghiên cứu của Scharf 5. Tổng hợp, so sánh kết quả, kết luận 4. Thực hiện chọn mẫu phi xác suất ở Idaho và Việt Nam 1. Dẫn dắt một số nghiên cứu trước đây để nói lên lý thuyết nền Tính xuyên suốt Kết quả và giá trị LOGO Kết luận Company Logo Kết quả nghiên cứu được trình bày dựa trên kết quả phân tích dữ liệu Nêu lên được hạn chế của đề tài và hướng mở rộng đề tài cho các nghiên cứu phát triển tiếp theo LOGO Tổng quát về nội dung đề tài  Việc thực hiện và trình bày đề tài rõ ràng, đúng chuẩn mực  Chưa cho thấy được sự cần thiết của đề tài  Câu hỏi phỏng vấn đặt ra chỉ tập trung vào những thách thức tác động nhiều nhất đến các SME xuất khẩu dẫn đến lập luận chưa chính xác  Tạo nên suy nghĩ là các doanh nghiệp trong nền kinh tế chuyển đổi chỉ gặp phải những sai lầm từ các yếu tố nội tại mà không gặp phải những yếu tố bên ngoài.  Thiếu lập luận chặt chẽ khi đưa ra kết luận là các SME xuất khẩu tại các nước chuyển đổi gặp khó khăn về các rào cản bên trong là do trình độ quản lý yếu kém và chưa nhận thức được tầm quan trọng về đòi hỏi yêu cầu chất lượng sản phẩm của thị trường quốc tế. Vì chất lượng sản phẩm yếu kém không phải chỉ do trình độ quản lý yếu kém mà còn do các yếu tố khác như kỹ thuật công nghệ, khả năng đầu tư trang thiết bị…  Cách thức phân loại các thách thức mà SME xuất khẩu gặp phải không có sự so sánh tương đồng giữa hai nền kinh tế  Câu hỏi 2 chưa có câu trả lời Company Logo